ABOUT THE SPEAKER
Brian Cox - Physicist
Physicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester.

Why you should listen

Based at the University of Manchester, Brian Cox works at CERN in Geneva on the ATLAS experiment, studying the forward proton detectors for the Large Hadron Collider there. He's a professor at the University of Manchester, working in the High Energy Physics group, and is a research fellow of the Royal Society.

He's also become a vital voice in the UK media for explaining physics to the public. With his rockstar hair and accessible charm, he's the go-to physicist for explaining heady concepts on British TV and radio. (If you're in the UK, watch him on The Big Bang Machine.) He was the science advisor for the 2007 film Sunshine. He answers science questions every Friday on BBC6 radio's Breakfast Show.

More profile about the speaker
Brian Cox | Speaker | TED.com
TED2008

Brian Cox: CERN's supercollider

Ο Μπράιαν Κοξ για τον Μεγάλο Επιταχυντή Ανδρονίων, στο CERN

Filmed:
4,087,820 views

Ο πρώην ροκ σταρ και φυσικός, Μπράιαν Κοξ μιλάει για τη δουλειά του στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων στο CERN. Συζητώντας για το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα όλων των εποχών, με απλό και κατανοητό τρόπο, ο Κοξ μας μεταφέρει στο χώρο αυτού του σημαντικού ερευνητικού έργου.
- Physicist
Physicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:19
This is the LargeΜεγάλο HadronHadron ColliderΑδρονίων.
0
1000
3000
Αυτός είναι ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC).
00:22
It's 27 kilometersχιλιόμετρα in circumferenceΠεριφέρεια.
1
4000
2000
Η περίμετρός του είναι 27 χιλιόμετρα.
00:24
It's the biggestμέγιστος scientificεπιστημονικός experimentπείραμα ever attemptedπροσπάθεια.
2
6000
3000
Είναι το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα που επιχειρήθηκε ποτέ.
00:27
Over 10,000 physicistsφυσικοί and engineersμηχανικούς
3
9000
3000
Πάνω από 10.000 φυσικοί και μηχανικοί
00:30
from 85 countriesχώρες around the worldκόσμος
4
12000
2000
από 85 χώρες του κόσμου,
00:32
have come togetherμαζί over severalαρκετά decadesδεκαετίες
5
14000
2000
συγκεντρώθηκαν εδώ και κάμποσες δεκαετίες
00:34
to buildχτίζω this machineμηχανή.
6
16000
2000
ώστε να κατασκευάσουν αυτή τη μηχανή.
00:36
What we do is we accelerateεπιταχύνω protonsπρωτόνια --
7
18000
2000
Αυτό που κάνουμε είναι να επιταχύνουμε πρωτόνια,
00:38
so, hydrogenυδρογόνο nucleiπυρήνες --
8
20000
2000
πυρήνες υδρογόνου
00:40
around 99.999999
9
22000
4000
γύρω στο 99,999999 της εκατό
00:44
percentτοις εκατό the speedΤαχύτητα of lightφως.
10
26000
2000
της ταχύτητας του φωτός.
00:46
Right? At that speedΤαχύτητα, they go around
11
28000
2000
Σε αυτή την ταχύτητα γυρίζουν
00:48
that 27 kilometersχιλιόμετρα 11,000 timesφορές a secondδεύτερος.
12
30000
4000
μέσα σε αυτά τα 27 χιλιόμετρα 11.000 φορές το δευτερόλεπτο.
00:52
And we collideσυγκρούονται them with anotherαλλο beamΠλάτος of protonsπρωτόνια
13
34000
2000
Και τα φέρνουμε σε σύγκρουση με άλλες δέσμες πρωτονίων
00:54
going in the oppositeαπεναντι απο directionκατεύθυνση.
14
36000
3000
που κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
00:57
We collideσυγκρούονται them insideμέσα giantγίγαντας detectorsανιχνευτές.
15
39000
2000
Τα φέρνουμε σε σύγκρουση, μέσα σε θεόρατους ανιχνευτές.
00:59
They're essentiallyουσιαστικά digitalψηφιακό camerasκάμερες.
16
41000
2000
Είναι στην ουσία ψηφιακές μηχανές.
01:01
And this is the one that I work on, ATLASΆΤΛΑΣ.
17
43000
2000
Και αυτός είναι ο ΑΤΛΑΣ στον οποίο εργάζομαι.
01:03
You get some senseέννοια of the sizeμέγεθος --
18
45000
2000
Αντιλαμβάνεστε το μέγεθος
01:05
you can just see these EUΤΗΣ ΕΕ standard-sizeτυποποιημένος-μεγέθους
19
47000
2000
αφού βλέπετε αυτούς τους μέσου ύψους Ευρωπαίους,
01:07
people underneathκάτω από.
20
49000
2000
κάτω από αυτόν.
01:09
(LaughterΤο γέλιο)
21
51000
2000
(Γέλια)
01:11
You get some senseέννοια of the sizeμέγεθος: 44 metersμέτρα wideευρύς,
22
53000
3000
Αντιλαμβάνεστε το μέγεθος: 44 μέτρα εύρος,
01:14
22 metersμέτρα in diameterδιάμετρος, 7,000 tonsτόνους.
23
56000
3000
22 μέτρα διάμετρος, 7.000 τόνοι.
01:17
And we re-createΔημιουργήστε ξανά the conditionsσυνθήκες that were presentπαρόν
24
59000
3000
Και αναδημιουργούμε τις συνθήκες που ήταν παρούσες
01:20
lessπιο λιγο than a billionthδισεκατομμυριοστό of a secondδεύτερος after the universeσύμπαν beganάρχισε
25
62000
3000
λιγότερο από ένα δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου μετά τη δημιουργία του σύμπαντος
01:23
up to 600 millionεκατομμύριο timesφορές a secondδεύτερος
26
65000
2000
γύρω στις 600 εκατομμύρια φορές το δευτερόλεπτο
01:25
insideμέσα that detectorανιχνευτής -- immenseτεράστια numbersαριθμούς.
27
67000
3000
μέσα σε αυτόν τον ανιχνευτή. Τεράστιοι αριθμοί!
01:29
And if you see those metalμέταλλο bitsbits there --
28
71000
2000
Αν βλέπετε αυτά τα μεταλλικά κομμάτια εδώ
01:31
those are hugeτεράστιος magnetsμαγνήτες that bendστροφή
29
73000
2000
είναι θεόρατοι μαγνήτες που καμπυλώνουν
01:33
electricallyηλεκτρικά chargedφορτισμένα particlesσωματίδια,
30
75000
2000
ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια,
01:35
so it can measureμετρήσει how fastγρήγορα they're travelingταξίδια.
31
77000
2000
ώστε να μετρηθεί πόσο γρήγορα ταξιδεύουν.
01:37
This is a pictureεικόνα about a yearέτος agoπριν.
32
79000
2000
Αυτή είναι μια φωτογραφία πριν ένα χρόνο περίπου.
01:39
Those magnetsμαγνήτες are in there.
33
81000
2000
Αυτοί οι μαγνήτες βρίσκονται εκεί μέσα.
01:41
And, again, a EUΤΗΣ ΕΕ standard-sizeτυποποιημένος-μεγέθους, realπραγματικός personπρόσωπο,
34
83000
2000
Και ξανά ένας μέσου ύψους Ευρωπαίος
01:43
so you get some senseέννοια of the scaleκλίμακα.
35
85000
3000
ώστε να έχετε μια αίσθηση της κλίμακας.
01:46
And it's in there that those mini-Bigμίνι-μεγάλος BangsΚτυπήματα will be createdδημιουργήθηκε,
36
88000
2000
Εκεί μέσα θα δημιουργηθούν αυτές οι μίνι Μεγάλες Εκρήξεις,
01:48
sometimeκάποια στιγμή in the summerκαλοκαίρι this yearέτος.
37
90000
2000
κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι.
01:50
And actuallyπράγματι, this morningπρωί, I got an emailΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
38
92000
2000
Μάλιστα σήμερα το πρωί έλαβα ένα email
01:52
sayingρητό that we'veέχουμε just finishedπεπερασμένος, todayσήμερα,
39
94000
2000
που έγραφε πως τελειώσαμε, σήμερα,
01:54
buildingΚτίριο the last pieceκομμάτι of ATLASΆΤΛΑΣ.
40
96000
2000
την κατασκευή του τελευταίου κομματιού του ΑΤΛΑΣ.
01:56
So as of todayσήμερα, it's finishedπεπερασμένος. I'd like to say
41
98000
2000
Έτσι από σήμερα είναι έτοιμος. Πολύ θα ήθελα να πω
01:58
that I plannedσχεδιασμένος that for TEDTED,
42
100000
2000
πως το είχα προσχεδιάσει αυτό, για τη διάλεξη του TED,
02:00
but I didn't. So it's been completedολοκληρώθηκε το as of todayσήμερα.
43
102000
3000
αλλά δεν είναι αλήθεια. Έτσι, ολοκληρώθηκε σήμερα.
02:03
(ApplauseΧειροκροτήματα)
44
105000
4000
(Χειροκρότημα)
02:07
Yeah, it's a wonderfulεκπληκτικός achievementκατόρθωμα.
45
109000
2000
Ναι, είναι ένα σπουδαίο επίτευγμα.
02:09
So, you mightθα μπορούσε be askingζητώντας, "Why?
46
111000
2000
Μπορεί να αναρωτιέστε "γιατί;"
02:11
Why createδημιουργώ the conditionsσυνθήκες that were presentπαρόν
47
113000
2000
"Γιατί να δημιουργήσουμε τις συνθήκες που ίσχυαν
02:13
lessπιο λιγο than a billionthδισεκατομμυριοστό of a secondδεύτερος after the universeσύμπαν beganάρχισε?"
48
115000
3000
λιγότερο από ένα δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου μετά τη δημιουργία του σύμπαντος;"
02:16
Well, particleσωματίδιο physicistsφυσικοί are nothing if not ambitiousφιλόδοξη.
49
118000
3000
Λοιπόν, οι Σωματιδιακοί Φυσικοί είναι φιλόδοξοι.
02:19
And the aimσκοπός of particleσωματίδιο physicsη φυσικη is to understandκαταλαβαίνουν
50
121000
3000
Και ο στόχος της Σωματιδιακής φυσικής είναι να κατανοήσει
02:22
what everything'sόλα είναι madeέκανε of, and how everything sticksμπαστούνια togetherμαζί.
51
124000
3000
από τι είναι φτιαγμένα τα πάντα και πώς συνδέονται.
02:25
And by everything I mean, of courseσειρά μαθημάτων,
52
127000
2000
Και με "τα πάντα" εννοώ φυσικά,
02:27
me and you, the EarthΓη, the SunΉλιος,
53
129000
3000
εμένα και εσάς, τη Γη, τον Ήλιο,
02:30
the 100 billionδισεκατομμύριο sunsήλιοι in our galaxyγαλαξίας
54
132000
3000
τους εκατό δισεκατομμύρια ήλιους στο γαλαξία μας
02:33
and the 100 billionδισεκατομμύριο galaxiesτους γαλαξίες
55
135000
2000
και τους εκατό δισεκατομμύρια γαλαξίες
02:35
in the observableαισθητός universeσύμπαν.
56
137000
2000
στο ορατό σε μας, σύμπαν.
02:37
AbsolutelyΑπολύτως everything.
57
139000
2000
Τα πάντα στην κυριολεξία.
02:39
Now you mightθα μπορούσε say, "Well, OK, but why not just look at it?
58
141000
2000
Τώρα μπορεί να πείτε: "Εντάξει, αλλά γιατί απλά δεν τα παρατηρούμε;"
02:41
You know? If you want to know what I'm madeέκανε of, let's look at me."
59
143000
3000
"Ξέρεις; Αν θέλεις να μάθεις από τι είμαι φτιαγμένος, παρατήρησέ με".
02:44
Well, we foundβρέθηκαν that as you look back in time,
60
146000
3000
Λοιπόν ανακαλύψαμε, πως καθώς παρατηρεί κανείς πίσω στο χρόνο,
02:47
the universeσύμπαν getsπαίρνει hotterθερμότερος and hotterθερμότερος,
61
149000
3000
το σύμπαν γίνεται όλο και θερμότερο,
02:50
denserπυκνότερο and denserπυκνότερο, and simplerαπλούστερη and simplerαπλούστερη.
62
152000
3000
όλο και πυκνότερο, όλο και πιο απλό.
02:53
Now, there's no realπραγματικός reasonλόγος I'm awareενήμερος of for that,
63
155000
2000
Δεν υπάρχει πραγματικός λόγος που να γνωρίζω γι΄αυτό,
02:55
but that seemsφαίνεται to be the caseπερίπτωση.
64
157000
3000
αλλά έτσι μοιάζει να έχει η κατάσταση.
02:58
So, way back in the earlyνωρίς timesφορές of the universeσύμπαν,
65
160000
2000
Έτσι, πίσω στη γέννεση του σύμπαντος,
03:00
we believe it was very simpleαπλός and understandableκατανοητός.
66
162000
3000
πιστεύουμε πως ήταν πολύ απλό και κατανοητό.
03:03
All this complexityπερίπλοκο, all the way to these wonderfulεκπληκτικός things --
67
165000
3000
Όλη αυτή η πολυπλοκότητα, μέχρι όλα αυτά τα θαυμαστά πράγματα
03:06
humanο άνθρωπος brainsμυαλά -- are a propertyιδιοκτησία of an oldπαλαιός
68
168000
2000
-το ανθρώπινο μυαλό- είναι ιδιότητα ενός παλαιού
03:08
and coldκρύο and complicatedπερίπλοκος universeσύμπαν.
69
170000
3000
και κρύου και πολύπλοκου σύμπαντος.
03:11
Back at the startαρχή, in the first billionthδισεκατομμυριοστό of a secondδεύτερος,
70
173000
3000
Αλλά, στην αρχή, στο πρώτο δισεκατομμυριστό του δευτερολέπτου,
03:14
we believe, or we'veέχουμε observedπαρατηρηθεί, it was very simpleαπλός.
71
176000
2000
πιστεύουμε, ή έχουμε παρατηρήσει, ότι ήταν πολύ απλό.
03:16
It's almostσχεδόν like ...
72
178000
2000
Είναι σχεδόν σαν...
03:18
imagineφαντάζομαι a snowflakeνιφάδα χιονιού in your handχέρι,
73
180000
2000
Φανταστείτε μια νιφάδα μέσα στο χέρι σας,
03:20
and you look at it, and it's an incrediblyαπίστευτα complicatedπερίπλοκος,
74
182000
3000
την κοιτάτε και είναι απίστευτα περίπλοκη
03:23
beautifulπανεμορφη objectαντικείμενο. But as you heatθερμότητα it up,
75
185000
3000
...πανέμορφη. Αλλά καθώς τη ζεσταίνετε,
03:26
it'llθα το κάνει meltλειωμένο μέταλλο into a poolπισίνα of waterνερό,
76
188000
3000
θα λιώσει σχηματίζοντας μια λιμνούλα νερού
03:29
and you would be ableικανός to see that, actuallyπράγματι, it was just madeέκανε
77
191000
2000
και θα μπορέσετε να δείτε ότι στην πραγματικότητα ήταν φτιαγμένη
03:31
of H20, waterνερό.
78
193000
3000
από H2O, νερό.
03:34
So it's in that sameίδιο senseέννοια that we look back in time
79
196000
2000
Με τον ίδιο τρόπο κοιτάζουμε πίσω στο χρόνο,
03:36
to understandκαταλαβαίνουν what the universeσύμπαν is madeέκανε of.
80
198000
3000
ώστε να καταλάβουμε από τι είναι φτιαγμένο το σύμπαν.
03:39
And, as of todayσήμερα, it's madeέκανε of these things.
81
201000
3000
Μέχρι σήμερα ξέρουμε, ότι είναι φτιαγμένο από αυτά εδώ:
03:42
Just 12 particlesσωματίδια of matterύλη,
82
204000
2000
Μόνο δώδεκα σωματίδια ύλης,
03:44
stuckκολλήσει togetherμαζί by fourτέσσερα forcesδυνάμεις of natureφύση.
83
206000
3000
ενωμένα από τέσσερις δυνάμεις της φύσης.
03:48
The quarksκουάρκ, these pinkροζ things, are the things that make up protonsπρωτόνια and neutronsνετρόνια
84
210000
3000
Τα κουάρκς, αυτά εδώ τα ροζ πραγματάκια, σχηματίζουν πρωτόνια και νετρόνια
03:51
that make up the atomicατομικός nucleiπυρήνες in your bodyσώμα.
85
213000
3000
τα οποία συνθέτουν τους ατομικούς πυρήνες μέσα στο σώμα σας.
03:54
The electronηλεκτρονίων -- the thing that goesπηγαίνει around
86
216000
2000
Το ηλεκτρόνιο -αυτό που περιστρέφεται γύρω από
03:56
the atomicατομικός nucleusπυρήνας --
87
218000
2000
τον ατομικό πυρήνα
03:58
heldπου πραγματοποιήθηκε around in orbitτροχιά, by the way, by the electromagneticΗλεκτρομαγνητική forceδύναμη
88
220000
3000
διατηρείται σε τροχιά, από την ηλεκτρομαγνητική δύναμη
04:01
that's carriedμεταφέρθηκε by this thing, the photonφωτόνιο.
89
223000
2000
που μεταφέρεται από αυτό, το φωτόνιο.
04:03
The quarksκουάρκ are stuckκολλήσει togetherμαζί by other things calledπου ονομάζεται gluonsγκλουόνια.
90
225000
3000
Τα κουάρκς, είναι ενωμένα μεταξύ τους με άλλα σωματίδια που ονομάζονται γλουόνια (gluons).
04:06
And these guys, here, they're the weakαδύναμος nuclearπυρηνικός forceδύναμη,
91
228000
2000
και αυτοί εδώ οι τύποι, είναι η ασθενής πυρηνική δύναμη.
04:08
probablyπιθανώς the leastελάχιστα familiarοικείος.
92
230000
2000
Πιθανότατα σας είναι η λιγότερο οικεία,
04:10
But, withoutχωρίς it, the sunήλιος wouldn'tδεν θα ήταν shineλάμψη.
93
232000
2000
αλλά χωρίς αυτήν ο Ήλιος δε θα έλαμπε.
04:12
And when the sunήλιος shinesλάμπει, you get copiousάφθονη quantitiesποσότητες
94
234000
2000
Και όταν ο Ήλιος λάμπει, δημιουργούνται τεράστιες ποσότητες
04:14
of these things, calledπου ονομάζεται neutrinosτα νετρίνα, pouringχύνοντας out.
95
236000
3000
από αυτά εδώ που ονομάζονται νετρίνα και ρέουν προς τα έξω.
04:17
ActuallyΣτην πραγματικότητα, if you just look at your thumbnailμικρογραφία --
96
239000
3000
Μάλιστα αν κοιτάξετε τον αντίχειρά σας,
04:20
about a squareτετράγωνο centimeterεκατοστόμετρο --
97
242000
3000
σε ένα τετραγωνικό εκατοστό,
04:23
there are something like 60 billionδισεκατομμύριο neutrinosτα νετρίνα perανά secondδεύτερος
98
245000
3000
υπάρχουν περίπου 60 δισεκατομμύρια νετρίνα το δευτερόλεπτο
04:26
from the sunήλιος, passingπέρασμα
99
248000
2000
που έρχονται από τον ήλιο και περνούν
04:28
throughδιά μέσου everyκάθε squareτετράγωνο centimeterεκατοστόμετρο of your bodyσώμα.
100
250000
2000
μέσα από κάθε τετραγωνικό εκατοστό του σώματός σας.
04:30
But you don't feel them, because the weakαδύναμος forceδύναμη
101
252000
2000
Όμως δεν τα νιώθετε, επειδή η ασθενής δύναμη
04:32
is correctlyσωστά namedόνομα --
102
254000
2000
έχει σωστά ονομαστεί έτσι.
04:34
very shortμικρός rangeσειρά and very weakαδύναμος,
103
256000
2000
Πολύ μικρής ακτίνας δράσης και ιδιαίτερα ασθενή
04:36
so they just flyπετώ throughδιά μέσου you.
104
258000
2000
έτσι ώστε να σας διαπερνούν.
04:38
And these particlesσωματίδια have been discoveredανακαλύφθηκε
105
260000
2000
Αυτά τα σωματίδια, ανακαλύφθηκαν
04:40
over the last centuryαιώνας, prettyαρκετά much.
106
262000
2000
λίγο-πολύ τον προηγούμενο αιώνα.
04:42
The first one, the electronηλεκτρονίων, was discoveredανακαλύφθηκε in 1897,
107
264000
2000
Το πρώτο, το ηλεκτρόνιο, ανακαλύφθηκε το 1897,
04:44
and the last one, this thing calledπου ονομάζεται the tauταυ neutrinoνετρίνο,
108
266000
3000
και το τελευταίο, αυτό που ονομάζεται νετρίνο Ταυ (tau neutrino),
04:47
in the yearέτος 2000. ActuallyΣτην πραγματικότητα just --
109
269000
2000
το έτος 2000. Είναι σαν...
04:49
I was going to say, just up the roadδρόμος in ChicagoΣικάγο. I know it's a bigμεγάλο countryΧώρα,
110
271000
3000
ήμουν έτοιμος να πω, σαν να πεταχτήκαμε εδώ δίπλα στο Σικάγο.
04:52
AmericaΑμερική, isn't it?
111
274000
2000
Ξέρω πως είναι μεγάλη χώρα η Αμερική, δεν είναι;
04:55
Just up the roadδρόμος.
112
277000
2000
Σαν να πήγαμε εδώ δίπλα...
04:58
RelativeΣχετική to the universeσύμπαν, it's just up the roadδρόμος.
113
280000
3000
Σε σχέση με το σύμπαν δε φτάσαμε μακριά.
05:01
(LaughterΤο γέλιο)
114
283000
2000
(Γέλια)
05:03
So, this thing was discoveredανακαλύφθηκε in the yearέτος 2000,
115
285000
2000
Το νετρίνο Ταυ λοιπόν, ανακαλύφθηκε το έτος 2000,
05:05
so it's a relativelyσχετικά recentπρόσφατος pictureεικόνα.
116
287000
3000
έτσι η εικόνα που έχουμε είναι σχετικά πρόσφατη.
05:08
One of the wonderfulεκπληκτικός things, actuallyπράγματι, I find,
117
290000
2000
Ένα από αυτά που θεωρώ θαυμαστά
05:10
is that we'veέχουμε discoveredανακαλύφθηκε any of them, when you realizeσυνειδητοποιώ how tinyμικροσκοπικός they are.
118
292000
3000
είναι το γεγονός και μόνο ότι τα ανακαλύψαμε αν αναλογιστεί κανείς πόσο μικροσκοπικά είναι.
05:13
You know, they're a stepβήμα in sizeμέγεθος
119
295000
2000
Είναι μια τάξη μεγέθους μικρότερα
05:15
from the entireολόκληρος observableαισθητός universeσύμπαν.
120
297000
2000
από οτιδήποτε στο ορατό σε μας σύμπαν.
05:17
So, 100 billionδισεκατομμύριο galaxiesτους γαλαξίες,
121
299000
2000
έτσι 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες,
05:19
13.7 billionδισεκατομμύριο lightφως yearsχρόνια away --
122
301000
3000
13,7 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά
05:22
a stepβήμα in sizeμέγεθος from that to MontereyΜοντερέι, actuallyπράγματι,
123
304000
3000
από εκεί μέχρι το Μόντερεϋ, είναι μια τάξη μεγέθους
05:25
is about the sameίδιο as from MontereyΜοντερέι to these things.
124
307000
3000
και η ίδια τάξη μεγέθους είναι περίπου από το Μόντερεϋ, μέχρι αυτά τα σωματίδια.
05:28
AbsolutelyΑπολύτως, exquisitelyεξαίσια minuteλεπτό,
125
310000
3000
Τόσο μικροσκοπικά
05:31
and yetΑκόμη we'veέχουμε discoveredανακαλύφθηκε prettyαρκετά much the fullγεμάτος setσειρά.
126
313000
3000
κι όμως έχουμε ανακαλύψει σχεδόν όλη την ομάδα.
05:35
So, one of my mostπλέον illustriousεπιφανής forebearsπρογόνων
127
317000
3000
Έτσι, ένας από τους πλέον επιφανείς προκατόχους μου
05:38
at ManchesterΜάντσεστερ UniversityΠανεπιστήμιο, ErnestΈρνεστ RutherfordΡάδερφορντ,
128
320000
2000
στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ: ο Έρνεστ Ράδερφορντ,
05:40
discovererτο Discoverer of the atomicατομικός nucleusπυρήνας,
129
322000
2000
αυτός που ανακάλυψε τον ατομικό πυρήνα,
05:42
onceμια φορά said, "All scienceεπιστήμη is eitherείτε physicsη φυσικη
130
324000
2000
είπε κάποτε: "Όλες οι επιστήμες, είτε ανήκουν στη φυσική,
05:44
or stampσφραγίδα collectingπερισυλλογή."
131
326000
2000
είτε θυμίζουν συλλογή γραμματοσήμων".
