TEDGlobal 2014
Alison Killing: There’s a better way to die, and architecture can help
Filmed:
Readability: 3.9
1,316,847 views
In this short, provocative talk, architect Alison Killing looks at buildings where death and dying happen -- cemeteries, hospitals, homes. The way we die is changing, and the way we build for dying ... well, maybe that should too. It's a surprisingly fascinating look at a hidden aspect of our cities, and our lives.
Alison Killing - Architect
An architect and urban designer, Alison Killing uses journalism, filmmaking and exhibitions to help people better understand the built environment. Full bio
An architect and urban designer, Alison Killing uses journalism, filmmaking and exhibitions to help people better understand the built environment. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'd like to tell you a story
about death and architecture.
about death and architecture.
0
810
4031
Ես ուզում եմ պատմել մահվան ու
ճարտարապետության մասին:
ճարտարապետության մասին:
00:16
A hundred years ago, we tended to die
of infectious diseases like pneumonia,
of infectious diseases like pneumonia,
1
4841
4630
Հարյուրավոր տարիներ առաջ մենք մահանում
էինք թոքերի բորբոքումից,
էինք թոքերի բորբոքումից,
00:21
that, if they took hold,
would take us away quite quickly.
would take us away quite quickly.
2
9471
3297
եթե դրանք շարունակվեին
կսպանիեն մեզ շատ արագ:
կսպանիեն մեզ շատ արագ:
00:24
We tended to die at home,
in our own beds, looked after by family,
in our own beds, looked after by family,
3
12768
3734
Մենք մահանում ենք տանը, մեր անկողնում
հարազատների խնամքի ներքո
հարազատների խնամքի ներքո
00:28
although that was the default option
4
16502
1792
չնայաց դա այլ տարբերակ է
00:30
because a lot of people
lacked access to medical care.
lacked access to medical care.
5
18294
2590
քանի որ շատ մարդիկ բուժվելու
հնարավորություն չունեն:
հնարավորություն չունեն:
00:33
And then in the 20th century
a lot of things changed.
a lot of things changed.
6
21614
2779
20-րդ դարում շատ բաներ փոխվեցին:
00:36
We developed new medicines like penicillin
7
24393
2097
Հայտնվեց նոր դեղամիջոց՝ պենիցիլին,
00:38
so we could treat
those infectious diseases.
those infectious diseases.
8
26490
2485
այդպիսով մենք կարող էինք բուժել
հիվանդությունները:
հիվանդությունները:
00:40
New medical technologies
like x-ray machines were invented.
like x-ray machines were invented.
9
28975
3274
Նոր սարքավորումներ ստեղծվեցին, ինչպիսինն է
ռենտգենի ապառատը:
ռենտգենի ապառատը:
00:44
And because they were
so big and expensive,
so big and expensive,
10
32249
2252
Քանզի դրանք մեծ էին ու շատ
թանկարժեք,
թանկարժեք,
00:46
we needed large, centralized
buildings to keep them in,
buildings to keep them in,
11
34501
3018
մեզ անհրաժեշտ էին խոշոր, կենտրոնացված
շենքեր,
շենքեր,
00:49
and they became our modern hospitals.
12
37519
2299
և դրանք դարձան մեր նոր հիվանդանոցները
00:51
After the Second World War,
13
39818
1423
Երկրորդ ՀՊ-ից հետո
00:53
a lot of countries set up
universal healthcare systems
universal healthcare systems
14
41241
2640
շատ երկրներ հիմնեցին առողջապահական
համակարգեր
համակարգեր
00:55
so that everyone who needed
treatment could get it.
treatment could get it.
15
43881
2647
որ, կարիք ունեցողները բուժում ստանային:
00:58
The result was that lifespans extended
from about 45 at the start of the century
from about 45 at the start of the century
16
46528
4249
Արդյունք այն էր, որ դարի սկզբում
կյանքը երկարեց մինչև 45
կյանքը երկարեց մինչև 45
01:02
to almost double that today.
17
50777
2183
գրեթե 2 անգամ:
01:04
The 20th century was this time of huge
optimism about what science could offer,
optimism about what science could offer,
18
52960
4098
20-րդ դարը շատ մեծ հաջողություն բերեց
գիտությանը
գիտությանը
01:09
but with all of the focus on life,
death was forgotten,
death was forgotten,
19
57058
3727
բայց կենտրոնանալով կյանքի վրա
բոլորը մորացան մահվան մասին,
բոլորը մորացան մահվան մասին,
01:12
even as our approach to death
changed dramatically.
changed dramatically.
20
60785
2405
անգամ մեր մոտեցումը փոխվեց դեպի մահը:
01:15
Now, I'm an architect,
21
63580
1203
Հիմա ես ճարտարապետ եմ,
01:16
and for the past year and a half
I've been looking at these changes
I've been looking at these changes
22
64783
3242
վերջին մեկ ու կես տարվա ընթացքում
հետևում էի այս փոփոխություններին
հետևում էի այս փոփոխություններին
01:20
and at what they mean for architecture
related to death and dying.
related to death and dying.
23
68025
3154
ու նրան, թե ինչպես է կապված
ճարտարապետությունը մահվան հետ:
ճարտարապետությունը մահվան հետ:
01:23
We now tend to die
of cancer and heart disease,
of cancer and heart disease,
24
71179
3233
Մարդիկ հիմա մահանում են քաղցկեղից
ու սրտի արատից,
ու սրտի արատից,
01:26
and what that means is that many of us
will have a long period of chronic illness
will have a long period of chronic illness
25
74412
3996
և սա նշանակում է, որ մեզնից շատերը
քրոնիկ հիվանդություններ կունենան
քրոնիկ հիվանդություններ կունենան
01:30
at the end of our lives.
26
78408
1974
մեր կյանքի վեջում:
01:32
During that period,
27
80382
1113
Այդ ընթացքում
01:33
we'll likely spend a lot of time
in hospitals and hospices and care homes.
in hospitals and hospices and care homes.
28
81495
5063
մենք երկար ժամ էր կանցկացնենք
հիվանդանոցներում:
հիվանդանոցներում:
01:38
Now, we've all been in a modern hospital.
29
86558
2206
Բոլորս էլ եղել ենք ժամանակակից
հիվանդանոցում:
հիվանդանոցում:
01:40
You know those fluorescent lights
and the endless corridors
and the endless corridors
30
88764
3390
Գիտենք ֆլուորեսցենտային լույսերի,
անվերջ միջանցքների
անվերջ միջանցքների
01:44
and those rows of uncomfortable chairs.
31
92154
3018
ու այնտեղ շարված անհարմար աթորների
մասին:
մասին:
01:47
Hospital architecture
has earned its bad reputation.
has earned its bad reputation.
32
95172
3762
Հիվանդանոցի ճարտարապետությունը
ունի բավականին վատ համբավ:
ունի բավականին վատ համբավ:
01:50
But the surprising thing is,
it wasn't always like this.
it wasn't always like this.
33
98934
3157
Բայց իրականում, միշտ չէ, որ այն
ունեցել է այսպիսի համբավ:
ունեցել է այսպիսի համբավ:
01:54
This is L'Ospedale degli Innocenti,
built in 1419 by Brunelleschi,
built in 1419 by Brunelleschi,
34
102091
4334
Լ՛օսպեդալե դելի Ինոսենտի հիվանդանոցը
կառուցել է Բրունելեսկին 1419թ,
կառուցել է Բրունելեսկին 1419թ,
01:58
who was one of the most famous
and influential architects of his time.
and influential architects of his time.
35
106425
3747
ով եղել է իր ժամանակի ամենահայտնի
ճարտարապետներից մեկը:
ճարտարապետներից մեկը:
02:02
And when I look at this building
and then think about hospitals today,
and then think about hospitals today,
36
110172
3343
Եվ ես, որ նայում եմ այդ շենքին, հետո
մտացում՝ այսօրվա հիվանդանոցի մասին
մտացում՝ այսօրվա հիվանդանոցի մասին
02:05
what amazes me is
this building's ambition.
this building's ambition.
37
113515
3088
ինձ զարմացնում է մի բան՝ այդ շենքի
փառասիրությունը:
փառասիրությունը:
02:08
It's just a really great building.
38
116603
1649
Դա իսկապես հրաշալի
շինություն է:
շինություն է:
02:10
It has these courtyards in the middle
39
118252
1834
Այն մեջտեղում ունի մի քանի բակ,
02:12
so that all of the rooms
have daylight and fresh air,
have daylight and fresh air,
40
120086
2533
ինչով էլ պայմանավորված է սենյակների
լույսը, մաքուր օդը
լույսը, մաքուր օդը
02:14
and the rooms are big
and they have high ceilings,
and they have high ceilings,
41
122619
2413
սենյակներն էլ մեծ են ու ունեն բարձր
առաստաղներ,
առաստաղներ,
02:17
so they just feel
more comfortable to be in.
more comfortable to be in.
42
125032
2484
որպեսզի մարդիկ հարմարավետ զգան իրենց:
02:19
And it's also beautiful.
43
127516
1765
Եվ դա նաև գեղեցիկ է:
02:21
Somehow, we've forgotten
that that's even possible for a hospital.
that that's even possible for a hospital.
44
129281
3831
Մեկ-մեկ մենք մորանում ենք, որ դա
նույնպես հնարավոր է հիվանդանոցում:
նույնպես հնարավոր է հիվանդանոցում:
02:25
Now, if we want better buildings
for dying, then we have to talk about it,
for dying, then we have to talk about it,
45
133112
4023
Եթե մենք ուզում ենք մահանալու համար ավելի
լավ շենքեր, պիտի խոսենք դրանց մասին,
լավ շենքեր, պիտի խոսենք դրանց մասին,
02:29
but because we find the subject
of death uncomfortable,
of death uncomfortable,
46
137135
2571
բայց քանզի մենք համարում ենք մահվան մասին
թեման անհարմար,
թեման անհարմար,
02:31
we don't talk about it,
47
139706
1440
մենք չենք խոսում դրա մասին,
02:33
and we don't question how we
as a society approach death.
as a society approach death.
48
141146
3312
և չենք հարցնում, թե որպես հասարակություն
ինչպես ենք մոտենում մահին:
ինչպես ենք մոտենում մահին:
02:36
One of the things that surprised me
most in my research, though,
most in my research, though,
49
144458
3174
Իմ հետազոտության մեջ ինձ զարմացնող
բաներից մեկն այն էր,
բաներից մեկն այն էր,
02:39
is how changeable attitudes actually are.
50
147632
2685
թե իրականում վերաբերմունքները ինչքան
փոփոխական են լինում:
փոփոխական են լինում:
02:42
This is the first crematorium in the U.K.,
51
150317
2392
Սա առաջին դիակիզարանն է Միացյան
Թագավորությունում,
Թագավորությունում,
02:44
which was built in Woking in the 1870s.
52
152709
2809
որը կառուցվել է Յոկինգում, 1870-ական
թվականներին:
թվականներին:
02:47
And when this was first built,
there were protests in the local village.
there were protests in the local village.
53
155518
3407
Շենքը կառուցելուց հետո,
շատ բողոքներ եղան գյուղում:
շատ բողոքներ եղան գյուղում:
02:50
Cremation wasn't socially acceptable,
and 99.8 percent of people got buried.
and 99.8 percent of people got buried.
54
158925
4883
Դիակիզումը սոցիալապես ընդունելի չէր
և մարդկանց 99,8 տոկոսին թաղում էին:
և մարդկանց 99,8 տոկոսին թաղում էին:
02:55
And yet, only a hundred years later,
three quarters of us get cremated.
three quarters of us get cremated.
55
163808
3776
Եվ ընդհամենը 100 տարի հետո, մեզնից
երեք քառորդն է դիակիզվել:
երեք քառորդն է դիակիզվել:
02:59
People are actually really open
to changing things
to changing things
56
167584
2527
Մարդիկ իրականում ընդունւմ են
փոփոխություններ,
փոփոխություններ,
03:02
if they're given the chance
to talk about them.
to talk about them.
57
170111
2401
եթե սկսում են խոսել դրանց մասին:
03:04
So this conversation
about death and architecture
about death and architecture
58
172512
3323
Այսպիսով, մահվան և ճարտարապետության
մասին այս զրույցը
մասին այս զրույցը
03:07
was what I wanted to start
when I did my first exhibition on it
when I did my first exhibition on it
59
175835
3159
այն էր, ինչով ես ուզում էի սկսել
իմ առաջին ցուցահանդեսը
իմ առաջին ցուցահանդեսը
03:10
in Venice in June,
which was called "Death in Venice."
which was called "Death in Venice."
60
178994
3226
հունիսին Վենետիկում, որը կոչվում էր
"Մահը Վենետիկում":
"Մահը Վենետիկում":
03:14
It was designed to be quite playful
61
182220
3274
Այն նախտեսված էր լինելու այնքան աշխույժ,
03:17
so that people would
literally engage with it.
literally engage with it.
62
185494
2198
որ մարդիկ ներգրավված լինեին դրանում:
03:19
This is one of our exhibits,
which is an interactive map of London
which is an interactive map of London
63
187692
3255
Սա մեր ցուցանմուշներից մեկն է՝
Լոնդոնի ինտերակտիվ քարտեզը
Լոնդոնի ինտերակտիվ քարտեզը
03:22
that shows just how much
of the real estate in the city
of the real estate in the city
64
190947
2675
որը ցույց է տալիս, թե քաղաքում ինչքան
անշարժ գույք է
անշարժ գույք է
03:25
is given over to death and dying,
65
193622
1879
տրվում մահանալու համար
03:27
and as you wave your hand across the map,
66
195501
2369
և եթե դուք ձեռքով անցնեք քարտեզի վրայով
03:29
the name of that piece of real estate,
the building or cemetery, is revealed.
the building or cemetery, is revealed.
67
197870
4829
այդ անշարշ գույքի, շինության կամ
գերեզմանատան անունը կհայտնվի:
գերեզմանատան անունը կհայտնվի:
03:34
Another of our exhibits
was a series of postcards
was a series of postcards
68
202699
2508
Մեր երկրորդ ցուցահանդեսում
եղել են մի շարք բացիկներ,
եղել են մի շարք բացիկներ,
03:37
that people could take away with them.
69
205207
1997
և մարդիկ կարող էին դրանք տանել
իրենց հետ:
իրենց հետ:
03:39
And they showed people's homes
and hospitals
and hospitals
70
207204
2461
Դրանց մեջ ներկայացված էին
տներ, հիվանդանոցներ
տներ, հիվանդանոցներ
03:41
and cemeteries and mortuaries,
71
209665
2415
գերեզմանատներ և դիարաններ,
03:44
and they tell the story
of the different spaces
of the different spaces
72
212080
2461
և դրանք պատմում էին տարբեր
տարածքների մասին
տարածքների մասին
03:46
that we pass through
on either side of death.
on either side of death.
73
214541
2833
որտեղով անցնում ենք:
03:49
We wanted to show
that where we die
that where we die
74
217374
2345
Մենք ուզում էինք ցույց տալ, որ
մահվան վայրը
մահվան վայրը
03:51
is a key part of how we die.
75
219719
3251
շատ կարեվոր մաս է կազմում:
03:54
Now, the strangest thing was the way
that visitors reacted to the exhibition,
that visitors reacted to the exhibition,
76
222970
4783
Տարօրինակ էին ցուցահանդեսի այցելուների
արձագանքները,
արձագանքները,
03:59
especially the audio-visual works.
77
227753
2368
հատկապես տեսահոլովակների համար:
04:02
We had people dancing
and running and jumping
and running and jumping
78
230121
3692
Մարդիկ պարում էին, վազում
թռչկոտում,
թռչկոտում,
04:05
as they tried to activate
the exhibits in different ways,
the exhibits in different ways,
79
233813
2995
նրանք փորձում էին ակտիվացնել
ցուցահադեսը տարբեր ձևերով,
ցուցահադեսը տարբեր ձևերով,
04:08
and at a certain point
they would kind of stop
they would kind of stop
80
236808
2444
բայց մի պահ նրանք դադար էին
տալիս
տալիս
04:11
and remember that they were in
an exhibition about death,
an exhibition about death,
81
239252
2734
ու հիշում, որ գտնվում են մահվան
մասին ցուցահանդեսում,
մասին ցուցահանդեսում,
04:13
and that maybe that's not
how you're supposed to act.
how you're supposed to act.
82
241986
2624
և մի գուցե այդպես չպիտի իրենց դրսևորեն:
04:16
But actually, I would question
whether there is one way
whether there is one way
83
244610
2647
Բայց ես ձեզ կհարցնեմ, արդյոք կա
դրսևորման ձև,
դրսևորման ձև,
04:19
that you're supposed to act around death,
84
247257
2275
որով դուք կարող եք ցույց տակ ձեր վերաբերմունքը
մահվան շուրջը
մահվան շուրջը
04:21
and if there's not, I'd ask you to think
about what you think a good death is,
about what you think a good death is,
85
249532
4551
և եթե չկա, ես կխնդրեի մտածել,
որն է լավ մահը,
որն է լավ մահը,
04:26
and what you think that architecture
that supports a good death might be like,
that supports a good death might be like,
86
254083
3669
և ի՞նչ եք կարծում ճարտարապետությունը, որ
նպաստում է լավ մահվանը,
նպաստում է լավ մահվանը,
04:29
and mightn't it be a little less like this
and a little more like this?
and a little more like this?
87
257752
4728
միգուցե դա նման չպիտի ինի մի քիչ այս մեկին կամ
ավելի շատ նման լինի այն մյուսին:
ավելի շատ նման լինի այն մյուսին:
04:34
Thank you.
88
262480
2214
Շնորհակալություն:
04:36
(Applause)
89
264694
2020
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Alison Killing - ArchitectAn architect and urban designer, Alison Killing uses journalism, filmmaking and exhibitions to help people better understand the built environment.
Why you should listen
Alison Killing is an architect and urban designer working to engage people with their built environment, via design of buildings and urban strategies, film making, exhibitions and events. She explores the relationship between death and modern architecture, looking at how cities are rebuilt after disaster.
Recent projects include Death in the City (and its first iteration, Death in Venice, which was shown as an independent event during the opening week of the Venice Architecture Biennale), a touring exhibition about death and modern architecture; work with the International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies on better rebuilding after disaster and how to integrate relevant urban design tools into humanitarian response; and a study of financial models for arts and community projects temporarily using vacant buildings to help these projects become self-sustaining.
Alison Killing | Speaker | TED.com