ABOUT THE SPEAKER
Jae Rhim Lee - Artist
Artist and TED Fellow Jae Rhim Lee re-imagines the relationships between the body and the world.

Why you should listen

Jae Rhim Lee is a visual artist and mushroom lover. In her early work, as a grad student at MIT, she built systems that reworked basic human processes: sleeping (check out her it-just-might-work vertical bed from 2004), urinating and eating (and the relationship between the two). Now she's working on a compelling new plan for the final human process: decomposition.

Her Infinity Burial Project explores the choices we face after death, and how our choices reflect our denial or acceptance of death’s physical implications. She's been developing a new strain of fungus, the Infinity Mushroom, that feeds on and remediates the industrial toxins we store in our bodies and convert our unused bodies efficiently into nutrients. Her Infinity Burial System converts corpses into clean compost. And if this vision of life after death appeals to you, explore the resources at Lee's company, Coeio.

More profile about the speaker
Jae Rhim Lee | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2011

Jae Rhim Lee: My mushroom burial suit

Jae Rhim Lee: ကျွန်မရဲ့ သင်္ဂြိုဟ်ရေး မှိုဝတ်စုံ။

Filmed:
1,706,700 views

ဟောဒီမှာတော့ အနုပညာရှင် Jae Rhim Lee ဆီက အားကောင်းလှတဲ့ နှိုးဆွချက်တစ်ခုပါ။ " သေပြီးသွားတဲ့ အခါမှာတောင် ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာတွေကကမ္ဘာကြီးပိုပြီး သန့်ရှင်းရေး၊ ပိုစိမ်းလန်းရေး နည်းလမ်းဖြင့် လုပ်ကျွေးပေးနိုင်ပါသလား။ သဘာဝကျတဲ့ နည်းလမ်းရှိပါတယ် ...ညစ်ညမ်းမှုတွေကို စုပ်မျိုနိုင်တဲ့ မှိုတွေကို ပျိုးထားတဲ့ သင်္ဂြိုဟ်ရေး အထူးဝတ်စုံကို သုံးဖို့ပါပဲ။ ဒါဟာ သင်တွေ့မြင်ဖူးတဲ့ TEDTalk ဟောပြောချက်တွေထဲက အဆန်းပြားဆုံး ဖြစ်လောက်ပါတယ်။
- Artist
Artist and TED Fellow Jae Rhim Lee re-imagines the relationships between the body and the world. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
So I'm here to explain
0
0
2000
ကဲ ကျွန်မ ဒီမှာရှိနေတာက
ဒီနင်ဂျာဝတ်စုံကို
00:17
why I'm wearing these ninja pajamas.
1
2000
2000
ဝတ်ထားတဲ့
အကြောင်းကို ရှင်းပြဖို့ပါ။
00:19
And to do that, I'd like to talk first
2
4000
2000
ဒါလုပ်ဖို့ ပထမဆုံး ကိုယ်မှာရှိတဲ့
00:21
about environmental toxins in our bodies.
3
6000
3000
ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အဆိပ်အတောက်တွေ
အကြောင်း ပြောချင်ပါတယ်။
00:24
So some of you may know
4
9000
2000
ဒီတော့ ဒီထဲက တစ်ချို့ကတော့
ဓာတုဓာတ်ပေါင်း
00:26
about the chemical Bisphenol A, BPA.
5
11000
2000
Bisphenol A အကြောင်း သိနိုင်ပါတယ်။ BPA ပါ။
00:28
It's a material hardener and synthetic estrogen
6
13000
3000
ဒါက စည်သွတ် အစားအစာတွေရဲ့
အတွင်းမျက်နှာပြင်နဲ့ ပလပ်စတစ်တွေမှာ
00:31
that's found in the lining of canned foods
7
16000
2000
တွေ့ရတဲ့ ပိုမာအောင်လုပ်ထားတဲ့ ပစ္စည်း
00:33
and some plastics.
8
18000
2000
အက်ထရိုဂျင်အတုပါ။
00:35
So BPA mimics the body's own hormones
9
20000
3000
ဒီတော့ BPA က ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့
ဟိုမုန်းကို တုပထားပြီး
00:38
and causes neurological and reproductive problems.
10
23000
3000
ဦးနှောက်ပိုင်းနဲ့
မျိုးပွားမှု ပြဿနာတွေကို ဖြစ်စေပါတယ်။
00:41
And it's everywhere.
11
26000
2000
ဒါက နေရာတိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။
00:43
A recent study found BPA
12
28000
2000
မကြာခင်က လေ့လာမှုမှာ BPA ကို
00:45
in 93 percent of people six and older.
13
30000
3000
ခြောက်နှစ်နဲ့ အထက်လူတွေရဲ့
၉၃% မှာ ရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။
00:49
But it's just one chemical.
14
34000
2000
ဒါပေမဲ့ ဒါ ဓာတုပစ္စည်းတစ်ခုပဲ ရှိပါသေးတယ်။
00:51
The Center for Disease Control in the U.S.
15
36000
3000
U.S က ရောဂါထိန်းချုပ်ရေး ဗဟိုက ပြောတာက
00:54
says we have 219 toxic pollutants in our bodies,
16
39000
4000
ကိုယ်ခန္ဓာထဲမှာ အဆိပ် ညစ်ညမ်းပစ္စည်းတွေ
၂၁၉ ခုရှိပြီး တာရှည်ခံဆေးတွေ၊
00:58
and this includes preservatives, pesticides
17
43000
3000
ပိုးသတ်ဆေးတွေနဲ့ ခဲ၊ ပြဒါးလို
01:01
and heavy metals like lead and mercury.
18
46000
3000
လေးလံတဲ့ သတ္ထုတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
01:04
To me, this says three things.
19
49000
2000
ကျွန်မအတွက် ဒါက အရာသုံးခုကို
ပြောပြတယ်။
01:06
First, don't become a cannibal.
20
51000
4000
ပထမ ဇာတ်တူသားစားသူ
ဖြစ်မလာစေနဲ့။
01:10
Second, we are both responsible for and the victims of
21
55000
3000
ဒုတိယ ကျွန်မတို့ ဟာ နှစ်ခုစလုံးအတွက်
တာဝန်ရှိပြီး
01:13
our own pollution.
22
58000
2000
ညစ်ညမ်းမှုရဲ့ သားကောင်တွေဆိုတာပါ။
01:15
And third,
23
60000
2000
ပြီးတော့ တတိယက
01:17
our bodies are filters and storehouses
24
62000
2000
ကျွန်မတို့ ကိုယ်တွေဟာ ပတ်ဝန်းကျင်
01:19
for environmental toxins.
25
64000
3000
အဆိပ်အတောက်တွေအတွက် စစ်ထုတ်
ကိရိယာတွေနဲ့ သိုလှောင်ရာတွေပါ။
01:22
So what happens to all these toxins when we die?
26
67000
3000
ဒီတော့ သေတဲ့အခါ ဒီအဆိပ်အတောက်တွေ
အားလုံး ဘာဖြစ်ကြလဲ။
01:25
The short answer is:
27
70000
2000
အတိုဖြေရရင် ဒါတွေက
01:27
They return to the environment in one way or another,
28
72000
2000
ပတ်ဝန်းကျင်ကို တစ်နည်းနည်းနဲ့ပြန်လာပြီး
01:29
continuing the cycle of toxicity.
29
74000
2000
အဆိပ်အာနိသင် သံသရာ လည်ပတ်နေပါတယ်။
01:31
But our current funeral practices
30
76000
2000
ဒါပေမဲ့ လက်ရှိ သင်္ဂြိုဟ်ဟ်တဲ့ အလေ့တွေက
01:33
make the situation much worse.
31
78000
2000
အခြေအနေကို အရမ်းပိုဆိုးစေပါတယ်။
01:35
If you're cremated,
32
80000
2000
မီးသင်္ဂြိုဟ်တယ်ဆိုရင်
01:37
all those toxins I mentioned are released into the atmosphere.
33
82000
3000
ပြောခဲ့တဲ့ အဆိပ်အတောက်တွေဟာ
လေထုထဲ လွှင့်စင်သွားပါတယ်။
01:40
And this includes 5,000 pounds of mercury
34
85000
3000
ဒါက ကျွန်မတို့ နှစ်စဉ် သွားဖာတာ
တစ်ခုတည်းကနေ
01:43
from our dental fillings alone every year.
35
88000
3000
ပေါင် ၅၀၀၀ ရှိတဲ့ ပြဒါးတွေ ပါဝင်ပါတယ်။
01:46
And in a traditional American funeral,
36
91000
3000
အ့မေရိကန် အစဉ်အလာ အသုဘတစ်ခုမှာ
01:49
a dead body is covered with fillers and cosmetics
37
94000
3000
အလောင်းတစ်လောင်းဟာ
အသက်ရှင်နေတဲ့ပုံပေါက်ဖို့
01:52
to make it look alive.
38
97000
2000
ဖြည့်စာတွေ၊ အလှကုန်တွေနဲ့ ဖုံးထားလျက်
01:54
It's then pumped with toxic formaldehyde
39
99000
3000
ပုပ်သိုးတာနှေးအောင် အဆိပ်ပါတဲ့
01:57
to slow decomposition --
40
102000
2000
ဖော်မယ်ဒီဟိုက်ဓာတ်ငွေ့ မှုတ်သွင်းပါတယ်၊
01:59
a practice which causes respiratory problems and cancer
41
104000
3000
အသုဘအမှုထမ်းကို
အသက်ရှူမှု ဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေနဲ့
02:02
in funeral personnel.
42
107000
3000
ကင်ဆာဖြစ်စေတဲ့ အလေ့အထတစ်ခုပါ။
02:05
So by trying to preserve our dead bodies,
43
110000
3000
ဒီတော့ လူသေတွေကို
တာရှည်ခံဖို့ ကြိုးစားခြင်းအားဖြင့်
02:08
we deny death, poison the living
44
113000
3000
ကျွန်မတို့ဟာ သေခြင်းကို လက်မခံလိုကြပါ၊
အသက်ရှင်သူတွေကို
02:11
and further harm the environment.
45
116000
2000
အဆိပ်ခတ်ရင်း နစ်နာစေနေကြပါတယ်။
02:13
Green or natural burials, which don't use embalming,
46
118000
3000
စိမ်းလန်းတဲ့ (သို့) သဘာဝကျတဲ့
သင်္ဂြိုဟ်မှုင ဆေးစီရင်တာကို
02:16
are a step in the right direction,
47
121000
2000
မသုံးခြင်းဟာ
လမ်းမှန်တဲ့ ခြေလှမ်းပါ။
02:18
but they don't address the existing toxins in our bodies.
48
123000
4000
ဒါပေမဲ့ကိုယ်ခန္ဓာတွေထဲက အဆိပ်တွေကိုတော့
မကိုင်တွယ်ပါဘူး။
02:22
I think there's a better solution.
49
127000
2000
ပိုကောင်းတဲ့ ဖြေရှင်းနည်း
ရှိတယ်ထင်ပါတယ်။
02:24
I'm an artist,
50
129000
2000
ကျွန်မက အနုပညာရှင်ဆိုတော့
02:26
so I'd like to offer a modest proposal
51
131000
2000
အနုပညာ၊ သိပ္ပံနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတို့
02:28
at the intersection
52
133000
2000
ပေါင်းဆုံတဲ့ အဆိုပြုချက် ရိုးရိုးလေး
02:30
of art, science and culture.
53
135000
2000
တစ်ခုကို တင်ပြချင်ပါတယ်။
02:32
The Infinity Burial Project,
54
137000
2000
The Infinity Burial Project က
02:34
an alternative burial system
55
139000
2000
ကိုယ်ထဲက အဆိပ်တွေကို ဆွေးမြေ့၊
02:36
that uses mushrooms
56
141000
2000
သန့်စင်ဖို့ မှိုတွေကို သုံးထားတဲ့
02:38
to decompose and clean toxins in bodies.
57
143000
2000
သမရိုးကျမဟုတ်တဲ့
သင်္ဂြိုဟ်ရေး စနစ်ပါ။
02:40
The Infinity Burial Project
58
145000
2000
The Infinity Burial Project ကို
02:42
began a few years ago with a fantasy
59
147000
2000
အနန္တမှိုကို ဖန်တီးဖို့
02:44
to create the Infinity Mushroom --
60
149000
2000
စိတ်ကူးဆန်းနဲ့
02:46
a new hybrid mushroom
61
151000
2000
နှစ်အနည်းငယ်က စတင်ခဲ့ပါတယ်။
02:48
that would decompose bodies, clean the toxins
62
153000
3000
ကိုယ်ခန္ဓာတွေကို ဆွေးမြေ့စေ၊
အဆိပ်တွေကို သန့်စင်ပြီး
02:51
and deliver nutrients to plant roots,
63
156000
2000
အပင်အမြစ်တွေကို
အဟာရပို့ပေးကာ သန့်ရှင်းတဲ့
02:53
leaving clean compost.
64
158000
2000
မြေသြဇာ ကျန်နေစေမယ့် မှိုမျိုးစပ် အသစ်ပါ။
02:55
But I learned it's nearly impossible
65
160000
2000
ဒါပေမဲ့ မျိုးစပ် အသစ် ဖန်တီးဖို့ဆိုတာက
02:57
to create a new hybrid mushroom.
66
162000
2000
မဖြစ်နိုင် သလောက်လို့ သိရှိထားပါတယ်။
02:59
I also learned
67
164000
2000
ကျွန်မတို့ရဲ့ အရသာအရှိဆုံး မှိုတွေဟာ
03:01
that some of our tastiest mushrooms
68
166000
2000
မြေဆီလွှာထဲက ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအဆိပ်တွေကို
03:03
can clean environmental toxins in soil.
69
168000
2000
သန့်စင်နိုင်တယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။
03:05
So I thought maybe I could train an army
70
170000
3000
ဒီတော့ အဆိပ်သန့်စင်ပေးတဲ့
စားမှို အစုကို ကျွန်မ ကိုယ်ကိုစားဖို့
03:08
of toxin-cleaning edible mushrooms
71
173000
3000
ပြုပြင်ပေးလို့ ရနိုင်လောက်တယ်လို့
03:11
to eat my body.
72
176000
2000
တွေးမိတယ်။
03:13
So today, I'm collecting what I shed or slough off --
73
178000
3000
ဒါနဲ့ ဒီနေ့မှာတော့ ကျွန်မ ချွတ်ချ၊
ခါချခဲ့တာတွေကို သိမ်းနေပါတယ်။
03:16
my hair, skin and nails --
74
181000
3000
ကျွန်မရဲ့ ဆံပင်၊ အရေပြား၊
လက်သည်း ခြေသည်းတွေပေါ့။
03:19
and I'm feeding these to edible mushrooms.
75
184000
3000
ဒါတွေကို စားမှိုတွေကို ကျွေးနေပါတယ်။
03:22
As the mushrooms grow,
76
187000
2000
မှိုတွေထွားလာတော့
03:24
I pick the best feeders
77
189000
2000
အနန္တမှိုဖြစ်လာဖို့ အကောင်းဆုံး
03:26
to become Infinity Mushrooms.
78
191000
2000
ကုန်ကြမ်းတွေကို ရွေးယူပါတယ်။
03:28
It's a kind of imprinting and selective breeding process
79
193000
3000
ဒါဟာဆိုရင် နောင်ဘဝအတွက်
အမှတ်ရာထင်ခြင်းနဲ့ သီးသန့်
03:31
for the afterlife.
80
196000
2000
ပျိုးပွားခြင်း လုပ်ငန်းစဉ် လိုမျိုးပါ။
03:33
So when I die,
81
198000
2000
ဒီတော့ ကျွန်မ သေသွားရင်
03:35
the Infinity Mushrooms will recognize my body
82
200000
2000
ဒီအနန္တမှိုတွေဟာ ကျွန်မ ခန္ဓာကိုယ်ကို
03:37
and be able to eat it.
83
202000
2000
မှတ်မိပြီး စားနိုင်လာပါလိမ့်မယ်။
03:39
All right, so for some of you,
84
204000
2000
ကောင်းပြီ၊ ရှင်တို့ထဲက တစ်ချို့အတွက်တော့
03:41
this may be really, really out there.
85
206000
2000
ဒါက တကယ်ကို ကြောင်စရာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
03:43
(Laughter)
86
208000
2000
(ရယ်သံများ)
03:45
Just a little.
87
210000
2000
နည်းနည်းလေးပါ။
03:47
I realize this is not the kind of relationship
88
212000
3000
ဒါက ကျွန်မတို့ အစားအစာနဲ့ပတ်သက်ပြီး
အမြဲတမ်း စေ့ဆော်မှုရှိတဲ့
03:50
that we usually aspire to have with our food.
89
215000
3000
ဆက်စပ်မှုမျိုး မဟုတ်တာ
ကျွန်မနားလည်းပါတယ်။
03:53
We want to eat, not be eaten by, our food.
90
218000
3000
ကိုယ်ကသာ စားချင်တာ အစားအစာတွေရဲ့
စားတာမျိုးကိုတော့ မခံချင်ဘူးလေ။
03:56
But as I watch the mushrooms grow
91
221000
2000
ဒါပေမဲ့ မှိုတွေကြီးလာကြီး
03:58
and digest my body,
92
223000
2000
ကျွန်မကိုယ်ကို ချေဖျက်တာကို ကြည့်ခိုက်
04:00
I imagine the Infinity Mushroom
93
225000
2000
အနန္တမှိုဟာ သေခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး
04:02
as a symbol of a new way of thinking about death
94
227000
3000
တွေးခေါ်နည်း အသစ်နဲ့
ကျွန်မတို့ ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကြားက
04:05
and the relationship between my body and the environment.
95
230000
3000
ဆက်စပ်မှုရဲ့ သင်္ကေတတစ်ခုလို့
မြင်ယောင်မိတယ်။
04:08
See for me,
96
233000
2000
ကျွန်မအတွက်တော့
04:10
cultivating the Infinity Mushroom
97
235000
2000
အနန္တမှိုစိုက်ပျိုးတာဟာ သိပ္ပံစမ်းသပ်တာ၊
04:12
is more than just scientific experimentation
98
237000
2000
ဥယျာဉ်ပျိုးတာနဲ့ အိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန်
04:14
or gardening or raising a pet,
99
239000
3000
မွေးမြူတာထက်ကို ပိုတာကိုပဲ ကြည့်ပါ။
04:17
it's a step towards accepting the fact
100
242000
2000
ဒါက တစ်နေ့မှာ ကိုယ်လည်း
သေပြီး ဆွေးမြေ့မှာ
04:19
that someday I will die and decay.
101
244000
3000
ဆိုတဲ့ အချက်ကို လက်ခံဖို့
ခြေလှမ်းတစ်လှမ်းပါ။
04:22
It's also a step
102
247000
2000
ဒါက ကမ္ဘာပေါ်က ကိုယ့်ဝန်ထုပ်အတွက်
04:24
towards taking responsibility
103
249000
2000
တာဝန်ယူခြင်း အပိုင်းအတွက်
04:26
for my own burden on the planet.
104
251000
3000
ခြေလှမ်းတစ်လှမ်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
04:29
Growing a mushroom is also part of a larger practice
105
254000
2000
မှို စိုက်ပျိုးတာဟာ ဆွေးမြေ့မှုပျိုးခြင်း
04:31
of cultivating decomposing organisms
106
256000
2000
လို့ခေါ်တဲ့ ဆွေးမြေ့နေတဲ့ဇီဝရုပ်တွေ
04:33
called decompiculture,
107
258000
2000
ပျိုးတာရဲ့ ကြီးမားတဲ့ အစိတ်အပိုင်း၊
04:35
a concept that was developed by an entomologist,
108
260000
3000
ပိုးမွှားဗေဒညာရှင် Timothy Myles
ထွင်ထားတဲ့
04:38
Timothy Myles.
109
263000
2000
အယူအဆ တစ်ရပ်ပါ။
04:40
The Infinity Mushroom is a subset of decompiculture
110
265000
3000
အနန္တမှိုဟာ ဆွေးမြေ့မှု
ပျိုးထောင်ခြင်းရဲ့အပိုင်းခွဲပါ၊
04:43
I'm calling body decompiculture and toxin remediation --
111
268000
4000
ခန္ဓာကိုယ် ဆွေးမြေ့မှု ပျိုးထောင်ခြင်းနဲ့
အဆိပ် ကုစားခြင်းလို့ ကျွန်မ ခေါ်ပါတယ်၊
04:47
the cultivation of organisms that decompose
112
272000
2000
ဆွေးမြေ့ပြီး ခန္ဓာကိုယ်တွေထဲက အဆိပ်တွေကို
04:49
and clean toxins in bodies.
113
274000
3000
သန့်စင်တဲ့ ဇီဝရုပ်တွေ ပျိုးထောင်ခြင်းပါ။
04:52
And now about these ninja pajamas.
114
277000
2000
ကဲ ဒီနင်ဂျာ ဝတ်စုံတွေကရော။
04:54
Once it's completed,
115
279000
2000
ပြီးဆုံးပြီဆိုတာနဲ့
04:56
I plan to integrate the Infinity Mushrooms into a number of objects.
116
281000
3000
အနန္တမှိုကို ဒြပ်ဝတ္ထုအများကြီးထဲမှာ
ပေါင်းစပ်ဖို့ စီစဉ်ပါတယ်။
04:59
First, a burial suit
117
284000
2000
ပထမက မှိုမျိုးမှုန်တွေနဲ့
05:01
infused with mushroom spores,
118
286000
2000
ဖောက်ထားတဲ့ သင်္ဂြိုဟ်ရေးဝတ်စုံ၊
05:03
the Mushroom Death Suit.
119
288000
2000
မှို မရဏ ဝတ်စုံပေါ့။
05:05
(Laughter)
120
290000
2000
(ရယ်သံများ)
05:07
I'm wearing the second prototype
121
292000
2000
ကျွန်မဝတ်ထားတာက ဒီသင်္ဂြိုဟ်ရေးဝတ်စုံရဲ့
05:09
of this burial suit.
122
294000
2000
ဒုတိယ ရှေ့ပြေးပုံစံပါ။
05:11
It's covered with a crocheted netting
123
296000
3000
မှိုမျိုးမှုန်တွေနဲ့ မြှုပ်ထားတဲ့
05:14
that is embedded with mushroom spores.
124
299000
2000
ကြိုးထိုး ကွန်ရက်ထည်နဲ့
ဖုံးထားပါတယ်။
05:16
The dendritic pattern you see
125
301000
2000
ရှင်တို့ မြင်ရတဲ့ ကိုင်းဖြာထွက်နေတဲ့ အဆင်က
05:18
mimics the growth of mushroom mycelia,
126
303000
3000
မှိုမျှင်တွေရဲ့ ကြီးထွားမှုကို
တုပထားတာပါ၊
05:21
which are the equivalent of plant roots.
127
306000
2000
အပင် အမြစ်တွေနဲ့တူပါတယ်။
05:23
I'm also making a decompiculture kit,
128
308000
2000
ကျွန်မပါ ဆွေးမြေ့မှု ပျိုးထောင်ခြင်း
05:25
a cocktail of capsules
129
310000
2000
တစ်စုံဖန်တီးနေပါတယ်၊
05:27
that contain Infinity Mushroom spores
130
312000
2000
အနန္တမှိုမျိုးမှုန်နဲ့ အခြားဒြပ်တွေဖြစ်တဲ့
05:29
and other elements
131
314000
2000
အမြန် ဆွေးမြေ့ခြင်း၊
05:31
that speed decomposition and toxin remediation.
132
316000
3000
အဆိပ် ကုစားခြင်းတို့ ပါဝင်တဲ့
အတောင့်တွေရဲ့ အရောတစ်ခုပါ။
05:34
These capsules are embedded in a nutrient-rich jelly,
133
319000
3000
ဒီအတောင့်တွေကို အဟာရကြွယ်တဲ့
ဂျယ်လီတစ်ခုထဲမှာ မြှုပ်ထားပါတယ်၊
05:37
a kind of second skin,
134
322000
2000
ဒုတိယ အရေးပြားလိုဖြစ်ပြီး
05:39
which dissolves quickly
135
324000
2000
လျှင်မြန်စွာ ပျော်ဝင်ကာ
05:41
and becomes baby food for the growing mushrooms.
136
326000
3000
ကြီးထွားလာတဲ့ မှိုတွေအတွက်
ကလေးစာ ဖြစ်လာပါတယ်။
05:44
So I plan to finish the mushroom and decompiculture kit
137
329000
3000
ဒီတော့ လာမယ့် တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်အတွင်း
05:47
in the next year or two,
138
332000
2000
မှိုနဲ့ ဆွေးမြေ့မှု ပျိုးထောင်ခြင်း
05:49
and then I'd like to begin testing them,
139
334000
3000
ကိရိယာ ပြီးဖို့ စီစဉ်ထားပြီး
05:52
first with expired meat from the market
140
337000
2000
ဒါတွေကို ပထမတော့ စျေးက အသားနဲ့
05:54
and then with human subjects.
141
339000
2000
စတင် စမ်းသပ်ချင်ပြီး နောက်မှာ လူတွေနဲ့ပါ။
05:56
And believe it or not,
142
341000
2000
ယုံချင်မှ ယုံပါ။
05:58
a few people have offered to donate their bodies to the project
143
343000
3000
မှိုတွေ အစားခံရဖို့ ပရောဂျက်မှာ
တစ်ချို့က သူတို့အသားတွေကို
06:01
to be eaten by mushrooms.
144
346000
3000
လှူဖို့ ကမ်းလှမ်းကြပါတယ်။
06:04
(Laughter)
145
349000
3000
(ရယ်သံများ)
06:07
What I've learned from talking to these folks
146
352000
2000
ဒီလူတွေနဲ့ ပြောဆိုပြီး သိလိုက်ရတာက
06:09
is that we share a common desire
147
354000
2000
သေခြင်းကို နားလည် လက်ခံတာနဲ့
06:11
to understand and accept death
148
356000
3000
ပတ်ဝန်းကျင်ကို ကျွန်မတို့
သေဆုံးတာရဲ့ သက်ရောက်မှု
06:14
and to minimize the impact of our death on the environment.
149
359000
3000
နည်းနိုင်သမျှနည်းစေဖို့ဆိုတဲ့
ဘုံဆန္ဒတစ်ရပ်ကို မျှဝေကြတာပါ။
06:17
I wanted to cultivate this perspective
150
362000
3000
ဒီရှုထောင့်ကို မှိုတွေလိုမျိုး
06:20
just like the mushrooms,
151
365000
2000
ပျိုးထောင်ချင်ပါတယ်။
06:22
so I formed the Decompiculture Society,
152
367000
2000
ဒါနဲ့ Decompiculture Society ကို ဖွဲ့တယ်၊
06:24
a group of people called decompinauts
153
369000
3000
decompinauts လို့ခေါ်တဲ့ အလောင်းခွဲစိပ်မှု
06:27
who actively explore their postmortem options,
154
372000
3000
စစ်ဆေးခြင်း ရွေးချယ်မှုတွေကို
06:30
seek death acceptance
155
375000
2000
တက်တက်ကြွကြွ စူးစမ်းလေ့လာတဲ့၊
06:32
and cultivate decomposing organisms
156
377000
2000
သေခြင်းတရားကို လက်ခံခြင်းကို ရှာကြံကာ
06:34
like the Infinity Mushroom.
157
379000
3000
အနန္တမှိုလို ဆွေးမြေ့ဇီဝရုပ်တွေ
ပျိုးထောင်တဲ့ လူတစ်စုပါ။
06:37
The Decompiculture Society shares a vision
158
382000
2000
Decompiculture Society ဟာ
ယဉ်ကျေးမှု
06:39
of a cultural shift,
159
384000
2000
အပြောင်းအလဲ အမြင်ကို မျှဝေပါတယ်။
06:41
from our current culture of death denial and body preservation
160
386000
3000
သေခြင်းကို ငြင်းပယ်တာနဲ့
ခန္ဓာကို တာရှည်အောင်လုပ်ခြင်းဆိုတဲ့
06:44
to one of decompiculture,
161
389000
2000
လက်ရှိ ယဉ်ကျေးမှုကနေ
သေတာနဲ့ဆွေးမြေ့တာကို
06:46
a radical acceptance of death and decomposition.
162
391000
4000
အခြေခံကျကျ လက်ခံခြင်းဆိုတဲ့
ဆွေးမြေ့မှု ပျိုးထောင်ခြင်း တစ်ခုဆီကိုပါ။
06:50
Accepting death means accepting
163
395000
2000
ပတ်ဝန်းကျင် အဆိပ်အတောက်ဆိုင်ရာ
သုတေသန
06:52
that we are physical beings
164
397000
2000
အတည်ပြုချက်အရ သေခြင်းကို လက်ခံခြင်းဟာ
06:54
who are intimately connected to the environment,
165
399000
2000
ကျွန်မတို့ဟာ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ရင်းနှီးစွာ
06:56
as the research on environmental toxins confirms.
166
401000
3000
ဆက်စပ်နေတဲ့ ရုပ်ကောင်တွေပဲဆိုတာ
လက်ခံခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
06:59
And the saying goes,
167
404000
2000
ဆိုရိုးလေးရှိတာက ကျွန်မတို့ဟာ
07:01
we came from dust and will return to dust.
168
406000
3000
မြေမှုန့်တွေကနေ လာပြီး၊
မြေမှုန့်တွေဆီကို ပြန်သွားရမှာပါတဲ့။
07:04
And once we understand that we're connected to the environment,
169
409000
3000
ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ဆက်စပ်နေတာကို
နားလည်တာနဲ့ ကျွန်မတို့
07:07
we see that the survival of our species
170
412000
2000
မျိုးစိတ်တွေ ဆက်လက်
ရှင်ကျန်ရေးဟာ ကမ္ဘာကြီး
07:09
depends on the survival of the planet.
171
414000
2000
ဆက်ရှိနေမှုအပေါ် မူတည်တာကို နားလည်ပါတယ်။
07:11
I believe this is the beginning
172
416000
3000
ဒါဟာ စစ်မှန်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ
07:14
of true environmental responsibility.
173
419000
2000
တာဝန်ယူမှုရဲ့ အစလို့ ယုံကြည်ပါတယ်။
07:16
Thank you.
174
421000
2000
(ကျေးဇူးတင်ပါတယ်)
07:18
(Applause)
175
423000
6000
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jae Rhim Lee - Artist
Artist and TED Fellow Jae Rhim Lee re-imagines the relationships between the body and the world.

Why you should listen

Jae Rhim Lee is a visual artist and mushroom lover. In her early work, as a grad student at MIT, she built systems that reworked basic human processes: sleeping (check out her it-just-might-work vertical bed from 2004), urinating and eating (and the relationship between the two). Now she's working on a compelling new plan for the final human process: decomposition.

Her Infinity Burial Project explores the choices we face after death, and how our choices reflect our denial or acceptance of death’s physical implications. She's been developing a new strain of fungus, the Infinity Mushroom, that feeds on and remediates the industrial toxins we store in our bodies and convert our unused bodies efficiently into nutrients. Her Infinity Burial System converts corpses into clean compost. And if this vision of life after death appeals to you, explore the resources at Lee's company, Coeio.

More profile about the speaker
Jae Rhim Lee | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM