ABOUT THE SPEAKER
Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border.

Why you should listen

Now the member of British Parliament for Penrith and the Border, in rural northwest England, Rory Stewart has led a fascinatingly broad life of public service. He joined the Foreign Office after school, then left to begin a years-long series of walks across the Muslim world. In 2002, his extraordinary walk across post-9/11 Afghanistan resulted in his first book, The Places in Between. After the invasion of Iraq in 2003, he served as a Deputy Governorate Co-Ordinator in Southern Iraq for the coalition forces, and later founded a charity in Kabul. 

To secure his Conservative seat in Parliament, he went on a walking tour of Penrith, covering the entire county as he talked to voters. In 2008, Esquire called him one of the 75 most influential people of the 21st century.

He says: "The world isn't one way or another. Things can be changed very, very rapidly by someone with sufficient confidence, sufficient knowledge and sufficient authority." 

More profile about the speaker
Rory Stewart | Speaker | TED.com
TEDxHousesOfParliament

Rory Stewart: Why democracy matters

Рори Стюарт: Яагаад ардчилал гэж?

Filmed:
959,226 views

Их Британийн парламентын гишүүн Рори Стюарт хэлэхдээ ард иргэд ардчилалд итгэх итгэлээ алдаж байна. Ирак, Афганистаны шинэ ардчилал маш их авлигад автсан. Үүний зэрэгцээ Их Британид хүмүүсийн 84 хувь нь төрөө найдваргүй гэж үздэг. Энэхүү чухал яриандаа Стюарт эхлээд ардчилал нь арга хэрэгсэл биш үзэл санаа болохын хувьд яагаад чухал гэдгийг ойлгон ухаарч ардчиллыг дахин бүтээхийг уриалж байна.
- Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
So little Billy goes to school,
0
803
2784
Бяцхан Билли сургууль руугаа явна.
00:19
and he sits down and the teacher says,
1
3587
2757
Түүнийг ширээндээ суухад багш нь
00:22
"What does your father do?"
2
6344
3005
"Аав чинь юу хийдэг вэ?" гэж асуув.
00:25
And little Billy says, "My father plays the piano
3
9349
3657
Хариуд нь Билли "Аав маань
хар тамхины газар
00:28
in an opium den."
4
13006
3106
төгөлдөр хуур тоглодог" гэв.
00:32
So the teacher rings up the parents, and says,
5
16112
1989
Багш нь эцэг эх рүү нь залган
00:34
"Very shocking story from little Billy today.
6
18101
3254
"Биллигээс итгэмээргүй юм сонслоо.
00:37
Just heard that he claimed that you play the piano
7
21355
3749
Өөрийг чинь хар тамхины газар
төгөлдөр хуур тоглодог гэх юм" гэжээ.
00:41
in an opium den."
8
25104
2160
00:43
And the father says, "I'm very sorry. Yes, it's true, I lied.
9
27264
3859
Тэгтэл аав нь "Намайг үнэхээр уучлаарай.
Тэгсэн, би худлаа ярьсан.
00:47
But how can I tell an eight-year-old boy
10
31123
3631
Яаж 8 настай хүүд аав нь
00:50
that his father is a politician?" (Laughter)
11
34754
4409
улс төрч гэж хэлэх юм бэ?" (Инээд)
00:55
Now, as a politician myself, standing in front of you,
12
39163
3248
Улс төрчийнхөө хувьд
та бүхний өмнө зогсож байхдаа,
00:58
or indeed, meeting any stranger anywhere in the world,
13
42411
3655
эсвэл хаана ч явсан хүмүүст
01:01
when I eventually reveal the nature of my profession,
14
46066
2576
өөрийн мэргэжлээ хэлэхэд
01:04
they look at me as though I'm somewhere between
15
48642
3094
тэд намайг могой, сармагчин,
01:07
a snake, a monkey and an iguana,
16
51736
4754
игуана гүрвэлийн дундах гэж хардаг.
01:12
and through all of this, I feel, strongly,
17
56490
3942
Энэ үед би ямар нэгэн зүйл
01:16
that something is going wrong.
18
60432
2982
буруу байгааг мэдэрдэг.
01:19
Four hundred years of maturing democracy,
19
63414
3196
Ардчиллыг хөгжүүлсэн 400 жил,
01:22
colleagues in Parliament who seem to me, as individuals,
20
66610
2868
бие хүнийхээ хувьд бас ч гэж бахархууштай,
01:25
reasonably impressive, an increasingly educated,
21
69478
3578
өндөр боловсролтой парламентын гишүүд,
01:28
energetic, informed population, and yet
22
73056
4647
эрч хүчтэй, мэдээлэл сайтай
ард иргэд байгаа ч гэсэн
01:33
a deep, deep sense of disappointment.
23
77703
4904
маш гүн гүнзгий харамсах
урам хугарах сэтгэгдэл байна.
01:38
My colleagues in Parliament include, in my new intake,
24
82607
3972
Миний хамт ажилладаг
парламентын гишүүдийн дунд
01:42
family doctors, businesspeople, professors,
25
86579
4754
эмч, бизнесмэн, профессор,
01:47
distinguished economists, historians, writers,
26
91333
4223
нэрд гарсан эдийн засагч, түүхч, зохиолч,
01:51
army officers ranging from colonels down to regimental sergeant majors.
27
95556
5002
хурандаагаас эхлээд түрүүч хүртэлх
зэвсэгт хүчнийхэн байдаг.
01:56
All of them, however, including myself, as we walk underneath
28
100558
3661
Энэ бүх хүмүүс, бас би
02:00
those strange stone gargoyles just down the road,
29
104219
4108
ордны хачин жигтэй
баримлуудын доогуур алхахад
02:04
feel that we've become less than the sum of our parts,
30
108327
4026
бид өөрсдийнхөөрөө байх боломжгүй,
02:08
feel as though we have become profoundly diminished.
31
112353
5673
хязгаарлагдсан мэт сэтгэгдэл төрдөг.
Энэ зөвхөн Их Британид байдаг асуудал биш.
02:13
And this isn't just a problem in Britain.
32
118026
4128
02:18
It's a problem across the developing world,
33
122154
2733
Энэ бол хөгжиж буй болон дундаж орлоготой
02:20
and in middle income countries too. In Jamaica,
34
124887
2634
орнуудад тулгардаг асуудал. Жишээлбэл,
02:23
for example -- look at Jamaican members of Parliament,
35
127521
3308
Ямайкийн парламентын гишүүдийг харвал
02:26
you meet them, and they're often people who are
36
130829
2980
тэд ихэвчлэн Харвард, Принстоныг төгссөн,
02:29
Rhodes Scholars, who've studied at Harvard or at Princeton,
37
133809
5444
Родсын шагналыг хүртсэн байдаг.
02:35
and yet, you go down to downtown Kingston,
38
139253
3061
Харин Kингстонд очиход
02:38
and you are looking at one of the most depressing sites
39
142314
3644
дэлхий дээрх хамгийн аймшигтай
02:41
that you can see in any middle-income country in the world:
40
145958
4085
дүр зургийг харах болно:
02:45
a dismal, depressing landscape
41
150043
2763
шатаж хаягдсан барилгуудаар дүүрэн,
02:48
of burnt and half-abandoned buildings.
42
152806
3190
cэтгэл өвтгөм бүрхэг төрх.
02:51
And this has been true for 30 years, and the handover
43
155996
3128
Энэ байдал 30 жил үргэлжилсэн.
02:55
in 1979, 1980, between one Jamaican leader who was
44
159124
4266
1979, 1980 оны үед Родсын шагналын эзний
хүү Ямайкийн нэгэн улс төрчөөс
02:59
the son of a Rhodes Scholar and a Q.C. to another
45
163390
3475
Харвардад эдийн засгийн докторын зэрэг
03:02
who'd done an economics doctorate at Harvard,
46
166865
3230
хамгаалсан хүнд төрийн эрх шилжихэд
03:05
over 800 people were killed in the streets
47
170095
3003
хар тамхитай холбоотой хүчирхийлэлд
03:08
in drug-related violence.
48
173098
3527
800 гаруй хүн гудамжинд алагдсан.
03:12
Ten years ago, however, the promise of democracy
49
176625
3482
10 жилийн өмнө ардчиллын амлалт
03:16
seemed to be extraordinary. George W. Bush stood up
50
180107
3983
гайхамшигтай сонсогдож байлаа.
Жорж Буш 2003 онд конгрессын өмнө
03:19
in his State of the Union address in 2003
51
184090
3160
03:23
and said that democracy was the force that would beat
52
187250
4029
ардчилал бол дэлхий даяарх муу муухайг
03:27
most of the ills of the world. He said,
53
191279
3026
бут цохих хүч гэж тунхаглаж байсан.
03:30
because democratic governments respect their own people
54
194305
3773
Тэрээр ардчилсан засаглал нь
хүмүүсээ, хөршөө хүндэлдэг,
03:33
and respect their neighbors, freedom will bring peace.
55
198078
5734
эрх чөлөө нь энх тайвныг авчирна гэсэн.
03:39
Distinguished academics at the same time argued that
56
203812
3634
Тухайн үед нэрт судлаачид ардчилал нь
03:43
democracies had this incredible range of side benefits.
57
207446
3678
маш олон сайн талуудыг авчирна гэж байсан.
03:47
They would bring prosperity, security,
58
211124
3300
Хөгжил цэцэглэл, аюулгүй байдлыг авчирна,
03:50
overcome sectarian violence,
59
214424
2821
аливаа бүлэг намын сөргөлдөөнөөс
үүдсэн хүчирхийллийг үгүй хийнэ,
03:53
ensure that states would never again harbor terrorists.
60
217245
4465
улс орнууд террористуудыг
орогнуулахгүй болгоно гэсэн.
03:57
Since then, what's happened?
61
221710
2354
Тэрнээс хойш юу болсон бэ?
03:59
Well, what we've seen is the creation, in places like Iraq
62
224064
3194
Ирак, Афганистан гэх мэт улс орнуудад
04:03
and Afghanistan, of democratic systems of government
63
227258
3988
ардчилсан системт засгийн
газрын хэргэм цол олгосон ч
04:07
which haven't had any of those side benefits.
64
231246
2890
бусад сайн талуудыг нь олж аваагүй.
04:10
In Afghanistan, for example, we haven't just had one election
65
234136
2993
Афганистанд жишээлбэл нэг хоёр биш,
04:13
or two elections. We've gone through three elections,
66
237129
2667
бүр 3 удаагийн ерөнхийлөгчийн болон
04:15
presidential and parliamentary. And what do we find?
67
239796
3127
парламентын сонгууль явагдсан.
Үүнээс бид юу олж авав?
04:18
Do we find a flourishing civil society, a vigorous rule of law
68
242923
3611
Хөгжингүй иргэний нийгэм,
хүчтэй хууль дүрэм,
04:22
and good security? No. What we find in Afghanistan
69
246534
3461
аюулгүй байдлыг олов уу? Үгүй.
Харин Афганистанд авилгаар дүүрэн,
сул дорой шүүх засаглал,
04:25
is a judiciary that is weak and corrupt,
70
249995
4145
04:30
a very limited civil society which is largely ineffective,
71
254140
4185
идэвхигүй, хязгаарлалттай иргэний нийгэм,
04:34
a media which is beginning to get onto its feet
72
258325
3004
дөнгөж хөл дээрээ тогтож буй
мэдээллийн хэрэгсэл,
04:37
but a government that's deeply unpopular,
73
261329
2825
хээл хахуульдаа идэгдсэн
04:40
perceived as being deeply corrupt, and security
74
264154
3768
нэр хүндгүй засгийн газар,
04:43
that is shocking, security that's terrible.
75
267922
3813
ямар ч найдваргүй
аюулгүй байдал л байна.
04:47
In Pakistan, in lots of sub-Saharan Africa,
76
271735
4658
Пакистан- Сахарын цөл дахь Африкийн улсад
04:52
again you can see democracy and elections are compatible
77
276393
2992
ардчилал болон сонгууль нь
авилгатай засаглал,
04:55
with corrupt governments, with states that are unstable
78
279385
3849
аюултай бас тогтворгүй төртэй
04:59
and dangerous.
79
283234
2857
холбоотой байдаг.
05:01
And when I have conversations with people, I remember
80
286091
2284
Намайг хүмүүстэй ярилцах үед,
05:04
having a conversation, for example, in Iraq,
81
288375
2881
нэгэн ярианы үеэр Иракт
05:07
with a community that asked me
82
291256
2689
"Орон нутгийн эвслийн байрыг тонож буй
05:09
whether the riot we were seeing in front of us,
83
293945
3510
бидний харж байгаа босогчид
05:13
this was a huge mob ransacking a provincial council building,
84
297455
3823
ардчиллын шинэ хэлбэр үү?" гэж
05:17
was a sign of the new democracy.
85
301278
4692
ард иргэд нь асууж байлаа.
05:21
The same, I felt, was true in almost every single one
86
305970
4141
Энэ байдал миний очсон
05:26
of the middle and developing countries that I went to,
87
310111
2948
дундаж болон хөгжиж буй улс орнуудад
05:28
and to some extent the same is true of us.
88
313059
4051
бүгдэд нь үнэн байсан.
Бидэнд ч бас хамааралтай.
05:33
Well, what is the answer to this? Is the answer to just
89
317110
2576
Үүний хариулт нь юу вэ?
05:35
give up on the idea of democracy?
90
319686
2658
Ардчиллын тухай ор тас мартаад
бууж өгөх үү?
05:38
Well, obviously not. It would be absurd
91
322344
3742
Мэдээж үгүй.
Ирак, Афганистанд болсон шиг
05:41
if we were to engage again in the kind of operations
92
326086
2787
үйл ажиллагаанд дахин оролцохоор болбол,
05:44
we were engaged in, in Iraq and Afghanistan
93
328873
3076
05:47
if we were to suddenly find ourselves in a situation
94
331949
3520
ардчиллын системээс огт өөрөөр
05:51
in which we were imposing
95
335469
2675
аашлах тийм байдалд орвол
05:54
anything other than a democratic system.
96
338144
2439
энэ нь маш зохисгүй явдал болно.
05:56
Anything else would run contrary to our values,
97
340583
2552
Энэ бидний үнэт зүйлсд нийцэхгүй.
05:59
it would run contrary to the wishes of the people
98
343135
2251
Газарт байгаа хүмүүсийн хүсэлд нийцэхгүй.
06:01
on the ground, it would run contrary to our interests.
99
345386
3623
Бидний сонирхолд нийцэхгүй.
06:04
I remember in Iraq, for example, that we went through
100
349009
3307
Миний санаж байгаагаар Иракт
06:08
a period of feeling that we should delay democracy.
101
352316
2541
ардчиллыг түр хойшлуулах
шаардлагатай үе байсан.
06:10
We went through a period of feeling that the lesson learned
102
354857
2692
Босниагийн сургамжаас бид
06:13
from Bosnia was that elections held too early
103
357549
3578
сонгуулийг хэтэрхий эрт явуулан
06:17
enshrined sectarian violence, enshrined extremist parties,
104
361127
4234
нам бүлгийн зөрчлийг
улам дэмжсэн гэдгийг ойлгосон.
06:21
so in Iraq in 2003 the decision was made,
105
365361
2818
Тиймээс 2003 онд Иракт шийдвэр гаргасан.
06:24
let's not have elections for two years. Let's invest in
106
368179
3117
2 жилийн турш сонгууль хийхгүй байя.
06:27
voter education. Let's invest in democratization.
107
371296
4172
Сонгогчдын боловсролд, ардчилсан
тогтолцоонд хөрөнгө оруулъя.
06:31
The result was that I found stuck outside my office
108
375468
4018
Үүний үр дүнд ажлынхаа гадаа
олон түмэн хүнээр
хүрээлүүлсэн байгааг харсан.
06:35
a huge crowd of people, this is actually a photograph
109
379486
2172
06:37
taken in Libya but I saw the same scene in Iraq
110
381658
3480
Энэ бол Ливид авсан зураг.
Ижил дүр зураг Иракт бас харагдаж байсан.
06:41
of people standing outside screaming for the elections,
111
385138
4125
Хүмүүс сонгууль хийхийг хүсч
гадаа орилолдож байсан.
06:45
and when I went out and said, "What is wrong
112
389263
2766
Би гараад ингэж асуусан:
"Орон нутгийн зөвлөлийн
06:47
with the interim provincial council?
113
392029
2960
юу нь болохгүй байгаа юм бэ?
06:50
What is wrong with the people that we have chosen?
114
394989
3668
Бидний сонгосон хүмүүс яав?
06:54
There is a Sunni sheikh, there's a Shiite sheikh,
115
398657
2745
Сунни, Шийтийн шейх байна,
06:57
there's the seven -- leaders of the seven major tribes,
116
401402
3151
томоохон 7 овгийн 7 толгойлогч байна.
07:00
there's a Christian, there's a Sabian,
117
404553
2554
Христчин, Сабий, эмэгтэй төлөөлөгчид гээд
07:03
there are female representatives, there's every political party in this council,
118
407107
4244
энэ эвсэлд бүх намын төлөөлөл байна.
07:07
what's wrong with the people that we chose?"
119
411351
2640
Бидний сонгосон хүмүүсийн
юу нь болохгүй байгаа юм бэ?"
07:09
The answer came, "The problem isn't the people
120
413991
3098
Хариуд нь "Асуудал сонгосон хүмүүст биш,
07:12
that you chose. The problem is that you chose them."
121
417089
5801
та нар тэднийг сонгосонд байгаа юм" гэсэн.
07:18
I have not met, in Afghanistan, in even the most
122
422890
3432
Афганистанд, хамгийн алслагдсан
хэсэгт нь ч
өөрсдийг нь удирдах хүмүүсийг сонгоход
07:22
remote community, anybody who does not want
123
426322
3127
санал бодлоо илэрхийлэхийг хүсдэггүй
хүнтэй би огт таарч байгаагүй.
07:25
a say in who governs them.
124
429449
2784
07:28
Most remote community, I have never met a villager
125
432233
2061
Хамгийн алслагдсан орон нутагт
07:30
who does not want a vote.
126
434294
3582
санал өгөхийг хүсдэггүй
хүнтэй таарч байгаагүй.
07:33
So we need to acknowledge
127
437876
3280
Тиймээс ардчилал бол
тэмцэх ёстой үнэт зүйл гэдгийг
07:37
that despite the dubious statistics, despite the fact that
128
441156
3582
статистик тоонуудыг үл харгалзан
ойлгож ухаарах хэрэгтэй.
07:40
84 percent of people in Britain feel politics is broken,
129
444738
5423
Их Британид хүмүүсийн 84% нь
улс төрийг найдваргүй гэж боддог.
07:46
despite the fact that when I was in Iraq, we did an opinion poll
130
450161
2972
07:49
in 2003 and asked people what political systems they preferred,
131
453133
4258
Иракт хийсэн 2003 оны санал асуулгаар
07:53
and the answer came back that
132
457391
2324
7 хувь нь АНУ, 5 хувь нь Франц,
07:55
seven percent wanted the United States,
133
459715
3061
3 хувь нь Их Британи,
07:58
five percent wanted France,
134
462776
2723
ойролцоогоор 40% нь явж явж
08:01
three percent wanted Britain,
135
465499
2655
хэдий хөгжингүй ч,
08:04
and nearly 40 percent wanted Dubai, which is, after all,
136
468154
4355
ардчилсан биш, хаант засаглалтай
08:08
not a democratic state at all but a relatively prosperous
137
472509
2766
Дубай хот буюу Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын
08:11
minor monarchy, democracy is a thing of value
138
475275
4703
улс төрийн тогтолцоог илүүд үзсэн байсан.
08:15
for which we should be fighting. But in order to do so
139
479978
3162
Ардчиллын үнэ цэнийг ойлгохын тулд
08:19
we need to get away from instrumental arguments.
140
483140
3352
бид гол хэрэгсэл болсоор ирсэн
шалтгаануудаас зайлсхийх ёстой.
08:22
We need to get away from saying democracy matters
141
486492
3568
"Яагаад ардчилал гэж"
гэсэн асуултын хариуд
08:25
because of the other things it brings.
142
490060
3107
"өөр бусад давуу талтай
учраас" гэхээ больё.
08:29
We need to get away from feeling, in the same way,
143
493167
2125
Үүний адилаар хүний эрх
энийг дагуулдаг учраас,
08:31
human rights matters because of the other things it brings,
144
495292
3597
эмэгтэйчүүдийн эрх
тэрийг дагуулдаг учраас
08:34
or women's rights matters for the other things it brings.
145
498889
3692
гэсэн ойлголтоосоо салцгаая.
08:38
Why should we get away from those arguments?
146
502581
2304
Яагаад?
08:40
Because they're very dangerous. If we set about saying,
147
504885
2404
Учир нь энэ их аюултай.
08:43
for example, torture is wrong because it doesn't extract
148
507289
4693
Жишээлбэл, хэрэгтэй мэдээллийг
гаргаж чаддагүй учраас
08:47
good information, or we say, you need women's rights
149
511982
5198
тамлан зовоох нь буруу, эсвэл
ажиллах хүчийг нэмэгдүүлэн
08:53
because it stimulates economic growth by doubling the size of the work force,
150
517180
4680
эдийн засгийг дэмждэг учраас
эмэгтэйчүүдийн эрх чухал гэвэл
дараахь байдалд хүргэнэ.
Хойд Солонгос хариуд чинь
08:57
you leave yourself open to the position where
151
521860
1657
08:59
the government of North Korea can turn around and say,
152
523517
2093
"Тэгвэл бид тамлан зовоогоод
09:01
"Well actually, we're having a lot of success extracting
153
525610
2863
маш их мэдээллийг олж авч байгаа",
09:04
good information with our torture at the moment,"
154
528473
2501
эсвэл Саудын Арабын засгийн газар
09:06
or the government of Saudi Arabia to say, "Well,
155
530974
1960
"Баярлалаа, гэхдээ танайхтай харьцуулахад
09:08
our economic growth's okay, thank you very much,
156
532934
1729
манай эдийн засгийн өсөлт
сайн байгаа.
09:10
considerably better than yours,
157
534663
1460
Тэгэхээр бидэнд энэ
эмэгтэйчүүдийн эрхийн
09:12
so maybe we don't need to go ahead with this program on women's rights."
158
536123
4806
хөтөлбөр хэрэггүй байх"
гэж магадгүй.
09:16
The point about democracy is not instrumental.
159
540929
3681
Ардчиллын утга санаа нь чухал биш.
09:20
It's not about the things that it brings.
160
544610
2789
Ардчиллын сайн талууд нь үүнд хамаагүй.
09:23
The point about democracy is not that it delivers
161
547399
2565
Ардчиллын гол утга санаа нь
хүчин төгөлдөр,
09:25
legitimate, effective, prosperous rule of law.
162
549964
6244
үр нөлөөтэй хууль дүрмийг
авчирдагтаа байдаггүй.
09:32
It's not that it guarantees peace with itself or with its neighbors.
163
556208
4645
Хөрштэйгөө эсвэл ардчилалтай өөртэй нь
эв найрамдалтай байх амлалт өгдөггүй.
09:36
The point about democracy is intrinsic.
164
560853
2917
Ардчиллын гол агуулга нь дотоод шинжтэй.
09:39
Democracy matters because it reflects an idea of equality
165
563770
5331
Тэгш байдал болон эрх чөлөөний тухай
09:45
and an idea of liberty. It reflects an idea of dignity,
166
569101
4408
утга санааг агуулдагаараа ардчилал чухал.
09:49
the dignity of the individual, the idea that each individual
167
573509
3870
Хувь хүний нэр төр,
засгийн газрынх нь бүрэлдэхүүнд
09:53
should have an equal vote, an equal say,
168
577379
3601
саналаа өгөх эрх тэгш байдлын тухай учраас
09:56
in the formation of their government.
169
580980
3995
ардчилал чухал.
10:00
But if we're really to make democracy vigorous again,
170
584975
4066
Ардчиллыг дахин сэргээж
10:04
if we're ready to revivify it, we need to get involved
171
589041
2613
хүчтэй болгохыг хүсч байгаа бол
10:07
in a new project of the citizens and the politicians.
172
591654
4801
улс төрчид, иргэдийн
шинэ төсөлд оролцох хэрэгтэй.
10:12
Democracy is not simply a question of structures.
173
596455
4388
Ардчилал бол зүгээр л
нэг бүтцийн асуудал биш.
10:16
It is a state of mind. It is an activity.
174
600843
4017
Энэ бол оюун санааны байдал.
Энэ бол үйл ажиллагаа.
10:20
And part of that activity is honesty.
175
604860
3791
Тэрхүү үйл ажиллагааны
нэг хэсэг нь шударга байдал.
10:24
After I speak to you today, I'm going on a radio program
176
608651
3538
Энэ ярианыхаа дараа
өнөөдөр би "Асуулт байна уу?"
10:28
called "Any Questions," and the thing you will have noticed
177
612189
2303
гэдэг нэгэн радио нэвтрүүлэгт орно.
10:30
about politicians on these kinds of radio programs
178
614492
3800
Та бүхний ажигласнаар улс төрчид
аль ч асуултанд "мэдэхгүй" гэж хэлдэггүй.
10:34
is that they never, ever say that they don't know the answer
179
618292
3465
Ямар ч асуулт байсан
хариултыг мэдэж байдаг.
10:37
to a question. It doesn't matter what it is.
180
621757
1635
10:39
If you ask about child tax credits, the future of the penguins
181
623392
3352
Хүүхдийн татварын зээл, Антарктид дахь
10:42
in the south Antarctic, asked to hold forth on whether or not
182
626744
4622
оцон шувуудын ирээдүй,
Чунцинь дахь явдал нүүрсхүчлийн
хэмжээг тогтоон барих
10:47
the developments in Chongqing contribute
183
631366
2632
тогтвортой хөгжилд хэрхэн
нөлөөлж байгаа тухай гээд
10:49
to sustainable development in carbon capture,
184
633998
2334
10:52
and we will have an answer for you.
185
636332
2762
юуг ч асуусан хариулт нь байж л байдаг.
10:54
We need to stop that, to stop pretending to be
186
639094
3185
Бид бүхнийг мэдэгч хүн болж
жүжиглэхээ болих хэрэгтэй.
10:58
omniscient beings.
187
642279
1885
11:00
Politicians also need to learn, occasionally, to say that
188
644164
3560
Мөн зарим тохиолдолд
11:03
certain things that voters want, certain things that voters
189
647724
3746
сонгогчдын хүссэн,
эсвэл тэдэнд амласан зүйлс
11:07
have been promised, may be things
190
651470
3863
биелэх боломжгүй,
11:11
that we cannot deliver
191
655333
3145
эсвэл тэдгээрийг биелүүлэхийг зөвшөөрөхгүй
11:14
or perhaps that we feel we should not deliver.
192
658478
3782
гэдгийг хэлж сурах хэрэгтэй.
11:18
And the second thing we should do is understand
193
662260
2891
Бидний хийх ёстой дараагийн зүйл бол
11:21
the genius of our societies.
194
665151
2992
нийгмийн суут байдлыг ойлгох.
11:24
Our societies have never been so educated, have never
195
668143
4029
Бидний нийгэм өмнө нь хэзээ ч
ийм өндөр боловсролтой, илүү эрүүл,
11:28
been so energized, have never been so healthy,
196
672172
2936
11:31
have never known so much, cared so much,
197
675108
2948
ингэж ихийг мэддэг, анхаардаг,
11:33
or wanted to do so much, and it is a genius of the local.
198
678056
5896
эсвэл ийм ихийг хүсдэг байгаагүй.
11:39
One of the reasons why we're moving away
199
683952
2698
Бид бүхний яг одоо сууж байгаа шиг
11:42
from banqueting halls such as the one in which we stand,
200
686650
3501
хаад ноёдын зургаар дүүрэн,
11:46
banqueting halls with extraordinary images on the ceiling
201
690151
4476
уран зургаар чимсэн таазтай
хээнцэр танхимуудаас
зайлсхийж байгаа шалтгаан бол
11:50
of kings enthroned,
202
694627
1775
11:52
the entire drama played out here on this space,
203
696402
3152
бүх л үйл явдал энд болж өнгөрсөн.
11:55
where the King of England had his head lopped off,
204
699554
2859
Английн хаан толгойгоо цавчуулж байсан.
11:58
why we've moved from spaces like this, thrones like that,
205
702413
4331
Эдгээр газруудаас холдож
12:02
towards the town hall, is we're moving more and more
206
706744
3725
үүд рүү чиглэн,
12:06
towards the energies of our people, and we need to tap that.
207
710469
3948
хүмүүстэй илүү ойрхон болсоор байна.
12:10
That can mean different things in different countries.
208
714417
2790
Энэ нь өөр өөр орнуудад
ялгаатай байж болно.
12:13
In Britain, it could mean looking to the French,
209
717207
3313
Их Британид энэ нь
Франц руу анхаарлаа хандуулах,
12:16
learning from the French,
210
720520
1743
Францаас суралцах,
12:18
getting directly elected mayors in place
211
722263
3629
Францын орон нутгийн сонгуульд
12:21
in a French commune system.
212
725892
2488
тухайн газраас хотын даргыг нь
шууд сонгох гэх мэт.
12:24
In Afghanistan, it could have meant instead of concentrating
213
728380
2834
Афганистанд ерөнхийлөгчийн эсвэл
12:27
on the big presidential and parliamentary elections,
214
731214
2554
УИХ гэх мэт томоохон сонгуулийг
онцлохоос илүүтэйгээр
12:29
we should have done what was in the Afghan constitution
215
733768
2317
дүүргийн хэмжээнд орон нутгийн
сонгууль явуулж
12:31
from the very beginning, which is to get direct local elections going
216
736085
4680
аймгийн засаг даргыг сонгох байдлаар
12:36
at a district level and elect people's provincial governors.
217
740765
5547
Афганистаны үндсэн хуулийг
бүр эхнээс нь хэрэгжүүлэх байсан юм.
12:42
But for any of these things to work,
218
746312
2723
Гэхдээ эдгээрийг хэрэгжүүлэхэд
12:44
the honesty in language, the local democracy,
219
749035
2823
үг хэлээрээ шударга байж,
орон нутгийн ардчиллыг
12:47
it's not just a question of what politicians do.
220
751858
2768
зөвхөн улс төрчдийн хийх зүйл биш
гэдгийг ойлгох нь чухал.
12:50
It's a question of what the citizens do.
221
754626
2068
Үүнд иргэдийн оролцоо маш чухал.
12:52
For politicians to be honest, the public needs to allow them to be honest,
222
756694
4907
Улс төрчид шударга байхын тулд олон нийт
тэднийг шударга байхыг нь зөвшөөрөх,
мөн улс төрч иргэдийн гүүр болсон
мэдээллийн хэрэгсэл нь
12:57
and the media, which mediates between the politicians
223
761601
2579
13:00
and the public, needs to allow those politicians to be honest.
224
764180
4631
тэдэнд шударга байх
боломжийг нь олгох ёстой.
13:04
If local democracy is to flourish, it is about the active
225
768811
3622
Орон нутгийн ардчилал цэцэглэхийн тулд
13:08
and informed engagement of every citizen.
226
772433
4236
иргэн бүрийн идэвхитэй оролцоо нэн чухал.
13:12
In other words, if democracy is to be rebuilt,
227
776669
4401
Өөрөөр хэлбэл ардчиллыг дахин бүтээхэд,
13:16
is to become again vigorous and vibrant,
228
781070
4324
үүнийг хүчтэй, нөлөөтэй болгоход
13:21
it is necessary not just for the public
229
785394
3146
ард иргэд нь улс төрчиддөө
13:24
to learn to trust their politicians,
230
788540
2914
итгэж сурахаас гадна,
13:27
but for the politicians to learn to trust the public.
231
791454
4872
улс төрчид ч олон нийтэд
итгэж сурах хэрэгтэй.
13:32
Thank you very much indeed. (Applause)
232
796326
4000
Маш их баярлалаа. (Алга ташилт)
Translated by Indra Ganzorig
Reviewed by Tuya Bat

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border.

Why you should listen

Now the member of British Parliament for Penrith and the Border, in rural northwest England, Rory Stewart has led a fascinatingly broad life of public service. He joined the Foreign Office after school, then left to begin a years-long series of walks across the Muslim world. In 2002, his extraordinary walk across post-9/11 Afghanistan resulted in his first book, The Places in Between. After the invasion of Iraq in 2003, he served as a Deputy Governorate Co-Ordinator in Southern Iraq for the coalition forces, and later founded a charity in Kabul. 

To secure his Conservative seat in Parliament, he went on a walking tour of Penrith, covering the entire county as he talked to voters. In 2008, Esquire called him one of the 75 most influential people of the 21st century.

He says: "The world isn't one way or another. Things can be changed very, very rapidly by someone with sufficient confidence, sufficient knowledge and sufficient authority." 

More profile about the speaker
Rory Stewart | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM