ABOUT THE SPEAKER
Tania Luna - Surprisologist
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences.

Why you should listen

Tania Luna has an unusual title: she calls herself a “surprisologist.” The co-founder and CEO of Surprise Industries, Luna thinks deeply about how to delight, and how to help individuals and teams thrive in uncertain circumstances and develop the bonds needed to get through them.

When Luna was invited to take part in TED’s Worldwide Talent Search in 2012, she expected to give a talk about surprise and the importance of not being attached to outcomes. However, she was inspired to tell a more personal story -- one many of her closest friends didn’t know -- about her Ukrainian family getting asylum in the United States when she was 6-yeard-old and arriving in New York with virtually nothing. She sees her work as connected to her upbringing -- in which a piece of Bazooka bubble gum, a thrown-out toy or a mis-delivered pizza was magical -- because it gave her an appreciation for the joy of little surprises. 

More profile about the speaker
Tania Luna | Speaker | TED.com
TED@New York

Tania Luna: How a penny made me feel like a millionaire

Τάνια Λούνα: Πώς ένα σεντ με έκανε να νιώσω εκατομμυριούχα.

Filmed:
1,797,188 views

Όταν ήταν παιδί, η Τάνια Λούνα άφησε το σπίτι της στην μετά-Τσερνόμπιλ εποχή στην Ουκρανία και βρήκε άσυλο στις ΗΠΑ. Κάποια μέρα, βρήκε ένα σεντ στο πάτωμα του καταφυγίου αστέγων της Νέας Υόρκης όπου έμενε μαζί με την οικογένειά της. Ποτέ δεν είχε αισθανθεί τόσο πλούσια. Ένας στοχασμός για τις γλυκόπικρες χαρές της παιδικής ηλικίας - και πώς να τις κρατήσει κανείς στη μνήμη του.
- Surprisologist
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm fiveπέντε yearsχρόνια oldπαλαιός, and I am very proudυπερήφανος.
0
786
3995
Είμαι πέντε ετών και είμαι πολύ περήφανη.
00:16
My fatherπατέρας has just builtχτισμένο the bestκαλύτερος outhouseαποχωρητήριο
1
4781
3559
Ο πατέρας μου μόλις έχτισε
το καλύτερο παράσπιτο...
00:20
in our little villageχωριό in UkraineΟυκρανία.
2
8340
2590
στο μικρό χωριό μας στην Ουκρανία.
00:22
InsideΣτο εσωτερικό, it's a smellyδύσοσμος, gapingανοιχτό holeτρύπα in the groundέδαφος,
3
10930
3549
Εσωτερικά είναι μία δύσοσμη, αβυσσαλέα
τρύπα στο έδαφος,
00:26
but outsideεξω απο, it's pearlyπερλέ whiteάσπρο formicaFormica
4
14479
4006
αλλά εξωτερικά είναι μια μαργαριταρενία
άσπρη φορμάικα...
00:30
and it literallyΚυριολεκτικά gleamsλάμπει in the sunήλιος.
5
18485
3628
και κυριολεκτικά λάμπει στον ήλιο.
00:34
This makesκάνει me feel so proudυπερήφανος, so importantσπουδαίος,
6
22113
3557
Αισθάνομαι τόσο περήφανη,τόσο σημαντική...
00:37
that I appointδιορίζει myselfεγώ ο ίδιος the leaderηγέτης of my little groupομάδα of friendsοι φιλοι
7
25670
3040
ώστε αυτοδιορίζομαι αρχηγός
της μικρής ομάδας φίλων...
00:40
and I deviseεπινοήσουν missionsαποστολές for us.
8
28710
2780
και επινοώ για εμάς αποστολές.
00:43
So we prowlτριγυρίζω from houseσπίτι to houseσπίτι
9
31490
2313
Έτσι, περιφερόμαστε από σπίτι σε σπίτι...
00:45
looking for fliesμύγες capturedσυλληφθεί in spiderαράχνη websεπίπεδες επιφάνειες
10
33803
3367
αναζητώντας μύγες που πιάστηκαν
στα δίχτυα αράχνης...
00:49
and we setσειρά them freeΕλεύθερος.
11
37170
2387
και τις απελευθερώνουμε.
00:51
FourΤέσσερις yearsχρόνια earlierνωρίτερα, when I was one,
12
39557
2308
Πριν τέσσερα χρόνια, όταν ήμουν ενός έτους...
00:53
after the ChernobylΤσέρνομπιλ accidentατύχημα,
13
41865
1445
μετά το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ...
00:55
the rainβροχή cameήρθε down blackμαύρος,
14
43310
2331
έπεφτε μαύρη βροχή...
00:57
and my sister'sτης αδελφής hairμαλλιά fellτομάρι ζώου out in clumpsσυστάδες,
15
45641
2200
και τα μαλλιά της αδερφής μου έπεφταν μαζικά...
00:59
and I spentξόδεψε nineεννέα monthsμήνες in the hospitalνοσοκομείο.
16
47841
2557
και εγώ πέρασα εννιά μήνες στο νοσοκομείο.
01:02
There were no visitorsεπισκέπτες allowedεπιτρέπεται,
17
50398
1552
Δεν επιτρέπονταν επισκέπτες...
01:03
so my motherμητέρα bribedδωροδοκήθηκε a hospitalνοσοκομείο workerεργάτης.
18
51950
4012
και η μητέρα μου δωροδόκησε έναν υπάλληλο.
01:07
She acquiredαπέκτησε a nurse'sνοσοκόμας uniformστολή,
19
55962
2731
Της δόθηκε μια ποδιά νοσοκόμας...
01:10
and she snuckέπεσε in everyκάθε night to sitκαθίζω by my sideπλευρά.
20
58693
4345
και έμπαινε κρυφά κάθε βράδυ
και καθόταν στο πλευρό μου.
01:15
FiveΠέντε yearsχρόνια laterαργότερα, an unexpectedαπροσδόκητος silverασήμι liningφόδρα.
21
63038
3060
Πέντε χρόνια μετά, κάτι απροσδόκητα καλό
βγήκε από αυτήν την κακουχία.
01:18
ThanksΕυχαριστώ to ChernobylΤσέρνομπιλ, we get asylumάσυλο in the U.S.
22
66098
4102
Χάρη στο Τσερνόμπιλ, μας δόθηκε άσυλο στις Η.Π.Α.
01:22
I am sixέξι yearsχρόνια oldπαλαιός, and I don't cryκραυγή when we leaveάδεια home
23
70200
4219
Είμαι έξι ετών και δεν κλαίω που αφήνουμε
το σπίτι μας...
01:26
and we come to AmericaΑμερική,
24
74419
1051
και ερχόμαστε στην Αμερική....
01:27
because I expectαναμένω it to be a placeθέση filledγέματο with rareσπάνιος
25
75470
3748
γιατί προσδοκώ ότι θα είναι μέρος γεμάτο σπάνια...
01:31
and wonderfulεκπληκτικός things like bananasμπανάνες and chocolateσοκολάτα
26
79218
4180
και υπέροχα πράγματα, όπως μπανάνες
και σοκολάτα...
01:35
and BazookaΜπαζούκα bubbleφυσαλλίδα gumκόμμι,
27
83398
2441
και τσιχλόφουσκες μάρκας Μπαζούκα.
01:37
BazookaΜπαζούκα bubbleφυσαλλίδα gumκόμμι with the little cartoonΚΙΝΟΥΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ wrappersπεριτυλίγματα insideμέσα,
28
85839
4093
Αυτές τις τσιχλόφουσκες με τα μικρά σκίτσα
κινουμένων σχεδίων στο εσωτερικό..
01:41
BazookaΜπαζούκα that we'dνυμφεύω get onceμια φορά a yearέτος in UkraineΟυκρανία
29
89932
3117
τις τσιχλόφουσκες που στην Ουκρανία
τις παίρναμε μία φορά τον χρόνο...
01:45
and we'dνυμφεύω have to chewμασάτε one pieceκομμάτι for an entireολόκληρος weekεβδομάδα.
30
93049
4036
και είχαμε ένα κομμάτι να μασήσουμε
ολόκληρη τη βδομάδα.
01:49
So the first day we get to NewΝέα YorkΥόρκη,
31
97085
1806
Έτσι, την πρώτη μέρα της άφιξής μας
στη Νέα Υόρκη...
01:50
my grandmotherγιαγιά and I find a pennyσεντ
32
98891
2233
η γιαγιά μου κι εγώ βρίσκουμε ένα σεντ...
01:53
in the floorπάτωμα of the homelessάστεγοι shelterκαταφύγιο that my family'sτης οικογένειας stayingδιαμονή in.
33
101124
3743
στο πάτωμα ενός καταφυγίου αστέγων
στο οποίο μένει η οικογένειά μου.
01:56
Only, we don't know that it's a homelessάστεγοι shelterκαταφύγιο.
34
104867
1535
Μόνο που δεν ξέρουμε ότι είναι καταφύγιο αστέγων.
01:58
We think that it's a hotelξενοδοχειο, a hotelξενοδοχειο with lots of ratsαρουραίους.
35
106402
3091
Νομίζουμε ότι είναι ξενοδοχείο,
ξενοδοχείο με πολλούς αρουραίους.
02:01
So we find this pennyσεντ kindείδος of fossilizedαπολιθωμένο in the floorπάτωμα,
36
109493
4582
Βρίσκουμε λοιπόν αυτό το κάπως απολιθωμένο
σεντ στο πάτωμα...
02:06
and we think that a very wealthyπλούσιος man mustπρέπει have left it there
37
114075
2996
και συμπεραίνουμε ότι το άφησε εκεί
κάποιος πολύ πλούσιος...
02:09
because regularτακτικός people don't just loseχάνω moneyχρήματα.
38
117071
2494
γιατί οι συνηθισμένοι άνθρωποι δεν χάνουν
χρήματα έτσι απλά.
02:11
And I holdΚρατήστε this pennyσεντ in the palmπαλάμη of my handχέρι,
39
119565
2557
Κρατώ το σεντ στην παλάμη μου...
02:14
and it's stickyκολλώδης and rustyσκουριασμένος,
40
122122
2662
και κολλάει και είναι σκουριασμένο...
02:16
but it feelsαισθάνεται like I'm holdingκράτημα a fortuneτύχη.
41
124784
3031
αλλά εγώ νιώθω ότι κρατάω μια περιουσία.
02:19
I decideαποφασίζω that I'm going to get my very ownτα δικά pieceκομμάτι
42
127815
2058
Αποφασίζω να αγοράσω το δικό μου κομμάτι...
02:21
of BazookaΜπαζούκα bubbleφυσαλλίδα gumκόμμι.
43
129873
2067
τσιχλόφουσκας Μπαζούκα.
02:23
And in that momentστιγμή, I feel like a millionaireεκατομμυριούχος.
44
131940
3985
Εκείνη ακριβώς τη στιγμή,
αισθάνομαι εκατομμυριούχα.
02:27
About a yearέτος laterαργότερα, I get to feel that way again
45
135925
1826
Περίπου έναν χρόνο αργότερα, έχω το ίδιο συναίσθημα...
02:29
when we find a bagτσάντα fullγεμάτος of stuffedγεμιστό animalsτων ζώων in the trashΣκουπίδια,
46
137751
3243
όταν βρίσκουμε μια τσάντα γεμάτη λούτρινα ζωάκια
στα σκουπίδια...
02:32
and suddenlyξαφνικά I have more toysπαιχνίδια
47
140994
1731
και ξαφνικά είχα περισσότερα παιχνίδια...
02:34
than I've ever had in my wholeολόκληρος life.
48
142725
2744
από όσα είχα ποτέ στη ζωή μου.
02:37
And again, I get that feelingσυναισθημα when we get a knockνοκ
49
145469
2385
Και πάλι, αισθάνομαι το ίδιο όταν κάποιος χτυπάει...
02:39
on the doorθύρα of our apartmentδιαμέρισμα in BrooklynΜπρούκλιν,
50
147854
1797
την πόρτα του διαμερίσματός μας στο Μπρούκλιν...
02:41
and my sisterαδελφή and I find a deliverymandeliveryman
51
149651
2489
και εγώ με την αδερφή μου βλέπουμε έναν διανομέα...
02:44
with a boxκουτί of pizzaπίτσα that we didn't orderΣειρά.
52
152140
2553
με ένα κουτί πίτσα που δεν είχαμε παραγγείλει.
02:46
So we take the pizzaπίτσα, our very first pizzaπίτσα,
53
154693
3189
Παίρνουμε την πίτσα, την πρώτη δική μας πίτσα...
02:49
and we devourκαταβροχθίσει sliceφέτα after sliceφέτα
54
157882
2839
και την καταβροχθίζουμε, κομμάτι το κομμάτι...
02:52
as the deliverymandeliveryman standsπερίπτερα there and staresκοιτάζει επίμονα at us from the doorwayπόρτα.
55
160721
3389
καθώς ο διανομέας στέκεται στην είσοδο
και μας κοιτάζει...
02:56
And he tellsλέει us to payπληρωμή, but we don't speakμιλώ EnglishΑγγλικά.
56
164110
3000
και μας ζητάει να πληρώσουμε, αλλά εμείς
δεν μιλάμε Αγγλικά.
02:59
My motherμητέρα comesέρχεται out, and he asksζητάει her for moneyχρήματα,
57
167110
2428
Έρχεται η μητέρα μου και της ζητάει τα χρήματα...
03:01
but she doesn't have enoughαρκετά.
58
169538
1290
αλλά εκείνη δεν έχει αρκετό ποσό.
03:02
She walksβόλτες 50 blocksμπλοκ to and from work everyκάθε day
59
170828
3420
Περπατάει 50 τετράγωνα προς και από τη δουλειά
κάθε μέρα...
03:06
just to avoidαποφύγει spendingδαπανών moneyχρήματα on busλεωφορείο fareτιμή εισιτηρίου.
60
174248
2669
μόνο και μόνο για να μην ξοδέψει χρήματα
για το εισιτήριο του λεωφορείου.
03:08
Then our neighborγείτονας popsσκάει her headκεφάλι in,
61
176917
1866
Τότε, εμφανίζεται η γειτόνισσα...
03:10
and she turnsστροφές redτο κόκκινο with rageοργή when she realizesσυνειδητοποιεί
62
178783
2590
και γίνεται έξαλλη από θυμό όταν συνειδητοποιεί...
03:13
that those immigrantsμετανάστες from downstairsστον κατω οροφο
63
181373
2346
ότι εκείνοι οι μετανάστες από τον κάτω όροφο...
03:15
have somehowκάπως gottenπήρε theirδικα τους handsτα χέρια on her pizzaπίτσα.
64
183719
4009
πήραν με κάποιο τρόπο στα χέρια τους
τη δική της πίτσα.
03:19
Everyone'sΤου καθενός upsetαναστατωμένος.
65
187728
1556
Όλοι αναστατώνονται.
03:21
But the pizzaπίτσα is deliciousνόστιμα.
66
189284
3841
Η πίτσα όμως είναι πεντανόστιμη.
03:25
It doesn't hitΚτύπημα me untilμέχρις ότου yearsχρόνια laterαργότερα just how little we had.
67
193125
5961
Δεν το συνειδητοποιώ παρά μόνο χρόνια αργότερα
πόσα λίγα χρήματα ουσιαστικά είχαμε.
03:31
On our 10 yearέτος anniversaryεπέτειος of beingνα εισαι in the U.S.,
68
199086
2314
Στην επέτειο των 10 χρόνων παραμονής μας στις ΗΠΑ...
03:33
we decidedαποφασισμένος to celebrateγιορτάζω by reservingεπιφυλάσσει a roomδωμάτιο
69
201400
2108
αποφασίσαμε να γιορτάσουμε κάνοντας κράτηση
σε ένα δωμάτιο...
03:35
at the hotelξενοδοχειο that we first stayedέμεινε in when we got to the U.S.
70
203508
2811
στο ξενοδοχείο που είχαμε πρωτομείνει όταν
φτάσαμε στις ΗΠΑ.
03:38
The man at the frontεμπρός deskγραφείο laughsγέλια, and he saysλέει,
71
206319
2490
Ο άντρας στην υποδοχή γελάει, και λέει...
03:40
"You can't reserveΑποθεματικό a roomδωμάτιο here. This is a homelessάστεγοι shelterκαταφύγιο."
72
208809
2797
«Δεν μπορείτε να κάνετε κράτηση εδώ. Εδώ είναι
καταφύγιο αστέγων.»
03:43
And we were shockedσοκαρισμένος.
73
211606
2222
Σοκαριστήκαμε.
03:45
My husbandσύζυγος BrianBrian was alsoεπίσης homelessάστεγοι as a kidπαιδί.
74
213828
4006
Ο άντρας μου, ο Μπράιαν, ήταν επίσης άστεγος
όταν ήταν παιδί.
03:49
His familyοικογένεια lostχαμένος everything, and at ageηλικία 11,
75
217834
3090
Η οικογένειά του έχασε τα πάντα,
και στην ηλικία των έντεκα...
03:52
he had to liveζω in motelsμοτέλ with his dadΜπαμπάς,
76
220924
2753
αναγκάστηκε να ζει σε μοτέλ με τον πατέρα του...
03:55
motelsμοτέλ that would roundγύρος up all of theirδικα τους foodτροφή
77
223677
2933
μοτέλ τα οποία συγκέντρωναν όλο το φαγητό...
03:58
and keep it hostageόμηρος untilμέχρις ότου they were ableικανός to payπληρωμή the billνομοσχέδιο.
78
226610
3680
και το κρατούσαν όμηρο μέχρι εκείνοι
να μπορέσουν να πληρώσουν τον λογαριασμό.
04:02
And one time, when he finallyτελικά got his boxκουτί
79
230290
2205
Κάποια φορά, όταν επιτέλους πήρε πίσω
το δικό του κουτί...
04:04
of FrostedΠαγωμένος FlakesΝιφάδες back, it was crawlingcrawling with roachesκατσαρίδες.
80
232495
3596
δημητριακών, ήταν γεμάτο κατσαρίδες.
04:08
But he did have one thing.
81
236091
1916
Είχε όμως ένα πράγμα.
04:10
He had this shoeboxκουτί παπουτσιών that he carriedμεταφέρθηκε with him everywhereπαντού
82
238007
2461
Είχε το κουτί παπουτσιών που κουβαλούσε
παντού μαζί του...
04:12
containingπου περιέχουν nineεννέα comicκόμικς booksβιβλία,
83
240468
2646
που περιείχε εννιά βιβλία κόμικ...
04:15
two G.I. JoesJoes paintedζωγραφισμένο to look like Spider-ManSpider-Man
84
243114
3146
δύο κουκλάκια Τζι-Άι-Τζο που τα είχε βάψει
για να μοιάζουν στον Σπάιντερμαν...
04:18
and fiveπέντε GobotsGobots. And this was his treasureθησαυρός.
85
246260
3063
και πέντε ρομπότ-παιχνίδια, τα Γκόμποτς.
Αυτός ήταν ο δικός του θησαυρός.
04:21
This was his ownτα δικά assemblyσυνέλευση of heroesήρωες
86
249323
2995
Αυτή ήταν η δική του συλλογή από ήρωες...
04:24
that keptδιατηρούνται him from drugsφάρμακα and gangsσυμμορίες
87
252318
2203
που τον απέτρεπε από τα ναρκωτικά
και τις συμμορίες...
04:26
and from givingδίνοντας up on his dreamsόνειρα.
88
254521
2796
και από το να εγκαταλείψει τα όνειρά του.
04:29
I'm going to tell you about one more
89
257317
1048
Θα σας πω για ακόμα ένα...
04:30
formerlyπροηγουμένως homelessάστεγοι memberμέλος of our familyοικογένεια.
90
258365
2792
πρώην άστεγο μέλος της οικογένειάς μου.
04:33
This is ScarlettΣκάρλετ.
91
261157
1698
Αυτή είναι η Σκάρλετ.
04:34
OnceΜια φορά uponεπάνω σε a time, ScarletScarlet was used as baitτο δόλωμα in dogσκύλος fightsπαλεύει.
92
262855
3069
Κάποτε, η Σκάρλετ χρησιμοποιήθηκε ως δόλωμα
σε κυνομαχίες..
04:37
She was tiedδεμένα up and thrownρίχνονται into the ringδαχτυλίδι
93
265924
2416
Την έδεναν και την πετούσαν στο ρινγκ...
04:40
for other dogsΣκύλοι to attackεπίθεση so they'dτο είχαν get more aggressiveεπιθετικός before the fightπάλη.
94
268340
4036
έτσι ώστε άλλα σκυλιά να επιτεθούν για να γίνουν
πιο επιθετικά πριν την μάχη.
04:44
And now, these daysημέρες, she eatsτρώει organicοργανικός foodτροφή
95
272376
4240
Και τώρα, σήμερα, τρώει οργανικό φαγητό...
04:48
and she sleepsκοιμάται on an orthopedicΟρθοπεδικά bedκρεβάτι with her nameόνομα on it,
96
276616
2527
και κοιμάται σε ορθοπεδικό κρεβάτι
που έχει χαραγμένο το όνομά της...
04:51
but when we pourχύνω waterνερό for her in her bowlγαβάθα,
97
279143
4416
όταν όμως ρίχνουμε νερό στο μπολ της...
04:55
she still looksφαίνεται up and she wagswags her tailουρά in gratitudeευγνωμοσύνη.
98
283559
3989
εξακολουθεί να κοιτάζει ψηλά και να κουνάει
την ουρά της από ευγνωμοσύνη.
04:59
SometimesΜερικές φορές BrianBrian and I walkΠερπατήστε throughδιά μέσου the parkπάρκο with ScarlettΣκάρλετ,
99
287548
3218
Μερικές φορές ο Μπράιαν κι εγώ περπατάμε
στο πάρκο με την Σκάρλετ...
05:02
and she rollsρολά throughδιά μέσου the grassγρασίδι,
100
290766
2419
και εκείνη κυλιέται στο γρασίδι...
05:05
and we just look at her
101
293185
2401
και εμείς απλά την κοιτάμε...
05:07
and then we look at eachκαθε other
102
295586
1820
και μετά κοιταζόμαστε μεταξύ μας...
05:09
and we feel gratitudeευγνωμοσύνη.
103
297406
4007
και αισθανόμαστε ευγνωμοσύνη.
05:13
We forgetξεχνάμε about all of our newνέος middle-classμεσαία τάξη frustrationsαπογοητεύσεις
104
301413
3631
Ξεχνάμε όλα τα άγχη που έχει η μεσοαστική μας τάξη...
05:17
and disappointmentsαπογοητεύσεις,
105
305044
1875
και τις απογοητεύσεις...
05:18
and we feel like millionairesεκατομμυριούχοι.
106
306919
2684
και αισθανόμαστε εκατομμυριούχοι.
05:21
Thank you.
107
309603
1150
Σας ευχαριστώ.
05:22
(ApplauseΧειροκροτήματα)
108
310753
3993
(Χειροκρότημα)
Translated by Maria Kaliva
Reviewed by Helena Galani

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tania Luna - Surprisologist
Tania Luna co-founded Surprise Industries, a company devoted to designing surprise experiences.

Why you should listen

Tania Luna has an unusual title: she calls herself a “surprisologist.” The co-founder and CEO of Surprise Industries, Luna thinks deeply about how to delight, and how to help individuals and teams thrive in uncertain circumstances and develop the bonds needed to get through them.

When Luna was invited to take part in TED’s Worldwide Talent Search in 2012, she expected to give a talk about surprise and the importance of not being attached to outcomes. However, she was inspired to tell a more personal story -- one many of her closest friends didn’t know -- about her Ukrainian family getting asylum in the United States when she was 6-yeard-old and arriving in New York with virtually nothing. She sees her work as connected to her upbringing -- in which a piece of Bazooka bubble gum, a thrown-out toy or a mis-delivered pizza was magical -- because it gave her an appreciation for the joy of little surprises. 

More profile about the speaker
Tania Luna | Speaker | TED.com