TED2012
Michael Tilson Thomas: Music and emotion through time
Michael Tilson Thomas: Muziek en emotie door de tijd heen
Filmed:
Readability: 4.1
1,667,198 views
In dit epische overzicht schetst Michael Tilson Thomas de ontwikkeling van de klassieke muziek via het notenschrift, de opname en de re-mix.
Michael Tilson Thomas - Musician, Conductor
Conductor Michael Tilson Thomas (call him MTT) is an all-around music educator -- connecting with global audiences, young musicians and concertgoers in San Francisco and London. Full bio
Conductor Michael Tilson Thomas (call him MTT) is an all-around music educator -- connecting with global audiences, young musicians and concertgoers in San Francisco and London. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Well when I was asked to do this TEDTalk, I was really chuckled,
0
917
2363
Toen ik de vraag kreeg om deze TEDTalk te doen, moest ik lachen,
00:19
because, you see, my father's name was Ted,
1
3280
3793
want mijn vader heette Ted.
00:22
and much of my life, especially my musical life,
2
7073
4014
Een groot deel van mijn leven, vooral mijn muzikale leven,
00:26
is really a talk that I'm still having with him,
3
11087
3121
is eigenlijk een gesprek dat ik nog steeds heb met hem,
00:30
or the part of me that he continues to be.
4
14208
3748
of met het deel van mij dat hij nog steeds is.
00:33
Now Ted was a New Yorker, an all-around theater guy,
5
17956
3604
Ted was een New Yorker, een allround theaterman.
00:37
and he was a self-taught illustrator and musician.
6
21560
4315
Hij was autodidactisch illustrator en muzikant.
00:41
He didn't read a note,
7
25875
1535
Hij kon geen noot lezen,
00:43
and he was profoundly hearing impaired.
8
27410
2965
en was diep gehoorgestoord.
00:46
Yet, he was my greatest teacher.
9
30375
3258
Toch was hij mijn beste leraar.
00:49
Because even through the squeaks of his hearing aids,
10
33633
3437
Want zelfs door het gepiep van zijn hoorapparaten,
00:52
his understanding of music was profound.
11
37070
3180
had hij een diep begrip van de muziek.
00:56
And for him, it wasn't so much the way the music goes
12
40250
3381
Voor hem ging het niet zozeer over hoe de muziek loopt,
00:59
as about what it witnesses and where it can take you.
13
43631
4196
als over waar het van getuigt en waar het je heenbrengt.
01:03
And he did a painting of this experience,
14
47827
2617
Hij maakte een schilderij over deze ervaring,
01:06
which he called "In the Realm of Music."
15
50444
3089
dat hij "In het rijk van de muziek" noemde.
01:09
Now Ted entered this realm every day by improvising
16
53533
6488
Ted ging elke dag binnen in dit rijk door te improviseren,
01:15
in a sort of Tin Pan Alley style like this.
17
60021
2781
in een soort Tin Pan Alley-stijl, zoiets.
01:18
(Music)
18
62802
6842
(Muziek)
01:25
But he was tough when it came to music.
19
69644
3354
Maar hij was hard als het op muziek aankwam.
01:28
He said, "There are only two things that matter in music:
20
72998
2706
Hij zei: "Er zijn maar twee dingen belangrijk in de muziek:
01:31
what and how.
21
75704
2213
wat en hoe."
01:33
And the thing about classical music,
22
77917
3787
Bijzonder aan klassieke muziek
01:37
that what and how, it's inexhaustible."
23
81704
3328
is dat 'wat en hoe' onuitputtelijk zijn.
01:40
That was his passion for the music.
24
85032
2168
Dat was zijn passie voor muziek.
01:43
Both my parents really loved it.
25
87200
1857
Mijn beide ouders waren er echt dol op.
01:44
They didn't know all that much about it,
26
89057
2258
Ze wisten er niet zoveel over,
01:47
but they gave me the opportunity to discover it
27
91315
3727
maar ze gaven me de kans het te ontdekken
01:50
together with them.
28
95042
1916
samen met hen.
01:52
And I think inspired by that memory,
29
96958
3212
Geïnspireerd door die herinnering
01:56
it's been my desire to try and bring it
30
100170
2003
leeft bij mij het verlangen om te proberen de muziek
01:58
to as many other people as I can,
31
102173
1045
naar zoveel mogelijk mensen te brengen,
01:59
sort of pass it on through whatever means.
32
103218
3574
om ze via alle mogelijke kanalen over te brengen.
02:02
And how people get this music, how it comes into their lives,
33
106792
5010
Hoe mensen muziek vatten, hoe ze in hun leven komt,
02:07
really fascinates me.
34
111802
1456
dat fascineert me echt.
02:09
One day in New York, I was on the street
35
113258
2257
Op zekere dag was ik op straat in New York
02:11
and I saw some kids playing baseball between stoops and cars and fire hydrants.
36
115515
5405
en ik zag kinderen baseball spelen tussen de portieken en auto's en brandkranen.
02:16
And a tough, slouchy kid got up to bat,
37
120920
2701
Een keiharde slungel moest batten.
02:19
and he took a swing and really connected.
38
123621
2704
Hij voerde een zwaai uit en had echt verbinding.
02:22
And he watched the ball fly for a second,
39
126325
1702
Hij keek een seconde naar de vliegende bal
02:23
and then he went, "Dah dadaratatatah.
40
128027
3404
en barstte toen los: "Da dada daratatata.
02:27
Brah dada dadadadah."
41
131431
3486
da dada daratatata."
02:30
And he ran around the bases.
42
134917
1833
En hij rende langs de honken.
02:32
And I thought, go figure.
43
136750
2735
Ik dacht: stel je voor.
02:35
How did this piece of 18th century Austrian aristocratic entertainment
44
139485
5081
Hoe is dit stuk 18e-eeuws Oostenrijks aristocratenvertier
02:40
turn into the victory crow of this New York kid?
45
144566
4672
verworden tot de overwinningskreet van een knul in New York?
02:45
How was that passed on? How did he get to hear Mozart?
46
149238
4402
Hoe is dat doorgegeven? Hoe kreeg hij Mozart te horen?
02:49
Well when it comes to classical music,
47
153640
1921
Als het over klassieke muziek gaat,
02:51
there's an awful lot to pass on,
48
155561
2256
dan is er zoveel om door te geven,
02:53
much more than Mozart, Beethoven or Tchiakovsky.
49
157817
3737
veel meer dan Mozart, Beethoven of Tchaikovsky.
02:57
Because classical music
50
161554
1612
Want klassieke muziek
02:59
is an unbroken living tradition
51
163166
3417
is een doorlopende levende traditie
03:02
that goes back over 1,000 years.
52
166583
3250
die meer dan 1000 jaar teruggaat.
03:05
And every one of those years
53
169833
2044
Elk van die jaren
03:07
has had something unique and powerful to say to us
54
171877
3498
had ons iets unieks en krachtigs te vertellen
03:11
about what it's like to be alive.
55
175375
3225
over wat het betekent om te leven.
03:14
Now the raw material of it, of course,
56
178600
2559
Het ruwe materiaal
03:17
is just the music of everyday life.
57
181159
1716
is gewoon de muziek van elke dag.
03:18
It's all the anthems and dance crazes
58
182875
3033
Het zijn alle hymnes en gekke dansen
03:21
and ballads and marches.
59
185908
1735
en ballades en marsen.
03:23
But what classical music does
60
187643
2690
Wat klassieke muziek doet,
03:26
is to distill all of these musics down,
61
190333
4860
is deze muziekstukken distilleren,
03:31
to condense them to their absolute essence,
62
195193
3686
ze condenseren tot hun absolute essentie,
03:34
and from that essence create a new language,
63
198879
3288
en uit die essentie een nieuwe taal creëren,
03:38
a language that speaks very lovingly and unflinchingly
64
202167
5485
een taal die liefdevol en zonder verpinken spreekt
03:43
about who we really are.
65
207652
2100
over wie we echt zijn.
03:45
It's a language that's still evolving.
66
209752
2844
Het is een taal die nog steeds evolueert.
03:48
Now over the centuries it grew into the big pieces we always think of,
67
212596
3571
Door de eeuwen heen groeide ze uit tot de grote stukken waar we steeds aan denken,
03:52
like concertos and symphonies,
68
216167
3000
concerto's en symfonieën,
03:55
but even the most ambitious masterpiece
69
219167
3331
maar zelfs het meest ambitieuze meesterwerk
03:58
can have as its central mission
70
222498
2419
kan als centrale missie hebben
04:00
to bring you back to a fragile and personal moment --
71
224917
4500
dat het je naar een fragiel en persoonlijk moment terugbrengt -
04:05
like this one from the Beethoven Violin Concerto.
72
229417
3208
zoals dit moment uit het Vioolconcerto van Beethoven.
04:08
(Music)
73
232625
22386
(Muziek)
04:30
It's so simple, so evocative.
74
255011
5984
Het is zo eenvoudig, het roept zoveel op.
04:36
So many emotions seem to be inside of it.
75
260995
2860
Er lijken zoveel emoties in te zitten.
04:39
Yet, of course, like all music,
76
263855
1728
Maar uiteraard gaat het, zoals alle muziek,
04:41
it's essentially not about anything.
77
265583
2459
in essentie nergens over.
04:43
It's just a design of pitches and silence and time.
78
268042
3783
Het is een ontwerp van toonhoogtes en stilte en tijd.
04:47
And the pitches, the notes, as you know, are just vibrations.
79
271825
4092
En de toonhoogtes, de noten, zijn zoals je weet slechts trillingen.
04:51
They're locations in the spectrum of sound.
80
275917
2953
Ze zijn plaatsen in het geluidsspectrum.
04:54
And whether we call them 440 per second, A,
81
278870
4101
Of we ze nu 440 per seconde, la, noemen,
04:58
or 3,729, B flat -- trust me, that's right --
82
282971
6718
of 3.729, si mol -- geloof me, dat klopt --
05:05
they're just phenomena.
83
289689
4096
het zijn maar fenomenen.
05:09
But the way we react to different combinations of these phenomena
84
293785
3757
Maar de manier waarop we op verschillende combinaties van fenomenen reageren,
05:13
is complex and emotional and not totally understood.
85
297542
3794
is complex en emotioneel en slecht begrepen.
05:17
And the way we react to them has changed radically over the centuries,
86
301336
3831
De manier waarop we erop reageren, is door de eeuwen heen radicaal veranderd,
05:21
as have our preferences for them.
87
305167
2375
net als onze voorkeuren.
05:23
So for example, in the 11th century,
88
307542
3291
In de 11e eeuw hielden mensen bijvoorbeeld
05:26
people liked pieces that ended like this.
89
310833
3840
van stukken die zo eindigden.
05:30
(Music)
90
314673
11733
(Muziek)
05:42
And in the 17th century, it was more like this.
91
326406
5156
In de 17e eeuw was het meer zo.
05:47
(Music)
92
331562
5438
(Muziek)
05:52
And in the 21st century ...
93
337000
3842
En in de 21e eeuw ...
05:56
(Music)
94
340842
7408
(Muziek)
06:04
Now your 21st century ears are quite happy with this last chord,
95
348250
5319
Jullie 21ste-eeuwse oren zijn blij met dit laatste akkoord,
06:09
even though a while back it would have puzzled or annoyed you
96
353569
3473
zelfs als het jullie in vroegere tijden zou hebben verward of geïrriteerd,
06:12
or sent some of you running from the room.
97
357042
1500
of sommigen van jullie uit de zaal hebben doen vluchten.
06:14
And the reason you like it
98
358542
1416
De reden waarom je het leuk vindt,
06:15
is because you've inherited, whether you knew it or not,
99
359958
2488
is omdat je, of je dat wist of niet,
06:18
centuries-worth of changes
100
362446
2554
eeuwen van verandering hebt geërfd
06:20
in musical theory, practice and fashion.
101
365000
3500
aan de theorie, de praktijk en de mode van de muziek.
06:24
And in classical music we can follow these changes very, very accurately
102
368500
5090
In de klassieke muziek kunnen we deze wijzigingen zeer accuraat opvolgen
06:29
because of the music's powerful silent partner,
103
373590
3983
dankzij de machtige stille vennoot van de muziek,
06:33
the way it's been passed on: notation.
104
377573
3629
de manier waarop ze is overgedragen: notenschrift.
06:37
Now the impulse to notate,
105
381202
1965
De drang om muziek te noteren,
06:39
or, more exactly I should say, encode music
106
383167
2791
of, preciezer uitgedrukt, te coderen,
06:41
has been with us for a very long time.
107
385958
3058
bestaat al heel lang.
06:44
In 200 B.C., a man named Sekulos
108
389016
3901
In 200 v.C. heeft een man genaamd Seikilos
06:48
wrote this song for his departed wife
109
392917
2950
dit lied geschreven voor zijn overleden vrouw
06:51
and inscribed it on her gravestone
110
395867
1591
en het gegrift op haar grafsteen
06:53
in the notational system of the Greeks.
111
397458
2625
in het notatiesysteem van de Grieken.
06:55
(Music)
112
400083
27375
Schitter zolang je leeft. Lijd niet. Het leven is kort. De tijd eist toch het laatste woord.
07:23
And a thousand years later,
113
427458
2417
Duizend jaar later
07:25
this impulse to notate took an entirely different form.
114
429875
4010
kreeg deze drang tot noteren een geheel andere vorm.
07:29
And you can see how this happened
115
433885
1365
Je kan zien hoe dit gebeurde
07:31
in these excerpts from the Christmas mass "Puer Natus est nobis,"
116
435250
6583
in deze uittreksels uit de kerst-mis "Puer natus est nobis",
07:37
"For Us is Born."
117
441833
2375
"Een kind is ons geboren".
07:40
(Music)
118
444208
4633
(Muziek)
07:44
In the 10th century, little squiggles were used
119
448841
2242
In de 10e eeuw werden kleine krulletjes gebruikt
07:46
just to indicate the general shape of the tune.
120
451083
3042
om de algemene lijn van de melodie aan te geven.
07:50
And in the 12th century, a line was drawn, like a musical horizon line,
121
454125
7042
In de 12e eeuw werd een lijn getrokken, als een muzikale horizonlijn,
07:57
to better pinpoint the pitch's location.
122
461167
3578
om de toon beter te kunnen plaatsen.
08:00
And then in the 13th century, more lines and new shapes of notes
123
464745
8330
In de 13 eeuw legden nog meer lijnen en nieuwe notenvormen
08:08
locked in the concept of the tune exactly,
124
473090
3618
het idee van de melodie exact vast,
08:12
and that led to the kind of notation we have today.
125
476708
2667
en dat leidde tot het soort notatie dat we vandaag hebben.
08:15
Well notation not only passed the music on,
126
479375
3671
De notatie heeft de muziek niet alleen doorgegeven,
08:18
notating and encoding the music changed its priorities entirely,
127
483046
4681
muziek noteren en coderen heeft de prioriteiten door elkaar geschud,
08:23
because it enabled the musicians
128
487727
1956
want daardoor konden de muzikanten
08:25
to imagine music on a much vaster scale.
129
489683
3656
zich muziek voorstellen op veel grotere schaal.
08:29
Now inspired moves of improvisation
130
493339
3328
Geïnspireerde improvisatiebewegingen
08:32
could be recorded, saved, considered, prioritized,
131
496667
4000
konden opgenomen, bewaard, overwogen, geprioriteerd,
08:36
made into intricate designs.
132
500667
2541
in ingewikkelde patronen weergegeven worden.
08:39
And from this moment, classical music became
133
503208
3240
Vanaf dat moment werd de klassieke muziek
08:42
what it most essentially is,
134
506448
2594
wat ze in essentie is:
08:44
a dialogue between the two powerful sides of our nature:
135
509042
5041
een dialoog tussen de twee machtige kanten van onze aard,
08:49
instinct and intelligence.
136
514083
2375
het instinct en de intelligentie.
08:52
And there began to be a real difference at this point
137
516458
3375
Vanaf dit moment ontstond een echt onderscheid
08:55
between the art of improvisation
138
519833
2917
tussen de kunst van de improvisatie
08:58
and the art of composition.
139
522750
1408
en de kunst van de compositie.
09:00
Now an improviser senses and plays the next cool move,
140
524158
4517
Een improvisator voelt en speelt de volgende coole beweging,
09:04
but a composer is considering all possible moves,
141
528675
3617
maar een componist bekijkt alle mogelijke bewegingen,
09:08
testing them out, prioritizing them out,
142
532292
3319
test ze, prioriteert ze,
09:11
until he sees how they can form a powerful and coherent design
143
535611
4472
tot hij ziet hoe ze een krachtig en samenhangend ontwerp kunnen worden
09:15
of ultimate and enduring coolness.
144
540083
4407
van ultieme en blijvende coolheid.
09:20
Now some of the greatest composers, like Bach,
145
544490
1552
Enkele van de grootste componisten, zoals Bach,
09:21
were combinations of these two things.
146
546042
2229
waren van beide markten thuis.
09:24
Bach was like a great improviser with a mind of a chess master.
147
548271
4285
Bach was een groot improvisator met de geest van een schaakgrootmeester.
09:28
Mozart was the same way.
148
552556
1944
Mozart was ook zo.
09:30
But every musician strikes a different balance
149
554500
3246
Maar elke muzikant zoekt zijn eigen evenwicht
09:33
between faith and reason, instinct and intelligence.
150
557746
3796
tussen geloof en rede, instinct en intelligentie.
09:37
And every musical era had different priorities of these things,
151
561542
4908
Elke muzikale periode heeft andere prioriteiten voor die dingen,
09:42
different things to pass on, different 'whats' and 'hows'.
152
566450
3967
andere dingen om door te geven, een ander 'wat' en een ander 'hoe'.
09:46
So in the first eight centuries or so of this tradition
153
570417
4568
In de eerste 8 eeuwen van deze traditie
09:50
the big 'what' was to praise God.
154
574985
2848
was het grote 'wat' God te loven.
09:53
And by the 1400s, music was being written
155
577833
2625
Rond 1400 werd muziek geschreven
09:56
that tried to mirror God's mind
156
580458
4084
die de geest van God probeerde te weerspiegelen
10:00
as could be seen in the design of the night sky.
157
584542
3916
zoals die kon worden gezien in het ontwerp van de sterrenhemel.
10:04
The 'how' was a style called polyphony,
158
588458
3292
Het 'hoe' was een stijl die polyfonie heet,
10:07
music of many independently moving voices
159
591750
3750
muziek van vele stemmen die onafhankelijk bewegen
10:11
that suggested the way the planets seemed to move
160
595500
2708
en suggereren hoe de planeten leken te bewegen
10:14
in Ptolemy's geocentric universe.
161
598208
2629
in het geocentrische universum van Ptolemaeus.
10:16
This was truly the music of the spheres.
162
600837
3786
Dit was echt de muziek der sferen.
10:20
(Music)
163
604623
29294
(Kyrie eleison)
10:49
This is the kind of music that Leonardo DaVinci would have known.
164
633917
5250
Dit is het soort muziek dat Leonardo Da Vinci zou gekend hebben.
10:55
And perhaps its tremendous intellectual perfection and serenity
165
639167
3598
De onwaarschijnlijke intellectuele perfectie en sereniteit
10:58
meant that something new had to happen --
166
642765
2860
betekende misschien dat iets nieuws moest gebeuren --
11:01
a radical new move, which in 1600 is what did happen.
167
645625
4125
een radicale nieuwe beweging, en dat gebeurde in 1600.
11:05
(Music) Singer: Ah, bitter blow!
168
649750
6833
(Muziek): Zanger: Ah, bitter lot!
11:12
Ah, wicked, cruel fate!
169
656583
4792
Ah, doorslecht, wreed lot!
11:17
Ah, baleful stars!
170
661375
6917
Ah, ellendige sterren!
11:24
Ah, avaricious heaven!
171
668292
6958
Ah, gierige hemel!
11:31
MTT: This, of course, was the birth of opera,
172
675250
3708
MTT: Dit was natuurlijk de geboorte van de opera.
11:34
and its development put music on a radical new course.
173
678958
2612
Die zette de muziek op een radicale nieuwe koers.
11:37
The what now was not to mirror the mind of God,
174
681570
4340
Nu was het 'wat' niet het weerspiegelen van de geest van God,
11:41
but to follow the emotion turbulence of man.
175
685925
2950
maar het volgen van de emotionele turbulentie van de mens.
11:44
And the how was harmony,
176
688875
3292
Het 'hoe' was harmonie,
11:48
stacking up the pitches to form chords.
177
692167
3291
de tonen opstapelen om akkoorden te vormen.
11:51
And the chords, it turned out,
178
695458
1750
Bleek dat de akkoorden
11:53
were capable of representing incredible varieties of emotions.
179
697208
4084
ongelooflijke variaties van emoties konden voorstellen.
11:57
And the basic chords were the ones we still have with us,
180
701292
4799
De basisakkoorden hebben we nog steeds:
12:01
the triads,
181
706091
1261
de tertsen,
12:03
either the major one,
182
707352
3259
de grote terts,
12:06
which we think is happy,
183
710611
4608
die we als vrolijk beschouwen,
12:11
or the minor one,
184
715219
3345
of de kleine terts,
12:14
which we perceive as sad.
185
718564
3936
die we als droevig beschouwen.
12:18
But what's the actual difference between these two chords?
186
722500
3269
Maar wat is eigenlijk het verschil tussen deze twee akkoorden?
12:21
It's just these two notes in the middle.
187
725769
2237
Alleen deze twee middelste noten.
12:23
It's either E natural,
188
728006
2965
Het is ofwel mi hersteld,
12:26
and 659 vibrations per second,
189
730971
4700
en 659 trillingen per seconde,
12:31
or E flat, at 622.
190
735687
4688
ofwel mi bemol, 622 trillingen.
12:36
So the big difference between human happiness and sadness?
191
740375
5625
Wat is het grote verschil tussen menselijk geluk en verdriet?
12:41
37 freakin' vibrations.
192
746000
2750
37 verdomde trillingen.
12:44
So you can see in a system like this
193
748750
3917
Je ziet dat er in dit soort systeem
12:48
there was enormous subtle potential
194
752667
2029
geweldig veel subtiel potentieel zat
12:50
of representing human emotions.
195
754696
1875
om menselijke emoties voor te stellen.
12:52
And in fact, as man began to understand more
196
756571
3733
Naarmate de mens een beter begrip kreeg
12:56
his complex and ambivalent nature,
197
760304
2163
van zijn complexe en ambivalente aard,
12:58
harmony grew more complex to reflect it.
198
762467
2658
werd de harmonie complexer, om dat weer te geven.
13:01
Turns out it was capable of expressing emotions
199
765125
4059
Bleek dat het in staat was om emoties weer te geven
13:05
beyond the ability of words.
200
769184
1733
die niet in woorden te vatten waren.
13:06
Now with all this possibility,
201
770917
3333
Met al die mogelijkheden
13:10
classical music really took off.
202
774250
4083
begon de echte opmars van de klassieke muziek.
13:14
It's the time in which the big forms began to arise.
203
778333
3396
In die tijd kwamen de grote vormen op.
13:17
And the effects of technology began to be felt also,
204
781729
4604
Ook de gevolgen van de technologie lieten zich voelen,
13:22
because printing put music, the scores, the codebooks of music,
205
786333
4436
want dankzij de drukkunst kwam muziek, partituren, de sleutels tot de muziek,
13:26
into the hands of performers everywhere.
206
790769
2010
in de handen van uitvoerders overal te lande.
13:28
And new and improved instruments
207
792779
2221
Nieuwe en verbeterde instrumenten
13:30
made the age of the virtuoso possible.
208
795000
3292
maakten het tijdperk van de virtuoos mogelijk.
13:34
This is when those big forms arose --
209
798292
3250
Toen ontstonden die grote vormen --
13:37
the symphonies, the sonatas, the concertos.
210
801542
3119
symfonieën, sonates, concerto's.
13:40
And in these big architectures of time,
211
804661
4006
In die grote architectuur van de tijd
13:44
composers like Beethoven could share the insights of a lifetime.
212
808667
5708
konden componisten als Beethoven de inzichten van een leven delen.
13:50
A piece like Beethoven's Fifth
213
814375
2460
Een stuk als de vijfde van Beethoven
13:52
basically witnessing how it was possible
214
816835
4358
getuigt van de mogelijkheid
13:57
for him to go from sorrow and anger,
215
821193
5517
om van verdriet naar woede over te gaan,
14:02
over the course of a half an hour,
216
826710
3707
op een half uur tijd,
14:06
step by exacting step of his route,
217
830417
3791
stap na veeleisende stap op zijn tocht,
14:10
to the moment when he could make it across to joy.
218
834208
4340
tot op het moment dat hij uitkwam bij de vreugde.
14:14
(Music)
219
838548
22494
(Muziek)
14:36
And it turned out the symphony could be used for more complex issues,
220
861042
5041
Bleek dat de symfonie voor complexere toepassingen geschikt was,
14:41
like gripping ones of culture,
221
866083
2627
aangrijpende, culturele,
14:44
such as nationalism or quest for freedom
222
868710
2748
zoals nationalisme of de zoektocht naar vrijheid
14:47
or the frontiers of sensuality.
223
871458
3871
of de grenzen van de sensualiteit.
14:51
But whatever direction the music took,
224
875329
3771
Welke richting de muziek ook uitging,
14:55
one thing until recently was always the same,
225
879100
2538
tot recent was één ding altijd hetzelfde:
14:57
and that was when the musicians stopped playing,
226
881638
3029
als de muzikanten stopten met spelen,
15:00
the music stopped.
227
884667
2375
dan stopte de muziek.
15:02
Now this moment so fascinates me.
228
887042
3363
Dat moment vind ik zo fascinerend.
15:06
I find it such a profound one.
229
890405
1911
Ik vind het zo diepgaand.
15:08
What happens when the music stops?
230
892316
1367
Wat gebeurt er als de muziek stopt?
15:09
Where does it go? What's left?
231
893683
3442
Waar gaat ze heen? Wat blijft er over?
15:13
What sticks with people in the audience at the end of a performance?
232
897125
3288
Wat blijft er hangen bij het publiek op het einde van een uitvoering?
15:16
Is it a melody or a rhythm
233
900413
1772
Is het een melodie of een ritme
15:18
or a mood or an attitude?
234
902185
2780
of een gemoedstoestand of een houding?
15:20
And how might that change their lives?
235
904965
2269
Hoe kan dat hun leven veranderen?
15:23
To me this is the intimate, personal side of music.
236
907234
3933
Voor mij is dat de intieme, persoonlijke kant van de muziek.
15:27
It's the passing on part. It's the 'why' part of it.
237
911167
4541
Het is het doorgeven, het 'waarom' van de zaak.
15:31
And to me that's the most essential of all.
238
915708
3258
Voor mij is dat het meest essentiële.
15:34
Mostly it's been a person-to-person thing,
239
918966
3959
Het gaat meestal van persoon tot persoon,
15:38
a teacher-student, performer-audience thing,
240
922925
2607
van leraar tot student, van uitvoerder tot publiek,
15:41
and then around 1880 came this new technology
241
925532
2777
tot er in 1880 nieuwe technologie kwam.
15:44
that first mechanically then through analogs then digitally
242
928309
2691
Eerst mechanisch, dan analoog, dan digitaal
15:46
created a new and miraculous way of passing things on,
243
931000
4287
creëerde dit een nieuwe, miraculeuze manier van dingen doorgeven,
15:51
albeit an impersonal one.
244
935287
1788
zij het dan een onpersoonlijke manier.
15:52
People could now hear music all the time,
245
937075
3717
Mensen konden nu de hele tijd muziek beluisteren,
15:56
even though it wasn't necessary
246
940792
875
ook al was het niet nodig
15:57
for them to play an instrument, read music or even go to concerts.
247
941667
4541
dat ze een instrument bespeelden, muziek lazen of zelfs naar concerten gingen.
16:02
And technology democratized music by making everything available.
248
946208
5304
De technologie heeft de muziek gedemocratiseerd door alles beschikbaar te maken.
16:07
It spearheaded a cultural revolution
249
951512
1761
Het leidde tot een culturele revolutie
16:09
in which artists like Caruso and Bessie Smith were on the same footing.
250
953273
4860
waarin artiesten als Caruso en Bessie Smith op dezelfde hoogte stonden.
16:14
And technology pushed composers to tremendous extremes,
251
958133
3921
De technologie heeft componisten tot geweldige extremen gebracht,
16:17
using computers and synthesizers
252
962054
1700
met gebruik van computers en synthesizers,
16:19
to create works of intellectually impenetrable complexity
253
963754
2919
om werken te maken van intellectueel ondoordringbare complexiteit
16:22
beyond the means of performers and audiences.
254
966673
4535
die de middelen van uitvoerders en publiek te boven gaan.
16:27
At the same time technology,
255
971208
2500
Tegelijk heeft de technologie,
16:29
by taking over the role that notation had always played,
256
973708
3292
door de rol over te nemen die notatie altijd heeft gespeeld,
16:32
shifted the balance within music between instinct and intelligence
257
977000
4542
de balans in de muziek tussen instinct en intelligentie
16:37
way over to the instinctive side.
258
981542
3291
doen overhellen naar de instinctieve kant.
16:40
The culture in which we live now
259
984833
1890
De cultuur waarin we vandaag leven,
16:42
is awash with music of improvisation
260
986723
3069
is overspoeld met improvisatiemuziek
16:45
that's been sliced, diced, layered
261
989792
1625
die in stukjes gesneden, gelaagd,
16:47
and, God knows, distributed and sold.
262
991417
3750
en, God weet, gedistribueerd en verkocht is.
16:51
What's the long-term effect of this on us or on music?
263
995167
3287
Wat is het langetermijneffect daarvan op ons of op de muziek?
16:54
Nobody knows.
264
998454
1007
Dat weet niemand.
16:55
The question remains: What happens when the music stops?
265
999461
3722
De vraag blijft: wat gebeurt er als de muziek stopt?
16:59
What sticks with people?
266
1003183
1951
Wat blijft hangen bij mensen?
17:01
Now that we have unlimited access to music, what does stick with us?
267
1005165
3952
Nu we onbeperkte toegang tot de muziek hebben, wat blijft hangen bij ons?
17:05
Well let me show you a story of what I mean
268
1009117
2420
Laat me jullie een verhaal vertellen over wat ik bedoel met
17:07
by "really sticking with us."
269
1011537
1792
"echt blijven hangen".
17:09
I was visiting a cousin of mine in an old age home,
270
1013329
3088
Ik was op bezoek bij een neef van mij in een rusthuis.
17:12
and I spied a very shaky old man
271
1016417
3335
Ik hield een krakkemikkige oude man in de gaten,
17:15
making his way across the room on a walker.
272
1019752
2277
die zijn weg zocht door de kamer met een rollator.
17:17
He came over to a piano that was there,
273
1022029
2516
Hij ging naar een piano die daar stond,
17:20
and he balanced himself and began playing something like this.
274
1024545
4330
zocht zijn evenwicht en begon iets dergelijks te spelen.
17:24
(Music)
275
1028875
4535
(Muziek)
17:29
And he said something like, "Me ... boy ... symphony ... Beethoven."
276
1033410
8863
Hij zei iets als "Ik ... jongen ... symfonie ... Beethoven."
17:38
And I suddenly got it,
277
1042273
1552
Plots snapte ik het,
17:39
and I said, "Friend, by any chance are you trying to play this?"
278
1043825
2920
en ik zei: "Vriend, probeer je misschien dit te spelen?"
17:42
(Music)
279
1046745
4951
(Muziek)
17:47
And he said, "Yes, yes. I was a little boy.
280
1051696
2429
Hij zei: "Ja, ja. Ik was een kleine jongen.
17:50
The symphony: Isaac Stern, the concerto, I heard it."
281
1054125
4596
De symfonie: Isaac Stern, het concerto, ik hoorde het."
17:54
And I thought, my God,
282
1058721
1683
Ik dacht: mijn God,
17:56
how much must this music mean to this man
283
1060404
2846
hoeveel moet die muziek betekenen voor die man
17:59
that he would get himself out of his bed, across the room
284
1063250
4117
dat hij zichzelf uit bed sleept, door de kamer,
18:03
to recover the memory of this music
285
1067367
3300
om de herinnering aan deze muziek op te halen
18:06
that, after everything else in his life is sloughing away,
286
1070667
2908
die, nadat al de rest in zijn leven in het moeras verzinkt,
18:09
still means so much to him?
287
1073575
2258
nog zoveel voor hem betekent?
18:11
Well, that's why I take every performance so seriously,
288
1075833
3923
Daarom neem ik elke uitvoering zo ernstig.
18:15
why it matters to me so much.
289
1079756
1750
Daarom betekent het zoveel voor mij.
18:17
I never know who might be there, who might be absorbing it
290
1081506
3452
Ik weet nooit wie er misschien zit, wie het absorbeert,
18:20
and what will happen to it in their life.
291
1084958
1750
en wat er in hun leven mee zal gebeuren.
18:22
But now I'm excited that there's more chance than ever before possible
292
1086708
5087
Ik vind het spannend dat er meer kans dan ooit is
18:27
of sharing this music.
293
1091795
1330
om deze muziek te delen.
18:29
That's what drives my interest in projects
294
1093125
1746
Dat is de motor van mijn belangstelling voor projecten
18:30
like the TV series "Keeping Score" with the San Francisco Symphony
295
1094871
3379
zoals de tv-serie "Keeping Score" met het San Francisco Symphony,
18:34
that looks at the backstories of music,
296
1098250
2567
die de achtergrondverhalen van muziek bekijkt,
18:36
and working with the young musicians at the New World Symphony
297
1100817
3177
of het werk met jonge muzikanten in de New World Symphony,
18:39
on projects that explore the potential
298
1103994
1594
aan projecten die het potentieel verkennen
18:41
of the new performing arts centers
299
1105588
3506
van nieuwe uitvoerende kunstencentra
18:44
for both entertainment and education.
300
1109094
2374
voor entertainment en onderwijs.
18:47
And of course, the New World Symphony
301
1111468
1967
De New World Symphony
18:49
led to the YouTube Symphony and projects on the internet
302
1113435
3648
leidde tot de YouTube Symphony en projecten op het internet
18:52
that reach out to musicians and audiences all over the world.
303
1117083
3004
die de brug maken naar muzikanten en toehoorders over de hele wereld.
18:55
And the exciting thing is all this is just a prototype.
304
1120087
4780
Het spannende is dat dit maar een prototype is.
19:00
There's just a role here for so many people --
305
1124867
2238
Er is hier een rol voor zovele mensen --
19:03
teachers, parents, performers --
306
1127121
2796
leerkrachten, ouders, uitvoerders --
19:05
to be explorers together.
307
1129917
2860
om samen op verkenning te gaan.
19:08
Sure, the big events attract a lot of attention,
308
1132777
2785
De grote evenementen krijgen natuurlijk veel aandacht,
19:11
but what really matters is what goes on every single day.
309
1135562
3480
maar wat echt belangrijk is, is wat elke dag gebeurt.
19:14
We need your perspectives, your curiosity, your voices.
310
1139042
4470
We hebben jullie perspectief, jullie nieuwsgierigheid, jullie stemmen nodig.
19:19
And it excites me now to meet people
311
1143512
3090
Ik vind het spannend om mensen te ontmoeten
19:22
who are hikers, chefs, code writers, taxi drivers,
312
1146602
3098
die rondtrekken, chef zijn, software-auteur, taxichauffeur,
19:25
people I never would have guessed who loved the music
313
1149700
2765
mensen van wie ik nooit zou hebben geraden dat ze van de muziek hielden
19:28
and who are passing it on.
314
1152465
1115
en die de muziek doorgeven.
19:29
You don't need to worry about knowing anything.
315
1153580
3741
Maak je geen zorgen over wat je moet weten.
19:33
If you're curious, if you have a capacity for wonder, if you're alive,
316
1157321
3762
Als je nieuwsgierig bent, als je een vermogen tot verwondering hebt, als je leeft,
19:36
you know all that you need to know.
317
1161083
3060
dan weet je alles wat je moet weten.
19:40
You can start anywhere. Ramble a bit.
318
1164143
2209
Je kan overal starten. Zwerf maar wat rond.
19:42
Follow traces. Get lost. Be surprised, amused inspired.
319
1166352
4104
Volg sporen. Verdwaal. Wees verrast, geamuseerd, geïnspireerd.
19:46
All that 'what', all that 'how' is out there
320
1170456
4619
Al het 'wat', al het 'hoe' ligt daar op jou te wachten
19:50
waiting for you to discover its 'why',
321
1175075
2463
tot je zijn 'waarom' ontdekt,
19:53
to dive in and pass it on.
322
1177569
3058
tot je erin duikt en het doorgeeft.
19:56
Thank you.
323
1180627
2498
Dankuwel.
19:59
(Applause)
324
1183125
7112
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Michael Tilson Thomas - Musician, ConductorConductor Michael Tilson Thomas (call him MTT) is an all-around music educator -- connecting with global audiences, young musicians and concertgoers in San Francisco and London.
Why you should listen
As a conductor, Michael Tilson Thomas might be best known for his interpretation of the emotionally charged music of Gustav Mahler. But his legacy won't stop at his Grammy-winning recordings of the complete Mahler symphony cycle with his home orchestra, the San Francisco Symphony. He's also the founder of the New World Symphony, an orchestra that helps to educate young and gifted musicians as obsessed with their craft as he. Since its establishment in 1987, New World Symphony has launched the careers of more than 700 young musicians, and in its new Miami Beach concert hall designed by Frank Gehry, it's bringing well-played classical music to a truly popular audience.
He's the guest conductor of the London Symphony Orchestra -- and the artistic director of the YouTube Symphony Orchestra (YTSO), a 96-member ensemble selected from online video auditions. Tilson Thomas conducted the YTSO at Carnegie Hall in 2009 and in 2011 in Sydney, Australia. And he's the creator of the Keeping Score education program for public schools, which uses PBS TV, web, radio and DVDs, and a K-12 curriculum to make classical music more accessible. In 2010, Tilson Thomas was awarded the National Medal of Arts, the highest award given to artists by the US government.
Michael Tilson Thomas | Speaker | TED.com