TEDxCannes
Jean-Paul Mari: The chilling aftershock of a brush with death
Ζαν-Πολ Μαρί: Το τρομακτικό χτύπημα μετά από μια συνάντηση με τον θάνατο
Filmed:
Readability: 3.2
848,656 views
Τον Απρίλη του 2003, όταν ξεκινάει η επιχείρηση των αμερικανικών στρατευμάτων στη Βαγδάτη, ένα βλήμα συνετρίβη στο κτίριο όπου βρισκόταν ο συγγραφέας και πολεμικός ανταποκριτής Ζαν-Πολ Μαρί. Εκείνη τη στιγμή, βρίσκεται μπροστά στον θάνατο, γνωρίζοντας ένα φάντασμα που στοιχειώνει αυτούς που ρίσκαραν τη ζωή τους στα πεδία της μάχης, από τα αρχαία χρόνια. «Τι είναι αυτό που μας σκοτώνει χωρίς να αφήνει ορατή ουλή;» αναρωτιέται ο Μαρί. Το γνωρίζουμε ως «μετατραυματική αγχώδη διαταραχή», ή όπως το περιγράφει ο Μαρί, ως τη συνάντηση με την ανυπαρξία του θανάτου. Σε αυτή την ομιλία, θα ψάξει απαντήσεις για την ανθρώπινη κατάσταση, τη θνησιμότητα και την ψύχωση στα έγκατα του τραυματισμού που άφησε ο τρόμος.
Jean-Paul Mari - Journalist and psychologist
Jean-Paul Mari has reported on conflicts in more than three dozen countries. Full bio
Jean-Paul Mari has reported on conflicts in more than three dozen countries. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
It was April 8, 2003.
0
1063
4119
Αυτή η ημέρα ήταν η 8η Απριλίου 2003,
ήμουν στη Βαγδάτη ως ανταποκριτής
στον πόλεμο του Ιράκ.
στον πόλεμο του Ιράκ.
00:17
I was in Baghdad,
covering the war in Iraq.
covering the war in Iraq.
1
5856
4525
00:22
That day, Americans tanks
started arriving in Baghdad.
started arriving in Baghdad.
2
10405
4658
Ήταν η στιγμή που οι Αμερικάνοι
έμπαιναν με τα τανκς τους στη Βαγδάτη,
έμπαιναν με τα τανκς τους στη Βαγδάτη,
μερικοί δημοσιογράφοι βρισκόμασταν
μέσα στο ξενοδοχείο Παλαιστίνη,
μέσα στο ξενοδοχείο Παλαιστίνη,
00:28
We were just a few journalists
in the Palestine Hotel,
in the Palestine Hotel,
3
16039
5294
και ο κίνδυνος του πολέμου,
ο πόλεμος ερχόταν κατά πάνω μας,
ο πόλεμος ερχόταν κατά πάνω μας,
00:35
and, as happens in war,
4
23435
2423
00:37
the fighting began to approach
outside our windows.
outside our windows.
5
25882
3004
από κάτω μας, κάτω από τα παράθυρά μας.
Η Βαγδάτη ήταν γεμάτη
από μαύρο καπνό, από πετρέλαιο.
από μαύρο καπνό, από πετρέλαιο.
00:42
Baghdad was covered
in black smoke and oil.
in black smoke and oil.
6
30327
4198
Βρομούσε, δεν βλέπαμε τίποτα,
βλέπαμε όμως αυτό που συνέβαινε.
βλέπαμε όμως αυτό που συνέβαινε.
00:46
It smelled awful.
7
34955
1158
00:48
We couldn't see a thing,
but we knew what was happening.
but we knew what was happening.
8
36137
2691
Κι εγώ, φυσικά, έπρεπε να γράψω ένα άρθρο,
00:50
Of course, I was supposed
to be writing an article,
to be writing an article,
9
38852
2490
πάντα κάτι γίνεται
όταν πρέπει να γράψετε ένα άρθρο.
όταν πρέπει να γράψετε ένα άρθρο.
00:53
but that's how it always goes --
10
41366
1536
00:54
you're supposed to be writing
and something big happens.
and something big happens.
11
42926
2638
Ήμουν λοιπόν στο δωμάτιό μου,
στον 16ο όροφο,
στον 16ο όροφο,
00:57
So I was in my room on the 16th floor,
12
45588
2727
γράφοντας, και πότε πότε
πήγαινα στο παράθυρο
πήγαινα στο παράθυρο
01:00
writing and looking out the window
every now and then
every now and then
13
48339
2882
να δω τι συνέβαινε.
01:03
to see what was happening.
14
51245
1784
Κι έπειτα, σε μια στιγμή,
έγινε μια πιο βίαιη δόνηση.
έγινε μια πιο βίαιη δόνηση.
01:05
Suddenly, there was a huge explosion.
15
53053
2470
01:07
During the previous three weeks,
16
55547
1936
Για τρεις εβδομάδες μας βομβάρδιζαν
01:09
there had been shelling
with half-ton missiles,
with half-ton missiles,
17
57507
4119
με πυραύλους και βόμβες μισού τόνου,
αλλά τότε, τη δόνηση, την ένιωσα μέσα μου.
01:13
but this time, the shock --
18
61650
2190
01:16
I felt it inside of me,
19
64728
2497
01:19
and I thought, "It's very close.
20
67249
2001
Είπα λοιπόν στον εαυτό μου,
«Είναι κοντά, πολύ πολύ κοντά!»
«Είναι κοντά, πολύ πολύ κοντά!»
01:21
It's very, very close."
21
69274
1998
Κι έτσι κατέβηκα να δω τι συνέβαινε,
01:23
So I went down to see what was happening.
22
71296
2380
01:25
I went down to the 15th floor
23
73700
2689
κατέβηκα στον 15ο όροφο,
01:29
to take a look.
24
77671
1348
και είδα τον κόσμο να ουρλιάζει
στους διαδρόμους, τους δημοσιογράφους,
στους διαδρόμους, τους δημοσιογράφους,
01:31
And I saw people, journalists,
screaming in the hallways.
screaming in the hallways.
25
79043
3152
και μπήκα σε ένα δωμάτιο
01:34
I walked into a room
26
82670
2231
και κατάλαβα ότι αυτό το δωμάτιο
είχε χτυπηθεί από ένα βλήμα.
είχε χτυπηθεί από ένα βλήμα.
01:36
and realized that it had
been hit by a missile.
been hit by a missile.
27
84925
4200
Υπήρχε κάποιος τραυματισμένος,
01:42
Someone had been wounded.
28
90169
2001
και κοντά στο παράθυρο, ήταν ένας άνδρας
01:45
There was a man near the window,
29
93304
2068
που ήταν καμεραμάν,
τον έλεγαν Τάρας Προτσούκ,
τον έλεγαν Τάρας Προτσούκ,
01:47
a cameraman named Taras Protsyuk,
30
95396
3183
ήταν πεσμένος μπρούμυτα.
