TED2016
Alice Rawsthorn: Pirates, nurses and other rebel designers
Alice Rawsthorn: ပင်လယ်ဓားပြများ၊ သူနာပြုများနှင့် အခြာသော ပုန်ကန်တဲ့ ဇီဇိုင်နာများ။
Filmed:
Readability: 5.9
1,019,957 views
ဒီဇိုင်းသွေဖည်သူများအတွက် ဤရတုကဗျာထဲမှာ Alice Rawsthorn ကနေပြီး Blackbeard ကနေ Florence Nightingale အထိ အလားအလာမရှိတဲ့ ဇတ်လိုက်ကျော်တွေရဲ့ လက်ရာတွေကို မီးမောင်းထိုးပြထားပါတယ်။ ဒီရဲရင့်တဲ့ တွေးခေါ်သူတွေကနေ Buckminister Fuller လို ခေတ်သစ်ကာလ အစောပိုင်းက စိတ်ကူးမြင့်မားသူတွေအထိ မျဉ်းဆွဲသတ်မှတ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့် Rawsthorn ကနေပြီး အြကီးကျယ်ဆုံး ဒီဇိုင်နာတွေဟာ မကြာခဏတော့ ဘယ်လို ပုန်ကန်တတ်ဆုံးဖြစ်တာကို ပြသလိုက်တာပါ။
Alice Rawsthorn - Design critic
Columnist and author Alice Rawsthorn illuminates the mesh of design woven into every aspect of our everyday lives and communities. Full bio
Columnist and author Alice Rawsthorn illuminates the mesh of design woven into every aspect of our everyday lives and communities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Design is a slippery
and elusive phenomenon,
and elusive phenomenon,
0
875
3022
ဒီဇိုင်းဟာ ချော်တော်တော်၊
အဖမ်းရခက်တဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါ။
အဖမ်းရခက်တဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါ။
00:15
which has meant different
things at different times.
things at different times.
1
3921
3261
အချိန်အမျိုးမျိုးမှာ အကြောင်းအရာ
အမျိုးမျိုးလို့ ဆိုလိုတာပါ။
အမျိုးမျိုးလို့ ဆိုလိုတာပါ။
00:19
But all truly inspiring design projects
have one thing in common:
have one thing in common:
2
7206
4268
ဒါပေမဲ့ စေ့ဆော်မှုပေးတဲ့ ဒီဇိုင်းပရောဂျက်
အားလုံးမှာ တူတာတစ်ခုရှိပါတယ်။
အားလုံးမှာ တူတာတစ်ခုရှိပါတယ်။
00:23
they began with a dream.
3
11498
1826
သူတိုဟာ အိပ်မက်တစ်ခုနဲ့ စတင်တာပါ။
00:25
And the bolder the dream,
4
13679
1438
အိပ်မက်က ပိုရဲရင့်လေ၊
00:27
the greater the design feat
that will be required to achieve it.
that will be required to achieve it.
5
15141
3641
ဒါကို ပြီးမြောက်ဖို့ လိုအပ်မယ့်
ဒီဇိုင်းစွမ်းဆောင်မှုက ကြီးမားလေပါ။
ဒီဇိုင်းစွမ်းဆောင်မှုက ကြီးမားလေပါ။
00:30
And this is why the greatest
designers are almost always
designers are almost always
6
18806
3894
ဒါကြောင့်လည်းပဲ အကြီးကျယ်ဆုံး
ဒီဇိုင်နာတွေဟာ အမြဲတမ်းလိုလို
ဒီဇိုင်နာတွေဟာ အမြဲတမ်းလိုလို
00:34
the biggest dreamers
and rebels and renegades.
and rebels and renegades.
7
22724
3688
အကြီးဆုံး အိပ်မက်သမားတွေ၊ ပုန်ကန်သူ
တွေနဲ့ သွေဖည်သူတွေဖြစ်ကြတာပါ။
တွေနဲ့ သွေဖည်သူတွေဖြစ်ကြတာပါ။
00:38
This has been the case throughout history,
8
26787
2783
ဒါဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံး
ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စရပ်ပါ။
ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ကိစ္စရပ်ပါ။
00:41
all the way back to the year 300 BC,
9
29594
3921
ဘီစီ ၃၀၀ ဆီကို ပြန်ကြည့်လိုက်ရင်
00:45
when a 13-year-old became the king
10
33539
3119
၁၃ နှစ်သားလေးဟာ ဝေးလံ၊
00:48
of a remote, very poor
and very small Asian country.
and very small Asian country.
11
36682
4443
အရမ်းဆင်းရဲပြီးအရမ်းသေးငယ်တဲ့
အာရှနိုင်ငံရဲ့ ဘုရင်ဖြစ်လာတုန်းကပါ။
အာရှနိုင်ငံရဲ့ ဘုရင်ဖြစ်လာတုန်းကပါ။
00:53
He dreamt of acquiring land,
riches and power
riches and power
12
41475
3485
သူက စစ်ရေးအောင်မြင်မှုတွေကနေ
နယ်မြေ၊ ဥစ္စာဓနတွေနဲ့ အာဏာတွေ
နယ်မြေ၊ ဥစ္စာဓနတွေနဲ့ အာဏာတွေ
00:56
through military conquest.
13
44984
1667
ရယူဖို့ အိပ်မက်မက်ခဲ့တယ်။
00:58
And his design skills --
14
46675
1383
သူ့ရဲ့ ဒီဇိုင်း အတတ်တွေက..
01:00
improbable though it sounds --
15
48082
1823
ကြားရတာ မဖြစ်လောက်ဘူးဆိုပေမဲ့
01:01
would be essential
in enabling him to do so.
in enabling him to do so.
16
49929
3045
အဲဒီလိုလုပ်ဖို့ သူ့ကို ထောက်ကူရာမှာ
မရှိမဖြစ်ဖြစ်လိမ့်မယ်။
မရှိမဖြစ်ဖြစ်လိမ့်မယ်။
01:05
At the time,
17
53605
1150
ဒီအချိန်က
01:06
all weapons were made by hand
to different specifications.
to different specifications.
18
54779
3410
လက်နက်အားလုံးဟာ သတ်မှတ်
ချက်အမျိုးမျိုးမှာ လက်နဲ့ လုပ်တာပါ။
ချက်အမျိုးမျိုးမှာ လက်နဲ့ လုပ်တာပါ။
01:10
So if an archer ran out
of arrows during a battle,
of arrows during a battle,
19
58213
3306
ဒီတော့ စစ်ဖြစ်နေတုန်း
လေးသမား မျှားကုန်သွားရင်
လေးသမား မျှားကုန်သွားရင်
01:13
they wouldn't necessarily be able
to fire another archer's arrows
to fire another archer's arrows
20
61543
3923
သူတို့ရဲ့ လေးကနေ အခြားလေးသမားရဲ့
မျှားတွေကို သေချာပေါက်
မျှားတွေကို သေချာပေါက်
01:17
from their bow.
21
65490
1848
ပစ်နိုင်တော့မှာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။
01:19
This of course meant that they would
be less effective in combat
be less effective in combat
22
67362
3561
တကယ်တော့ ဆိုလိုတာက သူတို့ဟာ
တိုက်ပွဲမှာ ထိရောက်မှု ပိုနည်းပြီး
တိုက်ပွဲမှာ ထိရောက်မှု ပိုနည်းပြီး
01:22
and very vulnerable, too.
23
70947
1904
ခုခံနိုင်စွမ်းလည်း အရမ်းမဲ့လာမှာပါ။
01:25
Ying solved this problem
24
73339
1602
Ying က ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းခဲ့တယ်။
01:26
by insisting that all bows and arrows
were designed identically,
were designed identically,
25
74965
4091
အချင်းချင်း လဲလို့ရအောင် လေး၊ မျှား
အားလုံးကို တစ်ပုံစံတည်း ပုံစံထုတ်တာကို
အားလုံးကို တစ်ပုံစံတည်း ပုံစံထုတ်တာကို
01:31
so they were interchangeable.
26
79080
1731
အပြင်းအထန် တောင်းဆိုတဲ့နည်းနဲပါ။
01:32
And he did the same for daggers,
axes, spears, shields
axes, spears, shields
27
80835
4002
ဓားမြှောင်တွေ၊ ပုဆိန်တွေ၊ လှံတွေ၊ ဒိုင်း
တွေနဲ့ အခြားလက်နက် ပုံစံအမျိုးမျိုးကို
တွေနဲ့ အခြားလက်နက် ပုံစံအမျိုးမျိုးကို
01:36
and every other form of weaponry.
28
84861
2485
ဒီအတိုင်း သူလုပ်ခဲ့တယ်။
01:40
His formidably equipped army
won batter after battle,
won batter after battle,
29
88002
3906
သူ့ရဲ့ ဖြုံရလောက်အောင် ဆင်ထားတဲ့ စစ်တပ်
ဟာ စစ်ပွဲ တစ်ပွဲပြီးတစ်ပွဲ နိုင်ခဲ့ပြီး
ဟာ စစ်ပွဲ တစ်ပွဲပြီးတစ်ပွဲ နိုင်ခဲ့ပြီး
01:43
and within 15 years,
30
91932
1790
၁၅ နှစ်အတွင်းမှာပဲ
01:45
his tiny kingdom had
succeeded in conquering
succeeded in conquering
31
93746
3158
သူ့နိုင်ငံသေးသေးလေးဟာ ကြီးမားတဲ့
တရုတ်အင်ပါရာကို ထူထောင်ဖို့
တရုတ်အင်ပါရာကို ထူထောင်ဖို့
01:48
all its larger, richer,
more powerful neighbors,
more powerful neighbors,
32
96928
2825
၎င်းထက် ပိုကြီး
ပိုကြွယ်ဝပြီး၊ ပိုအာဏာရှိတဲ့
ပိုကြွယ်ဝပြီး၊ ပိုအာဏာရှိတဲ့
01:51
to found the mighty Chinese Empire.
33
99777
2523
အိမ်နီးချင်းအားလုံးကို အောင်နိုင်ခဲ့တယ်။
01:55
Now, no one, of course,
34
103041
1529
ကဲ တကယ်တမ်းကျတော့ အဲဒီအချိန်က
01:56
would have thought of describing
Ying Zheng as a designer at the time --
Ying Zheng as a designer at the time --
35
104594
3778
Ying Zheng ကို ဒီဇိုင်နာအနေနဲ့
ဖော်ညွှန်းဖို့ဘယ်သူမှ တွေးမိမှာ မဟုတ်ဘူး။
ဖော်ညွှန်းဖို့ဘယ်သူမှ တွေးမိမှာ မဟုတ်ဘူး။
02:00
why would they?
36
108396
1208
ဘာလို့ မတွေးကြတာပါလိမ့်။
02:01
And yet he used design
unknowingly and instinctively
unknowingly and instinctively
37
109628
3803
ဒါပေမဲ့ သူက ဒီဇိုင်းကို အမှုမဲ့ အမှတ်မဲ့
အလိုလို သုံးခဲ့ပေမဲ့
အလိုလို သုံးခဲ့ပေမဲ့
02:05
but with tremendous ingenuity
38
113455
1960
သူ့ရဲ့ ပန်းတိုင်တွေရရှိဖို့
02:07
to achieve his ends.
39
115439
2168
အာဂ ထွင်ဉာဏ်နဲ့ပါ။
02:09
And so did another equally
improbable, accidental designer,
improbable, accidental designer,
40
117631
4540
ဒီလိုပဲ နောက်ထပ် အလားတူ ဖြစ်ဖွယ်ရာမရှိတဲ့
မတော်တဆ ဒီဇိုင်နာက လုပ်ခဲ့တယ်၊
မတော်တဆ ဒီဇိုင်နာက လုပ်ခဲ့တယ်၊
02:14
who was also not above using
violence to get what he wanted.
violence to get what he wanted.
41
122195
3755
သူရောပဲ သူလိုချင်တာရဖို့ အကြမ်းဖက်
တာ မသုံးတဲ့ အထက်ကပါ။
တာ မသုံးတဲ့ အထက်ကပါ။
02:18
This was Edward Teach, better known
as the British pirate, Blackbeard.
as the British pirate, Blackbeard.
42
126376
5260
ဒါက Edward Tecah ဗြိတိသျှ ပင်လယ်
ဓားပြလို ပိုသိကြတဲ့ Blackbeard ပါ။
ဓားပြလို ပိုသိကြတဲ့ Blackbeard ပါ။
02:24
This was the golden age of piracy,
43
132012
2265
ဒါက ပင်လယ်ဓားပြမှု ခေတ်ကောင်းတဲ့ ကာလပါ။
02:26
where pirates like Teach
were terrorizing the high seas.
were terrorizing the high seas.
44
134301
3673
Teach လို ပင်လယ်ဓားပြတွေ ကြမ်းတမ်းတဲ့
ပင်လယ်တွေမှာ ခြိမ်းခြောက်နေချိန်ပေါ့။
ပင်လယ်တွေမှာ ခြိမ်းခြောက်နေချိန်ပေါ့။
02:29
Colonial trade was flourishing,
45
137998
1969
ကိုလိုနီ ကုန်သွယ်ရေး ထွန်းကားနေပြီး
02:31
and piracy was highly profitable.
46
139991
2261
ပင်လယ်ဓားပြအလုပ် အမြတ်များများရနေတာပေါ့။
02:34
And the smarter pirates like him
realized that to maximize their spoils,
realized that to maximize their spoils,
47
142276
4839
သူ့လို ပိုပါးနပ်တဲ့ ပင်လယ်ဓားပြတွေ သဘော
ပေါက်တာက သူတို့ခိုးယူမှုတွေ အများဆုံးရဖို့
ပေါက်တာက သူတို့ခိုးယူမှုတွေ အများဆုံးရဖို့
02:39
they needed to attack
their enemies so brutally
their enemies so brutally
48
147139
4627
သူတို့ရဲ့ ရန်သူတွေ မြင်မြင်ချင်းမှာ
လက်နက်ချဖို့ သူတို့ကို
လက်နက်ချဖို့ သူတို့ကို
02:43
that they would surrender on sight.
49
151790
1793
ရက်ရက်စက်စက်ကို တိုက်ဖို့လိုတာပါ။
02:45
So in other words,
50
153607
1151
ဒီတော့ တစ်နည်းဆိုရရင်
02:46
they could take the ships
without wasting ammunition,
without wasting ammunition,
51
154782
2546
လက်နက်ခဲယမ်းတွေ မဖြုန်းပဲ
(သို့) အကျအရှုံးမရှိပဲ
(သို့) အကျအရှုံးမရှိပဲ
02:49
or incurring casualties.
52
157352
2041
သင်္ဘောတွေကို ယူနိုင်ဖို့ပေါ့။
02:51
So Edward Teach redesigned
himself as Blackbeard
himself as Blackbeard
53
159417
3665
ဒါနဲ့ Edward Teach ဟာ Blackbeard အဖြစ်
အကြင်နာကင်းတဲ့ ဘီလူးလို သရုပ်ဆောင်ရင်း
အကြင်နာကင်းတဲ့ ဘီလူးလို သရုပ်ဆောင်ရင်း
02:55
by playing the part of a merciless brute.
54
163106
2252
သူ့ကိုယ်သူ ပြန်ဒီဇိုင်းထုတ်တယ်
02:57
He wore heavy jackets and big hats
to accentuate his height.
to accentuate his height.
55
165794
4025
သူ့အရပ်အမောင်းကို ပေါ်လွင်ဖို့ ဂျက်က်
ကြီးတွေ၊ ဦးထုပ်ကြီးတွေ ဝတ်တယ်။
ကြီးတွေ၊ ဦးထုပ်ကြီးတွေ ဝတ်တယ်။
03:01
He grew the bushy black beard
that obscured his face.
that obscured his face.
56
169843
3495
သ့မျက်နှာကို ဖုံးကွယ်တဲ့ မုတ်ဆိတ်
မည်း အထူကြီးတွေ ထားတယ်။
မည်း အထူကြီးတွေ ထားတယ်။
03:05
He slung braces of pistols
on either shoulder.
on either shoulder.
57
173362
3547
ပခုံးတစ်ဖက်စီမှာ ပစ္စတို
သိုင်းကြိုးတွေလွယ်တယ်။
သိုင်းကြိုးတွေလွယ်တယ်။
03:08
He even attached matches to the brim
of his hat and set them alight,
of his hat and set them alight,
58
176933
3898
ဦးထုပ်နားပန်းကို မီးခြစ်တွေတောင်
တွဲချည်ပြီး မီးရှို့ထားတယ်။
တွဲချည်ပြီး မီးရှို့ထားတယ်။
03:12
so they sizzled menacingly
whenever his ship was poised to attack.
whenever his ship was poised to attack.
59
180855
4130
ဒီတော့ ဒါတွေက သူ့သင်္ဘောကို တိုက်မယ်
ပြင်တိုင်း ခြိမ်းခြောက်ဟန် တရှဲရှဲနဲ့လေ။
ပြင်တိုင်း ခြိမ်းခြောက်ဟန် တရှဲရှဲနဲ့လေ။
03:17
And like many pirates of that era,
60
185009
2572
အဲဒီခေတ်က များစွာသော ပင်လယ်ဓားပြတွေလိုပဲ
03:19
he flew a flag that bore
the macabre symbols
the macabre symbols
61
187605
2889
အရိုခေါင်းတစ်ခုနဲ့ အရိုးတစ်စုံ
ကြက်ခြေခတ်ထားတဲ့ အနိဋ္ဌာရုံ
ကြက်ခြေခတ်ထားတဲ့ အနိဋ္ဌာရုံ
03:22
of a human skull
and a pair of crossed bones,
and a pair of crossed bones,
62
190518
3460
သင်္ကေတ ထွင်းထားတဲ့
အလံတစ်ခု လွှင့်ထားတယ်။
အလံတစ်ခု လွှင့်ထားတယ်။
03:26
because those motifs had signified death
in so many cultures for centuries,
in so many cultures for centuries,
63
194002
5691
အကြောင်းက ဒီအဆင်တန်ဆာတွေဟာ ယဥ်
ကျေးမှုများစွာမှာ ရာစုနှစ်ချီပြီး မရဏသဘော
ကျေးမှုများစွာမှာ ရာစုနှစ်ချီပြီး မရဏသဘော
03:31
that their meaning
was instantly recognizable,
was instantly recognizable,
64
199717
2862
ဆောင်လို့ပါ။ ၎င်းတို့ရဲ့ အဓိပ္ပါယ်က
ချက်ချင်း မှတိမိလွယ်တယ်၊
ချက်ချင်း မှတိမိလွယ်တယ်၊
03:34
even in the lawless, illiterate
world of the high seas:
world of the high seas:
65
202603
3540
ကြမ်းတမ်းတဲ့ ပင်လယ်တွေရဲ့ ဥပဒေမဲ့၊
စာမတတ်တဲ့ လောကမှာတောင်ပါ။
စာမတတ်တဲ့ လောကမှာတောင်ပါ။
03:38
surrender or you'll suffer.
66
206167
2476
အညံ့ခံကြ၊ မဟုတ်ရင် ခံစားသွားရမယ်။
03:40
So of course, all his sensible
victims surrendered on sight.
victims surrendered on sight.
67
208667
3255
တကယ်ပဲ သူ့ရဲ့ ချင့်ချိန်တတ်တဲ့
ဓားစာခံအားလုံး ချက်ချင်း အညံ့ခံတယ်။
ဓားစာခံအားလုံး ချက်ချင်း အညံ့ခံတယ်။
03:44
Put like that,
68
212646
1330
ဒီလိုဆိုတော့
03:46
it's easy to see why Edward Teach
and his fellow pirates
and his fellow pirates
69
214000
4675
Edward Teach နဲ့ သူ့နောက်ပါ ပင်လယ်ဓားပြ
တွေဟာ ခေတ်သစ် ဆက်သွယ်ရေး ဒီဇိုင်းရဲ့
တွေဟာ ခေတ်သစ် ဆက်သွယ်ရေး ဒီဇိုင်းရဲ့
03:50
could be seen as pioneers
of modern communications design,
of modern communications design,
70
218699
4475
ရှေ့ဆောင်သူတွေအဖြစ် ဘာလို့
မြင်နိုင်တယ်ဆိုတာ လွယ်ပါတယ်၊
မြင်နိုင်တယ်ဆိုတာ လွယ်ပါတယ်၊
03:55
and why their deadly symbol --
71
223198
1924
ဘာလို့ သူတို့ မရဏဆန်တဲ့ သင်္ကေတက...
03:57
(Laughter)
72
225146
1062
(ရယ်သံများ)
03:58
there's more --
73
226232
1151
ရှိပါသေးတယ်၊
03:59
why their deadly symbol
of the skull and crossbones
of the skull and crossbones
74
227407
2985
ဘာလို့ အရိုးခေါင်းနဲ့ ကန့်လန့်ဖြတ်
အရိုးတွေရဲ့ မရဏဆန်တဲ့
အရိုးတွေရဲ့ မရဏဆန်တဲ့
04:02
was a precursor of today's logos,
75
230416
2290
သင်္ကေတက နောက်က
အနီရောင်စာလုံးကြီးတွေထက်၊
အနီရောင်စာလုံးကြီးတွေထက်၊
04:04
rather like the big red letters
standing behind me,
standing behind me,
76
232730
3347
ဒီနေ့ တံဆိပ်တွေရဲ့ ရှေ့ပြေးဖြစ်ခဲ့တာကိုပါ၊
04:08
but of course with a different message.
77
236101
2179
ဒါပေမဲ့ တကယ်ကျတော့ မတူညီတဲ့ အာဘော်နဲ့ပါ။
04:10
(Laughter)
78
238304
1004
(ရယ်သံများ)
04:11
Yet design was also used to nobler ends
79
239332
3010
ဒါပေမဲ့ အလားတူ ရဲရင့်တဲ့၊
အလားတူ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်မရှိတဲ့
အလားတူ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်မရှိတဲ့
04:14
by an equally brilliant and equally
improbable designer,
improbable designer,
80
242366
4214
ဒီဇိုင်နာကနေ ဒီဇိုင်းကို ပိုမြင့်မြတ်တဲ့
ပန်းတိုင်တွေဆီ သုံးခဲ့ပါသေးတယ်။
ပန်းတိုင်တွေဆီ သုံးခဲ့ပါသေးတယ်။
04:18
the 19th-century British nurse,
Florence Nightingale.
Florence Nightingale.
81
246604
3836
၁၉ ရာစု ဗြိတိသျှ သူနာပြု
Florence Nightingale ပါ။
Florence Nightingale ပါ။
04:22
Her mission was to provide
decent healthcare for everyone.
decent healthcare for everyone.
82
250464
4319
သူမရဲ့ အထူးတာဝန်က လူတိုင်းကို ကောင်းမွန်
တဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ပေးဖို့ပါ။
တဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု ပေးဖို့ပါ။
04:27
Nightingale was born into a rather
grand, very wealthy British family,
grand, very wealthy British family,
83
255367
4416
Nightingale ဟာ အတော်ထည်ဝါ၊ အတော်ကို
ချမ်းသာတဲ့ ဗြီတိသျှမိသားစုမှာ မွေးခဲ့တယ်။
ချမ်းသာတဲ့ ဗြီတိသျှမိသားစုမှာ မွေးခဲ့တယ်။
04:31
who were horrified when she volunteered
to work in military hospitals
to work in military hospitals
84
259807
4041
Crimean War အတွင်းမှာ စစ်ဆေးရုံတွေမှာ
စေတနာ့ဝနထမ်း လုပ်မယ်ဆိုတဲ့အခါမှာ
စေတနာ့ဝနထမ်း လုပ်မယ်ဆိုတဲ့အခါမှာ
04:35
during the Crimean War.
85
263872
1634
သူတို့ ထိတ်လန့်သွားတာပေါ့။
04:37
Once there, she swiftly realized
86
265963
2329
အဲဒီမှာပဲ သူမ ချက်ချင်း
သဘောပေါက်လိုက်တာက
သဘောပေါက်လိုက်တာက
04:40
that more patients were dying
of infections that they caught there,
of infections that they caught there,
87
268316
3613
ပိုများတဲ့ လူနာတွေ သေနေတာက
စစ်မြေပြင်က ဒဏ်ရာတွေထက်
စစ်မြေပြင်က ဒဏ်ရာတွေထက်
04:43
in the filthy, fetid wards,
88
271953
1968
ညစ်ပတ်၊ နံစော်တဲ့ လူနာဆောင်တွေမှာ
04:45
than they were of battle wounds.
89
273945
1753
အဲဒီကနေ ရတဲ့ကူးစက်မှုတွေကပါ။
04:47
So she campaigned
for cleaner, lighter, airier clinics
for cleaner, lighter, airier clinics
90
275722
4286
ဒါနဲ့ သူမက ပိုသန့်ရှင်း၊ ပိုလင်း၊
လေပိုရတဲ့ ဆေးခန်းတွေကို ဒီဇိုင်းထုတ်၊
လေပိုရတဲ့ ဆေးခန်းတွေကို ဒီဇိုင်းထုတ်၊
04:52
to be designed and built.
91
280032
1756
ဆောက်ဖို့ စည်းရုံးဆော်ဩခဲ့တယ်။
04:54
Back in Britain,
92
282389
1185
ဗြိတိန်ကို အပြန်မှာ
04:55
she mounted another campaign,
93
283598
1490
နောက် လှုံဆော်မှုလုပ်ခဲ့တယ်၊
04:57
this time for civilian hospitals,
94
285112
2058
ဒီအကြိမ်ကတော့ အရပ်သား ဆေးရုံတွေအတွက်ပါ။
04:59
and insisted that the same design
principles were applied to them.
principles were applied to them.
95
287194
3873
အလားတူ ဒီဇိုင်း သဘောတရားတွေ
သုံးခဲ့တာကို အပြင်းအထန် တောင်းဆိုတယ်။
သုံးခဲ့တာကို အပြင်းအထန် တောင်းဆိုတယ်။
05:03
The Nightingale ward, as it is called,
96
291496
2752
Nightingale ဆောင်လို့ ခေါ်တဲ့အဆောင်မှာ
05:06
dominated hospital design
for decades to come,
for decades to come,
97
294272
3680
လွှမ်းမိုးခဲ့တဲ့ လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်တွေ
အတွက် ဆေးရုံဒီဇိုင်းနဲ့ ၎င်းရဲ့
အတွက် ဆေးရုံဒီဇိုင်းနဲ့ ၎င်းရဲ့
05:09
and elements of it are still used today.
98
297976
3042
အစိတ်အပိုင်းတွေဟာ ဒီနေ့အထိ သုံးနေဆဲပါ။
05:13
But by then,
99
301834
1255
ဒါပေမဲ ဒီမတိုင်မီက
05:15
design was seen as a tool
of the Industrial Age.
of the Industrial Age.
100
303113
3028
ဒီဇိုင်းဟာ စက်မှုခေတ်ရဲ့
ကိရိယာအနေနဲ့ပဲ မြင်ခဲ့တာပါ။
ကိရိယာအနေနဲ့ပဲ မြင်ခဲ့တာပါ။
05:18
It was formalized and professionalized,
101
306165
2726
ဒါကို စည်းမျဉ်းတွေနဲ့ ဘောင်ခတ်ကာ
အတတ်ပညာဆန်အောင်
အတတ်ပညာဆန်အောင်
05:20
but it was restricted to specific roles
102
308915
2493
လုပ်ခဲ့ပေမဲ့ သီးသန့် ကဏ္ဍတွေ
အတွက် ကန့်သတ်ခဲ့ပြီး
အတွက် ကန့်သတ်ခဲ့ပြီး
05:23
and generally applied in pursuit
of commercial goals
of commercial goals
103
311432
3078
Florence Nightingale, Blackbeard နဲ့
Yin Zheng တို့လုပ်ခဲ့သလို
Yin Zheng တို့လုပ်ခဲ့သလို
05:26
rather than being used intuitively,
104
314534
2275
ပင်ကိုယ်စိတ်ဖြင့် သုံးတာထက်
05:28
as Florence Nightingale, Blackbeard
and Ying Zheng had done.
and Ying Zheng had done.
105
316833
4226
စီးပွားရေးဆန်တဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေ
ရှာဖွေမှုမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးပါတယ်။
ရှာဖွေမှုမှာ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးပါတယ်။
05:33
By the 20th century,
106
321412
1470
၂၀ ရာစု မတိုင်မီမှာ
05:34
this commercial ethos was so powerful,
107
322906
3013
စီးပွားရေးဆန်တဲ့ ဓလေ့စရိုက်တွေဟာ
အားကောင်းလွန်းတော့
အားကောင်းလွန်းတော့
05:37
that any designers who deviated from it
108
325943
2524
ဒါကနေ သွေဖည်တဲ့ ဒီဇိုင်နာတိုင်းဟာ
05:40
risked being seen as cranks
or subversives.
or subversives.
109
328491
3607
ငကြောင် (သို့) အဖျက်သမားအဖြစ်
အမြင်ခံရတာကို စွန့်စားခဲ့တယ်။
အမြင်ခံရတာကို စွန့်စားခဲ့တယ်။
05:44
Now among them is one
of my great design heroes,
of my great design heroes,
110
332538
3816
ကဲ သူတို့ထဲက ကျွန်မရဲ့ ကြီးကျယ်တဲ့
ဒီဇိုင်းသူရဲကောင်းကတော့
ဒီဇိုင်းသူရဲကောင်းကတော့
05:48
the brilliant László Moholy-Nagy.
111
336378
2528
အရမ်းတော်တဲ့ Lászió Moholy-Nagy ပါ။
05:50
He was the Hungarian artist and designer
112
338930
2767
သူက ဟန်ဂေရီသား အနုပညာရှင်နဲ့
ဒီဇိုင်နာဖြစ်ပြီး
ဒီဇိုင်နာဖြစ်ပြီး
05:53
whose experiments with the impact
of technology on daily life
of technology on daily life
113
341721
4256
နေ့စဉ်ဘဝမှာ သူ့ရဲ့ စမ်းသပ်မှုတွေနဲ့
နည်းပညာ သက်ရောက်မှုဟာ
နည်းပညာ သက်ရောက်မှုဟာ
05:58
were so powerful
114
346001
1166
အရမ်း အားကောင်းလွန်းတော့
05:59
that they still influence
the design of the digital images
the design of the digital images
115
347191
3300
ဒါတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ဖုန်းနဲ့
ကွန်ပြူတာ စခရင်တွေမှာ မြင်ရတဲ့
ကွန်ပြူတာ စခရင်တွေမှာ မြင်ရတဲ့
06:02
we see on our phone and computer screens.
116
350515
2722
ဒစ်ဂျစ်တယ် ရုပ်ပုံတွေရဲ့
ဒီဇိုင်းကို ဩဇာလွှမ်းတုန်းပါ။
ဒီဇိုင်းကို ဩဇာလွှမ်းတုန်းပါ။
06:05
He radicalized the Bauhaus Design
School in 1920s Germany,
School in 1920s Germany,
117
353658
4697
သူဟာ ၁၉၂၀ ခုတေွမှာ Germany က Bauhaus
Desing School ကို အမြစ်လှန်ပြောင်းလဲခဲ့ကာ
Desing School ကို အမြစ်လှန်ပြောင်းလဲခဲ့ကာ
06:10
and yet some of his former
colleagues shunned him
colleagues shunned him
118
358379
2747
အရင်က သူ့အလုပ်ဖော်တွေ သူ့ကို
ရှောင်သွားခဲ့သေးတာက
ရှောင်သွားခဲ့သေးတာက
06:13
when he struggled to open a new
Bauhaus in Chicago years later.
Bauhaus in Chicago years later.
119
361150
4618
နောက်နှစ်တွေမှာ Chicago မှာ Bauhaus
အသစ်ဖွင့်ဖို့ ကြိုးပမ်းတဲ့အခါမှာပါ။
အသစ်ဖွင့်ဖို့ ကြိုးပမ်းတဲ့အခါမှာပါ။
06:18
Moholy's ideas were as bold
and incisive as ever,
and incisive as ever,
120
366194
4214
Moholy ရဲ့ စိတ်ကူးတွေဟာ ခါတိုင်းလိုပဲ
ရဲရင့်ပြီး ပြတ်သားခဲ့ပေမဲ့
ရဲရင့်ပြီး ပြတ်သားခဲ့ပေမဲ့
06:22
but his approach to design
was too experimental,
was too experimental,
121
370432
3727
ဒီဇိုင်းကို သူချဉ်းကပ်ပုံက အစမ်း
သဘောဆန်လွန်းပါတယ်၊
သဘောဆန်လွန်းပါတယ်၊
06:26
as was his insistence
on seeing it, as he put it,
on seeing it, as he put it,
122
374183
3484
သူ့ရဲ့ ဒါကိုမြင်ဖို့ မရမကတောင်းဆိုသလို၊
ဒါကို သူတင်ပြသလို၊
ဒါကို သူတင်ပြသလို၊
06:29
as an attitude, not a profession
to be in tune with the times.
to be in tune with the times.
123
377691
4299
သဘောထားတစ်ခု အနေနဲ့ ပညာရှင်တစ်
ယောက်ဖြစ်ဖို့ ကာလတွေနဲ့ မကိုက်ညီဘူး။
ယောက်ဖြစ်ဖို့ ကာလတွေနဲ့ မကိုက်ညီဘူး။
06:34
And sadly, the same applied
124
382782
1853
ဝမ်းနည်းစရာက အခြား ဒီဇိုင်း
06:36
to another design maverick:
Richard Buckminster Fuller.
Richard Buckminster Fuller.
125
384659
4484
သမားရိုးကျမလိုက်မှုကိုပါ အလားတူ သက်
ဆိုင်တာပါ။ Richard Buckminster Fuller ပါ။
ဆိုင်တာပါ။ Richard Buckminster Fuller ပါ။
06:41
He was yet another
brilliant design visionary
brilliant design visionary
126
389167
3690
သူက နောက်ထပ် တော်တဲ
ဒီဇိုင်းအမြင် ထက်မြက်သူနဲ့
ဒီဇိုင်းအမြင် ထက်မြက်သူနဲ့
06:44
and design activist,
127
392881
1417
ဒီဇိုင်းလှုပ်ရှားသူပါ။
06:46
who was completely committed
to designing a sustainable society
to designing a sustainable society
128
394322
4564
တည်တံ့တဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း ဒီဇိုင်းထုတ်ခြင်း
ကို အဲဒီလောက် တိုးတက်တဲ့ တွေးခေါ်နည်းမှာ
ကို အဲဒီလောက် တိုးတက်တဲ့ တွေးခေါ်နည်းမှာ
06:50
in such a forward-thinking way
129
398910
1880
လုံးဝကို နှစ်မြှပ်ထားသူပါ။
06:52
that he started talking about
the importance of environmentalism
the importance of environmentalism
130
400814
3340
ဒါက ၁၉၂၀ နှစ်တွေက ဒီဇိုင်းမှာ သဘာဝ
ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာဝါဒရဲ့ အရေးပါမှုကို
ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာဝါဒရဲ့ အရေးပါမှုကို
06:56
in design in the 1920s.
131
404178
2753
သူစတင်ပြောခဲ့တဲ့ တွေးခေါ်နည်းပါ။
06:59
Now he, despite his efforts,
132
407632
2453
ကဲ အားထုတ်မှုတွေရှိခဲ့သော်လည်း
07:02
was routinely mocked as a crank
by many in the design establishment,
by many in the design establishment,
133
410109
4733
သူ့ကို ငကြောင်ဆိုပြီး ဒီဇိုင်းအဖွဲ့အစည်းက
လူများစွာရဲ့ အမြဲလှောင်တာခံခဲ့ရတယ်။
လူများစွာရဲ့ အမြဲလှောင်တာခံခဲ့ရတယ်။
07:06
and admittedly,
134
414866
1168
မငြင်းသာတာကတော့
07:08
some of his experiments failed,
135
416058
1793
သူ့ စမ်းသပ်မှုတစ်ချို့ ကျရှုံးခဲ့တယ်၊
07:09
like the flying car
that never got off the ground.
that never got off the ground.
136
417875
2994
မြေပြင်က တစ်ခါမှ မကြွတဲ့
ကားပျံလိုမျိုးပေါ့။
ကားပျံလိုမျိုးပေါ့။
07:12
And yet, the geodesic dome,
137
420893
2048
ဒါပေမဲ့ အမိုးခုံးကိုင်း၊
07:14
his design formula to build
an emergency shelter
an emergency shelter
138
422965
3324
သစ်သား၊ သတ္ထု၊ ပလပ်စတစ်
အစအနတွေ သစ်ပင်နဲ့ စောင်စုတ်
အစအနတွေ သစ်ပင်နဲ့ စောင်စုတ်
07:18
from scraps of wood, metal, plastic,
139
426313
2681
ပလပ်စတစ် အခင်း အစအနတွေကနေ
07:21
bits of tree, old blankets,
plastic sheeting --
plastic sheeting --
140
429018
3246
အရေးပေါ်ခိုလှုံရာဆောက်ဖို့ သူ့ရဲ့
ဒီဇိုင်း ပုံသေနည်းကတော့
ဒီဇိုင်း ပုံသေနည်းကတော့
07:24
just about anything
that's available at the time --
that's available at the time --
141
432288
2747
အဲဒီချိန်မှာ ရရာ ဘာမဆိုပေါ့၊
07:27
is one of the greatest feats
of humanitarian design,
of humanitarian design,
142
435059
3571
လူသားဆန်တဲ့ ဒီဇိုင်းမှာ အကြီကျယ်ဆုံး
စွမ်းဆောင်မှု တစ်ခုဖြစ်ပြီး
စွမ်းဆောင်မှု တစ်ခုဖြစ်ပြီး
07:30
and has provided sorely needed refuge
143
438654
2663
အဲဒီကတည်းက ကြံရာမရ အခြေအနေတွေမှာ
07:33
to many, many people
in desperate circumstances
in desperate circumstances
144
441341
3223
လူတော်တော်များများ အသည်း
အသန်လိုအပ်တဲ့ ခိုလှုံရာကို
အသန်လိုအပ်တဲ့ ခိုလှုံရာကို
07:36
ever since.
145
444588
1231
ထောက်ပံ့ပေးပါတယ်။
07:38
Now, it was the courage
and verve of radical designers
and verve of radical designers
146
446446
4038
ကဲ ဒါကတော့ ကျွန်မကို ဒီဇိုင်းဆီ
ဆွဲခေါ်လိုက်တဲ့ Bucky နဲ့ Moholy တို့လို
ဆွဲခေါ်လိုက်တဲ့ Bucky နဲ့ Moholy တို့လို
07:42
like Bucky and Moholy
147
450508
1852
အမြစ်လှန်ပြောင်းလိုတဲ့
07:44
that drew me to design.
148
452384
2273
ဒီဇိုင်နာတွေရဲ့ သတ္တိနဲ့ မာန်ပါ။
07:46
I began my career as a news journalist
and foreign correspondent.
and foreign correspondent.
149
454681
4036
ကျွန်မဟာ သတင်းစာသမားနဲ့ နိုင်ငံခြား
သတင်းထောက်အဖြစ် အသက်မွေးမှု စတယ်။
သတင်းထောက်အဖြစ် အသက်မွေးမှု စတယ်။
07:50
I write about politics, economics
and corporate affairs,
and corporate affairs,
150
458741
3418
နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ စီးပွားလုပ်ငန်း
ကိစ္စတွေ ရေးခဲ့ပြီး
ကိစ္စတွေ ရေးခဲ့ပြီး
07:54
and I could have chosen
to specialize in any of those fields.
to specialize in any of those fields.
151
462183
3826
ဒီနယ်ပယ်တစ်ခုခုကို အထူးပြုဖို့
ရွေးခဲ့လောက်တာပေါ့။
ရွေးခဲ့လောက်တာပေါ့။
07:58
But I picked design,
152
466033
1744
ဒါပေမဲ့ ဒီဇိုင်းကို ရွေးခဲ့တယ်၊
07:59
because I believe it's one of the most
powerful tools at our disposal
powerful tools at our disposal
153
467801
3708
အကြောင်းက ဒါဟာ ဘဝအရည်အသွေး
တိုးတက်ဖို့ အလိုရှိရာ သုံးနိုင်တဲ့
တိုးတက်ဖို့ အလိုရှိရာ သုံးနိုင်တဲ့
08:03
to improve our quality of life.
154
471533
2419
အားအကောင်းဆုံး ကိရိယာဖြစ်လို့ပါ။
08:07
Thank you, fellow TED design buffs.
155
475755
2578
ကျေးဇူးပဲ၊ နှံ့စပ်တဲ့ TED
ဒီဇိုင်း အဖွဲ့သားတွေရေ။
ဒီဇိုင်း အဖွဲ့သားတွေရေ။
08:10
(Applause)
156
478357
1664
(လက်ခုပ်သံများ)
08:12
And greatly as I admire the achievements
of professional designers,
of professional designers,
157
480045
4408
ပညာရှင်ပီသတဲ့ ဒီဇိုင်နာတွေကို
အထူးလေးစားမိတာကြောင့်၊
အထူးလေးစားမိတာကြောင့်၊
08:16
which have been extraordinary and immense,
158
484477
2595
ဒါက လွန်ကဲ၊ ကြီးမားပါတယ်၊
08:19
I also believe
159
487096
1461
ကျွန်မလည်း ယုံကြည်မိတာက
08:20
that design benefits hugely
from the originality,
from the originality,
160
488581
3493
ကိုယ်ပိုင်ဟန်၊ သမားရိုးကျ
မဟုတ်တဲ့ စဉ်းစားနည်း၊
မဟုတ်တဲ့ စဉ်းစားနည်း၊
08:24
the lateral thinking
161
492098
1318
ပုန်ကန်သူ၊ သွေဖည်သူတွေရဲ့
08:25
and the resourcefulness
of its rebels and renegades.
of its rebels and renegades.
162
493440
3715
ဝမ်းစာပြည့်မှုကနေ ဒီဇိုင်းဟာကြီးမားတဲ့
အကျိုးကျေးဇူးပေးတာကိုပါ။
အကျိုးကျေးဇူးပေးတာကိုပါ။
08:29
And we're living at a remarkable
moment in design,
moment in design,
163
497683
3946
ကျွန်မတို့ဟာ ဒီဇိုင်းမှာရှိတဲ့ ထူးခြားတဲ့
ကာလမှာ ရှင်သန်နေတာပါ၊
ကာလမှာ ရှင်သန်နေတာပါ၊
08:33
because this is a time when the two camps
are coming closer together.
are coming closer together.
164
501653
4804
အကြောင်းက ဒီကာလဟာ တည်နေရာနှစ်ခု
အတူတူ နီးကပ်လာချိန်ဖြစ်လို့ပါ။
အတူတူ နီးကပ်လာချိန်ဖြစ်လို့ပါ။
08:38
Because even very basic advances
in digital technology
in digital technology
165
506481
4291
ဒစ်ဂျစ်တယ် နည်းပညာက
အခြေခံ တိုးတက်မှုတွေတောင်မှ
အခြေခံ တိုးတက်မှုတွေတောင်မှ
08:42
have enabled them to operate
increasingly independently,
increasingly independently,
166
510796
4284
ဒါတွေကို တိုးတိုးပြီး လွတ်လပ်စွာ
လည်ပတ်ဖို့ ထောက်ကူပေးထားပါတယ်။
လည်ပတ်ဖို့ ထောက်ကူပေးထားပါတယ်။
08:47
in or out of a commercial context,
167
515104
2414
စီးပွားဆန်တဲ့ အခြေအနေရဲ့
အတွင်း(သို့) အပြင်မှာ
အတွင်း(သို့) အပြင်မှာ
08:49
to pursue ever more ambitious
and eclectic objectives.
and eclectic objectives.
168
517542
5049
အရင်ထက်ပို အလှမ်းကျယ်ပြီး နှံ့စပ်တဲ့
ရည်မှန်းချက်တွေကို လေ့လာလိုက်စားဖို့ပါ။
ရည်မှန်းချက်တွေကို လေ့လာလိုက်စားဖို့ပါ။
08:54
So in theory,
169
522615
1646
ဒီတော့ သဘောတရား အနေနဲ့
08:56
basic platforms like crowdfunding,
cloud computing, social media
cloud computing, social media
170
524285
5287
အခြေခံ စနစ်တွေဖြစ်တဲ့ စုပေါင်းထည့်ဝင်၊
ခြင်း၊ မိုးတိမ်စနစ်နဲ့ လူမှုရေးမီဒီယာတွေဟာ
ခြင်း၊ မိုးတိမ်စနစ်နဲ့ လူမှုရေးမီဒီယာတွေဟာ
09:01
are giving greater freedom
to professional designers
to professional designers
171
529596
3444
ပညာရှင် ဒီဇိုင်နာတွေကို ပိုကြီးကျယ်တဲ့
လွတ်လပ်ခွင့်ပေးနေပြီး
လွတ်လပ်ခွင့်ပေးနေပြီး
09:05
and giving more resources
for the improvisational ones,
for the improvisational ones,
172
533064
3485
ရသလို ဖန်တီးနေသူတွေကိုတော့ ပိုမိုတဲ့
အရင်းအမြစ်တွေ ပေးနေတယ်၊
အရင်းအမြစ်တွေ ပေးနေတယ်၊
09:08
and hopefully,
173
536573
1157
မျှော်လင့်တာက
09:09
a more receptive response to their ideas.
174
537754
2505
သူတို့ စိတ်ကူးတွေကို ပိုသဘောပေါက်
လွယ်တဲ့ အဖြေပါ။
လွယ်တဲ့ အဖြေပါ။
09:12
Now, some of my favorite
examples of this are in Africa,
examples of this are in Africa,
175
540671
4167
ကဲ့ ဒါအတွက် ကျွန်မအကြိုက် နမူနာ
တစ်ချို့ကတော့ Africa မှာပါ။
တစ်ချို့ကတော့ Africa မှာပါ။
09:16
where a new generation of designers
176
544862
2127
အဲဒီမှာက ဒီဇိုင်နာ မျိုးဆက်သစ် တစ်ခုဟာ
09:19
are developing incredible
Internet of Things technologies
Internet of Things technologies
177
547013
3545
အံ့ဩဖွယ် Internet of Things နည်း
ပညာတွေကို တိုးတက်တီထွင်နေကြတယ်။
ပညာတွေကို တိုးတက်တီထွင်နေကြတယ်။
09:22
to fulfill Florence Nightingale's dream
of improving healthcare
of improving healthcare
178
550582
4604
သန့်ရှင်းတဲ့ ရေသွယ်စနစ်ထက် ဆဲလ်ဖုန်း
သုံးစွဲခွင့် ပိုရတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ
သုံးစွဲခွင့် ပိုရတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ
09:27
in countries where more people
now have access to cell phones
now have access to cell phones
179
555210
3548
Florence Nightingale ရဲ့
ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုရဲ့
ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုရဲ့
09:30
than to clean, running water.
180
558782
2185
အိပ်မက်ကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ပါ။
09:32
And among them is Arthur Zang.
181
560991
2627
သူတို့ထဲက တစ်ယောက်က Arthur Zang ပါ။
09:35
He's a young, Cameroonian design engineer
182
563642
2870
သူက ငယ်ရွယ်တဲ့ ကင်မရွန်း
ဒီဇိုင်း အင်ဂျင်နီယာပါ။
ဒီဇိုင်း အင်ဂျင်နီယာပါ။
09:38
who has a adapted a tablet
computer into the Cardiopad,
computer into the Cardiopad,
183
566536
4145
သူက တက်ဘလက်ကွန်ပြူတာကို အလွယ်သယ်နိုင်တဲ့
09:42
a mobile heart-monitoring device.
184
570705
2423
နှလုံးစစ်ဆေးကိရိယာ Cardiopad
အဖြစ် ပြောင်းခဲ့သူပါ။
အဖြစ် ပြောင်းခဲ့သူပါ။
09:45
It can be used to monitor the hearts
of patients in remote, rural areas.
of patients in remote, rural areas.
185
573152
4341
ဒါကို ဝေးလံတဲ့ ကျေးလက်ဒေသက လူနာတွေ
ရဲ့ နှလုံးတွေကို စစ်ဆေးဖို့ သုံးနိုင်တယ်။
ရဲ့ နှလုံးတွေကို စစ်ဆေးဖို့ သုံးနိုင်တယ်။
09:49
The data is then sent
on a cellular network
on a cellular network
186
577517
2646
နောက်တော့ ဒေတာကို မိုင်ရာချီဝေးတဲ့
ပစ္စည်းစုံတပ်ထားတဲ့
ပစ္စည်းစုံတပ်ထားတဲ့
09:52
to well-equipped hospitals
hundreds of miles away
hundreds of miles away
187
580187
3030
ဆေးရုံတွေဆီ စိစစ်ဖို့အတွက် ဆယ်လူလာ
09:55
for analysis.
188
583241
1176
ကွှန်ရက်ထဲပို့ပါတယ်။
09:56
And if any problems are spotted
by the specialists there,
by the specialists there,
189
584441
3305
အဲဒီက အထူးကုတွေက ပြဿနာ
တစ်ခုခု တွေ့တယ်ဆိုရင်
တစ်ခုခု တွေ့တယ်ဆိုရင်
09:59
a suitable course of treatment
is recommended.
is recommended.
190
587770
3224
သင့်တော်တဲ့ ကုသမှု
ဆေးပတ်တစ်ခု အကြံပေးပါတယ်။
ဆေးပတ်တစ်ခု အကြံပေးပါတယ်။
10:03
And this of course saves many patients
191
591018
2311
ဒါဟာ တကယ်တော့ ဒီဆေးရုံတွေဆီ ရှည်ကြာ၊
10:05
from making long, arduous, expensive
and often pointless journeys
and often pointless journeys
192
593353
5205
ခက်ခဲပြီး စျေးကြီးကာ မကြာခဏ အကျိုးမဲ့တဲ့
ခရီးတွေ ထွက်ခြင်းကနေ လူအများကြီးကို
ခရီးတွေ ထွက်ခြင်းကနေ လူအများကြီးကို
10:10
to those hospitals,
193
598582
1318
ကယ်တင်ပေးပပြီး
10:11
and makes it much, much likelier
194
599924
2279
သူတို့ နှလုံးတွေဟာ တကယ်ပဲ စစ်ဆေးခံရမယ်
10:14
that their hearts
will actually be checked.
will actually be checked.
195
602227
2601
ဆိုတာကို ပုံပိုပြီး ဖြစ်နိုင်
လာအောင် လုပ်ပေးတာပါ။
လာအောင် လုပ်ပေးတာပါ။
10:17
Arthur Zang started working
on the Cardiopad eight years ago,
on the Cardiopad eight years ago,
196
605298
3322
Arthur Zang ဟာ Cardiopad ကို
သူ့ရဲ တက္ကသိုလ် နောက်ဆုံးနှစ်မှာ
သူ့ရဲ တက္ကသိုလ် နောက်ဆုံးနှစ်မှာ
10:20
in his final year at university.
197
608644
2723
လွန်ခဲ့တဲ့ ရှစ်နှစ်က စလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
10:23
But he failed to persuade
any conventional sources
any conventional sources
198
611391
3415
ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့ ပရောဂျက်
အောင်မြင်ဖို့ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုပေးဖို့
အောင်မြင်ဖို့ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုပေးဖို့
10:26
to give him investment to get
the project off the ground.
the project off the ground.
199
614830
3427
အစဉ်အလာ အရင်းအမြစ်တွေကို
ဖျောင်းဖျဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။
ဖျောင်းဖျဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။
10:30
He posted the idea on Facebook,
200
618281
1873
သူ့ရဲ့ စိတ်ကူးကို Facebook မှာတင်တော့
10:32
where a Cameroonian
government official saw it
government official saw it
201
620178
2656
အဲဒီမှာ ကင်မရွန်း အစိုးရ
အာဏာပိုင်တစ်ဦး တွေ့သွားကာ
အာဏာပိုင်တစ်ဦး တွေ့သွားကာ
10:34
and managed to secure
a government grant for him.
a government grant for him.
202
622858
2953
သူ့အတွက် အစိုးရ ထောက်ပံ့ကြေးရဖို့
သေချာအောင် စီမံပေးခဲ့တယ်။
သေချာအောင် စီမံပေးခဲ့တယ်။
10:38
He's now developing
not only the Cardiopad,
not only the Cardiopad,
203
626119
3036
အခု သူဟာ Cardiopad သာမကပဲ
အခြား မိုဘိုင်း ဆေးပညာဆိုင်ရာ
အခြား မိုဘိုင်း ဆေးပညာဆိုင်ရာ
10:41
but other mobile medical devices
to treat different conditions.
to treat different conditions.
204
629179
4628
ကိရိယာတွေကိုလည်း အခြေအနေ အမျိုးမျိုးမှာ
ကုသဖို့ တီထွင်ဖန်တီးနေပါတယ်။
ကုသဖို့ တီထွင်ဖန်တီးနေပါတယ်။
10:45
And he isn't alone,
205
633831
1646
ပြီးတော့ သူတစ်ဦးတည်း မဟုတ်ပါဘူး။
10:47
because there are many other
inspiring and enterprising designers
inspiring and enterprising designers
206
635501
4923
အကြောင်းက အခြားများစွာသော ထက်မြက်
ပြီး ကြံရည်ဖန်ရည်ရှိတဲ့ ဒီဇိုင်နာတွေဟာလည်း
ပြီး ကြံရည်ဖန်ရည်ရှိတဲ့ ဒီဇိုင်နာတွေဟာလည်း
10:52
who are also pursuing
extraordinary projects of their own.
extraordinary projects of their own.
207
640448
3892
သူတို့ကိုယ်ပိုင် ထူးခြားတဲ့ ပရောဂျက်
တွေကို လိုက်စားသူတွေ ရှိပါတယ်။
တွေကို လိုက်စားသူတွေ ရှိပါတယ်။
10:56
And I'm going to finish
by looking at just a few of them.
by looking at just a few of them.
208
644364
3546
ဒါတွေထဲက တစ်ချို့ကိုပဲ ကြည့်လိုက်ရင်း
ကျွန်မ အဆုံးသတ်ပါတော့မယ်။
ကျွန်မ အဆုံးသတ်ပါတော့မယ်။
10:59
One is Peek Vision.
209
647934
2255
တစ်ခုက Peek Vision ပါ။
11:02
This is a group of doctors
and designers in Kenya,
and designers in Kenya,
210
650213
3075
ဒါဟာ ကင်ညာက ဆရာဝန်တွေနဲ့
ဒီဇိုင်နာတွေရဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ပါ၊
ဒီဇိုင်နာတွေရဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ပါ၊
11:05
who've developed an Internet of Things
technology of their own,
technology of their own,
211
653312
3209
သူတို့ကိုယ်ပိုင် Internet of Things
နည်းပညာကို သယ်လို့ရတဲ့ မျက်စိ
နည်းပညာကို သယ်လို့ရတဲ့ မျက်စိ
11:08
as a portable eye examination kit.
212
656545
2601
စစ်ဆေးရေး ကိရိယာ တစ်စုံအဖြစ်
ထွင်ထားသူတွေပါ။
ထွင်ထားသူတွေပါ။
11:11
Then there's Gabriel Maher,
213
659639
1922
ပြီးတော့ Gabriel Maher ပါ၊
11:13
who is developing a new design language
214
661585
2074
ကျွန်မတို့ရဲ့ပြောင်းလဲနေတဲ့ ကျား၊ မ
11:15
to enable us to articulate the subtleties
of our changing gender identities,
of our changing gender identities,
215
663683
5120
လက္ခဏာတွေရဲ့ သိမ်မွေ့မှုတွေကို အစဉ်အလာ
သမားရိုးကျတွေ လက်ကိုင်မပြုပဲ
သမားရိုးကျတွေ လက်ကိုင်မပြုပဲ
11:20
without recourse
to traditional stereotypes.
to traditional stereotypes.
216
668827
2885
ပီပီသသ ဆိုနိုင်ဖို့ ဒီဇိုင်း ဘာသာ
စကားသစ်ကို တီထွင်နေသူပါ။
စကားသစ်ကို တီထွင်နေသူပါ။
11:23
All of these designers and many more
are pursuing their dreams,
are pursuing their dreams,
217
671736
4267
အဲဒီ ဒီဇိုင်နာအားလုံးနဲ့ များစွာတို့ဟာ
သူတို့ အိပ်မက်တွေနောက် လိုက်နေတာပါ၊
သူတို့ အိပ်မက်တွေနောက် လိုက်နေတာပါ၊
11:28
by the making the most
of their newfound freedom,
of their newfound freedom,
218
676027
2626
အသစ်တွေ့ရှိတဲ့ လွတ်လပ်မှုရဲ့
အများစုကို ဖန်တီးရင်း၊
အများစုကို ဖန်တီးရင်း၊
11:30
with the discipline
of professional designers
of professional designers
219
678677
2898
ဝါရင့် ဒီဇိုင်နာတွေရဲ့ ကျင့်ဝတ်နဲ့
11:33
and the resourcefulness
of rebels and renegades.
of rebels and renegades.
220
681599
2902
ပုန်ကန်သူတွေ၊ သွေဖည်သူတွေရဲ့
ဝမ်းစာပြည့်မှုနဲ့ပါ။
ဝမ်းစာပြည့်မှုနဲ့ပါ။
11:36
And we all stand to benefit.
221
684525
2062
ကျွန်မတို့အားလုံး
အကျိုးခံစားခွင့်ရှိပါတယ်။
အကျိုးခံစားခွင့်ရှိပါတယ်။
11:38
Thank you.
222
686611
1163
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
11:39
(Applause)
223
687798
3519
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Alice Rawsthorn - Design criticColumnist and author Alice Rawsthorn illuminates the mesh of design woven into every aspect of our everyday lives and communities.
Why you should listen
As a columnist for Frieze and a writer for the International New York Times, Alice Rawsthorn explores the world of design, seeking projects that fit their function "while also being responsible, ethically and environmentally, and desirable." In 2015, Rawsthorn launched a daily Instagram diary to demonstrate how social media could enrich the collective conversation on design.
In her acclaimed book Hello World: Where Design Meets Life, Rawsthorn demonstrates the influence and impact of design on our lives and culture. She is active with various arts organizations, including London's Chisenhale Gallery and Michael Clark's contemporary dance company (where she chairs the boards of trustees).
Alice Rawsthorn | Speaker | TED.com