ABOUT THE SPEAKER
Tim Harford - Economist, journalist, broadcaster
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences.

Why you should listen

In the Undercover Economist column he writes for the Financial Times, Tim Harford looks at familiar situations in unfamiliar ways and explains the fundamental principles of the modern economy. He illuminates them with clear writing and a variety of examples borrowed from daily life.

His book, Adapt: Why Success Always Starts With Failure, argues that the world has become far too unpredictable and complex for today's challenges to be tackled with ready-made solutions and expert opinions. Instead, Harford suggests, we need to learn to embrace failure and to constantly adapt, to improvise rather than plan, to work from the bottom up rather than the top down. His next book, Messy: Thriving in a Tidy-Minded World will be published in September 2016. 

Harford also presents the BBC radio series More or Less, a rare broadcast program devoted, as he says, to "the powerful, sometimes beautiful, often abused but ever ubiquitous world of numbers."

He says: "I’d like to see many more complex problems approached with a willingness to experiment."

More profile about the speaker
Tim Harford | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2011

Tim Harford: Trial, error and the God complex

Tim Harford: Tim Harford: Vallen en opstaan en het godcomplex

Filmed:
2,044,503 views

Economisch auteur Tim Harford bestudeert complexe systemen -- en vindt een verrassende link tussen de succesvolle systemen: ze zijn gebouwd door te experimenteren met vallen en opstaan. In deze sprankelende talk uit TEDGlobal 2011, vraagt ​​hij ons om onze onzekerheid te aanvaarden en betere fouten te maken.
- Economist, journalist, broadcaster
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
It's the SecondTweede WorldWereld WarOorlog.
0
0
2000
Het is de Tweede Wereldoorlog,
00:17
A GermanDuits prisongevangenis campkamp.
1
2000
3000
in een Duits gevangenenkamp
00:20
And this man,
2
5000
3000
en deze man,
00:23
ArchieArchie CochraneCochrane,
3
8000
3000
Archie Cochrane,
00:26
is a prisonergevangene of waroorlog and a doctordoctor,
4
11000
3000
is krijgsgevangene en arts.
00:29
and he has a problemprobleem.
5
14000
3000
Hij heeft een probleem.
00:32
The problemprobleem is that the menmannen underonder his carezorg
6
17000
3000
De mannen onder zijn hoede
00:35
are sufferinglijden
7
20000
2000
lijden aan een ondraaglijke
00:37
from an excruciatingondraaglijk and debilitatingslopende conditionstaat
8
22000
3000
en invaliderende aandoening
00:40
that ArchieArchie doesn't really understandbegrijpen.
9
25000
3000
die Archie niet echt begrijpt.
00:43
The symptomssymptomen
10
28000
2000
De symptomen
00:45
are this horribleverschrikkelijk swellingzwelling up of fluidsvloeistoffen underonder the skinhuid.
11
30000
3000
zijn verschrikkelijke vochtophopingen onder de huid.
00:48
But he doesn't know whetherof it's an infectioninfectie, whetherof it's to do with malnutritionondervoeding.
12
33000
3000
Hij weet niet of het een infectie is of dat het te maken heeft met ondervoeding.
00:51
He doesn't know how to curegenezen it.
13
36000
2000
Hij weet niet hoe hij het kan genezen en
00:53
And he's operatingbedrijfs- in a hostilevijandig environmentmilieu.
14
38000
3000
hij moet werken in een vijandige omgeving.
00:56
And people do terribleverschrikkelijk things in warsoorlogen.
15
41000
2000
Mensen doen vreselijke dingen in oorlogen.
00:58
The GermanDuits campkamp guardsbewakers, they'veze hebben got boredverveeld.
16
43000
3000
Om de verveling te verdrijven, schieten Duitse kampbewakers
01:01
They'veZe hebben takeningenomen to just firingvuren into the prisongevangenis campkamp at randomwillekeurig
17
46000
2000
gewoon willekeurig
01:03
for funpret.
18
48000
2000
in het gevangenenkamp.
01:05
On one particularbijzonder occasiongelegenheid,
19
50000
2000
Op een bepaald moment
01:07
one of the guardsbewakers threwwierp a grenadegranaat into the prisoners'gevangenen lavatorytoilet
20
52000
3000
gooide een van de bewakers een granaat naar het toilet
01:10
while it was fullvol of prisonersgevangenen.
21
55000
3000
terwijl het vol zat met gevangenen.
01:13
He said he heardgehoord suspiciousverdacht laughtergelach.
22
58000
2000
Hij zei dat hij verdacht lachen had gehoord.
01:15
And ArchieArchie CochraneCochrane, as the campkamp doctordoctor,
23
60000
3000
Als kamparts was Archie Cochrane
01:18
was one of the first menmannen in
24
63000
2000
een van de eerste mannen
01:20
to clearduidelijk up the messknoeien.
25
65000
2000
om de troep op te ruimen.
01:22
And one more thing:
26
67000
2000
Nog iets:
01:24
ArchieArchie was sufferinglijden from this illnessziekte himselfzichzelf.
27
69000
3000
Archie leed ook zelf aan deze ziekte.
01:27
So the situationsituatie seemedscheen prettymooi desperateten einde raad.
28
72000
3000
Dus de situatie leek behoorlijk hopeloos.
01:30
But ArchieArchie CochraneCochrane
29
75000
2000
Maar Archie Cochrane
01:32
was a resourcefulvindingrijk personpersoon.
30
77000
3000
was een vindingrijk persoon.
01:35
He'dHij zou alreadynu al smuggledgesmokkeld vitaminvitamine C into the campkamp,
31
80000
3000
Hij had al vitamine C in het kamp gesmokkeld,
01:38
and now he managedbeheerd
32
83000
2000
en nu wist hij
01:40
to get holdhouden of suppliesbenodigdheden of marmiteMarmite
33
85000
2000
leveringen van marmite op de zwarte markt
01:42
on the blackzwart marketmarkt.
34
87000
2000
te bemachtigen.
01:44
Now some of you will be wonderingafvragen what marmiteMarmite is.
35
89000
3000
Een aantal van jullie zullen zich afvragen wat marmite is.
01:47
MarmiteMarmite is a breakfastontbijt spreadverspreiding belovedgeliefd of the BritishBritse.
36
92000
3000
Marmite is het favoriete ontbijtsmeersel
van de Britten.
01:50
It lookslooks like cruderuw oilolie-.
37
95000
2000
Het ziet eruit als ruwe olie.
01:52
It tastessmaken ...
38
97000
2000
Het smaakt ...
01:54
zestypittige.
39
99000
2000
pittig.
01:56
And importantlybelangrijker,
40
101000
2000
En belangrijker nog:
01:58
it's a richrijk sourcebron
41
103000
2000
het is een rijke bron
02:00
of vitaminvitamine B12.
42
105000
2000
van vitamine B12.
02:02
So ArchieArchie splitssplitsingen the menmannen underonder his carezorg as bestbeste he can
43
107000
3000
Archie splitst de mannen onder zijn hoede zo goed als hij kan
02:05
into two equalGelijk groupsgroepen.
44
110000
2000
op in twee gelijke groepen.
02:07
He givesgeeft halfvoor de helft of them vitaminvitamine C.
45
112000
2000
Hij geeft de helft van hen vitamine C,
02:09
He givesgeeft halfvoor de helft of them vitaminvitamine B12.
46
114000
3000
de andere helft vitamine B12.
02:12
He very carefullyvoorzichtig and meticulouslyminutieus notesaantekeningen his resultsuitslagen
47
117000
3000
Hij maakt in een schrift zeer zorgvuldig en nauwgezet
02:15
in an exerciseoefening bookboek.
48
120000
2000
aantekeningen van zijn resultaten.
02:17
And after just a fewweinig daysdagen,
49
122000
2000
Na een paar dagen
02:19
it becomeswordt clearduidelijk
50
124000
2000
wordt het duidelijk
02:21
that whateverwat dan ook is causingveroorzakend this illnessziekte,
51
126000
3000
dat, wat ook de oorzaak is van deze ziekte,
02:24
marmiteMarmite is the curegenezen.
52
129000
3000
marmite de remedie is.
02:27
So CochraneCochrane then goesgaat to the GermansDuitsers who are runninglopend the prisongevangenis campkamp.
53
132000
3000
Cochrane gaat naar de Duitsers die het gevangenenkamp beheren.
02:30
Now you've got to imaginestel je voor at the momentmoment --
54
135000
2000
Op dat moment --
02:32
forgetvergeten this photofoto, imaginestel je voor this guy
55
137000
2000
vergeet deze foto, stel je deze kerel voor
02:34
with this long gingergember beardbaard and this shockschok of redrood hairhaar-.
56
139000
3000
met een lange rosse baard en een bos rood haar.
02:37
He hasn'theeft niet been ablein staat to shavescheren -- a sortsoort of BillyBilly ConnollyConnolly figurefiguur.
57
142000
3000
Hij kon zich niet scheren - een soort van Billy Connolly figuur.
02:40
CochraneCochrane, he startsstarts rantingrazen en tieren at these GermansDuitsers
58
145000
2000
Cochrane begint tekeer te gaan tegen de Duitsers
02:42
in this ScottishSchotse accentaccent --
59
147000
2000
in zijn Schots accent -
02:44
in fluentvloeiend GermanDuits, by the way, but in a ScottishSchotse accentaccent --
60
149000
3000
in vloeiend Duits tussen haakjes, maar met een Schots accent -
02:47
and explainslegt uit to them how GermanDuits culturecultuur was the culturecultuur
61
152000
3000
en legt aan hen uit dat de Duitse cultuur, dé cultuur is
02:50
that gavegaf SchillerSchiller and GoetheGoethe to the worldwereld-.
62
155000
2000
die Schiller en Goethe voortbracht.
02:52
And he can't understandbegrijpen
63
157000
2000
Hij kan niet begrijpen
02:54
how this barbarismbarbarisme can be toleratedgetolereerd,
64
159000
2000
hoe deze onmenselijkheid kan worden getolereerd.
02:56
and he ventsopeningen his frustrationsfrustraties.
65
161000
3000
Hij ventileert zijn frustraties.
02:59
And then he goesgaat back to his quartersvertrekken,
66
164000
3000
Dan gaat hij terug naar zijn kamer,
03:02
breaksbreaks down and weepshuilt
67
167000
3000
stort in en huilt
03:05
because he's convincedovertuigd that the situationsituatie is hopelesshopeloos.
68
170000
3000
omdat hij ervan overtuigd is dat de situatie hopeloos is.
03:10
But a youngjong GermanDuits doctordoctor
69
175000
3000
Maar een jonge Duitse arts
03:13
picksPicks up ArchieArchie Cochrane'sDe Cochrane exerciseoefening bookboek
70
178000
3000
leest Archie Cochrane's aantekeningen
03:16
and sayszegt to his colleaguescollega's,
71
181000
4000
en zegt tegen zijn collega's:
03:20
"This evidencebewijsmateriaal is incontrovertibleonweerlegbaar.
72
185000
5000
"Dit bewijs is onweerlegbaar.
03:25
If we don't supplylevering vitaminsvitaminen to the prisonersgevangenen,
73
190000
3000
Als we geen vitaminen leveren aan de gevangenen,
03:28
it's a waroorlog crimemisdrijf."
74
193000
2000
begaan we een oorlogsmisdaad."
03:30
And the nextvolgende morningochtend-,
75
195000
2000
De volgende ochtend
03:32
suppliesbenodigdheden of vitaminvitamine B12 are deliveredgeleverd to the campkamp,
76
197000
3000
wordt vitamine B12 aangeleverd in het kamp
03:35
and the prisonersgevangenen beginbeginnen to recoverherstellen.
77
200000
3000
en de gevangenen beginnen te herstellen.
03:39
Now I'm not tellingvertellen you this storyverhaal
78
204000
2000
Ik vertel jullie dit verhaal niet
03:41
because I think ArchieArchie CochraneCochrane is a dudedude,
79
206000
2000
omdat ik denk dat Archie Cochrane een geweldige kerel is,
03:43
althoughhoewel ArchieArchie CochraneCochrane is a dudedude.
80
208000
4000
hoewel Archie Cochrane een geweldige kerel is.
03:47
I'm not even tellingvertellen you the storyverhaal
81
212000
2000
Ik vertel jullie het verhaal zelfs niet
03:49
because I think we should be runninglopend
82
214000
2000
omdat ik vind dat we meer zorgvuldig gecontroleerde
03:51
more carefullyvoorzichtig controlledgecontroleerde randomizedgerandomiseerde trialstrials
83
216000
2000
gerandomiseerde studies moeten uitvoeren
03:53
in all aspectsaspecten of publicopenbaar policyhet beleid,
84
218000
2000
in alle aspecten van het beleid.
03:55
althoughhoewel I think that would alsoook be completelyhelemaal awesomegeweldig.
85
220000
4000
Hoewel ik denk dat dat geweldig zou zijn.
03:59
I'm tellingvertellen you this storyverhaal
86
224000
2000
Ik vertel jullie dit verhaal
04:01
because ArchieArchie CochraneCochrane, all his life,
87
226000
3000
omdat Archie Cochrane zijn hele leven
04:04
foughtvochten againsttegen a terribleverschrikkelijk afflictionaandoening,
88
229000
4000
vocht tegen een vreselijke aandoening.
04:08
and he realizedrealiseerde it was debilitatingslopende to individualsindividuen
89
233000
4000
Hij besefte dat het mensen verzwakt
04:12
and it was corrosivebijtende to societiessamenlevingen.
90
237000
2000
en samenlevingen ondermijnt.
04:14
And he had a namenaam for it.
91
239000
2000
Hij had er een naam voor:
04:16
He calledriep it the God complexcomplex.
92
241000
3000
het godcomplex.
04:19
Now I can describebeschrijven the symptomssymptomen of the God complexcomplex very, very easilygemakkelijk.
93
244000
4000
Ik kan de symptomen van het godcomplex heel, heel gemakkelijk beschrijven.
04:23
So the symptomssymptomen of the complexcomplex
94
248000
3000
De symptomen van het complex zijn:
04:26
are, no matterer toe doen how complicatedingewikkeld the problemprobleem,
95
251000
3000
het maakt niet uit hoe ingewikkeld het probleem is,
04:29
you have an absolutelyAbsoluut overwhelmingoverweldigend beliefgeloof
96
254000
3000
je hebt een absoluut overweldigend geloof
04:32
that you are infalliblyonfeilbaar right in your solutionoplossing.
97
257000
4000
dat je onfeilbaar juist bent in je oplossing.
04:36
Now ArchieArchie was a doctordoctor,
98
261000
2000
Archie was een arts.
04:38
so he hunghung around with doctorsartsen a lot.
99
263000
2000
Hij ging met veel artsen om.
04:40
And doctorsartsen sufferlijden from the God complexcomplex a lot.
100
265000
3000
Veel artsen lijden aan het godcomplex.
04:43
Now I'm an economisteconoom, I'm not a doctordoctor,
101
268000
2000
Ik ben een econoom, ik ben geen dokter
04:45
but I see the God complexcomplex around me all the time
102
270000
2000
maar het godcomplex is ook alomtegenwoordig
04:47
in my fellowkameraad economistseconomen.
103
272000
2000
bij mijn collega-economen.
04:49
I see it in our businessbedrijf leadersleiders.
104
274000
2000
Ik zie het in onze bedrijfsleiders.
04:51
I see it in the politicianspolitici we votestemmen for --
105
276000
2000
Ik zie het in de politici waar we voor stemmen -
04:53
people who, in the facegezicht of an incrediblyongelooflijk complicatedingewikkeld worldwereld-,
106
278000
4000
mensen die, in een ongelooflijk gecompliceerde wereld,
04:57
are neverthelessniettemin absolutelyAbsoluut convincedovertuigd
107
282000
3000
toch absoluut overtuigd zijn
05:00
that they understandbegrijpen the way that the worldwereld- workswerken.
108
285000
3000
dat ze begrijpen op welke manier de wereld werkt.
05:03
And you know, with the futuretoekomst billionsmiljarden that we'vewij hebben been hearinggehoor about,
109
288000
3000
Met miljarden mensen en nog veel meer te verwachten,
05:06
the worldwereld- is simplyeenvoudigweg farver too complexcomplex
110
291000
2000
is de wereld gewoon veel te complex
05:08
to understandbegrijpen in that way.
111
293000
2000
om op die manier begrepen te worden.
05:10
Well let me give you an examplevoorbeeld.
112
295000
2000
Laat ik jullie een voorbeeld geven.
05:12
ImagineStel je voor for a momentmoment
113
297000
2000
Stel jullie even voor
05:14
that, insteadin plaats daarvan of TimTim HarfordHarford in frontvoorkant of you,
114
299000
2000
dat in plaats van Tim Harford,
05:16
there was HansHans RoslingRosling presentingpresenteren his graphsgrafieken.
115
301000
3000
Hans Rosling hier voor jullie staat met een presentatie van zijn grafieken.
05:19
You know HansHans:
116
304000
2000
Je kent Hans:
05:21
the MickMick JaggerMick Jagger of TEDTED.
117
306000
2000
de Mick Jagger van TED.
05:23
(LaughterGelach)
118
308000
2000
(Gelach)
05:25
And he'dhij zou be showingtonen you these amazingverbazingwekkend statisticsstatistieken,
119
310000
2000
Hij zou jullie verbazingwekkende statistieken
05:27
these amazingverbazingwekkend animationsanimaties.
120
312000
2000
en verbazingwekkende animaties laten zien.
05:29
And they are brilliantbriljant; it's wonderfulprachtig work.
121
314000
2000
Briljant en geweldig werk!
05:31
But a typicaltypisch HansHans RoslingRosling graphdiagram:
122
316000
2000
De typische Hans Rosling-grafiek:
05:33
think for a momentmoment, not what it showsshows,
123
318000
3000
denk even na, niet over wat het laat zien,
05:36
but think insteadin plaats daarvan about what it leavesbladeren out.
124
321000
3000
maar over wat het weglaat.
05:39
So it'llhet zal showtonen you GDPBBP perper capitacapita,
125
324000
3000
Hij zal je het bbp per hoofd van de bevolking laten zien,
05:42
populationbevolking, longevitylang leven,
126
327000
2000
bevolking, levensduur,
05:44
that's about it.
127
329000
2000
dat is het zo'n beetje.
05:46
So threedrie piecesstukken of datagegevens for eachelk countryland --
128
331000
2000
Dus drie soorten gegevens voor elk land -
05:48
threedrie piecesstukken of datagegevens.
129
333000
2000
drie soorten gegevens.
05:50
ThreeDrie piecesstukken of datagegevens is nothing.
130
335000
2000
Drie soorten gegevens stelt niets voor.
05:52
I mean, have a look at this graphdiagram.
131
337000
2000
Ik bedoel, kijk eens naar deze grafiek.
05:54
This is producedgeproduceerd by the physicistnatuurkundige CesarCesar HidalgoHidalgo.
132
339000
2000
Hij werd gemaakt door de natuurkundige Cesar Hidalgo.
05:56
He's at MITMIT.
133
341000
2000
Cesar is verbonden aan het MIT.
05:58
Now you won'tzal niet be ablein staat to understandbegrijpen a wordwoord of it,
134
343000
2000
Je zult er geen woord van begrijpen.
06:00
but this is what it lookslooks like.
135
345000
2000
Dit is hoe hij eruit ziet.
06:02
CesarCesar has trolledtrolled the databasedatabank
136
347000
2000
Cesar heeft de database
06:04
of over 5,000 differentverschillend productsproducten,
137
349000
3000
van meer dan 5000 verschillende producten doorgeploegd
06:07
and he's used techniquestechnieken of networknetwerk analysisanalyse
138
352000
5000
met technieken zoals netwerkanalyse
06:12
to interrogateondervragen this databasedatabank
139
357000
2000
om de database te ondervragen
06:14
and to graphdiagram relationshipsrelaties betweentussen the differentverschillend productsproducten.
140
359000
2000
en grafieken te maken van de relaties tussen de verschillende producten.
06:16
And it's wonderfulprachtig, wonderfulprachtig work.
141
361000
2000
Het is prachtig, prachtig werk.
06:18
You showtonen all these interconnectionsinterconnecties, all these interrelationsonderlinge verbanden.
142
363000
3000
Hij toont al die onderlinge verbindingen, al die onderlinge relaties.
06:21
And I think it'llhet zal be profoundlydiep usefulnuttig
143
366000
2000
Ik denk dat dit van groot nut zal zijn
06:23
in understandingbegrip how it is that economieseconomieën growgroeien.
144
368000
3000
om de groei van economieën te begrijpen.
06:26
BrilliantBriljant work.
145
371000
2000
Briljant werk.
06:28
CesarCesar and I triedbeproefd to writeschrijven a piecestuk for The NewNieuw YorkYork TimesTijden MagazineMagazine
146
373000
2000
Cesar en ik probeerden een stuk voor het New York Times Magazine te schrijven
06:30
explaininguitleggen how this workswerken.
147
375000
2000
om uit te leggen hoe dit werkt.
06:32
And what we learnedgeleerd
148
377000
2000
Wat we geleerd hebben,
06:34
is Cesar'sCesar van work is farver too good to explainuitleg geven
149
379000
2000
is dat Cesar's werk veel te goed is om uit te leggen
06:36
in The NewNieuw YorkYork TimesTijden MagazineMagazine.
150
381000
2000
in het New York Times magazine.
06:40
FiveVijf thousandduizend productsproducten --
151
385000
3000
5000 producten -
06:43
that's still nothing.
152
388000
2000
dat is nog steeds niets.
06:45
FiveVijf thousandduizend productsproducten --
153
390000
2000
5000 producten -
06:47
imaginestel je voor countingtelling everyelk productartikel categorycategorie
154
392000
2000
Stel je voor dat elke productcategorie
06:49
in CesarCesar Hidalgo'sHidalgo's datagegevens.
155
394000
2000
in Cesar Hidalgo’s gegevens geteld wordt.
06:51
ImagineStel je voor you had one secondtweede
156
396000
2000
Reken één seconde
06:53
perper productartikel categorycategorie.
157
398000
2000
per productcategorie.
06:55
In about the lengthlengte of this sessionsessie,
158
400000
3000
Tijdens de duur van deze zitting,
06:58
you would have countedgeteld all 5,000.
159
403000
2000
zou je ze alle 5000 geteld hebben.
07:00
Now imaginestel je voor doing the samedezelfde thing
160
405000
2000
Stel je voor dat je hetzelfde doet
07:02
for everyelk differentverschillend typetype of productartikel on saleverkoop in WalmartWalmart.
161
407000
3000
voor elk ander type product te koop in Walmart.
07:05
There are 100,000 there. It would take you all day.
162
410000
3000
Er zijn er 100.000. Het zou je de hele dag kosten.
07:08
Now imaginestel je voor tryingproberen to counttellen
163
413000
2000
Stel je nu eens voor dat je
07:10
everyelk differentverschillend specificspecifiek productartikel and serviceservice
164
415000
3000
elk verschillend specifiek product en dienst telt,
07:13
on saleverkoop in a majorgroot economyeconomie
165
418000
2000
te koop in een grote economie
07:15
suchzodanig as TokyoTokyo, LondonLonden or NewNieuw YorkYork.
166
420000
2000
zoals Tokio, Londen of New York.
07:17
It's even more difficultmoeilijk in EdinburghEdinburgh
167
422000
2000
Het is nog moeilijker in Edinburgh
07:19
because you have to counttellen all the whiskywhisky and the tartanTartan.
168
424000
3000
want je moet alle whisky en kilts tellen.
07:22
If you wanted to counttellen everyelk productartikel and serviceservice
169
427000
2000
Als je ieder product en service,
07:24
on offeraanbod in NewNieuw YorkYork --
170
429000
2000
aangeboden in New York zou willen tellen -
07:26
there are 10 billionmiljard of them --
171
431000
2000
kom je aan 10 miljard -
07:28
it would take you 317 yearsjaar.
172
433000
3000
het zou je 317 jaar kosten.
07:31
This is how complexcomplex the economyeconomie we'vewij hebben createdaangemaakt is.
173
436000
3000
Zo complex is de door ons gecreëerde economie.
07:34
And I'm just countingtelling toastersbroodroosters here.
174
439000
2000
En ik tel gewoon broodroosters hier.
07:36
I'm not tryingproberen to solveoplossen the MiddleMidden EastEast problemprobleem.
175
441000
2000
Ik probeer niet om het Midden-Oostenprobleem op te lossen.
07:39
The complexityingewikkeldheid here is unbelievableongelooflijk.
176
444000
3000
De complexiteit hier is ongelooflijk.
07:42
And just a piecestuk of contextcontext --
177
447000
2000
Een stukje van de context:
07:44
the societiessamenlevingen in whichwelke our brainshersenen evolvedgeëvolueerd
178
449000
2000
de maatschappij waarin onze hersenen geëvolueerd zijn,
07:46
had about 300 productsproducten and servicesdiensten.
179
451000
2000
had ongeveer 300 producten en diensten.
07:48
You could counttellen them in fivevijf minutesnotulen.
180
453000
3000
Het duurde vijf minuten om ze te tellen.
07:51
So this is the complexityingewikkeldheid of the worldwereld- that surroundsomringt us.
181
456000
3000
Dit is de complexiteit van de wereld die ons omringt.
07:54
This perhapsmisschien is why
182
459000
2000
Dit is misschien de reden waarom
07:56
we find the God complexcomplex so temptingverleidelijk.
183
461000
3000
we het godcomplex zo aantrekkelijk vinden.
07:59
We tendde neiging hebben to retreatretraite and say, "We can drawtrek a pictureafbeelding,
184
464000
3000
We hebben de neiging ons terug te trekken en te zeggen: "We kunnen een beeld schetsen,
08:02
we can postpost some graphsgrafieken,
185
467000
2000
we kunnen een aantal grafieken publiceren,
08:04
we get it, we understandbegrijpen how this workswerken."
186
469000
3000
we begrijpen het, we begrijpen hoe dit werkt."
08:07
And we don't.
187
472000
2000
En dat doen we niet.
08:09
We never do.
188
474000
2000
We begrijpen het nooit.
08:11
Now I'm not tryingproberen to deliverleveren a nihilisticnihilistisch messagebericht here.
189
476000
2000
Ik probeer hier geen nihilistische boodschap te brengen.
08:13
I'm not tryingproberen to say we can't solveoplossen
190
478000
2000
Ik probeer niet te zeggen dat we geen ingewikkelde problemen
08:15
complicatedingewikkeld problemsproblemen in a complicatedingewikkeld worldwereld-.
191
480000
2000
in een gecompliceerde wereld kunnen oplossen.
08:17
We clearlyduidelijk can.
192
482000
2000
We kunnen dat duidelijk wel.
08:19
But the way we solveoplossen them
193
484000
2000
Maar de manier waarop we ze oplossen,
08:21
is with humilitynederigheid --
194
486000
2000
is met nederigheid -
08:23
to abandonabandon the God complexcomplex
195
488000
2000
door het godcomplex te verlaten
08:25
and to actuallywerkelijk use a problem-solvingprobleemoplossend techniquetechniek that workswerken.
196
490000
3000
en daadwerkelijk een probleemoplossende techniek te gebruiken die werkt.
08:28
And we have a problem-solvingprobleemoplossend techniquetechniek that workswerken.
197
493000
3000
En we hebben een probleemoplossende techniek die werkt.
08:31
Now you showtonen me
198
496000
2000
Laat mij een
08:33
a successfulgeslaagd complexcomplex systemsysteem,
199
498000
2000
succesvol complex systeem zien
08:35
and I will showtonen you a systemsysteem
200
500000
3000
en ik zal jullie een systeem laten zien
08:38
that has evolvedgeëvolueerd throughdoor trialproces and errorfout.
201
503000
2000
dat zich heeft ontwikkeld door middel van vallen en opstaan.
08:40
Here'sHier is an examplevoorbeeld.
202
505000
2000
Hier is een voorbeeld.
08:42
This babybaby was producedgeproduceerd throughdoor trialproces and errorfout.
203
507000
3000
Deze baby werd geproduceerd door middel van vallen en opstaan.
08:46
I realizerealiseren that's an ambiguousdubbelzinnig statementuitspraak.
204
511000
3000
Ik realiseer me dat het een dubbelzinnige verklaring is.
08:49
Maybe I should clarifyverduidelijken it.
205
514000
2000
Misschien moet ik het verhelderen.
08:51
This babybaby is a humanmenselijk bodylichaam: it evolvedgeëvolueerd.
206
516000
3000
Deze baby is een menselijk lichaam: het is geëvolueerd.
08:54
What is evolutionevolutie?
207
519000
2000
Wat is evolutie?
08:56
Over millionsmiljoenen of yearsjaar, variationvariatie and selectionselectie,
208
521000
3000
Variatie en selectie over miljoenen jaren,
08:59
variationvariatie and selectionselectie --
209
524000
3000
variatie en selectie -
09:02
trialproces and errorfout,
210
527000
2000
vallen en opstaan,
09:04
trialproces and errorfout.
211
529000
3000
vallen en opstaan.
09:07
And it's not just biologicalbiologisch systemssystemen
212
532000
2000
Het zijn niet alleen biologische systemen
09:09
that produceproduceren miracleswonderen throughdoor trialproces and errorfout.
213
534000
2000
die wonderen produceren door middel van vallen en opstaan.
09:11
You could use it in an industrialindustrieel contextcontext.
214
536000
2000
Je kan het ook gebruiken in een industriële context.
09:13
So let's say you wanted to make detergentwasmiddel.
215
538000
2000
Veronderstel dat je wasmiddel wilt maken.
09:15
Let's say you're UnileverUnilever
216
540000
2000
Laten we zeggen dat je Unilever bent
09:17
and you want to make detergentwasmiddel in a factoryfabriek nearin de buurt LiverpoolLiverpool.
217
542000
3000
en je wilt wasmiddel maken in een fabriek in de buurt van Liverpool.
09:20
How do you do it?
218
545000
2000
Hoe doe je dat?
09:22
Well you have this great biggroot tanktank fullvol of liquidvloeistof detergentwasmiddel.
219
547000
3000
Je hebt een geweldig grote bak vol met vloeibaar wasmiddel.
09:25
You pumppomp it at a highhoog pressuredruk throughdoor a nozzlemondstuk.
220
550000
2000
Je pompt het onder hoge druk door een mondstuk.
09:27
You createcreëren a sprayverstuiven of detergentwasmiddel.
221
552000
3000
Je maakt een spray van detergent.
09:30
Then the sprayverstuiven driesdroogt. It turnsbochten into powderpoeder.
222
555000
2000
Als de spray opdroogt, verandert hij in poeder
09:32
It fallsfalls to the floorverdieping.
223
557000
2000
dat op de vloer valt.
09:34
You scoopScoop it up. You put it in cardboardkarton boxesdozen.
224
559000
2000
Je schept het op en doet het in kartonnen dozen.
09:36
You sellverkopen it at a supermarketsupermarkt.
225
561000
2000
Je verkoopt het in een supermarkt.
09:38
You make lots of moneygeld.
226
563000
2000
Je maakt heel veel winst.
09:40
How do you designontwerp that nozzlemondstuk?
227
565000
3000
Hoe ontwerp je dat mondstuk?
09:43
It turnsbochten out to be very importantbelangrijk.
228
568000
3000
Dat blijkt van groot belang.
09:46
Now if you ascribetoeschrijven to the God complexcomplex,
229
571000
2000
Als je het godcomplex onderschrijft,
09:48
what you do is you find yourselfjezelf a little God.
230
573000
3000
dan acht je jezelf een beetje god.
09:51
You find yourselfjezelf a mathematicianwiskundige; you find yourselfjezelf a physicistnatuurkundige --
231
576000
3000
Je denkt dat je een wiskundige bent of een fysicus -
09:54
somebodyiemand who understandsbegrijpt the dynamicsdynamica of this fluidvloeistof.
232
579000
3000
iemand die de dynamiek van deze vloeistof begrijpt.
09:57
And he will, or she will,
233
582000
3000
Hij zal, of zij zal
10:00
calculateberekenen the optimaloptimale designontwerp of the nozzlemondstuk.
234
585000
3000
het optimale ontwerp van het mondstuk berekenen.
10:03
Now UnileverUnilever did this and it didn't work --
235
588000
2000
Unilever deed dit en het werkte niet -
10:05
too complicatedingewikkeld.
236
590000
2000
te ingewikkeld.
10:07
Even this problemprobleem, too complicatedingewikkeld.
237
592000
3000
Ook dit probleem is te ingewikkeld.
10:10
But the geneticistgeneticus ProfessorProfessor SteveSteve JonesJones
238
595000
3000
Maar de geneticus professor Steve Jones
10:13
describesbeschrijft how UnileverUnilever actuallywerkelijk did solveoplossen this problemprobleem --
239
598000
3000
beschrijft hoe Unilever wel degelijk dit probleem oploste -
10:16
trialproces and errorfout,
240
601000
2000
met vallen en opstaan,
10:18
variationvariatie and selectionselectie.
241
603000
2000
variatie en selectie.
10:20
You take a nozzlemondstuk
242
605000
2000
Je neemt een mondstuk
10:22
and you createcreëren 10 randomwillekeurig variationsvariaties on the nozzlemondstuk.
243
607000
4000
en je creëert er 10 willekeurige variaties op.
10:26
You try out all 10; you keep the one that workswerken bestbeste.
244
611000
3000
Je probeert ze alle 10 uit en houdt diegene die het beste werkt.
10:29
You createcreëren 10 variationsvariaties on that one.
245
614000
2000
Je maakt 10 variaties op die ene.
10:31
You try out all 10. You keep the one that workswerken bestbeste.
246
616000
3000
Je probeert ze alle 10 uit en je houdt diegene die het beste werkt.
10:34
You try out 10 variationsvariaties on that one.
247
619000
2000
Je probeert 10 variaties uit op die ene.
10:36
You see how this workswerken, right?
248
621000
2000
Je snapt hoe dit werkt, juist.
10:38
And after 45 generationsgeneraties,
249
623000
2000
Na 45 generaties,
10:40
you have this incredibleongelooflijk nozzlemondstuk.
250
625000
2000
heb je een ongelooflijk mondstuk.
10:42
It lookslooks a bitbeetje like a chessschaak piecestuk --
251
627000
2000
Het lijkt een beetje op een schaakstuk -
10:44
functionsfuncties absolutelyAbsoluut brilliantlybriljant.
252
629000
3000
functioneert absoluut fantastisch.
10:47
We have no ideaidee
253
632000
2000
We hebben geen idee
10:49
why it workswerken,
254
634000
2000
waarom het werkt,
10:51
no ideaidee at all.
255
636000
2000
geen enkel idee.
10:53
And the momentmoment you stepstap back from the God complexcomplex --
256
638000
2000
Het moment dat je afstand doet van het godcomplex
10:55
let's just try to have a bunchbos of stuffspul;
257
640000
2000
en gewoon een heleboel dingen uitprobeert;
10:57
let's have a systematicsystematische way of determininghet bepalen van what's workingwerkend and what's not --
258
642000
3000
een systematische manier bedenkt om te bepalen wat werkt en wat niet.
11:00
you can solveoplossen your problemprobleem.
259
645000
2000
Dan kan je het probleem oplossen.
11:02
Now this processwerkwijze of trialproces and errorfout
260
647000
2000
Dit proces van vallen en opstaan
11:04
is actuallywerkelijk farver more commongemeenschappelijk in successfulgeslaagd institutionsinstellingen
261
649000
3000
is in succesvolle instellingen veel gewoner
11:07
than we carezorg to recognizeherken.
262
652000
2000
dan wij willen erkennen.
11:09
And we'vewij hebben heardgehoord a lot about how economieseconomieën functionfunctie.
263
654000
3000
We hebben veel gehoord over hoe economieën functioneren.
11:12
The U.S. economyeconomie is still the world's's werelds greatestbeste economyeconomie.
264
657000
4000
De Amerikaanse economie is nog steeds 's werelds grootste economie.
11:16
How did it becomeworden the world's's werelds greatestbeste economyeconomie?
265
661000
3000
Hoe werd ze 's werelds grootste economie?
11:19
I could give you all kindssoorten of factsfeiten and figuresfiguren
266
664000
2000
Ik kan je allerlei feiten en cijfers geven
11:21
about the U.S. economyeconomie,
267
666000
2000
over de Amerikaanse economie,
11:23
but I think the mostmeest salientSaillant one is this:
268
668000
3000
maar ik denk dat het meest opvallende dit is:
11:26
tentien percentprocent of AmericanAmerikaanse businessesondernemingen
269
671000
3000
elk jaar verdwijnt
11:29
disappearverdwijnen everyelk yearjaar.
270
674000
3000
10 procent van de Amerikaanse bedrijven
11:32
That is a hugereusachtig failuremislukking ratetarief.
271
677000
3000
Dat is hoog percentage mislukkingen.
11:35
It's farver higherhoger than the failuremislukking ratetarief of, say, AmericansAmerikanen.
272
680000
2000
Veel hoger dan het percentage mislukkingen bij de Amerikanen.
11:37
TenTien percentprocent of AmericansAmerikanen don't disappearverdwijnen everyelk yearjaar.
273
682000
3000
Amerikanen verdwijnen niet aan een snelheid van 10 procent per jaar.
11:40
WhichDie leadsleads us to concludeconcluderen
274
685000
2000
Die leidt tot de conclusie dat
11:42
AmericanAmerikaanse businessesondernemingen failmislukken fastersneller than AmericansAmerikanen,
275
687000
3000
Amerikaanse bedrijven sneller mislukken dan de Amerikanen,
11:45
and thereforedaarom AmericanAmerikaanse businessesondernemingen are evolvingevoluerende fastersneller than AmericansAmerikanen.
276
690000
3000
en dat daardoor de Amerikaanse bedrijven sneller evolueren dan de Amerikanen.
11:48
And eventuallytenslotte, they'llzullen ze have evolvedgeëvolueerd to suchzodanig a highhoog peakhoogtepunt of perfectionperfectie
277
693000
3000
Uiteindelijk zullen ze zich ontwikkeld hebben tot zo'n hoge perfectie
11:51
that they will make us all theirhun petshuisdieren --
278
696000
3000
dat ze van ons hun huisdieren zullen maken -
11:54
(LaughterGelach)
279
699000
2000
(Gelach)
11:56
if, of courseCursus, they haven'thebben niet alreadynu al donegedaan so.
280
701000
3000
als ze dat al niet gedaan hebben.
11:59
I sometimessoms wonderwonder.
281
704000
3000
Dat vraag ik me soms af.
12:02
But it's this processwerkwijze of trialproces and errorfout
282
707000
2000
Maar het is dit proces van vallen en opstaan
12:04
that explainslegt uit this great divergenceafwijking,
283
709000
4000
dat de grote divergentie verklaart.
12:08
this incredibleongelooflijk performanceprestatie of WesternWestern economieseconomieën.
284
713000
3000
De ongelooflijke prestaties van de westerse economieën
12:11
It didn't come because you put some incrediblyongelooflijk smartslim personpersoon in chargein rekening brengen.
285
716000
3000
kwamen er niet dankzij een slim persoon aan de leiding
12:14
It's come throughdoor trialproces and errorfout.
286
719000
2000
maar door het proces van vallen en opstaan.
12:16
Now I've been sortsoort of banginggebons on about this
287
721000
2000
De laatste paar maanden
12:18
for the last couplepaar of monthsmaanden,
288
723000
2000
heb ik constant hierop gehamerd.
12:20
and people sometimessoms say to me,
289
725000
2000
Mensen zeggen soms tegen mij:
12:22
"Well TimTim, it's kindsoort of obviousduidelijk.
290
727000
2000
"Nou Tim, het is toch overduidelijk.
12:24
ObviouslyUiteraard trialproces and errorfout is very importantbelangrijk.
291
729000
2000
Uiteraard is vallen en opstaan erg belangrijk.
12:26
ObviouslyUiteraard experimentationexperimenten is very importantbelangrijk.
292
731000
2000
Uiteraard is experimenteren erg belangrijk.
12:28
Now why are you just wanderingzwerven around sayinggezegde this obviousduidelijk thing?"
293
733000
3000
Waarom blijf je deze voor de hand liggende boodschap brengen?"
12:31
So I say, okay, fine.
294
736000
2000
Dus ik zeg: oké, prima.
12:33
You think it's obviousduidelijk?
295
738000
2000
Je denkt dat het voor de hand ligt?
12:35
I will admittoegeven it's obviousduidelijk
296
740000
2000
Ik zal toegeven dat het voor de hand ligt
12:37
when schoolsscholen
297
742000
2000
als scholen
12:39
startbegin teachingonderwijs childrenkinderen
298
744000
3000
beginnen met kinderen te leren
12:42
that there are some problemsproblemen that don't have a correctcorrect answerantwoord.
299
747000
3000
dat er ook problemen zijn zonder een juist antwoord.
12:45
Stop givinggeven them listslijsten of questionsvragen
300
750000
3000
Stop met hen vragenlijsten te geven
12:48
everyelk singlesingle one of whichwelke has an answerantwoord.
301
753000
2000
waarvan elke vraag ook een antwoord heeft.
12:50
And there's an authorityautoriteit figurefiguur in the cornerhoek
302
755000
2000
En dat er een autoriteitsfiguur bestaat
12:52
behindachter the teacher'sTeacher's deskbureau who knowsweet all the answersantwoorden.
303
757000
2000
die alle antwoorden weet.
12:54
And if you can't find the answersantwoorden,
304
759000
2000
En dat je lui of dom bent
12:56
you mustmoet be lazylui or stupiddom.
305
761000
2000
als je het antwoord niet kunt vinden.
12:58
When schoolsscholen stop doing that all the time,
306
763000
2000
Als scholen stoppen met dat uit te dragen,
13:00
I will admittoegeven that, yes,
307
765000
2000
zal ik toegeven
13:02
it's obviousduidelijk that trialproces and errorfout is a good thing.
308
767000
2000
dat het duidelijk is dat vallen en opstaan een goede zaak is.
13:04
When a politicianpoliticus standsstands up
309
769000
3000
Wanneer een politicus opstaat
13:07
campaigningcampagne voeren for electedgekozen officekantoor
310
772000
2000
en campagne voert voor zijn partij
13:09
and sayszegt, "I want to fixrepareren our healthGezondheid systemsysteem.
311
774000
2000
en zegt: "Ik wil ons gezondheidsysteem hervormen.
13:11
I want to fixrepareren our educationonderwijs systemsysteem.
312
776000
2000
Ik wil een oplossing voor ons onderwijs.
13:13
I have no ideaidee how to do it.
313
778000
3000
Ik heb geen idee hoe ik dat moet doen.
13:16
I have halfvoor de helft a dozendozijn ideasideeën.
314
781000
2000
Ik heb wel enkele ideeën.
13:18
We're going to testtest them out. They'llZij zullen probablywaarschijnlijk all failmislukken.
315
783000
3000
We gaan ze testen. Ze zullen waarschijnlijk allemaal mislukken.
13:21
Then we'llgoed testtest some other ideasideeën out.
316
786000
2000
Dan zullen we een aantal andere ideeën testen.
13:23
We'llWe zullen find some that work. We'llWe zullen buildbouwen on those.
317
788000
2000
Tot we één vinden die werkt. Daarop bouwen we verder.
13:25
We'llWe zullen get ridbevrijden of the onesdegenen that don't." --
318
790000
2000
De ideeën die niet werken, laten we vallen."
13:27
when a politicianpoliticus campaignscampagnes on that platformplatform,
319
792000
3000
Wanneer een politicus campagne voert op die basis
13:30
and more importantlybelangrijker, when voterskiezers like you and me
320
795000
3000
en nog belangrijker, wanneer de kiezers zoals jij en ik
13:33
are willinggewillig to votestemmen for that kindsoort of politicianpoliticus,
321
798000
2000
bereid zijn om te stemmen voor dat soort politicus,
13:35
then I will admittoegeven
322
800000
2000
dan zal ik toegeven
13:37
that it is obviousduidelijk that trialproces and errorfout workswerken, and that -- thank you.
323
802000
3000
dat het duidelijk is dat vallen en opstaan werkt, en dat - dank je.
13:40
(ApplauseApplaus)
324
805000
4000
(Applaus)
13:44
UntilTot then, untiltot then
325
809000
3000
Tot dan, tot dan
13:47
I'm going to keep banginggebons on about trialproces and errorfout
326
812000
2000
zal ik blijven hameren op vallen en opstaan
13:49
and why we should abandonabandon the God complexcomplex.
327
814000
3000
en waarom we moeten afstappen van het godcomplex.
13:52
Because it's so hardhard
328
817000
3000
Omdat het zo moeilijk is
13:55
to admittoegeven our owneigen fallibilityfeilbaarheid.
329
820000
2000
om onze eigen feilbaarheid toe te geven.
13:57
It's so uncomfortableongemakkelijk.
330
822000
2000
Het is zo ongemakkelijk.
13:59
And ArchieArchie CochraneCochrane understoodbegrijpelijk this as well as anybodyiemand.
331
824000
3000
Archie Cochrane begreep dit als geen ander.
14:02
There's this one trialproces he ranrende
332
827000
2000
Hij deed een proef
14:04
manyveel yearsjaar after WorldWereld WarOorlog IIII.
333
829000
2000
vele jaren na de Tweede Wereldoorlog.
14:06
He wanted to testtest out
334
831000
3000
Hij wilde een vraag uittesten:
14:09
the questionvraag of, where is it
335
834000
2000
waar kunnen
14:11
that patientspatiënten should recoverherstellen
336
836000
2000
patiënten best herstellen
14:13
from hearthart- attacksaanvallen?
337
838000
2000
van hartaanvallen?
14:15
Should they recoverherstellen in a specializedgespecialiseerde cardiachart- uniteenheid in hospitalziekenhuis,
338
840000
3000
Moeten zij herstellen in een gespecialiseerde hartafdeling in het ziekenhuis,
14:18
or should they recoverherstellen at home?
339
843000
3000
of thuis?
14:21
All the cardiachart- doctorsartsen triedbeproefd to shutgesloten him down.
340
846000
3000
Alle hartspecialisten probeerden hem te stoppen.
14:24
They had the God complexcomplex in spadesspades.
341
849000
3000
Ze leden in hoge mate aan het godcomplex.
14:27
They knewwist that theirhun hospitalsziekenhuizen were the right placeplaats for patientspatiënten,
342
852000
3000
Voor hen stond het vast dat hun ziekenhuizen de juiste plek waren voor patiënten.
14:30
and they knewwist it was very unethicalonethisch
343
855000
2000
Ze wisten dat het zeer onethisch was
14:32
to runrennen any kindsoort of trialproces or experimentexperiment.
344
857000
3000
een experiment of studie te doen.
14:35
NeverthelessNiettemin, ArchieArchie managedbeheerd to get permissiontoestemming to do this.
345
860000
2000
Toch slaagde Archie erin toestemming te krijgen voor zijn studie.
14:37
He ranrende his trialproces.
346
862000
2000
Hij voerde ze uit.
14:39
And after the trialproces had been runninglopend for a little while,
347
864000
2000
Nadat de studie een tijdje bezig was,
14:41
he gatheredverzamelde togethersamen all his colleaguescollega's
348
866000
2000
verzamelde hij al zijn collega's
14:43
around his tabletafel,
349
868000
2000
rond zijn tafel,
14:45
and he said, "Well, gentlemenmijne heren,
350
870000
2000
en hij zei: “Nou, heren,
14:47
we have some preliminaryvoorafgaand resultsuitslagen.
351
872000
2000
we hebben een aantal voorlopige resultaten.
14:49
They're not statisticallystatistisch significantsignificant.
352
874000
2000
Ze zijn niet statistisch significant.
14:51
But we have something.
353
876000
3000
Maar we hebben iets.
14:54
And it turnsbochten out that you're right and I'm wrongfout.
354
879000
3000
Het blijkt dat jullie gelijk hebben en dat ik verkeerd ben.
14:57
It is dangerousgevaarlijk for patientspatiënten
355
882000
2000
Het is gevaarlijk voor patiënten
14:59
to recoverherstellen from hearthart- attacksaanvallen at home.
356
884000
2000
om thuis te herstellen van een hartaanval.
15:01
They should be in hospitalziekenhuis."
357
886000
3000
Ze moeten opgenomen worden in het ziekenhuis."
15:04
And there's this uproartumult, and all the doctorsartsen startbegin poundingstampende the tabletafel
358
889000
2000
Er ontstaat tumult en al de artsen beginnen op de tafel te bonzen
15:06
and sayinggezegde, "We always said you were unethicalonethisch, ArchieArchie.
359
891000
3000
en zeggen: "We hebben altijd gezegd dat je immoreel was, Archie.
15:09
You're killingdoden people with your clinicalklinisch trialstrials. You need to shutgesloten it down now.
360
894000
3000
je doodt mensen met je klinische studies. Je moet ze nu afsluiten.
15:12
ShutSluiten it down at onceeen keer."
361
897000
2000
Sluit ze onmiddellijk af."
15:14
And there's this hugereusachtig hubbubrumoer.
362
899000
2000
Iedereen praat door elkaar.
15:16
ArchieArchie letslaten we it diedood gaan down.
363
901000
2000
Archie wacht tot het lawaai uitsterft.
15:18
And then he sayszegt, "Well that's very interestinginteressant, gentlemenmijne heren,
364
903000
2000
Dan zegt hij: "Nou dat is heel interessant, heren.
15:20
because when I gavegaf you the tabletafel of resultsuitslagen,
365
905000
3000
Toen ik jullie de tabel van de resultaten gaf,
15:23
I swappedverwisseld the two columnskolommen around.
366
908000
4000
ruilde ik twee kolommen van plaats.
15:27
It turnsbochten out your hospitalsziekenhuizen are killingdoden people,
367
912000
2000
Het blijkt dat opname in het ziekenhuis mensen doodt
15:29
and they should be at home.
368
914000
2000
en dat ze beter af zijn thuis.
15:31
Would you like to closedichtbij down the trialproces now,
369
916000
3000
Willen jullie nog steeds de studie afsluiten
15:34
or should we wait untiltot we have robustrobuust resultsuitslagen?"
370
919000
3000
of moeten we wachten tot we degelijke resultaten hebben?"
15:38
TumbleweedTumbleweed
371
923000
2000
Toen werd het muisstil
15:40
rollsbroodjes throughdoor the meetingvergadering roomkamer.
372
925000
3000
in de zaal.
15:43
But CochraneCochrane would do that kindsoort of thing.
373
928000
3000
Cochrane deed dat soort dingen.
15:46
And the reasonreden he would do that kindsoort of thing
374
931000
2000
De reden dat hij dat soort dingen deed,
15:48
is because he understoodbegrijpelijk
375
933000
2000
is omdat hij begreep
15:50
it feelsvoelt so much better
376
935000
2000
dat het zoveel beter voelt
15:52
to standstand there and say,
377
937000
2000
om daar te staan en te zeggen:
15:54
"Here in my owneigen little worldwereld-,
378
939000
2000
"Hier in mijn eigen kleine wereld
15:56
I am a god, I understandbegrijpen everything.
379
941000
2000
ben ik een god, ik begrijp alles.
15:58
I do not want to have my opinionsmeningen challengeduitgedaagd.
380
943000
2000
Ik wil niet dat mijn mening uitgedaagd wordt.
16:00
I do not want to have my conclusionsconclusies testedgetest."
381
945000
3000
Ik wil niet dat mijn conclusies getest worden."
16:03
It feelsvoelt so much more comfortablecomfortabel
382
948000
2000
Het voelt veel comfortabeler aan
16:05
simplyeenvoudigweg to layleggen down the lawwet.
383
950000
3000
de wet gewoon vast te leggen.
16:08
CochraneCochrane understoodbegrijpelijk
384
953000
2000
Cochrane begreep
16:10
that uncertaintyonzekerheid, that fallibilityfeilbaarheid,
385
955000
2000
dat het uitdagen van
16:12
that beingwezen challengeduitgedaagd, they hurtpijn doen.
386
957000
2000
onzekerheid en feilbaarheid, pijn doet.
16:14
And you sometimessoms need to be shockedgeschokt out of that.
387
959000
4000
Soms is het nodig dat je wakker geschud wordt.
16:18
Now I'm not going to pretenddoen alsof that this is easygemakkelijk.
388
963000
3000
Ik beweer niet dat dit gemakkelijk is.
16:21
It isn't easygemakkelijk.
389
966000
2000
Het is niet gemakkelijk.
16:23
It's incrediblyongelooflijk painfulpijnlijk.
390
968000
2000
Het is ongelooflijk pijnlijk.
16:25
And sincesinds I startedbegonnen talkingpratend about this subjectonderwerpen
391
970000
2000
Sinds ik begon te praten over dit onderwerp
16:27
and researchingonderzoek naar this subjectonderwerpen,
392
972000
2000
en het onderzoeken van dit onderwerp
16:29
I've been really hauntedHaunted by something
393
974000
2000
word ik echt achtervolgd door iets
16:31
a JapaneseJapans mathematicianwiskundige said on the subjectonderwerpen.
394
976000
2000
wat een Japanse wiskundige ooit zei over het onderwerp.
16:33
So shortlykort after the waroorlog,
395
978000
2000
Kort na de oorlog,
16:35
this youngjong man, YutakaYutaka TaniyamaTaniyama,
396
980000
3000
ontwikkelde een jonge man, Yutaka Taniyama,
16:38
developedontwikkelde this amazingverbazingwekkend conjecturevermoeden
397
983000
2000
dit fantastische vermoeden:
16:40
calledriep the Taniyama-ShimuraTaniyama-Shimura ConjectureVermoeden.
398
985000
2000
het Taniyama-Shimura vermoeden.
16:42
It turnedgedraaid out to be absolutelyAbsoluut instrumentalinstrumentaal
399
987000
3000
Het bleek absoluut bruikbaar
16:45
manyveel decadestientallen jaren laterlater
400
990000
2000
om vele tientallen jaren later
16:47
in provingbewijzen Fermat'sVan Fermat Last TheoremStelling.
401
992000
2000
de laatste stelling van Fermat te bewijzen.
16:49
In factfeit, it turnsbochten out it's equivalentgelijkwaardig
402
994000
2000
Sterker nog, het blijkt dat het gelijk staat
16:51
to provingbewijzen Fermat'sVan Fermat Last TheoremStelling.
403
996000
2000
aan het bewijzen van de laatste stelling van Fermat.
16:53
You provebewijzen one, you provebewijzen the other.
404
998000
4000
Bewijs je er een, dan bewijs je ook de andere.
16:57
But it was always a conjecturevermoeden.
405
1002000
3000
Maar het bleef altijd een vermoeden.
17:00
TaniyamaTaniyama triedbeproefd and triedbeproefd and triedbeproefd
406
1005000
3000
Taniyama probeerde en probeerde en probeerde
17:03
and he could never provebewijzen that it was truewaar.
407
1008000
3000
en hij kon niet bewijzen dat het waar was.
17:06
And shortlykort before his 30thth birthdayverjaardag in 1958,
408
1011000
3000
Kort voor zijn 30e verjaardag in 1958,
17:09
YutakaYutaka TaniyamaTaniyama killedgedood himselfzichzelf.
409
1014000
4000
pleegde Yutaka Taniyama zelfmoord.
17:13
His friendvriend, GoroGoro ShimuraShimura --
410
1018000
2000
Zijn vriend, Goro Shimura -
17:15
who workedwerkte on the mathematicswiskunde with him --
411
1020000
2000
die met hem samenwerkte aan de berekeningen -
17:17
manyveel decadestientallen jaren laterlater, reflectedweerspiegeld on Taniyama'sVan Taniyama life.
412
1022000
3000
reflecteerde vele tientallen jaren later over het leven van Taniyama.
17:22
He said,
413
1027000
3000
Hij zei:
17:25
"He was not a very carefulvoorzichtig personpersoon
414
1030000
2000
"Hij was geen erg zorgvuldig persoon
17:27
as a mathematicianwiskundige.
415
1032000
2000
als wiskundige.
17:29
He madegemaakt a lot of mistakesfouten.
416
1034000
3000
Hij maakte veel fouten.
17:32
But he madegemaakt mistakesfouten in a good directionrichting.
417
1037000
4000
Maar hij maakte fouten in de goede richting.
17:36
I triedbeproefd to emulateemuleren him,
418
1041000
3000
Ik probeerde hem te evenaren,
17:39
but I realizedrealiseerde
419
1044000
2000
maar ik realiseerde me
17:41
it is very difficultmoeilijk
420
1046000
2000
dat het erg moeilijk is
17:43
to make good mistakesfouten."
421
1048000
3000
om goede fouten te maken."
17:46
Thank you.
422
1051000
2000
Dank je.
17:48
(ApplauseApplaus)
423
1053000
12000
(Applaus)
Translated by Christel Foncke
Reviewed by Els De Keyser

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tim Harford - Economist, journalist, broadcaster
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences.

Why you should listen

In the Undercover Economist column he writes for the Financial Times, Tim Harford looks at familiar situations in unfamiliar ways and explains the fundamental principles of the modern economy. He illuminates them with clear writing and a variety of examples borrowed from daily life.

His book, Adapt: Why Success Always Starts With Failure, argues that the world has become far too unpredictable and complex for today's challenges to be tackled with ready-made solutions and expert opinions. Instead, Harford suggests, we need to learn to embrace failure and to constantly adapt, to improvise rather than plan, to work from the bottom up rather than the top down. His next book, Messy: Thriving in a Tidy-Minded World will be published in September 2016. 

Harford also presents the BBC radio series More or Less, a rare broadcast program devoted, as he says, to "the powerful, sometimes beautiful, often abused but ever ubiquitous world of numbers."

He says: "I’d like to see many more complex problems approached with a willingness to experiment."

More profile about the speaker
Tim Harford | Speaker | TED.com