01:52
lying face-down.
31
100245
2002
Κάποια στιγμή δούλευα σε ένα νοσοκομείο,
ήξερα λοιπόν πρώτες βοήθειες.
ήξερα λοιπόν πρώτες βοήθειες.
01:58
Having worked in a hospital before,
I wanted to help out.
I wanted to help out.
32
106796
4176
Όταν τον γύρισα ανάποδα,
02:02
So I turned him over.
33
110996
1501
02:04
And when I turned him over,
34
112521
1702
ήταν ανοιχτός από το στέρνο μέχρι
την ηβική χώρα, όμως δεν έβλεπα τίποτα.
την ηβική χώρα, όμως δεν έβλεπα τίποτα.
02:08
I noticed that he was open
from sternum to pubis,
from sternum to pubis,
35
116334
3151
02:11
but I couldn't see anything,
nothing at all.
nothing at all.
36
119509
2110
Έβλεπα μια άσπρη κηλίδα, αστραφτερή,
λαμπερή, που με τύφλωνε
λαμπερή, που με τύφλωνε
02:14
All I saw was a white, pearly,
shiny spot that blinded me,
shiny spot that blinded me,
37
122467
6754
02:21
and I didn't understand what was going on.
38
129245
2007
και δεν καταλάβαινα.
Μετά η κηλίδα διαλύθηκε και
είδα την πληγή, που ήταν πολύ σοβαρή,
είδα την πληγή, που ήταν πολύ σοβαρή,
02:23
Once the spot disappeared
and I could see his wound,
and I could see his wound,
39
131879
2652
02:26
which was very serious,
40
134555
1577
τον βάλαμε σε ένα σεντόνι
μαζί με τους συναδέλφους,
μαζί με τους συναδέλφους,
02:28
my buddies and I put a sheet
underneath him,
underneath him,
41
136156
2095
τον κατεβάσαμε μέσα σε ένα ασανσέρ
που σταματούσε σε κάθε όροφο, 15 όροφοι,
που σταματούσε σε κάθε όροφο, 15 όροφοι,
02:30
and we carried him onto an elevator
that stopped at each of the 15 floors.
that stopped at each of the 15 floors.
42
138275
3785
τον βάλαμε σε ένα αυτοκίνητο
που τον πήγε στο νοσοκομείο.
που τον πήγε στο νοσοκομείο.
02:34
We put him in a car
that took him to the hospital.
that took him to the hospital.
43
142616
2344
Πέθανε στον δρόμο για το νοσοκομείο,
και ο Ισπανός καμεραμάν, Χοσέ Κουσό,
και ο Ισπανός καμεραμάν, Χοσέ Κουσό,
02:36
He died on the way to the hospital.
44
144984
1762
02:38
The Spanish cameraman José Couso,
who was on the 14th floor and also hit --
who was on the 14th floor and also hit --
45
146770
4990
που ήταν στον 14ο όροφο
ο οποίος επίσης πλήχθηκε
ο οποίος επίσης πλήχθηκε
02:43
because the shell had exploded
between the two floors --
between the two floors --
46
151784
3310
-γιατί το βλήμα έπεσε
μεταξύ των δύο ορόφων-
μεταξύ των δύο ορόφων-
πέθανε επάνω στο χειρουργικό τραπέζι.
02:47
died on the operating table.
47
155118
1936
Μόλις έφυγε το αυτοκίνητο, επέστρεψα.
Είχα ένα άρθρο να γράψω.
Είχα ένα άρθρο να γράψω.
02:49
As soon as the car left, I went back.
48
157078
2397
02:51
There was that article
I was supposed to write --
I was supposed to write --
49
159499
2333
02:53
which I had to write.
50
161856
1666
02:56
And so --
51
164117
1729
Επέστρεψα στο λόμπι του ξενοδοχείου
με τα χέρια μου γεμάτα αίμα,
με τα χέρια μου γεμάτα αίμα,
02:57
I returned to the hotel lobby
with my arms covered in blood,
with my arms covered in blood,
52
165870
6898
κι εκεί με σταμάτησε
ένας Ιρακινός, τσιράκι του ξενοδοχείου,
ένας Ιρακινός, τσιράκι του ξενοδοχείου,
03:04
when one of the hotel gofers stopped me
53
172792
2540
03:07
and asked me to pay the tax
I hadn't paid for 10 days.
I hadn't paid for 10 days.
54
175356
3847
για να μου ζητήσει να πληρώσω
τις 10 μέρες φόρων που είχα καθυστερήσει.
τις 10 μέρες φόρων που είχα καθυστερήσει.
Του είπα να εξαφανιστεί.
03:11
I told him to get lost.
55
179227
1808
03:13
And I said to myself:
"Clear your head, put it all aside.
"Clear your head, put it all aside.
56
181059
4610
Και είπα στον εαυτό μου,
«Παράτα το. Παράτα το!
«Παράτα το. Παράτα το!
Εάν θέλεις να γράψεις,
πρέπει να το αφήσεις».
πρέπει να το αφήσεις».
03:19
If you want to write,
you need to put it all aside."
you need to put it all aside."
57
187097
2449
Και αυτό έκανα, ανέβηκα,
έγραψα το άρθρο μου,
έγραψα το άρθρο μου,
03:21
And that's what I did.
58
189570
1215
03:22
I went upstairs, wrote
my article and sent it off.
my article and sent it off.
59
190809
2904
το οποίο έστειλα.
Αλλά μετά εκτός από το συναίσθημα
ότι είχα χάσει τους συναδέλφους μου,
ότι είχα χάσει τους συναδέλφους μου,
03:27
Later, aside from the feeling
of having lost my colleagues,
of having lost my colleagues,
60
195077
3921
03:31
something else was bothering me.
61
199895
2523
υπήρχε κάτι που με ενοχλούσε:
Ξαναέβλεπα αυτή την κηλίδα,
αστραφτερή, λαμπερή,
αστραφτερή, λαμπερή,
03:34
I kept seeing that shiny, pearly spot,
62
202442
3767
και δεν καταλάβαινα
αυτό που ήθελε να πει.
αυτό που ήθελε να πει.
03:40
and I couldn't understand what it meant.
63
208735
2388
Κι έπειτα, ο πόλεμος τελείωσε,
03:43
And then, the war was over.
64
211731
2515
Αργότερα, είπα, «Δεν είναι δυνατόν.
Δεν γίνεται να μην ξέρω τι συνέβη».
Δεν γίνεται να μην ξέρω τι συνέβη».
03:48
Later, I thought: "That's not possible.
I can't just not know what happened."
I can't just not know what happened."
65
216572
6096
Διότι δεν ήταν η πρώτη φορά,
και δεν συνέβη μόνο σε μένα.
και δεν συνέβη μόνο σε μένα.
03:54
Because it wasn't the first time,
and it didn't only happen to me.
and it didn't only happen to me.
66
222692
3461
Είχα δει τέτοια πράγματα
να συμβαίνουν σε άλλους
να συμβαίνουν σε άλλους
03:58
I have seen things like that
happen to others
happen to others
67
226177
3905
στα 20 ή 35 χρόνια που κάνω ρεπορτάζ.
04:02
in my 20 to 35 years of reporting.
68
230106
2668
04:04
I have seen things
that had an effect on me too.
that had an effect on me too.
69
232798
3286
Είχα δει πράγματα που επίσης
με είχαν επηρεάσει.
με είχαν επηρεάσει.
Αλλά για παράδειγμα,
στον Λίβανο, είχα γνωρίσει έναν άνδρα,
στον Λίβανο, είχα γνωρίσει έναν άνδρα,
04:08
For example, there was this man
I knew in Lebanon,
I knew in Lebanon,
70
236108
3045
04:11
a 25-year-old veteran
who had been fighting for five years --
who had been fighting for five years --
71
239177
2906
έναν βετεράνο, 25 χρονών,
πολεμούσε για πέντε χρόνια,
πολεμούσε για πέντε χρόνια,
ένας πραγματικός βετεράνος,
τον ακολουθούσαμε παντού.
τον ακολουθούσαμε παντού.
04:14
a real veteran -- who we would
follow everywhere.
follow everywhere.
72
242107
2343
Σερνόταν στο έδαφος
τη νύχτα με τέτοια σιγουριά,
τη νύχτα με τέτοια σιγουριά,
04:16
He would crawl in the dark
with confidence --
with confidence --
73
244474
3486
ήταν εξαιρετικός στρατιωτικός,
αληθινός στρατιώτης.
αληθινός στρατιώτης.
04:20
he was a great soldier, a true soldier --
74
248731
2412
04:23
so we would follow him,
knowing that we would be safe with him.
knowing that we would be safe with him.
75
251167
3357
Τον ακολουθούσαμε γιατί ξέραμε
ότι μαζί του ήμασταν ασφαλείς.
ότι μαζί του ήμασταν ασφαλείς.
Μια μέρα μου είπαν, και τον ξαναείδα,
04:26
And one day, as I was told --
76
254548
2308
04:28
and I've seen him again since --
77
256880
1596
ότι έπαιζε χαρτιά μέσα στο στρατόπεδο,
04:30
he was back in the camp, playing cards,
78
258500
2341
και κάποιος μπήκε, από δίπλα,
του πήρε το όπλο,
του πήρε το όπλο,
04:32
when someone came in next door,
79
260865
1881
04:36
and discharged their weapon.
80
264158
2136
πυροβόλησε και η ανάφλεξη,
ο απλός πυροβολισμός,
ο απλός πυροβολισμός,
04:38
As the gun went off,
81
266318
1508
04:39
that blast, that one shot,
made him duck quickly under the table,
made him duck quickly under the table,
82
267850
5555
τον έκανε να ξαπλώσει
κάτω από το τραπέζι σαν παιδάκι.
κάτω από το τραπέζι σαν παιδάκι.
04:46
like a child.
83
274204
1214
Έτρεμε, είχε πανικοβληθεί.
04:47
He was shaking, panicking.
84
275442
1891
04:49
And since then, he has never
been able to get up and fight.
been able to get up and fight.
85
277357
4808
Και μετά, δεν μπόρεσε ξανά
να επιστρέψει στη μάχη.
να επιστρέψει στη μάχη.
Κατέληξε κρουπιέρης
στο καζίνο της Βηρυττού
στο καζίνο της Βηρυττού
04:54
He ended up working as a croupier
86
282189
2692
04:56
in a Beirut casino
where I later found him,
where I later found him,
87
284905
2122
όπου τον ξαναβρήκα,
γιατί δεν κοιμόταν πια, οπότε
ήταν η κατάλληλη δουλειά γι' αυτόν.
ήταν η κατάλληλη δουλειά γι' αυτόν.
04:59
because he couldn't sleep,
so it was quite a suitable job.
so it was quite a suitable job.
88
287051
2869
Αναρωτήθηκα λοιπόν,
«Τι είναι αυτό το πράγμα
«Τι είναι αυτό το πράγμα
05:02
So I thought to myself,
89
290378
1817
05:04
"What is this thing that can kill you
90
292957
2261
που μπορεί να σας σκοτώσει
χωρίς εμφανές τραύμα;
χωρίς εμφανές τραύμα;
05:08
without leaving
any visible scars?
any visible scars?
91
296035
4557
Τι συμβαίνει;
Τι είναι αυτό το άγνωστο πράγμα;
Τι είναι αυτό το άγνωστο πράγμα;
05:12
How does that happen?
92
300974
1983
05:16
What is this unknown thing?"
93
304040
2000
Ήταν πολύ συχνό για να είναι κάτι τυχαίο.
05:19
It was too common to be coincidental.
94
307206
4367
Άρχισα λοιπόν να ερευνώ,
αυτό ξέρω να κάνω.
αυτό ξέρω να κάνω.
05:23
So I started to investigate --
95
311597
1658
05:25
that's all I know how to do.
96
313279
1994
Άρχισα να ερευνώ,
05:27
I started to investigate
97
315297
1843
05:29
by looking through books,
98
317164
2547
να ψάχνω βιβλία, ψυχιάτρους,
μουσεία, βιβλιοθήκες κλπ.
μουσεία, βιβλιοθήκες κλπ.
05:32
reaching out to psychiatrists,
99
320836
2342
05:35
going to museums, libraries, etc.
100
323202
2562
05:38
Finally, I discovered
that some people knew about this --
that some people knew about this --
101
326224
4099
Κι έτσι ανακάλυψα ότι
υπήρχε κόσμος που το γνώριζε,
υπήρχε κόσμος που το γνώριζε,
συχνά στρατιωτικοί ψυχίατροι,
05:42
often military psychiatrists --
102
330950
1930
05:44
and that what we were dealing with
was called trauma.
was called trauma.
103
332904
4889
και ότι βρισκόμασταν απέναντι
σε κάτι που ονομάζουμε τραύμα.
σε κάτι που ονομάζουμε τραύμα.
Οι Αμερικανοί το ονομάζουν «PTSD»,
τραύμα, μετατραυματικό στρες,
τραύμα, μετατραυματικό στρες,
05:49
Americans call it PTSD
or traumatic neurosis.
or traumatic neurosis.
104
337817
4826
κι ότι ήταν κάτι υπαρκτό,
για το οποίο δεν μιλούσαμε ποτέ.
για το οποίο δεν μιλούσαμε ποτέ.
05:54
It was something
105
342667
1865
05:58
that existed,
106
346262
1396
06:00
but that we never spoke about.
107
348206
2182
Και τι είναι αυτό το τραύμα;
06:04
So, this trauma --
108
352206
1404
06:06
what is it?
109
354452
1157
Είναι μια συνάντηση με τον θάνατο.
06:07
Well, it's an encounter with death.
110
355633
2811
Δεν ξέρω αν έχετε δει τον θάνατο κατάματα,
δε μιλώ για πτώματα,
δε μιλώ για πτώματα,
06:11
I don't know if you've ever had
an experience with death --
an experience with death --
111
359126
2802
06:13
I'm not talking about dead bodies,
112
361952
1883
δε μιλώ για το σώμα του παππού
σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου, όχι.
σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου, όχι.
06:15
or someone's grandfather
lying in a hospital bed,
lying in a hospital bed,
113
363859
3601
Ή για κάποιον πεσμένο στο οδόστρωμα.
06:19
or someone who got hit by a car.
114
367484
3574
Μιλάω για τη συνάντηση
με το κενό του θανάτου.
με το κενό του θανάτου.
06:24
I'm talking about facing
the void of death.
the void of death.
115
372134
4460
Κι αυτό είναι κάτι που κανείς
δεν πρέπει να δει.
δεν πρέπει να δει.
06:29
And that is something
no one is supposed to see.
no one is supposed to see.
116
377688
6173
Οι αρχαίοι έλεγαν, ούτε τον ήλιο ούτε
τον θάνατο μπορείς να τον δεις κατάματα.
τον θάνατο μπορείς να τον δεις κατάματα.
06:35
People used to say,
117
383885
1842
06:37
"Neither the sun, nor death
can be looked at with a steady eye."
can be looked at with a steady eye."
118
385751
3975
Ο άνθρωπος δεν θα έπρεπε να δει
το κενό του θανάτου κατάματα.
το κενό του θανάτου κατάματα.
06:41
A human being should not
have to face the void of death.
have to face the void of death.
119
389750
4234
Κι όταν αυτό συμβεί, μπορεί να παραμείνει
αόρατο για κάποιο διάστημα,
αόρατο για κάποιο διάστημα,
06:46
But when that happens,
120
394008
1841
06:49
it can remain invisible for a while --
121
397801
3748
για μέρες, εβδομάδες,
μήνες, για χρόνια μερικές φορές.
μήνες, για χρόνια μερικές φορές.
06:53
days, weeks, months, sometimes years.
122
401573
2768
Και μετά, κάποια στιγμή, αυτό εκρήγνυται,
06:56
And then, at some point,
123
404365
1761
06:59
it explodes,
124
407587
1286
07:00
because it's something
that has entered your brain --
that has entered your brain --
125
408897
3744
γιατί είναι κάτι
που εισέρχεται στον εγκέφαλο.
που εισέρχεται στον εγκέφαλο.
Ένα είδος παράθυρου σαν αυτό,
07:04
a sort of window between an image
and your mind --
and your mind --
126
412665
4651
μεταξύ μιας εικόνας και εγκεφάλου,
που έχει εγκατασταθεί μέσα στον εγκέφαλο,
που έχει εγκατασταθεί μέσα στον εγκέφαλο,
07:09
that has penetrated your brain,
127
417340
2325
έχει απομείνει και θα καταλάβει
όλο τον χώρο του εγκεφάλου μας.
όλο τον χώρο του εγκεφάλου μας.
07:11
staying there and taking up
all the space inside.
all the space inside.
128
419689
4590
Κι έτσι υπάρχουν άνθρωποι,
άντρες και γυναίκες,
άντρες και γυναίκες,
07:17
And there are people --
men, women,
men, women,
129
425541
2649
07:20
who suddenly no longer sleep.
130
428858
2638
που ξαφνικά δεν κοιμούνται πια.
Παθαίνουν τρομακτικές κρίσεις άγχους --
07:24
And they experience
horrible anxiety attacks --
horrible anxiety attacks --
131
432376
2345
κρίσεις πανικού, όχι απλοί φόβοι.
07:26
panic attacks, not just minor fears.
132
434745
3030
Οι οποίοι ξαφνικά δεν θέλουν να κοιμηθούν,
γιατί όταν κοιμούνται,
γιατί όταν κοιμούνται,
07:29
They suddenly don't want to sleep,
133
437799
2306
07:32
because when they do, they have
the same nightmare every night.
the same nightmare every night.
134
440129
4534
έχουν κάθε νύχτα, κάθε νύχτα,
τον ίδιο εφιάλτη,
τον ίδιο εφιάλτη,
κάθε νύχτα την ίδια εικόνα.
07:36
They see the same image every night.
135
444687
1920
Ποια είναι αυτή η εικόνα?
07:38
What type of image?
136
446631
1627
Είναι για παράδειγμα, ένας στρατιώτης
ο οποίος μπαίνει σ' ένα κτίριο
ο οποίος μπαίνει σ' ένα κτίριο
07:40
For example, a soldier
who enters a building
who enters a building
137
448282
2803
και βρίσκεται πρόσωπο με πρόσωπο
με έναν άλλον στρατιώτη που τον σημαδεύει,
με έναν άλλον στρατιώτη που τον σημαδεύει,
07:43
and comes face to face
with another soldier aiming at him.
with another soldier aiming at him.
138
451109
2834
07:45
He looks at the gun,
straight down the barrel.
straight down the barrel.
139
453967
2563
και βλέπει το όπλο, μέσα στην κάννη.
07:48
And this barrel suddenly
becomes enormous, deformed.
becomes enormous, deformed.
140
456554
3584
Και το όπλο ξαφνικά
γίνεται τεράστιο, αποσυντίθεται,
γίνεται τεράστιο, αποσυντίθεται,
γίνεται αφρώδες, καταπίνει τα πάντα.
07:52
It becomes fluffy, swallowing everything.
141
460162
2754
07:54
And he says --
142
462940
1600
Κι εκεί, λέει, μετά θα πει «Είδα
τον θάνατο, με είδα νεκρό, είμαι νεκρός».
τον θάνατο, με είδα νεκρό, είμαι νεκρός».
07:58
later he will say, "I saw death.
143
466376
2342
08:00
I saw myself dead, therefore I'm dead."
144
468742
2501
Και από εκείνη τη στιγμή,
ξέρει ότι είναι νεκρός.
ξέρει ότι είναι νεκρός.
08:03
And from then on, he knows he is dead.
145
471267
3857
Δεν είναι μια αντίληψη,
είναι πεπεισμένος ότι είναι νεκρός.
είναι πεπεισμένος ότι είναι νεκρός.
08:07
It is not a perception --
he is convinced that he is dead.
he is convinced that he is dead.
146
475148
4885
Στην πραγματικότητα, κάποιος ήρθε,
έφυγε ή δεν πυροβόλησε,
έφυγε ή δεν πυροβόλησε,
08:12
In reality, someone came in,
the guy left or didn't shoot, whatever,
the guy left or didn't shoot, whatever,
147
480057
3532
δεν τον πυροβόλησαν πραγματικά --
αλλά γι' αυτόν, πέθανε εκείνη τη στιγμή.
αλλά γι' αυτόν, πέθανε εκείνη τη στιγμή.
08:15
and he didn't actually get shot --
148
483613
1647
08:17
but to him, he died in that moment.
149
485284
1708
Μπορεί να είναι επίσης
μυρωδιά ενός μαζικού τάφου.
μυρωδιά ενός μαζικού τάφου.
08:19
Or it can be the smell
of a mass grave --
of a mass grave --
150
487016
2107
Έχω δει πολλά στη Ρουάντα.
08:21
I saw a lot of that in Rwanda.
151
489147
1805
Μπορεί να είναι
η φωνή ενός φίλου που καλεί,
η φωνή ενός φίλου που καλεί,
08:23
It can be the voice of a friend calling,
152
491510
2992
που τον σκοτώνουν, για τον οποίο
δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.
δεν μπορείς να κάνεις τίποτα.
08:27
and they're being slaughtered
and there's nothing you can do.
and there's nothing you can do.
153
495113
3760
Ακούμε αυτή τη φωνή,
08:30
You hear that voice,
154
498897
1206
08:32
and you wake up every night --
for weeks, months --
for weeks, months --
155
500127
5506
και θα ξυπνά κάθε βράδυ --
για εβδομάδες, για μήνες --
για εβδομάδες, για μήνες --
08:37
in a trance-like state,
anxious and terrified,
anxious and terrified,
156
505657
2757
σε μια κατάσταση ύπνωσης,
πανικόβλητος, τρομαγμένος σαν παιδί.
πανικόβλητος, τρομαγμένος σαν παιδί.
08:40
like a child.
157
508438
1355
Έχω δει άντρες να κλαίνε σαν παιδιά,
08:41
I have seen men cry --
158
509817
1579
08:44
just like children --
159
512652
1363
βλέποντας την ίδια εικόνα,
μέσα στον εγκέφαλό τους,
μέσα στον εγκέφαλό τους,
08:46
from seeing the same image.
160
514442
1696
08:48
So having that image
of horror in your brain,
of horror in your brain,
161
516162
4766
αυτή την εικόνα φρίκης,
08:54
seeing the void of death --
162
522659
1838
Το κενό του θανάτου,
08:56
that analogue of horror
which is hiding something --
which is hiding something --
163
524521
3705
που είναι το ανάλογο του τρόμου
που κρύβει κάτι
που κρύβει κάτι
θα καταλάβει τα πάντα.
09:00
will completely take over.
164
528250
1254
Δεν μπορεί πια να κάνει
τίποτα απολύτως.
τίποτα απολύτως.
09:01
You cannot do anything, anything at all.
165
529528
2307
Δεν μπορεί να δουλέψει,
δεν μπορεί να αγαπήσει.
δεν μπορεί να αγαπήσει.
09:03
You cannot work anymore,
166
531859
1294
09:05
you cannot love anymore.
167
533177
1283
Γυρνάει σπίτι του, δεν αναγνωρίζει πια
κανέναν. Δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του.
κανέναν. Δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του.
09:06
You go home and don't recognize anyone.
168
534484
1927
09:08
You don't even recognize yourself.
169
536435
2007
Κρύβεται, κλείνεται μέσα στο σπίτι.
09:13
You hide and don't leave the house,
you lock yourself in, you become ill.
you lock yourself in, you become ill.
170
541181
3524
Ξέρω κάποιους που έβαζαν κονσερβοκούτια
με νομίσματα έξω από το σπίτι τους
με νομίσματα έξω από το σπίτι τους
09:16
I know people who placed small cans
outside their house with coins inside,
outside their house with coins inside,
171
544729
4414
για την περίπτωση που
κάποιος προσπαθούσε να μπει μέσα.
κάποιος προσπαθούσε να μπει μέσα.
09:21
in case someone tried to get in.
172
549167
1866
Και ξαφνικά, θέλει να πεθάνει,
θέλει να σκοτώσει,
θέλει να σκοτώσει,
09:23
All of a sudden, you feel
like you want to die or kill
like you want to die or kill
173
551057
2872
θέλει να κρυφτεί,
θέλει να τραπεί σε φυγή,
θέλει να τραπεί σε φυγή,
09:25
or hide or run away.
174
553953
1548
θέλει να τον αγαπούν,
αλλά απεχθάνεται τους ανθρώπους,
αλλά απεχθάνεται τους ανθρώπους,
09:27
You want to be loved,
but you hate everyone.
but you hate everyone.
175
555525
2151
09:29
It's a feeling that seizes you entirely
176
557700
3913
και κάτι τον κυριεύει
από το πρωί ως το βράδυ,
από το πρωί ως το βράδυ,
09:34
day in and day out,
177
562644
1731
και υποφέρει απίστευτα.
09:36
and you suffer tremendously.
178
564399
3904
Και κανείς δεν καταλαβαίνει.
09:41
And no one understands.
179
569351
1477
09:42
They say, "There's nothing wrong with you.
You seem fine, you have no injuries.
You seem fine, you have no injuries.
180
570852
3768
Του λένε, «Δεν έχεις κάτι,
Φαίνεσαι καλά, δεν έχεις τραυματιστεί.
Φαίνεσαι καλά, δεν έχεις τραυματιστεί.
Πήγες στον πόλεμο, επέστρεψες,
είσαι καλά».
είσαι καλά».
09:46
You went to war, came back; you're fine."
181
574644
2494
Αυτά τα άτομα υποφέρουν αφάνταστα
και κάποιοι αυτοκτονούν.
και κάποιοι αυτοκτονούν.
09:50
These people suffer tremendously.
182
578231
1882
09:52
Some commit suicide.
183
580137
1579
Άλλωστε, η αυτοκτονία
είναι σαν την ενημέρωση της ατζέντας του,
είναι σαν την ενημέρωση της ατζέντας του,
09:54
After all, suicide is like updating
your daily planner --
your daily planner --
184
582035
2714
09:56
I'm already dead,
I might as well commit suicide.
I might as well commit suicide.
185
584773
2311
αφού ήδη είμαι νεκρός, ας αυτοκτονήσω.
Επιπλέον, δεν υπάρχει πια πόνος.
09:59
Plus, there is no more pain.
186
587108
1935
Κάποιοι αυτοκτονούν, άλλοι
καταλήγουν κάτω από γέφυρες, πίνουν.
καταλήγουν κάτω από γέφυρες, πίνουν.
10:01
Some commit suicide,
others end up under the bridge, drinking.
others end up under the bridge, drinking.
187
589067
4030
Όλοι θυμάστε την ιστορία εκείνου
του παππού, εκείνου του θείου,
του παππού, εκείνου του θείου,
10:05
Everyone remembers
that grandfather or uncle or neighbor
that grandfather or uncle or neighbor
188
593121
4372
εκείνου του γείτονα που έπινε,
που δεν έλεγε τίποτα,
που δεν έλεγε τίποτα,
10:09
who used to drink, never said a word,
189
597517
1970
που ήταν δύστροπος, έδερνε τη γυναίκα του
10:11
always in a bad mood, beat his wife
190
599511
1769
10:13
and who would end up either sinking
into alcoholism or dying.
into alcoholism or dying.
191
601304
4129
και που κατέληξε να βυθιστεί
στο ποτό ή να πεθάνει.
στο ποτό ή να πεθάνει.
Δε μιλάμε γι' αυτό, γιατί;
Γιατί είναι ταμπού.
Γιατί είναι ταμπού.
10:17
And why do we not talk about this?
192
605457
2780
10:20
We don't talk about it because it's taboo.
193
608261
3119
10:24
It's not like we don't have the words
to express the void of death.
to express the void of death.
194
612157
3767
Ο άνθρωπος δεν έχει λόγια
για το κενό του θανάτου.
για το κενό του θανάτου.
Οι άλλοι όμως δεν μπορούν
να το καταλάβουν.
να το καταλάβουν.
10:27
But others don't want hear it.
195
615948
1768
10:29
The first time I returned
from an assignment,
from an assignment,
196
617740
2114
Όταν γύρισα από το ρεπορτάζ πρώτη φορά,
μου είπαν: «Α, επέστρεψε».
μου είπαν: «Α, επέστρεψε».
10:31
They said, "Oh! He's back."
197
619878
1526
10:33
There was a fancy dinner --
white tablecloth, candles, guests.
white tablecloth, candles, guests.
198
621428
3096
Επίσημο δείπνο, λευκό τραπεζομάντηλο
κεριά, καλεσμένοι,
κεριά, καλεσμένοι,
«Πες τα μας όλα!» Και το έκανα.
10:36
"Tell us everything!"
199
624548
1192
10:37
Which I did.
200
625764
1323
Μετά από 20 λεπτά, όλοι με στραβοκοίταζαν,
10:40
After 20 minutes, people
were giving me dirty looks,
were giving me dirty looks,
201
628075
2484
η οικοδέσποινα κοίταζε το τασάκι.
10:42
the hostess had her nose in the ashtray.
202
630583
2005
Ήταν μια φρίκη και κατάλαβα
ότι κατέστρεψα τη βραδιά.
ότι κατέστρεψα τη βραδιά.
10:44
It was horrible and I realized
I ruined the whole evening.
I ruined the whole evening.
203
632612
2971
Τώρα πια δεν διηγούμαι.
Δεν είμαστε έτοιμοι για να ακούσουμε.
Δεν είμαστε έτοιμοι για να ακούσουμε.
10:47
So I don't talk about it anymore.
204
635607
1909
10:49
We're just not ready to listen.
205
637540
1541
10:51
People say outright: "Please, stop."
206
639105
1728
Ο κόσμος λέει «Σταμάτα».
Είναι μόνο κάποιες περιπτώσεις;
Όχι. Είναι εξαιρετικά συχνό.
Όχι. Είναι εξαιρετικά συχνό.
10:52
Is that a rare occurrence?
207
640857
2097
10:54
No, it's extremely common.
208
642978
2402
Το ένα τρίτο των στρατιωτών
που πέθαναν στο Ιράκ,
που πέθαναν στο Ιράκ,
10:57
One third of the soldiers
who died in Iraq --
who died in Iraq --
209
645404
2153
10:59
well, not "died," let me re-phrase that --
210
647581
2522
όχι «πέθαναν», ας το πω αλλιώς --
11:02
one third of the US soldiers
who went to Iraq
who went to Iraq
211
650127
3140
το ένα τρίτο των Αμερικανών στρατιωτών
που πήγαν στο Ιράκ
που πήγαν στο Ιράκ
υποφέρουν από μετατραυματικές διαταραχές.
11:05
suffer from PTSD.
212
653291
1638
Το 1939, ήταν ακόμη 200.000 στρατιώτες
από τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο
από τον Α' Παγκόσμιο πόλεμο
11:06
In 1939, there were still 200,000 soldiers
from the First World War
from the First World War
213
654953
5921
στα Βρετανικά ψυχιατρικά νοσοκομεία.
11:12
that were being treated
in British psychiatric hospitals.
in British psychiatric hospitals.
214
660898
3375
Στο Βιετνάμ, υπήρξαν 54.000 θάνατοι --
Αμερικανών.
Αμερικανών.
11:17
In Vietnam, 54,000 people died --
215
665066
2434
11:19
Americans.
216
667524
1343
11:20
In 1987, the US government
identified 102,000 --
identified 102,000 --
217
668891
4173
Το 1987, η αμερικανική κυβέρνηση
προσδιόρισε 102.000, --το διπλάσιο--
προσδιόρισε 102.000, --το διπλάσιο--
11:25
twice as many --
218
673088
1214
102.000 αυτοκτονίες βετεράνων.
11:26
102,000 veterans who died
from committing suicide.
from committing suicide.
219
674326
2624
Αριθμός διπλάσιος
από τους θανάτους στη μάχη.
από τους θανάτους στη μάχη.
11:28
Twice as many deaths by suicide
than by combat in Vietnam.
than by combat in Vietnam.
220
676974
2816
Καταλαβαίνετε ότι είναι
κάτι που τα καλύπτει όλα.
κάτι που τα καλύπτει όλα.
11:31
So you see, this relates to everything,
221
679814
3158
Όχι μόνο στους μοντέρνους πολέμους,
τους αρχαίους πολέμους,
τους αρχαίους πολέμους,
11:34
not just modern warfare,
but also ancient wars --
but also ancient wars --
222
682996
2339
11:37
you can read about it,
the evidence is there.
the evidence is there.
223
685359
2999
το βρίσκουμε σε αρχαία κείμενα,
τα στοιχεία είναι εκεί.
τα στοιχεία είναι εκεί.
Γιατί δε μιλάμε γι' αυτό?
11:40
So why do we not talk about it?
224
688382
2245
Διότι το πρόβλημα είναι ότι,
11:42
Why have we not talked about it?
225
690651
2445
11:45
The problem is that
if you don't talk about it,
if you don't talk about it,
226
693120
4468
εάν ο άνθρωπος δε μιλάει,
οδεύει προς την καταστροφή.
οδεύει προς την καταστροφή.
11:50
you're heading for disaster.
227
698642
1595
Η μόνη θεραπεία,
11:53
The only way to heal --
228
701528
2815
11:56
and the good news here
is that this is treatable --
is that this is treatable --
229
704367
3198
διότι τα καλά νέα εδώ
είναι ότι αυτό θεραπεύεται,
είναι ότι αυτό θεραπεύεται,
12:00
think Munch's The Scream, Goya, etc. --
230
708829
2071
η κραυγή του Μουνκ, του Γκόγια κλπ,
ναι, θεραπεύεται.
ναι, θεραπεύεται.
12:02
it's indeed treatable.
231
710924
1285
Η μόνη θεραπεία αυτού του τραύματος,
12:04
The only way to heal from this trauma,
232
712233
4560
αυτής της συνάντησης με τον θάνατο, που
σας κατακλύζει, σας παγώνει, σας σκοτώνει,
σας κατακλύζει, σας παγώνει, σας σκοτώνει,
12:08
from this encounter with death
that overwhelms, petrifies and kills you
that overwhelms, petrifies and kills you
233
716817
5056
είναι να καταφέρεις να μιλήσεις γι' αυτό.
12:13
is to find a way to express it.
234
721897
4000
Κάποτε έλεγαν:
12:18
People used to say,
235
726540
1739
«Η γλώσσα είναι το μόνο πράγμα
που μας κρατά ενωμένους».
που μας κρατά ενωμένους».
12:20
"Language is the only thing
that holds all of us together."
that holds all of us together."
236
728303
3567
12:23
Without language, we're nothing.
237
731894
2341
Αν δεν υπάρχει γλώσσα, δεν είμαστε τίποτα.
12:26
It's the thing that makes us human.
238
734259
2617
Είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους.
Κι απένταντι σε αυτή την εικόνα φρίκης,
12:28
In the face of such a horrible image --
239
736900
1977
που δεν έχει λέξεις,
12:30
a wordless image of oblivion
that obsesses us --
that obsesses us --
240
738901
5526
γιατί δεν έιναι παρά μια εικόνα ανυπαρξίας
που μας βασανίζει,
που μας βασανίζει,
12:36
the only way to cope with it
241
744451
2459
ο μόνος τρόπος να βγούμε από αυτό,
είναι μέσω του ανθρώπινου λόγου.
12:40
is to put human words to it.
242
748109
2101
Διότι αυτοί οι άνθρωποι νιώθουν
αποκλεισμένοι από την ανθρωπότητα.
αποκλεισμένοι από την ανθρωπότητα.
12:42
Because these people
feel excluded from humanity.
feel excluded from humanity.
243
750234
2426
12:44
No one wants to see them anymore
and they don't want to see anyone.
and they don't want to see anyone.
244
752684
3206
Δεν θέλουμε να τους βλέπουμε
και δεν θέλουν να βλέπουν κανέναν.
και δεν θέλουν να βλέπουν κανέναν.
12:47
They feel dirty, defiled, ashamed.
245
755914
2421
Νιώθουν βρόμικοι,
μολυσμένοι, ντροπιασμένοι.
μολυσμένοι, ντροπιασμένοι.
Κάποιος είπε: «Γιατρέ,
δεν χρησιμοποιώ πια το μετρό
δεν χρησιμοποιώ πια το μετρό
12:50
Someone said, "Doctor,
I don't use the subway anymore
I don't use the subway anymore
246
758359
3244
γιατί φοβάμαι ότι ο κόσμος θα δει
τη φρίκη στα μάτια μου».
τη φρίκη στα μάτια μου».
12:53
because I'm afraid people
will see the horror in my eyes."
will see the horror in my eyes."
247
761627
3214
12:56
Another guy thought he had
a terrible skin disease
a terrible skin disease
248
764865
2866
Ένας άλλος πίστευε ότι είχε
μια τρομακτική δερματική ασθένεια,
μια τρομακτική δερματική ασθένεια,
12:59
and spent six months with dermatologists,
going from doctor to doctor.
going from doctor to doctor.
249
767755
3837
πέρασε έξι μήνες σε δερματολόγους,
από τον ένα γιατρό στον άλλον.
από τον ένα γιατρό στον άλλον.
Και μια μέρα τον έστειλαν στον ψυχίατρο.
13:03
And then one day, they sent him
to a psychiatrist.
to a psychiatrist.
250
771616
2539
13:06
During his second session,
he told the psychiatrist
he told the psychiatrist
251
774179
2405
Και είπε στη δεύτερη συνεδρία
ότι είχε μια φρικτή δερματολογική ασθένεια
σε όλο του το σώμα.
σε όλο του το σώμα.
13:08
he had a terrible skin disease
from head to toe.
from head to toe.
252
776608
2330
Τον ρώτησε, «Γιατί είστε
σε αυτή την κατάσταση;»
σε αυτή την κατάσταση;»
13:10
The psychiatrist asked,
"Why are you in this state?"
"Why are you in this state?"
253
778962
2919
Και ο άνδρας είπε «Είμαι νεκρός,
άρα πρέπει να αποσυντίθεμαι».
άρα πρέπει να αποσυντίθεμαι».
13:13
And the man said, "Well, because
I'm dead, so I must be rotting away."
I'm dead, so I must be rotting away."
254
781905
3326
Βλέπετε ότι είναι κάτι που αγγίζει
το πιο βαθύ σημείο των ανθρώπων.
το πιο βαθύ σημείο των ανθρώπων.
13:17
So you see this is something
that has a profound effect on people.
that has a profound effect on people.
255
785255
4413
Για να θεραπευτεί πρέπει
να μιλήσουμε γι' αυτό.
να μιλήσουμε γι' αυτό.
13:21
In order to heal,
we need to talk about it.
we need to talk about it.
256
789692
2409
Πρέπει ο τρόμος να ειπωθεί --
13:24
The horror needs to be put into words --
257
792125
3944
με ανθρώπινο λόγο, ώστε να το
οργανώσουμε, να ξαναμιλήσουμε γι' αυτό.
οργανώσουμε, να ξαναμιλήσουμε γι' αυτό.
13:28
human words, so we can organize it
and talk about it again.
and talk about it again.
258
796093
4183
13:32
We have to look death in the face.
259
800300
4142
Πρέπει να κοιτάξουμε τον θάνατο κατάματα.
Κι αν το καταφέρουμε
και μιλήσουμε γι' αυτά,
και μιλήσουμε γι' αυτά,
13:37
And if we can do that,
if we can talk about these things,
if we can talk about these things,
260
805061
5095
εκείνη τη στιγμή, σιγά σιγά,
δουλεύοντας το με τον λόγο,
δουλεύοντας το με τον λόγο,
13:42
then step by step,
by working it out verbally,
by working it out verbally,
261
810180
3425
καταφέρνουμε να επανακτήσουμε
το ανθρώπινο κομμάτι μας.
το ανθρώπινο κομμάτι μας.
13:45
we can reclaim our place in humanity.
262
813629
2928
Είναι σημαντικό. Η σιωπή μας σκοτώνει.
13:49
And it is important.
263
817549
1264
13:50
Silence kills us.
264
818837
1688
Τι σημαίνει αυτό;
13:53
So what does this mean?
265
821789
1422
Σημαίνει ότι μετά από ένα τραύμα,
13:55
It means that after a trauma,
266
823235
2016
13:57
without question, we lose
our "unbearable lightness of being,"
our "unbearable lightness of being,"
267
825275
3635
προφανώς, χάνουμε την αβάσταχτη
ελαφρότητα του είναι μας,
ελαφρότητα του είναι μας,
14:00
that sense of immortality
that keeps us here --
that keeps us here --
268
828934
2754
αυτό το αίσθημα αιωνιότητας
που μας κρατά εδώ --
που μας κρατά εδώ --
δηλαδή αν είστε εκεί, είναι επειδή
αισθανόμαστε αθάνατοι, που δεν είμαστε.
αισθανόμαστε αθάνατοι, που δεν είμαστε.
14:03
meaning, if we're here, we almost feel
like we're immortal, which we're not,
like we're immortal, which we're not,
269
831712
3912
αλλά αν δεν το πιστεύαμε,
θα λέγαμε, «Ποιος ο λόγος για όλα αυτά;»
θα λέγαμε, «Ποιος ο λόγος για όλα αυτά;»
14:07
but if we didn't believe that,
we'd say, "What's the point of it all?"
we'd say, "What's the point of it all?"
270
835648
3343
Αυτοί έχουν χάσει το αίσθημα
αυτό της αθανασίας.
αυτό της αθανασίας.
14:11
But trauma survivors have lost
that feeling of immortality.
that feeling of immortality.
271
839015
2790
Έχουν χάσει την ελαφρότητά τους.
Έχουν ξαναβρεί όμως κάτι άλλο!
Έχουν ξαναβρεί όμως κάτι άλλο!
14:13
They've lost their lightness.
272
841829
1395
14:15
But they have found something else.
273
843248
1739
Αν καταφέρουμε να κοιτάξουμε
τον θάνατο στα μάτια,
τον θάνατο στα μάτια,
14:17
So this means that if we manage
to look death in the face,
to look death in the face,
274
845011
3260
και να τον αντιμετωπίσουμε αντί
να κλειστούμε και να κρυφτούμε,
να κλειστούμε και να κρυφτούμε,
14:21
and actually confront it,
rather than keep quiet and hide,
rather than keep quiet and hide,
275
849546
4902
14:26
like some of the men or women I know did,
276
854472
2479
είναι άνδρες ή γυναίκες που γνωρίζω,
ο Mικαέλ από τη Ρουάντα,
ο Mικαέλ από τη Ρουάντα,
14:28
such as Michael from Rwanda,
Carole from Iraq, Philippe from the Congo
Carole from Iraq, Philippe from the Congo
277
856975
6654
η Κάρολ από το Ιράκ, ο Φιλίπ από το Κονγκό
και άλλα άτομα που γνωρίζω,
και άλλα άτομα που γνωρίζω,
14:35
and other people I know,
278
863653
1226
ο Σορζ Σαλεντόν, που σήμερα
είναι μεγάλος συγγραφέας
είναι μεγάλος συγγραφέας
14:36
like Sorj Chalandon, now a great writer,
279
864903
2098
14:39
who gave up field assignments
after a trauma.
after a trauma.
280
867025
2291
εγκατέλειψε το ρεπορτάζ
μετά από ένα τραύμα.
μετά από ένα τραύμα.
Έχω 4-5 φίλους που αυτοκτόνησαν,
14:41
Five friends of mine committed suicide,
281
869340
2218
που δεν επιβίωσαν μετά τα τραύματα.
14:43
they're the ones
who did not survive the trauma.
who did not survive the trauma.
282
871582
2576
Αν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε
κατά μέτωπο τον θάνατο,
κατά μέτωπο τον θάνατο,
14:46
So if we can look death in the face,
283
874182
5546
εάν εμείς οι θνητοί, οι ανθρώπινοι θνητοί,
14:51
if we, mortal humans, human mortals,
284
879752
2778
καταλάβουμε ότι είμαστε άνθρωποι
και θνητοί, θνητοί και άνθρωποι,
και θνητοί, θνητοί και άνθρωποι,
14:54
understand that we are human
and mortal, mortal and human,
and mortal, mortal and human,
285
882554
2841
14:57
if we can confront death
and identify it once again
and identify it once again
286
885419
6247
αν καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε
και να επιβληθούμε σε αυτό
και να επιβληθούμε σε αυτό
που είναι η πιο άγνωστη γη
από τα πιο μυστήρια μέρη,
από τα πιο μυστήρια μέρη,
15:03
as the most mysterious place
of all mysterious places,
of all mysterious places,
287
891690
3063
καθώς κανείς δεν την έχει δει.
15:07
since no one has ever seen it --
288
895570
2556
Αν μπορέσουμε
να της ξαναδώσουμε αυτό το νόημα
να της ξαναδώσουμε αυτό το νόημα
15:10
if we can give it back this meaning,
289
898150
2663
μπορούμε να πεθάνουμε,
να επιζήσουμε και να ξαναζήσουμε,
να επιζήσουμε και να ξαναζήσουμε,
15:12
yes, we may die,
290
900837
2841
15:17
survive
291
905686
1595
15:20
and come back to life,
292
908011
1427
αλλά πιο δυνατά απ' ό,τι πριν.
15:21
but we'll come back stronger than before.
293
909462
3093
15:24
Much stronger.
294
912579
1310
Πολύ πιο δυνατά.
Ευχαριστώ.
15:25
Thank you.
295
913913
1154
(Χειροκρότημα)
15:27
(Applause)
296
915091
1767
ABOUT THE SPEAKER
Jean-Paul Mari - Journalist and psychologistJean-Paul Mari has reported on conflicts in more than three dozen countries.
Why you should listen
Journalist and international correspondent, psychologist and physiotherapist, Jean-Paul Mari published several hundred reports abroad and several works.
He produced a documentary, Irak: quand les soldats meurent (Iraq, wen the soldiers die), as well as a movie, Sans blessures apparentes (Without Visible Wounds), based on his book of the same name, for which he won the 2010 Grand Prix et le Prix du Public. In 2009, he was the recipient of the Grand prix des lectrices de Elle
He is the creator and the manager of grands-reporters.com and has just published a novel, La Tentation d'Antoine (The Temptation of Antoine).
Jean-Paul Mari | Speaker | TED.com