TED Studio
Steven Johnson: The playful wonderland behind great inventions
Стывен Джонсан: Як забава вядзе да вялікіх вынаходніцтваў
Filmed:
Readability: 5.3
1,351,401 views
Патрэба -- маці вынаходніцтва, праўда ж? Не заўсёды! Стывен Джонсан тлумачыць, як некаторыя з самых значных ідэй ды тэхналогій, такія як кампутар, не сталі вынікам патрэбы, а вынікам жарту ды забавы. Падзяліцеся гэтым захапляльным ды ілюстраваным доследам гісторыі вынаходніцтваў. Выяўляецца, што будучыня хаваецца ва ўсім, што прыносіць людзям радасць.
Steven Johnson - Writer
Steven Berlin Johnson examines the intersection of science, technology and personal experience. Full bio
Steven Berlin Johnson examines the intersection of science, technology and personal experience. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
(Music)
0
801
3895
(Музыка)
00:16
Roughly 43,000 years ago,
1
4720
2696
Прыкладна 43 тысячы гадоў тамy
00:19
a young cave bear
died in the rolling hills
died in the rolling hills
2
7440
2976
малады пячорны мядзведзь
памёр на схілах
памёр на схілах
00:22
on the northwest border
of modern day Slovenia.
of modern day Slovenia.
3
10440
3376
паўночна-заходняй мяжы
сучаснай Славеніі.
сучаснай Славеніі.
00:25
A thousand years later,
a mammoth died in southern Germany.
a mammoth died in southern Germany.
4
13840
4096
Праз тысячу гадоў, на поўдні
Нямеччыны загінуў мамант.
Нямеччыны загінуў мамант.
00:29
A few centuries after that,
a griffon vulture also died
a griffon vulture also died
5
17960
3296
Яшчэ праз некалькі стагоддзяў
у тым жа арэале памёр грыфон.
00:33
in the same vicinity.
6
21280
1200
00:35
And we know almost nothing
about how these animals met their deaths,
about how these animals met their deaths,
7
23280
4136
Мы не ведаем,
як загінулі гэтыя жывёлы.
як загінулі гэтыя жывёлы.
00:39
but these different creatures
dispersed across both time and space
dispersed across both time and space
8
27440
4056
І ўсё ж яны замацаваліся
ў часе і прасторы,
ў часе і прасторы,
00:43
did share one remarkable fate.
9
31520
3176
паяднаныя адзіным лёсам.
00:46
After their deaths,
a bone from each of their skeletons
a bone from each of their skeletons
10
34720
3456
Пасля смерці, костка шкілету
кожнага з іх
кожнага з іх
00:50
was crafted by human hands
11
38200
2696
была апрацавана чалавечымі
рукамі
рукамі
00:52
into a flute.
12
40920
1200
і стала флейтай.
00:54
Think about that for a second.
13
42920
1456
Задумайцеся аб гэтым.
00:56
Imagine you're a caveman,
40,000 years ago.
40,000 years ago.
14
44400
2656
Уявіце, што вы пячорны чалавек
40 000 гадоў таму.
40 000 гадоў таму.
00:59
You've mastered fire.
15
47080
1656
Вы навучыліся распальваць агонь.
01:00
You've built simple tools for hunting.
16
48760
2056
Зрабілі простыя паляўнічыя
прылады.
прылады.
01:02
You've learned how to craft
garments from animal skins
garments from animal skins
17
50840
2616
Навучыліся рабіць адзенне
са cкуры жывёлаў,
са cкуры жывёлаў,
01:05
to keep yourself warm in the winter.
18
53480
2056
каб не мерзнуць узімку.
01:07
What would you choose to invent next?
19
55560
2736
Што б вы вынайшлі затым?
01:10
It seems preposterous
that you would invent the flute,
that you would invent the flute,
20
58320
3136
Недарэчным было б
вынаходніцтва флейты,
вынаходніцтва флейты,
01:13
a tool that created
useless vibrations in air molecules.
useless vibrations in air molecules.
21
61480
3816
якая толькі дарэмна
сатрасае малекулы паветра.
сатрасае малекулы паветра.
01:17
But that is exactly
what our ancestors did.
what our ancestors did.
22
65319
3001
І ўсё ж менавіта гэта
зрабілі нашыя продкі.
зрабілі нашыя продкі.
01:21
Now this turns out
to be surprisingly common
to be surprisingly common
23
69200
3416
Такое адкрыццё з'яўляецца
01:24
in the history of innovation.
24
72640
1616
распаўсюджаным у гісторыі
інавацый.
інавацый.
01:26
Sometimes people invent things
25
74280
1936
Часам людзі вынаходзяць рэчы,
01:28
because they want to stay alive
or feed their children
or feed their children
26
76240
2936
каб застацца ў жывых, каб
пракарміць сваіх нашчадкаў,
пракарміць сваіх нашчадкаў,
01:31
or conquer the village next door.
27
79200
2136
каб заваяваць суседняе
паселішча.
паселішча.
01:33
But just as often,
28
81360
1416
І амаль так жа часта
01:34
new ideas come into the world
29
82800
1896
ў свеце з'яўляюцца новыя ідэі
01:36
simply because they're fun.
30
84720
2040
проста таму, што яны
захапляльныя.
захапляльныя.
01:39
And here's the really strange thing:
31
87520
2416
І самае дзіўнае вось што:
01:41
many of those playful
but seemingly frivolous inventions
but seemingly frivolous inventions
32
89960
3256
мноства такіх вясёлых і
фрывольных вынаходніцтваў
фрывольных вынаходніцтваў
01:45
ended up sparking
momentous transformations
momentous transformations
33
93240
2616
прывяло нас да неверагодных
зменаў
зменаў
01:47
in science, in politics and society.
34
95880
3096
у навуцы, палітыцы, грамадстве.
01:51
Take what may be the most
important invention of modern times:
important invention of modern times:
35
99000
3936
Возьмем адно з самых важных
адкрыццяў сучаснасці --
адкрыццяў сучаснасці --
01:54
programmable computers.
36
102960
1736
праграмуемы кампутар.
01:56
Now, the standard story is that computers
descend from military technology,
descend from military technology,
37
104720
4616
Усе мы ведаем, што ён мае
ваеннае паходжанне.
ваеннае паходжанне.
02:01
since many of the early computers
were designed specifically
were designed specifically
38
109360
2856
Мноства першых кампутараў
было распрацавана
было распрацавана
02:04
to crack wartime codes
or calculate rocket trajectories.
or calculate rocket trajectories.
39
112240
3456
для расшыфроўкі ваенных кодаў
і выліку ракетных траекторый.
і выліку ракетных траекторый.
02:07
But in fact, the origins
of the modern computer
of the modern computer
40
115720
3496
І ўсё ж сапраўднае паходжанне
сучасных кампутараў
сучасных кампутараў
02:11
are much more playful,
41
119240
1656
больш захапляльнае,
02:12
even musical,
42
120920
1296
больш музычнае,
02:14
than you might imagine.
43
122240
1256
чым тое, што мы ўяўляем.
02:15
The idea behind the flute,
44
123520
1256
Ідэя стварэння флейты,
02:16
of just pushing air through tubes
to make a sound,
to make a sound,
45
124800
3096
акрамя ўдзімання паветра ў
трубку і атрымання гука,
трубку і атрымання гука,
02:19
was eventually modified
to create the first organ
to create the first organ
46
127920
2896
была ўцягнута ў стварэнне
першага аргана
першага аргана
02:22
more than 2,000 years ago.
47
130840
1736
больш за 2000 гадоў таму.
02:24
Someone came up with the brilliant idea
of triggering sounds
of triggering sounds
48
132600
3296
Камусьці прыйшла неверагодная
ідэя атрымання гукаў
ідэя атрымання гукаў
02:27
by pressing small levers with our fingers,
49
135920
2896
пры націсканні пальцамі на
маленькія рычагі.
маленькія рычагі.
02:30
inventing the first musical keyboard.
50
138840
2376
Так была зроблена першая
музычная клавіятура.
музычная клавіятура.
02:33
Now, keyboards evolved
from organs to clavichords to harpsichords
from organs to clavichords to harpsichords
51
141240
4136
Яна перайшла з арганаў
у клавікорды, клавесіны
у клавікорды, клавесіны
02:37
to the piano,
52
145400
1336
і піяніны,
02:38
until the middle of the 19th century,
53
146760
2656
і так да сярэдзіны 19 стагоддзя,
02:41
when a bunch of inventors
finally hit on the idea
finally hit on the idea
54
149440
2776
калі група навукоўцаў вырашыла
02:44
of using a keyboard
to trigger not sounds but letters.
to trigger not sounds but letters.
55
152240
3896
выкарыстаць клавіятуру не дзеля
музыкі, а дзеля літар.
музыкі, а дзеля літар.
02:48
In fact, the very first typewriter
56
156160
2296
Дарэчы, першая друкарская машынка
02:50
was originally called
"the writing harpsichord."
"the writing harpsichord."
57
158480
3160
называлася ''пішучы клавесін''.
02:55
Flutes and music led
to even more powerful breakthroughs.
to even more powerful breakthroughs.
58
163440
3816
Флейта і музыка прывялі нас
да больш моцных змен.
да больш моцных змен.
02:59
About a thousand years ago,
59
167280
1736
Каля 1000 гадоў таму,
03:01
at the height of the Islamic Renaissance,
60
169040
2216
у пік ісламскага адраджэння,
03:03
three brothers in Baghdad
designed a device
designed a device
61
171280
2336
тры браты з Багдада зрабілі
03:05
that was an automated organ.
62
173640
2496
аўтаматычны арган.
03:08
They called it "the instrument
that plays itself."
that plays itself."
63
176160
2880
Яны назвалі яго ''інструментам,
які грае сам''.
які грае сам''.
03:11
Now, the instrument
was basically a giant music box.
was basically a giant music box.
64
179960
3136
Ён прадстаўляў вялікую
музычную скрынку.
музычную скрынку.
03:15
The organ could be trained to play
various songs by using instructions
various songs by using instructions
65
183120
4336
Арган граў розныя песні
ў залежнасці ад інструкцый,
ў залежнасці ад інструкцый,
03:19
encoded by placing pins
on a rotating cylinder.
on a rotating cylinder.
66
187480
3200
закадаваных у стрыжнях
на цыліндры, што круціўся.
на цыліндры, што круціўся.
03:23
And if you wanted the machine
to play a different song,
to play a different song,
67
191440
2616
Калі вы хацелі, каб ён граў
іншую песню,
іншую песню,
03:26
you just swapped a new cylinder in
with a different code on it.
with a different code on it.
68
194080
2960
было дастаткова ўставіць другі
цыліндр з іншым кодам.
цыліндр з іншым кодам.
03:29
This instrument was the first of its kind.
69
197840
3376
Гэта быў першы інструмент
такога кшталту.
такога кшталту.
03:33
It was programmable.
70
201240
1736
Ён быў праграмуемы.
03:35
Now, conceptually,
this was a massive leap forward.
this was a massive leap forward.
71
203000
3056
Канцэптуальна, гэта
вялізны крок наперад.
вялізны крок наперад.
03:38
The whole idea of hardware and software
72
206080
3416
Ідэя праграмнага і апаратнага
забяспечання
забяспечання
03:41
becomes thinkable for the first time
with this invention.
with this invention.
73
209520
3216
робіцца магчымай
дзякуючы гэтаму адкрыццю.
дзякуючы гэтаму адкрыццю.
03:44
And that incredibly powerful concept
74
212760
2456
І такі неверагодны канцэпт
03:47
didn't come to us as an instrument
of war or of conquest,
of war or of conquest,
75
215240
3176
не стаў вынікам вайны, спалоньвання
03:50
or necessity at all.
76
218440
1696
ці неабходнасці.
03:52
It came from the strange delight
of watching a machine play music.
of watching a machine play music.
77
220160
5136
Ён быў вынікам радасці
бачыць самаграючы апарат.
бачыць самаграючы апарат.
03:57
In fact, the idea of programmable machines
78
225320
3216
Ідэя праграмуемых машын
падтрымлівалася
падтрымлівалася
04:00
was exclusively kept alive by music
for about 700 years.
for about 700 years.
79
228560
4656
толькі дзякуючы музыцы
на працягу амаль 700 гадоў.
на працягу амаль 700 гадоў.
04:05
In the 1700s, music-making machines
80
233240
2496
У 18 стагоддзі музычныя машыны
04:07
became the playthings
of the Parisian elite.
of the Parisian elite.
81
235760
3576
сталі забаўкамі парыжскай шляхты.
04:11
Showmen used the same coded cylinders
82
239360
3176
Забаўнікі карысталіся
цыліндрамі з кодам,
цыліндрамі з кодам,
04:14
to control the physical movements
of what were called automata,
of what were called automata,
83
242560
3936
каб кіраваць рухам так
званых ''аўтаматаў'' --
званых ''аўтаматаў'' --
04:18
an early kind of robot.
84
246520
2016
прататыпаў сучасных робатаў.
04:20
One of the most famous of those robots
85
248560
1936
Адзін з найбольш вядомых
такіх робатаў,
такіх робатаў,
04:22
was, you guessed it,
an automated flute player
an automated flute player
86
250520
3376
вы здагадаліся, быў
аўтаматычным флейтыстам.
аўтаматычным флейтыстам.
04:25
designed by a brilliant French inventor
87
253920
1896
Яго распрацаваў выдатны
французкі вынаходца
французкі вынаходца
04:27
named Jacques de Vaucanson.
88
255840
1285
Жак дэ Вакансон.
04:30
And as de Vaucanson
was designing his robot musician,
was designing his robot musician,
89
258279
3497
У час праектавання робата-музыкі,
04:33
he had another idea.
90
261800
1936
да яго прыйшла новая ідэя.
04:35
If you could program a machine
to make pleasing sounds,
to make pleasing sounds,
91
263760
3976
Калі можна запраграмаваць
машыну так,
машыну так,
04:39
why not program it to weave
delightful patterns of color out of cloth?
delightful patterns of color out of cloth?
92
267760
4640
каб яна грала, то можна зрабіць і так,
каб яна ткала каляровую тканіну.
каб яна ткала каляровую тканіну.
04:44
Instead of using the pins of the cylinder
to represent musical notes,
to represent musical notes,
93
272920
4256
Стрыжні цыліндра, ствараючага музыку,
04:49
they would represent
threads with different colors.
threads with different colors.
94
277200
3096
маглі прадстаўляць ніткі рознага колеру.
04:52
If you wanted a new pattern
for your fabric,
for your fabric,
95
280320
2496
Калі вы жадалі б атрымаць новы
малюнак на тканіне,
малюнак на тканіне,
04:54
you just programmed a new cylinder.
96
282840
1680
было дастаткова запраграмаваць
новы цыліндр.
новы цыліндр.
04:57
This was the first programmable loom.
97
285200
2640
Так выглядаў першы ткацкі станок.
05:00
Now, the cylinders were too expensive
and time-consuming to make,
and time-consuming to make,
98
288560
4176
Цыліндры былі дарагімі
і рабіліся доўга.
і рабіліся доўга.
05:04
but a half century later,
99
292760
1536
Праз 50 гадоў
05:06
another French inventor named Jacquard
100
294320
2616
іншы французскі вынаходца Жакард
05:08
hit upon the brilliant idea
of using paper-punched cards
of using paper-punched cards
101
296960
4696
вырашыў карыстацца папяровымі
карткамі
карткамі
05:13
instead of metal cylinders.
102
301680
1776
замест металічных цыліндраў.
05:15
Paper turned out to be
much cheaper and more flexible
much cheaper and more flexible
103
303480
3056
Папера апынулася больш гнуткай і таннай
05:18
as a way of programming the device.
104
306560
2136
для праграмавання машын.
05:20
That punch card system inspired
Victorian inventor Charles Babbage
Victorian inventor Charles Babbage
105
308720
4456
Сістэма картак натхніла віктарыянскага
вынаходцу Чарльза Бэбіджа
вынаходцу Чарльза Бэбіджа
05:25
to create his analytical engine,
106
313200
2496
на распрацоўку аналітычнага матора --
05:27
the first true programmable computer
107
315720
2616
першага сапраўднага
05:30
ever designed.
108
318360
1336
кампутара.
05:31
And punch cards were used
by computer programmers
by computer programmers
109
319720
2696
Праграмісты карысталіся карткамі
05:34
as late as the 1970s.
110
322440
2080
да 1970-ых гадоў.
05:37
So ask yourself this question:
111
325160
2616
Дык запытайцеся ж:
05:39
what really made
the modern computer possible?
the modern computer possible?
112
327800
3496
што на самой справе зрабіла
магчымым стварэнне кампутараў?
магчымым стварэнне кампутараў?
05:43
Yes, the military involvement
is an important part of the story,
is an important part of the story,
113
331320
4016
Так, ваенны ўклад грае значную
ролю ў гісторыі,
ролю ў гісторыі,
05:47
but inventing a computer
also required other building blocks:
also required other building blocks:
114
335360
3736
і ўсё ж вынаходніцтва кампутара
складаецца з іншага:
складаецца з іншага:
05:51
music boxes,
115
339120
1216
музычных скрынак,
05:52
toy robot flute players,
116
340360
2016
цацачных робатаў-флейтыстаў,
05:54
harpsichord keyboards,
117
342400
1496
клавіятур клавесінаў,
05:55
colorful patterns woven into fabric,
118
343920
2576
каляровых малюнкаў на тканіне,
05:58
and that's just a small part of the story.
119
346520
2816
і гэта толькі маленькая
частка гісторыі.
частка гісторыі.
06:01
There's a long list of world-changing
ideas and technologies
ideas and technologies
120
349360
2976
Ёсць доўгі спіс ідэй і тэхналогій,
якія змянілі сусвет,
якія змянілі сусвет,
06:04
that came out of play:
121
352360
1696
і прыйшлі да нас праз гульню:
06:06
public museums, rubber,
122
354080
1976
грамадскія музеі, гума,
06:08
probability theory, the insurance business
123
356080
2336
тэорыя імавернасцей,
страхавы бізнэс
страхавы бізнэс
06:10
and many more.
124
358440
1216
і іншае.
06:11
Necessity isn't always
the mother of invention.
the mother of invention.
125
359680
2720
Патрэба -- не заўсёды маці акдрыцця.
06:15
The playful state of mind
is fundamentally exploratory,
is fundamentally exploratory,
126
363080
4176
Жартоўны стан розуму вядзе
нас да даследвання,
нас да даследвання,
06:19
seeking out new possibilities
in the world around us.
in the world around us.
127
367280
2960
пошуку новых магчымасцей
у акаляючым асяроддзі.
у акаляючым асяроддзі.
06:22
And that seeking
is why so many experiences
is why so many experiences
128
370920
3496
Менавіта такі пошук -- вынік таго,
што досвед,
што досвед,
06:26
that started with simple
delight and amusement
delight and amusement
129
374440
3016
які пачаўся з жарта і здзіўлення
06:29
eventually led us
to profound breakthroughs.
to profound breakthroughs.
130
377480
2760
прывёў нас да глыбокіх змен.
06:33
Now, I think this has implications
for how we teach kids in school
for how we teach kids in school
131
381040
4216
Я лічу, што ён уплывае на тое, як
мы вучым дзяцей у школе
мы вучым дзяцей у школе
06:37
and how we encourage innovation
in our workspaces,
in our workspaces,
132
385280
2360
і заахвочваем інавацыі
на працоўным месцы.
на працоўным месцы.
06:40
but thinking about play
and delight this way
and delight this way
133
388520
3056
Успрыманне гульні і жартаў такім чынам
06:43
also helps us detect what's coming next.
134
391600
3536
дазваляе нам прадбачыць будучыню.
06:47
Think about it: if you were
sitting there in 1750
sitting there in 1750
135
395160
2376
Уявіце, што сядзіце ў 1750 годзе
06:49
trying to figure out
the big changes coming to society
the big changes coming to society
136
397560
3536
і спрабуеце падгадаць
вялікія сацыяльныя змены
вялікія сацыяльныя змены
06:53
in the 19th, the 20th centuries,
137
401120
1896
19 і 20 стагоддзя:
06:55
automated machines, computers,
138
403040
2056
аўтаматызацыю машын, кампутары,
06:57
artificial intelligence,
139
405120
1936
штучны інтэлект,
06:59
a programmable flute
140
407080
1816
праграмуемую флейту,
07:00
entertaining the Parisian elite
141
408920
2176
якая б забаўляла
парыжскую шляхту.
парыжскую шляхту.
07:03
would have been as powerful a clue
as anything else at the time.
as anything else at the time.
142
411120
3800
Усё гэта было б магутнай
падказкай у той час.
падказкай у той час.
07:07
It seemed like an amusement at best,
143
415840
2536
Здаецца, што забава
07:10
not useful in any serious way,
144
418400
2736
без аніякага сур'ёзнага ўжывання
07:13
but it turned out to be
the beginning of a tech revolution
the beginning of a tech revolution
145
421160
3856
стала пачаткам тэхнічнай рэвалюцыі,
07:17
that would change the world.
146
425040
1856
якая змяніла свет.
07:18
You'll find the future
147
426920
1856
Вы знойдзеце будучыню ў тым,
07:20
wherever people are having the most fun.
148
428800
2000
што больш за ўсё забаўляе людзей.
ABOUT THE SPEAKER
Steven Johnson - WriterSteven Berlin Johnson examines the intersection of science, technology and personal experience.
Why you should listen
Steven Johnson is a leading light of today's interdisciplinary and collaborative approach to innovation. His writings have influenced everything from cutting-edge ideas in urban planning to the battle against 21st-century terrorism. Johnson was chosen by Prospect magazine as one of the top ten brains of the digital future, and The Wall Street Journal calls him "one of the most persuasive advocates for the role of collaboration in innovation."
Johnson's work on the history of innovation inspired the Emmy-nominated six-part series on PBS, "How We Got To Now with Steven Johnson," which aired in the fall of 2014. The book version of How We Got To Now was a finalist for the PEN/E.O. Wilson Literary Science Writing Award. His new book, Wonderland: How Play Made the Modern World, revolves around the creative power of play and delight: ideas and innovations that set into motion many momentous changes in science, technology, politics and society.
Johnson is also the author of the bestselling Where Good Ideas Come From: The Natural History of Innovation, one of his many books celebrating progress and innovation. Others include The Invention of Air and The Ghost Map. Everything Bad Is Good For You, one of the most discussed books of 2005, argued that the increasing complexity of modern media is training us to think in more complex ways. Emergence and Future Perfect explore the power of bottom-up intelligence in both nature and contemporary society.
An innovator himself, Johnson has co-created three influential sites: the pioneering online magazine FEED, the Webby-Award-winning community site, Plastic.com, and the hyperlocal media site outside.in, which was acquired by AOL in 2011.
Johnson is a regular contributor to WIRED magazine, as well as the New York Times, The Wall Street Journal and many other periodicals. He has appeared on many high-profile television programs, including "The Charlie Rose Show," "The Daily Show with Jon Stewart" and "The NewsHour with Jim Lehrer."
Steven Johnson | Speaker | TED.com