ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com
TED2008

Jonathan Haidt: The moral roots of liberals and conservatives

Ο Τζόναθαν Χάιτ περί της ηθικής βάσης των φιλελεύθερων και των συντηρητικών.

Filmed:
3,635,704 views

Ο ψυχολόγος Jonathan Haidt μελετά τις πέντε ηθικές αξίες που σχηματίζουν τη βάση των πολιτικών μας επιλογών, είτε είμαστε αριστεροί, δεξιοί ή κεντρώοι. Σε αυτήν την διορατική ομιλία εντοπίζει τις ηθικές αξίες που τιμούν περισσότερο οι φιλελεύθεροι και οι συντηρητικοί.
- Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:19
SupposeΑς υποθέσουμε ότι that two AmericanΑμερικανική friendsοι φιλοι are travelingταξίδια togetherμαζί in ItalyΙταλία.
0
1000
3000
Υποθέστε ότι δύο Αμερικανοί φίλοι ταξιδεύουν μαζί στην Ιταλία.
00:22
They go to see Michelangelo'sΤου Μιχαήλ Αγγέλου "DavidΔαβίδ,"
1
4000
2000
Πηγαίνουν να δουν το "Δαβίδ" του Μιχαήλ-Άγγελου
00:24
and when they finallyτελικά come faceπρόσωπο to faceπρόσωπο with the statueάγαλμα,
2
6000
2000
και όταν τελικά φτάνουν μπροστά στο άγαλμα
00:26
they bothκαι τα δυο freezeπάγωμα deadνεκρός in theirδικα τους tracksκομμάτια.
3
8000
2000
μένουν και οι δύο κολώνες.
00:28
The first guy -- we'llΚαλά call him AdamΑδάμ --
4
10000
2000
Ο πρώτος -- θα τον λέμε Άνταμ --
00:30
is transfixedtransfixed by the beautyομορφιά of the perfectτέλειος humanο άνθρωπος formμορφή.
5
12000
3000
είναι καθηλωμένος από την ομορφιά της άψογης ανθρώπινης μορφής.
00:33
The secondδεύτερος guy -- we'llΚαλά call him BillBill --
6
15000
2000
Ο δεύτερος -- θα τον λέμε Μπιλ --
00:35
is transfixedtransfixed by embarrassmentαμηχανία, at staringχτυπητός at the thing there in the centerκέντρο.
7
17000
4000
είναι καθηλωμένος από ντροπή που κοιτάζει το πράγμα εκεί στο κέντρο.
00:40
So here'sεδώ είναι my questionερώτηση for you:
8
22000
2000
Οπότε ορίστε η ερώτησή μου για εσάς:
00:42
whichοι οποίες one of these two guys was more likelyπιθανός to have votedψήφισαν for GeorgeΓιώργος BushΟ Μπους,
9
24000
4000
ποιος από τους δύο ήταν πιο πιθανό να έχει ψηφίσει τον Τζορτζ Μπους
00:46
whichοι οποίες for AlΑλ GoreΓκορ?
10
28000
2000
και ποιος τον Αλ Γκορ;
00:48
I don't need a showπροβολή of handsτα χέρια
11
30000
1000
Δεν χρειάζεται να σηκώσετε χέρια
00:49
because we all have the sameίδιο politicalπολιτικός stereotypesστερεότυπα.
12
31000
3000
επειδή όλοι μας έχουμε τα ίδια πολιτικά στερεότυπα.
00:52
We all know that it's BillBill.
13
34000
2000
Όλοι γνωρίζουμε ότι είναι ο Μπιλ.
00:54
And in this caseπερίπτωση, the stereotypeστερεότυπο correspondsαντιστοιχεί to realityπραγματικότητα.
14
36000
4000
Και σε αυτή την περίπτωση, το στερεότυπο αντιστοιχεί στην πραγματικότητα.
00:58
It really is a factγεγονός that liberalsΟι Φιλελεύθεροι are much higherπιο ψηλά than conservativesΟι Συντηρητικοί
15
40000
3000
Είναι στ' αλήθεια γεγονός ότι οι φιλελεύθεροι παίρνουν μεγαλύτερη βαθμολογία από ό,τι οι συντηρητικοί
01:01
on a majorμείζων personalityπροσωπικότητα traitτο γνώρισμα calledπου ονομάζεται opennessειλικρίνεια to experienceεμπειρία.
16
43000
3000
σε ένα κύριο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που ονομάζεται δεκτικότητα στις νέες εμπειρίες
01:04
People who are highυψηλός in opennessειλικρίνεια to experienceεμπειρία
17
46000
2000
Οι άνθρωποι που παίρνουν μεγάλη βαθμολογία στη δεκτικότητα στις νέες εμπειρίες
01:06
just craveεκλιπαρώ noveltyκαινοτομία, varietyποικιλία, diversityποικιλία, newνέος ideasιδέες, travelταξίδι.
18
48000
4000
αποζητούν την νεωτερικότητα, την ποικιλομορφία, τη διαφορετικότητα, τις νέες ιδέες, τα ταξίδια.
01:10
People lowχαμηλός on it like things that are familiarοικείος, that are safeασφαλής and dependableαξιόπιστη.
19
52000
5000
Οι άνθρωποι με χαμηλή βαθμολογία λατρεύουν πράγματα που είναι οικεία, ασφαλή και αξιόπιστα.
01:15
If you know about this traitτο γνώρισμα,
20
57000
2000
Εάν γνωρίζετε γι' αυτό το χαρακτηριστικό,
01:17
you can understandκαταλαβαίνουν a lot of puzzlesΣυναρμολογούμενα παιχνίδια-σπαζοκεφαλιές about humanο άνθρωπος behaviorη ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.
21
59000
2000
μπορείτε να κατανοήσετε αρκετούς από τους γρίφους της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
01:19
You can understandκαταλαβαίνουν why artistsκαλλιτέχνες are so differentδιαφορετικός from accountantsλογιστές.
22
61000
3000
Μπορείτε να κατανοήσετε γιατί οι καλλιτέχνες είναι τόσο διαφορετικοί από τους λογιστές.
01:22
You can actuallyπράγματι predictπρολέγω what kindsείδη of booksβιβλία they like to readανάγνωση,
23
64000
2000
Μπορείτε μάλιστα να προβλέψετε τι βιβλία τους αρέσει να διαβάζουν,
01:24
what kindsείδη of placesθέσεις they like to travelταξίδι to,
24
66000
2000
σε τι είδους μέρη τους αρέσει να ταξιδεύουν
01:26
and what kindsείδη of foodτροφή they like to eatτρώω.
25
68000
2000
και τι είδους φαγητά τους αρέσει να τρώνε.
01:28
OnceΜια φορά you understandκαταλαβαίνουν this traitτο γνώρισμα, you can understandκαταλαβαίνουν
26
70000
3000
Μόλις κατανοήσετε αυτό το χαρακτηριστικό μπορείτε να κατανοήσετε
01:31
why anybodyοποιοσδήποτε would eatτρώω at Applebee'sApplebee's, but not anybodyοποιοσδήποτε that you know.
27
73000
4000
γιατί κάποιος θα έτρωγε στα Applebee's, αλλά όχι κάποιος που ξέρετε.
01:35
(LaughterΤο γέλιο)
28
77000
6000
(Γέλια)
01:41
This traitτο γνώρισμα alsoεπίσης tellsλέει us a lot about politicsπολιτική.
29
83000
2000
Αυτό το χαρακτηριστικό μάς λέει πολλά επίσης για την πολιτική.
01:43
The mainκύριος researcherερευνητής of this traitτο γνώρισμα, RobertΡόμπερτ McCraeΤο Sofitel saysλέει that,
30
85000
3000
Ο κύριος ερευνητής αυτού του χαρακτηριστικού, ο Ρόμπερτ ΜακΚρέι λέει ότι
01:46
"OpenΑνοιχτό individualsτα άτομα have an affinityσυγγένεια for liberalφιλελεύθερη, progressiveπροοδευτικός, left-wingαριστερή πτέρυγα politicalπολιτικός viewsπροβολές" --
31
88000
4000
"Τα δεκτικά άτομα έχουν μια συγγένεια με τις φιλελεύθερες, προοδευτικές, αριστερές πολιτικές απόψεις" --
01:50
they like a societyκοινωνία whichοι οποίες is openΆνοιξε and changingαλλάζοντας --
32
92000
2000
τους αρέσει μια κοινωνία που είναι ανοικτή και εξελισσόμενη --
01:52
"whereasενώ closedκλειστό individualsτα άτομα preferπροτιμώ conservativeσυντηρητικός, traditionalπαραδοσιακός, right-wingΔεξής viewsπροβολές."
33
94000
5000
"ενώ τα κλειστά άτομα προτιμούν συντηρητικές, παραδοσιακές, δεξιές απόψεις."
01:57
This traitτο γνώρισμα alsoεπίσης tellsλέει us a lot about the kindsείδη of groupsομάδες people joinΣυμμετοχή.
34
99000
4000
Αυτό το χαρακτηριστικό μάς λέει πολλά σχετικά με τα είδη των ομάδων που συμμετέχουν οι άνθρωποι.
02:01
So here'sεδώ είναι the descriptionπεριγραφή of a groupομάδα I foundβρέθηκαν on the WebWeb.
35
103000
2000
Όποτε ορίστε η περιγραφή μιας ομάδας που βρήκα στο διαδίκτυο.
02:03
What kindsείδη of people would joinΣυμμετοχή a globalπαγκόσμια communityκοινότητα
36
105000
2000
Τι είδους άνθρωποι θα συμμετείχαν σε μια παγκόσμια κοινότητα
02:05
welcomingΚαλωσορίζοντας people from everyκάθε disciplineπειθαρχία and cultureΠολιτισμός,
37
107000
2000
δεκτική ανθρώπων από κάθε πεδίο και κουλτούρα,
02:07
who seekψάχνω a deeperβαθύτερη understandingκατανόηση of the worldκόσμος,
38
109000
2000
οι οποίοι αναζητούν μια βαθύτερη κατανόηση του κόσμου
02:09
and who hopeελπίδα to turnστροφή that understandingκατανόηση into a better futureμελλοντικός for us all?
39
111000
3000
και οι οποίοι ελπίζουν να μετατρέψουν αυτήν την κατανόηση σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας;
02:12
This is from some guy namedόνομα TedTED.
40
114000
2000
Αυτό είναι από κάποιον τύπο που τον λένε TED.
02:14
(LaughterΤο γέλιο)
41
116000
2000
(Γέλια)
02:16
Well, let's see now, if opennessειλικρίνεια predictsπροβλέπει who becomesγίνεται liberalφιλελεύθερη,
42
118000
4000
Λοιπόν, για να δούμε τώρα, εάν η δεκτικότητα προβλέπει ποιος θα γίνει φιλελεύθερος
02:20
and opennessειλικρίνεια predictsπροβλέπει who becomesγίνεται a TEDsterΠράγμα,
43
122000
2000
και [εάν] η δεκτικότητα προβλέπει ποιος θα γίνει ένας TEDster [μέλος της κοινότητας του TED]
02:22
then mightθα μπορούσε we predictπρολέγω that mostπλέον TEDstersTEDsters are liberalφιλελεύθερη?
44
124000
3000
τότε ίσως μπορούμε να προβλέψουμε ότι οι περισσότεροι TEDsters είναι φιλελεύθεροι;
02:25
Let's find out.
45
127000
1000
Για να το δούμε.
02:26
I'm going to askπαρακαλώ you to raiseαύξηση your handχέρι, whetherκατά πόσο you are liberalφιλελεύθερη, left of centerκέντρο --
46
128000
4000
Θα σας ζητήσω να σηκώσετε το χέρι σας για το εάν είστε φιλελεύθερος, αριστερός --
02:30
on socialκοινωνικός issuesθέματα, we're talkingομιλία about, primarilyκατά κύριο λόγο --
47
132000
2000
σε κοινωνικά ζητήματα για τα οποία συζητάμε, κυρίως --
02:32
or conservativeσυντηρητικός, and I'll give a thirdτρίτος optionεπιλογή,
48
134000
2000
ή συντηρητικός, και θα σας δώσω μια τρίτη επιλογή,
02:34
because I know there are a numberαριθμός of libertariansελευθεριακούς in the audienceακροατήριο.
49
136000
2000
επειδή γνωρίζω ότι υπάρχει και ένας αριθμός φιλελευθεριακών [libertarians] στο ακροατήριο.
02:36
So, right now, please raiseαύξηση your handχέρι --
50
138000
2000
Επομένως, αμέσως τώρα, παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας --
02:38
down in the simulcastsimulcast roomsδωμάτια, too,
51
140000
1000
και εσείς από το σπίτι,
02:39
let's let everybodyόλοι see who'sποιος είναι here --
52
141000
2000
ας επιτρέψουμε στον καθένα να δει ποιοι είναι εδώ.
02:41
please raiseαύξηση your handχέρι if you would say that you are liberalφιλελεύθερη or left of centerκέντρο.
53
143000
3000
Παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας εάν θα λέγατε ότι είστε φιλελεύθερος ή αριστερός.
02:44
Please raiseαύξηση your handχέρι highυψηλός right now. OK.
54
146000
3000
Παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας τώρα. ΟΚ.
02:48
Please raiseαύξηση your handχέρι if you'dεσείς say you're libertarianΕλευθεριακός.
55
150000
2000
Παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας εάν θα λέγατε ότι είστε φιλελευθεριακός.
02:51
OK, about a -- two dozenντουζίνα.
56
153000
2000
ΟΚ, περίπου μια - δυο ντουζίνες.
02:53
And please raiseαύξηση your handχέρι if you'dεσείς say you are right of centerκέντρο or conservativeσυντηρητικός.
57
155000
3000
Και παρακαλώ σηκώστε το χέρι σας εάν θα λέγατε ότι είστε δεξιοί ή συντηρητικοί.
02:56
One, two, threeτρία, fourτέσσερα, fiveπέντε -- about eightοκτώ or 10.
58
158000
5000
Ένας, δυο, τρεις, τέσσερις, πέντε -- περίπου οχτώ ή δέκα.
03:02
OK. This is a bitκομμάτι of a problemπρόβλημα.
59
164000
3000
ΟΚ. Αυτό είναι λιγάκι πρόβλημα.
03:05
Because if our goalστόχος is to understandκαταλαβαίνουν the worldκόσμος,
60
167000
3000
Επειδή εάν ο σκοπός μας είναι να κατανοήσουμε τον κόσμο,
03:08
to seekψάχνω a deeperβαθύτερη understandingκατανόηση of the worldκόσμος,
61
170000
2000
να αναζητήσουμε μια βαθύτερη κατανόηση του κόσμου,
03:10
our generalγενικός lackέλλειψη of moralηθικός diversityποικιλία here is going to make it harderπιο δυνατα.
62
172000
3000
η γενικότερη έλλειψη ηθικής ποικιλομορφίας εδώ θα το κάνει πιο δύσκολο.
03:13
Because when people all shareμερίδιο valuesαξίες, when people all shareμερίδιο moralsήθη,
63
175000
4000
Επειδή όταν όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται τις αξίες τους, όταν όλοι οι άνθρωποι μοιράζονται την ηθική τους,
03:17
they becomeγίνομαι a teamομάδα, and onceμια φορά you engageαρραβωνιάζω the psychologyΨυχολογία of teamsτης ομάδας,
64
179000
3000
μετατρέπονται σε μια ομάδα και μόλις επιστρατεύσετε την ψυχολογία της ομάδας
03:20
it shutsτερματίζεται η λειτουργία down open-mindedανοιχτομυαλος thinkingσκέψη.
65
182000
2000
αυτή εμποδίζει κάθε ανοιχτόμυαλη σκέψη.
03:25
When the liberalφιλελεύθερη teamομάδα losesχάνει, as it did in 2004,
66
187000
4000
Όταν η ομάδα των φιλελευθέρων χάνει, όπως έγινε το 2004
03:29
and as it almostσχεδόν did in 2000, we comfortάνεση ourselvesεμείς οι ίδιοι.
67
191000
4000
και όπως σχεδόν έγινε το 2000, παρηγορούμε τους εαυτούς μας.
03:33
(LaughterΤο γέλιο)
68
195000
2000
(Γέλια)
03:35
We try to explainεξηγώ why halfΉμισυ of AmericaΑμερική votedψήφισαν for the other teamομάδα.
69
197000
4000
Προσπαθούμε να εξηγήσουμε γιατί η μισή Αμερική ψήφισε την άλλη ομάδα.
03:39
We think they mustπρέπει be blindedΤυφλωμένος by religionθρησκεία, or by simpleαπλός stupidityβλακεία.
70
201000
5000
Σκεφτόμαστε ότι θα πρέπει να έχουν τυφλωθεί από τη θρησκεία ή από απλή ηλιθιότητα.
03:44
(LaughterΤο γέλιο)
71
206000
3000
(Γέλια)
03:47
(ApplauseΧειροκροτήματα)
72
209000
8000
(Χειροκρότημα)
03:55
So, if you think that halfΉμισυ of AmericaΑμερική votesψήφους RepublicanΡεπουμπλικανικό
73
217000
6000
Επομένως, εάν σκέφτεστε ότι η μισή Αμερική ψηφίζει Ρεπουμπλικάνους
04:01
because they are blindedΤυφλωμένος in this way,
74
223000
3000
επειδή είναι τυφλωμένοι με αυτόν τον τρόπο,
04:04
then my messageμήνυμα to you is that you're trappedπαγιδευμένοι in a moralηθικός matrixMatrix,
75
226000
3000
τότε το μήνυμά μου σε εσάς είναι ότι είστε παγιδευμένοι σε ένα ηθικό καλούπι,
04:07
in a particularιδιαιτερος moralηθικός matrixMatrix.
76
229000
1000
σε ένα συγκεκριμένο ηθικό καλούπι.
04:08
And by the matrixMatrix, I mean literallyΚυριολεκτικά the matrixMatrix, like the movieταινία "The MatrixMatrix."
77
230000
4000
Και λέγοντας καλούπι εννοώ κυριολεκτικά το καλούπι όπως στην ταινία."The Matrix".
04:12
But I'm here todayσήμερα to give you a choiceεπιλογή.
78
234000
2000
Αλλά βρίσκομαι σήμερα εδώ για να σας δώσω μια επιλογή.
04:14
You can eitherείτε take the blueμπλε pillχάπι and stickραβδί to your comfortingπαρήγορο delusionsπαραληρητικές ιδέες,
79
236000
4000
Μπορείτε είτε να πάρετε το μπλε χάπι και να ακολουθήσετε τις παρήγορες πλάνες σας,
04:18
or you can take the redτο κόκκινο pillχάπι,
80
240000
2000
ή μπορείτε να πάρετε το κόκκινο χάπι,
04:20
learnμαθαίνω some moralηθικός psychologyΨυχολογία and stepβήμα outsideεξω απο the moralηθικός matrixMatrix.
81
242000
3000
να μάθετε λίγη ηθική ψυχολογία και να βγείτε έξω από το ηθικό καλούπι.
04:23
Now, because I know --
82
245000
2000
Τώρα, επειδή γνωρίζω --
04:25
(ApplauseΧειροκροτήματα) --
83
247000
3000
(Χειροκρότημα)
04:28
OK, I assumeυποθέτω that answersαπαντήσεις my questionερώτηση.
84
250000
2000
ΟΚ, υποθέτω ότι αυτό απαντάει το ερώτημά μου.
04:30
I was going to askπαρακαλώ you whichοι οποίες one you pickedεκλεκτός, but no need.
85
252000
2000
Ήμουν έτοιμος να σας ρωτήσω ποιο διαλέξατε, αλλά δεν χρειάστηκε.
04:32
You're all highυψηλός in opennessειλικρίνεια to experienceεμπειρία, and besidesεκτός,
86
254000
2000
Παίρνετε όλοι υψηλή βαθμολογία στη δεκτικότητα στην εμπειρία και εκτός αυτού
04:34
it looksφαίνεται like it mightθα μπορούσε even tasteγεύση good, and you're all epicuresΕπίκουρος.
87
256000
3000
δείχνει πως μπορεί να έχει και ωραία γεύση και είστε όλοι επικούρειοι.
04:37
So anywayΤΕΛΟΣ παντων, let's go with the redτο κόκκινο pillχάπι.
88
259000
2000
Επομένως ας διαλέξουμε το κόκκινο χάπι.
04:39
Let's studyμελέτη some moralηθικός psychologyΨυχολογία and see where it takes us.
89
261000
2000
Ας μελετήσουμε λίγη ηθική ψυχολογία και να δούμε που θα μας βγάλει.
04:41
Let's startαρχή at the beginningαρχή.
90
263000
2000
Ας αρχίσουμε από την αρχή.
04:43
What is moralityηθική and where does it come from?
91
265000
2000
Τι είναι η ηθική και από που προκύπτει;
04:45
The worstχειριστός ideaιδέα in all of psychologyΨυχολογία
92
267000
2000
Η χειρότερη ιδέα σε όλη τη ψυχολογία
04:47
is the ideaιδέα that the mindμυαλό is a blankκενό slateΠλάκα at birthγέννηση.
93
269000
3000
είναι η ιδέα ότι ο νους είναι ένας άγραφος πίνακας κατά τη γέννηση.
04:50
DevelopmentalΑναπτυξιακή psychologyΨυχολογία has shownαπεικονίζεται
94
272000
2000
Η αναπτυξιακή ψυχολογία έχει δείξει
04:52
that kidsπαιδιά come into the worldκόσμος alreadyήδη knowingγνωρίζων so much
95
274000
2000
ότι τα παιδιά έρχονται στον κόσμο ήδη γνωρίζοντας τόσα πολλά
04:54
about the physicalφυσικός and socialκοινωνικός worldsτου κόσμου,
96
276000
2000
για τον φυσικό και τον κοινωνικό κόσμο
04:56
and programmedπρογραμματισμένος to make it really easyεύκολος for them to learnμαθαίνω certainβέβαιος things
97
278000
4000
και είναι προγραμματισμένα να διευκολύνουν τόσο πολύ τους εαυτούς τους να μάθουν ορισμένα πράγματα
05:00
and hardσκληρά to learnμαθαίνω othersοι υπολοιποι.
98
282000
1000
ενώ δυσκολεύονται να μάθουν άλλα πράγματα.
05:01
The bestκαλύτερος definitionορισμός of innatenessέμφυτες ικανότητες I've ever seenείδα --
99
283000
2000
Ο καλύτερος ορισμός των εγγενών ιδιοτήτων που έχω συναντήσει --
05:03
this just clarifiesδιευκρινίζει so manyΠολλά things for me --
100
285000
2000
αυτός μου ξεκαθαρίζει τόσα πολλά πράγματα --
05:05
is from the brainεγκέφαλος scientistεπιστήμονας GaryGary MarcusMarcus.
101
287000
2000
προέρχεται από τον επιστήμονα του εγκεφάλου Γκάρι Μάρκους.
05:07
He saysλέει, "The initialαρχικός organizationοργάνωση of the brainεγκέφαλος does not dependεξαρτώμαι that much on experienceεμπειρία.
102
289000
5000
Λέει, "Η αρχική οργάνωση του εγκεφάλου δεν εξαρτάται τόσο πολύ από την εμπειρία.
05:12
NatureΦύση providesπαρέχει a first draftπροσχέδιο, whichοι οποίες experienceεμπειρία then revisesαναθεωρεί.
103
294000
3000
Η φύση παρέχει ένα αρχικό προσχέδιο, το οποίο η εμπειρία αναθεωρεί στη συνέχεια.
05:15
Built-inΕνσωματωμένη doesn't mean unmalleableunmalleable;
104
297000
2000
Προσχεδιασμένο δεν σημαίνει και ανεπηρέαστο -
05:17
it meansπου σημαίνει organizedδιοργάνωσε in advanceπροκαταβολή of experienceεμπειρία."
105
299000
3000
σημαίνει σχεδιασμένο πριν από την εμπειρία."
05:20
OK, so what's on the first draftπροσχέδιο of the moralηθικός mindμυαλό?
106
302000
2000
ΟΚ, τότε τι περιλαμβάνεται στο αρχικό προσχέδιο του ηθικού νου;
05:22
To find out, my colleagueσυνάδελφος, CraigCraig JosephΙωσήφ, and I
107
304000
3000
Για να το ανακαλύψουμε, ο συνάδελφός μου Γκρεγκ Τζόσεφ και εγώ
05:25
readανάγνωση throughδιά μέσου the literatureβιβλιογραφία on anthropologyανθρωπολογία,
108
307000
2000
διαβάσαμε διεξοδικά τη βιβλιογραφία πάνω στην ανθρωπολογία,
05:27
on cultureΠολιτισμός variationπαραλλαγή in moralityηθική
109
309000
2000
στην πολιτισμική ποικιλομορφία επί της ηθικής
05:29
and alsoεπίσης on evolutionaryεξελικτική psychologyΨυχολογία, looking for matchesαγώνες.
110
311000
2000
και επίσης πάνω στην εξελικτική ψυχολογία, ψάχνοντας για κοινά σημεία.
05:31
What are the sortsείδος of things that people talk about acrossαπέναντι disciplinesειδικότητες?
111
313000
3000
Για τι είδους πράγματα μιλάνε οι άνθρωποι διαφορετικών πεδίων
05:34
That you find acrossαπέναντι culturesπολιτισμών and even acrossαπέναντι speciesείδος?
112
316000
2000
τέτοια που να τα βρίσκεις μεταξύ πολιτισμών και ακόμα μεταξύ ειδών;
05:36
We foundβρέθηκαν fiveπέντε -- fiveπέντε bestκαλύτερος matchesαγώνες,
113
318000
2000
Βρήκαμε πέντε -- τα πέντε καλύτερα κοινά σημεία,
05:38
whichοι οποίες we call the fiveπέντε foundationsθεμέλια of moralityηθική.
114
320000
2000
τα οποία αποκαλούμε τα πέντε θεμέλια της ηθικής.
05:40
The first one is harmκανω κακο/careΦροντίδα.
115
322000
2000
Το πρώτο είναι ότι νοιαζόμαστε για το καλό των άλλων.
05:42
We're all mammalsθηλαστικά here, we all have a lot of neuralνευρικός and hormonalορμονική programmingπρογραμματισμός
116
324000
4000
Είμαστε όλοι θηλαστικά σε αυτό, όλοι διαθέτουμε εκτενή νευρωνικό και ορμονικό προγραμματισμό
05:46
that makesκάνει us really bondδεσμός with othersοι υπολοιποι, careΦροντίδα for othersοι υπολοιποι,
117
328000
2000
που μας κάνει να δενόμαστε ισχυρά με άλλους, να νοιαζόμαστε για άλλους,
05:48
feel compassionσυμπόνια for othersοι υπολοιποι, especiallyειδικά the weakαδύναμος and vulnerableευάλωτα.
118
330000
3000
να νιώθουμε συμπόνοια για άλλους, ειδικά τους αδύνατους και τους ευάλωτους.
05:51
It givesδίνει us very strongισχυρός feelingsσυναισθήματα about those who causeαιτία harmκανω κακο.
119
333000
3000
Μας παρέχει πολύ ισχυρά αισθήματα για αυτούς που προκαλούν κακό.
05:54
This moralηθικός foundationθεμέλιο underliesκρύβεται πίσω από about 70 percentτοις εκατό
120
336000
3000
Αυτό το ηθικό θεμέλιο υποστηρίζει περίπου το 70 τοις εκατό
05:57
of the moralηθικός statementsδηλώσεις I've heardακούσει here at TEDTED.
121
339000
2000
των ηθικών προτάσεων που άκουσα εδώ στο TED.
05:59
The secondδεύτερος foundationθεμέλιο is fairnessδικαιοσύνη/reciprocityαμοιβαιότητα.
122
341000
3000
Το δεύτερο θεμέλιο είναι η αμοιβαιότητα της αίσθησης της δικαιοσύνης.
06:02
There's actuallyπράγματι ambiguousδιφορούμενη evidenceαπόδειξη
123
344000
2000
Υπάρχουν για την ακρίβεια αμφιλεγόμενα ευρήματα
06:04
as to whetherκατά πόσο you find reciprocityαμοιβαιότητα in other animalsτων ζώων,
124
346000
2000
για το εάν βρίσκουμε αμοιβαιότητα σε άλλα ζώα,
06:06
but the evidenceαπόδειξη for people could not be clearerσαφέστερη.
125
348000
2000
αλλά τα ευρήματα για τους ανθρώπους δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ξεκάθαρα.
06:08
This NormanΝόρμαν RockwellRockwell paintingζωγραφική is calledπου ονομάζεται "The GoldenΧρυσή RuleΚανόνας,"
126
350000
2000
Αυτός ο πίνακας του Νόρμαν Ρόκγουελ ονομάζεται "Ο Χρυσός Κανόνας"
06:10
and we heardακούσει about this from KarenKaren ArmstrongΆρμστρονγκ, of courseσειρά μαθημάτων,
127
352000
2000
και ακούσαμε για αυτόν από την Κάρεν Άρμστρονγκ, φυσικά,
06:12
as the foundationθεμέλιο of so manyΠολλά religionsθρησκείες.
128
354000
3000
ως το θεμέλιο τόσων πολλών θρησκειών.
06:15
That secondδεύτερος foundationθεμέλιο underliesκρύβεται πίσω από the other 30 percentτοις εκατό
129
357000
2000
Αυτό το δεύτερο θεμέλιο υποστηρίζει το άλλο 30 τοις εκατό
06:17
of the moralηθικός statementsδηλώσεις I've heardακούσει here at TEDTED.
130
359000
2000
των ηθικών προτάσεων που άκουσα εδώ στο TED.
06:19
The thirdτρίτος foundationθεμέλιο is in-groupενδοομάδας/loyaltyπίστη.
131
361000
2000
Το τρίτο θεμέλιο είναι η πίστη στην ομάδα.
06:21
You do find groupsομάδες in the animalζώο kingdomΒασίλειο --
132
363000
2000
Βρίσκεις ομάδες στο ζωικό βασίλειο --
06:23
you do find cooperativeΣυνεταιρισμός groupsομάδες --
133
365000
2000
βρίσκεις ομάδες που συνεργάζονται --
06:25
but these groupsομάδες are always eitherείτε very smallμικρό or they're all siblingsτα αδέλφια.
134
367000
3000
αλλά αυτές οι ομάδες είναι πάντα είτε πολύ μικρές είτε είναι όλοι αδέλφια.
06:28
It's only amongαναμεταξύ humansτου ανθρώπου that you find very largeμεγάλο groupsομάδες of people
135
370000
3000
Μόνο στους ανθρώπους είναι που βρίσκεις πολύ μεγάλες ομάδες ατόμων
06:31
who are ableικανός to cooperateσυνεργάζονται, joinΣυμμετοχή togetherμαζί into groupsομάδες,
136
373000
3000
που είναι ικανά να συνεργάζονται, από κοινού σε ομάδες --
06:34
but in this caseπερίπτωση, groupsομάδες that are unitedενωμένος to fightπάλη other groupsομάδες.
137
376000
4000
αλλά σε αυτήν την περίπτωση ομάδες που είναι ενωμένες για να πολεμήσουν άλλες ομάδες.
06:38
This probablyπιθανώς comesέρχεται from our long historyιστορία of tribalφυλής livingζωή, of tribalφυλής psychologyΨυχολογία.
138
380000
4000
Αυτό πιθανότατα προέρχεται από τη μακρά μας ιστορία ζωής σε φυλές, μια φυλετική ψυχολογία.
06:42
And this tribalφυλής psychologyΨυχολογία is so deeplyκατα ΒΑΘΟΣ pleasurableευχάριστο
139
384000
2000
Και αυτή η φυλετική ψυχολογία είναι τόσο βαθιά απολαυστική
06:44
that even when we don't have tribesφυλές,
140
386000
2000
που ακόμα και όταν δεν έχουμε φυλές
06:46
we go aheadεμπρός and make them, because it's funδιασκέδαση.
141
388000
3000
πάμε και τις φτιάχνουμε γιατί έχει πλάκα.
06:49
(LaughterΤο γέλιο)
142
391000
3000
(Γέλια)
06:52
SportsΣπορ is to warπόλεμος as pornographyπορνογραφία is to sexφύλο.
143
394000
3000
Τα αθλητικά είναι για τον πόλεμο ό,τι η πορνογραφία για το σεξ.
06:55
We get to exerciseάσκηση some ancientαρχαίος, ancientαρχαίος drivesδίσκους.
144
397000
3000
Μας δίνεται η ευκαιρία να εξασκήσουμε κάποιες αρχαίες, πολύ αρχαίες ορμές.
06:58
The fourthτέταρτος foundationθεμέλιο is authorityεξουσία/respectΣεβασμός.
145
400000
3000
Το τέταρτο θεμέλιο είναι ο σεβασμός στην εξουσία.
07:01
Here you see submissiveυποτακτική gesturesχειρονομίες from two membersμελών of very closelyαπο κοντα relatedσχετίζεται με speciesείδος.
146
403000
3000
Εδώ βλέπετε νεύματα υποταγής από δυο μέλη πολύ συγγενικών ειδών --
07:04
But authorityεξουσία in humansτου ανθρώπου is not so closelyαπο κοντα basedμε βάση on powerεξουσία and brutalityκτηνωδία,
147
406000
4000
αλλά η εξουσία στους ανθρώπους δεν είναι τόσο στενά βασισμένη στην ισχύ και τη βαρβαρότητα
07:08
as it is in other primatesπρωτεύοντα.
148
410000
2000
όπως συμβαίνει σε άλλα πρωτεύοντα.
07:10
It's basedμε βάση on more voluntaryεθελοντικώς deferenceυπακοής,
149
412000
2000
Βασίζεται σε έναν περισσότερο οικειοθελή σεβασμό
07:12
and even elementsστοιχεία of love, at timesφορές.
150
414000
2000
και, σε κάποιες περιπτώσεις, στοιχεία αγάπης.
07:14
The fifthπέμπτος foundationθεμέλιο is purityαγνότητα/sanctityιερότητα.
151
416000
2000
Το πέμπτο θεμέλιο είναι η αγνότητα-ιερότητα.
07:16
This paintingζωγραφική is calledπου ονομάζεται "The AllegoryΑλληγορία Of ChastityΑγνότητα,"
152
418000
3000
Αυτός ο πίνακας ονομάζεται "Η Αλληγορία της Αγνότητας",
07:19
but purity'sκαθαρότητας του not just about suppressingκαταστολή femaleθηλυκός sexualityσεξουαλικότητα.
153
421000
3000
αλλά η αγνότητα δεν είναι απλά η καταπίεση της γυναικείας σεξουαλικότητας.
07:22
It's about any kindείδος of ideologyιδεολογία, any kindείδος of ideaιδέα
154
424000
3000
Πρόκειται για οποιοδήποτε είδος ιδεολογίας, οποιαδήποτε ιδέα
07:25
that tellsλέει you that you can attainεπίτευξη virtueΑρετή
155
427000
2000
που μας λέει ότι μπορούμε να επιτύχουμε την αρετή
07:27
by controllingέλεγχος what you do with your bodyσώμα,
156
429000
1000
ελέγχοντας το τι κάνουμε με το σώμα μας,
07:28
by controllingέλεγχος what you put into your bodyσώμα.
157
430000
2000
ελέγχοντας το τι βάζουμε στο σώμα μας.
07:30
And while the politicalπολιτικός right mayενδέχεται moralizeηθικολογώ sexφύλο much more,
158
432000
4000
Και παρότι η δεξιά μπορεί να ηθικοποιεί το σεξ πολύ περισσότερο,
07:34
the politicalπολιτικός left is really doing a lot of it with foodτροφή.
159
436000
2000
η αριστερά το πράττει σε μεγάλο βαθμό με το φαγητό.
07:36
FoodΤροφίμων is becomingθελκτικός extremelyεπακρώς moralizedmoralized nowadaysστην εποχή μας,
160
438000
2000
Το φαγητό ηθικοποιείται ολοένα και περισσότερο στις μέρες μας
07:38
and a lot of it is ideasιδέες about purityαγνότητα,
161
440000
2000
και σε μεγάλο βαθμό πρόκειται για την ιδέα περί αγνότητας,
07:40
about what you're willingπρόθυμος to touchαφή, or put into your bodyσώμα.
162
442000
3000
περί του τι είμαστε πρόθυμοι να αγγίξουμε ή να βάλουμε στο σώμα μας.
07:43
I believe these are the fiveπέντε bestκαλύτερος candidatesΟι υποψήφιοι
163
445000
3000
Πιστεύω ότι αυτά είναι οι πέντε καλύτεροι υποψήφιοι
07:46
for what's writtenγραπτός on the first draftπροσχέδιο of the moralηθικός mindμυαλό.
164
448000
2000
για το τι είναι γραμμένο στο πρώτο προσχέδιο του ηθικού νου.
07:48
I think this is what we come with, at leastελάχιστα
165
450000
1000
Νομίζω ότι αυτό είναι το λιγότερο με το οποίο ερχόμαστε,
07:49
a preparednessετοιμότητας to learnμαθαίνω all of these things.
166
451000
3000
μια ετοιμότητα να μάθουμε όλα αυτά τα πράγματα.
07:52
But as my sonυιός, MaxMax, growsμεγαλώνει up in a liberalφιλελεύθερη collegeΚολλέγιο townπόλη,
167
454000
3000
Αλλά καθώς ο γιός μου ο Μαξ μεγαλώνει σε μια φιλελεύθερη κολλεγιακή πόλη
07:56
how is this first draftπροσχέδιο going to get revisedαναθεωρημένη?
168
458000
2000
πώς πρόκειται να αναθεωρηθεί αυτό το πρώτο προσχέδιο;
07:58
And how will it endτέλος up beingνα εισαι differentδιαφορετικός
169
460000
2000
Και πώς θα καταλήξει να είναι διαφορετικός
08:00
from a kidπαιδί bornγεννημένος 60 milesμίλια southΝότος of us in LynchburgLynchburg, VirginiaΒιρτζίνια?
170
462000
3000
από ένα παιδί που γεννιέται 60 μίλια νοτιότερα από εμάς στο Λίντσμπουργκ της Βιρτζίνια;
08:03
To think about cultureΠολιτισμός variationπαραλλαγή, let's try a differentδιαφορετικός metaphorμεταφορική έννοια.
171
465000
2000
Για να σκεφτούμε πάνω στην πολιτισμική ποικιλομορφία, ας δοκιμάσουμε μια διαφορετική μεταφορά.
08:05
If there really are fiveπέντε systemsσυστήματα at work in the mindμυαλό --
172
467000
3000
Εάν πράγματι υπάρχουν πέντε συστήματα εν λειτουργία στο νου --
08:08
fiveπέντε sourcesπηγές of intuitionsτις διαισθήσεις and emotionsσυναισθήματα --
173
470000
2000
πέντε πηγές διαισθήσεων και συναισθημάτων --
08:10
then we can think of the moralηθικός mindμυαλό
174
472000
2000
τότε μπορούμε να σκεφτούμε τον ηθικό νου
08:12
as beingνα εισαι like one of those audioήχου equalizersισοσταθμιστές that has fiveπέντε channelsκανάλια,
175
474000
2000
σαν να ήταν ένας από αυτούς τους ισοσταθμιστές ήχου που έχει πέντε κανάλια,
08:14
where you can setσειρά it to a differentδιαφορετικός settingσύνθεση on everyκάθε channelΚανάλι.
176
476000
2000
στους οποίους μπορείς να έχεις μια διαφορετική ρύθμιση σε κάθε κανάλι.
08:16
And my colleaguesΣυνάδελφοι, BrianBrian NosekNosek and JesseJesse GrahamGraham, and I,
177
478000
3000
Και οι συνάδελφοί μου, ο Μπράιαν Νόζεκ και ο Τζέσε Γκράχαμ, και εγώ
08:19
madeέκανε a questionnaireερωτηματολόγιο, whichοι οποίες we put up on the WebWeb at wwwwww.YourMoralsYourMorals.orgorg.
178
481000
5000
φτιάξαμε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο βάλαμε στο δίκτυο στο www.YourMorals.org.
08:24
And so farμακριά, 30,000 people have takenληφθεί this questionnaireερωτηματολόγιο, and you can too.
179
486000
5000
Και έως τώρα, 30.000 άνθρωποι συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο, όπως μπορείτε και εσείς.
08:29
Here are the resultsΑποτελέσματα.
180
491000
1000
Ορίστε τα αποτελέσματα.
08:30
Here are the resultsΑποτελέσματα from about 23,000 AmericanΑμερικανική citizensοι πολίτες.
181
492000
3000
Ορίστε τα αποτελέσματα από 23.000 Αμερικανούς πολίτες.
08:33
On the left, I've plottedαπεικονίζονται the scoresβαθμολογίες for liberalsΟι Φιλελεύθεροι;
182
495000
2000
Στα αριστερά παρέθεσα τα αποτελέσματα των φιλελεύθερων,
08:35
on the right, those for conservativesΟι Συντηρητικοί; in the middleΜέσης, the moderatesμετριοπαθείς.
183
497000
2000
στα δεξιά αυτά των συντηρητικών και στη μέση των μετριοπαθών.
08:37
The blueμπλε lineγραμμή showsδείχνει you people'sτων ανθρώπων responsesαπαντήσεις
184
499000
2000
Η μπλε γραμμή σας δείχνει τις αποκρίσεις των ανθρώπων
08:39
on the averageμέση τιμή of all the harmκανω κακο questionsερωτήσεις.
185
501000
2000
κατά μέσο όρο σε όλες τις ερωτήσεις που αφορούν την πρόκληση βλάβης.
08:41
So, as you see, people careΦροντίδα about harmκανω κακο and careΦροντίδα issuesθέματα.
186
503000
3000
Έτσι, όπως μπορείτε να δείτε, οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για τα ζητήματα πρόκλησης βλάβης και φροντίδας.
08:44
They give highυψηλός endorsementέγκριση of these sortsείδος of statementsδηλώσεις
187
506000
2000
Δίνουν υψηλές βαθμολογίες επιδοκιμασίας αυτού του είδους των προτάσεων
08:46
all acrossαπέναντι the boardσανίδα, but as you alsoεπίσης see,
188
508000
2000
κατά μήκος όλων των διαβαθμίσεων, αλλά όπως επίσης μπορείτε να δείτε,
08:48
liberalsΟι Φιλελεύθεροι careΦροντίδα about it a little more than conservativesΟι Συντηρητικοί -- the lineγραμμή slopesπλαγιές down.
189
510000
3000
οι φιλελεύθεροι νοιάζονται για αυτό λίγο περισσότερο από τους συντηρητικούς, η καμπύλη κλίνει προς τα κάτω.
08:51
SameΊδια storyιστορία for fairnessδικαιοσύνη.
190
513000
2000
Η ίδια ιστορία με τη αίσθηση του δικαίου.
08:53
But look at the other threeτρία linesγραμμές.
191
515000
2000
Αλλά κοιτάξτε τις άλλες τρεις καμπύλες,
08:55
For liberalsΟι Φιλελεύθεροι, the scoresβαθμολογίες are very lowχαμηλός.
192
517000
2000
για τους φιλελεύθερους οι βαθμολογίες είναι πολύ χαμηλές.
08:57
LiberalsΟι Φιλελεύθεροι are basicallyβασικα sayingρητό, "No, this is not moralityηθική.
193
519000
2000
Οι φιλελεύθεροι βασικά λένε "Όχι, αυτό δεν είναι ηθικό ζήτημα.
08:59
In-groupΕνδοομάδας, authorityεξουσία, purityαγνότητα -- this stuffυλικό has nothing to do with moralityηθική. I rejectαπόρριψη it."
194
521000
3000
Η ομάδα, η αυθεντία, η αγνότητα -- αυτά είναι άσχετα με την ηθική. Τα απορρίπτω."
09:02
But as people get more conservativeσυντηρητικός, the valuesαξίες riseαύξηση.
195
524000
2000
Αλλά καθώς οι άνθρωποι γίνονται πιο συντηρητικοί, οι βαθμολογίες ανεβαίνουν.
09:04
We can say that liberalsΟι Φιλελεύθεροι have a kindείδος of a two-channelδύο καναλιών,
196
526000
3000
Μπορούμε να πούμε ότι οι φιλελεύθεροι έχουν ένα είδος δικάναλης,
09:07
or two-foundationδύο-Ίδρυμα moralityηθική.
197
529000
1000
ή μιας ηθικής βασισμένης σε δύο θεμέλια.
09:08
ConservativesΟι Συντηρητικοί have more of a five-foundationπέντε-Ίδρυμα,
198
530000
2000
Οι συντηρητικοί έχουν μάλλον μια ηθική βασισμένη σε πέντε θεμέλια
09:10
or five-channelπέντε-καναλιών moralityηθική.
199
532000
2000
ή πεντακάναλη ηθική.
09:12
We find this in everyκάθε countryΧώρα we look at.
200
534000
1000
Βρίσκουμε αυτά τα αποτελέσματα σε όποια χώρα και αν κοιτάξαμε.
09:13
Here'sΕδώ είναι the dataδεδομένα for 1,100 CanadiansΚαναδοί.
201
535000
2000
Ορίστε τα δεδομένα για 1.100 Καναδούς.
09:15
I'll just flipαναρρίπτω throughδιά μέσου a fewλίγοι other slidesδιαφάνειες.
202
537000
2000
Θα πηδήξω μερικές διαφάνειες.
09:17
The U.K., AustraliaΑυστραλία, NewΝέα ZealandΖηλανδία, WesternΔυτική EuropeΕυρώπη, EasternΑνατολική EuropeΕυρώπη,
203
539000
3000
Το Η.Β., η Αυστραλία, η Ν. Ζηλανδία, η Δυτική Ευρώπη, η Ανατολική Ευρώπη,
09:20
LatinΛατινική AmericaΑμερική, the MiddleΜέση EastΑνατολή, EastΑνατολή AsiaΑσία and SouthΝότια AsiaΑσία.
204
542000
4000
η Λατινική Αμερική, η Μέση Ανατολή, η Ανατολική Ασία και η Νότια Ασία.
09:24
NoticeΕιδοποίηση alsoεπίσης that on all of these graphsγραφικές παραστάσεις,
205
546000
2000
Παρατηρείστε επίσης ότι σε όλα αυτά τα γραφήματα
09:26
the slopeκλίση is steeperπιο απότομη on in-groupενδοομάδας, authorityεξουσία, purityαγνότητα.
206
548000
3000
η κλίση είναι περισσότερο απότομη στην ομάδα, την αυθεντία, την αγνότητα.
09:29
WhichΟποία showsδείχνει that withinστα πλαίσια any countryΧώρα,
207
551000
2000
Το οποίο δείχνει ότι σε οποιαδήποτε χώρα
09:31
the disagreementδιαφωνία isn't over harmκανω κακο and fairnessδικαιοσύνη.
208
553000
3000
η διαφωνία δεν είναι μεταξύ της πρόκλησης βλάβης και της αίσθησης δικαίου.
09:34
EverybodyΟ καθένας -- I mean, we debateδημόσια συζήτηση over what's fairέκθεση --
209
556000
2000
Ο καθένας -- εννοώ, συζητάμε για το τι είναι δίκαιο --
09:36
but everybodyόλοι agreesσυμφωνεί that harmκανω κακο and fairnessδικαιοσύνη matterύλη.
210
558000
3000
αλλά ο καθένας συμφωνεί ότι η πρόκληση βλάβης και η αίσθηση του δικαίου είναι σημαντικά.
09:39
MoralΗθική argumentsεπιχειρήματα withinστα πλαίσια culturesπολιτισμών
211
561000
2000
Οι ηθικές διαφωνίες μέσα σε διαφορετικές κουλτούρες
09:41
are especiallyειδικά about issuesθέματα of in-groupενδοομάδας, authorityεξουσία, purityαγνότητα.
212
563000
3000
είναι ειδικότερα περί ζητημάτων ομάδας, αυθεντίας, αγνότητας.
09:44
This effectαποτέλεσμα is so robustεύρωστος that we find it no matterύλη how we askπαρακαλώ the questionερώτηση.
213
566000
3000
Αυτή η επίδραση είναι τόσο έντονη που τη συναντάμε άσχετα από το πώς θα κάνουμε την ερώτηση.
09:47
In one recentπρόσφατος studyμελέτη,
214
569000
2000
Σε μια πρόσφατη μελέτη
09:49
we askedερωτηθείς people to supposeυποθέτω you're about to get a dogσκύλος.
215
571000
2000
ζητήσαμε από ανθρώπους να υποθέσουν ότι πρόκειται να αγοράσεις ένα σκύλο.
09:51
You pickedεκλεκτός a particularιδιαιτερος breedράτσα,
216
573000
1000
Διάλεξες μια συγκεκριμένη ράτσα,
09:52
you learnedέμαθα some newνέος informationπληροφορίες about the breedράτσα.
217
574000
2000
έμαθες κάποιες νέες πληροφορίες για τη ράτσα αυτή.
09:54
SupposeΑς υποθέσουμε ότι you learnμαθαίνω that this particularιδιαιτερος breedράτσα is independent-mindedανεξάρτητη ομόφρονα,
218
576000
3000
Υποθέστε ότι μαθαίνεις πως τα άτομα αυτής της ράτσας συμπεριφέρονται σαν ανεξάρτητα
09:57
and relatesαναφέρεται to its ownerιδιοκτήτης as a friendφίλος and an equalίσος?
219
579000
2000
και σχετίζονται με τον ιδιοκτήτη τους σαν φίλοι και ίσοι.
09:59
Well, if you are a liberalφιλελεύθερη, you say, "Hey, that's great!"
220
581000
2000
Λοιπόν, αν είσαι φιλελεύθερος θα πεις: «Ορίστε, αυτό είναι τέλειο!»,
10:01
Because liberalsΟι Φιλελεύθεροι like to say, "FetchFetch, please."
221
583000
2000
επειδή οι φιλελεύθεροι αρέσκονται στο να λένε «Πιάσε, σε παρακαλώ».
10:03
(LaughterΤο γέλιο)
222
585000
4000
(Γέλια)
10:08
But if you're conservativeσυντηρητικός, that's not so attractiveελκυστικός.
223
590000
3000
Αλλά εάν είσαι συντηρητικός, αυτό δεν είναι τόσο επιθυμητό.
10:11
If you're conservativeσυντηρητικός, and you learnμαθαίνω that a dog'sτου σκύλου extremelyεπακρώς loyalπιστός
224
593000
3000
Εάν είσαι συντηρητικός και μάθεις ότι ο σκύλος είναι εξαιρετικά πιστός
10:14
to its home and familyοικογένεια, and doesn't warmζεστός up quicklyγρήγορα to strangersαγνώστους,
225
596000
2000
στο σπιτικό και την οικογένειά του, και δεν κάνει χαρές αμέσως σε ξένους,
10:16
for conservativesΟι Συντηρητικοί, well, loyaltyπίστη is good -- dogsΣκύλοι oughtπρέπει to be loyalπιστός.
226
598000
3000
για τους συντηρητικούς – ε, το να είσαι πιστός είναι καλό -- τα σκυλιά οφείλουν να είναι πιστά.
10:19
But to a liberalφιλελεύθερη, it soundsήχους like this dogσκύλος
227
601000
2000
Αλλά για έναν φιλελεύθερο, μοιάζει σαν αυτό το σκυλί
10:21
is runningτρέξιμο for the RepublicanΡεπουμπλικανικό nominationυποψηφιότητα.
228
603000
2000
να κατεβαίνει υποψήφιος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών.
10:23
(LaughterΤο γέλιο)
229
605000
1000
(Γέλια)
10:24
So, you mightθα μπορούσε say, OK,
230
606000
2000
Οπότε μπορεί να πείτε, ΟΚ,
10:26
there are these differencesδιαφορές betweenμεταξύ liberalsΟι Φιλελεύθεροι and conservativesΟι Συντηρητικοί,
231
608000
2000
υπάρχουν αυτές οι διαφορές μεταξύ φιλελεύθερων και συντηρητικών,
10:28
but what makesκάνει those threeτρία other foundationsθεμέλια moralηθικός?
232
610000
2000
αλλά τι κάνει αυτά τα άλλα τρία θεμέλια ηθικώς σχετικά;
10:30
Aren'tΔεν είναι those just the foundationsθεμέλια of xenophobiaξενοφοβία
233
612000
2000
Μήπως είναι απλά τα θεμέλια της ξενοφοβίας
10:32
and authoritarianismο αυταρχισμός and PuritanismΠουριτανισμού?
234
614000
2000
και της απολυταρχίας και του πουριτανισμού;
10:34
What makesκάνει them moralηθικός?
235
616000
1000
Τι τα κάνει ηθικώς σχετικά;
10:35
The answerαπάντηση, I think, is containedπεριέχονται in this incredibleαπίστευτος triptychτρίπτυχο from HieronymusΙερώνυμος BoschBosch,
236
617000
3000
Η απάντηση, νομίζω, περιέχεται σε εκείνο το απίστευτο τρίπτυχο
10:38
"The GardenΚήπος of EarthlyΓήινα DelightsΑπολαύσεις."
237
620000
2000
«Ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων», του Ιερώνυμου Μπος.
10:40
In the first panelπίνακας, we see the momentστιγμή of creationδημιουργία.
238
622000
3000
Στο πρώτο πλάνο, βλέπουμε τη στιγμή της δημιουργίας.
10:43
All is orderedδιέταξε, all is beautifulπανεμορφη, all the people and animalsτων ζώων
239
625000
4000
Όλα είναι εν τάξει, όλα είναι όμορφα, όλοι οι άνθρωποι και τα ζώα
10:47
are doing what they're supposedυποτιθεμένος to be doing, where they're supposedυποτιθεμένος to be.
240
629000
3000
κάνουν αυτό που όφειλαν να κάνουν, είναι εκεί που έπρεπε να είναι.
10:50
But then, givenδεδομένος the way of the worldκόσμος, things changeαλλαγή.
241
632000
3000
Αλλά έπειτα, δεδομένου του πώς είναι ο κόσμος, τα πράγματα αλλάζουν.
10:53
We get everyκάθε personπρόσωπο doing whateverοτιδήποτε he wants,
242
635000
2000
Έχουμε τον καθένα να κάνει ό,τι θέλει,
10:55
with everyκάθε apertureάνοιγμα of everyκάθε other personπρόσωπο and everyκάθε other animalζώο.
243
637000
3000
με κάθε οπή κάθε ανθρώπου και ζώου.
10:58
Some of you mightθα μπορούσε recognizeαναγνωρίζω this as the '60s.
244
640000
2000
Κάποιοι μπορεί να τα αναγνωρίσετε αυτά ως τη δεκαετία του ’60.
11:00
(LaughterΤο γέλιο)
245
642000
1000
(Γέλια)
11:01
But the '60s inevitablyαναπόφευκτα givesδίνει way to the '70s,
246
643000
4000
Αλλά η δεκαετία του ’60 αναπόφευκτα δίνει τη σειρά της στη δεκαετία του ’70,
11:05
where the cuttingsμοσχεύματα of the aperturesτα ανοίγματα hurtπλήγμα a little bitκομμάτι more.
247
647000
4000
όπου οι οπές γίvovται πληγές.
11:09
Of courseσειρά μαθημάτων, BoschBosch calledπου ονομάζεται this hellκόλαση.
248
651000
2000
Φυσικά, ο Μπος το ονόμασε αυτό Κόλαση.
11:11
So this triptychτρίπτυχο, these threeτρία panelsπάνελ
249
653000
3000
Επομένως αυτό το τρίπτυχο, αυτά τα τρία πλάνα,
11:14
portrayαπεικονίζουν the timelessδιαχρονικό truthαλήθεια that orderΣειρά tendsτείνει to decayτερηδόνα.
250
656000
5000
αντικατοπτρίζουν την διαχρονική αλήθεια ότι η τάξη τείνει να καταρρέει.
11:19
The truthαλήθεια of socialκοινωνικός entropyεντροπία.
251
661000
2000
Την αλήθεια της κοινωνικής εντροπίας.
11:21
But lestΜήπως you think this is just some partμέρος of the ChristianΧριστιανική imaginationφαντασία
252
663000
3000
Αλλά εάν νομίζατε ότι αυτά είναι απλά κάποιο κομμάτι της Χριστιανικής φαντασίας
11:24
where ChristiansΟι Χριστιανοί have this weirdΠερίεργο problemπρόβλημα with pleasureευχαρίστηση,
253
666000
2000
όπου οι Χριστιανοί έχουν αυτό το παράξενο πρόβλημα με την ευχαρίστηση,
11:26
here'sεδώ είναι the sameίδιο storyιστορία, the sameίδιο progressionπροχώρηση,
254
668000
3000
ορίστε η ίδια ιστορία, η ίδια διαδοχή,
11:29
told in a paperχαρτί that was publishedδημοσίευσε in NatureΦύση a fewλίγοι yearsχρόνια agoπριν,
255
671000
3000
ειπωμένη σε ένα επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Nature μερικά χρόνια πριν,
11:32
in whichοι οποίες ErnstΕρνστ FehrFehr and SimonSimon GachterGachter had people playπαίζω a commonsκοινά dilemmaδίλημμα.
256
674000
4000
στο οποίο ο Ερνστ Φερ και ο Σάιμον Γκάχτερ έβαζαν ανθρώπους να παίζουν δίλημμα αμοιβαιότητας.
11:36
A gameπαιχνίδι in whichοι οποίες you give people moneyχρήματα,
257
678000
2000
Ένα παίγνιο στο οποίο δίνεις χρήματα σε ανθρώπους
11:38
and then, on eachκαθε roundγύρος of the gameπαιχνίδι,
258
680000
2000
και ύστερα σε κάθε γύρο του παιχνιδιού
11:40
they can put moneyχρήματα into a commonκοινός potδοχείο,
259
682000
2000
μπορούν να βάλουν λεφτά στο δοχείο της ομάδας
11:42
and then the experimenterπειραματιστής doublesδιπλασιάζει what's in there,
260
684000
2000
και μετά ο πειραματιστής διπλασιάζει ό,τι βρίσκεται εκεί
11:44
and then it's all dividedδιαιρεμένη amongαναμεταξύ the playersΠαίκτες.
261
686000
2000
και μετά όλο το ποσό διαιρείται προς όλους τους παίκτες.
11:46
So it's a really niceόμορφη analogαναλογικό for all sortsείδος of environmentalπεριβάλλοντος issuesθέματα,
262
688000
3000
Άρα είναι μια καλή αναλογία για όλα τα είδη περιβαλλοντικών ζητημάτων
11:49
where we're askingζητώντας people to make a sacrificeθυσία
263
691000
2000
όπου ζητάμε από ανθρώπους να κάνουν μια θυσία
11:51
and they themselvesτους εαυτούς τους don't really benefitόφελος from theirδικα τους ownτα δικά sacrificeθυσία.
264
693000
2000
και αυτοί οι ίδιοι δεν ωφελούνται στ’ αλήθεια από τη θυσία τους.
11:53
But you really want everybodyόλοι elseαλλού to sacrificeθυσία,
265
695000
2000
Αλλά στ’ αλήθεια θες από όλους τους άλλους να θυσιαστούν
11:55
but everybodyόλοι has a temptationο πειρασμός to a freeΕλεύθερος rideβόλτα.
266
697000
2000
αλλά ο καθένας αντιμετωπίζει τον πειρασμό να παρασιτίσει.
11:57
And what happensσυμβαίνει is that, at first, people startαρχή off reasonablyεύλογα cooperativeΣυνεταιρισμός --
267
699000
4000
Και αυτό που συμβαίνει είναι ότι στην αρχή οι άνθρωποι αρχίζουν αρκετά συνεργατικά –
12:01
and this is all playedέπαιξε anonymouslyανώνυμα.
268
703000
2000
και όλο αυτό παίζεται ανώνυμα --
12:03
On the first roundγύρος, people give about halfΉμισυ of the moneyχρήματα that they can.
269
705000
3000
στον πρώτο γύρο οι άνθρωποι δίνουν περίπου τα μισά από αυτά που μπορούν.
12:06
But they quicklyγρήγορα see, "You know what, other people aren'tδεν είναι doing so much thoughαν και.
270
708000
3000
Αλλά γρήγορα βλέπουν, «Ξέρεις τι, οι άλλοι δεν δίνουν τόσα πολλά πάντως.
12:09
I don't want to be a suckerκορόιδο. I'm not going to cooperateσυνεργάζονται."
271
711000
2000
Δεν θέλω να είμαι το κορόιδο. Δεν πρόκειται να συνεργαστώ.»
12:11
And so cooperationσυνεργασία quicklyγρήγορα decaysδιασπάται from reasonablyεύλογα good, down to closeΚοντά to zeroμηδέν.
272
713000
4000
Και έτσι η συνεργασία γρήγορα καταρρέει από το σχετικά καλή στο σχεδόν καμία.
12:15
But then -- and here'sεδώ είναι the trickτέχνασμα --
273
717000
2000
Αλλά τότε – και εκεί είναι το κόλπο --
12:17
FehrFehr and GachterGachter said, on the seventhέβδομος roundγύρος, they told people,
274
719000
2000
οι Φερ και Γκάχτερ -- στον έβδομο γύρο είπαν στους ανθρώπους
12:19
"You know what? NewΝέα ruleκανόνας.
275
721000
2000
«Ξέρετε τι; Νέος κανόνας.
12:21
If you want to give some of your ownτα δικά moneyχρήματα
276
723000
2000
Εάν θέλετε να δώσετε λίγα από τα χρήματά σας
12:23
to punishβαζω τιμωρια people who aren'tδεν είναι contributingσυμβάλλοντας, you can do that."
277
725000
4000
για να τιμωρήσετε αυτούς που δεν συνεισφέρουν, μπορείτε να το κάνετε.»
12:27
And as soonσύντομα as people heardακούσει about the punishmentτιμωρία issueθέμα going on,
278
729000
3000
Και μόλις οι άνθρωποι άκουσαν για τιμωρία
12:30
cooperationσυνεργασία shootsπυροβολεί up.
279
732000
2000
η συνεργασία απογειώνεται.
12:32
It shootsπυροβολεί up and it keepsκρατάει going up.
280
734000
2000
Απογειώνεται και συνεχίζει να αυξάνεται.
12:34
There's a lot of researchέρευνα showingεπίδειξη that to solveλύσει cooperativeΣυνεταιρισμός problemsπροβλήματα, it really helpsβοηθάει.
281
736000
3000
Υπάρχει πολύ έρευνα που δείχνει ότι για να λυθούν προβλήματα συνεργασίας βοηθάει πολύ.
12:37
It's not enoughαρκετά to just appealέφεση to people'sτων ανθρώπων good motivesκίνητρα.
282
739000
2000
Δεν είναι αρκετό απλά να επικαλεστείς τα καλοήθη κίνητρα των ανθρώπων –
12:39
It really helpsβοηθάει to have some sortείδος of punishmentτιμωρία.
283
741000
2000
βοηθάει πολύ να έχεις κάποιου είδους τιμωρίας.
12:41
Even if it's just shameντροπή or embarrassmentαμηχανία or gossipκουτσομπολιό,
284
743000
2000
Ακόμα και εάν είναι απλά ντροπή ή προσβολή ή κουτσομπολιό
12:43
you need some sortείδος of punishmentτιμωρία to bringνα φερεις people,
285
745000
3000
χρειάζεσαι κάποιο είδος τιμωρίας για να καταφέρεις ανθρώπους,
12:46
when they're in largeμεγάλο groupsομάδες, to cooperateσυνεργάζονται.
286
748000
2000
όταν είναι σε μεγάλες ομάδες, να συνεργαστούν.
12:48
There's even some recentπρόσφατος researchέρευνα suggestingπροτείνοντας that religionθρησκεία --
287
750000
3000
Υπάρχει ακόμα κάποια πρόσφατη έρευνα που φαίνεται να δείχνει ότι η θρησκεία –
12:51
primingαστάρωμα God, makingκατασκευή people think about God --
288
753000
2000
προετοιμάζοντας με την ιδέα του Θεού, κάνοντας τους ανθρώπους να σκεφτούν το Θεό –
12:53
oftenσυχνά, in some situationsκαταστάσεις, leadsοδηγεί to more cooperativeΣυνεταιρισμός, more pro-socialυπέρ κοινωνικής behaviorη ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ.
289
755000
5000
συχνά, σε κάποιες περιπτώσεις οδηγεί σε περισσότερο συνεργατική, περισσότερο προ-κοινωνική συμπεριφορά.
12:59
Some people think that religionθρησκεία is an adaptationπροσαρμογή
290
761000
2000
Κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι η θρησκεία είναι μια προσαρμογή
13:01
evolvedεξελίχθηκε bothκαι τα δυο by culturalπολιτιστικός and biologicalβιολογικός evolutionεξέλιξη
291
763000
2000
που εξελίχθηκε τόσο μέσω της πολιτισμικής όσο και της βιολογικής εξέλιξης
13:03
to make groupsομάδες to cohereσυνέρχομαι,
292
765000
2000
για να προκαλεί συνοχή στις ομάδες,
13:05
in partμέρος for the purposeσκοπός of trustingΕμπιστεμένος eachκαθε other,
293
767000
2000
εν μέρει έτσι ώστε να εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο,
13:07
and then beingνα εισαι more effectiveαποτελεσματικός at competingανταγωνίζονται with other groupsομάδες.
294
769000
2000
και έτσι να είναι πιο αποτελεσματικοί στον ανταγωνισμό με άλλες ομάδες.
13:09
I think that's probablyπιθανώς right,
295
771000
1000
Νομίζω ότι αυτό είναι σωστό,
13:10
althoughαν και this is a controversialαμφιλεγόμενος issueθέμα.
296
772000
2000
αν και το ζήτημα είναι αμφιλεγόμενο.
13:12
But I'm particularlyιδιαίτερα interestedενδιαφερόμενος in religionθρησκεία,
297
774000
2000
Αλλά ενδιαφέρομαι ιδιαιτέρως για τη θρησκεία
13:14
and the originπροέλευση of religionθρησκεία, and in what it does to us and for us.
298
776000
3000
και την προέλευση της θρησκείας, και το τι κάνει σε εμάς και για εμάς.
13:17
Because I think that the greatestμεγαλύτερη wonderθαύμα in the worldκόσμος is not the GrandGrand CanyonΦαράγγι.
299
779000
4000
Επειδή πιστεύω ότι το μεγαλύτερο θαύμα στον κόσμο δεν είναι το Γκραντ Κάνιον.
13:21
The GrandGrand CanyonΦαράγγι is really simpleαπλός.
300
783000
2000
Το Γκραντ Κάνιον είναι αρκετά απλό.
13:23
It's just a lot of rockβράχος, and then a lot of waterνερό and windάνεμος, and a lot of time,
301
785000
3000
Είναι απλά πολύ πέτρα και μετά πολύ νερό και αέρας, και πολύς καιρός,
13:26
and you get the GrandGrand CanyonΦαράγγι.
302
788000
2000
και έχεις το Γκραντ Κάνιον.
13:28
It's not that complicatedπερίπλοκος.
303
790000
1000
Δεν είναι τόσο πολύπλοκο.
13:29
This is what's really complicatedπερίπλοκος,
304
791000
2000
Αυτό είναι που είναι πολύπλοκο,
13:31
that there were people livingζωή in placesθέσεις like the GrandGrand CanyonΦαράγγι,
305
793000
2000
ότι υπήρχαν άνθρωποι που ζούσαν σε μέρη σαν το Γκραντ Κάνιον,
13:33
cooperatingΣυνεργαζόμενοι with eachκαθε other, or on the savannahsσαβάνες of AfricaΑφρική,
306
795000
2000
συνεργάζονταν μεταξύ τους, ή στις σαβάνες της Αφρικής
13:35
or on the frozenπαγωμένος shoresακτές of AlaskaΑλάσκα, and then some of these villagesχωριά
307
797000
3000
ή στις παγωμένες ακτές της Αλάσκας, και μετά κάποια από αυτά τα χωριά
13:38
grewαυξήθηκε into the mightyπανίσχυρη citiesπόλεις of BabylonΒαβυλώνα, and RomeΡώμη, and TenochtitlanΤενοτστιτλάν.
308
800000
4000
μετατράπηκαν σε μεγαλοπρεπείς πόλεις όπως η Βαβυλώνα, η Ρώμη και η Τενοτσιτλάν.
13:42
How did this happenσυμβεί?
309
804000
1000
Πώς έγινε αυτό;
13:43
This is an absoluteαπόλυτος miracleθαύμα, much harderπιο δυνατα to explainεξηγώ than the GrandGrand CanyonΦαράγγι.
310
805000
3000
Αυτό είναι ένα απίστευτο θαύμα, πολύ πιο δύσκολο να το εξηγήσεις από το Γκραντ Κάνιον.
13:46
The answerαπάντηση, I think, is that they used everyκάθε toolεργαλείο in the toolboxεργαλειοθήκη.
311
808000
3000
Η απάντηση είναι, νομίζω, ότι χρησιμοποίησαν κάθε διαθέσιμο εργαλείο.
13:49
It tookπήρε all of our moralηθικός psychologyΨυχολογία
312
811000
2000
Χρειάστηκε όλη μας η ηθική ψυχολογία
13:51
to createδημιουργώ these cooperativeΣυνεταιρισμός groupsομάδες.
313
813000
2000
για να δημιουργήσουμε αυτές τις συνεργατικές ομάδες.
13:53
Yes, you do need to be concernedενδιαφερόμενος about harmκανω κακο,
314
815000
2000
Ναι, χρειάζεται να σε απασχολεί η πρόκληση βλάβης.
13:55
you do need a psychologyΨυχολογία of justiceδικαιοσύνη.
315
817000
1000
χρειάζεσαι μια ψυχολογία περί δικαιοσύνης.
13:56
But it really helpsβοηθάει to organizeοργανώνω a groupομάδα if you can have sub-groupsυπο-ομάδες,
316
818000
3000
Αλλά στ’ αλήθεια βοηθάει να οργανώσεις μια ομάδα εάν μπορείς να έχεις υπο-ομάδες
13:59
and if those sub-groupsυπο-ομάδες have some internalεσωτερικός structureδομή,
317
821000
3000
και εάν αυτές οι υπο-ομάδες έχουν μια εσωτερική δομή,
14:02
and if you have some ideologyιδεολογία that tellsλέει people
318
824000
2000
και εάν έχεις μια ιδεολογία που να λέει στους ανθρώπους
14:04
to suppressκαταστέλλω theirδικα τους carnalityασέλγεια, to pursueεπιδιώκω higherπιο ψηλά, noblerευγενής endsτελειώνει.
319
826000
4000
να καταπιέσουν τη σαρκικότητά τους, να κυνηγήσουν ανώτερους, ευγενέστερους σκοπούς.
14:08
And now we get to the cruxουσία of the disagreementδιαφωνία
320
830000
2000
Και τώρα ερχόμαστε στο κέντρο της διαφωνίας
14:10
betweenμεταξύ liberalsΟι Φιλελεύθεροι and conservativesΟι Συντηρητικοί.
321
832000
2000
μεταξύ των φιλελεύθερων και των συντηρητικών.
14:12
Because liberalsΟι Φιλελεύθεροι rejectαπόρριψη threeτρία of these foundationsθεμέλια.
322
834000
2000
Επειδή οι φιλελεύθεροι απορρίπτουν τρία από αυτά τα θεμέλια.
14:14
They say "No, let's celebrateγιορτάζω diversityποικιλία, not commonκοινός in-groupενδοομάδας membershipιδιότητα μέλους."
323
836000
3000
Λένε, «Όχι, ας γιορτάσουμε την ποικιλομορφία, όχι την κοινή συμμετοχή σε κάποια ομάδα».
14:17
They say, "Let's questionερώτηση authorityεξουσία."
324
839000
2000
Λένε, «Ας αμφισβητήσουμε την εξουσία».
14:19
And they say, "Keep your lawsτου νόμου off my bodyσώμα."
325
841000
2000
Και λένε, «Κράτα τους νόμους σου μακριά από το σώμα μου».
14:21
LiberalsΟι Φιλελεύθεροι have very nobleευγενής motivesκίνητρα for doing this.
326
843000
3000
Οι φιλελεύθεροι έχουν πολύ ευγενή κίνητρα που το κάνουν αυτό.
14:24
TraditionalΠαραδοσιακό authorityεξουσία, traditionalπαραδοσιακός moralityηθική can be quiteαρκετά repressiveκατασταλτικός,
327
846000
3000
Η παραδοσιακή εξουσία, η παραδοσιακή ηθική μπορούν να είναι αρκετά καταπιεστικές
14:27
and restrictiveπεριοριστικά to those at the bottomκάτω μέρος, to womenγυναίκες, to people that don't fitκατάλληλος in.
328
849000
3000
και περιοριστικές σε αυτούς στον πάτο της πυραμίδας, στις γυναίκες, σε ανθρώπους που δεν ταιριάζουν.
14:30
So liberalsΟι Φιλελεύθεροι speakμιλώ for the weakαδύναμος and oppressedκαταπιεσμένων.
329
852000
2000
Επομένως οι φιλελεύθεροι μιλάνε εξ ονόματος των αδύναμων και των καταπιεσμένων.
14:32
They want changeαλλαγή and justiceδικαιοσύνη, even at the riskκίνδυνος of chaosχάος.
330
854000
2000
Θέλουν αλλαγή και δικαιοσύνη, ακόμα και με το ρίσκο του χάους.
14:34
This guy'sπαιδιά shirtπουκάμισο saysλέει, "Stop bitchingγκρίνια, startαρχή a revolutionεπανάσταση."
331
856000
3000
Το μπλουζάκι αυτού του τύπου λέει: «Σταματήστε να τσακώνεστε, αρχίστε μια επανάσταση».
14:37
If you're highυψηλός in opennessειλικρίνεια to experienceεμπειρία, revolutionεπανάσταση is good,
332
859000
2000
Εάν παίρνετε υψηλή βαθμολογία στην δεκτικότητα στις νέες εμπειρίες, η επανάσταση είναι κάτι καλό,
14:39
it's changeαλλαγή, it's funδιασκέδαση.
333
861000
2000
είναι αλλαγή, έχει πλάκα.
14:41
ConservativesΟι Συντηρητικοί, on the other handχέρι, speakμιλώ for institutionsιδρύματα and traditionsπαραδόσεις.
334
863000
3000
Οι συντηρητικοί, από την άλλη μεριά, μιλάνε για θεσμούς και παραδόσεις.
14:44
They want orderΣειρά, even at some costκόστος to those at the bottomκάτω μέρος.
335
866000
4000
Θέλουν τάξη, ακόμα και με κάποιο κόστος για αυτούς στη βάση της πυραμίδας.
14:48
The great conservativeσυντηρητικός insightδιορατικότητα is that orderΣειρά is really hardσκληρά to achieveφέρνω σε πέρας.
336
870000
2000
Η κύρια ιδέα των συντηρητικών είναι ότι η τάξη είναι κάτι που είναι δύσκολο να επιτευχθεί.
14:50
It's really preciousπολύτιμος, and it's really easyεύκολος to loseχάνω.
337
872000
3000
Είναι πάρα πολύ πολύτιμη και είναι πολύ εύκολο να χαθεί.
14:53
So as EdmundEdmund BurkeBurke said, "The restraintsσυστήματα συγκράτησης on menάνδρες,
338
875000
2000
Επομένως όπως είπε ο Έντμουντ Μπερκ: «Οι περιορισμοί στους ανθρώπους,
14:55
as well as theirδικα τους libertiesελευθεριών, are to be reckonedυπολογίσιμη δύναμη amongαναμεταξύ theirδικα τους rightsδικαιώματα."
339
877000
3000
όπως και οι ελευθερίες τους, θα πρέπει να θεωρούνται ως δικαιώματά τους».
14:58
This was after the chaosχάος of the FrenchΓαλλικά RevolutionΕπανάσταση.
340
880000
2000
Αυτό ήταν ύστερα από το χάος της Γαλλικής Επανάστασης.
15:00
So onceμια φορά you see this -- onceμια φορά you see
341
882000
2000
Άρα όταν το δείτε αυτό -- όταν δείτε
15:02
that liberalsΟι Φιλελεύθεροι and conservativesΟι Συντηρητικοί bothκαι τα δυο have something to contributeσυμβάλλει,
342
884000
3000
ότι και οι φιλελεύθεροι και οι συντηρητικοί έχουν κάτι να προτείνουν,
15:05
that they formμορφή a balanceισορροπία on changeαλλαγή versusεναντίον stabilityσταθερότητα --
343
887000
3000
ότι διαμορφώνουν μια ισορροπία μεταξύ αλλαγής και σταθερότητας --
15:08
then I think the way is openΆνοιξε to stepβήμα outsideεξω απο the moralηθικός matrixMatrix.
344
890000
3000
τότε νομίζω ότι ο δρόμος είναι ανοιχτός για να βγείτε από το ηθικό καλούπι.
15:11
This is the great insightδιορατικότητα that all the AsianΑσίας religionsθρησκείες have attainedεπιτευχθούν.
345
893000
5000
Αυτή είναι η κεντρική ιδέα που όλες οι Ασιατικές θρησκείες κατέκτησαν.
15:16
Think about yinΓιν and yangΓιανγκ.
346
898000
2000
Σκεφτείτε το Γιν και το Γιαν.
15:18
YinΓιν and yangΓιανγκ aren'tδεν είναι enemiesεχθρούς. YinΓιν and yangΓιανγκ don't hateμισώ eachκαθε other.
347
900000
2000
Το Γιν και το Γιαν δεν είναι εχθροί. Το Γιν και το Γιαν δεν μισούν το ένα το άλλο.
15:20
YinΓιν and yangΓιανγκ are bothκαι τα δυο necessaryΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ, like night and day,
348
902000
2000
Το Γιν και το Γιαν είναι και τα δυο απαραίτητα, όπως η νύχτα και η μέρα,
15:22
for the functioningλειτουργία of the worldκόσμος.
349
904000
2000
για τη λειτουργία του κόσμου.
15:24
You find the sameίδιο thing in HinduismΙνδουισμός.
350
906000
2000
Βρίσκετε το ίδιο πράγμα στον Ινδουισμό.
15:26
There are manyΠολλά highυψηλός godsΘεοί in HinduismΙνδουισμός.
351
908000
2000
Υπάρχουν πολύ ανώτεροι θεοί στον Ινδουισμό.
15:28
Two of them are VishnuΟ Βισνού, the preserverσυντηρητής, and ShivaΣίβα, the destroyerαντιτορπιλικό.
352
910000
3000
Δυο από αυτούς είναι ο Βισνού ο προστάτης και ο Σίβα ο καταστροφέας.
15:31
This imageεικόνα actuallyπράγματι is bothκαι τα δυο of those godsΘεοί sharingμοιρασιά the sameίδιο bodyσώμα.
353
913000
3000
Αυτή η εικόνα είναι στην πραγματικότητα και οι δύο αυτοί θεοί να μοιράζονται το ίδιο σώμα.
15:34
You have the markingsσημάνσεις of VishnuΟ Βισνού on the left,
354
916000
2000
Βλέπουμε να σημάδια του Βισνού στα αριστερά
15:36
so we could think of VishnuΟ Βισνού as the conservativeσυντηρητικός god.
355
918000
3000
οπότε θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε το Βισνού ως το συντηρητικό θεό.
15:39
You have the markingsσημάνσεις of ShivaΣίβα on the right,
356
921000
2000
Βλέπουμε τα σημάδια του Σίβα στα δεξιά,
15:41
Shiva'sShiva the liberalφιλελεύθερη god. And they work togetherμαζί.
357
923000
2000
ο Σίβα είναι ο φιλελεύθερος θεός -- και δουλεύουν μαζί.
15:43
You find the sameίδιο thing in BuddhismΟ Βουδισμός.
358
925000
2000
Βρίσκετε το ίδιο πράγμα στον Βουδισμό.
15:45
These two stanzasστροφές containπεριέχω, I think, the deepestπιο βαθιά insightsπληροφορίες
359
927000
2000
Αυτές οι δυο στροφές περιέχουν, νομίζω, τις βαθύτερες ιδέες
15:47
that have ever been attainedεπιτευχθούν into moralηθικός psychologyΨυχολογία.
360
929000
3000
που έχουν ποτέ προκύψει στο πεδίο της ηθικής ψυχολογίας.
15:50
From the ZenΖεν masterκύριος Seng-ts'anΣενγκ-ts'an:
361
932000
2000
Από το δάσκαλο του Ζεν, Σενγκ Τσ’ Αν:
15:52
"If you want the truthαλήθεια to standστάση clearΣαφή before you, never be for or againstκατά.
362
934000
4000
«Εάν θέλεις η αλήθεια να λάμψει πεντακάθαρη μπροστά σου, μην είσαι ποτέ υπέρ ή κατά,
15:56
The struggleπάλη betweenμεταξύ for and againstκατά is the mind'sτου μυαλού worstχειριστός diseaseασθένεια."
363
938000
4000
η διαμάχη του υπέρ με το κατά είναι η χειρότερη αρρώστια του νου.»
16:00
Now unfortunatelyΔυστυχώς, it's a diseaseασθένεια
364
942000
2000
Τώρα, δυστυχώς, είναι αρρώστια
16:02
that has been caughtπου αλιεύονται by manyΠολλά of the world'sτου κόσμου leadersηγέτες.
365
944000
2000
που μόλυνε πολλούς από τους παγκόσμιους ηγέτες.
16:04
But before you feel superiorανώτερος to GeorgeΓιώργος BushΟ Μπους,
366
946000
3000
Αλλά πριν να νιώσετε ανώτεροι από τον Τζορτζ Μπους,
16:07
before you throwβολή a stoneπέτρα, askπαρακαλώ yourselfσύ ο ίδιος, do you acceptαποδέχομαι this?
367
949000
4000
προτού να ρίξετε την πέτρα αναρωτηθείτε: Το αποδέχεστε αυτό;
16:11
Do you acceptαποδέχομαι steppingενίσχυση out of the battleμάχη of good and evilκακό?
368
953000
3000
Αποδέχεστε να βγείτε έξω από τη μάχη του καλού και του κακού;
16:14
Can you be not for or againstκατά anything?
369
956000
3000
Μπορείτε να μην είστε ούτε υπέρ ούτε κατά για τίποτα;
16:18
So, what's the pointσημείο? What should you do?
370
960000
3000
Τότε ποιο το νόημα; Τι πρέπει να κάνετε;
16:21
Well, if you take the greatestμεγαλύτερη insightsπληροφορίες
371
963000
2000
Λοιπόν, εάν καταδεχτείτε τις μεγάλες ιδέες
16:23
from ancientαρχαίος AsianΑσίας philosophiesφιλοσοφίες and religionsθρησκείες,
372
965000
2000
των Ασιατικών φιλοσοφιών και θρησκειών
16:25
and you combineσυνδυασμός them with the latestαργότερο researchέρευνα on moralηθικός psychologyΨυχολογία,
373
967000
2000
και τις συνδυάσετε με την πιο σύγχρονη έρευνα στην ηθική ψυχολογία
16:27
I think you come to these conclusionsσυμπεράσματα:
374
969000
2000
νομίζω ότι καταλήγετε σε αυτά τα συμπεράσματα:
16:29
that our righteousενάρετος mindsμυαλά were designedσχεδιασμένο by evolutionεξέλιξη
375
971000
4000
Ότι ο ενάρετος νους μας σχεδιάστηκε από την εξέλιξη
16:33
to uniteΕνωθείτε us into teamsτης ομάδας, to divideδιαιρέστε us againstκατά other teamsτης ομάδας
376
975000
3000
για να μας ενώσει σε ομάδες, για να μας διαχωρίσει από άλλες ομάδες
16:36
and then to blindτυφλός us to the truthαλήθεια.
377
978000
2000
και μετά να μας κάνει τυφλούς στην αλήθεια.
16:39
So what should you do? Am I tellingαποτελεσματικός you to not striveπροσπαθούμε?
378
981000
4000
Επομένως τι πρέπει να κάνετε; Σας λέω να μην προσπαθείτε;
16:43
Am I tellingαποτελεσματικός you to embraceεναγκαλισμός Seng-ts'anΣενγκ-ts'an and stop,
379
985000
3000
Σας λέω να ενστερνιστείτε τον Σενγκ Τσ’ Αν και να σταματήσετε,
16:46
stop with this struggleπάλη of for and againstκατά?
380
988000
3000
να σταματήσετε με αυτή τη διαμάχη μεταξύ καλού και κακού;
16:49
No, absolutelyαπολύτως not. I'm not sayingρητό that.
381
991000
2000
Όχι, απολύτως όχι. Δεν λέω αυτό.
16:51
This is an amazingφοβερο groupομάδα of people who are doing so much,
382
993000
3000
Αυτή είναι μια αξιοθαύμαστη ομάδα ανθρώπων που κάνουν τόσα πολλά,
16:54
usingχρησιμοποιώντας so much of theirδικα τους talentταλέντο, theirδικα τους brillianceλαμπρότητα, theirδικα τους energyενέργεια, theirδικα τους moneyχρήματα,
383
996000
4000
χρησιμοποιούν τόσο πολύ από το ταλέντο τους, την ιδιοφυΐα τους, την ενέργειά τους, τα χρήματά τους
16:58
to make the worldκόσμος a better placeθέση, to fightπάλη --
384
1000000
2000
για να κάνουν τον κόσμο καλύτερο, για να παλέψουν --
17:00
to fightπάλη wrongsαδικίες, to solveλύσει problemsπροβλήματα.
385
1002000
3000
να παλέψουν το άδικο, να λύσουν προβλήματα.
17:04
But as we learnedέμαθα from SamanthaSamantha PowerΔύναμη, in her storyιστορία
386
1006000
4000
Αλλά όπως μάθαμε από τη Σαμάνθα Πάουερ στην ιστορία της
17:08
about SergioΣέρτζιο VieiraΒιέιρα dede MelloMello, you can't just go chargingφόρτισης in,
387
1010000
5000
για τον Σέρτζιο Βιέρα ντε Μέλιο δεν μπορείτε απλά να ορμήσετε
17:13
sayingρητό, "You're wrongλανθασμένος, and I'm right."
388
1015000
2000
λέγοντας «Έχεις άδικο και εγώ έχω δίκιο».
17:15
Because, as we just heardακούσει, everybodyόλοι thinksσκέφτεται they are right.
389
1017000
4000
Επειδή, όπως μόλις ακούσαμε, όλοι νομίζουν ότι έχουν δίκιο.
17:19
A lot of the problemsπροβλήματα we have to solveλύσει
390
1021000
2000
Πολλά από τα προβλήματα που πρέπει να λύσουμε
17:21
are problemsπροβλήματα that requireαπαιτώ us to changeαλλαγή other people.
391
1023000
3000
είναι προβλήματα που απαιτούν να αλλάξουμε άλλους ανθρώπους.
17:24
And if you want to changeαλλαγή other people, a much better way to do it
392
1026000
3000
Και εάν θέλετε να αλλάξετε άλλους ανθρώπους, ένας πολύ καλύτερος τρόπος να το κάνετε
17:27
is to first understandκαταλαβαίνουν who we are -- understandκαταλαβαίνουν our moralηθικός psychologyΨυχολογία,
393
1029000
4000
είναι πρώτα να καταλάβουμε ποιοι είμαστε -- να καταλάβουμε την ηθική μας ψυχολογία,
17:31
understandκαταλαβαίνουν that we all think we're right -- and then stepβήμα out,
394
1033000
3000
να καταλάβουμε πως όλοι νομίζουμε ότι έχουμε δίκιο -- και μετά να βγούμε έξω --
17:34
even if it's just for a momentστιγμή, stepβήμα out -- checkέλεγχος in with Seng-ts'anΣενγκ-ts'an.
395
1036000
4000
ακόμα και εάν είναι για μια στιγμή, να βγούμε έξω -- να σκεφτούμε τον Σενγκ Τσ' Αν.
17:38
StepΒήμα out of the moralηθικός matrixMatrix,
396
1040000
2000
Να βγούμε έξω από το ηθικό καλούπι,
17:40
just try to see it as a struggleπάλη playingπαιχνίδι out,
397
1042000
2000
να προσπαθήσουμε απλά να το δούμε σαν μια διαμάχη να αναπτύσσεται
17:42
in whichοι οποίες everybodyόλοι does think they're right,
398
1044000
2000
στην οποία ο καθένας νομίζει ότι έχει δίκιο
17:44
and everybodyόλοι, at leastελάχιστα, has some reasonsαιτιολογικό -- even if you disagreeδιαφωνώ with them --
399
1046000
2000
και ο καθένας, τουλάχιστον, έχει κάποιους λόγους -- ακόμα και εάν διαφωνείς με αυτούς --
17:46
everybodyόλοι has some reasonsαιτιολογικό for what they're doing.
400
1048000
2000
ο καθένας έχει κάποιους λόγους που πράττει όπως πράττει.
17:48
StepΒήμα out.
401
1050000
1000
Βγείτε έξω.
17:49
And if you do that, that's the essentialουσιώδης moveκίνηση to cultivateκαλλιεργούν moralηθικός humilityταπεινότητα,
402
1051000
4000
Και εάν το κάνετε αυτό, αυτή είναι η ουσιαστική κίνηση για να καλλιεργήσετε την ηθική ταπεινότητα,
17:53
to get yourselfσύ ο ίδιος out of this self-righteousnessτον φαρισαϊσμό,
403
1055000
1000
να βγάλετε τον εαυτό σας έξω από αυτήν την ατομοκεντρική ιδέα της αρετής,
17:54
whichοι οποίες is the normalκανονικός humanο άνθρωπος conditionκατάσταση.
404
1056000
2000
η οποία είναι η φυσιολογική ανθρώπινη κατάσταση.
17:56
Think about the DalaiΛάμα LamaΛάμα.
405
1058000
2000
Σκεφτείτε το Δαλάι Λάμα.
17:58
Think about the enormousτεράστιος moralηθικός authorityεξουσία of the DalaiΛάμα LamaΛάμα --
406
1060000
3000
Σκεφτείτε την τεράστια ηθική αυθεντία του Δαλάι Λάμα --
18:01
and it comesέρχεται from his moralηθικός humilityταπεινότητα.
407
1063000
2000
και προέρχεται από την ηθική του ταπεινότητα.
18:05
So I think the pointσημείο -- the pointσημείο of my talk,
408
1067000
2000
Επομένως νομίζω ότι το νόημα -- το νόημα της ομιλίας μου
18:07
and I think the pointσημείο of TEDTED --
409
1069000
3000
και νομίζω το νόημα -- το νόημα του TED
18:10
is that this is a groupομάδα that is passionatelyμε πάθος engagedαρραβωνιασμένος
410
1072000
3000
είναι ότι αυτή είναι μια ομάδα που ασχολείται θερμά
18:13
in the pursuitεπιδίωξη of changingαλλάζοντας the worldκόσμος for the better.
411
1075000
2000
με την προσπάθεια να αλλάξουμε τον κόσμο προς το καλύτερο.
18:15
People here are passionatelyμε πάθος engagedαρραβωνιασμένος
412
1077000
3000
Οι άνθρωποι εδώ ασχολούνται θερμά
18:18
in tryingπροσπαθεί to make the worldκόσμος a better placeθέση.
413
1080000
2000
με την προσπάθεια να κάνουν τον κόσμο καλύτερο.
18:20
But there is alsoεπίσης a passionateπαθιασμένος commitmentδέσμευση to the truthαλήθεια.
414
1082000
3000
Αλλά υπάρχει ακόμα και μια θερμή δέσμευση στην αλήθεια.
18:23
And so I think that the answerαπάντηση is to use that passionateπαθιασμένος commitmentδέσμευση
415
1085000
4000
Και επομένως νομίζω ότι η απάντηση είναι να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη θερμή δέσμευση
18:27
to the truthαλήθεια to try to turnστροφή it into a better futureμελλοντικός for us all.
416
1089000
4000
στην αλήθεια ώστε να προσπαθήσουμε να τη μετατρέψουμε σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους μας.
18:31
Thank you.
417
1093000
1000
Σας ευχαριστώ.
18:32
(ApplauseΧειροκροτήματα)
418
1094000
3000
(Χειροκρότημα)
Translated by Vassilis Kehayas
Reviewed by Leonidas Argyros

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Haidt - Social psychologist
Jonathan Haidt studies how -- and why -- we evolved to be moral and political creatures.

Why you should listen

By understanding more about our moral psychology and its biases, Jonathan Haidt says we can design better institutions (including companies, universities and democracy itself), and we can learn to be more civil and open-minded toward those who are not on our team.

Haidt is a social psychologist whose research on morality across cultures led to his 2008 TED Talk on the psychological roots of the American culture war, and his 2013 TED Talk on how "common threats can make common ground." In both of those talks he asks, "Can't we all disagree more constructively?" Haidt's 2012 TED Talk explored the intersection of his work on morality with his work on happiness to talk about "hive psychology" -- the ability that humans have to lose themselves in groups pursuing larger projects, almost like bees in a hive. This hivish ability is crucial, he argues, for understanding the origins of morality, politics, and religion. These are ideas that Haidt develops at greater length in his book, The Righteous Mind: Why Good People are Divided by Politics and Religion.

Haidt joined New York University Stern School of Business in July 2011. He is the Thomas Cooley Professor of Ethical Leadership, based in the Business and Society Program. Before coming to Stern, Professor Haidt taught for 16 years at the University of Virginia in the department of psychology.

Haidt's writings appear frequently in the New York Times and The Wall Street Journal. He was named one of the top global thinkers by Foreign Policy magazine and by Prospect magazine. Haidt received a B.A. in Philosophy from Yale University, and an M.A. and Ph.D. in Psychology from the University of Pennsylvania.

More profile about the speaker
Jonathan Haidt | Speaker | TED.com