TED Talks with Kurdish transcript

12:50

TEDGlobal 2017

فرێدرۆس ئۆكومو: بۆچی من لێکۆڵینەوە لەسەر ترسناکترین زیندەوەر (مێشوولە) لە جیھاندا دەکەم

2017-08-271,191,616 views

Readability: 4.2

---

ئایا ئێمە چی دەربارەی مێشوولەکان دەزانین؟ فیردرۆس ئۆکومو لە وەک پیشە، لێکۆڵینەوە لەسەر ئەو مێرووانە دەکات کە ھەڵگری نەخۆشیەکان. بە ھیوای ئەوەی ڕێژەی ئەم مێشوولانە کەم بکاتەوە. ئۆکومو بەشداری لە گەشتێک دەکات کە لێکۆڵێنەوە لەسەر مێشوولەکان دەکات، لەکاتی ڕوونکردنەوەی ڕێگە و بیر و بۆچوونە جیاوازەکان ستافەکەی لە پەیمانگای تەندروستی ئیفاکارا لە وڵاتی تانزانیا، ئامانجیان ئەوە بوو ترسناکترین زیندەوەر لەسەر زەوی بە دنیا بناسێنن.

Play

08:51

TEDGlobal 2017

پێتەر مانسۆن ئۆکۆ: لە ململانێی مەرگەوە بۆ تەواوکردنی بەشی یاسا

2017-08-271,026,393 views

Readability: 4.1

---

پیتەر ئۆکۆ ١٨ ساڵی لە زیندانی کامیتی کینیا بەسەربرد. هەندێجار لەگەڵ ١٣ پیاوی گەورەی تردا لە ژوورێکدا بۆ ٢٣ کاتژمێر و نیو لە ڕۆژێکدا دەرگەیان لەسەر دادەخرا. لەم ئاخاوتنەدا چیرۆکی چۆنییەتی ئازاد بوون و ئەرکی ئێستای لەگەڵ پڕۆژەی زیندانیانی ئەفریقیا باس دەکات. هەوڵی بۆ دروستکردنی یەکەم قوتابخانەی یاسا لە پشت شیشی بەندینخانە و بەهێز کردنی خەڵك لە زینداندا تا گۆڕانکاری ئەرێنیان هەبێت.

Play

07:58

TEDGlobal 2017

کریستۆڤەر ئاتیگێکا: چۆن هەڵگرتنەوە سودی هەبوو بۆم؟

2017-08-271,023,347 views

Readability: 3.4

---

بەهرە شتێکی گەردوونییە، بەڵام هەڵەکان وانین، ئەمە قسەی هاوەڵی "تێد"ە . لەم ئاخاوتنە خۆش و پڕهیوایەدا، ئاتیگێکا چیرۆکی خۆییمان کە هەتیوو بووە لە تەمەنێکی گەنجدا بۆ باس دەکات. باسی چۆنیەتی هەڵگیرانەوەی چانسی ئەوەی وەرگرتووە کە کلتورێکی تازە تاقی بکاتەوە، پەروەردە وەربگرێت و بە بە باشترین شێوە بژێت. "لەوانەیە نەتوانین بیرتەسکی و ڕەگەز پەرستی چارەسەر بکەین لەم جیهانەدا"، ئاتیگێکا دەڵێت، "بەڵام بە دڵنیاییەوە دەتوانین منداڵەکانمان وا گەورە بکەین کە ئەرێنی بن، هەمەلایان بن، پەیوەست بن' بە جیهانەوە، پڕ لە سۆز، خۆشەویستی و میهرەبانی بژین."

Play

06:38

TED Residency

دان گاتەنبەگ: خەوێکی قوڵ، سود بە مێشک دەگێنێت--چۆن زیاتری لێ بە دەست بێنین

2017-06-063,783,689 views

Readability: 4.4

---

هیچ شتێک بە ئەندازەی خەوتنی شەوان باش نییە. چی دەبێت ئەگەر تەکنەلۆجیا بتوانێت یارمەتی دەرمان بێت لەبەدەست‌ هێنانی خەوێکی قووڵتر؟ دان گاتەنبێرگ كار لەسەر تەکنەلۆجیایەک دەکات کە هاندەری خەوێکی قووڵە و ڕێگە بۆ زیادبوونی شەپۆڵێکی مێشک لە کاتی خەوتن دەدات کە یادەوەری و کەسایەتیمان پتەوتر دەکات. لێکۆڵینەوەی زیاتر سەبارەت بەم دەنگانەی کە لە کاتی دیاریکراوی خەوتن بخرێنە کار، کاریگەریان لە سەر دروست بوونی شەپۆڵێکی هاوشێوەی ئەو شەپۆڵانەی مێشک دروستی دەکات لە کاتێکدا مێشک لە خەوێکی قووڵدایە، کە سودیان بۆ تەندروستی، توانی فێربوونمان و یادەوەریمان هەیە دەکات.

Play

05:05

TED2017

مەتیڵدا هۆ: داهاتوی خواردنی باش لە چین

2017-04-241,440,344 views

Readability: 4.1

---

خواردنی تەندروست بە بێ ماددەی کیمیایی و ژەهراوی زەحمەتە لە چین بەدەست بێت: لە ٢٠١٦، حکومەتی چین ڕایگەیاند تەنها لە ماوەی نۆ مانگدا، نیو ملیۆن سەرپێچی خواردنی سەلامەت کراوە. لە نەمانی خواردنی تەندروستدا، قسەکەری تێد، مەتیڵدا هۆ دەستیکرد بە دروستکردنی یەکەم بازاڕی ئۆنلاین، بۆ فرۆشتنی بەرهەمی جوتیاران. بەبێ بەکارهێنانی هیچ ماددەیەکی زیانبەخشی وەک دژە بەکتریا و هۆڕمۆن و. باسی جۆنییەتی چاندن و بردنی بۆ بازاڕ دەکات، بەو جۆرەی خێزانەکان پێویستیان پێیەتی.

Play

17:13

TEDGlobal 2017

ئامينە گوريب فاكيم: ديمانەيێك لەگەڵ يەكەم سەرۆكى ئافرەت مۆريتيەس

2017-08-27955,773 views

Readability: 4.1

---

ئامينە گوريب فاكيم خوێندەوار و بازرگان بووە، وئێستا سەرۆکی مۆریشسە. یەکەم سەرۆکی ئافرەتی مسوڵمانە لە کیشوەری ئەفریقادا. لە گفتوگۆيێكى فراوان لەگەڵ ڕۆژنامەنووس ستێفەنى بەسەری گوريب فاكيم، باس لە دەسپێکە سادەکەکەی لە پيشەى سياسيى دەكات، وەک چی وایە کە هەردوو کەسێکی ئاینی و زانایەک بێت، بۆچی پێیویستە زۆر زياتر نرخی زانیاری کۆنی ئەفریقی بزانین گوتی" پێموانیە بە جددی وەرتگرتبێت ". "پێویستە متمانەت ."هەبێت کە دەتوانی چی بکەیت متمانە بە خۆبونت هەبێت و ئامانجەکانت دیاری بکەیت و کاریان بۆ بکەیت

Play

07:42

TED2017

دەیڤد تیتڵی: چۆن سوپا دەتوانێت ڕووبەڕووی کاریگەریەکانی گۆڕانی ئاو و هەوا ببێتەوە.

2017-04-241,016,753 views

Readability: 3.4

---

دەیڤد تیتڵی، زانا و ئەفسەری خانەنشین کراوی هێزە دەریایەکانی ئەمریکا، دەڵێت سەرکردەکانی سوپا هەمیشە ئامادە کاری دەکەن پێش ئەوەی دوژمن گورزی خۆی بوەشێنێت. ئەو کێشەی سیاسی و مرۆڤایەتی سوریا و كێشە توانەوەی سەهۆڵبەندانی دورگەی سڤالبارد، دەخاتە ڕوو و بۆمان ڕوون دەکاتەوە کە سوپاکانی جیهان چۆن ڕووبەڕووی مەترسیەکانی گۆڕانی ئاو و هەوا دەبنەوە.

Play

13:08

TEDGlobal 2017

واشینگتن واکیرا: بۆ خۆشەویستی باڵندەکان

2017-08-271,065,469 views

Readability: 4.3

---

لە نایابترین و جوانترین باڵندەی (فۆول گینی) تا باڵندەی (جاکانای خیانەتکار)ی ئەفریقی، تا دەکاتە داڵەکەرخۆرە کە دەتوانێت لە ماوەی ٣٠ خولەکدا زێبرایەک بخوات، واشینگتن واکیرا دەیەوێت هەموو ئەو باڵندە سەرسوڕهێنەرانە بناسین کە لە هەسارەکەماندا هەن. ئەگەر ئێوە بەشێک نین لە لایانگرانی پەڕدروستکەرەکان -- یاخود خەم لە گوزەرانیان ناخۆن -- دوای ئەم بێگومان دوای گوێگرتن لەم قسە تایبەتانە، دەبن بە هەواداری باڵندەکان.

Play

06:04

TED2017

لاورێن سالن: دێ چاوا لسەر پێشکەفتنێ سەرکەڤی و ژناڤچوونا ب کومەل قورتال بی

2017-04-241,193,525 views

Readability: 4.6

---

پیروزبیت! کو تو ل ڤێرێ، ساخی ،-- تو ئێکی ژ سەرکەفتیێن مەزن د مێژویێ دا -- دیاریا چیروکا سەرکەفتنێ یا ٤ ملیار سالان ڤەکێشای دچێکرنێ دا.٩٩ ژ سەدێ یێن دی ژ وان جورانە یێن کو دەمەکێ ژ دەمان دژیان یێن مرین،یێن هاتین کوشتن ب ئاگری، لافاو و هەسارۆکان، بەفر، گەرمێ و و بیرکاریا سار یا هەلبژارتنێن سروشتی، ئەم چاوا ب شانس بین، و ئەرێ ئەم دێ بەردەوام ب سەرکەڤین؟ دڤێ ئاخفتنا کورت و یا ب کەیفدا، زانایا بەردینەیان و هەڤالا TED و لورێن سالن دیفچویا بەلاڤ دکت کا چاوا بابکالکێن مە ماینە ساخ ژ ناڤبرنا مەزن ئەوا بی ئەگەر کو ئەم چێبین و بڤی شێوەی یێ نوکەینە.

Play

08:57

TED2017

تیم کروگەر: بە هەڵمژینی گازی دوانەئۆکسیدی کاربۆنی هەوا دەتوانین ڕێگە لە گۆڕانی ئاو و هەوا بگرین؟

2017-04-241,548,005 views

Readability: 4.2

---

ئایا دەتوانین چارەی گۆرانی ئا و هەوا بکەین؟ ئەندازیاری ژینگەیی تیم کروگەر دەیەوێت تاقی بکاتەوە بە بەکار هێنانی گازی شلی سروشتی بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا بە شێوازێک گازی زیانبەخشی دوانەئۆکسیدی کاربۆنی گەوا هەڵبمژێت. ئەم ڤیدیۆیە سەبارەت بە لێکەوتە و زیانەکانی ئەم پڕۆژەیە. تیم دەیەوێت بە شێوازێکی کردەیی ڕێگەیەکی نوێ بۆ ڕێگە گرتن لە گەربوونی گۆی زەوی بدۆزێتەوە.

Play

14:38

TED2017

مارتین فۆرد: چۆن لە داهاتوێکی پڕ بێکاری پارە پەیدا بکەین

2017-04-243,167,458 views

Readability: 4.2

---

ئامێرەکانی دەتوانن بیربکەنەوە، فێربن و خۆیان بگونجێنن بەڕێوەن -- و ئەوەش لەوانەیە واتای ئەوەبێت دەرئەنجام مرۆڤەکان بێکارییەکی زۆر دیار ڕوویان تێدەکات. چی بکەین لەو بارەیەوە؟ لە قسەکردنێکی ڕاستەوخۆدا دەربارەی بیرۆکەیەکی مشتومڕ هەڵگر، داهاتووخواز مارتین فۆرد باسی جیاکردنەوەی داهات دەکات لە کاروباری کۆن و شێوازێکی داهاتی بنچینەیی جیهانی دامەزرێت.

Play

19:55

TEDGlobal 2017

گەس کەیسلی-هەیفۆرد: چیرۆکە بەهێزەکانی وێنەی ئەفریقایان کێشاوە

2017-08-271,248,246 views

Readability: 5.8

---

بە تێپەڕبوونی مێژوو، تەنانەت ئیمپراتۆرییەتێکی مەزنیش دەکرێت لەبیر بکرێت. لەم وتارەدا، گەس کەیسلی-هەیفۆرد بنچینەی چیرۆکەکانی ئەفریقا باس دەکات کە زۆرجار سڕدراونەتەوە، ون بوون یان شاردراونەتەوە. گەشت بکەن بۆ زیمبابۆی مەزن، شارە دێرینەکەی کە بنچینە نەزانراوەکەی و تەلارسازییە پێشکەوتووەکەی بەردەوامە لە سەرسامکردنی شوێنەوارناسان. یان سەردەمی مانسا موسا، فەرمانڕەواکەی ئیمپراتۆرییەتی مالی کە سامانە زۆرەکەی کتێبخانە ئەفسانەییەکانی تیمبوکتوی بنیات ناوە. و بیربکەنەوە چ وانەیەکی تری مێژوو دەبێ هەبێت و لەوانەیە بەرچاومان نەکەوتبێت.

Play

12:00

TEDxIndianaUniversity

ئونا لی: چی فێر بووم ئەوکاتەی کە لە کۆریای باکوور بەندکرابووم

2016-10-293,295,725 views

Readability: 3.4

---

لە مارسی ٢٠٠٩ ، سەربازانی کۆریای باکوور رۆژنامەوان ئونا لی و هاوکارەکەی لۆرا لینگ یان دەستگیر کرد کاتێک لەسەر سنووری چین وێنەیان دەگرت، دادگا سزای ١٢ ساڵ کاری بەسەردا دان، بەڵام دیبلۆماسیانی ئەمریکا توانیان رزگاریان بکەن، لەم گفتوگۆ مرۆڤانەیەدا لی باسی ئەزموونەکانی خۆی دەکا لەلای دوژمن بۆ ماوەی ١٤٠ رۆژ، ئەو شتە بجووکە مرۆڤدۆستانانەی کە پاسەوانەکانی لەگەڵیان کردووە

Play

06:36

TED Residency

نیکی ویبەر ئالێن: بەبێ دەنگی ناخت بە خەمۆکی ئازار مەدە

2017-06-062,292,266 views

Readability: 4.2

---

هەبوونی هەستەکان نیشانەی لاوازی نین. بوونی ئەم هەستانە مرۆڤبوونی هەموو مرۆڤێک دەسەلمێنێنن. نیکی ویبەر بەرهەمهێنەر و چالاکوانە، دوای ئەوەی توشی نەخۆشی خەمۆکی و دڵەراوکێ بوو، هەستی بە شەرمەزاری کرد. بۆیە بە باسی نەخۆشیەکەی بە نهێنی هێشتبووەوە، تاوەکو بۆی دەردەکەوت لە ناو خێزانەکەی، کەسانی نزیکی بە دەست هەمان نەخۆشیەوە دەناڵێنن و ئەم نەخۆشیە دەبێتە هۆکاری لە دەست دانی کەسێکی نزیکی نیکی. لەم ئاخاوتنە کورتەدا بە ئاشکرا باسی ئەم ئازارانە دەکات کە بە دەستیانەوە دەناڵێنێت و چۆن ئەم نەخۆشیانە لە ناو کۆمەڵگەی ڕەشپێستەکان وەک نەنگی و بێهێزی سەیر دەکرێت و چۆن دەست گەیشتن بە چارەسەر قورسە.

Play

14:26

TEDxMileHigh

كه‌یتلین كواترۆمانی و له‌ورێن ئه‌رلێج: .چۆن هاوڕێیه‌تیمان لە پێچەوانەی بۆچوونی سیاسیمان ڕزگاری بوو

2017-07-081,146,097 views

Readability: 4.4

---

هێشتا ده‌توانی براده‌ر بیت له‌گه‌ڵ كه‌سێك كه‌ بە هەمان شێوەی تۆ ده‌نگی نه‌داوه‌؟ بۆكه‌یتلین كواترۆمانی و له‌ورێن ئه‌رلێج كه‌ دوو هاوڕێی نزیكن زۆر جیاواز بیر ده‌كه‌نه‌وه‌ له‌سه‌ر سیاسه‌ت، له‌ ده‌رئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تی ئه‌مه‌ریكا ده‌كرا بێڕێز و نه‌یار بونایه‌. له‌بری ئه‌وه‌ دیالۆگیان هه‌ڵبژارد-- و چه‌ند تاكتیكێكی ساده‌مان فێر ده‌كه‌ن كه‌ .به‌كاری ده‌هێنن بۆ ئه‌وه‌ی هاوڕێیه‌تییه‌ دوڵایه‌نیه‌كه‌یان بپارێزن

Play

18:47

TED2017

ئیلیزابێس بلاکبێرن: زانستی خانەکان کە قەت کۆن نابێت

2017-04-241,957,519 views

Readability: 4.7

---

چی وادەکات لەشمان پیربێت.. پێستمان چرچ بێت، و قژمان سپی بێت، و کۆئەندامی بەرگریمان لاواز بێت؟ زیندەوەرزان ئیلیزابێس بلاکبێرن خەڵاتێکی نۆبڵی بردووە بۆ کارەکانی بۆ دۆزینەوەی وەڵامەکە، بە دۆزینەوەی تێلۆمیرەیز: ئەنزیمێکە کە سەری کۆتایی کرۆمۆسۆمەکان نوێدەکاتەوە، کە دەشکێت کاتێک خانەکان دابەش دەبن. زیاتر بزانن لەسەر توێژینەوە نوێکەی بلاکبێرن -- لەگەڵ ئەوەشدا کە چۆن دەتوانین کۆنترۆڵی پیربوون بکەین.

Play

11:39

TEDxGhent

ئیرین ماری ساڵتمان: چۆن گەنجەکان دەچنە ناو گرووپە توندڕەوە توندوتیژەکانەوە-- و چۆن ڕێگەیان لێبگیرێت

2016-06-181,214,427 views

Readability: 4.9

---

تیرۆرستەکان و توندڕەوەکان کەسانێک نین بەسرووشتی کەسانی دژەکۆمەڵایەتی توند و تیژ بن -- بە مەبەست کراون بە توندڕەون و خراونەتە لیستی توندڕەوەکانەوە بە پرۆسەیەک کە لەگەڵ سەردەمی ئێستامانا ناگونجێت. ئیرین ماری ساڵتمان هۆکارەکانی ڕاکێشان و پاڵنان باسدەکات کە وا لە کەسەکان دەکات بچنە گرووپە توندڕەوەکانەوە و باسی ڕیگای نوێ دەکات بۆ ڕێگەگرتن و بەرەنگاربوونەوەی توندڕەوبوون.

Play

13:12

TEDxSydney

تارا وینکلەر: بۆچی پێویستە کۆتایی بە سەردەمی هەتیووخانەکان بهێنین؟

2016-05-241,133,188 views

Readability: 4.5

---

بڵێی کردنەوەی هەتیوخانەیەک بۆ ئەو منداڵانی بێ سەرپەرشت کارێکی هەڵە بێت؟ لەم گفتوگۆ چاو-ڕوونکەرەوەیەدا ئەنجامە نەرێنیەکانی ویستێکی باش دەبینین، تارا وینکڵەر گفتوگۆ دەکات لەدژی بڵاوبوونەوەی هەتیوخانەکان لە وڵاتانی هەژارەکاندا، بەشێکی بەهۆی بەخشەرانی دەرەکییەوە، و لەلایەکی ترەوە بە وردی دەربارەی .زیانەکانی دوورخستنەوەی منداڵان لە بنەماڵەکانیان وگەورەبوونیان لە دامەزراوەکاندا دەدوێت

Play

16:03

TED2017

سوزان پینکەر: نهێنی زۆرتر ژیان لەوانەیە ژیانی کۆمەڵایەتی بێت

2017-04-242,669,944 views

Readability: 4.2

---

دوورگەی ئیتاڵی ساردینیا شەش ئەوەندەی خاکی سەرەکی ئیتاڵیا و دە ئەوەندەی ئەمریکای باکور ئەو کەسانەی تێدایە کە تەمەنیان سەروو سەدەیەکە. بۆچی؟ بەپێی دەروون ناس سوزان پینکەر، بەرکەوتن بە خۆر یان خواردنی کەم چەوری، و بێ گلوتین نییە کە بە لەشساغی دەیانهێڵێتەوە ---بەڵکو تیشکخستنیانە بۆ سەر پەیوەندییە ڕووبەڕووەکانیان. زیاتر بزانە لەسەر زۆر ژیان لەلایەن پینکەرەوە کاتێک نیشانی دەدات پێویست بەچی دەکات بۆ ئەوەی سەد ساڵ و زیاتر بژیت.

Play

10:32

TED2017

جاک کۆنتی: چۆن دەکرێت هونەرمەندەکان پارەیان دەستکەوێت لە سەردەمی ئەلیکترۆنیدا

2017-04-241,289,224 views

Readability: 4.1

---

موزیک ژەن و داهێنەر جاک کۆنتی دەڵێت کە ئەم ١٠٠ ساڵە زۆر سەیر بووە بۆ هونەرمەندەکان و داهێنەرەکان. ڕێگا باوەکانی کردن بە پارەی هونەر (وەک فرۆشتنی سی دی) لەلایەن ئینتەرنێتەوە شکێنراوە، ئەمەش وایکردووە موزیک ژەنەکان و نوسەرەکان و هونەرمەندەکان بیر بکەنەوە چۆن پارە پەیدا بکەن. بە دامەزراندنی پەیتریۆن کۆنتی ڕێگایەکی درووستکردووە بۆ هونەرمەندەکان هەتا لەسەر ئینتەرنێت لەلایەن هەوادارەکانیانەوە پارەیان دەستکەوێت. دەکرێت سەکۆکانی پارە پێدانی ئەندامێتی وەک ئەمە واتای بوون بە هونەرمەند بگۆڕێت لە سەردەمی ئەلیکترۆنیدا؟

Play

14:48

TEDMED 2016

ئانجان چاتێرجی: مێشکت چۆن بڕیار دەدات چی جوانە

2016-11-302,701,069 views

Readability: 5.9

---

ئانجان چاتێرجیئامرازەکانی دەروون ناسی نوێ و زانستی مێشکی فێربوون بۆ لێکۆڵینەوە لەسەر یەکێک لە سەرنجڕاکێشترین تەوەرەکانی سرووشت: جوانی. زیاتر فێربە لەسەر زانستی پشت ئەوەی بۆچی هەندێک ڕیزکردنی هێڵ و ڕەنگ و شێوە کاردەکاتە سەر شوێنێکی قوڵی ناو مێشکمان

Play

10:08

TED2017

ئانی مادین: ژیانە مایکرۆسکۆپییەکەی ماڵەکەت -- و سەر دەم و چاو ببینە

2017-04-241,428,263 views

Readability: 4.2

---

سەیرێکی دارستانە مایکرۆسکۆپییەکەی لەشی خۆت و چواردەور بکە: بوونەوەری بچووک کە لەسەر ڕوومەتەکانت، لەژێر قەنەفەکەت و لەناو خۆڵی حەوشەکەتدا دەژین. پەیوەندییەکی دووژمنکارانەمان هەیە لەگەڵ ئەو میکرۆبانە --پاکیان دەکەینەوە، لەناویان دەبەین، و دەیانکوژین -- بەڵام بەپێی میکرۆب زان ئانی مادین، سەرچاوەی تەکنەلۆجیای نوێ و دەرمانن کە هێشتا نەدۆزراونەتەوە. ئەم کیمیاگەرە میکرۆسکۆپییانە پیس نین، وەک مادین دەڵێت -- ئەمانە داهاتوون

Play

13:08

TED2017

کەیت مارڤڵ: ئایا هەورەکان دەتوانن کاتی زیاترمان بۆ کارکردن دژی گەرمبوونی زەوی بۆ فەراهەم بکەن؟

2017-04-241,287,488 views

Readability: 3.7

---

گەرمبوونی زەوی ڕاستییە، ئەمە حاشاهەڵنەگرە. شتگەلێک هەیە کە پێیان ئاشنا نین تاوەکو زیاتر فێرببین و بزانین، چانسی بەرەنگاری گەرمبوونی زەویمان زیاتر دەبێت. یەکێک لەو شتانەی کە تا ئێستا ئاشنایەتیمان لەگەڵی کەمە بریتین لە هەورەکان. چۆن هەورەکان دەتوانن ڕۆڵ بگێڕن؟ ئومێدیکی کەم هەیە کە هەورەکان بتوانن کاتی زیاترمان بۆ وەستانەوە دژی گەرمبوونی زەوی بۆ فەراهەم بکەن، یان لەوانەیە گەرمبوونی زەوی خراپتر بکەن. کەیت مارڤڵ، زانایی ئاو و هەوا، باسی هەورەکانمان بۆ دەکات و پێمان دەڵیت پێویستە چی بکەین تا زەوی تەندروستی بۆ بگەڕێتەوە.

Play

09:30

TED2017

ئاده‌م ئه‌ڵته‌ر: بۆچی شاشه‌كان وامان لێده‌كه‌ن كه‌متر کەیفخۆش بین؟

2017-04-243,737,315 views

Readability: 3.1

---

شاشه‌كان و ئامێره‌كان چیمان لێده‌كه‌ن؟ئاده‌م ئه‌ڵته‌ری ده‌رونزان لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌كات له‌سه‌ر ئه‌وكاتانه‌ی كه‌ به‌ سكرینه‌كان لێمان به‌فیرۆ ده‌ده‌ن. پێمان نیشان ده‌دات بۆچی ئه‌م هه‌موو كاتژمێره‌ سه‌یری مۆبایله‌ زیره‌كه‌كه‌ت، تابلێت و كۆمپیوته‌ره‌كه‌ت ده‌كه‌ی كه‌ وات لێده‌كات خه‌مباربیت. وه‌ ده‌ه‌توانی چی بكه‌یت.

Play

11:09

TEDxPSU

لیز هایک: ڕووبارەکان دەتوانن چیمان پێبڵێن دەربارەی مێژووی زەوی

2014-03-021,411,824 views

Readability: 3.9

---

ڕووبارەکان یەکێکن لە هێزە گەورەکانی سروشت-- چیاکان پاڵ پیوە دەنێن و زەوی هاڵدەکۆڵن ، ئاراستەکەیان بە بەردەوامی دەجوڵێت ، تێگەیشتن لەم شتانە گرنگە بۆ ئەو کەسانەی لەوێ دەژین لیز هایکی زەویناس باسی چەند شتێک دەکات لە کۆنەوە تا ئێستا و پێمان دەڵێ چۆن بتوانین باشترین شێوە ژیان بەسەربەرین.

Play

12:37

TED2017

رابی لۆرد جۆناسان ساكس: چۆن به‌یه‌كه‌وه‌ ڕوبه‌روی داهاتوو ببینه‌وه‌ به‌بێ ترس

2017-04-241,862,818 views

Readability: 4

---

ساتێكی چاره‌نوسساز بوو له‌ مێژوو. زۆر هه‌ڵبژاردنی به‌ش به‌ش و كۆمه‌ڵگای په‌رت و بڵا و زیادبوونی توندره‌ویمان بینیو هه‌مو ئه‌مانه‌ جۆش دراون به‌ ڕاڕای و په‌شۆكاویه‌وه‌. "هیچ شتێك هه‌یه‌ بتوانین بیكه‌ی، هه‌ریه‌ك له‌ ئێمه‌، بتوانێ ڕوبه‌ڕوی داهاتوو ببێته‌وه‌ به‌بێ ترس؟" رابی لۆرد جۆناسان ساكس ده‌پرسێت. له‌م قسه‌ هه‌ستبزوێنانه‌، سه‌ركرده‌ی ".رۆحی سێ هه‌ڵبژارده‌مان ده‌داتێ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ سیاسه‌تی "من" برۆین به‌ره‌و سیاسه‌تی "هه‌مومان به‌یه‌كه‌وه‌

Play

09:58

TEDNYC

شیناید بورک: بۆ دیزاین دەبیت كشتگیربێت؟

2017-03-081,435,325 views

Readability: 4

---

شناید بۆرک بەڕاستی ئاگادارە لەو وەردەکاریانەی بەشێوەیەکەی پراکتیکی نادیارن لای زۆربەمان. بە باڵای ١٠٥ سم (٣' و ٥ینج)، لە جیهانی دیزایندا-- لە بەرزی کێلونی دەرگەوە بۆ قەبارەی پێڵا-- زۆر جار ڕێگری لێ دەکرێت کە شت بۆ خۆی بکات. لێرەدا پێمان دەڵیت کە دنیا چۆنە کاتێک وەک کەسێکی بچوک هاتووچۆ بکایت. دەپرسێت، " کین ئەوانەی دیزاینیان بۆ ناکرێت؟ "

Play

14:14

TED2017

لوما موفلیح: بەداخەوە مەبن بۆ پەنابەرەکان -- باوەڕتان پێیان بێت

2017-04-241,715,610 views

Readability: 3.5

---

"بەرەوپێشچوونمان بینیوە لە هەموو بوارەکانی ژیانمان -- جگە لە مرۆڤایەتی" لە وتەکانی لوما موفلیح، پەنابەرێکی ئەردەنی موسوڵمانێکی بە ڕەچەڵەک سوری کە یەکەم خوێندنگەی تایبەتی کردەوە بۆ پەنابەران لە ویلایەتە یەکگرتووەکان. موفلیح باسی چیرۆکەکانی هیوا و بەرگەگرتن دەکات، ڕوونیدەکاتەوە چۆن یارمەتی خەڵکی وڵاتە پڕ شەڕ و کێشەکان دەدات بتوانن بە پرۆسە قوورسەکەی بنیاتنانی ماڵی نوێدا تێپەڕن. بەم وتە بەهێزانەی ئیلهام وەرگرن بۆ ئەوەی جیاوازییەک درووست بکەن لە ژیانی پەنابەرەکاندا.

Play

06:33

TED2017

مەهدی ئۆردیخانی-سەیەدلار: کاتێک سەرنج دەدەیت چی لە مێشکتدا ڕوودەدات؟

2017-04-243,083,456 views

Readability: 3.9

---

سەرنج دان تەنها ئەوە نییە کە تۆ سەرنجی دەدەیت، بەڵکو ئەوەشە کە مێشک پێوەری دەکات. لەو کاتەی خەڵک هەوڵی سەڕنج دان دەدەن، بە پشکنینی شێوەکان لە مێشک، زانای بواری هەڵسەنگاندنی دەمار مەهدی ئۆردیخانی-سەیەدلار ئاواتەخوازە مێشک و کۆمپیوتەر بەیەکەوە ببەستێتەوە، بە دروست کردنی نموونەیەک کە یارمەتی کەسانی توشبوو بە کەم سەرنجدان و ئەوانەی توانای قسەکردنیان لە دەست داوە، دەدات. ڕوونکردنەوەی زیاتر لەم ئاخاوتنە کاریگەر و زانستیەی بە کورتی دەخڕێتە ڕوو.

Play

03:33

TEDNYC

سوفی توکەر: "ئووو"

2017-03-081,670,035 views

Readability: 3

---

ستایلە ئیلیکتۆ-پۆپەکەی سوفی توکەر، هەموو ئامادەبوانی تێد دێنێتە سەما بە بیت و ڕیتمی گۆرانی (ئووو) کە بە هاوکاری لەگەڵ بێتا لیمدا دەیڵێت.

Play