ABOUT THE SPEAKER
Alix Generous - Advocate
Alix Generous is a college student and biology researcher with Asperger syndrome. She stresses the importance of building accepting environments for all kinds of minds.

Why you should listen

Alix Generous has Asperger syndrome, but was misdiagnosed for years. A student and researcher who is passionate about molecular biology and neuroscience, she encourages people like her to share their intelligence and insights. She is a co-owner of the startup AutismSees, which develops technology tools to help all kinds of people give presentations.

At 19, Generous won first place in a nationwide competition for her work in quorum sensing and coral reefs. Her paper titled "Environmental Threats on the Symbiotic Relationship of Coral Reefs and Quorum Sensing," was published in Consilience. In November 2013, she was a youth delegate for the UN Convention of Climate Change (COP19), where she negotiated technology transfers and issues of medical importance. She has assisted neuroscience researchers at the Medical University of South Carolina, Tufts University School of Medicine, and the University of Vermont.

More profile about the speaker
Alix Generous | Speaker | TED.com
TEDWomen 2015

Alix Generous: How I learned to communicate my inner life with Asperger's

Alix Generous: ကိုယ့် အစ္ဇျတ္တဘဝကို ဆက်သွယ်ဖို့ Aspenger's နဲ့ အတူ သင်ယူပုံ။

Filmed:
1,883,472 views

Alix Generous ဟာ စိတ်ကူးပေါင်း သန်းချီရှိတဲ့ အမျိုးသမီးငယ်လေးပါ။ သူမဟာ သိပ္ပံပညာဆိုင်ရာ ချီးမြင့်ဆုရထားသူဖြစ်ပြီး နည်းပညာသစ်ကို ကူညီဖွံ့ဖြိုးစေပြီး ပေါက်ကရလည်းပြောပါတယ်။ (မြင်ကြရမှာပါ) သူမမှာ Aspenger's ရှိပါတယ်။ ဒါကတော့ အခြေခံကျတဲ့ ဆက်သွယ်ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ လူမှုရေးရာ တတ်ပွန်မှုတွေကို ကမောက်ကမ ဖြစ်စေတဲ့ အထီးကျန် စိတ်ဝေဒနာဆိုင်ရာ နယ်ပယ် ကစဉ့်ကလျားဖြစ်ခြင်း ပုံစံတစ်ခုပါ။ သူမရဲ့ စိတ်ကူးတွေကို ကမ္ဘာကြီးနဲ့ ဘယ်လိုမျှဝေလို့ရအောင် သင်ယူဖို့ နှစ်နဲ့ချီပြီး ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီပျော်ရွှင်စရာ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ ဟောပြောချက်မှာ သူမရဲ့ ဇာတ်လမ်းကို မျှဝေထားပါတယ်။ ပိုပြီးများပြားတဲ့ လူတွေကို သူတို့ရဲ့ကြီးမားတဲ့ စိတ်ကူးတွေကို အဆက်အသွယ်ပြုရာမှာ အကူအညီပေးတဲ့ ကိရိယာတွေနဲ့ဆိုင်တဲ့ သူမရဲ့အမြင်ပါ။
- Advocate
Alix Generous is a college student and biology researcher with Asperger syndrome. She stresses the importance of building accepting environments for all kinds of minds. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Today, I want to talk to you about dreams.
0
746
2627
ဒီနေ့ရှင်တို့ကို အိပ်မက်တွေ
အကြောင်း ပြောချင်ပါတယ်။
00:15
I have been a lucid dreamer my whole life,
1
3999
2717
ကျွန်မဟာ တစ်ဘဝလုံး အိပ်မက်တွေကို
ပြတ်သားစွာ မက်နိုင်ခဲ့တယ်၊
00:18
and it's cooler than in the movies.
2
6740
1976
ဒါက ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာထက်
ပိုမိုက်တယ်လေ။
00:20
(Laughter)
3
8740
1943
(ရယ်သံများ)
00:22
Beyond flying, breathing fire,
4
10707
2708
မိုးပေါ်ပျံတာ၊ မီးမှုတ်ထုတ်တာတွေနဲ့
အမိုက်စား
00:25
and making hot men
spontaneously appear ...
5
13439
2841
ယောကျ်ားတွေ ပေါ်စေချင်တာနဲ့
ပေါ်လာတာမျိုး...
00:28
(Laughter)
6
16304
1977
(ရယ်သံများ)
00:30
I can do things like read and write music.
7
18305
2408
ဂီတကို ရေးတာ၊ ဖတ်တာမျိုး လုပ်နိုင်ပါတယ်။
00:33
Fun fact is that I wrote
my personal statement to college
8
21344
3331
ရယ်ရတာက ကောလိပ်ကို ကိုယ့်ရဲ့
ကိုယ်ရေး ကြေညာချက်ကို
00:36
in a dream.
9
24699
1320
အိပ်မက်ထဲမှာ ရေးတာပါ။
00:38
And I did accepted. So, yeah.
10
26043
2755
တကယ်ပဲ လက်ခံသွားခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ ရှင်
00:41
I am a very visual thinker.
11
29873
1806
ကျွန်မဟာ စက္ခုဆိုင်ရာ အတွေးခေါ်ရှင်ပါ။
00:44
I think in pictures, not words.
12
32393
2249
စကားလုံးတွေ မဟုတ်ပဲ
ရုပ်ပုံတွေနဲ့ တွေးတာပါ။
00:47
To me, words are more like
instincts and language.
13
35174
4231
ကွန်မအတွက်တော့ စကားလုံးတွေဟာ
ဗီဇတွေ၊ ဘာသာစကားတွေ ပိုဆင်နေပါတယ်။
00:51
There are many people like me;
14
39993
1752
ကျွန်မလို လူမျိုးတွေ အများကြီးရှိတယ်။
00:53
Nikola Tesla, for example,
15
41769
2514
ဥပမာ Nicola Tesla ဟာ အရာရာကို
00:56
who could visualize, design,
test, and troubleshoot everything --
16
44307
5015
စိတ်ကူးနဲ့ မြင်ယောင်၊ ဒီဇိုင်းထုတ်၊
စမ်းသပ်၊ ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့သူပါ။
01:01
all of his inventions --
in his mind, accurately.
17
49346
3406
သူ့စိတ်ထဲက သူ့တီထွင်မှုတွေ အားလုံးဟာ
အတိအကျပဲလေ။
01:06
Language is kind of exclusive
to our species, anyway.
18
54633
3342
ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ဘာသာစကားဟာ ကျွန်မတို့
မျိုးစိတ်အတွက် သီးသန့် ဆန်နေသလိုပဲလေ။
01:09
I am a bit more primitive,
19
57999
2110
ကျွန်မက နည်းနည်း
ပိုအကြမ်းစား ဆန်ပါတယ်။
01:12
like a beta version of Google Translate.
20
60133
2568
Google Translate ရဲ့ အစမ်းသုံးလိုပေါ့။
01:14
(Laughter)
21
62725
2612
(ရယ်သံများ)
01:18
My brain has the ability
to hyper-focus on things that interest me.
22
66741
3883
ကျွန်မ ဦးနှောက်က စိတ်ဝင်စားတဲ့ အရာတွေဆို
အင်မတန်ကို စူးစိုက်နိုင်စွမ်းရှိတယ်။
01:23
For example, once
I had an affair with calculus
23
71307
2667
ဥပမာ တစ်ခါတုန်းက ကဲကုလသင်္ချာကို
အာရုံစွဲညိခဲ့ရာ
01:25
that lasted longer
than some celebrity marriages.
24
73998
2689
ဒါက တချို့အကျော်အမော်
အိမ်ထောင်ရေးတွေထက် ပိုကြာခဲ့တယ်။
01:28
(Laughter)
25
76711
2927
(ရယ်သံများ)
01:32
There are some other
unusual things about me.
26
80527
2516
ကျွန်မနဲ့ ပတ်သက်ပြီး
အခြား ထူးခြားတာတွေ ရှိပါတယ်။
01:36
You may have noticed
that I don't have much inflection
27
84391
2826
ကျွန်မအသံမှာ အသံအနိမ့်အမြင့် သိပ်မများတာ
01:39
in my voice.
28
87241
1214
သတိ ထားမိကြမလားပဲ။
01:40
That's why people
often confuse me with a GPS.
29
88479
3061
ဒါကြောင့်မို့ လူတွေက ကျွန်မကို
GPS နဲ့မကြာခဏ ရောထွေးနေတာပေါ့။
01:43
(Laughter)
30
91564
3874
(ရယ်သံများ)
01:48
This can make basic communication
a challenge, unless you need directions.
31
96034
3947
ဒါက အခြေခံ ဆက်သွယ်ရေးမှာ စိန်ခေါ်မှု
ဖြစ်စေတယ်၊ ညွန်ကြားချက်တွေ မလိုရင်ပေါ့။
01:52
(Laughter)
32
100005
4415
(ရယ်သံများ)
01:56
Thank you.
33
104444
1174
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
01:57
(Applause)
34
105642
4227
(လက်ခုပ်သံများ)
02:02
A few years ago, when I started
doing presentations,
35
110600
3239
လွန်ခဲ့တဲ့ နစ်အနည်းငယ်က
တင်ဆက်မှုတွေ စလုပ်တော့
02:05
I went to get head shots done
for the first time.
36
113863
2629
ပထမဆုံးအနေနဲ့ လိုင်စင်ပုံ ရိုက်ဖို့သွားတယ်
02:09
The photographer told me to look flirty.
37
117381
2743
ဓာတ်ပုံဆရာက ညုတုတုလုပ်ဖို့ပြောတယ်။
02:12
(Laughter)
38
120148
2269
(ရယ်သံများ)
02:14
And I had no idea
what she was talking about.
39
122441
2589
သူမ ဘာပြောနေတယ် ဆိုတာ မသိပါဘူးရှင်။
02:17
(Laughter)
40
125054
1646
(ရယ်သံများ)
02:18
She said, "Do that thing,
you know, with your eyes,
41
126724
2428
သူမက "ဒါလုပ်လိုက်၊
သိပါတယ်၊မျက်လုံးတွေနဲ့လေ၊
02:21
when you're flirting with guys."
42
129176
1901
ကောင်လေးတွေနဲ့ ပြီတီတီလုပ်နေတုန်းပေါ့"
02:23
"What thing?" I asked.
43
131101
2091
"ဒါကဘာလဲ"လို့မေးလိုက်တယ်။
02:25
"You know, squint."
44
133608
1453
"မင်းသိပါတယ်၊ ကြာကြည့်လေ"တဲ့
02:27
And so I tried, really.
45
135553
1684
ဒီတော့ ကြိုးစားကြည့်တယ်၊ တကယ်ပါ။
02:29
It looked something like this.
46
137261
1661
ဒါက ဒီလိုပုံမျိုး ပေါက်တာပေါ့။
02:31
(Laughter)
47
139382
2461
(ရယ်သံများ)
02:33
I looked like I was searching for Waldo.
48
141867
2623
ကျွန်မဟာ Waldo ကိုရှာနေပုံ ပေါက်နေတာပေါ့။
02:36
(Laughter)
49
144514
2386
(ရယ်သံများ)
02:40
There's a reason for this,
50
148582
1732
ဒီအတွက် ဆင်ခြေရှိပါတယ်။
02:42
as there is a reason that Waldo is hiding.
51
150338
2569
Waldo င်္ဖွက်ထားတဲ့ ဆင်ခြေလိုမျိုးပေါ့။
02:44
(Laughter)
52
152931
4447
(ရယ်သံများ)
02:52
I have Asperger's,
53
160918
1588
ကျွန်မမှာ Asperger's ရှိတယ်လေ။
02:54
a high-functioning form of autism
54
162530
1992
အဆင့်မြင်တဲ့ စိတ်ဝေဒနာပုံစံပေါ့။
02:56
that impairs the basic social skills
one is expected to display.
55
164546
3476
ဒါက ပြသဖို့ မျှော်လင့်ထားတဲ့အခြေခံ
လူမှုရေး ကျွမ်းကျင်မှု ထိခိုက်မှုပေါ့။
03:02
It's made life difficult in many ways,
56
170726
3084
ဒါက နည်းလမ်းများစွာနဲ့ ဘဝကို
ခက်ခဲစေတဲ့ အရာပါ။
03:05
and growing up,
I struggled to fit in socially.
57
173834
3740
ကြီးလာတော့ လူမှုရေးအရ
ဝင်ဆန့်အောင် ရုန်းကန်ခဲ့တာပေါ့။
03:09
My friends would tell jokes,
but I didn't understand them.
58
177955
3627
သူငယ်ချင်းတွေ ဟာသတွေ ပြောတော့
နားမလည်ခဲ့ပါဘူး။
03:14
My personal heroes were George Carlin
and Stephen Colbert --
59
182320
4656
ကျွန်မရဲ့ လူစွမ်းကောင်းတွေက George
Calrlin နဲ့ Stephen Colbert တို့ဖြစ်ပြီး
03:19
and they taught me humor.
60
187000
2381
သူတို့က ကျွန်မကို ရယ်စရာ သင်ပေးတယ်။
03:22
My personality switched
from being shy and awkward
61
190881
3806
ရှက်တတ်ပြီး ဂွတီးဂွကျ
စရိုက်ကနေ ပြောင်တင်းတင်း
03:26
to being defiant and cursing out a storm.
62
194711
2793
ဆဲရေးတတ်သူအဖြစ် ပြောင်းသွားတယ်။
03:30
Needless to say,
I did not have many friends.
63
198322
2733
မိတ်ဆွေတွေ အများကြီးမရှိတာတော့
ပြောစရာမလိုပါဘူး။
03:33
I was also hypersensitive to texture.
64
201714
2278
ထိတွေ့မူမှာ ခံနိုင်ရည်မရှိလည်း
ဖြစ်လာခဲ့တယ်
03:36
The feel of water on my skin
was like pins and needles,
65
204722
3687
အရေပြားပေါ်က ရေကိုခံစားမှုဟာ
အပ်ဖျားတွေနဲ့ ထိုးနေသလိုပါပဲ။
03:40
and so for years, I refused to shower.
66
208433
2294
ဒီတော့ နှစ်အတော်ကြာ
ရေချိုးဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့တယ်။
03:43
I can assure you that my hygiene routine
is up to standards now, though.
67
211251
3968
ဒါပေမဲ့ အခုကျွန်မရဲ့ သန့်ရှင်းရေးလုပ်စဉ်က
ပုံမှန်အဆင့် ဆိုတာသေချာပါတယ်။
03:47
(Laughter)
68
215243
1633
(ရယ်သံများ)
03:50
I had to do a lot to get here,
and my parents --
69
218487
4393
ဒီကိုရောက်ဖို့ အတော်လုပ်ယူခဲ့ရတာပါ၊
ပြီးတော့ မိဘတွေ၊
03:54
things kind of got out of control
when I was sexually assaulted by a peer,
70
222904
4629
ရွယ်တူ တစ်ယောက် လိင်ပိုင်းစော်ကား
ခံရတော့ မထိန်းနိုင် ဖြစ်ရတာမျိုးတွေ
03:59
and on top of everything,
it made a difficult situation worse.
71
227557
4800
ပြီး ထိပ်ဆုံးကတော့ ဒါက ခက်တဲ့
အခြေအနေကို ပိုဆိုးအောင် လုပ်လိုက်တာပါ။
04:05
And I had to travel 2,000 miles
across the country to get treatment,
72
233270
5563
ကုသဖို့ တိုင်းပြည်တလွှား
မိုင် ၂၀၀၀ ခရီးထွက်ခဲ့ရပေမယ့်
04:10
but within days of them prescribing
a new medication,
73
238857
3674
ဆေးဝါးသစ် တစခုကို ညွှန်ကြားတုန်း
ရက်တွေအတွင်း
04:14
my life turned into an episode
of the Walking Dead.
74
242555
2752
ကျွန်မဘဝဟာ Walking Dead ဇာတ်ဝင်ခန်းအဖြစ်
ပြောင်းသွားတယ်။
04:18
I became paranoid,
and began to hallucinate
75
246109
3112
သံသယလွန်ကဲသူ ဖြစ်လာတယ်၊ ပုပ်နေတဲ့
လူသေကောင်တွေဟာ
04:21
that rotting corpses
were coming towards me.
76
249245
3024
ကျွန်မဆီ လာနေတယ်လို့
ထင်ယောင်ထင်မှား စဖြစိလာတယ်။
04:24
My family finally rescued me,
77
252769
2842
နောက်ဆုံးတော့ ကျွန်မမိသားစုက
ကျွန်မကို ကယ်လိုက်တာပါ။
04:27
but by that time, I had lost 19 pounds
in those three weeks,
78
255635
4689
ဒါပေမဲ အဲ့ဒီမတိုင်ခင်က
၃ ပတ်အတွင်း ၁၉ ပေါင်ကျသွားခဲ့ပြီး
04:32
as well as developing severe anemia,
79
260348
2429
ပြင်းထန်တဲ့ သွေအားနည်းရောဂါလည်း
ဖြစ်နေခဲ့ပြီး
04:34
and was on the verge of suicide.
80
262801
1761
ကိုယ့်ကိုယ်ကို သေကြောင်းကြံ လုလုပေါ့။
04:38
I transferred to a new treatment center
that understood my aversions,
81
266180
4675
ကုသရေး ဋ္ဌာနသစ်တစ်ခုကို ပြောင်းတော့
ကိုယ့်ရဲ့ မနှစ်သက်မှုတွေ
04:42
my trauma, and my social anxiety,
82
270879
3681
စိတ်ဒဏ်ရာတွေနဲ့ လူမှုရေး ဗျာပါရတွေကို
နားလည်သွားမိတယ်။
04:46
and they knew how to treat it,
and I got the help I finally needed.
83
274584
3316
ဒါကိုကုသဖို့ သိကြလေတော့
နောက်ဆုံး ကျွန်မလိုတဲ့ အကူရခဲ့ပါတယ်။
04:50
And after 18 months of hard work,
84
278202
2572
၁၈ လ ကြိုးစားပမ်းစား လုပ်ပြီးနောက်မှာတော့
04:52
I went on to do incredible things.
85
280798
3092
မယုံနိုင်ဖွယ်ရာတွေ လုပ်ဖို့ ဆက်လက်ခဲ့ပါတယ်။
04:56
One of the things with Asperger's
is that oftentimes,
86
284710
3428
Aspenger's နဲ့ ပတ်သက်လို့ တစ်ခုရှိတာက
အကြိမ်တော်တော် များများမှာ
05:00
these people have
a very complex inner life,
87
288162
2093
ဒီလူတွေမှာ ရှုပ်ထွေးတဲ့ အစ္ဇျတတ္တဘဝရှိပြီး
05:02
and I know for myself,
I have a very colorful personality,
88
290279
2841
အရမ်းရောင်စုံတဲ့ ပင်ကိုယ်စရိုက်၊
ကြွယ်ဝတဲ့ စိတ်ကူးတွေရှိပြီး
05:05
rich ideas, and just a lot
going on in my mind.
89
293144
3704
စိတ်ထဲမှာ အများကြီး ဆက်ဖြစ်နေတာ
ကိုယ်တိုင်သိပါတယ်။
05:08
But there's a gap
between where that stands,
90
296872
3373
ဒါပေမဲ့ ဒါတည်ရှိနေတာနဲ့ ကျန်တဲ့
ကမ္ဘာကိုဘယ်လို
05:12
and how I communicate it
with the rest of the world.
91
300269
2591
ဆက်သွယ်ရမလဲ ဆိုတာကြားမှာ
ကွဟချက်တစ်ခုရှိပါတယ်။
05:15
And this can make
basic communication a challenge.
92
303416
3476
ပြီးဒါက အခြေခံ ဆက်သွယ်ရေးမှာ
စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်။
05:20
Not many places would hire me,
due to my lack of social skills,
93
308106
3259
လူမှုရေး ကျွမ်းကျင်မှုမရှိလို့ နေရာ
အတော်များများက ကျွန်မကိုမခန့်ဘူး၊
05:23
which is why I applied to Waffle House.
94
311389
2300
ဒါကြောင့် Waffle House မှာ
အလုပ်လျှောက်ခဲ့တာပါ။
05:25
(Laughter)
95
313713
5587
(ရယ်သံများ)
05:32
Waffle House is an exceptional
24-hour diner --
96
320070
3678
Waffle House ဟာ ထူးခြားတဲ့ ၂၄ နာရီ
စားသောက်ဆိုင်ပါ။
05:35
(Laughter)
97
323772
1953
(ရယ်သံများ)
05:37
(Applause)
98
325749
3254
(လက်ခုပ်သံများ)
05:41
thank you --
99
329027
1940
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်၊
05:42
where you can order your hash browns
100
330991
1759
လူတစ်ယောက်က လူသေအလောင်း တစ်လောင်း
05:44
the many ways that someone
would dispose of a human corpse ...
101
332774
3153
ရှင်းထုတ်မယ့် ပုံမျိုးနဲ့
အာလူးဆီပူထိုးတွေ မှာနိုင်တဲ့နေရာလေ။
05:47
(Laughter)
102
335951
1633
(ရယ်သံများ)
05:49
Sliced, diced, peppered, chunked,
topped, capped, and covered.
103
337608
4729
ပါးပါး၊ အတုံးအတစ်လား၊
ငြုပ်ကောင်ဖြူး၊ အအုပ်၊အပိတ်လားပေါ့။
05:54
(Laughter)
104
342361
2103
(ရယ်သံများ)
05:56
As social norms would have it,
105
344488
1445
လူမှုရေး စံနှုန်းတွေအတိုင်း
05:57
you should only go to Waffle House
at an ungodly hour in the night.
106
345957
3497
ညအချိန်တော်၊ မတော် Waffle House ကိုပဲ
သွားသင့်တာပေါ့။
06:01
(Laughter)
107
349478
1151
(ရယ်သံများ)
06:02
So one time, at 2 am, I was chatting
with a waitress, and I asked her,
108
350653
4356
ဒီတော့ တစ်ကြိမ်မှာတော့ စားပွဲထိုးနဲ့
အာလူးဖုတ်ရင်း မေးမိတာက
06:07
"What's the most ridiculous thing
that's happened to you on the job?"
109
355033
3270
အလုပ်မှာ မင်းကြုံရတဲ့ ရယ်စရာ
အကောင်းဆုံးအဖြစ်က ဘာပါလိမ့်။
06:10
And she told me that one time,
a man walked in completely naked.
110
358873
3263
သူမပြောတာက တစ်ခါတော့ ယောကျ်ား
တစ်ယောက် ကိုယ်လုံးတီး ဝင်လာတာပဲ့တဲ့။
06:14
(Laughter)
111
362160
1230
(ရယ်သံများ)
06:15
I said, "Great! Sign me up
for the graveyard shift!"
112
363754
2508
ကဲ၊ သုဿန်အဆိုင်းအတွက်
စာရင်းပေးလိုက်လို့ ပြောလိုက်တယ်
06:18
(Laughter)
113
366286
2604
(ရယ်သံများ)
06:20
Needless to say,
Waffle House did not hire me.
114
368914
2791
ပြောဖို့မလိုတာက Waffle House
က ကျွန်မကို အလုပ်မခန့်ဘူးလေ။
06:25
So in terms of having Asperger's,
it can be viewed as a disadvantage,
115
373838
4380
Aspenger's ဆိုတဲ့အရ အားနည်းချက်
တစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ကြပြီး
06:30
and sometimes it is
a real pain in the butt,
116
378242
2167
တစ်ခါတစ်ခါမှာ အရမ်းကို နာကျင်မိပေမယ့်
06:32
but it's also the opposite.
117
380433
1754
ဆန့်ကျင့်ဘက် လည်းဖြစ်တတ်ပါတယ်။
06:34
It's a gift, and it allows me
to think innovatively.
118
382211
3591
ဒါဟာ ပါရမီတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကျွန်မကို
ဆန်းဆန်းပြားပြား တွေးခေါ်ဖြစ်စေတယ်။
06:38
At 19, I won a research competition
for my research on coral reefs,
119
386810
6830
၁၉ နှစ်မှာ ကျွန်မရဲ့ သန္ဆာကျောက်တန်း
သုသေသနဟာ ပြိုင်ပွဲမှာဆုရခဲ့ပြီး
06:45
and I ended up speaking
120
393664
1515
ကုလသမဂ္ဂ ညီလာခံမှာ
06:47
at the UN Convention
of Biological Diversity,
121
395203
2251
ဒီသုသေသနကို တင်ပြထားတဲ့ ဇီဝမျိုးကွဲတွေ
06:49
presenting this research.
122
397478
1496
အကြောင်းပြောတာနဲ့ အဆုံးသတ်ခဲ့တယ်
06:50
(Applause)
123
398998
1688
(လက်ခုပ်သံများ)
06:52
Thank you.
124
400710
1158
ကျေးဇူးပါ။
06:53
(Applause)
125
401892
4898
(လက်ခုပ်သံများ)
06:58
And at 22, I'm getting ready
to graduate college,
126
406814
3995
၂၂ နှစ်မှာ ကောလိပ်ကဘွဲ့ယူဖို့
အသင့် ဖြစ်တော့မှာဖြစ်ပြီး
07:02
and I am a co-founder of a biotech
company called AutismSees.
127
410833
4535
Autismsees ဆိုတဲ့ ဇီဝနည်းပညာ
ကုမ္ပဏီတို တွဲဖက်တည်ထောင်သူပါ။
07:08
(Applause)
128
416275
1008
(လက်ခုပ်သံများ)
07:09
Thank you.
129
417307
1255
ကျေးဇူးပါရှင်။
07:10
(Applause)
130
418586
2677
(လက်ခုပ်သံများ)
07:13
But consider what I had to do to get here:
131
421287
3184
ဒါပေမဲ့ ဒီကိုရောက်ဖို့
ကျွန်မလုပ်ခဲ့ရတာတွေကို စဉ်းစားကြည့်ပါဦး။
07:16
25 therapists, 11 misdiagnoses,
and years of pain and trauma.
132
424495
5291
အထူးကု ၂၅ ဦး၊ မှားယွင်းတွေ့ရှိမှု ၁၁ ခု
ပြီးတော့ နှစ်ချီတဲ့ နာကျင်မှုနဲ့ ဒုက္ခတွေ
07:22
I spent a lot of time thinking
if there's a better way,
133
430698
3071
ပိုကောင်းတဲ့နည်း ရှိလေမလားလို့
အချိန်အများကြီး အကုန်ခံစဉ်းစားခဲ့
07:25
and I think there is:
autism-assistive technology.
134
433793
4052
ရှိတယ်လို့ တွေးမိတယ်။ အထီးကျန်
စိတ်ဝေဒနာ ထောက်ကူရေး နည်းပညာ။
07:30
This technology
could play an integral role
135
438503
2017
ဒီနည်းပညာက ASD အထီးကျန်
စိတ်ဝေဒနာ နယ်ပယ်
07:32
in helping people
with autistic spectrum disorder,
136
440544
2855
ကစဉ့်ကလျား ဖြစ်ချင်တဲ့ လူတွေကို
07:35
or ASD.
137
443423
1154
အဓိကကျတဲ့အခန်းပါ။
07:38
The app Podium, released
by my company, AutismSees,
138
446465
4966
ကျွန်မရဲ့ကုမ္ပဏီ AutismSees က
ထုတ်တဲ့ Podium app မှာ
07:43
has the ability to independently assess
and help develop communication skills.
139
451455
5274
ဆက်ဆံရေး ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို
သီးခြားအကဲ ဖြစ်ပြီး တိုးတက်အောင်ကူပေးတဲ့
07:49
In addition to this, it tracks
eye contact through camera
140
457324
4322
အစွမ်းရှိတဲ့အပြင် မျက်လုံးဆက်သွယ်မှုကို
ကင်မရာကနေ ခြေရာခံထားကာ
07:53
and simulates a public-speaking
and job-interview experience.
141
461670
5907
လူအများရှေ့မှာ စကားပြောတာနဲ့ အင်တာဗျူး
အတွေ့အကြုံကို နှိုးဆွပေးပါတယ်။
08:00
And so maybe one day,
Waffle House will hire me,
142
468561
2557
ဒီလိုနဲ့ တစ်နေ့ ဒါကိုကျင့်ပြီးတဲ့အခါ
Waffle House က
08:03
after practicing on it some more.
143
471142
2180
ကျွန်မကို ခန့်ချင်ခန့်မှာပေါ့။
08:05
(Laughter)
144
473346
1181
(ရယ်သံများ)
08:09
And one of the great things
is that I've used Podium
145
477162
5519
ပြောင်မြောက်တာ တစ်ခုက Podium ကို
ယနေ့အတွက် ပြင်ဆင်ရာမှာ
08:14
to help me prepare for today,
and it's been a great help.
146
482705
5086
အထောက်အကူရဖို့ သုံးလိုက်တာ
တော်တော် အကူရပါတယ်။
08:19
But it's more than that.
147
487815
1627
ဒါပေမဲ့ ဒီထက်ပိုပါသေးတယ်။
08:21
There's more that can be done.
148
489466
1554
လုပ်နိုင်တာတွေထက် ပိုများပါသေးတယ်
08:24
For people with ASD --
149
492274
3092
ဥပမာ ASD ရှိတဲ့လူတွေပေါ့၊
08:27
it has been speculated
that many innovative scientists,
150
495390
4517
ဒါဟာ များပြားလှတဲ့ ဆန်းသစ်တဲ့
သိပ္ပံပညာရှင်တွေ၊ သုသေသီတွေ
08:31
researchers, artists,
and engineers have it;
151
499931
4591
အနုပညာရှင်တွေနဲ့ အင်ဂျင်နီယာတွေမှာ
ရှိတယ်လို့ သုံးသပ်ထားကြတယ်။
08:36
like, for example, Emily Dickinson,
Jane Austen, Isaac Newton, and Bill Gates
152
504546
6030
ဥပမာ Emily Dickinson ၊Jane Austin၊
Isaac Newton ၊ Bill Gates
08:42
are some examples.
153
510600
1737
တို့ဟာ နမူနာတစ်ချို့ပေါ့။
08:44
But the problem that's encountered
154
512361
1753
ဒါပေမဲ့ ကြုံတွေ့ရတဲ့ ပြဿနာက
08:46
is that these brilliant ideas
often can't be shared
155
514138
3837
တစ်ခါတစ်ခါမှာ ပြောင်မြောက်တဲ့
စိတ်ကူးတွေဟာ ဆက်သွယ်မှု
08:49
if there are communication roadblocks.
156
517999
2264
လမ်းကြောင်း ပိတ်ဆို့နေရင်
မျှဝေလို့မရဘူးလေ။
08:53
And so, many people with autism
are being overlooked every day,
157
521249
4726
ဒီလိုနဲ့ နေ့စဉ် သတိမူခြင်း မခံရတဲ့အထီးကျန်
စိတ်ဝေဒနာရှင်တွေ အများကြီးရှိပြီး
08:57
and they're being taken advantage of.
158
525999
1810
သူတို့တွေဟာ အမြတ်ထုတ်တာ ခံနေရတယ်။
09:01
So my dream for people with autism
is to change that,
159
529175
6895
ဒီတော့ အထီးကျန် စိတ်ဝေဒနာရှင်တွေ အတွက်
ကျွန်မစိတ်ကူးက
09:08
to remove the roadblocks
that prevent them from succeeding.
160
536094
2927
သူတို့အောင်မြင်မှုကို ကာဆီးထားတဲ့
ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖယ်ရှားဖို့ပါ။
09:11
One of the reasons I love lucid dreaming
161
539808
2502
အကြောင်းပြချက် တစ်ခုက
ကျွန်မက ကြည်လင်တဲ့ အိပ်မက်တွေကို
09:14
is because it allows me to be free,
162
542334
2882
ကြိုက်တော့ ဒါကကျွန်မကို
လူမှုရေးနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ
09:17
without judgment of social
and physical consequences.
163
545240
4065
အကျိုးဆက်တွေကို ဝေဖန်ခြင်း
မပါတဲ့ လွတ်လပ်ခွင့်ပေးတယ်။
09:21
When I'm flying over scenes
that I create in my mind,
164
549638
3002
စိတ်ထဲမှာ ဖန်ဆင်းထားတဲ့ မြင်ကွင်းတွေပေါ်ကို
ပျံသန်းနေတုန်းမှာ
09:24
I am at peace.
165
552664
1229
စိတ်ဟာ ငြိမ်းချမ်းပါတယ်။
09:27
I am free from judgment,
166
555346
2020
ဝေဖန်မှုတွေက ကင်းလွတ်နေတော့
09:29
and so I can do whatever I want, you know?
167
557390
2016
ကိုယ်ကြိုက်တာ ကိုယ်လုပ်လို့ရတယ်မို့လား။
09:31
I'm making out with Brad Pitt,
and Angelina is totally cool with it.
168
559430
4904
ကျွန်မက Brad Pitt နဲ့ ဖက်နေတာကို
Angelina က လုံးဝကို အေးဆေးပဲလေ။
09:36
(Laughter)
169
564358
1880
(ရယ်သံများ)
09:39
But the goal of autism-assistive
technology is bigger than that,
170
567759
3899
ဒါပေမဲ့ စိတ်ဝေဒနာ ထောက်ကူရေး
နည်းပညာ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ဒါထက်ကြီးပြီး
09:43
and more important.
171
571682
1361
ပိုပြီးလည်း အရေးပါပါတယ်။
09:45
My goal is to shift people's perspective
172
573725
3921
ကျွန်မရဲ့ရည်ရွယ်ချက်က အထီးကျန်
စိတ်ဝေဒနာအပေါ် လူတွေရဲ့အမြင်နဲ့
09:49
of autism and people
with higher-functioning Asperger's
173
577670
4980
မြင့်မားတဲ့ စွမ်းဆောင်မှုရှိတဲ့ Aspenger's နဲ့
လူတွေိကို ပြောင်းလဲဖို့ပါ။
09:54
because there is a lot they can do.
174
582674
3864
သူတို့တွေဟာ အတော်များများကို
လုပ်တတ်ကြလို့ပါ။
09:58
I mean, look at
Temple Grandin, for example.
175
586562
3436
ဆိုလိုတာက Temple Grandin ကို
ဥပမာကြည့်လိုက်ပါ။
10:02
And by doing so, we allow people
to share their talents with this world
176
590022
5095
ဒီလိုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် လူတွေကို သူတို့ရဲ့
အစွမ်းတွေကို ဒီကမ္ဘာနဲ့မျှဝေခွင့်
10:07
and move this world forward.
177
595141
2367
ပေးလိုက်ပြီး ကမ္ဘာကြီးကို
ရှေ့ဆက် သွားစေတာပေါ့
10:09
In addition, we give them the courage
to pursue their dreams
178
597532
3222
ထပ်ပြီး သူတို့ကို တကယ့်ကမ္ဘာကြီး
ထဲက အချိန်နဲ့တပြေးညီ
10:12
in the real world, in real time.
179
600778
2288
သုတို့ရဲ့အိပ်မက်တွေ နောက်လိုက်ကြဖို့
အားပေးပါတယ်။
10:15
Thank you.
180
603090
1159
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
10:16
(Applause)
181
604273
3648
(လက်ခုပ်သံများ)
10:19
Thank you.
182
607945
1151
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
10:21
(Applause)
183
609120
3840
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Alix Generous - Advocate
Alix Generous is a college student and biology researcher with Asperger syndrome. She stresses the importance of building accepting environments for all kinds of minds.

Why you should listen

Alix Generous has Asperger syndrome, but was misdiagnosed for years. A student and researcher who is passionate about molecular biology and neuroscience, she encourages people like her to share their intelligence and insights. She is a co-owner of the startup AutismSees, which develops technology tools to help all kinds of people give presentations.

At 19, Generous won first place in a nationwide competition for her work in quorum sensing and coral reefs. Her paper titled "Environmental Threats on the Symbiotic Relationship of Coral Reefs and Quorum Sensing," was published in Consilience. In November 2013, she was a youth delegate for the UN Convention of Climate Change (COP19), where she negotiated technology transfers and issues of medical importance. She has assisted neuroscience researchers at the Medical University of South Carolina, Tufts University School of Medicine, and the University of Vermont.

More profile about the speaker
Alix Generous | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM