TEDxWomen 2011
Gayle Tzemach Lemmon: Women entrepreneurs, example not exception
Գեյլ Թզեմաչ Լեմոն.ԿԻՆ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԵՐԵՐՆ ՕՐԻՆԱԿՆԵՐ ԵՆ, ԱՅԼ ՈՉ ԹԵ ԲԱՑԱՌՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Filmed:
Readability: 4
669,450 views
Կանայք փոքրամասնություն չեն, դե ուրեմն էլ ինչու՞ են նրանց միայն միկրո վարկեր տրամադրում: TEDxի ժամանակ լրագրող Գեյլ Թզեմաչ Լեմոնը փաստարկներ է առաջ քաշում,թե ինչպես է ստացվում, որ կանայք տնտեսական զարգացման թերագնահատված բանալին են` ղեկավարելով հանդերձ ամեն տեսակի ֆիրմաներ` սկսած տնային պայմաններում իրականացվող բիզնեսներից մինչև խոշոր գործարաններ:
Gayle Tzemach Lemmon - Reporter
Gayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones. Full bio
Gayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
We do not invest in victims,
0
0
3000
Մենք անուշադրության ենք մատնում ձախողակներին`
00:18
we invest in survivors.
1
3000
2000
մեր ամբողջ ուշադրությունը ուղղելով դեպի պայքարողները:
00:20
And in ways both big and small,
2
5000
3000
Սակայն այսպես թե այնպես
00:23
the narrative of the victim
3
8000
2000
հենց այս ձախողակների պատմություններն են
00:25
shapes the way we see women.
4
10000
2000
մեզ պատկերացում տալիս կանանց մասին:
00:27
You can't count what you don't see.
5
12000
3000
Չեք կարող շոշափել այն, ինչ տեսանելի չէ:
00:30
And we don't invest in what's invisible to us.
6
15000
3000
Ու մենք հաշվի չենք առնում անտեսանելին:
00:33
But this is the face
7
18000
2000
Սակայն ահա նրանք`
00:35
of resilience.
8
20000
3000
պայքրողները:
00:38
Six years ago,
9
23000
2000
6 տարի առաջ
00:40
I started writing about women entrepreneurs
10
25000
2000
ես սկսցի գրել կին անհատ ձեռնարկատերերի մասին,
00:42
during and after conflict.
11
27000
2000
ովքեր գործունեություն էին ծավալել և՛ հակամարտության ժամանակ, և՛ դրանից հետո:
00:44
I set out to write a compelling economic story,
12
29000
2000
Այսպիսով, ձեռնամուխ եղա գրի առնելու տնտեսվարման մի հաջողված պատմություն`
00:46
one that had great characters, that no one else was telling,
13
31000
3000
հզոր կերպարներով, որոնց մասին ոչ ոք չէր ուզում խոսել,
00:49
and one that I thought mattered.
14
34000
2000
պատմություն, որ իմ կարծիքով հիշարժան է:
00:51
And that turned out to be women.
15
36000
3000
Մեր պատմության հերոսները, պարզվում է, կանայք են:
00:54
I had left ABC news and a career I loved at the age of 30
16
39000
3000
30 տարեկանում ես թողեցի ABC օրաթերթում լրագորղի իմ կարիերան` մի աշխատանք,
00:57
for business school,
17
42000
2000
որ շատ էի սիրում և ընդունվեցի բիզնես դպրոց`
00:59
a path I knew almost nothing about.
18
44000
2000
մի ուղի, որից գրեթե անտեղյակ էի:
01:01
None of the women I had grown up with in Maryland
19
46000
3000
Մերիլենդում իմ հետ մեծացած կանանցից
01:04
had graduated from college,
20
49000
2000
և ոչ մեկը համալսարան չէր ավարտել,
01:06
let alone considered business school.
21
51000
2000
ուր մնաց թե բիզնես դպրոց գնացած լինեին:
01:08
But they had hustled to feed their kids
22
53000
2000
Բայց նրանք կաշվից դուրս էին գալիս իրենց երեխաներին պահելու,
01:10
and pay their rent.
23
55000
2000
և տան վարձավճարները մուծելու համար:
01:12
And I saw from a young age
24
57000
2000
Եվ ես երիտասարդ տարիքից հասկացել էի,
01:14
that having a decent job and earning a good living
25
59000
2000
որ համեստ աշխատանք ունենալը և արժանապատիվ ապրուստ վաստակելը
01:16
made the biggest difference
26
61000
2000
շատ բան էր փոխում
01:18
for families who were struggling.
27
63000
2000
այն ընտանիքների կյանքում, ովքեր պայքարում էին:
01:20
So if you're going to talk about jobs,
28
65000
2000
Այսպիսով, եթե խոսելու եք աշխատատեղերի մասին,
01:22
then you have to talk about entrepreneurs.
29
67000
3000
ապա ստիպված եք խոսել անհատ ձեռնարկատերերի մասին:
01:25
And if you're talking about entrepreneurs
30
70000
2000
Եվ եթե խոսում եք անհատ ձեռնարկատերերից,
01:27
in conflict and post-conflict settings,
31
72000
2000
որոնք գործունեություն են ծավալել հակամարտության ընթացքում և դրանից հետո,
01:29
then you must talk about women,
32
74000
2000
ապա դուք պարտավոր եք խոսել կանանց մասին,
01:31
because they are the population you have left.
33
76000
3000
որովհետեև նրանք են ձեր կենդանի մնացած բնակչությունը:
01:34
Rwanda in the immediate aftermath of the genocide
34
79000
4000
Ցեղասպանությունից անմիջապես հետո
01:38
was 77 percent female.
35
83000
3000
Ռուանդայի բնակչության 77%-ը կանայք էին:
01:41
I want to introduce you
36
86000
2000
Ուզում եմ ձեզ ներկայացնել
01:43
to some of those entrepreneurs I've met
37
88000
2000
իմ հանդիպած անհատ ձեռնարկատերերից մի քանիսին
01:45
and share with you some of what they've taught me over the years.
38
90000
3000
և ձեզ որոշ բաներ պատմել այն ամենից, ինչ նրանք են ինձ սովորեցրել այս տարիների ընթացքում:
01:48
I went to Afghanistan in 2005
39
93000
3000
2005-ին ես մեկնեցի Աֆղանստան`
01:51
to work on a Financial Times piece,
40
96000
2000
Financial Times-ի համար մի հոդված գրելու և
01:53
and there I met Kamila,
41
98000
2000
այնտեղ հանդիպեցի Կամիլային`
01:55
a young women who told me she had just turned down
42
100000
2000
մի երիտասարդ կնոջ, ով ինձ ասեց, որ մերժել էր
01:57
a job with the international community
43
102000
2000
միջազգային կազմակերպության հետ աշխատելու առաջարկը,
01:59
that would have paid her nearly $2,000 a month --
44
104000
3000
որը նրան ամսական բերելու էր 2000 դոլար`
02:02
an astronomical sum in that context.
45
107000
3000
աստղաբաշխական մի գումար այդ համատեքստում:
02:05
And she had turned it down, she said,
46
110000
2000
Եվ նա ասաց, որ մերժել է աշխատանքի առաջարկը,
02:07
because she was going to start her next business,
47
112000
3000
որովհետև նա պատրաստվում էր սկսել իր երկրորդ բիզնեսը`
02:10
an entrepreneurship consultancy
48
115000
2000
գործարար խորհրդատվական ծառայության մատուցումը,
02:12
that would teach business skills
49
117000
2000
որը ողջ Աֆղանստանի մասշտաբով
02:14
to men and women all around Afghanistan.
50
119000
2000
տղամարդկանց բիզնես հմտություններ էր սովորեցնելու:
02:16
Business, she said,
51
121000
2000
Նա ասաց, որ բիզնեսը
02:18
was critical to her country's future.
52
123000
2000
իր երկրի ապագայի համար կարող էր վճռորոշ լինել:
02:20
Because long after this round of internationals left,
53
125000
3000
Քանի որ այս փուլում`միջազգային առաքելություն իրականացնողների հերթական խմբի հեռանալուց հետո,
02:23
business would help keep her country
54
128000
2000
բիզնեսի զարգացումը կօգներ, որ իր երկիրը դեռ բավական երկար ժամանակ
02:25
peaceful and secure.
55
130000
3000
խաղաղ և անվտանգ լիներ:
02:28
And she said business was even more important for women
56
133000
3000
Նա նաև ասաց, որ բիզնեսը կարևոր էր մասնավորապես կանանց համար,
02:31
because earning an income earned respect
57
136000
3000
քանի որ նրանք եկամուտ վաստակելով վաստակում են նաև հարգանք,
02:34
and money was power for women.
58
139000
3000
և փողը դառնում էր հզոր ուժ կանանց համար:
02:37
So I was amazed.
59
142000
2000
Ես ապշած էի:
02:39
I mean here was a girl who had never lived in peace time
60
144000
3000
Ասածս այն է, որ այս աղջիկը, ով երբեք խախաղ պայմաններում չէր ապրել,
02:42
who somehow had come to sound like a candidate from "The Apprentice."
61
147000
3000
այժմ “The Apprentice” («Սկսնակ գործարար») հեռուսաշոուի հաղթողի հավակնորդի նման էր խոսում:
02:45
(Laughter)
62
150000
2000
(Ծիծաղ):
02:47
So I asked her, "How in the world do you know this much about business?
63
152000
3000
Ես նրան հարցրի, «Գրողը տանի, ինչքա՜ն բան գիտեք բիզնեսի մասին:
02:50
Why are you so passionate?"
64
155000
2000
Ինչու՞ եք այդքան տարվել դրանով»:
02:52
She said, "Oh Gayle, this is actually my third business.
65
157000
4000
Նա ասաց, «Օ՜ , Գեյլ , իրականում սա իմ երրորդ բիզնեսն է:
02:56
My first business was a dressmaking business
66
161000
2000
Իմ առաջին բիզնեսը հագուստի պատրաստման բիզնեսն էր,
02:58
I started under the Taliban.
67
163000
2000
որը ես սկսել էի «Թալիբան» շարժման ժամանակ:
03:00
And that was actually an excellent business,
68
165000
2000
Դա, իրոք, շատ լավ բիզնես էր,
03:02
because we provided jobs for women all around our neighborhood.
69
167000
3000
քանի որ մենք մեր տարածքի կանանց ապահովում էինք աշխատանքով:
03:05
And that's really how I became an entrepreneur."
70
170000
3000
Ահա թե ինչպես ես իրականում դարձա անհատ ձեռնարկատեր»:
03:10
Think about this:
71
175000
2000
Միայն մտածեք սրա մասին:
03:12
Here were girls who braved danger
72
177000
2000
Սրանք այն աղջիկներն են, ովքեր ռիսկի էին ենթարկել իրենց
03:14
to become breadwinners
73
179000
2000
ու դարձել տուն պահողներ
03:16
during years in which they couldn't even be on their streets.
74
181000
3000
այն տարիիներին, երբ նույնիսկ չէին կարող փողոց դրուս գալ:
03:19
And at a time of economic collapse
75
184000
3000
Տնտեսական անկման ժամնակահատվածում,
03:22
when people sold baby dolls and shoe laces
76
187000
2000
երբ մարդիկ վաճառում էին մանկան տիկնիկներ, կոշիկների քուղեր,
03:24
and windows and doors
77
189000
3000
իրենց պատուհաններն ու դռները,
03:27
just to survive,
78
192000
3000
գոյատևելու համար
03:30
these girls made the difference
79
195000
2000
այս աղջիկները շատ մարդկանց կյանքում
03:32
between survival and starvation
80
197000
2000
մեծ դեր խաղացին`
03:34
for so many.
81
199000
2000
սովոմահությունը վերածելով պայքարի:
03:36
I couldn't leave the story, and I couldn't leave the topic either,
82
201000
3000
Չէի կարող անտեսել այս պատմությունը, ոչ էլ այս թեման,
03:39
because everywhere I went I met more of these women
83
204000
3000
որովհետև ուր էլ գնայի, հանդիպում էի այսպիսի կանանց,
03:42
who no one seemed to know about,
84
207000
2000
որոնց, թվում էր, ոչ ոք չէր ճանաչում
03:44
or even wish to.
85
209000
2000
և ոչ էլ ուզում էին ճանաչել:
03:46
I went on to Bosnia,
86
211000
2000
Ես մեկնեցի Բոսնիա,և շուտով`
03:48
and early on in my interviews I met with an IMF official
87
213000
3000
իմ հարցազրույցներից մեկի ժամանակ, հանդիպեցի Արժույթի Միջազգային Հիմնադրամի (ԱՄՀ) պաշտոնյաներից մեկի հետ,
03:51
who said, "You know, Gayle,
88
216000
2000
ով ասաց. «Գիտե՞ս Գեյլ,
03:53
I don't think we actually have women in business in Bosnia,
89
218000
2000
իրականում ես չեմ կարծում, որ Բոսնիայում բիզնեսով զբաղվող կանայք կան,
03:55
but there is a lady selling cheese nearby
90
220000
2000
բայց մոտակայքում` ճանապարհի այն կողմում,
03:57
on the side of the road.
91
222000
2000
մի կին պանիր է վաճառում:
03:59
So maybe you could interview her."
92
224000
3000
Միգուցե նրանի՞ց հարցազրույց վերցնես»:
04:02
So I went out reporting
93
227000
2000
Ես շարունակեցի հարցազրույցս
04:04
and within a day I met Narcisa Kavazovic
94
229000
3000
և մեկ օր անց հանդիպեցի Նարցիսա Կավազովիչին,
04:07
who at that point was opening a new factory
95
232000
2000
ով այդ ժամանակ մի նոր գործարան էր բացում
04:09
on the war's former front lines in Sarajevo.
96
234000
3000
Սարաևոյում` պատերազմական նախկին առաջին գծում:
04:12
She had started her business
97
237000
2000
Նա սկսել էր իր բիզնեսը`
04:14
squatting in an abandoned garage,
98
239000
2000
մի լքված ավտոտնակում
04:16
sewing sheets and pillow cases
99
241000
2000
սավաններ և բարձի երեսներ կարելով,
04:18
she would take to markets all around the city
100
243000
2000
որոնք նա հետո տանում էր ամբողջ քաղաքի շուկաներով ,
04:20
so that she could support
101
245000
2000
որպեսզի կերակրեր իր ընտանիքի
04:22
the 12 or 13 family members
102
247000
2000
12-13 անդամներին,
04:24
who were counting on her for survival.
103
249000
3000
ովքեր իրենց հույսը նրա վրա էին դրել:
04:27
By the time we met, she had 20 employees,
104
252000
2000
Երբ մենք հանդիպեցինք, նա 20 աշխատող ուներ,
04:29
most of them women,
105
254000
2000
որոնցից շատերը կանայք էին,
04:31
who were sending their boys and their girls to school.
106
256000
3000
ովքեր դպրոցահասակ երեխաներ ունեին:
04:34
And she was just the start.
107
259000
2000
Եվ այս կնոջ դեպքը դեռ միայն սկիզբն էր:
04:36
I met women running essential oils businesses,
108
261000
3000
Ես հանդիպեցի կանանց, ովքեր ղեկավարում էին նավթի լուրջ բիզնեսներ,
04:39
wineries
109
264000
2000
գինու գործարաններ
04:41
and even the country's largest advertising agency.
110
266000
3000
ու նույնիսկ երկրի ամենամեծ գովազդային գործակալությունը:
04:44
So these stories together
111
269000
2000
Այսպիսով այս պատմությունները միասին
04:46
became the Herald Tribune business cover.
112
271000
2000
հայտնվեցին «Հերալդ Թրիբյուն-Բիզնես» պարբերականի շապիկին:
04:48
And when this story posted,
113
273000
2000
Եվ երբ այս ամենը տպագրվեց,ես վազեցի իմ համակարգչի մոտ,
04:50
I ran to my computer to send it to the IMF official.
114
275000
2000
որ սրա մասին տեղեկացնեմ ԱՄՀի պաշտոնյային:
04:52
And I said, "Just in case you're looking for entrepreneurs
115
277000
3000
Եվ ես նրան ասացի. «Եթե անհատ ձեռնարկատերեր փնտելիս լինեք
04:55
to feature at your next investment conference,
116
280000
3000
Ձեր հաջորդ ներդրումային համաժողովին մասնակցլու համար,
04:58
here are a couple of women."
117
283000
2000
ահա և մի քանի կին ձեռնարկատերեր:
05:00
(Applause)
118
285000
5000
(Ծափահարություններ)
05:05
But think about this.
119
290000
2000
Բայց մի պահ խորհեք սրա մասին:
05:07
The IMF official is hardly the only person
120
292000
3000
ԱՄՀի պաշտոնյան դժվար թե լիներ այն միակ մարդը,
05:10
to automatically file women under micro.
121
295000
3000
ով կանանց ինքնաբերաբար դասակարգում է որպես «Փոքրամասնություն»:
05:13
The biases, whether intentional or otherwise,
122
298000
2000
Այսպիսի գիտակցված կամ չգիտակցվախ կանխակալ կարծիքներ
05:15
are pervasive,
123
300000
2000
գոյություն ունեն ամենուրեք այնպես,
05:17
and so are the misleading mental images.
124
302000
3000
ինչպես գոյություն ունեն ապակողմնորոշիչ մտային պատկերները:
05:20
If you see the word "microfinance,"
125
305000
2000
Երբ տեսնում եք «միկրոֆինանսներ» բառը,
05:22
what comes to mind?
126
307000
3000
ի՞նչ է գալիս ձեր մտքին:
05:25
Most people say women.
127
310000
2000
Շատ մարդիկ պատասխանում են` կանայք:
05:27
And if you see the word "entrepreneur,"
128
312000
3000
Իսկ երբ տեսնում եք «անհատ ձեռնարկատեր» բառը,
05:30
most people think men.
129
315000
2000
շատ մարդիկ մտածում են` տղամարդիկ:
05:32
Why is that?
130
317000
2000
Ինչո՞ւ է դա այդպես:
05:34
Because we aim low and we think small
131
319000
3000
Որովհետև մենք ցածր նպատակներ ենք դնում,
05:37
when it comes to women.
132
322000
2000
մենք կանանց մասին թյուր կարծիք ունենք:
05:39
Microfinance is an incredibly powerful tool
133
324000
2000
«Միկրոֆինանսները» անհավատալի հզոր զենք է,
05:41
that leads to self-sufficiency and self-respect,
134
326000
3000
որ հանգեցնում է ինքնագոհացման և ինքնահարգանքի,
05:44
but we must move beyond micro-hopes
135
329000
2000
բայց մենք պետք է ձերբազատվենք կանանց հետ կապված միկրո-հույսերից
05:46
and micro-ambitions for women,
136
331000
2000
և միկրո-հավակնություններից,
05:48
because they have so much greater hopes for themselves.
137
333000
3000
քանզի կանայք իրենք իրենց հետ մեծ հույսեր են կապում:
05:51
They want to move from micro to medium and beyond.
138
336000
3000
Նրանք ուզում են միկրոյից անցնել միջինի և մի բան էլ ավել:
05:54
And in many places,
139
339000
2000
Եվ շատ երկրներում
05:56
they're there.
140
341000
2000
սա հենց այսպես է:
05:58
In the U.S., women-owned businesses
141
343000
2000
ԱՄՆ-ում կանանց ղեկավարած բիզնեսները
06:00
will create five and a half million new jobs by 2018.
142
345000
3000
մինչև 2018թվականը կստեղծեն 5,5 միլիոն նոր աշխատատեղեր:
06:03
In South Korea and Indonesia,
143
348000
3000
Հարավային Կորեայում և Ինդոնեզիայում
06:06
women own nearly half a million firms.
144
351000
3000
կանայք մոտ կես միլիոն ֆիրմաների սեփականատերեր են:
06:09
China, women run 20 percent
145
354000
2000
Չինաստանում փոքր բիզնեսի
06:11
of all small businesses.
146
356000
2000
20%-ը կանանց ձեռքին է:
06:13
And in the developing world overall,
147
358000
2000
Եվ բոլոր զարգացող երկրների կտրվածքով
06:15
That figure is 40 to 50 percent.
148
360000
3000
այդ թիվն 40-50% է կազմում:
06:18
Nearly everywhere I go,
149
363000
2000
Համարյա ուր էլ գնամ
06:20
I meet incredibly interesting entrepreneurs
150
365000
2000
հանդիպում եմ հետաքրքիր անհատ ձեռնարկատերերի
06:22
who are seeking access to finance, access to markets
151
367000
3000
ովքեր ազատ մուտք են փնտրում դեպի ֆինանսներ, դեպի շուկա
06:25
and established business networks.
152
370000
2000
և գոյություն ունեցող բիզնես ցանցեր:
06:27
They are often ignored
153
372000
2000
Նրանց հաճախ անտեսում են,
06:29
because they're harder to help.
154
374000
2000
քանի որ նրանց օգնելն ավելի դժվար է:
06:31
It is much riskier to give a 50,000 dollar loan
155
376000
3000
50,000 դոլլար արժողությամբ վարկ տրամադրելն ավելի ռիսկային է
06:34
than it is to give a 500 dollar loan.
156
379000
3000
քան թե 500 դոլլար արժողությամբը:
06:37
And as the World Bank recently noted,
157
382000
2000
Եվ ինչպես վերջերս հայտարարեց Համաշխարհային Բանկը,
06:39
women are stuck in a productivity trap.
158
384000
3000
կանայք մնացել են արտադրողականության թակարդում:
06:42
Those in small businesses
159
387000
2000
Նրանք, ովքեր փոքր բիզնես են վարում,
06:44
can't get the capital they need to expand
160
389000
2000
չեն կարողանում ստանալ իրենց բիզնեսն ընդլայնելու համար անհրաժեշտ կապիտալը,
06:46
and those in microbusiness
161
391000
2000
իսկ նրանք, ովքեր միկրոբիզնես ունեն,
06:48
can't grow out of them.
162
393000
2000
չեն կարողանում աճել:
06:50
Recently I was at the State Department in Washington
163
395000
3000
Վերջերս ես Վաշինգտոնի պետդեպարտամենտում էի
06:53
and I met an incredibly passionate entrepreneur from Ghana.
164
398000
3000
և հանդիպեցի մի բիզնեսով տարված անհատ ձեռնարկատիրոջ Գանայից:
06:56
She sells chocolates.
165
401000
2000
Նա շոկոլադ էր վաճառում:
06:58
And she had come to Washington,
166
403000
2000
Նա Վաշինգտոն չէր եկել
07:00
not seeking a handout and not seeking a microloan.
167
405000
3000
ողորմություն խնդրելու, ոչ էլ միկրովարկեր փնտրելու:
07:03
She had come seeking serious investment dollars
168
408000
3000
Նա եկել էր լուրջ ներդրումների ակնկալիքներով
07:06
so that she could build the factory
169
411000
2000
որպեսզի կարողանա գործարան հիմնադրի
07:08
and buy the equipment she needs
170
413000
2000
և գնի անհրաժեշտ տեխնիկան
07:10
to export her chocolates
171
415000
2000
իր շոկոլադը արտահանելու
07:12
to Africa, Europe, the Middle East
172
417000
2000
Աֆրիկա, Եվրոպա, Մերձավոր Արևելք,
07:14
and far beyond --
173
419000
2000
ու դրանից այն կողմ
07:16
capital that would help her to employ
174
421000
2000
Սա մի կապիտալ էր, որը կօգներ նրան աշխատանքով ապահովել
07:18
more than the 20 people
175
423000
2000
ոչ միայն 20 հոգու,
07:20
that she already has working for her,
176
425000
3000
որ արդեն աշխատում էին իր համար
07:23
and capital that would fuel her own country's
177
428000
2000
կապիտալ, որ պետք է սնուցող երակ դառնար իր երկրի
07:25
economic climb.
178
430000
2000
տնտեսական աճի համար:
07:27
The great news is
179
432000
2000
Լավ նորությունն այն է,
07:29
we already know what works.
180
434000
2000
որ մենք արդեն գիտենք, թե ինչն է աշխատում:
07:31
Theory and empirical evidence
181
436000
2000
Տեսությունն ու փորձառական փաստերը
07:33
Have already taught us.
182
438000
2000
արդեն շատ բան են սովորեցրել մեզ:
07:35
We don't need to invent solutions because we have them --
183
440000
3000
Կարիք չկա, որ մենք լուծումներ հայտագործենք, քանի որ մենք արդեն ունենք դրանք
07:38
cash flow loans
184
443000
2000
կանխիկ վարկեր
07:40
based in income rather than assets,
185
445000
2000
եկամուտի և ոչ թե ակտիվների դիմաց
07:42
loans that use secure contracts rather than collateral,
186
447000
3000
վարկեր, որոնց դիմաց գրավի փոխարեն կնքվում են գումարի վերադաձն երաշխավորող պայմանագրեր,
07:45
because women often don't own land.
187
450000
3000
քանի որ կանայք հաճախ սեփական հողեր չունեն:
07:48
And Kiva.org, the microlender,
188
453000
2000
Եվ Kiva.org (միկրովարկեր տրամադրող առցանց կազմակերպություն)
07:50
is actually now experimenting with crowdsourcing
189
455000
3000
փաստորեն հիմա փորձարկում է` տրամադրելով
07:53
small and medium sized loans.
190
458000
2000
մեծ թվով փոքր և միջին վարկեր:
07:55
And that's just to start.
191
460000
3000
Եվ սա ընդամենը սկիզբն է:
07:58
Recently it has become very much in fashion
192
463000
3000
Վերջերս շատ նորաձև է դարձել
08:01
to call women "the emerging market of the emerging market."
193
466000
4000
կանանց անվանել «Ձևավորվող շուկան ձևավորող շուկա»:
08:05
I think that is terrific.
194
470000
2000
Կարծում եմ հիանալի է:
08:07
You know why?
195
472000
2000
Գիտեք` ինչու:
08:09
Because -- and I say this as somebody who worked in finance --
196
474000
4000
Որովհետև միայն անցած տասնամյակում (սա ասում եմ որպես ֆինանսների ոլորտում աշխատող)
08:13
500 billion dollars at least
197
478000
3000
ամենաքիչը 500 միլիարդ դոլլար է
08:16
has gone into the emerging markets in the past decade.
198
481000
3000
ծախսվել ձևավորվող շուկաների վրա:
08:19
Because investors saw the potential for return
199
484000
3000
Որովհետև ներդրողները հավատացին իրենց ներդրած գումարների վերադարձման հավանականության ներուժին
08:22
at a time of slowing economic growth,
200
487000
2000
դանդաղած տնտեսական աճի ժամանակահատվածում
08:24
and so they created financial products
201
489000
2000
և այսպես նրանք ստեղծեցին ֆինանսական արտադրանքներ
08:26
and financial innovation
202
491000
2000
և ֆինանսական նորարարություններ,
08:28
tailored to the emerging markets.
203
493000
3000
որոնք զուտ ձևավոևվող շուկաների համար էին:
08:31
How wonderful would it be
204
496000
3000
Ինչքան հիանալի կլիներ,
08:34
if we were prepared to replace all of our lofty words
205
499000
2000
եթե պատրաստ լինեինք մեր բոլոր վերամբարձ բառերը
08:36
with our wallets
206
501000
2000
փոխարինել մեր դրամապանակներով
08:38
and invest 500 billion dollars
207
503000
2000
և ներդնեինք 500 միլիարդ դոլլար,
08:40
unleashing women's economic potential?
208
505000
3000
որը կխթաներ կանանց տնտեսական ներուժը:
08:43
Just think of the benefits
209
508000
2000
Պարզապես մտածեք առավելությունների մասին,
08:45
when it comes to jobs, productivity,
210
510000
2000
երբ խոսքը գնում է աշխատանքի և արդյունավետության,
08:47
employment, child nutrition,
211
512000
2000
զբաղվածության և մանկան սննդի,
08:49
maternal mortality, literacy
212
514000
2000
մայրական մահացության և գրագիտության
08:51
and much, much more.
213
516000
4000
և շատ այլ բաների մասին:
08:55
Because, as the World Economic Forum noted,
214
520000
3000
Քանի որ ինչպես Համաշխարհային տնտեսագիտական ֆորումն է նշել,
08:58
smaller gender gaps are directly correlated
215
523000
3000
գենդերային հարցերի վրա հիմված թերացումներն ուղղակիորեն փոխկապակցված են
09:01
with increased economic competitiveness.
216
526000
2000
տնտեսական մրցունակության աճի հետ:
09:03
And not one country in all the world
217
528000
3000
Եվ ամբողջ աշխարհում ոչ մի երկիր ամբողջ աշխարհում
09:06
has eliminated its economic participation gap --
218
531000
3000
չի վերացրել տնտեսական աճին կանանց ու տղամարդկանց մասնակցության անհավասարությունը:
09:09
not one.
219
534000
2000
Ոչ մի:
09:11
So the great news
220
536000
2000
Լավ նորությունն այն է,
09:13
is this is an incredible opportunity.
221
538000
2000
որ սա անհավանական հնարավորություն է:
09:15
We have so much room to grow.
222
540000
3000
Մենք այնքան աճելու տեղ ունենք:
09:18
So you see,
223
543000
2000
Ուրեմն տեսնում եք,
09:20
this is not about doing good,
224
545000
2000
որ խսքը միայն գործը հաջող գլուխ բերելու մասին չէ,
09:22
this is about global growth
225
547000
2000
այլ գլոբալ աճի
09:24
and global employment.
226
549000
2000
և համաշխարհային մակարդակով աշխատատեղերի ստեղծման մասին:
09:26
It is about how we invest
227
551000
2000
Այն մասին, թե որտեղ են ուղղված մեր ներդրումները
09:28
and it's about how we see women.
228
553000
2000
և թե ինչ աչքերով ենք նայում կանանց:
09:30
And women can no longer be
229
555000
2000
Եվ կանայք այլևս չեն կարող լինել
09:32
both half the population
230
557000
2000
միաժամանակ և՛ բնակչության կեսը,
09:34
and a special interest group.
231
559000
2000
և հատուկ խումբ:
09:36
(Applause)
232
561000
7000
(Ծափահարություններ)
09:43
Oftentimes I get into very interesting discussions with reporters
233
568000
3000
Հաճախ եմ հետաքրքիր զրույցներ ունենում լրագրողների հետ,
09:46
who say to me, "Gayle, these are great stories,
234
571000
2000
ովքեր ինձ ասում են «Գեյլ, սրանք, իրոք, հիանալի պատմություններ են:
09:48
but you're really writing about the exceptions."
235
573000
3000
բայց դու իրականում գրում ես բացառիկ դեպքերի մասին»:
09:51
Now that makes me pause for just a couple reasons.
236
576000
3000
Այժմ այն ստիպում է ինձ կանգ առնել այստեղ մի քանի պատճառով:
09:54
First of all, for exceptions,
237
579000
2000
Նախ և առաջ, ինչ վերաբերում է բացառություններին,
09:56
there are a lot of them
238
581000
2000
նրանք շատ են
09:58
and they're important.
239
583000
3000
և նրանք կարևոր են:
10:01
Secondly, when we talk about men who are succeeding,
240
586000
3000
Եվ հետո, երբ խոսում ենք տղամարդկանց մասին, ովքեր հաջողակ են
10:04
we rightly consider them
241
589000
2000
մենք իսկապես նրանց համարում ենք
10:06
icons or pioneers or innovators
242
591000
2000
կուռքեր, նախաձեռնողներ և նորարարներ,
10:08
to be emulated.
243
593000
2000
որոնց հետևից ձգտում ենք հասնել:
10:10
And when we talk about women,
244
595000
2000
Իսկ երբ խոսում ենք կանանց մասին,
10:12
they are either exceptions to be dismissed
245
597000
3000
նրանք կամ բացառություններ են, որոնց պետք է անտեսել,
10:15
or aberrations to be ignored.
246
600000
3000
կամ շեղումներ, որոնց պետք է արհամարհել:
10:18
And finally,
247
603000
2000
Եվ վերջապես,
10:20
there is no society anywhere in all the world
248
605000
3000
ամբողջ աշխարհում չկա ոչ մի հասարակություն,
10:23
that is not changed
249
608000
2000
որ չիրականացնի իր մեծ փոփոխությունները
10:25
except by its most exceptional.
250
610000
2000
հենց իր բացառությունների շնորհիվ
10:27
So why wouldn't we celebrate and elevate
251
612000
4000
Դե ուրեմն ինչու՞ չենք փառաբանում և վսեմացնում
10:31
these change makers and job creators
252
616000
2000
այս փոփոխությունները հրահրողներին և աշխատատեղեր ստեղծողներին,
10:33
rather than overlook them?
253
618000
3000
նրանց վերևից նայելու փոխարեն:
10:36
This topic of resilience is very personal to me
254
621000
3000
Պայքարելու այս գաղափարը շատ անձնական է ինձ համար
10:39
and in many ways has shaped my life.
255
624000
3000
և շատ դեպքերում փոխել է կյանքս:
10:42
My mom was a single mom
256
627000
2000
Մայրս միայնակ մայր էր,
10:44
who worked at the phone company during the day
257
629000
3000
ով օրվա ընթացքում աշխատում էր հեռախոսային ընկերությունում
10:47
and sold Tupperware at night
258
632000
2000
իսկ գիշերը պլաստմասե տարաներ էր վաճառում
10:49
so that I could have every opportunity possible.
259
634000
3000
որ ես ունենամ բոլոր հնարավոր շանսերը:
10:52
We shopped double coupons
260
637000
2000
Մենք «երկուսը մեկի գնով» կտրոններով էինք առևտուր անում
10:54
and layaway and consignment stores,
261
639000
2000
ապառիկով էինք գնումներ կատարում, oգտագործված ապրանքներ էինք գնում,
10:56
and when she got sick with stage four breast cancer
262
641000
3000
ու երբ նրա մոտ հայտնաբերեցին կրծքի քաղցկեղ 4րդ փուլում,
10:59
and could no longer work,
263
644000
2000
նա այլևս չկարողացավ աշխատել.
11:01
we even applied for food stamps.
264
646000
3000
մենք նույնիսկ դիմեցինք անվճար սննդի կտրոններ ստանալու համար:
11:04
And when I would feel sorry for myself
265
649000
2000
Եվ երբ ես փնթփնթում էի,
11:06
as nine or 10 year-old girls do,
266
651000
2000
ինչպես որ 9-10 տարեկան աղջիկներն են անում,
11:08
she would say to me, "My dear, on a scale of major world tragedies,
267
653000
3000
նա ինձ ասում էր. «Սիրելիս, ամբողջ աշխարհի ողբեգությունների սանդղակում
11:11
yours is not a three."
268
656000
2000
քոնը երրորդը չէ:»
11:13
(Laughter)
269
658000
2000
(Ծիծաղ)
11:15
And when I was applying to business school
270
660000
2000
Եվ երբ ես դիմում էի բիզնես դպրոց ընդունվելու համար,
11:17
and felt certain I couldn't do it
271
662000
2000
և հաստատ գիտեի, որ ինձ մոտ չի ստացվի,
11:19
and nobody I knew had done it,
272
664000
2000
և իմ ճանաչած մարդկանցից ոչ ոք չէր ընդունվել
11:21
I went to my aunt who survived years of beatings at the hand of her husband
273
666000
3000
ես գնացի մորաքրոջս մոտ, ում ամուսինը տարիներ շարունակ դաժանաբար ծեծի էր ենթարկել
11:24
and escaped a marriage of abuse
274
669000
2000
ու նա վերջապես գլուխն ազատել էր բռնություններով լի ամուսնությունից`
11:26
with only her dignity intact.
275
671000
2000
միայն իր արժանապատվությունը փրկելու համար:
11:28
And she told me,
276
673000
2000
Եվ նա ինձ ասաց
11:30
"Never import other people's limitations."
277
675000
3000
«Երբեք այլոց սահմանափակուները մի վերագրիր քեզ»:
11:34
And when I complained to my grandmother,
278
679000
2000
Եվ երբ իմ տատիկին,
11:36
a World War II veteran
279
681000
2000
ով Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի վետերան է
11:38
who worked in film for 50 years
280
683000
2000
50 տարի աշխատել էկինոյի ոլորտում,
11:40
and who supported me from the age of 13,
281
685000
2000
ով հոգ է տարել իմ մասին 13 տարեկանից,
11:42
that I was terrified
282
687000
2000
բողոքում էի,
11:44
that if I turned down a plum assignment at ABC
283
689000
2000
որ ես հրաժարվել եմ ABC-ի երանելի աշխատանքիցս
11:46
for a fellowship overseas,
284
691000
2000
արտասահմանում հետազոտություն անելու համար,
11:48
I would never ever, ever find another job,
285
693000
3000
և որ ես էլ երբեք այլ աշխատանք չեմ գտնի,
11:51
she said, "Kiddo, I'm going to tell you two things.
286
696000
2000
նա ասաց. «Աղջիկս, քեզ երկու բան կասեմ:
11:53
First of all, no one turns down a Fulbright,
287
698000
3000
Նախ Fullbrightից (ուսումնական ծրագիր) երբեք ոչ ոք չի հրաժարվում
11:56
and secondly, McDonald's is always hiring."
288
701000
3000
և հետո McDonald'sը միշտ էլ աշխատողների կարիք ունի:
11:59
(Laughter)
289
704000
2000
(Ծիծաղ)
12:01
"You will find a job. Take the leap."
290
706000
3000
Դու գործ կգտնես: Հնարավորությունդ բաց մի թող»:
12:05
The women in my family
291
710000
2000
Իմ ընտանիքի կանայք
12:07
are not exceptions.
292
712000
2000
բացառություններ չեն:
12:09
The women in this room and watching in L.A.
293
714000
2000
Այս սենյակի կանայք և նրանք, ովքեր այժմ Լոս Անջելեսում
12:11
and all around the world
294
716000
2000
հետուսացույց են դիտում և ամբողջ աշխարհի կանայք
12:13
are not exceptions.
295
718000
2000
բացառություններ չեն:
12:15
We are not a special interest group.
296
720000
3000
Մենք հատուկ խումբ չենք:
12:18
We are the majority.
297
723000
2000
Մենք մեծամասնություն ենք:
12:20
And for far too long,
298
725000
2000
Եվ չափազանց երկար ժամանակ է`
12:22
we have underestimated ourselves
299
727000
2000
մենք թերագնահատում ենք մեզ,
12:24
and been undervalued by others.
300
729000
3000
իսկ ուիշներն էլ ըստ արժանվույն չեն գնահատում մեզ:
12:27
It is time for us to aim higher
301
732000
2000
ժամանակն է, որ մենք ավելի բարձր նպատակներ ունենանք
12:29
when it comes to women,
302
734000
2000
Երբ խոսքը վերաբերում է կանանց,
12:31
to invest more and to deploy our dollars
303
736000
3000
ավելի շատ ներդրումներ անենք,նպատակին ծառայեցնենք մեր դոլլարները
12:34
to benefit women all around the world.
304
739000
3000
որպեսզի շահեն ամբողջ աշխարհի կանայք:
12:37
We can make a difference,
305
742000
2000
Մենք կարող ենք փոփոխություն անել
12:39
and make a difference, not just for women,
306
744000
2000
և փոփոխություն անել ոչ միայն կանանց համար,
12:41
but for a global economy
307
746000
2000
այլև համաշխարհային տնտեսության համար,
12:43
that desperately needs their contributions.
308
748000
4000
որն սարսափելի զգում է կանանց ավանդի կարիքը:
12:47
Together we can make certain
309
752000
2000
Միասին կարող ենք վստահեցնել բոլորին,
12:49
that the so-called exceptions
310
754000
2000
որ այսպես կոչված բացառությունները
12:51
begin to rule.
311
756000
2000
սկսում են ղեկավարել:
12:53
When we change the way we see ourselves,
312
758000
3000
Երբ մենք ինքներս փոխենք մեր մասին արդեն իսկ ձևավորված կարծիքը
12:56
others will follow.
313
761000
2000
մյուսներն էլ կհետևեն մեզ:
12:58
And it is time for all of us
314
763000
2000
Եվ ժամանակն է, որ մենք բոլորս
13:00
to think bigger.
315
765000
2000
մեծ բաների մասին մտածենք:
13:02
Thank you very much.
316
767000
2000
Շատ շնորհակալություն:
13:04
(Applause)
317
769000
5000
Ծափահարություններ:
ABOUT THE SPEAKER
Gayle Tzemach Lemmon - ReporterGayle Tzemach Lemmon writes about women around the world living their lives at war and in conflict zones.
Why you should listen
Gayle Tzemach Lemmon never set out to write about women entrepreneurs. After leaving ABC News for MBA study at Harvard, she was simply looking for a great -- and underreported -- economics story. What she found was women entrepreneurs in some of the toughest business environments creating jobs against daunting obstacles. Since then her writing on entrepreneurship has been published by the International Herald Tribune and Financial Times along with the World Bank and the International Finance Corporation.
Now a senior fellow at the Council on Foreign Relations, Lemmon continues to travel the world reporting on economic and development issues with a focus on women. She is the author of Ashley's War: The Untold Story of a Team of Women Soldiers on the Special Ops Battlefield (2014), as well as the best seller The Dressmaker of Khair Khana (2011) about a young entrepreneur who supported her community under the Taliban.
Gayle Tzemach Lemmon | Speaker | TED.com