TEDWomen 2015
Jimmy Carter: Why I believe the mistreatment of women is the number one human rights abuse
Джымі Картэр: Чаму я лічу, што дрэннае абыходжанне з жанчынамі з’яўляецца парушэннем нумар адзін у галіне правоў чалавека.
Filmed:
Readability: 4.4
1,642,741 views
Былы прэзідэнт ЗША Джымі Картэр з рашучасцю паглыбляецца ў тры нечаканыя прычыны, чаму жорсткае абыходжанне з жанчынамі і дзяўчатамі працягваецца ў розных праявах ў многіх частках свету, як развітых, так і тых, якія развіваюцца. Апошняя прычына, якую ён прапануе: "Агулам, мужчынам напляваць."
Jimmy Carter - Peace activist
The president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism. Full bio
The president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
As a matter of fact,
0
481
1534
На самой справе,
00:14
I was trying to think about my career
since I left the White House,
since I left the White House,
1
2015
3272
я спрабаваў думаць аб сваёй кар'еры
з тых часоў як я пакінуў Белы дом,
з тых часоў як я пакінуў Белы дом,
00:17
and the best example I have is a cartoon
in The New Yorker a couple of years ago.
in The New Yorker a couple of years ago.
2
5287
4296
і найлепшы прыклад, які я маю --
карыкатура ў The New Yorker пару год таму.
карыкатура ў The New Yorker пару год таму.
00:21
This little boy is looking up
at his father,
at his father,
3
9583
2159
Маленькі хлопчык, гледзячы на бацьку,
00:23
and he says, "Daddy, when I grow up,
I want to be a former president."
I want to be a former president."
4
11742
4045
гаворыць: "Тата, калі я вырасту,
я хачу быць экс-прэзідэнтам."
я хачу быць экс-прэзідэнтам."
00:27
(Laughter)
5
15787
1690
(Смех)
00:29
Well, I have had a great blessing
as a former president,
as a former president,
6
17477
3716
Я меў вялікае блаславенне,
як былы прэзідэнт,
як былы прэзідэнт,
00:33
because I have had an access
7
21193
2427
таму што я меў доступ,
00:35
that very few other people
in the world have ever had
in the world have ever had
8
23620
2657
які нешматлікія людзі ў свеце
мелі калі-небудзь,
мелі калі-небудзь,
00:38
to get to know so many people
around this whole universe.
around this whole universe.
9
26277
3646
пазнаёміцца з людзьмі з усяго свету.
00:41
Not only am I familiar
with the 50 states in the United States,
with the 50 states in the United States,
10
29923
3622
Я знаёмы не толькі з 50 штатамі у Амерыцы,
00:45
but also my wife and I have visited
more than 145 countries in the world,
more than 145 countries in the world,
11
33545
4876
але мы з жонкай наведалі
больш за 145 краін свету,
больш за 145 краін свету,
ў Цэнтры Картэра былі
рэгулярныя праграмы ў 80 краінах на Зямлі.
рэгулярныя праграмы ў 80 краінах на Зямлі.
00:50
and the Carter Center has had full-time
programs in 80 nations on Earth.
programs in 80 nations on Earth.
12
38421
4249
00:54
And a lot of times,
when we go into a country,
when we go into a country,
13
42670
2196
Шмат разоў, калі мы едзем у краіну,
00:56
we not only the meet
the king or the president,
the king or the president,
14
44866
2210
мы не толькі сустракаемся
з каралём або прэзідэнтам,
з каралём або прэзідэнтам,
00:59
but we also meet the villagers who live
in the most remote areas of Africa.
in the most remote areas of Africa.
15
47076
4348
але таксама наведваем жыхароў вёсак,
якія жывуць у самых далекіх раёнах Афрыкі.
якія жывуць у самых далекіх раёнах Афрыкі.
01:03
So our overall commitment
at the Carter Center
at the Carter Center
16
51424
3506
Такім чынам, абавязкам Цэнтра Картэра
01:06
is to promote human rights,
17
54930
1997
з'яўляецца прасоўванне правоў чалавека,
01:08
and knowing the world as I do,
I can tell you without any equivocation
I can tell you without any equivocation
18
56927
4712
і, ведаючы свет так, як ведаю яго я,
магу сказаць без аніякай двухсэнсоўнасці,
магу сказаць без аніякай двухсэнсоўнасці,
01:13
that the number one abuse
of human rights on Earth
of human rights on Earth
19
61639
3891
што нумар адзін у парушэнні
правоў чалавека на Зямлі,
правоў чалавека на Зямлі,
01:17
is, strangely, not addressed quite often,
is the abuse of women and girls.
is the abuse of women and girls.
20
65530
5839
на які так часта закрываюць вочы, --
гэта гвалт над жанчынамі і дзяўчатамі.
гэта гвалт над жанчынамі і дзяўчатамі.
01:23
(Applause)
21
71369
3288
(Плясканні)
01:26
There are a couple of reasons for this
that I'll mention to begin with.
that I'll mention to begin with.
22
74657
5233
Ёсць некалькі прычын, якія я згадаю.
01:31
First of all is the misinterpretation
of religious scriptures, holy scriptures,
of religious scriptures, holy scriptures,
23
79890
5470
Перш за ўсё, гэта няправільнае тлумачэнне
рэлігійных пісанняў, святых пісанняў,
рэлігійных пісанняў, святых пісанняў,
01:37
in the Bible, Old Testament,
New Testament, Quran and so forth,
New Testament, Quran and so forth,
24
85360
3623
у Бібліі, Старым Запавеце, Новым Запавеце,
Каране і гэтак далей,
Каране і гэтак далей,
01:40
and these have been misinterpreted by men
who are now in the ascendant positions
who are now in the ascendant positions
25
88983
7263
яны былі няправільна зразуметы мужчынамі,
якія знаходзяцца на ўзыходзячых пазіцыях
якія знаходзяцца на ўзыходзячых пазіцыях
01:48
in the synagogues and the churches
and in the mosques.
and in the mosques.
26
96246
2629
у сінагогах, цэрквах і ў мячэцях.
01:50
And they interpret these rules
to make sure that women
to make sure that women
27
98875
3831
Яны інтэрпрэтуюць гэтыя правілы,
каб пераканацца, што жанчынам
каб пераканацца, што жанчынам
01:54
are ordinarily relegated
to a secondary position
to a secondary position
28
102706
4254
звычайна адводзяцца
другарадныя пазіцыі
другарадныя пазіцыі
01:58
compared to men in the eyes of God.
29
106960
2888
у параўнанні з мужчынамі ў вачах Бога.
Гэта вельмі сур'ёзная праблема,
якую як праблему звычайна не разглядаюць.
якую як праблему звычайна не разглядаюць.
02:02
This is a very serious problem.
It's ordinarily not addressed.
It's ordinarily not addressed.
30
110558
4222
02:06
A number of years ago, in the year 2000,
31
114780
2111
Некалькі год таму назад, у 2000 годзе,
02:08
I had been a Baptist,
a Southern Baptist for 70 years --
a Southern Baptist for 70 years --
32
116891
3563
Я быў баптыстам, паўднёвым баптыстам
на працягу 70 гадоў --
на працягу 70 гадоў --
02:12
I tell you, I still teach
Sunday school every Sunday;
Sunday school every Sunday;
33
120454
2482
Шчыра кажучы, я дагэтуль выкладаю
ў нядзельнай школе кожную нядзелю;
ў нядзельнай школе кожную нядзелю;
02:14
I'll be teaching this Sunday as well --
34
122936
1871
У гэтую нядзелю я таксама буду выкладаць --
02:16
but the Southern Baptist Convention
in the year 2000 decided
in the year 2000 decided
35
124807
4415
але Паўднёвая баптысцкая канвенцыя
ў 2000 годзе вырашыла,
ў 2000 годзе вырашыла,
што жанчыны павінны граць на другіх ролях,
02:21
that women should play
a secondary position,
a secondary position,
36
129222
2601
02:23
a subservient position to men.
37
131823
2066
падуладных мужчынам.
02:25
So they issued an edict, in effect,
38
133889
2717
Такім чынам, яны выдалі ўказ, які, па сутнасці,
02:28
that prevents women from being priests,
pastors, deacons in the church,
pastors, deacons in the church,
39
136606
5904
перашкаджае жанчынам быць святарамі,
пастарамі, дыяканамі ў царкве,
пастарамі, дыяканамі ў царкве,
02:34
or chaplains in the military,
40
142510
2292
або святарамі ў арміі,
02:36
and if a woman teaches a classroom
41
144802
3158
калі жанчына навучае ў класе
02:39
in a Southern Baptist seminary,
42
147960
2182
ў Паўднёвай баптысцкай семінарыі,
02:42
they cannot teach if a boy is in the room,
43
150142
3413
яна не можа выкладаць,
калі хлопчык у пакоі,
калі хлопчык у пакоі,
02:45
because you can find verses in the Bible,
44
153555
2021
таму што вы можаце знайсці вершы ў Бібліі,
02:47
there's over 30,000 verses in the Bible,
45
155576
3024
а ў Бібліі больш за 30,000 вершаў,
02:50
that say that a woman shouldn't
teach a man, and so forth.
teach a man, and so forth.
46
158600
2810
дзе сказана, што жанчына
не павінна вучыць мужчыну, і гэтак далей.
не павінна вучыць мужчыну, і гэтак далей.
02:53
But the basic thing is the scriptures
are misinterpreted
are misinterpreted
47
161410
3035
Але асноўнае, гэта тое,
што пісанні няправільна патлумачаныя,
што пісанні няправільна патлумачаныя,
02:56
to keep men in an ascendant position.
48
164445
2461
каб трымаць мужчын
ў больш высокім становішчы.
ў больш высокім становішчы.
02:58
That is an all-pervasive problem,
49
166906
2090
Гэта распаўсюджаная праблема,
03:00
because men can exert that power
50
168996
4876
таму што мужчыны могуць ужываць сілу,
напрыклад, тады,
напрыклад, тады,
03:05
and if an abusive husband or an employer,
for instance, wants to cheat women,
for instance, wants to cheat women,
51
173872
6014
калі зняважлівы муж або працадаўца
хоча падмануць жанчын,
хоча падмануць жанчын,
03:11
they can say that if women
are not equal in the eyes of God,
are not equal in the eyes of God,
52
179886
3784
яны могуць сказаць, што,
калі жанчыны не роўныя ў вачах Бога,
калі жанчыны не роўныя ў вачах Бога,
чаму я павінен ставіцца да іх як да роўных?
03:15
why should I treat them as equals myself?
53
183670
2192
03:17
Why should I pay them equal pay
for doing the same kind of work?
for doing the same kind of work?
54
185862
4458
Чаму я павінен плаціць ім такое ж узнагароджанне
за выкананне аднолькавай працы?
за выкананне аднолькавай працы?
03:22
The other very serious blight
55
190320
1927
Іншая вельмі сур'ёзная шкода,
03:24
that causes this problem
is the excessive resort to violence,
is the excessive resort to violence,
56
192247
4017
якую выклікае гэтая праблема --
празмерны зварот да гвалту,
празмерны зварот да гвалту,
гэта надзвычайна павялічваецца
ва ўсім свеце.
ва ўсім свеце.
03:28
and that is increasing
tremendously around the world.
tremendously around the world.
57
196264
4594
03:32
In the United States of America,
for instance, we have had
for instance, we have had
58
200858
2929
У ЗША, напрыклад, мы мелі
03:35
an enormous increase
in abuse of poor people,
in abuse of poor people,
59
203787
4180
велізарнае павелічэнне
абразы беднякоў,
абразы беднякоў,
03:39
mostly black people and minorities,
by putting them in prison.
by putting them in prison.
60
207967
5294
у асноўным цёмнаскурых людзей і меншасцяў,
якія былі пасаджаны ў турмы.
якія былі пасаджаны ў турмы.
03:45
When I was in office
as governor of Georgia,
as governor of Georgia,
61
213261
2554
Калі я быў у адміністрацыі ў якасці
губернатара Джорджыі,
губернатара Джорджыі,
03:47
one out of every 1,000 Americans
were in prison.
were in prison.
62
215815
3366
1 з 1000 амерыканцаў знаходзіўся ў турме.
03:51
Nowadays, 7.3 people
per 1,000 are in prison.
per 1,000 are in prison.
63
219181
5109
Цяпер 7,3 чалавекі з 1000 знаходзяцца ў турмах.
03:56
That's a sevenfold increase.
64
224290
2020
Гэта сяміразовае павелічэнне.
03:58
And since I left the White House,
65
226310
1648
З таго часу як я пакінуў Белы дом,
03:59
there's been an 800 percent increase
in the number of women
in the number of women
66
227958
3321
адбылося павелічэнне на 800 адсоткаў
04:03
who are black who are in prison.
67
231279
2577
цёмнаскурых жанчын ў турмах.
04:05
We also have
[one of the only countries] on Earth
[one of the only countries] on Earth
68
233856
2524
Мы адна з нямногіх краін на Зямлі,
04:08
that still has the death penalty
that is a developed country.
that is a developed country.
69
236380
3954
якая дагэтуль мае смяротнае пакаранне,
з'яўляючыся развітой краінай.
з'яўляючыся развітой краінай.
04:12
And we rank right alongside
the countries that are most abusive
the countries that are most abusive
70
240334
3367
Мы займаем месца ў адным шэрагу з краінамі,
якія найбольш зняважлівыя
якія найбольш зняважлівыя
ва ўсіх адносінах да правоў чалавека
ў дачыненні падтрымкі смяротнага пакарання.
ў дачыненні падтрымкі смяротнага пакарання.
04:15
in all elements of human rights
in encouraging the death penalty.
in encouraging the death penalty.
71
243701
3504
04:19
We're in California now,
and I figured out the other day
and I figured out the other day
72
247555
2856
Мы зараз у Каліфорніі,
і я даведаўся на днях,
і я даведаўся на днях,
04:22
that California has spent
four billion dollars
four billion dollars
73
250411
2995
што Каліфорнія змарнавала
4 мільярды даляраў
4 мільярды даляраў
04:25
in convicting 13 people
for the death penalty.
for the death penalty.
74
253406
4412
на асуджэнне 13 чалавек
да смяротнага пакарання.
да смяротнага пакарання.
Гэта значыць, што 307 мільёнаў даляраў
каштуе ў Каліфорніі
каштуе ў Каліфорніі
04:29
If you add that up, that's 307 million
dollars it costs California
dollars it costs California
75
257818
4835
04:34
to send a person to be executed.
76
262653
2948
адправіць чалавека на пакаранне.
04:37
Nebraska this week just passed a law
abolishing the death penalty,
abolishing the death penalty,
77
265991
3483
Небраска на гэтым тыдні прыняла закон,
які адмяняе смяротнае пакаранне,
які адмяняе смяротнае пакаранне,
04:41
because it costs so much. (Applause)
78
269474
4466
таму што гэта каштуе замнога.
(Плясканні)
(Плясканні)
04:46
So the resort to violence and abuse
of poor people and helpless people
of poor people and helpless people
79
274861
4226
Зварот да гвалту і жорсткага абыходжання
з беднякамі і бездапаможнымі людзьмі
з беднякамі і бездапаможнымі людзьмі
04:51
is another cause of the increase
in abuse of women.
in abuse of women.
80
279087
4098
з'яўляецца яшчэ адной прычынай павелічэння
гвалту над жанчынамі.
гвалту над жанчынамі.
04:55
Let me just go down a very few
abuses of women that concern me most,
abuses of women that concern me most,
81
283475
4504
Дазвольце мне прывесці прыклады парушэнняў,
якія тычацца жанчын,
якія тычацца жанчын,
што мяне больш за ўсё турбуюць,
04:59
and I'll be fairly brief, because I have
a limited amount of time, as you know.
a limited amount of time, as you know.
82
287979
3901
я буду даволі кароткім,
таму што абмежаваны часам, як вы ведаеце.
05:03
One is genital mutilation.
83
291880
4250
Адным з іх з'яўляецца абразанне палавых органаў.
Абразанне геніталій жудасна
і невядома амерыканкам,
і невядома амерыканкам,
05:08
Genital mutilation is horrible
and not known by American women,
and not known by American women,
84
296360
4114
05:12
but in some countries, many countries,
85
300474
3745
але ў некаторых краінах, у многіх краінах,
05:16
when a child is born that's a girl,
very soon in her life,
very soon in her life,
86
304219
4306
калі нараджаецца дзяўчынка, хутка ў яе жыцці
05:20
her genitals are completely cut away
by a so-called cutter
by a so-called cutter
87
308525
6710
яе геніталіі будуць выразаныя так званым разаком,
05:27
who has a razor blade and,
in a non-sterilized way,
in a non-sterilized way,
88
315235
3992
які мае лязо, нестэрыльным чынам,
05:31
they remove the exterior parts
of a woman's genitalia.
of a woman's genitalia.
89
319227
3943
яны здымаюць вонкавыя часткі жаночых геніталій.
05:35
And sometimes, in more extreme cases
but not very rare cases,
but not very rare cases,
90
323170
4421
Часам, у больш экстрэмальных выпадках,
але не надта рэдкіх выпадках,
05:39
they sew the orifice up so the girl
can just urinate or menstruate.
can just urinate or menstruate.
91
327591
3814
зашываюць адтуліну так,
што дзяўчына можа
што дзяўчына можа
толькі памачыцца і для менструацыі.
05:43
And then later, when she gets married,
the same cutter goes in
the same cutter goes in
92
331405
3379
А потым, калі яна выходзіць замуж, такі ж разак
05:46
and opens the orifice up
so she can have sex.
so she can have sex.
93
334784
2616
адчыняе адтуліну, каб можна было займацца сэксам.
05:49
This is not a rare thing, although
it's against the law in most countries.
it's against the law in most countries.
94
337400
4015
Гэта не рэдкасць, хаця гэта і супраць закону
ў большасці краінах.
05:53
In Egypt, for instance,
95
341415
1932
У Егіпце, напрыклад,
05:55
91 percent of all the females
that live in Egypt today
that live in Egypt today
96
343347
3653
91 адсоткі ўсіх жанчын, якія жывуць у Егіпце сёння,
05:59
have been sexually mutilated in that way.
97
347000
2560
былі сэксуальна знявечаныя такім чынам.
06:01
In some countries,
it's more than 98 percent
it's more than 98 percent
98
349560
3390
У некаторых краінах
гэта больш за 98 адсоткаў
гэта больш за 98 адсоткаў
06:04
of the women are cut that way
before they reach maturity.
before they reach maturity.
99
352950
4296
жанчын, абрэзаных гэтак
да дасягнення сталасці.
да дасягнення сталасці.
06:09
This is a horrible affliction
100
357246
2600
Гэта жудаснае бедства
06:11
on all women that live in those countries.
101
359846
3669
для ўсіх жанчын,
якія жывуць у тых краінах.
якія жывуць у тых краінах.
06:15
Another very serious thing
is honor killings,
is honor killings,
102
363515
3784
Яшчэ адна вельмі сур'ёзная рэч --
гэта забойства гонару,
06:19
where a family with misinterpretation,
again, of a holy scripture --
again, of a holy scripture --
103
367299
3326
дзе сям'я з няправільным тлумачэннем,
зноў жа, святога пісання --
06:22
there's nothing in the Quran
that mandates this --
that mandates this --
104
370625
2688
няма нічога ў Каране, што загадвае гэта --
06:25
will execute a girl in their family
105
373313
4187
заб'е дзяўчыну са сваёй сям'і,
06:29
if she is raped
106
377500
1877
калі яна была згвалтаваная
06:31
or if she marries a man
that her father does not approve,
that her father does not approve,
107
379377
3735
або калі яна выходзіць замуж
за чалавека, якога яе бацька не прымае,
06:35
or sometimes even if she
wears inappropriate clothing.
wears inappropriate clothing.
108
383112
3111
або, часам, нават калі яна носіць
неадпаведнае адзенне.
06:38
And this is done by members
of her own family,
of her own family,
109
386223
3028
Гэта робіцца членамі сваёй сям'і,
06:41
so the family becomes murderers
110
389251
2205
так сям'я становіцца забойцамі,
06:43
when the girl brings
so-called disgrace to the family.
so-called disgrace to the family.
111
391456
4352
калі дзяўчына прыносіць
так званую ганьбу ў сям'ю.
так званую ганьбу ў сям'ю.
06:47
An analysis was done in Egypt
not so long ago by the United Nations
not so long ago by the United Nations
112
395808
3347
Не так даўно аналіз ААН
быў праведзены ў Егіпце.
быў праведзены ў Егіпце.
06:51
and it showed that 75 percent
of these murders of a girl
of these murders of a girl
113
399155
4042
Ён паказаў, што 75 адсоткаў
гэтых забойстваў дзяўчат
гэтых забойстваў дзяўчат
06:55
are perpetrated by the father,
the uncle or the brother,
the uncle or the brother,
114
403197
5383
здзяйсняюцца бацькам,
дзядзькам або братам,
дзядзькам або братам,
07:00
but 25 percent of the murders
are conducted by women.
are conducted by women.
115
408580
3452
25 адсоткаў забойстваў
праводзяцца жанчынамі.
праводзяцца жанчынамі.
07:04
Another problem that we have in the world
116
412032
1962
Іншая праблема, якая існуе ў свеце
07:05
that relates to women
particularly is slavery,
particularly is slavery,
117
413994
2738
ў дачыненні да жанчын -- гэта рабства,
07:08
or human trafficking it's called nowadays.
118
416732
2415
ці гандаль людзьмі,
як гэта называецца цяпер.
як гэта называецца цяпер.
07:11
There were about 12.5 million people
sold from Africa into slavery
sold from Africa into slavery
119
419147
4418
Каля 12.5 мільёнаў чалавек
былі прададзеныя
былі прададзеныя
з Афрыкі ў рабства
07:15
in the New World back in
the 19th century and the 18th century.
the 19th century and the 18th century.
120
423565
4219
ў Новы Свет яшчэ ў 19 і ў 18 стагоддзях.
07:19
There are 30 million people
now living in slavery.
now living in slavery.
121
427784
3855
30 мільёнаў чалавек
жывуць сёння ў рабстве.
жывуць сёння ў рабстве.
07:23
The United States Department of State
now has a mandate from Congress
now has a mandate from Congress
122
431639
5642
Дзяржаўны дэпартамент ЗША мае
мандат ад Кангрэсу,
07:29
to give a report every year,
123
437281
2322
каб даваць справаздачу кожны год,
07:31
and the State Department reports
that 800,000 people are sold
that 800,000 people are sold
124
439603
4643
і Дзяржаўны дэпартамент паведамляе,
што 800 тысяч чалавек прадаюцца ў рабства
07:36
across international borders
every year into slavery,
every year into slavery,
125
444246
3647
праз міжнародныя межы кожны год,
07:39
and that 80 percent
of those sold are women,
of those sold are women,
126
447893
2948
80 адсоткаў з тых прададзеных -- жанчыны,
07:42
into sexual slavery.
127
450841
2136
якія трапляюць у сэксуальнае рабства.
07:44
In the United States right this moment,
128
452977
2554
У Злучаных Штатах менавіта ў гэты момант,
07:47
60,000 people are living
in human bondage, or slavery.
in human bondage, or slavery.
129
455531
3854
60 тысяч чалавек жывуць пад гнётам
або ў рабстве.
або ў рабстве.
07:51
Atlanta, Georgia, where
the Carter Center is located
the Carter Center is located
130
459385
2786
Атланта, Джорджыя,
дзе знаходзіцца Цэнтр Картэра
дзе знаходзіцца Цэнтр Картэра
07:54
and where I teach at Emory University,
131
462171
2601
і дзе я выкладаю ва Універсітэце Эмары,
07:56
they have between 200 and 300 women,
people sold into slavery every month.
people sold into slavery every month.
132
464772
5307
паміж 200 і 300 жанчын, людзей
прадаюцца ў рабства штомесяц.
08:02
It's the number one place
in the nation because of that.
in the nation because of that.
133
470672
3109
Гэта месца нумар адзін
у краіне з-за гэтага.
у краіне з-за гэтага.
08:05
Atlanta has the busiest
airport in the world,
airport in the world,
134
473781
2206
У Атланце знаходзіцца
самы загружаны аэрапорт у свеце,
08:07
and they also have a lot of passengers
that come from the Southern Hemisphere.
that come from the Southern Hemisphere.
135
475987
5247
Маецца таксама шмат пасажыраў,
якія прыехалі з Паўднёвага паўшар'я.
08:13
If a brothel owner
136
481234
2624
Калі ўладальнік бардэля
08:15
wants to buy a girl
that has brown or black skin,
that has brown or black skin,
137
483858
3019
хоча купіць дзяўчыну,
якая мае карычневы
якая мае карычневы
або чорны колер скуры,
08:18
they can do it for 1,000 dollars.
138
486877
2646
яны могуць зрабіць гэта за 1000 даляраў.
08:21
A white-skinned girl brings
several times more than that,
several times more than that,
139
489523
4087
Беласкурая дзяўчына прыносіць
у некалькі разоў больш,
08:25
and the average brothel owner in Atlanta
and in the United States now
and in the United States now
140
493610
3390
сярэдні ўладальнік бардэля ў Атланце
і ў Злучаных Штатах
08:29
can earn about $35,000 per slave.
141
497000
4504
можа зарабіць каля $ 35000 з рабыні.
08:33
The sex trade in Atlanta, Georgia, exceeds
the total drug trade in Atlanta, Georgia.
the total drug trade in Atlanta, Georgia.
142
501504
5109
Сэкс-гандаль у Атланце, штат Джорджыя,
перавышае агульны
гандаль наркотыкамі ў Атланце.
гандаль наркотыкамі ў Атланце.
08:38
So this is another very serious problem,
and the basic problem is prostitution,
and the basic problem is prostitution,
143
506613
4845
Так што гэта яшчэ адна
вельмі сур'ёзная праблема,
вельмі сур'ёзная праблема,
а асноўнай праблемай
з'яўляецца прастытуцыя,
з'яўляецца прастытуцыя,
08:43
because there's not
a whorehouse in America
a whorehouse in America
144
511465
3994
таму што няма бардэляў у Амерыцы,
якія невядомыя мясцовым чыноўнікам,
08:47
that's not known by the local officials,
145
515459
2229
08:49
the local policemen, or the chief
of police or the mayor and so forth.
of police or the mayor and so forth.
146
517688
3971
мясцоваму паліцэйскаму,
або начальніку паліцыі,
або начальніку паліцыі,
або мэру і г.д.
08:53
And this leads to one
of the worst problems,
of the worst problems,
147
521659
2727
Гэта прыводзіць да адной
з найгоршых праблемаў,
з найгоршых праблемаў,
08:56
and that is that women are bought
increasingly and put into sexual slavery
increasingly and put into sexual slavery
148
524386
4249
жанчыны купляюцца і прадаюцца
ў сэксуальнае рабства ўсё часцей,
09:00
in all countries in the world.
149
528635
1951
ва ўсіх краінах свету.
09:02
Sweden has got a good approach to it.
150
530586
2554
Швецыя мае добры падыход да гэтага.
09:05
About 15 to 20 years ago, Sweden
decided to change the law,
decided to change the law,
151
533140
3622
15-20 год таму Швецыя
вырашыла змяніць закон,
вырашыла змяніць закон,
09:08
and women are no longer prosecuted
152
536762
2554
і жанчыны больш
не пераследуюцца па законе,
не пераследуюцца па законе,
09:11
if they are in sexual slavery,
153
539316
2784
калі яны знаходзяцца
ў сэксуальным рабстве,
ў сэксуальным рабстве,
09:14
but the brothel owners and the pimps
and the male customers are prosecuted,
and the male customers are prosecuted,
154
542100
5575
але ўладальнікі бардэляў, суценёры
і кліенты-мужчыны пераследуюцца,
09:19
and -- (Applause) --
prostitution has gone down.
prostitution has gone down.
155
547675
4788
і -- (Плясканні) --
прастытуцыя пайшла на спад.
прастытуцыя пайшла на спад.
09:24
In the United States, we take
just the opposite position.
just the opposite position.
156
552463
3014
У Злучаных Штатах,
мы прытрымліваемся супрацьлеглай пазіцыі.
09:27
For every male arrested
for illegal sex trade,
for illegal sex trade,
157
555477
6187
На аднаго мужчыну, арыштаванага
за незаконны сэкс-гандаль,
09:33
25 women are arrested
in the United States of America.
in the United States of America.
158
561664
5456
25 жанчын былі арыштаваныя ў ЗША.
09:39
Canada, Ireland, I've already said Sweden,
159
567120
4110
Канада, Ірландыя, я ўжо сказаў, Швецыя,
09:43
France, and other countries are moving now
towards this so-called Swedish model.
towards this so-called Swedish model.
160
571230
3920
Францыя і іншыя краіны
рухаюцца цяпер да гэтай,
рухаюцца цяпер да гэтай,
так званай шведскай мадэлі.
09:47
That's another thing that can be done.
161
575150
2159
Гэта іншая справа,
якая можа быць зроблена.
якая можа быць зроблена.
09:49
We have two great institutions
in this country that all of us admire:
in this country that all of us admire:
162
577309
3371
Мы маем два вялікія інстытуты ў краіне,
якімі ўсе мы захапляемся:
09:52
our military and our great
university system.
university system.
163
580680
3831
наша армія і выдатная ўніверсітэцкая сістэма.
09:56
In the military, they are now analyzing
how many sexual assaults take place.
how many sexual assaults take place.
164
584511
4319
У арміі аналізуецца,
колькі здарылася сэксуальных нападаў.
10:00
The last report I got,
there were 26,000 sexual assaults
there were 26,000 sexual assaults
165
588830
4389
Апошні даклад, які я атрымаў,
кажа, што
кажа, што
26 000 выпадкаў сэксуальных нападаў
10:05
that took place in the military --
166
593219
2345
адбылося ў арміі --
10:07
26,000.
167
595564
1636
26,000.
10:09
Only 3,000, not much more than 1 percent,
are actually prosecuted,
are actually prosecuted,
168
597210
5210
Толькі 3000, нямногім больш за 1 адсотак,
на самай справе
крымінальна пераследуецца,
крымінальна пераследуецца,
10:14
and the reason is that the commanding
officer of any organization --
officer of any organization --
169
602420
4170
і прычына ў тым,
што камандзір любой арганізацыі --
што камандзір любой арганізацыі --
10:18
a ship like my submarine,
or a battalion in the Army
or a battalion in the Army
170
606590
4252
карабля, як мая падводнай лодка,
або батальёну ў арміі,
10:22
or a company in the Marines --
171
610842
2136
або экіпажу ў марской пяхоце --
10:24
the commanding officer
has the right under law to decide
has the right under law to decide
172
612978
4125
камандзір мае права па закону на рашэнне
10:29
whether to prosecute a rapist or not,
173
617103
2585
аб узбуджэнні крымінальнай справы
ў адносінах да гвалтаўніка або не,
10:31
and of course, the last thing they want
is for anybody to know
is for anybody to know
174
619688
3181
і, вядома, апошняе, што яны хочуць,
каб хто-небудзь даведаўся,
10:34
that under their command,
sexual assaults are taking place,
sexual assaults are taking place,
175
622869
3437
што пад іх камандаваннем
адбываюцца сэксуальныя напады,
10:38
so they do not do it.
176
626306
1904
такім чынам, яны не робяць гэтага.
10:40
That law needs to be changed.
177
628210
2542
Гэты закон павінен быць зменены.
Адна з чатырох дзяўчат,
10:43
About one out of four girls
who enter American universities
who enter American universities
178
631472
3192
якія навучаюцца
ў амерыканскіх універсітэтах,
ў амерыканскіх універсітэтах,
10:46
will be sexually assaulted
before she graduates,
before she graduates,
179
634664
2787
будзе сэксуальна згвалтаваная
да заканчэння,
да заканчэння,
10:49
and this is now getting
a lot of publicity,
a lot of publicity,
180
637451
2286
гэта цяпер мае шмат галоснасці,
10:51
partially because of my book,
but other things,
but other things,
181
639737
2206
часткова з-за маёй кнігі,
але і з-за іншых рэчаў,
але і з-за іншых рэчаў,
10:53
and so 89 universities in America
are now condemned
are now condemned
182
641943
4188
такім чынам 89 універсітэтаў
у Амерыцы асуджаныя
у Амерыцы асуджаныя
10:58
by the Department of Education
under Title IX
under Title IX
183
646131
2685
аддзелам адукацыі
ў адпаведнасці з Раздзелам IX,
ў адпаведнасці з Раздзелам IX,
11:00
because the officials of the universities
are not taking care of the women
are not taking care of the women
184
648816
4713
таму што службовыя асобы ВНУ
не клапоцяцца пра жанчын,
11:05
to protect them from sexual assault.
185
653529
1951
каб абараніць іх ад сэксуальнага гвалту.
11:07
The Department of Justice says
that more than half of the rapes
that more than half of the rapes
186
655480
3668
Міністэрства юстыцыі кажа,
што больш за палову згвалтаванняў
11:11
on a college campus
take place by serial rapists,
take place by serial rapists,
187
659148
3483
на тэрыторыі ўніверсітэцкага
кампуса здзяйсняецца
кампуса здзяйсняецца
серыйнымі гвалтаўнікамі,
11:14
because outside of the university system,
188
662631
2578
таму што па-за ўніверсітэцкай сістэмай,
11:17
if they rape somebody,
they'll be prosecuted,
they'll be prosecuted,
189
665209
3018
калі яны гвалцяць кагосьці,
яны будуць прыцягнутыя да адказнасці,
11:20
but when they get on a university campus,
they can rape with impunity.
they can rape with impunity.
190
668227
4028
але калі яны апынаюцца
ва ўніверсітэцкім кампусе,
ва ўніверсітэцкім кампусе,
яны могуць згвалціць беспакарана.
11:24
They're not prosecuted.
191
672255
2043
Яны не пераследуюцца.
11:26
Those are the kinds of things
that go on in our society.
that go on in our society.
192
674298
3344
Гэта рэчы, якія адбываюцца
ў нашым грамадстве.
ў нашым грамадстве.
11:29
Another thing that's very serious
about the abuse of women and girls
about the abuse of women and girls
193
677642
5572
Іншая вельмі сур’ёзная справа ў дачыненні
да дрэннага абыходжання
з жанчынамі і дзяўчатамі --
з жанчынамі і дзяўчатамі --
11:35
is the lack of equal pay for equal work,
194
683214
4993
гэта адсутнасць роўнага ўзнагароджання
за аднолькавую працу,
11:40
as you know. (Applause)
195
688207
2089
як вы ведаеце. (Плясканні)
11:42
And this is sometimes misinterpreted,
but for full-time employment,
but for full-time employment,
196
690296
6837
І гэта часам няправільна ўспрымаецца,
але за поўную занятасць
жанчына ў Злучаных Штатах атрымлівае
11:49
a woman in the United States now
gets 23 percent less than a man.
gets 23 percent less than a man.
197
697133
3347
на 23 адсоткі менш за мужчыну.
11:52
When I became president,
the difference was 39 percent.
the difference was 39 percent.
198
700480
2889
Калі я стаў прэзідэнтам,
розніца была 39 адсоткі.
розніца была 39 адсоткі.
11:55
So we've made some progress,
partially because I was president
partially because I was president
199
703369
3877
Такім чынам, мы дамагліся
пэўнага прагрэсу,
пэўнага прагрэсу,
збольшага таму, што я быў прэзідэнтам,
11:59
and so forth -- (Applause) (Laughter) --
200
707246
5914
і гэтак далей -- (Плясканні) (Смех) --
12:05
but in the last 15 years,
there's been no progress made,
there's been no progress made,
201
713160
3408
але за апошнія 15 гадоў,
не было дасягнута аніякага прагрэсу,
12:08
so it's been just about 23
or 24 percent difference
or 24 percent difference
202
716568
2856
было толькі каля 23 або 24 адсоткі розніцы
12:11
for the last 15 years.
203
719424
2275
за апошнія 15 гадоў.
12:13
These are the kind of things that go on.
204
721699
1928
Гэта тое, што адбываецца зараз.
12:15
If you take the Fortune 500 companies,
205
723627
3083
Калі ўзяць 500 кампаній,
12:18
23 of them have women CEOs,
206
726710
3139
ў 23 з іх жанчыны-кіраўніцы,
12:21
out of 500,
207
729849
1811
з 500,
12:23
and those CEOs, I need not tell you,
208
731660
3135
і гэтыя кіраўніцы, я скажу вам,
12:26
make less on an average
209
734795
1997
зарабляюць у сярэднім менш
12:28
than the other CEOs.
210
736792
3118
за астатніх кіраўнікоў.
12:31
Well, that's what goes on in our country.
211
739910
2478
Гэта тое, што адбываецца ў нашай краіне.
12:34
Another problem with the United States
212
742388
2484
Яшчэ адна праблема са Злучанымі Штатамі:
12:36
is we are the most warlike
nation on Earth.
nation on Earth.
213
744872
3692
мы самая ваяўнічая краіна на Зямлі.
12:40
We have been to war
with about 25 different countries
with about 25 different countries
214
748564
4226
Мы знаходзіліся
ў стане вайны прыкладна
ў стане вайны прыкладна
з 25 рознымі краінамі
12:44
since the Second World War.
215
752790
2461
з часоў Другой сусветнай вайны.
12:47
Sometimes, we've had soldiers
on the ground fighting.
on the ground fighting.
216
755251
2531
Часам нашы салдаты былі на месцы баёў.
12:49
The other times,
we've been flying overhead
we've been flying overhead
217
757782
2020
Іншым разам, мы лёталі над галовамі,
12:51
dropping bombs on people.
218
759802
1973
скідаючы бомбы на людзей.
12:53
Other times, of course, now, we have
drones that attack people and so forth.
drones that attack people and so forth.
219
761775
3762
Часам, вядома,
цяпер у нас ёсць беспілотнікі,
цяпер у нас ёсць беспілотнікі,
якія атакуюць людзей і гэтак далей.
12:57
We've been at war
with 25 different countries
with 25 different countries
220
765537
2673
Мы былі ў стане вайны з 25 рознымі краінамі
13:00
or more since the Second World War.
221
768210
2783
ці больш пасля Другой сусветнай вайны.
13:02
There was four years,
I won't say which ones,
I won't say which ones,
222
770993
2377
На працягу чатырох гадоў,
я не буду казаць якіх,
я не буду казаць якіх,
13:05
where we didn't --
223
773370
1594
мы не ваявалі --
13:06
(Applause) -- we didn't drop a bomb,
we didn't launch a missile,
we didn't launch a missile,
224
774964
5758
(Плясканні) --
мы не скінулі ніводнай бомбы,
мы не скінулі ніводнай бомбы,
мы не запусцілі ніводнай ракеты,
13:12
we didn't fire a bullet.
225
780722
1742
мы не стралялі.
13:14
But anyway, those kinds of things,
the resort to violence
the resort to violence
226
782464
4396
Але ў любым выпадку, тыя рэчы,
зварот да гвалту
зварот да гвалту
13:18
and the misinterpretation
of the holy scriptures
of the holy scriptures
227
786860
2616
і няправільнае тлумачэнне святых пісанняў --
13:21
are what causes, are the basic causes,
of abuse of women and girls.
of abuse of women and girls.
228
789476
5294
асноўныя прычыны гвалту над жанчынамі.
13:26
There's one more basic cause
that I need not mention,
that I need not mention,
229
794770
3599
Яшчэ адна грунтоўная прычына,
якую я не згадаў, --
13:30
and that is that in general,
men don't give a damn.
men don't give a damn.
230
798369
5341
Агулам, мужчынам напляваць.
13:35
(Applause)
That's true.
That's true.
231
803710
3041
(Плясканні)
Гэта праўда.
Гэта праўда.
13:38
The average man that might say,
I'm against the abuse of women and girls
I'm against the abuse of women and girls
232
806751
5026
Звычайны мужчына, які можа сказаць:
Я супраць жорсткага
абыходжання з жанчынамі
абыходжання з жанчынамі
13:43
quietly accepts the privileged
position that we occupy,
position that we occupy,
233
811777
4353
спакойна прымае
прывілеяванае становішча,
прывілеяванае становішча,
якое ён займае,
13:48
and this is very similar
to what I knew when I was a child,
to what I knew when I was a child,
234
816130
3440
гэта вельмі падобна на тое, калі я быў малы,
13:51
when separate but equal had existed.
235
819570
2227
калі раздзяленне і роўнасць суіснавалі.
13:53
Racial discrimination, legally,
had existed for 100 years,
had existed for 100 years,
236
821797
5643
Расавая дыскрымінацыя
юрыдычна праіснавала 100 гадоў,
13:59
from 1865 at the end of the War
Between the States, the Civil War,
Between the States, the Civil War,
237
827440
3133
з 1865, канца вайны паміж штатамі,
грамадзянскай вайны,
грамадзянскай вайны,
14:02
all the way up to the 1960s,
238
830573
2844
аж да 1960-х гадоў,
14:05
when Lyndon Johnson got the bills passed
239
833417
2717
калі Ліндан Джонсан увёў законапраекты
14:08
for equal rights.
240
836134
1973
аб роўных правах.
14:10
But during that time,
there were many white people
there were many white people
241
838107
2740
Але на працягу гэтага часу
было шмат белых людзей,
было шмат белых людзей,
14:12
that didn't think that
racial discrimination was okay,
racial discrimination was okay,
242
840847
3367
якія не лічылі,
што дыскрымінацыя прымальна,
што дыскрымінацыя прымальна,
14:16
but they stayed quiet,
243
844214
2159
але яны маўчалі,
14:18
because they enjoyed the privileges
of better jobs,
of better jobs,
244
846373
5134
таму што карысталіся прывілеямі
лепшых працоўных месцаў,
14:23
unique access to jury duty,
245
851507
3411
унікальным доступам да суда прысяжных,
14:26
better schools, and everything else,
246
854918
2251
лепшых школ і ўсяго астатняга.
14:29
and that's the same thing
that exists today,
that exists today,
247
857169
2161
Гэта тое ж самае, што існуе сёння,
14:31
because the average man
really doesn't care.
really doesn't care.
248
859330
3645
таму што звычайнага мужчыну,
на самой справе,
на самой справе,
гэта не хвалюе.
14:34
Even though they say, "I'm against
discrimination against girls and women,"
discrimination against girls and women,"
249
862975
6345
Нават калі яны кажуць:
"Я супраць дыскрымінацыі
"Я супраць дыскрымінацыі
ў адносінах да дзяўчат і жанчын,"
14:41
they enjoy a privileged position.
250
869320
3450
яны карыстаюцца прывілеяваным становішчам.
Вельмі цяжка пераканаць большасць мужчын,
14:44
And it's very difficult to get
the majority of men
the majority of men
251
872770
2372
14:47
who control the university system,
252
875142
3046
якія кантралююць універсітэцкую сістэму,
14:50
the majority of men that control
the military system,
the military system,
253
878188
2664
большасць мужчын,
кантралюючых ваенную сістэму,
кантралюючых ваенную сістэму,
14:52
the majority of men that control
the governments of the world,
the governments of the world,
254
880852
3498
большасць мужчын,
якія кантралююць ўладу ў свеце,
якія кантралююць ўладу ў свеце,
14:56
and the majority of men that control
the great religions.
the great religions.
255
884350
5234
і большасць мужчын,
якія кантралююць вялікія рэлігіі.
якія кантралююць вялікія рэлігіі.
15:01
So what is the basic thing
that we need to do today?
that we need to do today?
256
889584
3413
Якую асноўную рэч
мы павінны зрабіць сёння?
мы павінны зрабіць сёння?
15:04
I would say the best thing
that we could do today
that we could do today
257
892997
2531
Я б сказаў, самае лепшае,
што мы маглі б зрабіць
што мы маглі б зрабіць
15:07
is for the women in the powerful nations
258
895528
4312
для жанчын з магутных краін
15:11
like this one, and where you come from,
259
899840
2723
як гэта, і адкуль вы родам,
15:14
Europe and so forth, who have influence
and who have freedom to speak and to act,
and who have freedom to speak and to act,
260
902563
4969
Еўропа і гэтак далей, хто мае ўплыў
і хто мае свабоду гаварыць і дзейнічаць,
15:19
need to take the responsibility
on yourselves
on yourselves
261
907532
5026
неабходна прыняць адказнасць на сябе,
15:24
to be more forceful in demanding
262
912558
3065
каб быць больш пераканаўчымі
ў сваіх патрабаваннях,
15:27
an end to racial discrimination
against girls and women
against girls and women
263
915623
4642
каб скончыць расавую дыскрымінацыю
ў адносінах да дзяўчат і жанчын
15:32
all over the world.
264
920265
1361
ва ўсім свеце.
15:33
The average woman in Egypt
265
921626
2901
Звычайная жанчына ў Егіпце
15:36
doesn't have much to say
about her daughters
about her daughters
266
924527
2166
не мае што сказаць
аб знявечанні генеталіяў яе дачкі.
15:38
getting genitally mutilated and so forth.
267
926693
3408
Я нават не паглыбляюся ў дэталі аб гэтым.
15:42
I didn't even go down
to detail about that.
to detail about that.
268
930101
2074
15:44
But I hope that out of this conference,
269
932175
2059
Але я спадзяюся,
што пасля гэтай канферэнцыі,
што пасля гэтай канферэнцыі,
15:46
that every woman here
will get your husbands to realize
will get your husbands to realize
270
934234
4514
жанчыны пераканаюць сваіх мужэй,
15:50
that these abuses on the college campuses
and the military and so forth
and the military and so forth
271
938748
4122
аб гвалтах у кампусах каледжаў
і ў арміі і г.д.,
і ў арміі і г.д.,
15:54
and in the future job market,
272
942872
2539
і ў будучыні на рынку працы,
15:57
need to protect your daughters
and your granddaughters.
and your granddaughters.
273
945411
4449
неабходна абараніць сваіх дачок і ўнучак.
16:01
I have 12 grandchildren,
four children, and 10 great-grandchildren,
four children, and 10 great-grandchildren,
274
949860
5762
У мяне 12 унукаў, чацвёра дзяцей
і 10 праўнукаў,
і 10 праўнукаў,
16:07
and I think often about them
275
955622
1924
я часта думаю пра іх,
16:09
and about the plight that they
will face in America,
will face in America,
276
957546
3065
і аб гаротным становішчы,
з якім яны будуць сутыкацца ў Амерыцы,
16:12
not only if they lived in Egypt
or a foreign country,
or a foreign country,
277
960611
3785
не толькі, калі яны жылі б у Егіпце
або ў іншай краіне за мяжой,
16:16
in having equal rights,
278
964396
2206
з тым каб мець роўныя правы,
16:18
and I hope that all of you will join me
279
966602
2333
і я спадзяюся, што ўсе вы далучыцеся да мяне
16:20
in being a champion for women
and girls around the world
and girls around the world
280
968935
3727
каб стаць чэмпіёнамі для жанчын
ва ўсім свеце,
ва ўсім свеце,
16:24
and protect their human rights.
281
972662
1555
і абараніць іх правы чалавека.
16:26
Thank you very much.
282
974217
2972
Вялікі дзякуй.
16:29
(Applause)
283
977189
4000
(Плясканні)
ABOUT THE SPEAKER
Jimmy Carter - Peace activistThe president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism.
Why you should listen
While in office, Jimmy Carter brokered historic peace deals and treaties. Since the 1980s, he has worked tirelessly for conflict resolution around the globe through The Carter Center, where he has engaged in mediation in Ethiopia, Eritrea, North Korea, Liberia, Haiti, Bosnia, Venezuela, Nepal and the Middle East, among many other countries and regions. Under his leadership, The Carter Center has sent 96 election observation missions to the Americas, Africa and Asia. They're also leading the fight against Guinea worm, on track to be the second human disease in history to be eradicated.
In 2002, Carter was awarded the Nobel Peace Prize "for his decades of untiring effort to find peaceful solutions to international conflicts, to advance democracy and human rights, and to promote economic and social development." He's a member of the Elders, a group of independent global leaders working for peace and human rights.
Jimmy Carter | Speaker | TED.com