ABOUT THE SPEAKER
Adam Grant - Organizational psychologist
After years of studying the dynamics of success and productivity in the workplace, Adam Grant discovered a powerful and often overlooked motivator: helping others.

Why you should listen

In his groundbreaking book Give and Take, top-rated Wharton professor Adam Grant upended decades of conventional motivational thinking with the thesis that giving unselfishly to colleagues or clients can lead to one’s own long-term success. Grant’s research has led hundreds of advice seekers (and HR departments) to his doorstep, and it’s changing the way leaders view their workforces.

Grant's book Originals: How Non-Conformists Move the World examines how unconventional thinkers overturn the status quo and champion game-changing ideas.

Grant is the host of the TED original podcast WorkLife, taking us inside unconventional workplaces to explore the ideas we can all use to make work more meaningful and creative.

More profile about the speaker
Adam Grant | Speaker | TED.com
TED@IBM

Adam Grant: Are you a giver or a taker?

Адам Грант: Берушісіз бе, алушысыз ба?

Filmed:
7,250,021 views

Әрбір жұмыс орнында үш түрлі адам бар: беруші, алушы және айырбастаушы. Ұжым психологиясының маманы Адам Грант осы үш типке тоқталып, жомарттық мәдениетін дамыту тәсілін ұсынады.
- Organizational psychologist
After years of studying the dynamics of success and productivity in the workplace, Adam Grant discovered a powerful and often overlooked motivator: helping others. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I want you to look
around the room for a minute
0
837
2267
Бірер минут айналаңызға көз салыңыз
00:15
and try to find the most
paranoid person here --
1
3128
2719
осы бөлмедегі ең күйгелек адамды табыңыз.
00:17
(Laughter)
2
5871
1064
(Күлкі)
00:18
And then I want you to point
at that person for me.
3
6959
2452
Сосын маған сол адамды көрсетіңіз.
00:21
(Laughter)
4
9435
1035
(Күлкі)
00:22
OK, don't actually do it.
5
10494
1359
Жарайды. Қалжың ғой.
00:23
(Laughter)
6
11877
1119
(Күлкі)
00:25
But, as an organizational psychologist,
7
13020
1869
Ұжым психологы ретінде
00:26
I spend a lot of time in workplaces,
8
14913
1882
көп уақытымды жұмыс орнында өткіземін.
00:28
and I find paranoia everywhere.
9
16819
2160
Күйгелек адамды барлық жерде
кездестіремін.
00:31
Paranoia is caused by people
that I call "takers."
10
19532
2409
Бұл әдетте "алушы" адамдарда
жиі кездеседі.
Алушылар қарым-қатынаста
өз пайдасын ойлайды.
00:33
Takers are self-serving
in their interactions.
11
21965
2183
Оларға сен қалай көмектесетінің
маңызды.
00:36
It's all about what can you do for me.
12
24172
2261
00:38
The opposite is a giver.
13
26832
1401
Алушылар керісінше
00:40
It's somebody who approaches
most interactions by asking,
14
28257
2760
өзгелерге көмектесу ниетімен
00:43
"What can I do for you?"
15
31041
1600
қарым-қатынас түзеді.
00:45
I wanted to give you a chance
to think about your own style.
16
33165
2871
Сіз осының қайсысына
жататыныңызды ойлап көріңіз.
00:48
We all have moments of giving and taking.
17
36060
1953
Бәріміз кейде алушы,
ал кейде берушіміз.
00:50
Your style is how you treat
most of the people most of the time,
18
38037
3016
Қай топқа жататыныңыз
көпшілікпен
қатынасыңызға
байланысты.
00:53
your default.
19
41077
1158
Дәл қазір шағын тест жасап,
00:54
I have a short test you can take
20
42259
1542
өзіңіздің алушы немесе беруші
00:55
to figure out if you're more
of a giver or a taker,
21
43825
2499
екеніңізді анықтап көріңіз.
00:58
and you can take it right now.
22
46348
1478
[Нарциссизмді анықтайтын тест]
00:59
[The Narcissist Test]
23
47850
1439
01:01
[Step 1: Take a moment
to think about yourself.]
24
49313
2312
[1-қадам: Өзіңіз туралы ойлаңыз]
01:03
(Laughter)
25
51649
1103
(Күлкі)
01:04
[Step 2: If you made it to Step 2,
you are not a narcissist.]
26
52776
2858
[2-қадам: Екінші қадамға жетсеңіз,
сізде нарциссизм жоқ]
(Күлкі)
01:07
(Laughter)
27
55658
1559
01:10
This is the only thing I will say today
that has no data behind it,
28
58082
3833
Бұл бәлкім, бүгінгі жалғыз жалаң тұжырым болар
01:13
but I am convinced the longer it takes
for you to laugh at this cartoon,
29
61939
3432
бірақ неғұрлым суретке күлмей көбірек үңілсеңіз
01:17
the more worried we should be
that you're a taker.
30
65395
2427
алушы болу мүмкіндігіңіз жоғарылай түседі.
(Күлкі)
01:19
(Laughter)
31
67846
1065
01:20
Of course, not all takers are narcissists.
32
68935
2032
Әрине, алушылардың бәрі өзімшіл емес.
01:22
Some are just givers who got burned
one too many times.
33
70991
2888
Кейбірі – беруден әбден мезі болған.
01:25
Then there's another kind of taker
that we won't be addressing today,
34
73903
3324
Алушылардың тағы бір түрі бар.
Олар туралы айтпаймыз.
01:29
and that's called a psychopath.
35
77251
1853
Олар – психопаттар.
01:31
(Laughter)
36
79128
1151
(Күлкі)
01:32
I was curious, though, about how
common these extremes are,
37
80303
2872
Мұндай қарама-қайшылықтың қаншалықты
жиі кездесетінін білу үшін
01:35
and so I surveyed over 30,000
people across industries
38
83199
2809
әртүрлі салада істейтін
01:38
around the world's cultures.
39
86032
1612
30 мың адаммен сөйлестім.
01:39
And I found that most people
are right in the middle
40
87668
2478
Сөйтсек, адамдардың көбінде
01:42
between giving and taking.
41
90170
1466
алушы да, беруші де сипат бар.
01:43
They choose this third style
called "matching."
42
91660
2345
Олар "айырбастушы" дейтін
әдісті таңдаған.
01:46
If you're a matcher, you try to keep
an even balance of give and take:
43
94029
3345
Айырбастаушы болсаңыз,
алу мен беруді тең ұстауға тырысасыз:
01:49
quid pro quo -- I'll do something
for you if you do something for me.
44
97398
3318
quid pro quo – мен саған, сен маған.
01:52
And that seems like a safe way
to live your life.
45
100740
2381
Осылай өмір сүрген
тиімді тәрізді.
Бірақ бұл жақсы ма?
01:55
But is it the most effective
and productive way to live your life?
46
103145
3184
01:58
The answer to that question
is a very definitive ...
47
106353
2464
Бұл сұрақтың нақты жауабы бар:
02:00
maybe.
48
108841
1158
бәлкім.
02:02
(Laughter)
49
110023
1226
(Күлкі)
02:03
I studied dozens of organizations,
50
111273
2179
Ондаған ұйымның,
02:05
thousands of people.
51
113476
1175
мыңдаған адамның,
02:06
I had engineers measuring
their productivity.
52
114675
3552
инженерлердің жұмыс өнімділігін зерттедім,
02:10
(Laughter)
53
118251
2355
(Күлкі)
02:12
I looked at medical students' grades --
54
120630
2969
дәрігер-студенттердің оқу үлгерімін,
02:15
even salespeople's revenue.
55
123623
1975
тіпті сатушылардың табысын да есептедім.
02:17
(Laughter)
56
125622
1446
(Күлкі)
02:19
And, unexpectedly,
57
127092
1652
Нәтижесінде
02:20
the worst performers in each
of these jobs were the givers.
58
128768
3669
әрбір топтағы ең нашар көрсеткіш
берушілерде болып шықты.
02:24
The engineers who got the least work done
59
132749
2044
Алудан гөрі көбірек берген инженерлердің
02:26
were the ones who did more favors
than they got back.
60
134817
2506
жұмысы өнімсіздеу болып шықты.
02:29
They were so busy doing
other people's jobs,
61
137347
2136
Өзгелерге көмектесеміз деп жүріп
02:31
they literally ran out of time and energy
to get their own work completed.
62
139507
3550
өз ісін аяқтауға уақыты мен күші жетпейді.
02:35
In medical school, the lowest grades
belong to the students
63
143081
2805
Мединституттағы үлгерімі ең төмендер
02:37
who agree most strongly
with statements like,
64
145910
2107
"Өзгелерге көмектескенді ұнатамын"
02:40
"I love helping others,"
65
148041
2208
дейтіндер болып шықты.
02:43
which suggests the doctor
you ought to trust
66
151068
2224
Яғни бұл ешкімге көмектесуге ұмтылмайтын
02:45
is the one who came to med school
with no desire to help anybody.
67
153316
3079
дәрігерді іздеу керек дегенді меңзейді.
02:48
(Laughter)
68
156419
1027
(Күлкі)
02:49
And then in sales, too,
the lowest revenue accrued
69
157470
2358
Сатушыларда да тура солай.
02:51
in the most generous salespeople.
70
159852
1695
Ең ақкөңілдері аз айлық табады.
02:53
I actually reached out
to one of those salespeople
71
161571
2430
Беруші тобына жататын
02:56
who had a very high giver score.
72
164025
1607
сатушылардың бірімен сөйлестім.
02:57
And I asked him, "Why do
you suck at your job --"
73
165656
2558
"Неге жолың болмай жүр?"
деп сұрадым.
03:00
I didn't ask it that way, but --
74
168238
1541
Әрине сәл жұмсартып сұрадым.
03:01
(Laughter)
75
169803
1044
(Күлкі)
03:02
"What's the cost of generosity in sales?"
76
170871
2352
"Жомарттығыңның құны қанша?"
03:05
And he said, "Well, I just care
so deeply about my customers
77
173247
3266
"Маған клиенттерімнің көңілі маңызды
03:08
that I would never sell them
one of our crappy products."
78
176537
2762
сондықтан оларға ешқашан
нашар өнімді сатпаймын" деді.
03:11
(Laughter)
79
179323
1401
(Күлкі)
03:12
So just out of curiosity,
80
180748
1228
Қызық үшін көрейік.
03:14
how many of you self-identify more
as givers than takers or matchers?
81
182000
3284
Өзін айырбастаушы не берушіден гөрі
алушы деп санайтын адам бар ма?
03:17
Raise your hands.
82
185308
1150
Қолыңызды көтерсеңіз.
03:18
OK, it would have been more
before we talked about these data.
83
186962
2949
Дерегімді хабарламай тұрып
сұрасам, қол саны көп болар еді.
03:22
But actually, it turns out
there's a twist here,
84
190525
3627
Бұл жерде де ойланатын жайт бар.
03:26
because givers are often
sacrificing themselves,
85
194176
3296
Берушілер өздерін "құрбан етсе де"
03:29
but they make their organizations better.
86
197496
2179
өз компаниясының жұмысын жақсартады.
03:32
We have a huge body of evidence --
87
200345
2767
Бұған көп дәлеліміз бар.
03:35
many, many studies looking
at the frequency of giving behavior
88
203136
3733
Берушілердің мінезіне арналған
зерттеулердің көбінде
03:38
that exists in a team
or an organization --
89
206893
2137
мекеме немесе ұжымдағы
03:41
and the more often people are helping
and sharing their knowledge
90
209054
3086
адамдар өзара бір-біріне көмектессе,
03:44
and providing mentoring,
91
212164
1153
білгенімен бөліссе,
03:45
the better organizations do
on every metric we can measure:
92
213341
2777
компания жұмысы жақсы жүреді.
Табыс та жақсарып, клиенттер де
қанағаттанады.
03:48
higher profits, customer satisfaction,
employee retention --
93
216142
2831
03:50
even lower operating expenses.
94
218997
1845
Кадр тұрақтылығы сақталып,
шығын азаяды
03:53
So givers spend a lot of time
trying to help other people
95
221407
2868
Берушілер көп уақытын
өзгеге көмектесіп,
топты шығаруға талпынады.
03:56
and improve the team,
96
224299
1207
03:57
and then, unfortunately,
they suffer along the way.
97
225530
2476
Бірақ түбінде өздері
ұтылады.
Берушілер ұтатындай
04:00
I want to talk about what it takes
98
228030
1668
04:01
to build cultures where givers
actually get to succeed.
99
229722
3321
ортаны қалай қалыптастыру керектігін
айтқым келеді.
04:05
So I wondered, then, if givers
are the worst performers,
100
233564
3020
Егер берушілер
нашар орындаушы болса,
04:08
who are the best performers?
101
236608
1828
үздігі кім?
Жақсы хабардан бастайын: алушылар емес.
04:11
Let me start with the good news:
it's not the takers.
102
239438
2650
04:14
Takers tend to rise quickly
but also fall quickly in most jobs.
103
242112
3655
Барлық салада алушылар жылдам
табысқа жетіп, одан жылдам айырылады
Себебі айырбастаушыларға жолығады.
04:17
And they fall at the hands of matchers.
104
245791
2097
04:19
If you're a matcher, you believe
in "An eye for an eye" -- a just world.
105
247912
3420
Айырбастаушылар үшін "әлемде
өзара көмек ережесі" бар.
Алушыны кездестірсеңіз
04:23
And so when you meet a taker,
106
251356
1420
04:24
you feel like it's your mission in life
107
252800
1869
одан бірнәрсе қарпып қалуды
04:26
to just punish the hell
out of that person.
108
254693
2042
парыз санайсыз.
(Күлкі)
04:28
(Laughter)
109
256759
1014
04:29
And that way justice gets served.
110
257797
1625
Әділеттілік осылай орнайды.
04:32
Well, most people are matchers.
111
260108
1970
Адамдардың көпшілігі
айырбастаушы.
04:34
And that means if you're a taker,
112
262102
1584
Егер сіз алушы болсаңыз,
бұл сіздің басыңыздан өтеді.
04:35
it tends to catch up with you eventually;
113
263710
1980
04:37
what goes around will come around.
114
265714
1638
Мың асқанға – бір тосқан.
Қисынға салсақ,
04:39
And so the logical conclusion is:
115
267376
1606
04:41
it must be the matchers
who are the best performers.
116
269006
2865
ең үздіктер айырбастаушылар болуы керек.
Бірақ олай емес.
04:43
But they're not.
117
271895
1518
04:45
In every job, in every organization
I've ever studied,
118
273437
2850
Мен зерттеген әрбір компания,
фирма, салада
04:48
the best results belong
to the givers again.
119
276311
2162
ең үздік нәтиже - берушілерге тиесілі.
04:51
Take a look at some data I gathered
from hundreds of salespeople,
120
279651
3158
Жүздеген сатушының жұмыс өнімділігі туралы
деректеріме назар аударыңыз.
04:54
tracking their revenue.
121
282833
1153
04:56
What you can see is that the givers
go to both extremes.
122
284010
2655
Берушілер екі жақта да бағанның шетінде.
Ең аз, ең көп табыс табатындардың
04:58
They make up the majority of people
who bring in the lowest revenue,
123
286689
3218
басым бөлігі солар.
05:01
but also the highest revenue.
124
289931
1466
Инженерлердің еңбек өнімділігі,
студенттердің үлгерімінде де
05:03
The same patterns were true
for engineers' productivity
125
291421
2604
осыны байқауға болады.
05:06
and medical students' grades.
126
294049
1391
Сәттілік өлшемінің басында да, соңында да
05:07
Givers are overrepresented
at the bottom and at the top
127
295464
2607
берушілер тұр.
05:10
of every success metric that I can track.
128
298095
2082
05:12
Which raises the question:
129
300201
1302
Осыдан мынадай сауал туындайды:
05:13
How do we create a world
where more of these givers get to excel?
130
301527
3409
Берушілердің көпшілігі
үздіктерге айналу үшін не істеу керек?
05:16
I want to talk about how to do that,
not just in businesses,
131
304960
2823
Мәселе тек бизнес қана емес,
үкіметтік емес ұйымдар, мектептер,
05:19
but also in nonprofits, schools --
132
307807
1831
тіпті үкіметке де қатысты.
05:21
even governments.
133
309662
1293
05:22
Are you ready?
134
310979
1206
Дайынсыз ба?
05:24
(Cheers)
135
312209
1186
(Қолдаушылар дауысы)
Бұны бәрібір де айтқалы тұрғанмын,
қолдауларыңызға рақмет.
05:25
I was going to do it anyway,
but I appreciate the enthusiasm.
136
313419
2992
(Күлкі)
05:28
(Laughter)
137
316435
1023
05:29
The first thing that's really critical
138
317482
1844
Ең басты түсінетін нәрсе
берушілер ең маңызды
адамдар.
05:31
is to recognize that givers
are your most valuable people,
139
319350
2747
Бірақ олар ұқыпты болмаса,
өздерін құртады.
05:34
but if they're not careful, they burn out.
140
322121
2434
Іштей берушілерді
қорғап жүру керексіз.
05:36
So you have to protect
the givers in your midst.
141
324579
2490
05:39
And I learned a great lesson about this
from Fortune's best networker.
142
327093
4140
Fortune зерттеуі маған бұдан
қызықты нәрсені көрсетті.
05:44
It's the guy, not the cat.
143
332993
1350
Мысық емес, еркекке қараңыз.
05:46
(Laughter)
144
334367
1160
(Күлкі)
Есімі - Адам Рифкин.
05:47
His name is Adam Rifkin.
145
335551
1756
Өте сәтті кәсіпкер.
05:49
He's a very successful serial entrepreneur
146
337331
2212
05:51
who spends a huge amount
of his time helping other people.
147
339567
2794
Көп уақытын басқаларға
көмектесуге жұмсайды.
05:54
And his secret weapon
is the five-minute favor.
148
342385
2336
Басты қаруы –
бес минуттық жәрдем.
05:57
Adam said, "You don't have to be
Mother Teresa or Gandhi
149
345261
2659
"Беруші болу үшін
Тереза ана немесе Ганди
болудың қажеті жоқ" дейді
05:59
to be a giver.
150
347944
1183
Өзгелердің өміріне
үлкен әсер ететін
06:01
You just have to find small ways
to add large value
151
349151
2503
06:03
to other people's lives."
152
351678
1357
кішкентай іс
жасау керек.
Бұл бар болғаны екі
адамды таныстыру болу мүмкін
06:05
That could be as simple
as making an introduction
153
353059
2343
06:07
between two people who could
benefit from knowing each other.
154
355426
2931
бір-бірімен сәйкес келетін.
Бұл жай ғана кеңес беру,
біліміңмен бөлісу болуы мүмкін.
06:10
It could be sharing your knowledge
or giving a little bit of feedback.
155
358381
3337
Немесе жай ғана
06:13
Or It might be even something
as basic as saying,
156
361742
2312
"Білесің бе,
06:16
"You know,
157
364078
1229
06:17
I'm going to try and figure out
158
365331
1500
еңбегі ескерілмей қалған адамға
уақыт бөлу болуы мүмкін".
06:18
if I can recognize somebody
whose work has gone unnoticed."
159
366855
3029
06:22
And those five-minute favors
are really critical
160
370462
2294
Сол бес минуттың өзі
берушілерге жақсы көмек.
06:24
to helping givers set boundaries
and protect themselves.
161
372780
2722
Олар өз күшін бағамдап,
өздерін қорғайды.
06:27
The second thing that matters
162
375962
1445
Екінші маңызды жайт
06:29
if you want to build a culture
where givers succeed,
163
377431
2468
берушілер мәдениетін
қалыптастырамын десең
06:31
is you actually need a culture
where help-seeking is the norm;
164
379923
2925
көмек сұрау қалыпты
болатындай орта жасау керек.
адамдар қысылмай көмек сұрайтын.
06:34
where people ask a lot.
165
382872
1180
06:36
This may hit a little too close
to home for some of you.
166
384536
2669
Кейбіріңіз өзіңізді
танып отырған боларсыз.
06:39
[So in all your relationships,
you always have to be the giver?]
167
387229
3039
[Сонымен барлық жерде беруші болуың керек пе?]
(Күлкі)
06:42
(Laughter)
168
390292
1024
Жолы болғыш берушілер
06:43
What you see with successful givers
169
391340
1731
қабылдауда тұрған
ештеңе жоқ деп біледі.
06:45
is they recognize that it's OK
to be a receiver, too.
170
393095
3120
06:48
If you run an organization,
we can actually make this easier.
171
396754
2863
Егер ұйымды басқарып отырсаңыз
бұны қалыптастыру оңай.
Қысылмай көмек сұрайтындай
жағдай жасай аламыз.
06:51
We can make it easier
for people to ask for help.
172
399641
2297
Әріптестеріммен бірге
емханаларды зерттедік
06:53
A couple colleagues and I
studied hospitals.
173
401962
2072
Кейбір қабатта медбикелер
көп көмек көрсетсе,
06:56
We found that on certain floors,
nurses did a lot of help-seeking,
174
404058
3202
06:59
and on other floors,
they did very little of it.
175
407284
2251
кейбірінде адамдар азырақ көмек сұраған.
07:01
The factor that stood out on the floors
where help-seeking was common,
176
409559
3346
Сөйтсек көмек көбірек көрсетілетін,
07:04
where it was the norm,
177
412929
1151
жәрдем сұрау қалыпқа айналған
қабатта
07:06
was there was just one nurse
whose sole job it was
178
414104
2375
бір медбике тікелей
сонымен айналысқан.
07:08
to help other nurses on the unit.
179
416503
2031
07:10
When that role was available,
180
418558
1381
Мұндай жағдайда
медбикелер: "Көмек сұрағанның
07:11
nurses said, "It's not embarrassing,
it's not vulnerable to ask for help --
181
419963
3657
айыбы жоқ. Осылай болу керек те" деді.
07:15
it's actually encouraged."
182
423644
1380
Көмек көрсетуге ұмтылу берушілердің
07:18
Help-seeking isn't important
just for protecting the success
183
426263
2826
сәттілігі мен жағдайын
жақсарту үшін
07:21
and the well-being of givers.
184
429113
1399
ғана маңызды емес.
Бұл сондай ақ ұйымда берушілер
санын көбейту үшін керек,
07:22
It's also critical to getting
more people to act like givers,
185
430536
2932
Себебі дерекке сәйкес,
07:25
because the data say
186
433492
1189
07:26
that somewhere between 75 and 90 percent
of all giving in organizations
187
434705
3400
ұйымдағы берушілердің
75 - 90 пайызы
өтініштен бастайды.
07:30
starts with a request.
188
438129
1278
07:31
But a lot of people don't ask.
189
439996
1448
Бірақ көп адам сұрамайды.
07:33
They don't want to look incompetent,
190
441468
1748
Олар ыңғайсыз жағдайда қалғысы келмейді
Олар қайда әрекет ету керектігін білмейді,
біреуді әурелегісі келмейді.
07:35
they don't know where to turn,
they don't want to burden others.
191
443240
3027
07:38
Yet if nobody ever asks for help,
192
446291
1709
Ешкім көмек сұрамаса,
07:40
you have a lot of frustrated givers
in your organization
193
448024
2675
уайымға түсетін көптеген
берушілеріңіз болуы мүмкін.
07:42
who would love to step up and contribute,
194
450723
1983
Қадам жасап, үлес қосуға әне-міне дайын
07:44
if they only knew
who could benefit and how.
195
452730
2166
тек көмектесу жолын білсе, болды.
07:47
But I think the most important thing,
196
455413
1798
Бірақ ең маңыздысы,
07:49
if you want to build a culture
of successful givers,
197
457235
2476
берушілер мәдениетін
жасаймын десең,
ұжымға кімді қабылдағаныңа мән бер.
07:51
is to be thoughtful about who
you let onto your team.
198
459735
2802
Еңбек өнімділігі тасыған ұйым
керек десең,
07:54
I figured, you want a culture
of productive generosity,
199
462561
3016
07:57
you should hire a bunch of givers.
200
465601
1972
бір топ берушілерді жина.
07:59
But I was surprised to discover, actually,
that that was not right --
201
467597
3670
Бір қызығы, бұным
толықтай бұрыс болып шықты.
08:03
that the negative impact
of a taker on a culture
202
471715
2475
Алушының бір теріс ықпалы сол,
08:06
is usually double to triple
the positive impact of a giver.
203
474214
2869
ол әдетте, берушінің жасағандарын
еселеп азайтады екен.
08:09
Think about it this way:
204
477530
1150
Мысалы былай,
08:10
one bad apple can spoil a barrel,
205
478704
1664
бір құмалақ бір қарын
майды шірітеді.
08:12
but one good egg
just does not make a dozen.
206
480392
2826
Бірақ бір жақсы жұмыртқа
он еселенбейді.
08:15
I don't know what that means --
207
483942
1552
Мұның не білдіретінін білмеймін.
08:17
(Laughter)
208
485518
1119
(Күлкі)
08:18
But I hope you do.
209
486661
1373
Түсіндіңіз деп ойлаймын.
08:20
No -- let even one taker into a team,
210
488058
3322
Бір алушыны жұмысқа алып көріңіз.
Сонда берушілер
көмектескенді қояды.
08:23
and you will see that the givers
will stop helping.
211
491404
2854
08:26
They'll say, "I'm surrounded
by a bunch of snakes and sharks.
212
494648
2930
"Айналам жатыпішерлерге толы
08:29
Why should I contribute?"
213
497602
1366
несіне көмектесемін?" дейді.
08:30
Whereas if you let one giver into a team,
214
498992
1976
Алайда бір берушіні топқа алсаңыз,
08:32
you don't get an explosion of generosity.
215
500992
2122
әрине, жомарттықтан басыңыз айналмайды.
08:35
More often, people are like,
216
503138
1421
Бірақ адамдар былай деуі мүмкін:
"Тамаша! Бәріміздің жұмысымызды
атқаратын түрі бар"
08:36
"Great! That person can do all our work."
217
504583
2138
08:39
So, effective hiring and screening
and team building
218
507077
2746
Адамдарды саналы таңдап,
топты жасақтау деген
08:41
is not about bringing in the givers;
219
509847
2136
берушілерді жұмысқа
алу емес,
08:44
it's about weeding out the takers.
220
512007
2214
алушылардан арылуды
білдірсе керек.
08:47
If you can do that well,
221
515036
1151
Осыны жақсы істесеңіз,
08:48
you'll be left with givers and matchers.
222
516211
1942
беруші мен айырбастаушылар қалады.
Берушілер – жомарт жандар,
08:50
The givers will be generous
223
518177
1365
себебі салдары туралы уайымдамайды.
08:51
because they don't have to worry
about the consequences.
224
519566
2634
Айырбастаушылар жағдайға
бейімделгіш келеді.
08:54
And the beauty of the matchers
is that they follow the norm.
225
522224
3113
Сонымен алушыны қалай
анықтайсыз?
08:57
So how do you catch a taker
before it's too late?
226
525361
2768
Негізінде оларды анықтау қиын.
09:00
We're actually pretty bad
at figuring out who's a taker,
227
528745
2887
09:03
especially on first impressions.
228
531656
1826
Әсіресе, алғашқы сәтте.
09:05
There's a personality trait
that throws us off.
229
533506
2308
Адамдарды жаңылыстыратын
мінез бар.
Көнбістік деген.
09:07
It's called agreeableness,
230
535838
1305
09:09
one the major dimensions
of personality across cultures.
231
537167
2621
Барлық мәдениетте кеңінен
кездеседі.
Көнбіс адамдар ақкөңіл, сыпайы
болып келеді.
09:11
Agreeable people are warm and friendly,
they're nice, they're polite.
232
539812
3485
09:15
You find a lot of them in Canada --
233
543321
1791
Оларды Канадада көп кездестіресің.
09:17
(Laughter)
234
545136
1603
(күлкі)
09:18
Where there was actually
a national contest
235
546763
3497
Бұл елде ұлттық байқау болып,
09:22
to come up with a new Canadian slogan
and fill in the blank,
236
550284
3030
жаңа канадалықтың ұранын табу үшін
сөйлемді аяқтау керек еді.
"Канадалық тәрізді..."
09:25
"As Canadian as ..."
237
553338
1575
09:26
I thought the winning entry
was going to be,
238
554937
2084
Жеңімпаздың ұраны мынадай
болар деп ойладым.
09:29
"As Canadian as maple syrup,"
or, "... ice hockey."
239
557045
2471
"Алма тосабындай канадалық"
немесе "..хоккей тәрізді"
Бірақ канадалықтар
басқасына дауыс беріпті.
09:31
But no, Canadians voted
for their new national slogan to be --
240
559540
2985
Қалжыңсыз.
09:34
I kid you not --
241
562549
1161
"Қандай жағдай болса да
канадалық болуға тырыс"
09:35
"As Canadian as possible
under the circumstances."
242
563734
2431
09:38
(Laughter)
243
566189
3213
(Күлкі)
09:42
Now for those of you
who are highly agreeable,
244
570020
2371
Егер сіз мұнымен келіссеңіз
немесе сізде канадалық сипат болса
09:44
or maybe slightly Canadian,
245
572415
1393
онда мұны бірден ұғасыз.
09:45
you get this right away.
246
573832
1373
09:47
How could I ever say I'm any one thing
247
575229
1817
Мен мынадаймын деп қалай айтам,
09:49
when I'm constantly adapting
to try to please other people?
248
577070
2826
үнемі адамдардың көңілінен
шыққым кеп жүрсе?
09:52
Disagreeable people do less of it.
249
580400
1823
Көнбейтіндер бұған бармас.
Олар сыншыл, скепттик, тосқауылды ұнатады.
09:54
They're more critical,
skeptical, challenging,
250
582247
2937
09:57
and far more likely than their peers
to go to law school.
251
585208
3054
Басқаларға қарағанда
заңгерлікке көбірек түседі.
10:00
(Laughter)
252
588286
1143
(Күлкі)
10:01
That's not a joke,
that's actually an empirical fact.
253
589453
2655
Шын айтамын. Дәлелденген.
10:04
(Laughter)
254
592132
1059
(Күлкі)
Көнбіс адамдар – беруші,
10:05
So I always assumed
that agreeable people were givers
255
593215
2549
10:07
and disagreeable people were takers.
256
595788
1947
ал көнбейтіндер – алушы
деп ойлайтынмын.
10:09
But then I gathered the data,
257
597759
1430
Бірақ деректер жинақтап,
10:11
and I was stunned to find
no correlation between those traits,
258
599213
3113
бұның арасында байланыс
жоқ екенін көрдім.
10:14
because it turns out
that agreeableness-disagreeableness
259
602350
2659
Себебі, бұлар сырттай араласқанда
көрінетін қасиеттер:
10:17
is your outer veneer:
260
605033
1163
Сенімен араласу қаншалықты ыңғайлы?
10:18
How pleasant is it to interact with you?
261
606220
1941
Ал алу мен беру ішкі қасиеттер:
10:20
Whereas giving and taking
are more of your inner motives:
262
608185
2692
Нені қатты бағалайсың?
Өзгелерге қатысты көзқарасың?
10:22
What are your values?
What are your intentions toward others?
263
610901
2892
Егер адамдарды білгіңіз келсе,
10:25
If you really want to judge
people accurately,
264
613817
2192
осындағы кеңесшілерді күтіп,
10:28
you have to get to the moment every
consultant in the room is waiting for,
265
616033
3517
2x2 кестесін сызып беріңізші.
10:31
and draw a two-by-two.
266
619574
1165
10:32
(Laughter)
267
620763
2098
(Күлкі)
10:37
The agreeable givers are easy to spot:
268
625648
2007
Ақкөңіл берушілерді анықтау оңай.
10:39
they say yes to everything.
269
627679
2634
Олар үнемі "иә" дейді.
10:43
The disagreeable takers
are also recognized quickly,
270
631740
2873
Көнбейтіндерді де ажырату оңай,
оларды сәл басқаша атауың мүмкін
10:46
although you might call them
by a slightly different name.
271
634637
3907
10:50
(Laughter)
272
638568
1864
(Күлкі)
10:53
We forget about the other
two combinations.
273
641828
2072
Енді екі жайтты қарастыру қалды.
Ұжымда көнбейтін
берушілер кездеседі.
10:55
There are disagreeable givers
in our organizations.
274
643924
3335
10:59
There are people who are gruff
and tough on the surface
275
647283
2641
Болмысынан қатал,
түрі сұсты,
бірақ іштей өзгелерді ойлап тұрады.
11:01
but underneath have
others' best interests at heart.
276
649948
2538
Инженерлерше айтқанда:
11:05
Or as an engineer put it,
277
653089
1363
11:06
"Oh, disagreeable givers --
278
654476
1606
Көнбейтін берушілер –
11:08
like somebody with a bad user interface
but a great operating system."
279
656106
3876
бұл интерфейсі нашар, бірақ
операциялық жүйесі мықтылар.
11:12
(Laughter)
280
660006
1286
(Күлкі)
Түсінуге көмектессе болды.
11:13
If that helps you.
281
661316
1371
11:14
(Laughter)
282
662711
1150
(Күлкі)
11:16
Disagreeable givers are the most
undervalued people in our organizations,
283
664424
3503
Көнбейтін берушілер әдетте
ұжым арасында дұрыс бағаланбайды,
11:19
because they're the ones
who give the critical feedback
284
667951
2592
себебі олар сыни пікір білдіріп,
ешкімге жақпағанымен,
керек нәрсені айтады.
11:22
that no one wants to hear
but everyone needs to hear.
285
670567
2606
11:25
We need to do a much better job
valuing these people
286
673197
2488
Бұл адамдарды қадірлеу үшін
көп жұмыс істеу керек.
Оларды танымай жатып
11:27
as opposed to writing them off early,
287
675709
1788
11:29
and saying, "Eh, kind of prickly,
288
677521
1744
оларға "Өзімшіл алушы"
11:31
must be a selfish taker."
289
679289
1497
деп айдар тақпау керек.
11:33
The other combination we forget about
is the deadly one --
290
681849
2759
Біз ұмытқан келесі тип –
11:36
the agreeable taker,
also known as the faker.
291
684632
2682
көнбіс алушылар.
11:40
This is the person
who's nice to your face,
292
688444
2065
Бұлар бір қарағанда сыпайы
болғанымен, тақырға отырғызып кетеді.
11:42
and then will stab you right in the back.
293
690533
1980
11:44
(Laughter)
294
692537
1332
(Күлкі)
Бұларды интервью барысында
анықтау үшін
11:46
And my favorite way to catch
these people in the interview process
295
694537
3234
11:49
is to ask the question,
296
697795
1272
мынадай сұрақ қоямын:
11:51
"Can you give me the names of four people
297
699091
1962
"Мансап жолын өсіруге үлес қосқан
11:53
whose careers you have
fundamentally improved?"
298
701077
2369
төрт адамның атын атаңызшы?"
Алушылар әдетте төрт адамды айтады
11:56
The takers will give you four names,
299
704424
1893
әрі олардың бәрі өзінен лауазымы
жоғары болып шығады.
11:58
and they will all be more
influential than them,
300
706341
2697
12:01
because takers are great at kissing up
and then kicking down.
301
709062
3202
Себебі алушылар жағымпаздануға жақсы.
Берушілер болса, өзінен дәрежесі
төмендерді айтады,
12:04
Givers are more likely to name people
who are below them in a hierarchy,
302
712957
3400
қолында билігі аздарды,
12:08
who don't have as much power,
303
716381
1546
олардан пайда көрмесе де.
12:09
who can do them no good.
304
717951
1372
12:11
And let's face it, you all know
you can learn a lot about character
305
719723
3174
Барлығымыз да адамның
мінезін тани аламыз.
Мейрамханадағы даяшыға
қарым-қатынасынан
12:14
by watching how someone
treats their restaurant server
306
722921
2555
не Uber жүргізушісінен.
12:17
or their Uber driver.
307
725500
1163
12:19
So if we do all this well,
308
727319
1266
Егер осыны дұрыс істесек,
12:20
if we can weed takers
out of organizations,
309
728609
2084
алушыларды ұжымнан
алыстатсақ,
адамдардың өзара көмек
сұрауын оңайлатсақ,
12:22
if we can make it safe to ask for help,
310
730717
1912
12:24
if we can protect givers from burnout
311
732653
2014
берушілерді артық
істен құтқарсақ,
12:26
and make it OK for them to be ambitious
in pursuing their own goals
312
734691
3227
сөйтіп, өз мақсаттарына жетуіне,
басқаларға көмектесем деген
ниетін ынталандырсақ,
12:29
as well as trying to help other people,
313
737942
2156
адамдардың сәттілік
деген ұғымдары өзгерер еді.
12:32
we can actually change the way
that people define success.
314
740122
2907
12:35
Instead of saying it's all about
winning a competition,
315
743053
3352
Ең бастысы сәттілікті бәсекелесті
басып озу дегеннен гөрі
12:38
people will realize success
is really more about contribution.
316
746429
3540
үлкен іске үлес қосу
деп түсінер еді.
12:42
I believe that the most
meaningful way to succeed
317
750761
2361
Менің ойымша, сәттілік –
12:45
is to help other people succeed.
318
753146
1870
өзгелердің сәтті болуына
көмектесу.
12:47
And if we can spread that belief,
319
755040
1671
Егер осы сенімді тарата алсақ,
12:48
we can actually turn paranoia upside down.
320
756735
2651
күйгелектікті де оң нәрсеге айналдыра аламыз.
Оның ғылыми аты да бар.
12:51
There's a name for that.
321
759410
1163
12:52
It's called "pronoia."
322
760597
1436
"Пронойя" деп аталады.
12:55
Pronoia is the delusional belief
323
763025
1697
"Пронойя" дегеніміз адамдар үнемі
12:56
that other people
are plotting your well-being.
324
764746
2600
сізге жақсылық ойлайды деп ойлау
(Күлкі)
12:59
(Laughter)
325
767370
1523
13:02
That they're going around behind your back
326
770908
2553
Олар сіздің айналаңызда жүріп
сіз туралы тек жақсы нәрсе
айтатын тәрізді.
13:05
and saying exceptionally
glowing things about you.
327
773485
2916
13:09
The great thing about a culture of givers
is that's not a delusion --
328
777647
3809
Бір жақсысы берушілер мәдениеті –
13:13
it's reality.
329
781480
1234
бұл шындық.
13:15
I want to live in a world
where givers succeed,
330
783697
2576
Берушілердің жолы болатын әлемде
өмір сүргім келеді.
Сіздер бұған
көмектесесіздер деп үміттенемін
13:18
and I hope you will help me
create that world.
331
786297
2322
Рақмет.
13:20
Thank you.
332
788643
1221
13:21
(Applause)
333
789888
5286
(Қол шапалақтау)
Translated by Askhat Yerkimbay
Reviewed by Maqpal Kozhakanova

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Adam Grant - Organizational psychologist
After years of studying the dynamics of success and productivity in the workplace, Adam Grant discovered a powerful and often overlooked motivator: helping others.

Why you should listen

In his groundbreaking book Give and Take, top-rated Wharton professor Adam Grant upended decades of conventional motivational thinking with the thesis that giving unselfishly to colleagues or clients can lead to one’s own long-term success. Grant’s research has led hundreds of advice seekers (and HR departments) to his doorstep, and it’s changing the way leaders view their workforces.

Grant's book Originals: How Non-Conformists Move the World examines how unconventional thinkers overturn the status quo and champion game-changing ideas.

Grant is the host of the TED original podcast WorkLife, taking us inside unconventional workplaces to explore the ideas we can all use to make work more meaningful and creative.

More profile about the speaker
Adam Grant | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM