ABOUT THE SPEAKER
Robert Waldinger - Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priest
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history.

Why you should listen

Robert Waldinger is a psychiatrist, psychoanalyst and Zen priest. He is Clinical Professor of Psychiatry at Harvard Medical School and directs the Harvard Study of Adult Development, one of the longest-running studies of adult life ever done. The Study tracked the lives of two groups of men for over 75 years, and it now follows their Baby Boomer children to understand how childhood experience reaches across decades to affect health and wellbeing in middle age. He writes about what science and Zen can teach us about healthy human development.

Dr. Waldinger is the author of numerous scientific papers as well as two books. He teaches medical students and psychiatry residents at Massachusetts General Hospital in Boston, and he is a Senior Dharma Teacher in Boundless Way Zen.

To keep abreast of research findings, insights and more, visit robertwaldinger.com.

More profile about the speaker
Robert Waldinger | Speaker | TED.com
TEDxBeaconStreet

Robert Waldinger: What makes a good life? Lessons from the longest study on happiness

Robert Waldinger: ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝတကို ဖန်တီးပေးတာ ဘာများလဲ။ ပျော်ရွှင်မှုအကြောင်း အရှည်လျားဆုံး လေ့လာချက်မှ သင်ခန်းစာများ။

Filmed:
31,511,567 views

ဘဝကို ဖြတ်သန်းနေရခိုက်မှာ ဘယ်အရာက ကျွန်ုပ်တို့ကို ပျော်ရွှင်၊ ကျန်းမာစေတာလဲ။ ကျော်ကြားမှုနဲ့ ငွေလို့ သင်ထင်ရင်တော့ သင်တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ စိတ်ပညာရှင် Robert Waldinger ရဲ့အဆိုအရ သင်ဟာ မှားနေပါတယ်။ သက်ကြီးများရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ရ၅ နှစ်ကြာ လေ့လာသူ ညွန်ကြားရေးမှူးအဖြစ် Waldinger ဟာ စစ်မှန်တဲ့ ပျော်ရွှင်မှု နဲ့ စိတ်ကျေနပ်မှုအကြောင်း ဒေတာတွေကို မကြုံစဖူး လေ့လာခွင့်ရခဲ့သူပါ။ ဒီဟောပြောချက်မှာ ဒီလေ့လာချက်က အရေးပါတဲ့ သင်ခန်းစာ သုံးခုနဲ့အတူ စိတ်ချမ်းသာသော ဘဝကို တည်ဆောက်ပုံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့ ရှေးတုန်းက တွေးခေါ်မြှော်မြင်မှုကိုပါ မျှဝေထားပါတယ်။
- Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priest
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
What keeps us healthy and happy
0
760
2975
ဘဝကို ဖြတ်သန်းနေရခိုက်မှာ ဘာကများ
ကျွန်တော်တို့ကို
00:15
as we go through life?
1
3760
1560
ပျော်ရွင်၊ ကျန်းမာစေတာလဲ။
00:18
If you were going to invest now
2
6520
2496
သင့်အနာဂတ် အကောင်းဆုံး အကျိုးအတွက်
00:21
in your future best self,
3
9040
2056
ရင်းနှီး မြှပ်နှံတော့မယ်ဆိုရင်
00:23
where would you put your time
and your energy?
4
11120
2960
သင့်အချိန်နဲ့ စွမ်းအင်ကို
ဘယ်ထဲကို ထည့်လိမ့်မလဲ။
00:27
There was a recent survey of millennials
5
15120
2416
မကြာခင်က စစ်တမ်းတစ်ခုရဲ့
နှစ်ထောင်ပြည့် နှစ်များမှာ
00:29
asking them what their
most important life goals were,
6
17560
5176
လူကြီးဖြစ်လာတဲ့ သူတို့ရဲ့ အရေးကြီးဆုံး
ရည်မှန်းချက်တွေကို မေးမြန်းခဲ့ရာ
00:34
and over 80 percent said
7
22760
2016
၈၀% ကျော်က ပြောပြကြတာက
00:36
that a major life goal for them
was to get rich.
8
24800
4136
အဓိက ဘဝရည်မှန်းချက်က ချမ်းသာဖို့ပါ။
00:40
And another 50 percent
of those same young adults
9
28960
4336
ကျန်တဲ့ ၅၀% ဖြစ်တဲ့
ဒီလူလတ်ပိုင်းကပဲ ပြောတာက
00:45
said that another major life goal
10
33320
2536
နောက်ထပ် အဓိက ဘဝရည်မှန်းချက်က
00:47
was to become famous.
11
35880
1840
ကျော်ကြားဖို့ပါတဲ့။
00:50
(Laughter)
12
38960
1216
(ရယ်သံများ)
00:52
And we're constantly told
to lean in to work, to push harder
13
40200
6656
ကျွန်တော်တို့တွေဟာ အလုပ်မှာ စိတ်ညွှတ်ဖို့
ပိုကြိုးစားပြီး ပိုအောင်မြင်အောင်
00:58
and achieve more.
14
46880
2056
ကြိုးစားဖို့ အမြဲမပြတ် ပြောခံရတယ်။
01:00
We're given the impression that these
are the things that we need to go after
15
48960
3656
ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝကိုရဖို့ ဒါတွေကို
ကြိုးစားဖို့ လိုတယ်လို့
01:04
in order to have a good life.
16
52640
1816
အထင်အမြင်မျိုးကို ပေးခံခဲ့ကြရတယ်။
01:06
Pictures of entire lives,
17
54480
2216
အလုံးစုံသော ဘဝတွေရဲ့ ပုံရိပ်တွေဟာ
01:08
of the choices that people make
and how those choices work out for them,
18
56720
5216
လူတွေလုပ်ကြတဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေနဲ့ ဒါတွေကို
သူတို့အတွက် အလုပ်ဖြစ်အောင်လုပ်ပုံတွေပါ၊
01:13
those pictures
are almost impossible to get.
19
61960
2880
ဒီပုံတွေဟာ ရရှိဖို့ မဖြစ်နိုင်သလောက်ပါ။
01:18
Most of what we know about human life
20
66080
3056
ကျွန်တော်တို့ သိရှိထားတဲ့
လူ့ဘဝအကြောင်း အများစုဟာ
01:21
we know from asking people
to remember the past,
21
69160
3456
လူတွေကို အတိတ်အကြောင်း
ပြန်သတိရတာကို မေးမြန်းမှုမှ ဖြစ်ပြီး
01:24
and as we know, hindsight
is anything but 20/20.
22
72640
4776
ကျွန်တော်တို့ ပြန်ပြောင်းတွေးမိတာက
၂၀/၂၀ မျှပါပဲ။
01:29
We forget vast amounts
of what happens to us in life,
23
77440
3696
ကျွန်တော်တို့ဘဝထဲက အင်မတန်များပြားတဲ့
ဖြစ်ရပ်တွေကို မေ့နေကြပြီး
01:33
and sometimes memory
is downright creative.
24
81160
2880
တစ်ခါတစ်လေမှာ သတိရတယ်ဆိုတာက
စိတ်ကူးယဉ်မှု သက်သက်ပါပဲ။
01:36
But what if we could watch entire lives
25
84800
4376
အချိန်ကာလအလိုက် ဘဝတစ်ခုလုံးကို
ဖြန့်ချလျက်
01:41
as they unfold through time?
26
89200
2856
အလုံးစုံကို ကျွန်ုပ်တို့
ကြည့်နိုင်မယ်ဆိုရင်ရော။
01:44
What if we could study people
from the time that they were teenagers
27
92080
3976
ဘာက သူတို့တွေကို ပျော်ရွှင်၊
ကျန်းမာစေတာကို သိဖို့
01:48
all the way into old age
28
96080
2736
လူတွေကို သူတို့ ဆယ်ကျော်သက်တွေ
ကာလကနေ အိုမင်းသွားတဲ့ကာလ
01:50
to see what really keeps people
happy and healthy?
29
98840
3360
တစ်လျှောက်လုံးထိ လေ့လာနိုင်ရင်ရော။
01:55
We did that.
30
103560
1200
ဒါကို လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
01:57
The Harvard Study of Adult Development
31
105640
2216
Harvard Study of Adult Devwlopment ဟာ
01:59
may be the longest study
of adult life that's ever been done.
32
107880
4760
ပြုလုပ်ခဲ့သမျှ လူကြီးဘဝလေ့လာမှုမှာ
အရှည်ဆုံး ဖြစ်လောက်ပါတယ်။
02:05
For 75 years, we've tracked
the lives of 724 men,
33
113720
6120
ရ၅ နှစ်ကြာ အမျိုးသား ၇၂၄ ယောက်ကို
ခြေရာခံပြီး
02:13
year after year, asking about their work,
their home lives, their health,
34
121360
4496
တစ်နှစ်ပြီးတစ်နှစ် သူတို့ရဲ့အလုပ်၊ မိသားစု
ဘဝနဲ့ ကျန်းမာရေးအကြောင်းကို မေးရင်း
02:17
and of course asking all along the way
without knowing how their life stories
35
125880
4376
တကယ်ကတော့ သူတို့ရဲ့ ဘဝဇာတ်လမ်းတွေ
ဘယ်လိုဖြစ်သွားမှာကို မသိပဲနဲ့
02:22
were going to turn out.
36
130280
1440
တောက်လျှောက် မေးနေခဲ့တာပါ။
02:25
Studies like this are exceedingly rare.
37
133280
3616
ဒီလိုမျိုး လေ့လာမှုတွေဟာ
အလွန့်အလွန် ရှားပါတယ်။
02:28
Almost all projects of this kind
fall apart within a decade
38
136920
4056
ဒီလိုမျိုး ပရောဂျက်အားလုံးနီးပါးဟာ
ဆယ်စုနှစ်အတွင်းမှာကို ပြိုကွဲတတ်ပါတယ်၊
02:33
because too many people
drop out of the study,
39
141000
3176
အကြောင်းက လူအများကြီး လေ့လာမှုကနေ
နှုတ်ထွက်တာ ဒါမှမဟုတ်
02:36
or funding for the research dries up,
40
144200
2896
သုသေသနအတွက် ရံပုံငွေကုန်တာ
မဟုတ်လည်း
02:39
or the researchers get distracted,
41
147120
2256
သုသေသီတွေ အာရုံပြောင်းတာ
02:41
or they die, and nobody moves the ball
further down the field.
42
149400
4080
သို့မဟုတ် သေတာနဲ့ ဘယ်သူမှ ဒီနယ်ပယ်ကို
ရှေ့မဆက်တော့တာ ကြောင့်ပါ။
02:46
But through a combination of luck
43
154280
2256
ဒါပေမဲ့ ကံနဲ့ သုသေသီတွေရဲ့ များစွာသော
02:48
and the persistence
of several generations of researchers,
44
156560
3696
မျိုးဆက်တွေရဲ့ ဇွဲနပဲ
ပေါင်းစပ်မိနိုင်ခဲ့လို့
02:52
this study has survived.
45
160280
1560
ဒီသုသေသနဟာ ရှင်သန်ကျန်နေခဲ့တယ်။
02:54
About 60 of our original 724 men
46
162520
4496
မူလ လူ ၇၂၄ ယောက်ထဲက ၆၀ လောက်ဟာ
02:59
are still alive,
47
167040
1296
အသက်ရှင်နေတုန်း၊
03:00
still participating in the study,
48
168360
2176
သုသေသနမှာ ပါဝင်နေကြတုန်းပါ။
03:02
most of them in their 90s.
49
170560
2040
အများစုဟာ ၉၀ ကျော်တွေပါ။
03:05
And we are now beginning to study
50
173560
1896
အခုတော့ ဒီလူတွေရဲ့ ကလေး ၂၀၀၀ ကျော်ကို
03:07
the more than 2,000 children of these men.
51
175480
3360
ကျွန်တော်တို့ စတင်လေ့လာနေပါတယ်။
03:11
And I'm the fourth director of the study.
52
179680
2320
ကျွန်တော်က လေ့လာမှုရဲ့ စတုတ္ထမြောက်
03:15
Since 1938, we've tracked the lives
of two groups of men.
53
183400
4736
ညွှန်ကြားရေးမှူးပါ၊ ၁၉၃၈ ကစပြီး လူအုပ်စု
နှစ်စုရဲ့ ဘဝတွေကို ခြေရာခံပါတယ်။
03:20
The first group started in the study
54
188160
2136
လေ့လာမှုရဲ့ ပထမအစုကို သူတို့တွေ Harvard
03:22
when they were sophomores
at Harvard College.
55
190320
2696
ကောလိပ်မှာ ဒုတိယနှစ်တက်တော့ စခဲ့တာပါ။
03:25
They all finished college
during World War II,
56
193040
2816
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာ
သူတို့အားလုံး ကောလိပ်ပြီးခဲ့ပြီး
03:27
and then most went off
to serve in the war.
57
195880
2440
အများစုဟာ စစ်ထဲမှာ စစ်မှုထမ်းပါတယ်။
03:31
And the second group that we've followed
58
199280
2136
နောက် ကျွန်တော်တိုလိုက်တဲ့ ဒုတိယအုပ်စုက
03:33
was a group of boys
from Boston's poorest neighborhoods,
59
201440
4176
Boston ရဲ့ အဆင်းရဲဆုံးပတ်ဝန်းကျင်က
ကောင်လေးတွေ တစ်စုပါ။
03:37
boys who were chosen for the study
60
205640
2016
လေ့လာမှုအတွက် ကောင်လေးတွေကို
03:39
specifically because they were
from some of the most troubled
61
207680
3336
ရွေးချယ်ခဲ့တာကတော့ အထူးသဖြင့်
သူတို့တွေဟာ ၁၉၃၀ နှစ်လွန်တွေက
03:43
and disadvantaged families
62
211040
1856
Boston မှာ ဒုက္ခအများဆုံးနဲ့
03:44
in the Boston of the 1930s.
63
212920
2736
အချို့ငဲ့ဆုံး မိသားစု တစ်ချို့ကဖြစ်လို့ပါ။
03:47
Most lived in tenements,
many without hot and cold running water.
64
215680
4600
အများစုက အိမ်ငှားနေကြပြီး အများအပြားဟာ
ရေပူ၊ ရေအေးမပါပါဘူး။
03:54
When they entered the study,
65
222520
1896
သူတို့လေ့လာမှုထဲ ဝင်လာတော့
03:56
all of these teenagers were interviewed.
66
224440
2936
ဒီဆယ်ကျော်သက်တွေ အားလုံးကို
တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။
03:59
They were given medical exams.
67
227400
2216
ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။
04:01
We went to their homes
and we interviewed their parents.
68
229640
3536
သူတို့အိမ်တွေကိုသွားပြီး မိဘတွေနဲ့
တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပါတယ်။
04:05
And then these teenagers
grew up into adults
69
233200
2376
နောက်ပြီး ဒီဆယ်ကျော်သက်တွေဟာ
ဘဝမျိုးစုံမှာ
04:07
who entered all walks of life.
70
235600
2416
ကျင်လည်တဲ့ လူကြီးတွေဖြစ်လာတယ်။
04:10
They became factory workers and lawyers
and bricklayers and doctors,
71
238040
6096
သူတို့တွေဟာ စက်ရုံလုပ်သားတွေ၊
ရှေ့နေတွေ၊ ပန်းရံသမားတွေနဲ့
04:16
one President of the United States.
72
244160
2360
တစ်ယောက်က အမေရိကန် သမ္မတ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။
04:20
Some developed alcoholism.
A few developed schizophrenia.
73
248160
4240
တစ်ချို့က အရက်စွဲကြပြီး အနည်းငယ်ကတော့
စိတ်ကစဉ့်ကလျာ ရောဂါရတယ်။
04:25
Some climbed the social ladder
74
253320
2296
တစ်ချို့က အောက်ခြေကနေ ထိပ်ပိုင်းထိ
04:27
from the bottom
all the way to the very top,
75
255640
3216
တောက်လျှောက် လူမှုရေး
လှေကားတက်သွားကြပြီး
04:30
and some made that journey
in the opposite direction.
76
258880
3280
တစ်ချို့ကတော့ ဆန့်ကျင်ဘက်
ခရီးကို နှင်ကြတာပေါ့။
04:35
The founders of this study
77
263520
2936
ဒီလေ့လာမှုကို စတင်ခဲ့ကြသူတို့ဟာ
သူတို့ရဲ့ အိပ်မက်တွေထဲမှာတောင်
04:38
would never in their wildest dreams
78
266480
2016
ရ၅ နှစ် ကြာသွားတဲ့နောက်မှာ
04:40
have imagined that I would be
standing here today, 75 years later,
79
268520
4536
ကျွန်တော် ဟာ ဒီမှာ ရပ်နေကာ
လေ့လာမှုကို ဆက်လက် လုပ်ကိုင်နေတာကို
04:45
telling you that
the study still continues.
80
273080
3080
ခင်ဗျားတို့အား ပြောပြမှာကို
စိတ်ကူးရဲခဲ့ကြမှာ မဟုတ်လို့ပါ။
04:49
Every two years, our patient
and dedicated research staff
81
277280
3616
နှစ်နှစ်စီတိုင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့
စိတ်ရှည်ပြီး ဇွဲရှိကြတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေက
04:52
calls up our men
and asks them if we can send them
82
280920
3056
အမျိုးသားတွေကို ဖုန်းခေါ်ပြီး
နောက်ထပ်မေးခွန်းတစ်စုံ
04:56
yet one more set of questions
about their lives.
83
284000
3120
သူတို့ကို ပို့ပေးလို့ရ မလားလို့
မေးမြန်းကြပါတယ်။
05:00
Many of the inner city Boston men ask us,
84
288040
3576
Boston မြို့တွင်းပိုင်းက အမျိုးသားတွေက
ကျွန်တော်တို့ကို မေးတာက
05:03
"Why do you keep wanting to study me?
My life just isn't that interesting."
85
291640
3880
"ဘာလို့ ကျုပ်ကို ဆက်လေ့လာချင် ရတာလဲ၊
ကျုပ်ဘဝက အဲလောက် စိတ်ဝင်စားစရာမှ မရှိတာ။"
05:08
The Harvard men never ask that question.
86
296600
2376
Harvard သားတွေကတော့
ဒီမေးခွန်း ဘယ်တော့မှ မမေးဘူး။
05:11
(Laughter)
87
299000
5200
(ရယ်သံများ)
05:20
To get the clearest picture
of these lives,
88
308920
2856
သူတို့ဘဝတွေရဲ့ အရှင်းလင်းဆုံး
ပုံရိပ်တွေရဖို့
05:23
we don't just send them questionnaires.
89
311800
2936
ကျွန်တော့တို့ဟာ စစ်တမ်းမေးခွန်းလွှာတွေကို
ပို့ရုံသာမကဘဲ
05:26
We interview them in their living rooms.
90
314760
2456
သူတို့ရဲ့ ဧည့်ခန်းတွေမှာလည်း
တွေ့ဆုံမေးမြန်းပါတယ်။
05:29
We get their medical records
from their doctors.
91
317240
2936
သူတို့ရဲ့ ဆရာဝန်တွေဆီက
ဆေးမှတ်တမ်းတွေ ယူပါတယ်။
05:32
We draw their blood, we scan their brains,
92
320200
2496
သူတို့ရဲ့ သွေးကိုယူပြီး ဦးနှောက်တွေကို
စကင်ဖတ်တယ်၊
05:34
we talk to their children.
93
322720
1696
သူတို့ကလေးတွေနဲ့ စကားပြောတယ်။
05:36
We videotape them talking with their wives
about their deepest concerns.
94
324440
5256
နက်ရှိုင်းတဲ့ ပူပန်မှုတွေအကြောင်း သူတို့
ဇနီးတွေနဲ့ ပြောဆိုတာကို ဗီဒီယိုရိုက်ပါတယ်။
05:41
And when, about a decade ago,
we finally asked the wives
95
329720
3536
ပြီးတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်က သူတို့
ဇနီးတွေကို နောက်ဆုံးတော့ လေ့လာမှုမှာ
05:45
if they would join us
as members of the study,
96
333280
2376
အဖွဲ့ဝင်တွေအဖြစ် ပါချင်လားလို့ မေးခဲ့တယ်။
05:47
many of the women said,
"You know, it's about time."
97
335680
2696
မိန်းမ အများစုက ပြောတာက
"သိတယ်မို့လား၊ အချိန်ကိစ္စပဲ"တဲ့
05:50
(Laughter)
98
338400
1056
(ရယ်သံများ)
05:51
So what have we learned?
99
339480
1696
ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ ဘာသိလိုက်လဲ။
05:53
What are the lessons that come
from the tens of thousands of pages
100
341200
5216
ဒီဘဝတွေအကြောင်း ကျွန်တော်တို့
ထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ သောင်းချီတဲ့
05:58
of information that we've generated
101
346440
3056
သတင်းအချက်အလက်
စာမျက်နှာတွေမှ သင်ခန်းစာတွေက
06:01
on these lives?
102
349520
1200
ဘာတွေများလဲ။
06:03
Well, the lessons aren't about wealth
or fame or working harder and harder.
103
351720
5600
သင်ခန်းစာတွေက ချမ်းသာမှု၊ ကျော်ကြားမှု၊
အလုပ်ကို ပိုပို ကြိုးစားတာတွေ မဟုတ်ဘူး။
06:10
The clearest message that we get
from this 75-year study is this:
104
358520
6296
ဒီ ၇၅နှစ်ကြာ လေ့လာမှုကကနေ
ကျွန်တော်တို့ရတဲ့ အရှင်းဆုံး အချက်က
06:16
Good relationships keep us
happier and healthier. Period.
105
364840
5200
ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ ကျွန်တော်တို့
ကို ပိုပျော် ပိုကျန်းမာစေတယ်တဲ့။ ရပြီပေါ့။
06:23
We've learned three big lessons
about relationships.
106
371000
3816
ဆက်ဆံရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဒီ သင်ခန်းစာကြီး
သုံးရပ်ကို လေ့လာသင်ယူမိပါတယ်။
06:26
The first is that social connections
are really good for us,
107
374840
4096
ပထမဆုံးက လူမှုရေး ဆက်သွယ်မှုတွေဟာ
ကျွန်တော်တို့အတွက် ကောင်းပါတယ်၊
06:30
and that loneliness kills.
108
378960
2496
အထီးကျန်မှုက ကျွန်တော်တို့ကို သတ်ပစ်ပါတယ်။
06:33
It turns out that people
who are more socially connected
109
381480
3656
ဖြစ်သွားတာက မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေ၊
လူစုတွေနဲ့ လူမှုရေးဆက်သွယ်မှု
06:37
to family, to friends, to community,
110
385160
3096
ပိုရှိတဲ့သူတွေဟာ ဆက်သွယ်မှုကောင်းတွေ
06:40
are happier, they're physically healthier,
and they live longer
111
388280
4696
ပိုနည်းသူတွေထက် ပိုပြီးပျော်ကြပြီး
ရုပ်ပိုင်းအရ ပိုကျန်းမာကာ
06:45
than people who are less well connected.
112
393000
3376
အသက်လည်း ပိုရှည်ကြပါတယ်။
06:48
And the experience of loneliness
turns out to be toxic.
113
396400
3416
ပြီးတော့ အထီးကျန်မှုရဲ့ အတွေ့အကြုံ
ဟာ အဆိပ်ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။
06:51
People who are more isolated
than they want to be from others
114
399840
5136
အခြားသူတွေကနေ ပိုပြီး
သီးသန့်နေချင်တဲ့သူတွေဟာ
06:57
find that they are less happy,
115
405000
3216
ပျော်ရွှင်မှုပိုနည်းတာကို တွေ့ရတယ်။
07:00
their health declines earlier in midlife,
116
408240
2936
သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးဟာ ဘဝအလယ်ပိုင်းမှာ
စောပြီး ပိုကျဆင်းလာကာ
07:03
their brain functioning declines sooner
117
411200
2216
သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်စွမ်းဆောင်ချက်တွေ
ဟာ စောစောပဲ
07:05
and they live shorter lives
than people who are not lonely.
118
413440
3560
ကျဆင်းပြီး သူတို့ဟာ အထီးကျန်
မဖြစ်သူတွေထက် အသက်ပိုတိုပါတယ်။
07:10
And the sad fact
is that at any given time,
119
418040
3216
ဝမ်းနည်းစရာက ဘယ်အချိန်ကိုပဲ ယူကြည့်ကြည့်
07:13
more than one in five Americans
will report that they're lonely.
120
421280
4600
အမေရိကန် ငါးယောက်မှာ တစ်ယောက်မကက
အထီးကျန်နေရခြင်းပါပဲ။
07:19
And we know that you
can be lonely in a crowd
121
427040
2656
ပြီးတော့ သင်ဟာ လူအုပ်ထဲမှာတောင်
အထီးကျန်နိူင်တာ၊​
07:21
and you can be lonely in a marriage,
122
429720
2656
အိမ်ထောင်ကျပြီး အထီးကျန်နိူင်တာ
ကျွန်တော်တို့ သိရပါတယ်။
07:24
so the second big lesson that we learned
123
432400
2136
ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ သင်ယူလိုက်တဲ့ ဒုတိယ
07:26
is that it's not just
the number of friends you have,
124
434560
3096
သင်ခန်းစာက သင့်မှာရှိတဲ့ မိတ်ဆွေ
အရေအတွက်တင်မဟုတ်ဘဲ
07:29
and it's not whether or not
you're in a committed relationship,
125
437680
3496
ကိုယ့်ဆီမှာ ရည်စူးထားတဲ့ ဆက်ဆံမှုတွေ
ရှိတာ၊မရှိတာ မဟုတ်ပဲ
07:33
but it's the quality
of your close relationships that matters.
126
441200
4640
သင့်ဆက်ဆံမှုများရဲ့ ရင်းနှီးမှုကသာ
အရေးပါတာပါ။
07:38
It turns out that living in the midst
of conflict is really bad for our health.
127
446560
4776
ဝိရောဓိတွေကြားမှာ နေထိုင်ခြင်းက ကျန်းမာ
ရေးကို တကယ့်ကို ဆိုးသွားစေနိုင်ပါတယ်။
07:43
High-conflict marriages, for example,
without much affection,
128
451360
3976
ဥပမာ၊ ချစ်ခင်မှု သိပ်မရှိဘဲ ပဍိပက္ခ
ပြင်းထန်တဲ့ အိမ်ထောင်တွေဟာ
07:47
turn out to be very bad for our health,
perhaps worse than getting divorced.
129
455360
5776
ကွာရှင်းလိုက်တာထက် တောင်မှ
ကျန်းမာရေးအတွက် အရမ်းဆိုးနိုင်ပါတယ်။
07:53
And living in the midst of good,
warm relationships is protective.
130
461160
4776
ကောင်းမွန်၊ နွေးထွေးတဲ့ ဆက်နွယ်မှုအကြား
မှာ နေထိုင်ခြင်းက အကာအကွယ်ပေးပါတယ်။
07:57
Once we had followed our men
all the way into their 80s,
131
465960
3096
ကျွန်တော်တို့လူတွေရဲ့ ၈၀ လွန်နှစ်တွေ
တစ်လျှောက် လိုက်ကြည့်ခဲ့ရာ
08:01
we wanted to look back at them at midlife
132
469080
3016
သူတို့ရဲ့ အသက်တစ်ဝက်ကျိုးချိန်ကို
ပြန်ကြည့်ပြီး ဘယ်သူတွေဟာ
08:04
and to see if we could predict
133
472120
1576
ပျော်ရွှင်၊ ကျန်းမာတဲ့ ၈၀ ကျော်
08:05
who was going to grow
into a happy, healthy octogenarian
134
473720
3976
ဘဝထဲ ကြီးပြင်းမလဲ၊ ဘယ်သူတော့ ဖြစ်မလာဘူး
ဆိုတာကို ဟောကိန်းထုတ်နိုင်မလားလို့
08:09
and who wasn't.
135
477720
1200
သိချင်ခဲ့တယ်။
08:11
And when we gathered together
everything we knew about them
136
479680
4216
ပြီးတော့ အသက် ၅၀ အရွယ် သူတို့ အကြောင်း
ကျွန်တော်တို့ သိသမျှတွေကို
08:15
at age 50,
137
483920
1360
စုပေါင်းလိုက်တော့
08:18
it wasn't their middle age
cholesterol levels
138
486080
2536
သူတို့တွေ ဘယ်လို အိုမင်းမယ်ဆိုတာကို
ဟောနိုင်တာက
08:20
that predicted how they
were going to grow old.
139
488640
2896
သူတို့ရဲ့ သက်လတ်ပိုင်း ကိုလက်စထရော
အဆင့်တွေ မဟုတ်ပဲ
08:23
It was how satisfied they were
in their relationships.
140
491560
3456
သူတို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေနဲ့ ဘယ်လို
စိတ်ကျေနပ်မှု ရှိခဲ့လဲဆိုတာပါ။
08:27
The people who were the most satisfied
in their relationships at age 50
141
495040
4896
အသက် ၅၀ အရွယ် ဆက်ဆံရေးမှာ
စိတ်ကျေနပ်မှု အများဆုံးရှိသူတွေဟာ
08:31
were the healthiest at age 80.
142
499960
2400
အသက် ၈၀ မှာ အကျန်းမာဆုံးတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။
08:35
And good, close relationships
seem to buffer us
143
503680
3176
ကောင်းမွန်၊ ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ
အိုမင်းခြင်းရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုမှ
08:38
from some of the slings and arrows
of getting old.
144
506880
2760
သက်သာအောင် ကြားခံပေးပုံရပါတယ်။
08:42
Our most happily partnered men and women
145
510480
3976
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အပျော်ရွှင်ဆုံး တွဲဖက်
တွေဖြစ်တဲ့ အမျိုးသား အမျိုးသမီးတွေက
08:46
reported, in their 80s,
146
514480
2055
သူတို့ရဲ့ ၈၀ ကျော်နှစ်တွေမှာ အစီရင်ခံတာက
08:48
that on the days
when they had more physical pain,
147
516559
2937
သူတို့တွေ ရုပ်ပိုင်းနာကျင်မှု ပိုခံစားရတဲ့
နေ့တွေမှာတောင်
08:51
their mood stayed just as happy.
148
519520
1960
သူတို့ဟာ စိတ်ထဲ
ပျော်ရွှင်နေတုန်းပါပဲတဲ့။
08:54
But the people who were
in unhappy relationships,
149
522400
3256
ဒါပေမဲ့ ဆက်ဆံရေး စိတ်ညစ်စရာ
ဖြစ်ခဲ့သူတွေ
08:57
on the days when they
reported more physical pain,
150
525680
2936
အစီရင်ခံကြတာက
ရုပ်ပိုင်းအရ ပိုနာကျင်ချိန်မှာ
09:00
it was magnified by more emotional pain.
151
528640
3040
စိတ်ထဲတွင် နာကျင်မှုဒဏ်ကို
အဆမတန် ခံစားရတယ်တဲ့။
09:04
And the third big lesson that we learned
about relationships and our health
152
532360
4376
ဆက်ဆံရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးအကြောင်း
သင်ယူလိုက်ရတဲ့ တတိယ သင်ခန်းစာက
09:08
is that good relationships
don't just protect our bodies,
153
536760
3256
ကောင်းမွန်တဲ့ဆက်ဆံရေးဟာ ကိုယ်ခန္ဓာတွေ
ကို ကာကွယ်ပေးရုံမက
09:12
they protect our brains.
154
540040
1480
ဦးနှောက်ကိုပါ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။
09:14
It turns out that being
in a securely attached relationship
155
542440
4656
၈၀ လွန်နှစ်တွေမှာ အခြားသူတစ်ယောက်နဲ့
ခိုင်မာတဲ့ သံယောဇဉ်ရှိနေခြင်းဟာ
09:19
to another person in your 80s
is protective,
156
547120
3896
အကာအကွယ်ရှိမူဖြစ်စေပြီး
09:23
that the people who are in relationships
157
551040
1976
သံယောဇဉ်ရှိကြတဲ့ လူတွေဟာ
09:25
where they really feel they can count
on the other person in times of need,
158
553040
4136
လိုအပ်လာရင် အခြားသူတစ်ယောက်ကို
အားကိုးနိုင်တာကို တကယ်ခံစားရပါတယ်။
09:29
those people's memories
stay sharper longer.
159
557200
3696
ဒီလူတွေရဲ့ မှတ်ဉာဏ်တွေဟာ
ပိုထက်မြက်၊ ပိုကြာရှည်ပါတယ်။
09:32
And the people in relationships
160
560920
1496
အားကိုးရမယ့်လူမျိုး မရှိဘူးလို့
09:34
where they feel they really
can't count on the other one,
161
562440
3136
ခံစားရတဲ့ ဆက်ဆံရေးမျိုး
ရှိတဲ့သူတွေကျတော့
09:37
those are the people who experience
earlier memory decline.
162
565600
3880
ပိုစ​ောလျှင်စွာ မှတ်ဉာဏ် ကျဆင်းမှုကို
ကြုံကြရတဲ့ သူတွေပါ။
09:42
And those good relationships,
they don't have to be smooth all the time.
163
570520
3456
ကောင်းမွန်တဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေဟာ
တစ်ချိန်လုံး ချောမွေ့စရာ မလိုပါဘူး။
09:46
Some of our octogenarian couples
could bicker with each other
164
574000
3576
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဂ၀ ကျော်
စုံတွဲတွေထဲက တစ်ချို့ ဟာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး
09:49
day in and day out,
165
577600
1736
နေ့တဓူဝ တကျက်ကျက် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
09:51
but as long as they felt that they
could really count on the other
166
579360
3176
ဒါပေမဲ့ တစ်ဦးကို တစ်ဦး တကယ့်ကို
အားကိုးနိုင်တယ်လို့ ခံစားနေသရွေ့
09:54
when the going got tough,
167
582560
1816
အခက်အခဲကြုံတော့မယ့် အခါမှာတော့
09:56
those arguments didn't take a toll
on their memories.
168
584400
3600
ဒီ စကားများမှုတွေဟာ သူတို့ရဲ့ မှတ်ဉာဏ်
မှာ ဗွေမယူတော့ပါဘူး။
10:01
So this message,
169
589600
2736
ဒီတော့ အရေးကြီးတဲ့ အချက်က
10:04
that good, close relationships
are good for our health and well-being,
170
592360
5696
ကောင်းမွန်၊ ရင်းနှီးတဲ့ ဆက်ဆံရေးတွေဟာ
ကျန်းမာ ချမ်းသာရေးအတွက် ကောင်းပါတယ်။
10:10
this is wisdom that's as old as the hills.
171
598080
2936
ဒါက ရှေးဟောင်း အတွေးအခေါ်လေးပါ။
10:13
Why is this so hard to get
and so easy to ignore?
172
601040
3840
ဘာဖြစ်လို့ ဒါက နားလည်ဖို့ သိပ်ခက်ပြီး
လျစ်လျှူရှုဖို့ သိပ်လွယ်ရတာလဲ။
10:17
Well, we're human.
173
605560
1456
အင်း ကျွန်တော်တို့က လူသားတွေ၊
10:19
What we'd really like is a quick fix,
174
607040
2816
ကျွန်တော်တို့ တကယ် ကြိုက်တာက
အလွယ်တကူ လုပ်နိုင်မယ့်
10:21
something we can get
175
609880
1696
ဘဝတွေကို ကောင်းမွန်စေပြီး
10:23
that'll make our lives good
and keep them that way.
176
611600
2760
အဲဒီအတိုင်း ထိန်းထားနိုင်မယ့်
နည်းလမ်း တစ်ခုခုပါ။
10:27
Relationships are messy
and they're complicated
177
615320
3336
ဆက်ဆံရေးဆိုတာဟာ ခက်ခဲ ရှုပ်ထွေးလှပြီး
10:30
and the hard work of tending
to family and friends,
178
618680
3816
မိသားစုနဲ့ မိတ်ဆွေတွေကို စောင့်ရှောက်
ရတာဟာ ပင်ပန်းတဲ့ အလုပ်ပါ၊
10:34
it's not sexy or glamorous.
179
622520
2656
ဒါဟာ ဆွဲဆောင်မှု (သို့) မက်မောစရာ
ကောင်းတဲ့ အရာမဟုတ်ပါ။
10:37
It's also lifelong. It never ends.
180
625200
3336
ဒါက ရာသက်ပန်လည်းဖြစ်တယ်၊
ဘယ်တော့မှ မဆုံးနိုင်ပါ။
10:40
The people in our 75-year study
who were the happiest in retirement
181
628560
5056
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ၇၅ နှစ်တာ လေ့လာမှုအရ
အနားယူချိန်မှာ အပျော်ဆုံး သူတွေဟာ
10:45
were the people who had actively worked
to replace workmates with new playmates.
182
633640
5816
သူတို့ရဲ့ လုပ်ဖော်တွေကို ကစားဖော်တွေနဲ့
အစားထိုးဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတဲ့သူတွေပါ။
10:51
Just like the millennials
in that recent survey,
183
639480
2976
အဲဒီ မကြာသေးတဲ့ စစ်တမ်းထဲက
နှစ်ထောင်ပြည့် နှစ်များကလူကြီးတွေလို
10:54
many of our men when they
were starting out as young adults
184
642480
3616
လူလတ်ပိုင်းအဖြစ် စတင်လာနေတဲ့
ကျွန်တော်တို့လူတွေ တော်တော်များများဟာ
10:58
really believed that fame and wealth
and high achievement
185
646120
4016
ကျော်ကြားမှု၊ ချမ်းသာမှုနဲ့ မြင့်မားတဲ့
အောင်မြင်မှုကိုတွေဟာ ကောင်းမွန်တဲ့
11:02
were what they needed to go after
to have a good life.
186
650160
3936
ဘဝတစ်ခုရှိဖို့ ကြိုးစားရယူရမယ့်
အချက်တွေလို့ တကယ် ယုံကြည်ခဲ့ပါတယ်။
11:06
But over and over, over these 75 years,
our study has shown
187
654120
4176
ဒါပေမဲ့ ဒီ ၇၅ နှစ်တာ လေ့လာမှုမှာ
အထပ်ထပ် ပြထားတာက
11:10
that the people who fared the best were
the people who leaned in to relationships,
188
658320
5656
အကောင်းဆုံးတွေကို တွေ့ကြုံရသူတွေဟာ
မိသားစုနဲ့အတူ၊ မိတ်ဆွေတွေနဲ့အတူ၊
11:16
with family, with friends, with community.
189
664000
3240
လူစုတွေနဲအတူ ဆက်ဆံရေးကို
ကိုင်းညွှတ်ခဲ့သူတွေ ဆိုတာပါ။
11:21
So what about you?
190
669080
1976
ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့ သဘောကရော။
11:23
Let's say you're 25,
or you're 40, or you're 60.
191
671080
3760
ခင်ဗျားတို့ဟာ ၂၅ နှစ်၊
အသက် ၄၀၊ ၆၀ ဆိုပါတော့ဗျာ။
11:27
What might leaning in
to relationships even look like?
192
675800
2960
ဆက်ဆံရေးကို ကိုင်းညွှတ်တာဟာ
ဘယ်လိုပုံ ဖြစ်လိမ့်မလဲ။
11:31
Well, the possibilities
are practically endless.
193
679760
3120
ကောင်းပြီ၊ ဖြစ်နိုင်ခြေတွေက
အဆုံးမရှိ နီးနီးပါ။
11:35
It might be something as simple
as replacing screen time with people time
194
683600
6096
တီဗီအချိန်ကို လူတွေတွေ့ချိန်နဲ့ အစားထိုး
သလောက် ရိုးရှင်းနိုင်လောက်တယ်၊
11:41
or livening up a stale relationship
by doing something new together,
195
689720
4456
ဒါမှမဟုတ် ရိုးအီနေတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို အသစ်
တစ်ခုခု အတူလုပ်ရင်းနဲ့ အသက်ဝင်တာတို့၊
11:46
long walks or date nights,
196
694200
2200
လမ်းကြာကြာလျှောက်တာ၊
ညတွေမှာ တွေ့ဆုံတာတွေ၊
11:49
or reaching out to that family member
who you haven't spoken to in years,
197
697360
4856
မဟုတ်လည်း စကားမပြောတာကြာပြီဖြစ်တဲ့
မိသားစုဝင်ဆီ သွားတာပေါ့။
11:54
because those all-too-common family feuds
198
702240
3496
အကြောင်းက ဒါတွေအားလုံးကလည်း
အမျက်သိုထားတဲ့ လူတွေအပေါ်မှာ
11:57
take a terrible toll
199
705760
2216
ဘုံမိသားစု ရန်စတွေကို
12:00
on the people who hold the grudges.
200
708000
2080
ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဖြစ်ပေါ်စေတယ်လေ။
12:04
I'd like to close with a quote
from Mark Twain.
201
712000
3920
Mark Twain ရဲ့ အဆိုလေးနဲ့
အဆုံးသတ်လိုက်ချင်ပါတယ်။
12:09
More than a century ago,
202
717280
2376
လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစုကပါ၊
12:11
he was looking back on his life,
203
719680
2616
သူရဲ့ ဘဝကို လည်ပြန်ကြည့်လိုက်ရင်း
12:14
and he wrote this:
204
722320
1280
ဒါကို သူရေးသားခဲ့တယ်။
12:16
"There isn't time, so brief is life,
205
724840
3696
"ဘဝဟာ သိပ်တိုတောင်းတော့ အချင်းများတာ၊
တောင်းပန်တာတွေ၊
12:20
for bickerings, apologies,
heartburnings, callings to account.
206
728560
5160
ရင်ပူရင်ဆာတာတွေ၊ ရှင်းပြရတာတွေအတွက်
အချိန်မရှိနိုင်ပါဘူး၊
12:26
There is only time for loving,
207
734720
2816
ချစ်ခင်ဖို့အတွက်ပဲ အချိန်ဆိုတာ ရှိပါတယ်၊
12:29
and but an instant,
so to speak, for that."
208
737560
3720
ပြီးတော့ အဲဒီအချိန်က အခုကို လုပ်ရမယ့်
အချိန်ပါပဲ။"
12:34
The good life is built
with good relationships.
209
742760
4376
ကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝကို ကောင်းမွန်တဲ့
ဆက်ဆံရေးတွေနဲ့သာ တည်ဆောက်နိုင်ပါတယ်။
12:39
Thank you.
210
747160
1216
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
12:40
(Applause)
211
748400
5440
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Robert Waldinger - Psychiatrist, psychoanalyst, Zen priest
Robert Waldinger is the Director of the Harvard Study of Adult Development, one of the most comprehensive longitudinal studies in history.

Why you should listen

Robert Waldinger is a psychiatrist, psychoanalyst and Zen priest. He is Clinical Professor of Psychiatry at Harvard Medical School and directs the Harvard Study of Adult Development, one of the longest-running studies of adult life ever done. The Study tracked the lives of two groups of men for over 75 years, and it now follows their Baby Boomer children to understand how childhood experience reaches across decades to affect health and wellbeing in middle age. He writes about what science and Zen can teach us about healthy human development.

Dr. Waldinger is the author of numerous scientific papers as well as two books. He teaches medical students and psychiatry residents at Massachusetts General Hospital in Boston, and he is a Senior Dharma Teacher in Boundless Way Zen.

To keep abreast of research findings, insights and more, visit robertwaldinger.com.

More profile about the speaker
Robert Waldinger | Speaker | TED.com
THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM