TEDGlobal 2013
Russell Foster: Why do we sleep?
Расел Фостер: Зошто спиеме?
Filmed:
Readability: 4
8,011,042 views
Расел Фостер е невронаучник кој го изучува циркадијалниот ритам. Тој ги проучува фазите на спиење во мозокот. И прашува: Што знаеме за спиењето? За нешто на што трошиме една третина од нашите животи, излегува дека многу малку знаеме. Во овој говор, Фостер споделува три популарни теории во однос на тоа зошто спиеме, побива некои митови за тоа колку треба да спиеме на различна возраст -- и наговестува дека спиењето може да се користи дури и за предвидување на менталното здравје.
Russell Foster - Circadian neuroscientist
Russell Foster studies sleep and its role in our lives, examining how our perception of light influences our sleep-wake rhythms. Full bio
Russell Foster studies sleep and its role in our lives, examining how our perception of light influences our sleep-wake rhythms. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
What I'd like to do today is talk about one
0
486
2969
Денес би сакал да зборувам за една од
00:15
of my favorite subjects,
1
3455
1357
моите омилени теми,
00:16
and that is the neuroscience of sleep.
2
4812
3452
за невронауката на спиењето.
00:20
Now, there is a sound --
3
8264
3084
Постои еден звук --
00:23
(Alarm clock) --
4
11348
1880
(Аларм) --
00:25
aah, it worked --
5
13228
2112
аах, се вклучи --
00:27
a sound that is desperately, desperately familiar to most of us,
6
15340
3583
звук кој ни е очајно, очајно познат на повеќето нас,
00:30
and of course it's the sound of the alarm clock.
7
18923
2186
и секако, тоа е звукот на алармот од часовникот.
00:33
And what that truly ghastly, awful sound does
8
21109
3059
Овој неподнослив и ужасен звук
00:36
is stop the single most important behavioral experience
9
24168
5387
го прекинува нашето најважно доживување,
00:41
that we have, and that's sleep.
10
29555
3177
а тоа е спиењето.
00:44
If you're an average sort of person,
11
32732
3298
Ако сте нормална личност, тогаш
00:48
36 percent of your life will be spent asleep,
12
36030
4280
36 проценти од животот ќе го поминете во спиење,
00:52
which means that if you live to 90,
13
40310
2244
што значи дека ако живеете 90 г.,
00:54
then 32 years will have been spent entirely asleep.
14
42554
6969
тогаш 32 години ќе ги поминете во спиење.
01:01
Now what that 32 years is telling us
15
49523
2041
Овие 32 години ни кажуваат
01:03
is that sleep at some level is important.
16
51564
3264
дека спиењето е важно.
01:06
And yet, for most of us, we don't give sleep a second thought.
17
54828
2751
И покрај тоа, повеќето од нас не обрнуваат внимание на спиењето.
01:09
We throw it away.
18
57579
2161
Го занемаруваме.
01:11
We really just don't think about sleep.
19
59740
3211
Едноставно не размислуваме за него.
01:14
And so what I'd like to do today
20
62951
1509
И затоа денес би сакал
01:16
is change your views,
21
64460
2000
да ги променам вашите ставови,
01:18
change your ideas and your thoughts about sleep.
22
66460
3222
да ги променам вашите замисли во однос на спиењето.
01:21
And the journey that I want to take you on,
23
69682
2264
За да го започнеме патешествието,
01:23
we need to start by going back in time.
24
71946
4355
ќе треба најпрвин да се вратиме во минатото.
01:28
"Enjoy the honey-heavy dew of slumber."
25
76301
4986
"Уживај во медено-тешката роса на дремежот."
01:33
Any ideas who said that?
26
81287
3360
Знаете кој го кажал ова?
01:36
Shakespeare's Julius Caesar.
27
84647
2367
Шекспировиот Јулиј Цезар.
01:39
Yes, let me give you a few more quotes.
28
87014
3380
Да, еве ви уште неколку цитати.
01:42
"O sleep, O gentle sleep, nature's soft nurse,
29
90394
3832
"О сону, О нежен сону, тивок лек на природата,
01:46
how have I frighted thee?"
30
94226
1716
како те исплашив?
01:47
Shakespeare again, from -- I won't say it --
31
95942
2181
Повторно Шекспир, од -- нема да кажам --
01:50
the Scottish play. [Correction: Henry IV, Part 2]
32
98123
2381
Шкотската претстава. [Исправка: Хенри IV, Дел 2]
01:52
(Laughter)
33
100504
1983
(Смеа)
01:54
From the same time:
34
102487
1256
Од истото време:
01:55
"Sleep is the golden chain
35
103743
1700
"Спиењето е златниот синџир
01:57
that ties health and our bodies together."
36
105443
2626
кој ги сврзува здравјето и телото."
02:00
Extremely prophetic, by Thomas Dekker,
37
108069
1988
Одлично пророштво, од Томас Декер,
02:02
another Elizabethan dramatist.
38
110057
2384
уште еден драматург од времето на Елизабета.
02:04
But if we jump forward 400 years,
39
112441
3311
Но ако премотаме 400 години нанапред,
02:07
the tone about sleep changes somewhat.
40
115752
3105
ставот за спиењето се менува некако.
02:10
This is from Thomas Edison, from the beginning of the 20th century.
41
118857
3253
Ова е од Томас Едисон, од почетокот на 20-от век.
02:14
"Sleep is a criminal waste of time
42
122110
1956
"Спиењето е криминално трошење на времето
02:16
and a heritage from our cave days." Bang.
43
124066
2748
и наследство од нашите пештерски денови." Бам.
02:18
(Laughter)
44
126814
2893
(Смеа)
02:21
And if we also jump into the 1980s, some of you
45
129707
4231
Исто така, ако премотаме до 80-тите, некои од вас
02:25
may remember that Margaret Thatcher
46
133938
1701
можеби ќе се сетат дека Маргарет Тачер
02:27
was reported to have said, "Sleep is for wimps."
47
135639
3372
беше позната по изјавата, "Спиењето е за плачковците."
02:31
And of course the infamous -- what was his name? --
48
139011
2610
И секако озлогласениот -- како му беше името? --
02:33
the infamous Gordon Gekko from "Wall Street" said,
49
141621
2382
озлогласениот Гордон Геко од "Вол Стрит" рече,
02:36
"Money never sleeps."
50
144003
2456
"Парите никогаш не спијат."
02:38
What do we do in the 20th century about sleep?
51
146459
2702
Како се однесувавме кон спиењето во 20-от век?
02:41
Well, of course, we use Thomas Edison's light bulb
52
149161
3275
Се разбира, ја користевме сијалицата на Томас Едисон
02:44
to invade the night, and we occupied the dark,
53
152436
2875
за да извршиме инвазија на ноќта, ја окупиравме темнината,
02:47
and in the process of this occupation,
54
155311
2611
и додека траеше окупацијата,
02:49
we've treated sleep as an illness, almost.
55
157922
2817
спиењето го третиравме речиси како болест.
02:52
We've treated it as an enemy.
56
160739
2799
На него гледавме како на непријател.
02:55
At most now, I suppose, we tolerate the need for sleep,
57
163538
5425
Денес, претпоставувам во најдобриот случај ја толерираме потребата за спиење,
03:00
and at worst perhaps many of us think of sleep
58
168963
2393
а во најлошиот случај, повеќето од нас, на спиењето
03:03
as an illness that needs some sort of a cure.
59
171356
2769
гледаат како на болест која треба да се лечи.
03:06
And our ignorance about sleep is really quite profound.
60
174125
4246
Нашето незнаење за спиењето е навистина големо.
03:10
Why is it? Why do we abandon sleep in our thoughts?
61
178371
3320
Зошто е тоа така? Зошто не му посветуваме внимание?
03:13
Well, it's because you don't do anything much
62
181691
2504
Епа, бидејќи не можете да завршите многу работи додека
03:16
while you're asleep, it seems.
63
184195
1800
спиете, барем така ни се чини.
03:17
You don't eat. You don't drink.
64
185995
3518
Не јадете. Не пиете.
03:21
And you don't have sex.
65
189513
1379
И немате секс.
03:22
Well, most of us anyway.
66
190892
1606
Добро, повеќето од нас.
03:24
And so therefore it's --
67
192498
1705
И затоа е --
03:26
Sorry. It's a complete waste of time, right? Wrong.
68
194203
5312
Извинете. Залудно потрошено време, така? Грешка.
03:31
Actually, sleep is an incredibly important part of our biology,
69
199515
4026
Всушност, спиењето е неверојатно важен дел од нашата биологија,
03:35
and neuroscientists are beginning to explain why
70
203541
3294
а невронаучниците имаат сè повеќе објаснувања
03:38
it's so very important.
71
206835
1644
зошто е толку важно.
03:40
So let's move to the brain.
72
208479
2932
Ајде да се осврнеме на мозокот.
03:43
Now, here we have a brain.
73
211411
4776
Сега, еве еден мозок.
03:48
This is donated by a social scientist,
74
216187
2484
Ова е донирано од еден социјален научник,
03:50
and they said they didn't know what it was,
75
218671
3115
рекоа дека не знаел што е,
03:53
or indeed how to use it, so --
76
221786
2025
ниту пак како да го користи, и така --
03:55
(Laughter)
77
223811
2595
(Смеа)
03:58
Sorry.
78
226406
1933
Се извинувам.
04:00
So I borrowed it. I don't think they noticed. Okay.
79
228339
3577
И така го позајмив. Мислам дека не забележаа. Добро.
04:03
(Laughter)
80
231916
2815
(Смеа)
04:06
The point I'm trying to make is that when you're asleep,
81
234731
2918
Поентата ми е дека кога спиете,
04:09
this thing doesn't shut down.
82
237649
1970
ова чудо не се гаси.
04:11
In fact, some areas of the brain are actually more active
83
239619
2328
Всушност, одредени области од мозокот се поактивни
04:13
during the sleep state than during the wake state.
84
241947
3305
додека спиете отколку кога сте будни.
04:17
The other thing that's really important about sleep
85
245252
2178
Друго нешто што е навистина важно за спиењето
04:19
is that it doesn't arise from a single structure within the brain,
86
247430
3224
е дека тоа не е резултат на само една мозочна структура,
04:22
but is to some extent a network property,
87
250654
2954
туку на интеракција помеѓу повеќе структури,
04:25
and if we flip the brain on its back --
88
253608
2051
и ако го погледнеме мозокот одоздола --
04:27
I love this little bit of spinal cord here --
89
255659
2863
многу ми се допаѓа 'рбетниов мозок --
04:30
this bit here is the hypothalamus,
90
258522
2969
ова овде е хипоталамусот,
04:33
and right under there is a whole raft of interesting structures,
91
261491
3954
а токму таму има многу интересни структури,
04:37
not least the biological clock.
92
265445
1573
а најзначаен е биолошкиот часовник.
04:39
The biological clock tells us when it's good to be up,
93
267018
2705
Биолошкиот часовник ни кажува кога треба да сме будни,
04:41
when it's good to be asleep,
94
269723
1417
кога треба да спиеме,
04:43
and what that structure does is interact
95
271140
1783
а оваа структура влегува во интеракција
04:44
with a whole raft of other areas within the hypothalamus,
96
272923
3588
со мноштво други области од хипоталамусот,
04:48
the lateral hypothalamus, the ventrolateral preoptic nuclei.
97
276511
2770
латералниот хипоталамус, вентролатералното преоптичко јадро.
04:51
All of those combine, and they send projections
98
279281
2309
Сите овие се комбинираат и испраќаат информации
04:53
down to the brain stem here.
99
281590
2001
надолу до мозочното стебло.
04:55
The brain stem then projects forward
100
283591
3230
Потоа мозочното стебло го преплавува
04:58
and bathes the cortex, this wonderfully wrinkly bit over here,
101
286821
3874
кортексот, овој прекрасно збрчкан дел овде,
05:02
with neurotransmitters that keep us awake
102
290695
2825
со невротрансмитери кои пак нè одржуваат будни
05:05
and essentially provide us with our consciousness.
103
293520
2279
и во основа се одговорни за нашата свесност.
05:07
So sleep arises from a whole raft
104
295799
2885
Значи спиењето се должи на многу
05:10
of different interactions within the brain,
105
298684
2127
различни интеракции во мозокот,
05:12
and essentially, sleep is turned on and off
106
300811
2401
и во суштина, заспиваме и се будиме
05:15
as a result of a range of interactions in here.
107
303212
2625
како резултат на различни интеракции во оваа област.
05:17
Okay. So where have we got to?
108
305837
1870
Во ред. До каде дојдовме?
05:19
We've said that sleep is complicated
109
307707
3907
Рековме дека спиењето е сложено
05:23
and it takes 32 years of our life.
110
311614
4606
и одзема 32 години од нашиот живот.
05:28
But what I haven't explained is what sleep is about.
111
316220
3003
Но не објаснив зошто е важно спиењето?
05:31
So why do we sleep?
112
319223
1932
Зошто спиеме?
05:33
And it won't surprise any of you that, of course,
113
321155
2019
И секако, нема да се изненадите дека
05:35
the scientists, we don't have a consensus.
114
323174
2129
ние научниците немаме исто мислење.
05:37
There are dozens of different ideas about why we sleep,
115
325303
3480
Има дузина различни идеи во однос на тоа зошто спиеме,
05:40
and I'm going to outline three of those.
116
328783
2651
а јас ќе ви презентирам три.
05:43
The first is sort of the restoration idea,
117
331434
2796
Првата идеја зборува за возобновување на организмот,
05:46
and it's somewhat intuitive.
118
334230
1881
и донекаде е здраворазумска.
05:48
Essentially, all the stuff we've burned up during the day,
119
336111
2786
Во основа, сите работи кои сме ги потрошиле преку ден,
05:50
we restore, we replace, we rebuild during the night.
120
338897
3337
за време на ноќта ги возобновуваме, ги заменуваме и реконструираме.
05:54
And indeed, as an explanation,
121
342234
1739
И навистина, ваквото објаснување
05:55
it goes back to Aristotle,
122
343973
1299
датира уште од времето на Аристотел,
05:57
so that's, what, 2,300 years ago.
123
345272
2409
односно од пред 2,300 години.
05:59
It's gone in and out of fashion.
124
347681
1639
Влегувала и излегувала од мода.
06:01
It's fashionable at the moment because what's been shown
125
349320
3036
Денес е популарна оти се покажа дека
06:04
is that within the brain, a whole raft of genes
126
352356
2345
во мозокот има мноштво на гени кои се вклучуваат
06:06
have been shown to be turned on only during sleep,
127
354701
3518
само за време на спиењето, и токму тие гени
06:10
and those genes are associated with restoration
128
358219
2694
се поврзани со нервни патишта кои управуваат
06:12
and metabolic pathways.
129
360913
1396
со возобновувањето и метаболизмот.
06:14
So there's good evidence for the whole restoration hypothesis.
130
362309
3998
Значи имаме добри докази за оваа хипотеза.
06:18
What about energy conservation?
131
366307
2204
Другата се однесува на зачување на енергијата
06:20
Again, perhaps intuitive.
132
368511
2864
Повторно, можеби здраворазумска.
06:23
You essentially sleep to save calories.
133
371375
3017
Во суштина спиете за да заштедите калории.
06:26
Now, when you do the sums, though,
134
374392
1949
Но, кога ќе ја направите математиката,
06:28
it doesn't really pan out.
135
376341
1776
ќе видите дека нешто фали.
06:30
If you compare an individual who has
136
378117
2573
Ако споредите човек кој спиел
06:32
slept at night, or stayed awake and hasn't moved very much,
137
380690
4912
ноќта, или останал буден и не бил многу активен,
06:37
the energy saving of sleeping is about 110 calories a night.
138
385602
5019
заштедената енергија од спиењето изнесува околу 110 калории за една ноќ.
06:42
Now, that's the equivalent of a hot dog bun.
139
390621
3276
Тоа ви е колку едно лепче за хот дог.
06:45
Now, I would say that a hot dog bun
140
393897
3520
Јас би рекол дека едно вакво лепче
06:49
is kind of a meager return for such a complicated
141
397417
2929
не е ништо за една толку сложена и побарувачка
06:52
and demanding behavior as sleep.
142
400346
2016
активност каква што е спиењето.
06:54
So I'm less convinced by the energy conservation idea.
143
402362
3842
И затоа не сум толку убеден во оваа идеја за зачувување на енергијата.
06:58
But the third idea I'm quite attracted to,
144
406204
2532
Но третата идеја многу ми се допаѓа. Говори за
07:00
which is brain processing and memory consolidation.
145
408736
3516
обработка на информации во мозокот и консолидирање на меморијата.
07:04
What we know is that, if after you've tried to learn a task,
146
412252
3663
Знаеме дека, ако се обидеш да научиш некоја вештина и ако
07:07
and you sleep-deprive individuals,
147
415915
1899
после тоа не се наспиеш,
07:09
the ability to learn that task is smashed.
148
417814
2612
тогаш нема шанси да ја научиш вештината.
07:12
It's really hugely attenuated.
149
420426
3056
Учењето е сведено на минимум.
07:15
So sleep and memory consolidation is also very important.
150
423482
2975
Значи спиењето и интегрирањето на меморијата се поврзани.
07:18
However, it's not just the laying down of memory
151
426457
2843
Сепак, не зборуваме само за складирање на сеќавањата
07:21
and recalling it.
152
429300
1346
и нивно повикување.
07:22
What's turned out to be really exciting
153
430646
2271
Навистина е интересно тоа што
07:24
is that our ability to come up with novel solutions
154
432917
3165
нашата способност за создавање нови решенија
07:28
to complex problems is hugely enhanced by a night of sleep.
155
436082
3876
за сложените проблеми, драстично се подобрува после спиењето.
07:31
In fact, it's been estimated to give us a threefold advantage.
156
439958
3531
Всушност, проценето е дека се зголемува за трипати.
07:35
Sleeping at night enhances our creativity.
157
443489
2588
Спиењето преку ноќ ја зголемува креативноста.
07:38
And what seems to be going on is that, in the brain,
158
446077
2822
И се чини дека оние нервни врски
07:40
those neural connections that are important,
159
448899
2645
кои се важни,
07:43
those synaptic connections that are important,
160
451544
2249
оние синаптички врски кои се важни,
07:45
are linked and strengthened,
161
453793
1292
се поврзуваат и се зајакнуваат,
07:47
while those that are less important
162
455085
1780
а оние пак кои се помалку важни
07:48
tend to fade away and be less important.
163
456865
3343
сè повеќе исчезнуваат.
07:52
Okay. So we've had three explanations for why we might sleep,
164
460208
4059
Во ред. Разгледавме три објаснувања во однос на тоа зошто спиеме,
07:56
and I think the important thing to realize is that
165
464267
2893
и мислам дека е важно да сфатиме дека
07:59
the details will vary, and it's probable we sleep for multiple different reasons.
166
467160
4078
деталите ќе варираат и веројатно спиеме заради повеќе различни причини.
08:03
But sleep is not an indulgence.
167
471238
3005
Но спиењето не е уживанција.
08:06
It's not some sort of thing that we can take on board rather casually.
168
474243
4868
Не можеме да го сфатиме туку така.
08:11
I think that sleep was once likened to an upgrade
169
479111
3583
На времето се правеше споредба, и за спиењето се
08:14
from economy to business class, you know, the equiavlent of.
170
482694
2886
велеше дека е подобрување од економска кон бизнис класа.
08:17
It's not even an upgrade from economy to first class.
171
485580
4073
Но всушност не е подобрување ни од економска кон прва класа.
08:21
The critical thing to realize is that
172
489653
2923
Важно е да сфатите дека
08:24
if you don't sleep, you don't fly.
173
492576
3652
ако не спиете, тогаш нема ни да летате.
08:28
Essentially, you never get there,
174
496228
2096
Во суштина, никаде нема да стигнете,
08:30
and what's extraordinary about much of our society these days
175
498324
3177
а денес е навистина неверојатно што голем дел од
08:33
is that we are desperately sleep-deprived.
176
501501
3033
нашето општество е лишено од сон.
08:36
So let's now look at sleep deprivation.
177
504534
2456
Затоа ајде да ја разгледаме лишеноста од сон.
08:38
Huge sectors of society are sleep-deprived,
178
506990
2874
Огромни делови од општеството се лишени од сон,
08:41
and let's look at our sleep-o-meter.
179
509864
2720
па затоа да го погледнеме мерачот на сон.
08:44
So in the 1950s, good data suggests that most of us
180
512584
3508
Во 50-тите, податоците сугерираат дека повеќето од нас
08:48
were getting around about eight hours of sleep a night.
181
516092
3307
за време на ноќта спиеле околу осум часа.
08:51
Nowadays, we sleep one and a half to two hours less every night,
182
519399
3995
Денес, во спиење поминуваме околу еден-и-пол до два часа помалку,
08:55
so we're in the six-and-a-half-hours-every-night league.
183
523394
4456
значи секоја ноќ спиеме околу шест-и-пол часа.
08:59
For teenagers, it's worse, much worse.
184
527850
2763
Кај тинејџерите е уште полошо, многу полошо.
09:02
They need nine hours for full brain performance,
185
530613
3096
За да им функционира оптимално мозокот ним им требаат 9 часа,
09:05
and many of them, on a school night,
186
533709
1712
а многу од нив, ноќта пред училиште,
09:07
are only getting five hours of sleep.
187
535421
1938
спијат само пет часа.
09:09
It's simply not enough.
188
537359
1500
Едноставно тоа не е доволно.
09:10
If we think about other sectors of society, the aged,
189
538859
3615
Ако се осврнеме на постарите лица,
09:14
if you are aged, then your ability to sleep in a single block
190
542474
4030
ако сте повозрасни, тогаш вашата способност да спиете во еден блок
09:18
is somewhat disrupted, and many sleep, again,
191
546504
2712
е донекаде намалена. Повеќето од нив спијат
09:21
less than five hours a night.
192
549216
1558
помалку од пет часа.
09:22
Shift work. Shift work is extraordinary,
193
550774
2639
Работа во смена. Работата во смена е неверојатна,
09:25
perhaps 20 percent of the working population,
194
553413
2324
можеби 20 проценти од работната популација,
09:27
and the body clock does not shift to the demands
195
555737
3393
и биолошкиот часовник не се прилагодува на вашата
09:31
of working at night.
196
559130
1036
потреба да работите ноќе.
09:32
It's locked onto the same light-dark cycle as the rest of us.
197
560166
2750
Си работи по истиот дено-ноќен циклус како и кај другите луѓе.
09:34
So when the poor old shift worker is going home
198
562916
2502
И затоа кога кутриот работник си оди дома
09:37
to try and sleep during the day, desperately tired,
199
565418
2559
очајно уморен и се обидува да спие преку ден,
09:39
the body clock is saying, "Wake up. This is the time to be awake."
200
567977
3024
биолошкиот часовник вели, "Станувај. Ова време треба да си буден."
09:43
So the quality of sleep that you get as a night shift worker
201
571001
3067
Значи и ноќните сменски работници
09:46
is usually very poor, again in that sort of five-hour region.
202
574068
3388
многу слабо спијат т.е. во просек околу пет часа.
09:49
And then, of course, tens of millions of people
203
577456
2531
Десетици милиони луѓе се ненаспани заради
09:51
suffer from jet lag.
204
579987
1090
временските зони.
09:53
So who here has jet lag?
205
581077
3436
Овде колку има такви?
09:56
Well, my goodness gracious.
206
584513
1986
Леле, боже мили.
09:58
Well, thank you very much indeed for not falling asleep,
207
586499
2562
Епа, ви благодарам многу што не заспавте,
10:01
because that's what your brain is craving.
208
589061
2825
оти токму за тоа е желен вашиот мозок.
10:03
One of the things that the brain does
209
591886
1964
Во вакви моменти мозокот влегува
10:05
is indulge in micro-sleeps,
210
593850
3250
во т.н. микро-спиења,
10:09
this involuntary falling asleep,
211
597100
2034
неволни заспивања
10:11
and you have essentially no control over it.
212
599134
2030
врз кои вие немате контрола.
10:13
Now, micro-sleeps can be sort of somewhat embarrassing,
213
601164
2832
Микро-спиењата можат да бидат засрамувачки,
10:15
but they can also be deadly.
214
603996
1880
но и смртоносни.
10:17
It's been estimated that 31 percent of drivers
215
605876
3655
Се проценува дека 31 процент од возачите
10:21
will fall asleep at the wheel at least once in their life,
216
609531
4467
заспиваат зад воланот барем еднаш во животот,
10:25
and in the U.S., the statistics are pretty good:
217
613998
2429
а во САД, статистиките се многу добри:
10:28
100,000 accidents on the freeway
218
616427
2675
100,000 несреќи на автопатите
10:31
have been associated with tiredness,
219
619102
2290
се поврзани со замор,
10:33
loss of vigilance, and falling asleep.
220
621392
1766
губиток на внимание и заспивање.
10:35
A hundred thousand a year. It's extraordinary.
221
623158
2378
Сто илјади на годишно ниво. Неверојатно.
10:37
At another level of terror,
222
625536
2227
Уште потрагични
10:39
we dip into the tragic accidents at Chernobyl
223
627763
3683
беа несреќата во Чернобил и, се разбира,
10:43
and indeed the space shuttle Challenger,
224
631446
2354
вселенскиот шатл ,,Челенџер'',
10:45
which was so tragically lost.
225
633800
1692
кој заврши навистина трагично.
10:47
And in the investigations that followed those disasters,
226
635492
3480
Истрагите кои беа спроведени после овие катастрофи,
10:50
poor judgment as a result of extended shift work
227
638972
3151
покажаа дека несреќите воглавно се предизвикани од
10:54
and loss of vigilance and tiredness
228
642123
2028
недоволно внимание, слабо расудување
10:56
was attributed to a big chunk of those disasters.
229
644151
4381
и замор, како резултат на продолженото сменско работење.
11:00
So when you're tired, and you lack sleep,
230
648532
3858
Значи кога сте уморни, ненаспани,
11:04
you have poor memory, you have poor creativity,
231
652390
3394
тогаш имате слаба меморија, намалена креативност,
11:07
you have increased impulsiveness,
232
655784
2395
станувате импулсивни
11:10
and you have overall poor judgment.
233
658179
2887
и во глобала не сте способни да расудувате.
11:13
But my friends, it's so much worse than that.
234
661066
2925
Но пријатели мои, ситуацијата е многу полоша.
11:15
(Laughter)
235
663991
2140
(Смеа)
11:18
If you are a tired brain,
236
666131
1858
Ако сте уморен мозок,
11:19
the brain is craving things to wake it up.
237
667989
2934
тогаш ви требаат некои работи за да останете будни.
11:22
So drugs, stimulants. Caffeine represents
238
670923
4036
Значи дрогата, стимулансите. Кофеинот е
11:26
the stimulant of choice across much of the Western world.
239
674959
3620
најкористениот стимуланс во поголемиот дел од Западниот свет.
11:30
Much of the day is fueled by caffeine,
240
678579
2192
Кофеинот нè одржува будни во текот на денот,
11:32
and if you're a really naughty tired brain, nicotine.
241
680771
2896
а ако сте претерано уморен мозок, тогаш и никотинот.
11:35
And of course, you're fueling the waking state
242
683667
1845
И се разбира, ја одржувате будната состојба
11:37
with these stimulants,
243
685512
1358
со овие стимуланси,
11:38
and then of course it gets to 11 o'clock at night,
244
686870
1906
а кога часовникот ќе покаже 23 часот,
11:40
and the brain says to itself, "Ah, well actually,
245
688776
2177
мозокот си вели, "Ах, добро, всушност
11:42
I need to be asleep fairly shortly.
246
690953
1707
треба да дремнам малку.
11:44
What do we do about that when I'm feeling completely wired?"
247
692660
2889
Што да правам сега кога сум "накљукан" со стимуланси?"
11:47
Well, of course, you then resort to alcohol.
248
695549
2967
Се разбира, користиме алкохол.
11:50
Now alcohol, short-term, you know, once or twice,
249
698516
3526
Алкохолот може да биде многу корисен ако го користите
11:54
to use to mildly sedate you, can be very useful.
250
702042
2948
на кратки стази, еднаш или двапати, за да заспиете.
11:56
It can actually ease the sleep transition.
251
704990
2710
Може да ви помогне да заспиете.
11:59
But what you must be so aware of
252
707700
2063
Но треба да бидете свесни дека
12:01
is that alcohol doesn't provide sleep,
253
709763
3250
алкохолот не ви овозможува спиење,
12:05
a biological mimic for sleep. It sedates you.
254
713013
2739
туку замена за спиењето. Ви предизвикува седација.
12:07
So it actually harms some of the neural proccessing
255
715752
2629
Всушност доведува до нарушување на нервните процеси
12:10
that's going on during memory consolidation
256
718381
1987
кои се одвиваат за време на мемориското консолидирање
12:12
and memory recall.
257
720368
1366
и подоцнежното присетување.
12:13
So it's a short-term acute measure,
258
721734
2363
Значи алкохолот е кратко-трајно решение,
12:16
but for goodness sake, don't become addicted
259
724097
2413
но ве молам внимавајте да не ви стане навика
12:18
to alcohol as a way of getting to sleep every night.
260
726510
3401
заспивањето со помош на алкохол.
12:21
Another connection between loss of sleep is weight gain.
261
729911
3591
Недостатокот на спиење е поврзан и со зголемената килажа.
12:25
If you sleep around about five hours or less every night,
262
733502
3811
Доколку секоја вечер спиете по пет часа или помалку,
12:29
then you have a 50 percent likelihood of being obese.
263
737313
3603
тогаш веројатноста дека ќе бидете дебели изнесува 50%.
12:32
What's the connection here?
264
740916
1806
Каква е поврзаноста овде?
12:34
Well, sleep loss seems to give rise to the release
265
742722
3224
Недостатокот на спиење го зголемува лачењето
12:37
of the hormone ghrelin, the hunger hormone.
266
745946
2115
на хормонот грелин, хормонот на гладта.
12:40
Ghrelin is released. It gets to the brain.
267
748061
3098
Грелинот се лачи. Доаѓа до мозокот.
12:43
The brain says, "I need carbohydrates,"
268
751159
2724
Мозокот вели, "Ми требаат јаглехидрати,"
12:45
and what it does is seek out carbohydrates
269
753883
2257
и почнува да бара јаглехидрати,
12:48
and particularly sugars.
270
756140
1326
а особено шеќери.
12:49
So there's a link between tiredness
271
757466
2516
И еве ви ја врската помеѓу заморот
12:51
and the metabolic predisposition for weight gain.
272
759982
2949
и метаболиската склоност кон покачување на килажата.
12:54
Stress. Tired people are massively stressed.
273
762931
4751
Стрес. Уморните луѓе се под огромен стрес.
12:59
And one of the things of stress, of course,
274
767682
1636
И една од последиците од стресот, секако,
13:01
is loss of memory,
275
769318
702
е губење на меморијата,
13:02
which is what I sort of just then had a little lapse of.
276
770020
4112
нешто што на мене ми се случи пред малку.
13:06
But stress is so much more.
277
774132
2498
Но стресот доведува до поголеми проблеми.
13:08
So if you're acutely stressed, not a great problem,
278
776630
3411
Краткотрајниот стрес не е толку голем проблем,
13:12
but it's sustained stress
279
780041
1629
туку продолжениот стрес
13:13
associated with sleep loss that's the problem.
280
781670
2291
поврзан со ненаспаноста е вистинскиот проблем.
13:15
So sustained stress leads to suppressed immunity,
281
783961
4409
Продолжениот стрес води до слабеење на имунитетот,
13:20
and so tired people tend to have higher rates of overall infection,
282
788370
3557
а уморните луѓе се покажа дека имаат повисоки стапки на инфекции,
13:23
and there's some very good studies showing
283
791927
1702
и има едни многу добри студии кои покажуваат
13:25
that shift workers, for example, have higher rates of cancer.
284
793629
3736
дека сменските работници имаат повисоки стапки на рак.
13:29
Increased levels of stress throw glucose into the circulation.
285
797365
3278
Зголемените нивоа на стрес ја зголемуваат глукозата во крвта.
13:32
Glucose becomes a dominant part of the vasculature
286
800643
4091
Глукозата станува значаен дел од крвните садови
13:36
and essentially you become glucose intolerant.
287
804734
2579
и во основа станувате нетолерантни на глукоза.
13:39
Therefore, diabetes 2.
288
807313
2171
И оттука, еве ви дијабетис тип 2.
13:41
Stress increases cardiovascular disease
289
809484
3524
Стресот доведува до кардиоваскуларни болести
13:45
as a result of raising blood pressure.
290
813008
2591
како резултат на покачениот крвен притисок.
13:47
So there's a whole raft of things associated with sleep loss
291
815599
3096
Значи многу работи се поврзани со недостатокот на спиење.
13:50
that are more than just a mildly impaired brain,
292
818695
3609
Денес повеќето луѓе сметаат дека ненаспаноста предизвикува
13:54
which is where I think most people think
293
822304
1235
само благо нарушување на мозокот,
13:55
that sleep loss resides.
294
823539
2115
но не е така.
13:57
So at this point in the talk, this is a nice time to think,
295
825654
3470
Во овој дел од говорот убаво е да размислите,
14:01
well, do you think on the whole I'm getting enough sleep?
296
829124
3166
во глобала, дали спиете онолку колку што треба?
14:04
So a quick show of hands.
297
832290
1505
Ајде да видам раце.
14:05
Who feels that they're getting enough sleep here?
298
833795
2839
Колку од вас сметате дека спиете доволно?
14:08
Oh. Well, that's pretty impressive.
299
836634
3010
Ах. Добро, доста импресивно.
14:11
Good. We'll talk more about that later, about what are your tips.
300
839644
2564
Добро. Подоцна ќе ви дадам неколку совети за спиењето.
14:14
So most of us, of course, ask the question,
301
842208
2779
Повеќето од нас го поставуваат прашањето,
14:16
"Well, how do I know whether I'm getting enough sleep?"
302
844987
1888
"Добро, од каде да знам дали спијам доволно?"
14:18
Well, it's not rocket science.
303
846875
1596
Епа, не е ракетна наука.
14:20
If you need an alarm clock to get you out of bed in the morning,
304
848471
2947
Ако ви треба аларм за да се разбудите наутро,
14:23
if you are taking a long time to get up,
305
851418
2465
ако ви треба долго време за да станете,
14:25
if you need lots of stimulants,
306
853883
1400
ако ви требаат многу стимуланси,
14:27
if you're grumpy, if you're irritable,
307
855283
2028
ако сте раздразливи, иритабилни,
14:29
if you're told by your work colleagues
308
857311
2082
ако колегите од работа ви кажуваат
14:31
that you're looking tired and irritable,
309
859393
1796
дека изгледате уморно и нервозно,
14:33
chances are you are sleep-deprived.
310
861189
2429
тогаш веројатно сте ненаспани.
14:35
Listen to them. Listen to yourself.
311
863618
1835
Слушајте ги нив. Слушајте се себеси.
14:37
What do you do?
312
865453
1775
Што да направите?
14:39
Well -- and this is slightly offensive --
313
867228
1813
Добро -- ова малку ќе биде навредливо --
14:41
sleep for dummies:
314
869041
3494
спиење за почетници:
14:44
Make your bedroom a haven for sleep.
315
872535
3047
Направете ја спалната да биде рај за спиење.
14:47
The first critical thing is make it as dark as you possibly can,
316
875582
3626
Прво, затемнета ја колку што е можно повеќе и
14:51
and also make it slightly cool. Very important.
317
879208
2653
изладете ја малку. Многу важно.
14:53
Actually, reduce your amount of light exposure
318
881861
3080
Всушност, не се изложувајте на светлина
14:56
at least half an hour before you go to bed.
319
884941
2396
барем половина час пред да легнете во кревет.
14:59
Light increases levels of alertness and will delay sleep.
320
887337
2614
Светлината го зголемува нивото на будност и ќе го одложи спиењето.
15:01
What's the last thing that most of us do before we go to bed?
321
889951
2557
Што прават повеќето од нас пред да легнат во кревет?
15:04
We stand in a massively lit bathroom
322
892508
2469
Стоиме во силно осветлена бања
15:06
looking into the mirror cleaning our teeth.
323
894977
2278
гледајќи во огледалото и миејќи си ги забите.
15:09
It's the worst thing we can possibly do
324
897255
2091
Најлошото нешто што можете да го направите
15:11
before we went to sleep.
325
899346
1620
пред легнување.
15:12
Turn off those mobile phones. Turn off those computers.
326
900966
2809
Исклучете ги мобилните. Исклучете ги компјутерите.
15:15
Turn off all of those things that are also going to excite the brain.
327
903775
3811
Исклучете ги сите работи кои би можеле да го возбудат мозокот.
15:19
Try not to drink caffeine too late in the day,
328
907586
2954
Обидете се да не внесувате кофеин доцна во денот,
15:22
ideally not after lunch.
329
910540
3072
идеално би било НЕ после ручек.
15:25
Now, we've set about reducing light exposure before you go to bed,
330
913612
3457
Рековме дека не треба да се изложувате на светлина пред легнување,
15:29
but light exposure in the morning
331
917069
1721
но изложувањето на утринската светлина
15:30
is very good at setting the biological clock to the light-dark cycle.
332
918790
3568
е многу добро за прилагодување на биолошкиот часовник кон дено-ноќниот циклус.
15:34
So seek out morning light.
333
922358
1532
Затоа барајте ја утринската светлина.
15:35
Basically, listen to yourself.
334
923890
2570
Во основа, слушајте се себеси.
15:38
Wind down. Do those sorts of things that you know
335
926460
2979
Опуштете се. Направете ги овие работи за кои знаете
15:41
are going to ease you off
336
929439
1392
дека ќе ви овозможат
15:42
into the honey-heavy dew of slumber.
337
930831
3509
да потонете во длабок сон.
15:46
Okay. That's some facts. What about some myths?
338
934340
3358
Добро. Ова беа факти. Што е со митовите?
15:49
Teenagers are lazy. No. Poor things.
339
937698
3007
Тинејџерите се мрзливи. Не. Кутрите тие.
15:52
They have a biological predisposition
340
940705
1921
Тие имаат биолошка склоност
15:54
to go to bed late and get up late, so give them a break.
341
942626
3117
да си легнуваат доцна и да стануваат доцна. Оставете ги на мира.
15:57
We need eight hours of sleep a night.
342
945743
3706
Треба да спиеме осум часа.
16:01
That's an average. Some people need more. Some people need less.
343
949449
3620
Тоа е просекот. На некои им треба повеќе. На некои помалку.
16:05
And what you need to do is listen to your body.
344
953069
2165
Всушност треба да го слушате сопственото тело.
16:07
Do you need that much or do you need more?
345
955234
2333
Дали ви треба толку или пак помалку?
16:09
Simple as that.
346
957567
1207
Толку е едноставно.
16:10
Old people need less sleep. Not true.
347
958774
3636
На старите луѓе им треба помалку спиење. Не е точно.
16:14
The sleep demands of the aged do not go down.
348
962410
2909
Потребата за спиење кај постарите не се намалува.
16:17
Essentially, sleep fragments and becomes less robust,
349
965319
3396
Во суштина, спиењето станува фрагментирано и неконтинуирано,
16:20
but sleep requirements do not go down.
350
968715
2532
но потребата за спиење не се намалува.
16:23
And the fourth myth is,
351
971247
2228
И четвртиот мит е дека
16:25
early to bed, early to rise
352
973475
1913
раното легнување, раното станување
16:27
makes a man healthy, wealthy and wise.
353
975388
2813
го прават човека здрав, богат и мудар.
16:30
Well that's wrong at so many different levels.
354
978201
2782
Но, ова е погрешно на многу различни нивоа.
16:32
(Laughter)
355
980983
2480
(Смеа)
16:35
There is no, no evidence that getting up early
356
983463
3510
Нема никакви докази дека раното станување и
16:38
and going to bed early gives you more wealth at all.
357
986973
2525
раното легнување ви носат богатство.
16:41
There's no difference in socioeconomic status.
358
989498
2669
Не постои разлика во социоекономскиот статус.
16:44
In my experience, the only difference between
359
992167
1790
Според мое искуство, единствената разлика помеѓу
16:45
morning people and evening people
360
993957
1364
утринските луѓе и ноќните луѓе
16:47
is that those people that get up in the morning early
361
995321
2744
е тоа што оние кои стануваат рано наутро
16:50
are just horribly smug.
362
998065
2354
се неверојатно вообразени.
16:52
(Laughter) (Applause)
363
1000419
3967
(Смеа) (Аплауз)
16:56
Okay. So for the last part, the last few minutes,
364
1004386
3022
Во ред. Во последниов дел, последниве неколку минути
16:59
what I want to do is change gears
365
1007408
1957
ќе се осврнам на нешто друго
17:01
and talk about some really new, breaking areas of neuroscience,
366
1009365
3459
и ќе зборувам за едни навистина нови, пионерски области во невронауката,
17:04
which is the association between mental health,
367
1012824
3016
а тоа е поврзаноста помеѓу менталното здравје,
17:07
mental illness and sleep disruption.
368
1015840
2277
менталните болести и проблемите во спиењето.
17:10
We've known for 130 years that in severe mental illness,
369
1018117
3576
Веќе околку 130 години знаеме дека тешките ментални болести
17:13
there is always, always sleep disruption,
370
1021693
3753
се секогаш пропратени со нарушено спиење,
17:17
but it's been largely ignored.
371
1025446
1554
но ова воглавно беше игнорирано.
17:19
In the 1970s, when people started to think about this again,
372
1027000
2644
Во 70-тите, кога луѓето одново почнаа да размислуваат за ова,
17:21
they said, "Yes, well, of course you have sleep disruption
373
1029644
2489
рекоа, "Епа се разбира дека ќе имаш проблеми со спиењето
17:24
in schizophrenia because they're on anti-psychotics.
374
1032133
3653
доколку страдаш од шизофренија оти постојано си на анти-психотици.
17:27
It's the anti-psychotics causing the sleep problems,"
375
1035786
3007
Анти-психотиците предизвикуваат проблеми во спиењето."
17:30
ignoring the fact that for a hundred years previously,
376
1038793
3153
игнорирајќи го фактот дека стотици години претходно,
17:33
sleep disruption had been reported before anti-psychotics.
377
1041946
3788
кога не постоеле анти-психотици, сепак имало случаи на нарушено спиење.
17:37
So what's going on?
378
1045734
2031
Што всушност се случува овде?
17:39
Lots of groups, several groups are studying
379
1047765
2588
Неколку научни групи ги изучуваат состојбите
17:42
conditions like depression, schizophrenia and bipolar,
380
1050353
3649
како што е депресијата, шизофренијата, биполарното нарушување
17:46
and what's going on in terms of sleep disruption.
381
1054002
2878
и нивната поврзаност со нарушеното спиење.
17:48
We have a big study which we published last year on schizophrenia,
382
1056880
3420
Спроведовме голема студија за шизофренијата која беше објавена
17:52
and the data were quite extraordinary.
383
1060300
3667
минатата година, а податоците се неверојатни.
17:55
In those individuals with schizophrenia,
384
1063967
2837
Луѓето со шизофренија, поголемиот дел
17:58
much of the time, they were awake during the night phase
385
1066804
3668
од времето беа будни во текот на ноќната фаза,
18:02
and then they were asleep during the day.
386
1070472
2426
а преку ден спиеја.
18:04
Other groups showed no 24-hour patterns whatsoever.
387
1072898
2573
Кај други групи не најдовме 24-часовни обрасци.
18:07
Their sleep was absolutely smashed.
388
1075471
2256
Нивното спиење беше тотално дезорганизирано.
18:09
And some had no ability to regulate their sleep by the light-dark cycle.
389
1077727
3891
А некои не можеа да го регулираат своето спиење според дено-ноќниот циклус.
18:13
They were getting up later and later and later
390
1081618
1762
Секоја ноќ стануваа сè подоцна и подоцна.
18:15
and later each night. It was smashed.
391
1083380
2782
Беше навистина хаотично.
18:18
So what's going on?
392
1086162
2165
И што се случува овде?
18:20
And the really exciting news is that
393
1088327
3161
Навистина е возбудлива веста дека
18:23
mental illness and sleep are not simply associated
394
1091488
4040
менталните болести и спиењето не само што се во однос,
18:27
but they are physically linked within the brain.
395
1095528
3028
туку се и физички поврзани во мозокот.
18:30
The neural networks that predispose you to normal sleep,
396
1098556
2786
Нервните мрежи кои ви овозможуваат нормално спиење
18:33
give you normal sleep, and those that give you
397
1101342
2178
и оние кои ви овозможуваат нормално
18:35
normal mental health are overlapping.
398
1103520
2714
ментално здравје, всушност се преклопуваат.
18:38
And what's the evidence for that?
399
1106234
1763
И кои се доказите за тоа?
18:39
Well, genes that have been shown to be very important
400
1107997
3708
Епа, гените за кои се знаеше дека се многу важни
18:43
in the generation of normal sleep,
401
1111705
2265
за нормалното спиење,
18:45
when mutated, when changed,
402
1113970
1381
кога ќе мутираа, кога ќе се променеа,
18:47
also predispose individuals to mental health problems.
403
1115351
3365
ги правеа луѓето склони и кон проблеми со менталното здравје.
18:50
And last year, we published a study
404
1118716
2001
А минатата година, објавивме студија
18:52
which showed that a gene that's been linked to schizophrenia,
405
1120717
3529
која покажа дека генот кој е поврзан со шизофренијата,
18:56
which, when mutated, also smashes the sleep.
406
1124246
3633
кога ќе мутира, го нарушува и спиењето.
18:59
So we have evidence of a genuine mechanistic overlap
407
1127879
3153
Значи имаме докази кои говорат за вистинско т.е. механичко преклопување
19:03
between these two important systems.
408
1131032
2764
помеѓу овие два важни системи.
19:05
Other work flowed from these studies.
409
1133796
2173
Другите студии беа инспирирани од овие.
19:07
The first was that sleep disruption actually precedes
410
1135969
4916
Првата беше дека нарушувањата во спиењето всушност претходат
19:12
certain types of mental illness,
411
1140885
2038
на одреден вид ментални болести,
19:14
and we've shown that in those young individuals
412
1142923
2677
и покажавме дека младите луѓе кои имаат
19:17
who are at high risk of developing bipolar disorder,
413
1145600
2919
висок ризик од биполарно растројство,
19:20
they already have a sleep abnormality
414
1148519
2629
кај нив се забележуваат проблеми во спиењето
19:23
prior to any clinical diagnosis of bipolar.
415
1151148
4036
дури и пред да се утврди клиничката дијагноза.
19:27
The other bit of data was that sleep disruption
416
1155184
5779
Другите податоци кажуваат дека нарушеното спиење
19:32
may actually exacerbate,
417
1160963
1818
може всушност
19:34
make worse the mental illness state.
418
1162781
2625
да ја влоши менталната болест.
19:37
My colleague Dan Freeman has used a range of agents
419
1165406
2499
Мојот колега Ден Фриман користеше цел опсег на агенси
19:39
which have stabilized sleep and reduced levels of paranoia
420
1167905
3797
кои го стабилизираа спиењето и го намалија нивото на параноја
19:43
in those individuals by 50 percent.
421
1171702
2401
кај овие индивидуи за 50 проценти.
19:46
So what have we got?
422
1174103
1621
И какви придобивки имаме?
19:47
We've got, in these connections, some really exciting things.
423
1175724
5766
Ваквите поврзаности ни наговестуваат навистина возбудливи работи.
19:53
In terms of the neuroscience, by understanding
424
1181490
1910
Најпрвин во однос на невронауката, разбирајќи ја
19:55
the neuroscience of these two systems,
425
1183400
1268
невронауката на овие два системи,
19:56
we're really beginning to understand how both sleep
426
1184668
2411
сè повеќе ни станува јасен начинот на кој и спиењето
19:59
and mental illness are generated and regulated within the brain.
427
1187079
4078
и менталните болести настануваат и се регулирани во мозокот.
20:03
The second area is that if we can use sleep
428
1191157
3727
Другата придобивка е дека ако го користиме спиењето,
20:06
and sleep disruption as an early warning signal,
429
1194884
2246
т.е. проблемите во спиењето како предупредувачки сигнал,
20:09
then we have the chance of going in.
430
1197130
2337
тогаш ќе имаме можност да сториме нешто.
20:11
If we know that these individuals are vulnerable,
431
1199467
2589
Ако знаеме дека овие луѓе се ранливи,
20:14
early intervention then becomes possible.
432
1202056
2493
тогаш е можна и раната интервенција.
20:16
And the third, which I think is the most exciting,
433
1204549
2460
И третата придобивка, која мислам дека е и највозбудлива,
20:19
is that we can think of the sleep centers within the brain
434
1207009
2683
е дека мозочните центри за спиење стануваат
20:21
as a new therapeutic target.
435
1209692
1590
нова терапевтска цел.
20:23
Stabilize sleep in those individuals who are vulnerable,
436
1211282
2671
Стабилизирајќи го спиењето кај оние луѓе кои се ранливи,
20:25
we can certainly make them healthier,
437
1213953
2366
со сигурност ќе им го подобриме здравјето,
20:28
but also alleviate some of the appalling symptoms of mental illness.
438
1216319
4861
но и ќе им ги намалиме ужасните психијатриски симптоми.
20:33
So let me just finish.
439
1221180
1241
Дозволете ми само да завршам.
20:34
What I started by saying is take sleep seriously.
440
1222421
3316
Ви препорачувам сериозно да го сфатите спиењето.
20:37
Our attitudes toward sleep are so very different
441
1225737
2601
Нашите денешни ставови за спиењето многу се разликуваат
20:40
from a pre-industrial age,
442
1228338
1205
од оние во пред-индустриската доба,
20:41
when we were almost wrapped in a duvet.
443
1229543
2263
кога речиси целите сме се завивале во јорган.
20:43
We used to understand intuitively the importance of sleep.
444
1231806
3421
Порано интуитивно сме ја сфаќале важноста на спиењето.
20:47
And this isn't some sort of crystal-waving nonsense.
445
1235227
3510
И ова што ви го зборувам не се гатачки глупости.
20:50
This is a pragmatic response to good health.
446
1238737
2832
Ова е прагматичен пристап кон здравјето.
20:53
If you have good sleep, it increases your concentration,
447
1241569
2925
Доброто спиење ви ја зголемува концентрацијата,
20:56
attention, decision-making, creativity, social skills, health.
448
1244494
3833
вниманието, расудувањето, креативноста, друштвените вештини, здравјето.
21:00
If you get sleep, it reduces your mood changes, your stress,
449
1248327
4282
Доброто спиење ја намалува нестабилноста на расположението, стресот,
21:04
your levels of anger, your impulsivity,
450
1252609
2196
нивото на гнев, импулсивноста
21:06
and your tendency to drink and take drugs.
451
1254805
2781
и склоноста кон пиење алкохол и земање дрога.
21:09
And we finished by saying
452
1257586
2639
И завршивме со заклучокот
21:12
that an understanding of the neuroscience of sleep
453
1260225
3042
дека познавањето на невронауката на спиењето
21:15
is really informing the way we think about
454
1263267
3372
го менува начинот на кој размислуваме
21:18
some of the causes of mental illness,
455
1266639
2115
за причините на менталните болести
21:20
and indeed is providing us new ways
456
1268754
1923
и навистина ни дава нови начини
21:22
to treat these incredibly debilitating conditions.
457
1270677
4607
за третирање на овие неверојатно тешки состојби.
21:27
Jim Butcher, the fantasy writer, said,
458
1275284
3871
Џим Бачер, писателот на бајки, вели,
21:31
"Sleep is God. Go worship."
459
1279155
2365
"Спиењето е Бог. Оди да го обожуваш."
21:33
And I can only recommend that you do the same.
460
1281520
2195
Можам само да ви препорачам и вие да го сторите истото.
21:35
Thank you for your attention.
461
1283715
751
Ви благодарам за вниманието.
21:36
(Applause)
462
1284466
5054
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Russell Foster - Circadian neuroscientistRussell Foster studies sleep and its role in our lives, examining how our perception of light influences our sleep-wake rhythms.
Why you should listen
Much as your ear does double duty (balance plus hearing), Russell Foster posits that the eye has two jobs: creating vision, but also -- as a completely separate function -- managing our perception of light and dark, providing the clues that our circadian rhythms need to regulate sleep-wake cycles. He and his team at the University of Oxford are exploring a third kind of photoreceptor in the eye: not a rod or a cone but a photosensitive retinal ganglion cell (pRGC) that detects light/dark and feeds that information to the circadian system. As Foster explains: "Embedded within our genes, and almost all life on Earth, are the instructions for a biological clock that marks the passage of approximately 24 hours." Light and dark help us synchronize this inner clock with the outside world.
The research on light perception hits home as we age -- faced with fading vision, we also risk disrupted sleep cycles, which have very serious consequences, including lack of concentration, depression and cognitive decline. The more we learn about how our eyes and bodies create our sleep cycles, the more seriously we can begin to take sleep as a therapy.
Russell Foster | Speaker | TED.com