05:46
Now, I don't think he meantσήμαινε to insultπροσβολή
132
328000
3000
Δεν πιστεύω πως ήθελε να προσβάλλει
05:49
the restυπόλοιπο of scienceεπιστήμη,
133
331000
2000
τις υπόλοιπες επιστήμες,
05:51
althoughαν και he was from NewΝέα ZealandΖηλανδία, so it's possibleδυνατόν.
134
333000
3000
αν και ήταν από τη Νέα Ζηλανδία, άρα είναι πιθανό.
05:54
(LaughterΤο γέλιο)
135
336000
2000
(Γέλια)
05:56
But what he meantσήμαινε was that what we'veέχουμε doneΈγινε, really,
136
338000
2000
Αυτό που ήθελε να πει, ήταν πως στην ουσία αυτό που κάναμε
05:58
is stampσφραγίδα collectσυλλέγω there.
137
340000
2000
ήταν σαν να συλλέγαμε γραμματόσημα.
06:00
OK, we'veέχουμε discoveredανακαλύφθηκε the particlesσωματίδια,
138
342000
2000
Εντάξει, ανακαλύψαμε τα σωματίδια,
06:02
but unlessεκτός you understandκαταλαβαίνουν the underlyingυποκείμενο
139
344000
2000
αλλά εάν δεν κατανοήσεις τη θεμελιώδη αιτία
06:04
reasonλόγος for that patternπρότυπο -- you know, why it's builtχτισμένο the way it is --
140
346000
3000
αυτού του μοτίβου -γιατί είναι δομημένο έτσι όπως είναι-
06:07
really you've doneΈγινε stampσφραγίδα collectingπερισυλλογή. You haven'tδεν έχουν doneΈγινε scienceεπιστήμη.
141
349000
3000
στ' αλήθεια, δεν είναι παρά συλλογή γραμματοσήμων. Δεν κάνεις επιστήμη.
06:10
FortunatelyΕυτυχώς, we have
142
352000
2000
Ευτυχώς έχουμε πιθανότατα
06:12
probablyπιθανώς one of the greatestμεγαλύτερη scientificεπιστημονικός achievementsεπιτεύγματα of the twentiethεικοστό centuryαιώνας
143
354000
3000
ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα του 20ου αιώνα
06:15
that underpinsυπόβαθρο that patternπρότυπο.
144
357000
2000
που ενισχύει αυτό το μοτίβο.
06:17
It's the Newton'sΤου Νεύτωνα lawsτου νόμου, if you want,
145
359000
2000
Είναι, αν θέλετε, οι νόμοι του Νεύτωνα
06:19
of particleσωματίδιο physicsη φυσικη.
146
361000
2000
της Σωματιδιακής φυσικής.
06:21
It's calledπου ονομάζεται the standardπρότυπο modelμοντέλο -- beautifullyόμορφα simpleαπλός mathematicalμαθηματικός equationεξίσωση.
147
363000
3000
Ονομάζεται Καθιερωμένο Μοντέλο. Πανέμορφη, απλή, μαθηματική εξίσωση.
06:24
You could stickραβδί it on the frontεμπρός of a T-shirtΜπλουζάκι,
148
366000
2000
Μπορείς να την κολλήσεις στην μπροστινή όψη μιας μπλούζας,
06:26
whichοι οποίες is always the signσημάδι of eleganceκομψότητα.
149
368000
3000
αφού είναι πάντοτε το σήμα κατατεθέν της κομψότητας.
06:29
This is it.
150
371000
2000
Είναι αυτή εδώ.
06:31
(LaughterΤο γέλιο)
151
373000
2000
(Γέλια)
06:33
I've been a little disingenuousυποκριτικό, because I've expandedαναπτυγμένος it out
152
375000
2000
Υπήρξα λίγο παραπλανητικός, αφού την επέκτεινα
06:35
in all its goryαιματοβαμμένος detailλεπτομέρεια.
153
377000
2000
σε κάθε τρομακτική της λεπτομέρεια.
06:37
This equationεξίσωση, thoughαν και, allowsεπιτρέπει you to calculateυπολογίζω everything --
154
379000
2000
Αυτή η εξίσωση παρ' όλ' αυτά, μας επιτρέπει να υπολογίσουμε οτιδήποτε
06:39
other than gravityβαρύτητα -- that happensσυμβαίνει in the universeσύμπαν.
155
381000
3000
-εκτός της βαρύτητας- το οποίο συμβαίνει στο σύμπαν.
06:42
So, you want to know why the skyουρανός is blueμπλε, why atomicατομικός nucleiπυρήνες stickραβδί togetherμαζί --
156
384000
3000
Αν θέλετε να μάθετε γιατί ο ουρανός είναι γαλανός, γιατί οι ατομικοί πυρήνες ενώνονται μεταξύ τους
06:45
in principleαρχή, you've got a bigμεγάλο enoughαρκετά computerυπολογιστή --
157
387000
2000
-θεωρητικά, χρειάζεται ένας αρκετά μεγάλος υπολογιστής-
06:47
why DNADNA is the shapeσχήμα it is.
158
389000
2000
-γιατί το DNA έχει το σχήμα που έχει,
06:49
In principleαρχή, you should be ableικανός to calculateυπολογίζω it from that equationεξίσωση.
159
391000
3000
θεωρητικά, θα μπορούσατε να τα υπολογίσετε με αυτή την εξίσωση.
06:52
But there's a problemπρόβλημα.
160
394000
2000
Όμως υπάρχει ένα πρόβλημα.
06:55
Can anyoneο καθενας see what it is?
161
397000
3000
Μπορεί κανείς να το εντοπίσει;
06:59
A bottleμπουκάλι of champagneσαμπάνια for anyoneο καθενας that tellsλέει me.
162
401000
3000
Μια σαμπάνια για όποιον μου πει.
07:02
I'll make it easierευκολότερη, actuallyπράγματι, by blowingφυσώντας one of the linesγραμμές up.
163
404000
2000
Θα το κάνω λίγο πιο απλό, μεγενθύνοντας μια από τις γραμμές.
07:05
BasicallyΒασικά, eachκαθε of these termsόροι
164
407000
2000
Κατά βάση, καθένας από αυτούς τους όρους,
07:07
refersαναφέρεται to some of the particlesσωματίδια.
165
409000
2000
αναφέρεται σε κάποια από τα σωματίδια.
07:09
So those WsWS there referαναφέρομαι to the WsWS, and how they stickραβδί togetherμαζί.
166
411000
3000
Έτσι αυτά τα W αναφέρονται στα σωματίδια W και στο πως αυτά ενώνονται μεταξύ τους.
07:12
These carriersμεταφορείς of the weakαδύναμος forceδύναμη, the ZsZS, the sameίδιο.
167
414000
3000
Το ίδιο και με τα Ζ τους φορείς της ασθενούς δύναμης.
07:15
But there's an extraεπιπλέον symbolσύμβολο in this equationεξίσωση: H.
168
417000
2000
Αλλά υπάρχει ένα επιπλέον σύμβολο σε αυτήν την εξίσωση. Το H.
07:17
Right, H.
169
419000
2000
Σωστά το Η.
07:19
H standsπερίπτερα for HiggsHiggs particleσωματίδιο.
170
421000
2000
Το Η αντιπροσωπεύει το σωματίδιο του Χιγκς (Higgs).
07:21
HiggsHiggs particlesσωματίδια have not been discoveredανακαλύφθηκε.
171
423000
3000
Τα σωματίδια Χιγκς δεν έχουν ανακαλυφθεί.
07:24
But they're necessaryΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ: they're necessaryΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ
172
426000
2000
Αλλά είναι αναγκαία. Αναγκαία ώστε
07:26
to make that mathematicsμαθηματικά work.
173
428000
2000
να λειτουργήσει αυτή η μαθηματική εξίσωση.
07:28
So all the exquisitelyεξαίσια detailedλεπτομερείς calculationsυπολογισμούς we can do
174
430000
2000
Έτσι όλοι οι εξαιρετικά λεπτομερείς υπολογισμοί που μπορούμε να κάνουμε
07:30
with that wonderfulεκπληκτικός equationεξίσωση
175
432000
2000
με αυτήν την υπέροχη εξίσωση,
07:32
wouldn'tδεν θα ήταν be possibleδυνατόν withoutχωρίς an extraεπιπλέον bitκομμάτι.
176
434000
2000
δεν θα ήταν δυνατοί, χωρίς ένα επιπλέον στοιχείο.
07:34
So it's a predictionπροφητεία:
177
436000
2000
Είναι μια πρόβλεψη,
07:36
a predictionπροφητεία of a newνέος particleσωματίδιο.
178
438000
2000
μια πρόβλεψη για ένα νέο σωματίδιο.
07:38
What does it do?
179
440000
2000
Και τι κάνει;
07:40
Well, we had a long time to come up with good analogiesαναλογίες.
180
442000
2000
Ε, λοιπόν είχαμε καιρό να δημιουργήσουμε καλές αναλογίες.
07:42
And back in the 1980s, when we wanted the moneyχρήματα
181
444000
3000
Τη δεκαετία του '80 όταν θέλαμε τα χρήματα,
07:45
for the LHCLHC from the U.K. governmentκυβέρνηση,
182
447000
2000
για τον LHC από την Βρετανική Κυβέρνηση,
07:47
MargaretΜαργαρίτα ThatcherΘάτσερ, at the time, said,
183
449000
2000
η Μάργκαρέτ Θάτσερ, τότε, είπε:
07:49
"If you guys can explainεξηγώ, in languageΓλώσσα
184
451000
2000
"Αν μπορείτε να εξηγήσετε σε γλώσσα
07:51
a politicianπολιτικός can understandκαταλαβαίνουν,
185
453000
2000
που να καταλαβαίνει ένας πολιτικός
07:53
what the hellκόλαση it is that you're doing, you can have the moneyχρήματα.
186
455000
3000
τι στο καλό είναι αυτό που κάνετε, μπορείτε να έχετε τα χρήματα.
07:56
I want to know what this HiggsHiggs particleσωματίδιο does."
187
458000
2000
Θέλω να ξέρω, τι κάνει το σωματίδιο του Χιγκς".
07:58
And we cameήρθε up with this analogyαναλογία, and it seemedφαινόταν to work.
188
460000
2000
Έτσι ανακαλύψαμε αυτή την αναλογία, η οποία φαίνεται να λειτουργεί.
08:00
Well, what the HiggsHiggs does is, it givesδίνει massμάζα to the fundamentalθεμελιώδης particlesσωματίδια.
189
462000
3000
Αυτό που κάνει το Χιγκς είναι να δίνει μάζα στα θεμελιώδη σωματίδια.
08:03
And the pictureεικόνα is that the wholeολόκληρος universeσύμπαν --
190
465000
2000
Αυτό που βλέπουμε είναι ότι ολόκληρο το σύμπαν
08:05
and that doesn't mean just spaceχώρος, it meansπου σημαίνει me as well, and insideμέσα you --
191
467000
3000
-και αυτό δε σημαίνει μόνο στο διάστημα αλλά και μέσα στον καθένα σας-
08:08
the wholeολόκληρος universeσύμπαν is fullγεμάτος of something calledπου ονομάζεται a HiggsHiggs fieldπεδίο.
192
470000
3000
ολόκληρο το σύμπαν είναι γεμάτο από αυτό που ονομάζεται πεδίο Χιγκς .
08:11
HiggsHiggs particlesσωματίδια, if you will.
193
473000
2000
Σωματίδια Χιγκς, αν προτιμάτε.
08:13
The analogyαναλογία is that these people in a roomδωμάτιο
194
475000
2000
Η αναλογία των σωματιδίων Χιγκς,
08:15
are the HiggsHiggs particlesσωματίδια.
195
477000
2000
είναι όπως αυτοί οι άνθρωποι στο δωμάτιο.
08:17
Now when a particleσωματίδιο movesκινήσεις throughδιά μέσου the universeσύμπαν,
196
479000
2000
Τώρα, καθώς ένα σωματίδιο κινείται μέσα στο σύμπαν,
08:19
it can interactαλληλεπιδρώ with these HiggsHiggs particlesσωματίδια.
197
481000
3000
μπορεί να αλληλεπιδρά με αυτά τα σωματίδια Χιγκς.
08:22
But imagineφαντάζομαι someoneκάποιος who'sποιος είναι not very popularδημοφιλής movesκινήσεις throughδιά μέσου the roomδωμάτιο.
198
484000
3000
Φανταστείτε κάποιους που δεν είναι δημοφιλείς να κινούνται μέσα στο δωμάτιο.
08:25
Then everyoneΟλοι ignoresαγνοεί them. They can just passπέρασμα throughδιά μέσου the roomδωμάτιο very quicklyγρήγορα,
199
487000
3000
Όλοι τους αγνοούν. Μπορούν να περνούν μέσα από το δωμάτιο πολύ γρήγορα,
08:28
essentiallyουσιαστικά at the speedΤαχύτητα of lightφως. They're masslessάμαζα.
200
490000
3000
στην ουσία με την ταχύτητα του φωτός. Δεν έχουν μάζα.
08:31
And imagineφαντάζομαι someoneκάποιος incrediblyαπίστευτα importantσπουδαίος
201
493000
2000
Φανταστείτε τώρα, κάποιον ιδιαίτερα σημαντικό,
08:33
and popularδημοφιλής and intelligentέξυπνος
202
495000
2000
δημοφιλή και έξυπνο
08:35
walksβόλτες into the roomδωμάτιο.
203
497000
3000
να μπαίνει στο δωμάτιο αυτό.
08:38
They're surroundedπεριβάλλεται by people, and theirδικα τους passageπέρασμα throughδιά μέσου the roomδωμάτιο is impededπαρακωλύεται.
204
500000
3000
Περιστοιχίζεται από ανθρώπους και το πέρασμά του εμποδίζεται.
08:41
It's almostσχεδόν like they get heavyβαρύς. They get massiveογκώδης.
205
503000
3000
Είναι σχεδόν σαν να αποκτάει βάρος. Γίνεται "ογκώδης".
08:44
And that's exactlyακριβώς the way the HiggsHiggs mechanismμηχανισμός worksεργοστάσιο.
206
506000
3000
Και αυτός ακριβώς είναι ο τρόπος που λειτουργεί ο μηχανισμός των Χιγκς.
08:47
The pictureεικόνα is that the electronsηλεκτρόνια and the quarksκουάρκ
207
509000
2000
Η θεωρία είναι ότι τα ηλεκτρόνια και τα κουάρκς,
08:49
in your bodyσώμα and in the universeσύμπαν that we see around us
208
511000
3000
στο σώμα σας και στο σύμπαν που βλέπουμε γύρω μας,
08:52
are heavyβαρύς, in a senseέννοια, and massiveογκώδης,
209
514000
2000
είναι βαριά κατά μια έννοια και έχουν μάζα,
08:54
because they're surroundedπεριβάλλεται by HiggsHiggs particlesσωματίδια.
210
516000
2000
επειδή περιστοιχίζονται από σωματίδια Χιγκς.
08:56
They're interactingαλληλεπιδρώντας with the HiggsHiggs fieldπεδίο.
211
518000
3000
Αλληλεπιδρούν με το πεδίο Χιγκς.
08:59
If that picture'sτης εικόνας trueαληθής,
212
521000
2000
Εάν αυτή η θεωρία, είναι αληθινή,
09:01
then we have to discoverανακαλύπτω those HiggsHiggs particlesσωματίδια at the LHCLHC.
213
523000
3000
τότε πρέπει να βρούμε αυτά τα σωματίδια στον LHC.
09:05
If it's not trueαληθής -- because it's quiteαρκετά a convolutedμπερδεμένη mechanismμηχανισμός,
214
527000
2000
Αν δεν αληθεύει - επειδή είναι αρκετά περίπλοκος μηχανισμός,
09:07
althoughαν και it's the simplestαπλούστερη we'veέχουμε been ableικανός to think of --
215
529000
3000
αν και είναι ο απλούστερος που καταφέραμε να σκεφτούμε,
09:10
then whateverοτιδήποτε does the jobδουλειά of the HiggsHiggs particlesσωματίδια
216
532000
2000
τότε, οτιδήποτε κάνει τη δουλειά των Χιγκς σωματιδίων,
09:12
we know have to turnστροφή up
217
534000
2000
ξέρουμε πως θα πρέπει να εμφανιστεί
09:14
at the LHCLHC.
218
536000
2000
στον LHC.
09:16
So, that's one of the primeπρωταρχική reasonsαιτιολογικό we builtχτισμένο this giantγίγαντας machineμηχανή.
219
538000
3000
Αυτός είναι ένας από τους πρωταρχικούς λόγους που κατασκευάσαμε αυτό το θεόρατο μηχάνημα.
09:19
I'm gladχαρούμενος you recognizeαναγνωρίζω MargaretΜαργαρίτα ThatcherΘάτσερ.
220
541000
2000
Χαίρομαι που αναγνωρίζετε τη Μάργκαρετ Θάτσερ.
09:21
ActuallyΣτην πραγματικότητα, I thought about makingκατασκευή it more culturallyπολιτισμικά relevantσχετικό, but --
221
543000
3000
Σκεφτόμουν να το κάνω σχετικότερο με πολιτιστικά δρώμενα, αλλά...
09:24
(LaughterΤο γέλιο)
222
546000
3000
(Γέλια)
09:27
anywayΤΕΛΟΣ παντων.
223
549000
2000
...τέλος πάντων.
09:29
So that's one thing.
224
551000
2000
Αυτός είναι ένας από τους λόγους.
09:31
That's essentiallyουσιαστικά a guaranteeεγγύηση of what the LHCLHC will find.
225
553000
3000
Είναι στην ουσία μια εγγύηση για το τι θα βρει ο LHC.
09:34
There are manyΠολλά other things. You've heardακούσει
226
556000
2000
Υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα. Θα έχετε ακούσει
09:36
manyΠολλά of the bigμεγάλο problemsπροβλήματα in particleσωματίδιο physicsη φυσικη.
227
558000
2000
πολλά από τα μεγάλα προβλήματα της Σωματιδιακής Φυσικής.
09:38
One of them you heardακούσει about: darkσκοτάδι matterύλη, darkσκοτάδι energyενέργεια.
228
560000
3000
Ένα από αυτά, είναι η σκοτεινή ύλη, η σκοτεινή ενέργεια.
09:41
There's anotherαλλο issueθέμα,
229
563000
2000
Άλλο ένα θέμα,
09:43
whichοι οποίες is that the forcesδυνάμεις in natureφύση -- it's quiteαρκετά beautifulπανεμορφη, actuallyπράγματι --
230
565000
2000
είναι οι δυνάμεις της φύσης -είναι πανέμορφο στην πραγματικότητα-
09:45
seemφαίνομαι, as you go back in time,
231
567000
2000
μοιάζουν καθώς πηγαίνουμε πίσω στο χρόνο,
09:47
they seemφαίνομαι to changeαλλαγή in strengthδύναμη.
232
569000
2000
να διαφέρουν σε ισχύ.
09:49
Well, they do changeαλλαγή in strengthδύναμη.
233
571000
2000
Πράγματι διαφέρουν.
09:51
So, the electromagneticΗλεκτρομαγνητική forceδύναμη, the forceδύναμη that holdsκρατάει us togetherμαζί,
234
573000
3000
Έτσι η ηλεκτρομαγνητική δύναμη, η δύναμη που μας κρατά ενωμένους,
09:54
getsπαίρνει strongerισχυρότερη as you go to higherπιο ψηλά temperaturesθερμοκρασίες.
235
576000
3000
ισχυροποιείται καθώς ανεβαίνουμε σε υψηλότερες θερμοκρασίες.
09:57
The strongισχυρός forceδύναμη, the strongισχυρός nuclearπυρηνικός forceδύναμη, whichοι οποίες sticksμπαστούνια nucleiπυρήνες togetherμαζί,
236
579000
3000
Η ισχυρή δύναμη, η ισχυρή πυρηνική δύναμη, που ενώνει τους πυρήνες
10:00
getsπαίρνει weakerασθενέστερη. And what you see is the standardπρότυπο modelμοντέλο --
237
582000
3000
γίνεται ασθενέστερη. Και αυτό που βλέπετε στο Καθιερωμένο Μοντέλο είναι πως
10:03
you can calculateυπολογίζω how these changeαλλαγή -- is the forcesδυνάμεις,
238
585000
2000
μπορείτε να υπολογίσετε πώς αυτές αλλάζουν, είναι οι δυνάμεις,
10:05
the threeτρία forcesδυνάμεις, other than gravityβαρύτητα,
239
587000
2000
οι τρεις δυνάμεις, πέραν της βαρύτητας,
10:07
almostσχεδόν seemφαίνομαι to come togetherμαζί at one pointσημείο.
240
589000
2000
που μοιάζουν σχεδόν να ενώνονται σε κάποιο σημείο.
10:09
It's almostσχεδόν as if there was one beautifulπανεμορφη
241
591000
2000
Είναι σαν να υπήρχε μια πανέμορφη
10:11
kindείδος of super-forceυπερ-δύναμη, back at the beginningαρχή of time.
242
593000
3000
υπερ-δύναμη, πίσω στην αρχή του χρόνου.
10:14
But they just missδεσποινίδα.
243
596000
2000
Όμως κάτι λείπει.
10:16
Now there's a theoryθεωρία calledπου ονομάζεται super-symmetryυπερ-συμμετρία,
244
598000
2000
Τώρα, υπάρχει μια θεωρία που ονομάζεται Υπερσυμμετρία
10:18
whichοι οποίες doublesδιπλασιάζει the numberαριθμός of particlesσωματίδια in the standardπρότυπο modelμοντέλο,
245
600000
3000
η οποία διπλασιάζει τα σωματίδια του Καθιερωμένου Μοντέλου.
10:21
whichοι οποίες, at first sightθέαμα, doesn't soundήχος like a simplificationαπλούστευση.
246
603000
2000
Αυτό με μια πρώτη ματιά δε μοιάζει με απλοποίηση.
10:23
But actuallyπράγματι, with this theoryθεωρία,
247
605000
2000
Αλλά στην πραγματικότητα με αυτή τη θεωρία,
10:25
we find that the forcesδυνάμεις of natureφύση
248
607000
2000
βρίσκουμε ότι οι δυνάμεις της φύσης,
10:27
do seemφαίνομαι to unifyενοποιώ togetherμαζί, back at the BigΜεγάλο BangΜπανγκ --
249
609000
3000
δείχνουν να ενωποιούνται, την εποχή της Μεγάλης Έκρηξης.
10:30
absolutelyαπολύτως beautifulπανεμορφη prophecyπροφητεία. The modelμοντέλο wasn'tδεν ήταν builtχτισμένο to do that,
250
612000
3000
Απόλυτα υπέροχη προφητεία. Το μοντέλο δε φτιάχτηκε για να κάνει αυτό,
10:33
but it seemsφαίνεται to do it.
251
615000
2000
αλλά μοιάζει να το κάνει.
10:35
AlsoΕπίσης, those super-symmetricεξαιρετικά συμμετρικός particlesσωματίδια
252
617000
2000
Επίσης, όλα αυτά τα υπερσυμμετρικά σωματίδια
10:37
are very strongισχυρός candidatesΟι υποψήφιοι for the darkσκοτάδι matterύλη.
253
619000
2000
θέτουν ισχυρή υποψηφιότητα για τη Σκοτεινή Ύλη.
10:39
So a very compellingεπιτακτικοί theoryθεωρία
254
621000
2000
Έτσι είναι μια πολύ συγκλονιστική θεωρία,
10:41
that's really mainstreammainstream physicsη φυσικη.
255
623000
2000
η οποία αποτελεί την κυρίαρχη τάση της Φυσικής.
10:43
And if I was to put moneyχρήματα on it, I would put moneyχρήματα on --
256
625000
2000
Αν μπορούσα, θα στοιχημάτιζα τα χρήματά μου,
10:45
in a very unscientificαντιεπιστημονική way -- that
257
627000
2000
με έναν πολύ αντιεπιστημονικό τρόπο,
10:47
that these things would alsoεπίσης cropκαλλιέργεια up at the LHCLHC.
258
629000
2000
ότι και αυτά θα προκύψουν στον LHC.
10:50
ManyΠολλά other things that the LHCLHC could discoverανακαλύπτω.
259
632000
3000
Πολλά άλλα μπορεί να ανακαλυφθούν στο LHC.
10:53
But in the last fewλίγοι minutesλεπτά, I just want to give you
260
635000
3000
Αλλά τα τελευταία λεπτά της ομιλίας μου, θέλω να σας παρουσιάσω
10:56
a differentδιαφορετικός perspectiveπροοπτική
261
638000
2000
μια άλλη οπτική
10:58
of what I think -- what particleσωματίδιο physicsη φυσικη
262
640000
2000
του τι πιστεύω ότι σημαίνει Σωματιδιακή φυσική
11:00
really meansπου σημαίνει to me -- particleσωματίδιο physicsη φυσικη and cosmologyκοσμολογία.
263
642000
3000
για μένα -Σωματιδιακή φυσική και Κοσμολογία.
11:03
And that's that I think it's givenδεδομένος us a wonderfulεκπληκτικός
264
645000
3000
Και αυτό πιστεύω είναι που μας έδωσε μια όμορφη
11:06
narrativeαφήγημα -- almostσχεδόν a creationδημιουργία storyιστορία,
265
648000
3000
αφήγηση. - Σχεδόν μια ιστορία δημιουργίας
11:09
if you'dεσείς like -- about the universeσύμπαν,
266
651000
2000
αν θέλετε, για το σύμπαν,
11:11
from modernμοντέρνο scienceεπιστήμη over the last fewλίγοι decadesδεκαετίες.
267
653000
3000
από τη μοντέρνα επιστήμη των τελευταίων δεκαετιών.
11:14
And I'd say that it deservesαξίζει,
268
656000
2000
Και θα έλεγα ότι αξίζει,
11:16
in the spiritπνεύμα of WadeWade Davis'Davis» talk,
269
658000
2000
στο πνεύμα των λόγων του Γουέιντ Ντέιβις,
11:18
to be at leastελάχιστα put up there with these wonderfulεκπληκτικός creationδημιουργία storiesιστορίες
270
660000
3000
να μπει ανάμεσα στις όμορφες ιστορίες της δημιουργίας
11:21
of the peoplesλαών of the highυψηλός AndesΆνδεις and the frozenπαγωμένος northβόρειος.
271
663000
4000
των ανθρώπων των Άνδεων και του παγωμένου Βορρά.
11:25
This is a creationδημιουργία storyιστορία, I think, equallyεξίσου as wonderfulεκπληκτικός.
272
667000
3000
Είναι μια ιστορία δημιουργίας, νομίζω, εξ' ίσου όμορφη.
11:29
The storyιστορία goesπηγαίνει like this: we know that
273
671000
2000
Η ιστορία έχει ως εξής: Ξέρουμε ότι
11:31
the universeσύμπαν beganάρχισε 13.7 billionδισεκατομμύριο yearsχρόνια agoπριν,
274
673000
3000
το σύμπαν γεννήθηκε 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν,
11:34
in an immenselyπάρα πολύ hotζεστό, denseπυκνός stateκατάσταση,
275
676000
3000
σε μια εξαιρετικά θερμή και πυκνή κατάσταση,
11:37
much smallerμικρότερος than a singleμονόκλινο atomάτομο.
276
679000
2000
πολύ μικρότερη από ένα μόνο άτομο.
11:39
It beganάρχισε to expandεπεκτείνουν about
277
681000
2000
Ξεκίνησε να διευρύνεται περίπου
11:41
a millionεκατομμύριο, billionδισεκατομμύριο, billionδισεκατομμύριο, billionδισεκατομμύριο billionthδισεκατομμυριοστό
278
683000
3000
ένα εκατομμύριο δισεκατομμύρια δισεκατομμύρια δισεκατομμύρια δισεκατομμυριοστά
11:44
of a secondδεύτερος -- I think I got that right -- after the BigΜεγάλο BangΜπανγκ.
279
686000
4000
του δευτερολέπτου -νομίζω το είπα σωστά- μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.
11:48
GravityΒαρύτητας separatedσε διασταση away from the other forcesδυνάμεις.
280
690000
2000
Η βαρύτητα διαχωρίστηκε από τις άλλες δυνάμεις.
11:50
The universeσύμπαν then underwentυποβλήθηκαν σε
281
692000
2000
Το σύμπαν υπέστη μια
11:52
an exponentialεκθετικός expansionεπέκταση calledπου ονομάζεται inflationπληθωρισμός.
282
694000
3000
εκθετική διαστολή που ονομάζεται πληθωρισμός (inflation).
11:55
In about the first billionthδισεκατομμυριοστό of a secondδεύτερος or so,
283
697000
2000
Μέσα στο πρώτο δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου περίπου,
11:57
the HiggsHiggs fieldπεδίο kickedκλώτσησε in, and the quarksκουάρκ
284
699000
2000
το πεδίο Χιγκς μπήκε στο παιχνίδι και τα κουάρκς
11:59
and the gluonsγκλουόνια and the electronsηλεκτρόνια
285
701000
3000
και τα γλουόνια και τα ηλεκτρόνια
12:02
that make us up got massμάζα.
286
704000
2000
τα οποία μας απαρτίζουν και απέκτησαν μάζα.
12:04
The universeσύμπαν continuedσυνεχίζεται to expandεπεκτείνουν and coolδροσερός.
287
706000
3000
Το σύμπαν συνέχισε να διαστέλλεται και να ψύχεται.
12:07
After about a fewλίγοι minutesλεπτά,
288
709000
2000
Έπειτα από μερικά λεπτά,
12:09
there was hydrogenυδρογόνο and heliumηλίου in the universeσύμπαν. That's all.
289
711000
3000
υπήρχε υδρογόνο και ήλιο στο σύμπαν. Αυτό είναι όλο.
12:12
The universeσύμπαν was about 75 percentτοις εκατό hydrogenυδρογόνο,
290
714000
3000
Το σύμπαν απαρτιζόταν από 75% υδρογόνο
12:15
25 percentτοις εκατό heliumηλίου. It still is todayσήμερα.
291
717000
3000
και 25% από ήλιο. Έτσι είναι και σήμερα.
12:18
It continuedσυνεχίζεται to expandεπεκτείνουν
292
720000
2000
Συνέχισε να διαστέλλεται
12:20
about 300 millionεκατομμύριο yearsχρόνια.
293
722000
2000
για 300 εκατομμυρια χρόνια.
12:22
Then lightφως beganάρχισε to travelταξίδι throughδιά μέσου the universeσύμπαν.
294
724000
2000
Έπειτα το φως άρχισε να ταξιδεύει μέσα στο σύμπαν.
12:24
It was bigμεγάλο enoughαρκετά to be transparentδιαφανής to lightφως,
295
726000
2000
Ήταν αρκετά μεγάλο ώστε να είναι διαπερατό στο φως
12:26
and that's what we see in the cosmicκοσμικός microwaveφούρνος μικροκυμάτων backgroundΙστορικό
296
728000
2000
και αυτό είναι που βλέπουμε στο κοσμικό μικροκυματικό φόντο
12:28
that GeorgeΓιώργος SmootSmoot describedπεριγράφεται
297
730000
2000
το οποίο ο Τζωρτζ Σμουτ περιέγραψε
12:30
as looking at the faceπρόσωπο of God.
298
732000
2000
σαν να κοιτάμε το πρόσωπο του Θεού.
12:32
After about 400 millionεκατομμύριο yearsχρόνια, the first starsαστέρια formedσχηματίστηκε,
299
734000
3000
Μετά από περίπου 400 εκατομμύρια χρόνια, σχηματίστηκαν τα πρώτα αστέρια
12:35
and that hydrogenυδρογόνο, that heliumηλίου, then beganάρχισε to cookμάγειρας
300
737000
2000
και αυτό το υδρογόνο, αυτό το ήλιο, άρχισαν να μετουσιώνονται
12:37
into the heavierβαρύτερα elementsστοιχεία.
301
739000
2000
σε βαρύτερα στοιχεία.
12:39
So the elementsστοιχεία of life --
302
741000
2000
Έτσι τα στοιχεία της ζωής,
12:41
carbonάνθρακας, and oxygenοξυγόνο and ironσίδερο,
303
743000
2000
ο άνθρακας, το οξυγόνο και ο σίδηρος,
12:43
all the elementsστοιχεία that we need to make us up --
304
745000
2000
όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για να σχηματιστούμε,
12:45
were cookedμαγείρευτος in those first generationsγενεών of starsαστέρια,
305
747000
3000
δημιουργήθηκαν μέσα σ' εκείνες τις πρώτες γενιές αστεριών
12:48
whichοι οποίες then ranέτρεξα out of fuelκαύσιμα, explodedεξερράγη,
306
750000
2000
που έπειτα έμειναν από καύσιμα και εξεράγησαν
12:50
threwέριξε those elementsστοιχεία back into the universeσύμπαν.
307
752000
3000
διασπείροντας εκείνα τα στοιχεία ξανά στο διάστημα.
12:53
They then re-collapsedεκ νέου κατέρρευσε into anotherαλλο generationγενιά
308
755000
2000
Έπειτα κατέρρευσαν σε μια άλλη γενιά
12:55
of starsαστέρια and planetsπλανήτες.
309
757000
3000
αστεριών και πλανητών.
12:58
And on some of those planetsπλανήτες, the oxygenοξυγόνο, whichοι οποίες had been createdδημιουργήθηκε
310
760000
3000
Και σε μερικούς από αυτούς τους πλανήτες, το οξυγόνο, που είχε δημιουργηθεί
13:01
in that first generationγενιά of starsαστέρια, could fuseθρυαλλίδα with hydrogenυδρογόνο
311
763000
3000
κατά την πρώτη γενιά αστεριών, μπορούσε να συγχωνευθεί με το υδρογόνο
13:04
to formμορφή waterνερό, liquidυγρό waterνερό on the surfaceεπιφάνεια.
312
766000
3000
ώστε να σχηματιστεί νερό, νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνεια.
13:07
On at leastελάχιστα one, and maybe only one of those planetsπλανήτες,
313
769000
3000
Σε τουλάχιστον έναν και ίσως στον μοναδικό από τους πλανήτες,
13:10
primitiveπρωτόγονος life evolvedεξελίχθηκε,
314
772000
2000
αναπτύχθηκε πρωτόγονη ζωή
13:13
whichοι οποίες evolvedεξελίχθηκε over millionsεκατομμύρια of yearsχρόνια into
315
775000
2000
και εξελίχθηκε μέσα σε εκατομμύρια χρόνια
13:15
things that walkedπερπάτησε uprightόρθιος and left footprintsαποτυπώματα
316
777000
2000
σε όντα που περπάτησαν ευθυτενή και άφησαν πατημασίες
13:17
about threeτρία and a halfΉμισυ millionεκατομμύριο yearsχρόνια agoπριν in the mudλάσπη flatsδιαμερίσματα of TanzaniaΤανζανία,
317
779000
3000
περίπου τρεισήμισι εκατομμύρια χρόνια πριν, στις λασπώδεις πεδιάδες της Τανζανίας
13:20
and eventuallyτελικά
318
782000
2000
ώσπου τελικά
13:22
left a footprintίχνος on anotherαλλο worldκόσμος.
319
784000
2000
άφησαν τα ίχνη τους σε έναν άλλο κόσμο.
13:24
And builtχτισμένο this civilizationπολιτισμός,
320
786000
2000
Και κατασκεύασαν αυτόν τον πολιτισμό,
13:26
this wonderfulεκπληκτικός pictureεικόνα,
321
788000
2000
αυτή την πανέμορφη εικόνα,
13:28
that turnedγύρισε the darknessσκοτάδι into lightφως,
322
790000
3000
που μετέτρεψε το σκοτάδι σε φως
13:31
and you can see the civilizationπολιτισμός from spaceχώρος.
323
793000
2000
και έτσι μπορείτε να δείτε αυτόν τον πολιτισμό από το διάστημα.
13:33
As one of my great heroesήρωες, CarlΚαρλ SaganSagan, said,
324
795000
3000
Όπως είπε ένας από τους μεγαλύτερους ήρωές μου, ο Καρλ Σάγκαν,
13:36
these are the things -- and actuallyπράγματι, not only these,
325
798000
2000
αυτά είναι τα πράγματα -και όχι μόνον αυτά,
13:38
but I was looking around -- these are the things,
326
800000
2000
...κοιτούσα εδώ γύρω... "Αυτά είναι τα πράγματα,
13:40
like SaturnΟ Κρόνος V rocketsρουκέτες, and SputnikΣπούτνικ,
327
802000
3000
-όπως ο πύραυλος Σάτουρν V και ο Σπούτνικ,-
13:43
and DNADNA, and literatureβιβλιογραφία and scienceεπιστήμη --
328
805000
2000
-το DNA, η λογοτεχνία, η επιστήμη-
13:45
these are the things that hydrogenυδρογόνο atomsάτομα do
329
807000
2000
"αυτά είναι τα πράγματα που δημιουργούν τα άτομα του υδρογόνου,
13:47
when givenδεδομένος 13.7 billionδισεκατομμύριο yearsχρόνια.
330
809000
4000
όταν τους δοθούν 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια".
13:51
AbsolutelyΑπολύτως remarkableαξιοσημείωτος.
331
813000
2000
Αναμφίβολα αξιοσημείωτο.
13:53
And, the lawsτου νόμου of physicsη φυσικη. Right?
332
815000
2000
Και οι νόμοι της φυσικής, προφανώς.
13:55
So, the right lawsτου νόμου of physicsη φυσικη --
333
817000
2000
Οι σωστοί νόμοι της φυσικής
13:57
they're beautifullyόμορφα balancedισορροπημένη.
334
819000
2000
είναι πανέμορφα ισορροπημένοι.
13:59
If the weakαδύναμος forceδύναμη had been a little bitκομμάτι differentδιαφορετικός,
335
821000
2000
Αν η ασθενής δύναμη ήταν λίγο διαφορετική
14:01
then carbonάνθρακας and oxygenοξυγόνο wouldn'tδεν θα ήταν be stableσταθερός
336
823000
2000
ο άνθρακας και το οξυγόνο δεν θα ήταν σταθερά
14:03
insideμέσα the heartsκαρδιές of starsαστέρια,
337
825000
2000
μέσα στις καρδιές των αστεριών
14:05
and there would be noneκανένας of that in the universeσύμπαν.
338
827000
3000
και τίποτα απ' όλ' αυτά δε θα υπήρχε στο σύμπαν.
14:08
And I think that's
339
830000
2000
Πιστεύω πως αυτή είναι
14:10
a wonderfulεκπληκτικός and significantσημαντικός storyιστορία.
340
832000
2000
μια υπέροχη και σημαντική ιστορία.
14:12
50 yearsχρόνια agoπριν, I couldn'tδεν μπορούσε have told that storyιστορία,
341
834000
2000
Πενήντα χρόνια πριν δε θα ήμουν σε θέση να σας τη διηγηθώ,
14:14
because we didn't know it.
342
836000
2000
διότι δεν τη γνωρίζαμε.
14:16
It makesκάνει me really feel that
343
838000
2000
Με κάνει πραγματικά να αισθάνομαι
14:18
that civilizationπολιτισμός --
344
840000
2000
ότι αυτός ο πολιτισμός,
14:20
whichοι οποίες, as I say, if you believe
345
842000
2000
ο οποίος όπως λέω, αν πιστεύετε
14:22
the scientificεπιστημονικός creationδημιουργία storyιστορία,
346
844000
2000
την επιστημονική ιστορία της δημιουργίας,
14:24
has emergedπροέκυψε purelyκαθαρώς as a resultαποτέλεσμα of the lawsτου νόμου of physicsη φυσικη,
347
846000
3000
έχει προκύψει ξεκάθαρα σαν αποτέλεσμα των νόμων της φυσικής
14:27
and a fewλίγοι hydrogenυδρογόνο atomsάτομα --
348
849000
2000
και μερικών ατόμων υδρογόνου.
14:29
then I think, to me anywayΤΕΛΟΣ παντων,
349
851000
2000
Εμένα τουλάχιστον αυτό,
14:32
it makesκάνει me feel incrediblyαπίστευτα valuableπολύτιμος.
350
854000
2000
με κάνει να νιώθω, απίστευτα πολύτιμος.
14:34
So that's the LHCLHC.
351
856000
2000
Αυτός είναι λοιπόν ο LHC.
14:36
The LHCLHC is certainlyσίγουρα, when it turnsστροφές on in summerκαλοκαίρι,
352
858000
3000
Όταν λειτουργήσει μέσα στο καλοκαίρι
14:39
going to writeγράφω the nextεπόμενος chapterκεφάλαιο of that bookΒιβλίο.
353
861000
3000
είναι βέβαιο πως πρόκειται να γράψει το επόμενο κεφάλαιο του βιβλίου αυτού.
14:42
And I'm certainlyσίγουρα looking forwardπρος τα εμπρός with
354
864000
2000
Σίγουρα περιμένω
14:44
immenseτεράστια excitementενθουσιασμός to it beingνα εισαι turnedγύρισε on.
355
866000
2000
με απέραντη έξαψη να λειτουργήσει.
14:46
ThanksΕυχαριστώ.
356
868000
2000
Ευχαριστώ.
14:48
(ApplauseΧειροκροτήματα)
357
870000
5000
(Χειροκρότημα)

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Brian Cox - Physicist
Physicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester.

Why you should listen

Based at the University of Manchester, Brian Cox works at CERN in Geneva on the ATLAS experiment, studying the forward proton detectors for the Large Hadron Collider there. He's a professor at the University of Manchester, working in the High Energy Physics group, and is a research fellow of the Royal Society.

He's also become a vital voice in the UK media for explaining physics to the public. With his rockstar hair and accessible charm, he's the go-to physicist for explaining heady concepts on British TV and radio. (If you're in the UK, watch him on The Big Bang Machine.) He was the science advisor for the 2007 film Sunshine. He answers science questions every Friday on BBC6 radio's Breakfast Show.

More profile about the speaker
Brian Cox | Speaker | TED.com