ABOUT THE SPEAKER
Leslie T. Chang - Journalist
In her reporting and writing, Leslie T. Chang explores the lives of workers in China, focusing on the experience of women.

Why you should listen

Leslie T. Chang's book Factory Girls: From Village to City in a Changing China traces the lives of Chunming and Min, two young women working in Dongguan, a factory city in South China. Leaving their home villages far behind in pursuit of work, Chunming and Min are part of an estimated 10 million young migrants (estimated to be 70 percent women) who work in China's booming factories. These migrants live in a "perpetual present," forging individual and nontraditional lives amid the breakneck pace of manufacturing.

As Chang gets to know these two women and others, she reveals the harsh realities of China's spectacular industrial growth, and also explores her family's own history of migration from mainland China.

Chang lived in China for a decade as a correspondent for The Wall Street Journal. She is now based in Egypt.

More profile about the speaker
Leslie T. Chang | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2012

Leslie T. Chang: The voices of China's workers

Leslie T. Chang: De stemmen van Chinese arbeiders

Filmed:
1,558,400 views

In het huidige debat over globalisering ontbreekt de stem van de werknemers - de miljoenen mensen die migreren naar fabrieken in China en andere opkomende landen om goederen voor de hele wereld te maken. Reporter Leslie T. Chang bezocht vrouwen die werkzaam zijn in een van de bloeiende megasteden van China. Ze brengt hun verhaal.
- Journalist
In her reporting and writing, Leslie T. Chang explores the lives of workers in China, focusing on the experience of women. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
HiHallo. So I'd like to talk a little bitbeetje about the people
0
794
2416
Ik wil het hebben
over de mensen
00:19
who make the things we use everyelk day:
1
3210
2529
die de dingen maken
die we dagelijks gebruiken:
00:21
our shoesschoenen, our handbagshandtassen, our computerscomputers and cellcel phonestelefoons.
2
5739
3760
onze schoenen, onze handtassen,
onze computers en mobiele telefoons.
00:25
Now, this is a conversationgesprek that oftenvaak callscalls up a lot of guiltschuld.
3
9499
4446
Dit soort discours roept vaak
een heleboel schuldgevoelens op.
00:29
ImagineStel je voor the teenagetiener- farmfarm girlmeisje who makesmerken lessminder than
4
13945
3591
Het tiener-boerenmeisje dat minder dan
00:33
a dollardollar an houruur stitchingbinddraad your runninglopend shoesschoenen,
5
17536
2856
één dollar per uur verdient
om jouw loopschoenen te naaien
00:36
or the youngjong ChineseChinees man who jumpssprongen off a rooftopop het dak
6
20392
2698
of de jonge Chinees
die van een dak springt
00:38
after workingwerkend overtimena een tijdje assemblingin elkaar zetten your iPadiPad.
7
23090
4040
omwille van het overwerk
bij het monteren van jouw iPad.
00:43
We, the beneficiariesbegunstigden of globalizationglobalisering, seemlijken to exploitexploiteren
8
27130
3608
Wij, de begunstigden van de globalisering,
00:46
these victimsslachtoffers with everyelk purchaseaankoop we make,
9
30738
2703
lijken deze slachtoffers uit te buiten
bij elke aankoop die we maken,
00:49
and the injusticeonrecht
10
33441
1633
en het onrecht lijkt wel ingebed in de producten zelf.
00:50
feelsvoelt embeddedingebed in the productsproducten themselveszich.
11
35074
3089
en het onrecht lijkt wel ingebed in de producten zelf.
00:54
After all, what's wrongfout with a worldwereld- in whichwelke a workerarbeider
12
38163
2560
Wat is er mis met een wereld
waarin een arbeider
00:56
on an iPhoneiPhone assemblybijeenkomst linelijn can't even affordveroorloven to buykopen one?
13
40723
3776
aan de assemblagelijn zich zelf
geen iPhone kan veroorloven?
01:00
It's takeningenomen for grantedtoegekend that ChineseChinees factoriesfabrieken are oppressiveonderdrukkende,
14
44499
2650
Het lijkt vast te staan
dat Chinese fabrieken de arbeiders onderdrukken,
01:03
and that it's our desireverlangen for cheapgoedkoop goodsgoederen
15
47149
2731
en dat dat komt
01:05
that makesmerken them so.
16
49880
2361
door onze hang naar goedkope goederen.
01:08
So, this simpleeenvoudig narrativeverhaal equatinggelijkstelling WesternWestern demandvraag naar
17
52241
3815
Het simpele verhaal
dat de westerse vraag
01:11
and ChineseChinees sufferinglijden is appealingaantrekkelijk,
18
56056
2812
oorzaak is van het Chinese lijden,
is verleidelijk.
01:14
especiallyvooral at a time when manyveel of us alreadynu al feel guiltyschuldig
19
58868
2635
Zeker nu velen van ons
al een schuldgevoel ervaren
01:17
about our impactbotsing on the worldwereld-,
20
61503
2578
over onze impact op de wereld.
01:19
but it's alsoook inaccurateonjuiste and disrespectfulrespectloos.
21
64081
3783
Maar het is ook onterecht en respectloos.
01:23
We mustmoet be peculiarlytypisch self-obsessedzelf geobsedeerd to imaginestel je voor that we
22
67864
2984
We zijn wel erg zelfingenomen
om te veronderstellen dat we
01:26
have the powermacht to driverijden tenstientallen of millionsmiljoenen of people
23
70848
3168
de macht hebben
om tientallen miljoenen mensen
01:29
on the other sidekant of the worldwereld- to migratetrekken and sufferlijden
24
74016
2712
aan de andere kant van de wereld
01:32
in suchzodanig terribleverschrikkelijk waysmanieren.
25
76728
2795
op zo'n verschrikkelijke manier
te laten migreren en lijden.
01:35
In factfeit, ChinaChina makesmerken goodsgoederen for marketsmarkten all over the worldwereld-,
26
79523
2818
China maakt goederen
voor markten over de hele wereld,
01:38
includinginclusief its owneigen, thanksbedankt to a combinationcombinatie of factorsfactoren:
27
82341
3588
met inbegrip van zijn eigen markt,
door een combinatie van factoren:
01:41
its lowlaag costskosten, its largegroot and educatedgeleerd workforcepersoneelsbestand,
28
85929
3406
lage kosten, vele en goed opgeleide arbeiders,
01:45
and a flexibleflexibele manufacturingfabricage systemsysteem
29
89335
2466
en een flexibel productiesysteem
01:47
that respondsreageert quicklysnel to marketmarkt demandseisen.
30
91801
3151
dat snel reageert op de marktvraag.
01:50
By focusingscherpstellen so much on ourselvesonszelf and our gadgetsgadgets,
31
94952
3049
Door ons zozeer te richten
op onszelf en onze gadgets,
01:53
we have renderedgesmolten the individualsindividuen on the other endeinde
32
98001
2463
hebben we de mensen aan de andere kant
01:56
into invisibilityonzichtbaarheid, as tinyklein and interchangeableverwisselbare
33
100464
3360
onzichtbaar gemaakt,
even klein en inwisselbaar
01:59
as the partsonderdelen of a mobilemobiel phonetelefoon.
34
103824
3055
als onderdelen van een mobiele telefoon.
02:02
ChineseChinees workersarbeiders are not forcedgedwongen into factoriesfabrieken
35
106879
2665
Chinese arbeiders worden niet
naar de fabrieken gedwongen
02:05
because of our insatiableonverzadigbare desireverlangen for iPodsiPods.
36
109544
2479
door ons onverzadigbare verlangen naar iPods.
02:07
They chooseKiezen to leavehet verlof theirhun homeshuizen in orderbestellen to earnverdienen moneygeld,
37
112023
3072
Ze willen hun thuis verlaten
om geld te verdienen,
02:10
to learnleren newnieuwe skillsvaardigheden, and to see the worldwereld-.
38
115095
3953
om nieuwe vaardigheden te leren
en de wereld te zien.
02:14
In the ongoingvoortdurende debatedebat about globalizationglobalisering, what's
39
119048
2393
Wat ontbreekt in het debat over globalisering
02:17
been missingmissend is the voicesstemmen of the workersarbeiders themselveszich.
40
121441
3431
zijn de stemmen van de arbeiders zelf.
02:20
Here are a fewweinig.
41
124872
2305
Hier zijn er een paar.
02:23
BaoBao YongxiuYongxiu: "My mothermoeder tellsvertelt me to come home
42
127177
3749
Bao Yongxiu: "Mijn moeder vraagt me naar huis te komen
02:26
and get marriedgetrouwd, but if I marrytrouwen now, before I have fullygeheel
43
130926
3724
en te trouwen, maar als ik nu trouw
voordat ik mezelf volledig heb ontwikkeld,
02:30
developedontwikkelde myselfmezelf, I can only marrytrouwen an ordinarygewoon workerarbeider,
44
134650
4085
kan ik alleen maar
een gewone arbeider trouwen.
02:34
so I'm not in a rushstormloop."
45
138735
2503
Ik ben niet gehaast."
02:37
ChenChen YingYing: "When I wentgegaan home for the newnieuwe yearjaar,
46
141238
3042
Chen Ying: "Toen ik voor Nieuwjaar naar huis ging,
02:40
everyoneiedereen said I had changedveranderd. They askedgevraagd me,
47
144280
3256
zei iedereen dat ik veranderd was. Ze vroegen me:
02:43
what did you do that you have changedveranderd so much?
48
147536
3097
'Wat heb je gedaan dat je zo veranderd bent?'
02:46
I told them that I studiedbestudeerd and workedwerkte hardhard. If you tell them
49
150633
3278
Ik zei dat ik studeerde en hard werkte.
Als je meer vertelt,
02:49
more, they won'tzal niet understandbegrijpen anywayin ieder geval."
50
153911
3368
begrijpen ze het toch niet."
02:53
WuWu ChunmingChunming: "Even if I make a lot of moneygeld,
51
157279
3385
Wu Chunming: "Zelfs een hele hoop geld verdienen,
02:56
it won'tzal niet satisfyvoldoen me.
52
160664
2151
zou niet genoeg zijn voor me.
02:58
Just to make moneygeld is not enoughgenoeg meaningbetekenis in life."
53
162815
4369
Geld verdienen op zich geeft
niet genoeg zin aan het leven."
03:03
XiaoXiao JinJin: "Now, after I get off work, I studystudie EnglishEngels,
54
167184
4712
Xiao Jin: "Na mijn werk studeer ik Engels
03:07
because in the futuretoekomst, our customersklanten won'tzal niet
55
171896
1789
omdat in de toekomst onze klanten niet
03:09
be only ChineseChinees, so we mustmoet learnleren more languagestalen."
56
173685
3862
alleen Chinezen zullen zijn.
Dus moeten we meer talen leren."
03:13
All of these speakersspeakers, by the way, are youngjong womenvrouw,
57
177547
2771
Dit zijn stemmen van jonge vrouwen,
03:16
18 or 19 yearsjaar oldoud.
58
180318
3082
18 of 19 jaar oud.
03:19
So I spentdoorgebracht two yearsjaar gettingkrijgen to know assemblybijeenkomst linelijn workersarbeiders
59
183400
2942
Twee jaar lang leerde ik bandwerkers zoals zij kennen
03:22
like these in the southzuiden ChinaChina factoryfabriek citystad calledriep DongguanDongguan.
60
186342
3929
in de Zuid-Chinese fabriekstad Dongguan.
03:26
CertainBepaalde subjectsvakken camekwam up over and over:
61
190271
2520
Bepaalde onderwerpen kwamen steeds terug:
03:28
how much moneygeld they madegemaakt,
62
192791
1904
hoeveel geld ze verdienden,
03:30
what kindsoort of husbandman they hopedgehoopt to marrytrouwen,
63
194695
2379
wat voor soort man ze hoopten te huwen,
03:32
whetherof they should jumpspringen to anothereen ander factoryfabriek
64
197074
2125
of ze naar een andere fabriek zouden gaan
03:35
or stayverblijf where they were.
65
199199
2200
of blijven waar ze waren.
03:37
Other subjectsvakken camekwam up almostbijna never, includinginclusief
66
201399
2193
Andere onderwerpen kwamen bijna nooit
ter sprake,
03:39
livingleven conditionsvoorwaarden that to me lookedkeek closedichtbij to prisongevangenis life:
67
203592
3447
zoals de levensomstandigheden die voor mij leken
op het gevangenisleven:
03:42
10 or 15 workersarbeiders in one roomkamer,
68
207039
2283
10 tot 15 arbeiders per kamer,
03:45
50 people sharingdelen a singlesingle bathroombadkamer,
69
209322
3359
50 mensen die een gemeenschappelijke badkamer delen,
03:48
daysdagen and nightsovernachtingen ruledregeerde by the factoryfabriek clockklok.
70
212681
3334
het hele leven geregeld door de fabrieksklok.
03:51
EveryoneIedereen they knewwist livedleefden in similarsoortgelijk circumstancessituatie,
71
216015
3488
Iedereen die ze kenden,
leefde in vergelijkbare omstandigheden,
03:55
and it was still better than the dormitoriesslaapzalen and homeshuizen
