ABOUT THE SPEAKER

Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country.

Why you should listen

Sakena Yacoobi is executive director of the Afghan Institute of Learning (AIL), an Afghan women-led NGO she founded in 1995. After the Taliban closed girls’ schools in the 1990s, AIL supported 80 underground home schools for 3,000 girls in Afghanistan. Now, under Yacoobi’s leadership, AIL works at the grassroots level to empower women and bring education and health services to poor women and girls in rural and urban areas, serving hundreds of thousands of women and children a year through its training programs, Learning Centers, schools and clinics in both Afghanistan and Pakistan.

Yacoobi is the founder of the Afghan Institute of Learning, the Professor Sakena Yacoobi Private Hospital in Herat, the Professor Sakena Yacoobi Private High Schools in Kabul and the radio station Meraj in her hometown of Herat, Afghanistan.

More profile about the speaker
Sakena Yacoobi | Speaker | TED.com

TEDWomen 2015

Sakena Yacoobi: How I stopped the Taliban from shutting down my school

Сакена Якубі: Як я не дала талібам зачыніць маю школу

Filmed: 2015-05-28

Readability: 2.4

1,497,714 views

Калі талібы зачынілі ўсе школы для дзяўчат у Афганістане, Сакена Якубі стварыла новыя, сакрэтныя школы, дзе навучаліся тысячы жанчын і мужчын. У гэтай моцнай, смешнай прамове яна распавядае неверагодную гісторыю двух выпадкаў, калі ёй пагражалі, каб яна перастала адукоўваць -- і дзеліцца ўласным бачаннем перайначвання сваёй любімай краіны.

Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

(Arabic) I seek refuge in Allah from cursed Satan.
In the Name of Allah, the most Gracious, the most Merciful.

0

1346

3629

(арабская) Я шукаю ў Алаха сховішча ад Сатаны.
У імя Алаха, міласцівага і міласэрнага.

00:16

(English) I was born
in a middle class family.

1

4999

2810

Я нарадзілася ў сям'і сярэдняга класа.

00:20

My father was five years old
when he lost his father,

2

8642

3837

Майму татку было 5 гадоў,
калі памёр ягоны бацька.

00:25

but by the time I was born,

3

13233

3079

Але калі я нарадзілася,

татка ўжо быў бізнэсоўцам.

00:28

he was already a businessman.

4

16336

1825

00:31

But it didn't make a difference to him

5

19320

2428

Яму не было аніякай розніцы,

нараджаліся ягоныя дзеці хлопчыкамі
ці дзяўчынкамі:

00:33

if his children were going to be
a boy or a girl:

6

21772

2908

00:36

they were going to go to school.

7

24704

1603

яны павінны былі ісці ў школу.

00:38

So I guess I was the lucky one.

8

26879

2412

Вось чаму мне так пашчасціла.

00:42

My mother had 16 pregnancies.

9

30482

2452

Мая маці нарадзіла 16 дзяцей.

00:45

From 16 pregnancies, five of us are alive.

10

33926

4563

З 16 дзяцей толькі 5 засталіся жывымі.

00:51

You can imagine as a child
what I went through.

11

39418

3874

Уявіце, якім было маё дзяцінства.

00:56

Day to day, I watched women

12

44008

2849

Штодня я бачыла жанчын,

00:58

being carried to a graveyard,

13

46881

2746

якіх неслі на пахаванне,

01:02

or watched children going to a graveyard.

14

50151

3980

ці дзяцей, якія ішлі наведаць могілкі.

01:07

At that time, when I
finished my high school,

15

55555

3024

Калі я скончыла сярэднюю школу,

то вельмі хацела стаць доктаркай.

01:10

I really wanted to be a doctor.

16

58603

2379

01:13

I wanted to be a doctor
to help women and children.

17

61371

3849

Я хацела стаць доктаркай,
каб дапамагчы жанчынам ды дзецям.

01:18

So I completed my education,

18

66053

2445

Дык вось, я скончыла школу,

але жадала трапіць ва ўніверсітэт.

01:20

but I wanted to go to university.

19

68522

2420

01:23

Unfortunately, in my country,
there wasn't a dormitory for girls,

20

71290

4684

Нажаль, у маёй краіне
не было інтэрнатаў для дзяўчын.

01:28

so I was accepted in medical school,
but I could not go there.

21

76585

4402

Такім чынам, я была прынятая ў медкаледж,
але наведваць яго не магла.

01:33

So as a result, my father
sent me to America.

22

81606

4691

І мой бацька адправіў мяне ў Амерыку.

01:38

I came to America.

23

86999

1909

Я пераехала ў Амерыку.

01:40

I completed my education.

24

88932

2050

Я скончыла сваю адукацыю.

01:43

While I was completing my education,

25

91355

2420

Пакуль я навучалася,

01:45

my country was invaded by Russia.

26

93799

3127

у маю краіну ўвайшлі расейскія войскі.

01:50

And do you know that at the time
I was completing my education,

27

98299

4083

Ведаеце, калі я сканчвала ўніверсітэт,

01:54

I didn't know what was going on
with my family or with my country.

28

102406

3738

я нават не ведала, што адбывалася
з маёй сям'ёй і з маёй краінай.

01:58

There were months, years,
I didn't know about it.

29

106454

3111

Праходзілі месяцы, гады,
але я нічога не ведала.

02:02

My family was in a refugee camp.

30

110358

3002

Мая сям'я была ў лагеры для бежанцаў.

02:06

So as soon as I completed my education,

31

114789

3436

Як толькі я скончыла навучанне,

02:10

I brought my family to America.

32

118844

1985

то перавезла сваю сям'ю ў Амерыку.

02:13

I wanted them to be safe.

33

121400

2226

Я хацела, каб яны жылі ў бяспецы.

02:16

But where was my heart?

34

124046

1762

Дзе ж было маё сэрца?

02:18

My heart was in Afghanistan.

35

126110

2087

Маё сэрца было ў Афганістане.

Кожны дзень, калі я слухала навіны,

02:20

Day after day,
when I listened to the news,

36

128522

3254

02:23

when I followed what was
going on with my country,

37

131800

2674

калі назірала за тым,
што адбываецца з маёй краінай,

02:26

my heart was breaking up.

38

134498

1571

маё сэрца балела.

02:28

I really wanted to go back to my country,

39

136442

2199

Я вельмі хацела вярнуцца ў сваю краіну,

02:31

but at the same time I knew
I could not go there,

40

139014

2769

але я ведала, што не магла гэтага зрабіць,

таму што ў ёй не было месца для мяне.

02:33

because there was no place for me.

41

141807

2389

02:36

I had a good job.

42

144577

1770

Я мела добрую працу,

02:38

I was a professor at a university.

43

146371

2285

выкладала ва ўніверсітэце.

02:40

I earned good money.

44

148680

1802

Я зарабляла добрыя грошы.

Маё жыццё было ўсталявана.

02:42

I had a good life.

45

150506

1666

Са мной была мая сям'я.

02:44

My family was here.

46

152196

1787

Я б магла жыць з ёй разам.

02:46

I could live with them.

47

154007

1991

Але я была нешчаслівай.

02:48

But I wasn't happy.

48

156022

1858

Хацела вярнуцца дадому.

02:49

I wanted to go back home.

49

157904

1721

02:52

So I went to the refugee camp.

50

160000

2174

І вось я паехала да лагеру бежанцаў.

02:54

And when I went
to the refugee camp in Pakistan,

51

162912

3190

Калі я даехала да такога лагеру
ў Пакістане,

02:58

there were 7.5 million refugees.

52

166126

2905

то ўбачыла 7,5 мільёнаў бежанцаў.

03:01

7.5 million refugees.

53

169745

2431

7,5 мільёнаў бежанцаў.

03:04

About 90 percent of them
were women and children.

54

172898

4095

Каля 90% з іх былі жанчынамі ды дзецьмі.

03:09

Most of the men have been killed
or they were in war.

55

177811

3277

Большасць мужчынаў
былі забітыя ці ваявалі.

03:13

And you know, in the refugee camp,

56

181850

2467

Ведаеце, калі я была ў лагеры бежанцаў,

03:16

when I went day-to-day to do a survey,

57

184698

2484

калі я штодзённа праводзіла апытанні,

03:19

I found things you never could imagine.

58

187674

3707

я зведала рэчы, якія вы
і ўявіць сабе не зможаце.

03:24

I saw a widow with five to eight children

59

192174

2675

Я ўбачыла ўдаву з 5-8 дзецьмі,

03:26

sitting there and weeping

60

194873

2221

якая сядзела і плакала.

03:29

and not knowing what to do.

61

197435

1556

Яна не ведала, што рабіць.

03:31

I saw a young woman
have no way to go anywhere,

62

199396

3373

Я ўбачыла маладую жанчыну,
якая не магла нікуды пайсці,

03:35

no education, no entertainment,
no place to even live.

63

203070

4881

не мела адукацыі, забаў,
якая не мела нават месца для жыцця.

03:40

I saw young men that had lost
their father and their home,

64

208736

4778

Я ўбачыла хлопчыкаў,
якія страцілі сваіх бацькоў і свае хаты,

і якія падтрымлівалі свае сем'і.
Ім было ад 10 да 12 гадоў,

03:45

and they are supporting the family
as a 10-to-12-year old boy --

65

213538

4893

03:50

being the head of the household,

66

218455

1690

яны былі галавой сям'і,

спрабавалі абараніць сваю сястру,
маці і братоў.

03:52

trying to protect their sister
and their mother and their children.

67

220169

3191

03:56

So it was a very devastating situation.

68

224113

3039

Гэта была вельмі абуральная сітуацыя.

Маё сэрца балела за мой народ,

03:59

My heart was beating for my people,

69

227176

2928

але я не ведала, што рабіць.

04:02

and I didn't know what to do.

70

230128

1667

04:04

At that moment, we talk about momentum.

71

232533

2611

У той момант мы гаворым аб імпульсе.

04:07

At that moment, I felt,
what can I do for these people?

72

235636

3800

У той момант я запытала сябе:
''Што я магу зрабіць для гэтых людзей?''

04:11

How could I help these people?

73

239801

1803

Як я магу ім дапамагчы?

Я толькі чалавек.
Што я магу зрабіць дзеля іх?

04:13

I am one individual.
What can I do for them?

74

241628

3038

04:17

But at that moment, I knew

75

245205

2643

У той момант я зразумела,

04:19

that education changed my life.

76

247872

2547

што адукацыя змяніла маё жыццё.

04:22

It transformed me. It gave me status.

77

250745

3714

Яна змяніла мяне, надала мне статус.

Дала мне ўпэўненасць. Дала мне кар'еру.

04:26

It gave me confidence.
It gave me a career.

78

254483

3631

Дапамагла мне падтрымліваць сваю сям'ю,

04:30

It helped me to support my family,

79

258138

2214

перавезці яе ў іншую краіну,

04:32

to bring my family to another country,

80

260376

2455

і жыць у бяспецы.

04:34

to be safe.

81

262855

1164

04:36

And I knew that at that moment

82

264853

2737

У той момант я зразумела,

04:39

that what I should give to my people
is education and health,

83

267614

4008

што павінна даць майму народу
адукацыю і здароўе,

04:43

and that's what I went after.

84

271932

1587

і над гэтым я пачала працаваць.

04:45

But do you think it was easy?

85

273942

2341

Лічыце, што мне было лёгка?

04:48

No, because at that time, education
was banned for girls, completely.

86

276695

6532

Не, таму што на той момант адукацыя
цалкам забаранялася дзяўчынкам.

04:56

And also, by Russia invading Afghanistan,

87

284346

3688

І таму што Расея захоплівала Афганістан,

людзі страчвалі веру адзін у аднаго.

05:00

people were not trusting anyone.

88

288058

2183

05:03

It was very hard to come and say,
"I want to do this."

89

291058

3722

Цяжка было прыйсці і сказаць:
"Я хачу зрабіць гэта".

05:06

Who am I?

90

294804

1421

Хто я такая?

Жынчына, якая прыехала з ЗША.

05:08

Somebody who comes from the United States.

91

296249

2126

Жанчына, якая атрымала там адукацыю.

05:10

Somebody who got educated here.

92

298399

1898

05:12

Did they trust me? Of course not.

93

300321

2674

Ці давяралі мне? Натуральна, не.

05:15

So I really needed to build
the trust in this community.

94

303622

4314

Вось чаму я павінна была ўсталяваць давер
у гэтай супольнасці.

05:19

How am I going to do that?

95

307960

1841

Як я збіралася гэта рабіць?

05:22

I went and surveyed and looked and looked.

96

310372

2897

Я праводзіла апытанні і шукала, шукала.

05:25

I asked.

97

313626

1309

Я запытвала.

Нарэшце, я знайшла аднаго чалавека.

05:26

Finally, I found one man.

98

314959

2262

05:29

He was 80 years old.

99

317674

1436

Яму было 80 гадоў.

05:31

He was a mullah.

100

319412

1412

Ён быў мулай.

05:33

I went to his tent in the camp,

101

321435

2635

Я ўвайшла ў яго намёт у лагеры

і сказала:

05:36

and I asked him,

102

324451

1595

"Хачу зрабіць вас настаўнікам".

05:38

"I want to make you a teacher."

103

326070

2095

05:41

And he looked at me,

104

329117

1651

Ён паглядзеў на мяне

05:42

and he said, "Crazy woman,

105

330792

1373

і адказаў: "Вар'ятка,

05:45

crazy woman, how do you think
I can be a teacher?"

106

333157

4008

жанчына-вар'ятка.
Як я магу стаць настаўнікам?"

05:49

And I told him,
"I will make you a teacher."

107

337911

2484

І я сказала яму:
"Я зраблю з вас настаўніка".

05:52

Finally, he accepted my offer,

108

340705

2143

Нарэшце, ён пагадзіўся.

05:55

and once I started a class
in his compound,

109

343554

2802

І калі я пачала ўрокі з яго ўдзелам,

05:58

the word spread all over.

110

346935

1913

навіны аб гэтым пачалі распаўсюджвацца.

06:01

In a matter of one year,

111

349657

2142

Ўжо праз адзін год

06:03

we had 25 schools set up,

112

351823

2921

мы мелі 25 школ,

06:06

15,000 children going to school,

113

354768

2944

і 15 000 дзяцей,
якія ў гэтыя школы хадзілі.

06:09

and it was amazing.

114

357736

2096

Гэта бало неверагодна.

06:11

(Applause)

115

359856

2237

(Плясканні)

06:14

Thank you.

116

362117

1151

Дзякуй.

Дзякую вам.

06:16

Thank you.

117

364236

1151

06:18

But of course, we're doing all our work,
we were giving teacher training.

118

366252

5542

Натуральна, мы працуем,
мы рыхтуем настаўнікаў.

06:23

We were training women's rights,
human rights, democracy, rule of law.

119

371818

4769

Мы выкладаем правы жанчын, правы чалавека,
прынцыпы дэмакратыі, правапарадак.

06:28

We were giving all kinds of training.

120

376611

2429

Мы праводзім разнастайныя трэнінгі.

06:31

And one day, I tell you,

121

379064

2476

Аднойчы, я скажу вам,

06:34

one day I was in the office
in Peshawar, Pakistan.

122

382087

3659

аднойчы я была ў офісе
ў Пешаварэ, Пакістан.

06:38

All of a sudden, I saw my staff
running to rooms and locking the doors

123

386556

4910

Раптам я ўбачыла, як мае супрацоўнікі
бягуць да пакояў, зачыняюць дзверы

06:43

and telling me, "Run away, hide!"

124

391490

2953

і крычаць мне: "Ўцякай, хавайся!"

06:47

And you know, as a leader, what do you do?

125

395268

2508

Калі менавіта вы -- лідэр, што вы робіце?

06:50

You're scared. You know it's dangerous.

126

398419

3874

Вы напалоханы.
Ведаеце, што гэта небяспечна.

06:54

You know your life is on the line.

127

402317

1770

Вы ведаеце, што на кану вашае жыццё.

06:56

But as a leader,
you have to hold it together.

128

404111

2785

Але як лідэр, вы павінны быць мужнымі.

06:59

You have to hold it together
and show strength.

129

407309

2698

Вы павінны мужацца і праяўляць моц.

07:02

So I said, "What's going on?"

130

410412

2206

Я спытала: "Што адбываецца?"

Людзі ўбягалі ў мой офіс.

07:04

And these people were pouring
into my office.

131

412642

2865

07:07

So I invited them to the office.

132

415880

1659

Таму я іх запрасіла да сябе.

07:09

They came, and there were
nine of them -- nine Taliban.

133

417563

4611

Яны ўвайшлі. Дзевяць талібаў.

Яны былі самымі непрыгожымі мужчынамі,
якіх вы толькі можаце ўявіць.

07:14

They were the ugliest looking men
you can ever see.

134

422753

2722

07:17

(Laughter)

135

425499

2041

(Смех)

07:19

Very mean-looking people,

136

427564

1998

Вельмі нахабныя людзі,

чорнае адзенне, чорныя цюрбаны,

07:21

black clothes, black turban,

137

429586

2247

і яны ўварваліся ў мой кабінет.

07:23

and they pour into my office.

138

431857

1736

07:26

And I invited them
to have a seat and have tea.

139

434046

3293

Я запрасіла іх сесці і
прапанавала гарбаты.

07:29

They said no. They are not
going to drink tea.

140

437641

2492

Яны адмовіліся, сказалі,
што гарбату піць не будуць.

07:32

And of course, with the tone
of voice they were using,

141

440934

3452

Натуральна, іх тон, голас,
якім яны размаўлялі са мной,

07:36

it was very scary,

142

444410

1396

вельмі мяне палохаў.

07:37

but I was really shaking up.

143

445830

2587

Я сапраўды трэслался.

07:40

But also I was strong, holding myself up.

144

448441

3579

Але ж я была моцная, трымалася мужна.

У той момант, вы можаце ўявіць,
у ва што я была апранутая --

07:44

And, of course, by that time,
you know how I dress --

145

452424

2930

з галавы да ног у чорны хіджаб.

07:47

I dress from head to toe in a black hijab.

146

455378

2571

Адное, што можна было бачыць -- мае вочы.

07:49

The only thing you could see, my eyes.

147

457973

2483

07:53

They asked me, "What are you doing?

148

461464

2454

Яны спыталі: "Што ты робіш?

Ці не ведаеш, што адукацыя
зарабонена дзяўчынам?

07:55

Don't you know that school
is banned for girls?

149

463942

3405

07:59

What are you doing here?"

150

467776

1738

Чым ты тут займаешся?"

08:01

And you know, I just looked at them,

151

469926

2597

Ведаеце, я проста паглядзела на іх

і адказала: "Якая школа?
Дзе тут школа?"

08:04

and I said, "What school?
Where is the school?"

152

472547

2595

08:07

(Laughter)

153

475507

2801

(Смех)

(Плясканні)

08:10

(Applause)

154

478332

3096

08:13

And they look at my face, and they said,
"You are teaching girls here."

155

481452

3761

Яны паглядзелі мне ў вочы і сказалі:
"Ты выкладаеш тут дзяўчынам".

08:17

I said, "This is a house of somebody.

156

485237

2834

Я адказала: "Гэта нечая хата.

08:20

We have some students coming,

157

488428

1904

Да нас прыходзяць некаторыя студэнты,

яны вучаць Каран, Святое Пісанне.

08:22

and they are all learning
Koran, Holy Book.

158

490356

2952

08:25

And you know, Koran says that
if you learn the Holy Book, the woman,

159

493792

4270

А Каран кажа, што калі вы
выкладаеце Каран жанчынам,

яны становяцца лепшымі жонкамі,

08:30

they can be a good wife,

160

498086

2253

і падпарадкоўваюцца свайму мужу".

08:32

and they can obey their husband."

161

500363

2040

08:34

(Laughter)

162

502768

4144

(Смех)

Скажу вам пра адну рэч:

08:38

And I tell you one thing:

163

506936

1817

вось як трэба размаўляць
з гэтымі людзьмі.

08:40

that's the way you work with those people,
and you know --

164

508777

2723

08:43

(Laughter)

165

511524

1451

(Смех)

08:44

So by that time,
they started speaking Pashto.

166

512999

4023

Тады яны пачалі размаўляць на пашту.

Пагутарылі адзін з адным,

08:49

They talked to each other,

167

517046

1929

і сказалі: "Добра, хадзем.
Пакінем яе, з ёй ўсё добра".

08:50

and they said, "Let's go,
leave her alone, she's OK."

168

518999

2690

08:54

And you know, this time,
I offered them tea again,

169

522904

3904

І ў гэты момант я зноў
прапанавала ім гарбату.

08:58

and they took a sip and they laughed.

170

526832

2658

Яны адпілі і пачалі смяяцца.

09:02

By that time, my staff
poured into my office.

171

530141

4127

Мае супрацоўнікі
пачалі заходзіць у кабінет.

Яны былі напалоханыя да смерці.

09:06

They were scared to death.

172

534292

2015

Яны не ведалі, чаму талібы мяне не забілі.

09:08

They didn't know why they didn't kill me.

173

536331

2071

Яны не ведалі,
чаму талібы мяне не выкралі.

09:10

They didn't know why
they didn't take me away.

174

538426

2437

Але ўсе былі шчаслівыя бачыць мяне.

09:12

But everybody was happy to see me.

175

540887

2738

А я, натуральна, была шчаслівая,
што засталася жывой.

09:16

Very happy, and I was happy
to be alive, of course.

176

544164

2993

(Смех)

09:19

(Laughter)

177

547181

1151

Натуральна, я была радая,
што засталася жывой.

09:20

Of course, I was happy to be alive.

178

548356

2014

Мы працягвалі выкладаць
у перыяд спаду талібана.

09:22

But also, as we continuously gave
training during the fall of the Taliban --

179

550394

5876

Натуральна, пры іх рэжыме
ўсё кардынальна змянілася.

09:28

of course during the Taliban
there is another story.

180

556294

2437

Мы не афішавалі і
выкладалі 80 школьніцам,

09:30

We went underground and we provided
education for 80 schoolgirls,

181

558755

4159

09:34

3,000 students underground,
and continuously we trained.

182

562938

3523

і 3 000 студэнтаў неафіцыйна.
Мы працягвалі выкладаць.

Падчас спаду талібану мы пайшлі
па ўсёй краіне

09:38

With the fall of the Taliban,
we went into the country,

183

566802

2917

і адчынялі адну школу за другой.

09:41

and we opened school after school.

184

569743

2460

Мы адчынілі Цэнтр жаночай адукацыі.

09:44

We opened women's learning center.

185

572227

2405

09:46

We continuously opened clinics.

186

574656

1936

Працягвалі адчыняць клінікі.

09:48

We worked with mothers and children.

187

576616

1984

Працавалі з маці і дзецьмі.

09:50

We had reproductive health training.

188

578624

1723

Праводзілі трэнінгі
аб жаночым здароўі.

09:52

We had all kinds of training
that you can imagine.

189

580371

2816

Мы праводзілі ўсе трэнінгі,
якія вы толькі можаце ўявіць.

09:55

I was very happy. I was delighted
with the outcome of my work.

190

583489

4269

Я была шчаслівая.
Я захаплялася вынікамі сваёй працы.

10:00

And one day, with four trainers
and one bodyguard,

191

588155

3259

Аднойчы 4 трэнеры, адзін ахоўнік,

10:03

I was going up north of Kabul,

192

591771

2436

і я паехалі на поўнач ад Кабула.

10:06

and all of a sudden, again,

193

594692

1920

Зноў, нечакана

10:09

I was stopped in the middle of the road

194

597239

2278

нас спынілі пасярод дарогі

10:11

by 19 young men.

195

599541

1891

19 юнакоў.

10:13

Rifles on their shoulders,
they blocked the road.

196

601836

2643

З вінтоўкамі на плячах,
яны перакрылі нам дарогу.

10:17

And I told my driver, "What's going on?"

197

605646

2905

Я спытала ў кіроўцы: "Што адбываецца?"

Кіроўца кажа: "Не ведаю".

10:20

And the driver said, "I don't know."

198

608575

1723

Ён спытаў у хлопцаў. Яны адказалі:
"Мы не па цябе прыйшлі".

10:22

He asked them. They said,
"We have nothing to do with you."

199

610322

2769

Яны назвалі маё імя і сказалі:
"Нам патрэбна яна".

10:25

They called my name.
They said, "We want her."

200

613115

3007

10:28

My bodyguard got out, said,
"I can answer you.

201

616828

2903

Мой ахоўнік выйшаў і сказаў:
"Я вам магу адказаць за яе.

10:31

What do you want?"

202

619755

1294

Што вам трэба?"

Яны кажуць: "Нічога"
і зноў клічуць мяне.

10:33

They said, "Nothing." They called my name.

203

621073

2007

Жанчыны ў машыне пачынаюць крычаць.

10:35

And by that time, the women
are yelling and screaming inside the car.

204

623104

4871

Я трасуся і кажу сабе: ''Гэта канец.

10:39

I am very shaken up,
and I told myself, this is it.

205

627999

2555

10:42

This time, we all are going to be killed.

206

630578

2517

У гэты раз нас усіх заб'юць''.

У мяне няма сумнёваў.

10:45

There is no doubt in my mind.

207

633119

2300

10:47

But still, the moment comes,
and you take strength

208

635721

4912

І усё ж, наступае момант,
калі трэба быць моцнымі

з таго, у што вы верыце і робіце.

10:52

from whatever you believe
and whatever you do.

209

640657

2874

Гэтая вера -- ў вашым сэрцы.

10:55

It's in your heart.

210

643555

1365

10:56

You believe in your worth,
and you can walk on it.

211

644944

2875

Вы верыце ў вашую годнасць,
яна ўмацоўвае вас.

Я трымалася за край аўтамабіля.

10:59

So I just hold myself
on the side of the car.

212

647843

3539

Мае ногі трэслілся,
але я выйшла з машыны.

11:03

My leg was shaking, and I got outside.

213

651406

3555

І спытала: "Што я магу для вас зрабіць?"

11:06

And I asked them, "What can I do for you?"

214

654985

2500

Ведаеце, што яны мне адказалі?

11:09

You know what they said to me?

215

657509

1587

Яны сказалі: "Мы ведаем, хто вы.

11:11

They said, "We know who you are.

216

659120

3142

11:14

We know where you are going.

217

662286

1922

Ведаем, куды вы накіраваліся.

Вы штодзённа ездзіце на поўнач туды-сюды.

11:16

Every day you go up north here and there.

218

664232

2681

Выкладаеце жанчынам, навучаеце іх

11:18

You train women, you teach them

219

666937

3048

і даяце ім магчымасць знайсці працу.

11:22

and also you give them an
opportunity to have a job.

220

670009

3047

Даяеце ім навыкі.
А што наконт нас?"

11:25

You build their skills. How about us?"

221

673080

2800

11:27

(Laughter)

222

675904

2851

(Смех)

(Плясканні)

11:30

(Applause)

223

678779

2968

"Дык ці думаеце вы пра нас?

11:33

"And you know, how about us?

224

681771

4364

Што нам рабіць?"

11:38

What are we going to do?"

225

686159

1586

Я гляджу на іх і кажу:
"Не ведаю".

11:39

I looked at them, and I said,
"I don't know."

226

687769

2372

11:42

(Laughter)

227

690165

2818

(Смех)

Яны: "Добра.

11:45

They said, "It's OK.

228

693007

1571

Адзіная рэч, якую мы навучыліся рабіць

11:46

The only thing we can do, what we know,

229

694602

2160

11:48

from the time we're born,
we just hold the gun and kill.

230

696786

3079

з моманту нараджэння --
гэта трымаць вінтоўкі і забіваць.

Вось і ўсё,
на што мы здольныя".

11:51

That's all we know."

231

699889

1276

І вы ведаеце,
што гэта значыць?

11:53

And you know what that means.

232

701713

1469

Вядома, што гэта пастка для мяне.

11:55

It's a trap to me, of course.

233

703206

1887

11:57

So I walk out of there.
They said, "We'll let you go, go."

234

705522

3453

Я пайшла і яны мне сказалі:
"Мы дазволім вам ехаць".

12:01

And so I walked into the car,
I sit in the car,

235

709435

2904

Я ўвайшла ў машыну, села

12:04

and I told the driver,
"Turn around and go back to the office."

236

712363

3270

і сказала кіроўцу:
"Паварочвай, мы едзем назад у офіс".

На той момант мы падтрымлівалі
толькі дзяўчын.

12:07

At that time, we only
were supporting girls.

237

715999

3413

12:11

We only had money for women to train them,

238

719436

3461

І грошы ў нас былі
толькі на адукацыю дзяўчын,

12:14

to send them to school, and nothing else.

239

722921

2618

на тое, каб адправіць іх у школы,
ні на што іншае.

Калі я вярнулася ў офіс,

12:17

By the time I came to the office,

240

725881

2531

усе мае настаўнікі ўжо сышлі.

12:20

of course my trainers were gone.

241

728722

2253

12:22

They ran away home. Nobody stayed there.

242

730999

2970

Усе збеглі да дому.
Ніхто не застаўся.

12:26

My bodyguard was the only one there,

243

734414

2500

Пры мне быў толькі ахоўнік.

12:29

and my voice was completely gone.

244

737390

2706

Я страціла голас.

Я дрыжала,
села за свой стол,

12:32

I was shaken up, and I sat on my table,

245

740120

3135

12:35

and I said, "What am I going to do?"

246

743279

2008

і падумала: "Што трэба рабіць?"

12:37

How am I going to solve this problem?

247

745827

2476

Як я збіраюся вырашыць гэтую праблему?''

У нас ужо шлі
трэнінгі на поўначы.

12:40

Because we had training
going on up north already.

248

748327

3404

12:44

Hundreds of women were there
coming to get training.

249

752080

3627

На іх прыходзілі сотні жанчын,
каб атрымаць адукацыю.

12:48

So I was sitting there,
all of a sudden, at this moment,

250

756295

3753

Дык вось, я сядзела і нечакана...
ў гэты момант,

12:52

talking about momentum, we are,

251

760072

1953

мы размаўляем аб імпульсе...

12:54

at that moment,

252

762501

1881

ў гэты момант

12:56

one of my wonderful donors
called me about a report.

253

764406

3968

адна з маіх цудоўных донараў
патэлефанавала аб справаздачы.

13:01

And she asked me, "Sakena?"
And I answered her.

254

769207

3533

Яна запытала: "Сакена?"
Я адказала ёй.

13:04

She said, "It's not you.
What's wrong with you?"

255

772764

2348

Яна сказала: "Гэта не ты.
Што з табой здарылася?"

Я сказала: "Нічога".
Я паспрабавала выкруціцца.

13:07

I said, "Nothing." I tried to cover.

256

775136

2619

13:10

No matter what I tried to do,
she didn't believe me,

257

778461

2856

Але так ці інакш,
донарка не паверыла мне.

Яна зноў спытала:

13:13

and she asked me again.

258

781341

1651

"Так, скажы мне, што здарылася?"

13:15

"OK, tell me what's going on?"

259

783016

1842

Я распавяла ёй пра тое, што адбылося.

13:16

I told her the whole story.

260

784882

2038

На што донарка мне адказала:

13:18

At that time, she said, "OK,
you go next time, and you will help them.

261

786944

4651

"Добра, наступны раз, калі паедзеш,
то дапаможаш ім.

13:24

You will help them."

262

792222

1611

Ты дапаможаш ім".

Калі праз два дні я паехала
той самай дарогай,

13:26

And when, two days later,
I went the same route,

263

794142

3675

ведаеце, хлопцы не былі
на тым жа самым месцы.

13:30

and do you know, they were not in here,

264

798364

2493

13:32

they were a little back further,

265

800881

2173

Яны адышлі далей,

і гэта былі тыя ж самыя
хлопцы з вінтоўкамі,

13:35

the same young men, standing up there
and holding the rifle

266

803078

4549

скіраванымі на нас,
каб мы спынілі машыну.

13:39

and pointing to us to stop the car.

267

807651

2306

Мы спыніліся.

13:41

So we stopped the car.

268

809981

1724

Я выйшла і сказала: "Ідзіце разам з намі".

13:43

I got out. I said, "OK, let's go with me."

269

811729

2880

Яны адказалі: "Добра".

13:46

And they said, "Yes."

270

814999

1278

Я дадала: "Але з адной умовай.
Вы прымеце ўсё, што я скажу".

13:48

I said, "On one condition,
that whatever I say, you accept it."

271

816301

4428

Яны пагадзіліся.

13:53

And they said, yes, they do.

272

821046

1579

Я прывяла іх да мячэці.

13:54

So I took them to the mosque,

273

822649

1873

13:56

and to make a long story short,

274

824863

2789

Карацей кажучы, я сказала,

13:59

I told them I'd give them teachers.

275

827999

2423

што знайду ім настаўнікаў.

14:02

Today, they are the best trainers.

276

830763

3952

Сёння гэтыя людзі --
мае лепшыя трэнеры.

Яны выкладаюць ангельскую мову,

14:06

They learn English,

277

834739

1659

і рыхтуюць настаўнікаў.

14:08

they learn how to be teachers,

278

836422

2436

Яны выкладаюць інфарматыку,

14:10

they learn computers,

279

838882

1738

і яны мае гіды.

14:12

and they are my guides.

280

840644

1850

У кожнай невядомай нам горнай вобласці

14:14

Every area that is unknown to us
in the mountain areas,

281

842518

3837

яны суправаджаюць мяне.
Яны наперадзе, а мы ззаду.

14:18

they go with me.
They are ahead, and we go.

282

846379

2247

14:20

And they protect us.

283

848650

1657

Яны нас абараняюць.

14:23

And --

284

851275

1151

І...

14:24

(Applause)

285

852450

1151

(Плясканні)

14:25

Thank you.

286

853625

1151

Дзякуй.

14:26

(Applause)

287

854800

3506

(Плясканні)

14:30

That tells you that education
transforms people.

288

858330

4159

Гэта сведчыць аб тым,
што адукацыя змяняе людзей.

14:35

When you educate people,

289

863513

2134

Калі вы навучаеце людзей,

яны становяцца іншымі.

14:37

they are going to be different,

290

865671

1968

Сёння ў свеце

14:39

and today all over,

291

867663

1683

мы павінны працаваць
над гендарнай роўнасцю.

14:41

we need to work for gender equality.

292

869370

2372

Мы не можам выкладаць толькі жанчынам,
пакідаючы мужчын,

14:43

We cannot only train women
but forget about the men,

293

871766

3706

таму што мужчыны -- гэта рэальныя людзі,
якія ўскладняюць жаночае жыццё.

14:47

because the men are the real people
who are giving women the hardest time.

294

875496

5454

14:52

(Laughter)

295

880974

1579

(Смех)

Мы пачалі выкладаць мужчынам,
таму што яны павінны ведаць

14:54

So we started training men
because the men should know

296

882577

3761

14:58

the potential of women,

297

886362

1467

патэнцыял жанчын

у параўнанні са сваім патэнцыялам,
каб зразумець,

14:59

know how much these potential men has,

298

887853

2501

15:02

and how much these women
can do the same job they are doing.

299

890378

4595

што жанчыны могуць рабіць тыя ж справы,
у якіх зараз занятыя мужчыны.

Мы працягваем выкладаць мужчынам,

15:06

So we are continuously giving
training to men,

300

894997

3380

15:10

and I really believe strongly.

301

898401

3286

і я ўпэўнена...

15:13

I live in a country
that was a beautiful country.

302

901711

3120

Я жыву ў краіне, якая была
прыгожай і добрай.

15:16

I just want to share this with you.

303

904855

1818

Хачу проста падзяліцца з вамі.

15:19

It was a beautiful country,

304

907006

1818

Гэта была прыгожая краіна,

прыемная і мірная краіна.

15:20

beautiful, peaceful country.

305

908848

2031

15:23

We were going everywhere.

306

911276

1952

Мы маглі ісці, куды хацелі.

Жанчыны атрымлівалі адукацыю.

15:25

Women were getting education:

307

913252

2073

Яны станавіліся адвакатамі,
інжынерамі, настаўніцамі.

15:27

lawyer, engineer, teacher,

308

915349

2387

15:30

and we were going from house to house.

309

918205

2167

Мы вольна хадзілі з дома ў дом.

15:32

We never locked our doors.

310

920396

1874

Ніхто не зачыняў дзверы.

15:34

But you know what happened to my country.

311

922912

1962

Ведаеце, што здарылася з маёй краінай?

15:36

Today, people cannot walk
out of their door without security issues.

312

924898

5816

Сёння людзі не могуць выйсці з хаты,
не клапоцячыся аб бяспецы.

15:43

But we want the same
Afghanistan we had before.

313

931297

4933

Але мы хочам вярнуцца
да нашага старога Афганістана.

Хачу паведаміць вам і пра іншае.

15:48

And I want to tell you the other side.

314

936254

1944

Сёння жанчыны Афганістану
працуюць вельмі і вельмі шмат.

15:50

Today, the women of Afghanistan
are working very, very hard.

315

938222

3555

15:54

They are earning degrees.
They are training to be lawyers.

316

942166

4460

Яны атрымліваюць дыпломы
і навучаюцца на адвакатаў.

15:58

They are training to be
doctors, back again.

317

946650

2230

Яны навучаюцца на доктарак.

Яны навучаюцца на настаўніц

16:00

They are training to be teachers,

318

948904

1650

і кіруюць прыватным бізнэсам.

16:02

and they are running businesses.

319

950578

1984

16:04

So it is so wonderful

320

952927

2438

Так прыемна бачыць,

16:07

to see people like that
reach their complete potential,

321

955389

4403

як людзі дасягаюць свайго
максімальнага патэнцыялу.

16:12

and all of this is going to happen.

322

960109

2278

Усе гэта будзе працягвацца.

16:14

I want to share this with you,

323

962712

1842

Хачу падзяліцца з вамі гэтым

16:16

because of love,

324

964578

1404

праз любоў,

праз спачуванне,

16:18

because of compassion,

325

966292

1793

праз давер і сумленнасць.

16:20

and because of trust and honesty.

326

968109

3087

Калі ў вас ёсць гэтыя рэчы,

16:23

If you have these few things with you,

327

971220

3418

усё атрымаецца.

16:26

you will accomplish.

328

974939

1739

У нас ёсць адзін паэт,
Маўлана Румі,

16:29

We have one poet, Mawlānā Rūmī.

329

977019

3547

16:32

He said that by having compassion

330

980590

4810

які сказаў, што спачуваннем

16:37

and having love,
you can conquer the world.

331

985424

3223

і любоўю можна заваяваць сусвет.

І я кажу вам, што мы здолелі.

16:40

And I tell you, we could.

332

988671

1570

І калі мы здолелі ў Афганістане,

16:42

And if we could do it in Afghanistan,

333

990265

2261

я на 100% упэўнена, што кожны здолее,
дзе б ён ні быў.

16:44

I am sure 100 percent that everyone
can do it in any part of the world.

334

992550

4342

Дзякуй вам вялікі.

16:48

Thank you very, very much.

335

996916

1739

(Плясканні)

16:50

(Applause)

336

998679

2845

Дзякуй. Дзякую.

16:53

Thank you. Thank you.

337

1001548

5427

(Плясканні)

16:58

(Applause)

338

1006999

3239

Translated by Maryia Anishchankava
Reviewed by Hanna Baradzina

ABOUT THE SPEAKER

Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country.

Why you should listen

Sakena Yacoobi is executive director of the Afghan Institute of Learning (AIL), an Afghan women-led NGO she founded in 1995. After the Taliban closed girls’ schools in the 1990s, AIL supported 80 underground home schools for 3,000 girls in Afghanistan. Now, under Yacoobi’s leadership, AIL works at the grassroots level to empower women and bring education and health services to poor women and girls in rural and urban areas, serving hundreds of thousands of women and children a year through its training programs, Learning Centers, schools and clinics in both Afghanistan and Pakistan.

Yacoobi is the founder of the Afghan Institute of Learning, the Professor Sakena Yacoobi Private Hospital in Herat, the Professor Sakena Yacoobi Private High Schools in Kabul and the radio station Meraj in her hometown of Herat, Afghanistan.

More profile about the speaker
Sakena Yacoobi | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Сакена Якубі: Як я не дала талібам зачыніць маю школу | TED Talk | TED.com