72
219503
2761
en het was nog steeds beter
dan de slaapzalen en huizen
03:58
of rurallandelijk ChinaChina.
73
222264
2568
op het Chinese platteland.
04:00
The workersarbeiders rarelyzelden spokespaak about the productsproducten they madegemaakt,
74
224832
2726
De arbeiders hadden het zelden
over de producten die ze maakten
04:03
and they oftenvaak had great difficultymoeilijkheid explaininguitleggen
75
227558
2344
en ze hadden vaak grote moeite om uit te leggen
04:05
what exactlyprecies they did.
76
229902
2442
wat ze precies deden.
04:08
When I askedgevraagd LuLu QingminQingmin,
77
232344
1711
Toen ik Lu Qingmin, de jonge vrouw
04:09
the youngjong womanvrouw I got to know bestbeste,
78
234055
2102
die ik het best had leren kennen, vroeg
wat ze precies deed op het werk
04:12
what exactlyprecies she did on the factoryfabriek floorverdieping,
79
236157
2467
die ik het best had leren kennen, vroeg
wat ze precies deed op het werk
04:14
she said something to me in ChineseChinees that soundedklonk like
80
238624
2405
zei ze iets dat in het Chinees klonk als
04:16
"qiuQiu xiXI."
81
241029
1777
'qiu xi'.
04:18
Only much laterlater did I realizerealiseren that she had been sayinggezegde
82
242806
2969
Pas veel later besefte ik dat ze
04:21
"QCQC," or qualitykwaliteit controlcontrole.
83
245775
3224
"QC", of kwaliteitscontrole, had gezegd.
04:24
She couldn'tkon het niet even tell me what she did on the factoryfabriek floorverdieping.
84
248999
3863
Ze kon me zelfs niet vertellen
wat ze deed op de werkvloer.
04:28
All she could do was parrotpapegaai a garbledonleesbaar abbreviationafkorting
85
252862
2457
Alles wat ze kon doen, was
een verhaspelde afkorting napraten
04:31
in a languagetaal she didn't even understandbegrijpen.
86
255319
3994
in een taal die ze zelf niet begreep.
04:35
KarlKarl MarxMarx saw this as the tragedytragedie of capitalismkapitalisme,
87
259313
3622
Karl Marx zag dit als
de tragedie van het kapitalisme,
04:38
the alienationvervreemding of the workerarbeider from the productartikel of his laborarbeid.
88
262935
4043
de vervreemding van de arbeider
van het product van zijn arbeid.
04:42
UnlikeIn tegenstelling tot, say, a traditionaltraditioneel makermaker of shoesschoenen or cabinetskasten,
89
266978
3624
In tegenstelling tot bijvoorbeeld
een traditionele maker van schoenen of kasten,
04:46
the workerarbeider in an industrialindustrieel factoryfabriek has no controlcontrole,
90
270602
3247
heeft de werker in een industriële fabriek
geen controle,
04:49
no pleasuregenoegen, and no truewaar satisfactiontevredenheid or understandingbegrip
91
273849
3257
geen plezier en geen ware voldoening of begrip
04:53
in her owneigen work.
92
277106
2191
van haar eigen werk.
04:55
But like so manyveel theoriestheorieën that MarxMarx arrivedaangekomen at
93
279297
2416
Maar zoals zoveel theorieën
die Marx te binnen vielen
04:57
sittingzittend in the readinglezing roomkamer of the BritishBritse MuseumMuseum,
94
281713
2819
in de leeszaal van het British Museum,
05:00
he got this one wrongfout.
95
284532
2826
was ook deze fout.
05:03
Just because a personpersoon spendsbesteedt her time
96
287358
2299
Alleen maar het feit dat een persoon
haar tijd besteedt
05:05
makingmaking a piecestuk of something does not mean
97
289657
2768
aan het maken van een of ander ding
05:08
that she becomeswordt that, a piecestuk of something.
98
292425
2552
betekent niet dat ze een ding wordt.
05:10
What she does with the moneygeld she earnsverdient,
99
294977
3103
Wat ze doet met het geld dat ze verdient,
05:13
what she learnsleert in that placeplaats, and how it changesveranderingen her,
100
298080
3505
wat ze daar leert en hoe haar dat verandert,
05:17
these are the things that matterer toe doen.
101
301585
2761
zijn belangrijke dingen.
05:20
What a factoryfabriek makesmerken is never the pointpunt, and
102
304346
2300
Het gaat nooit over
wat een fabriek maakt.
05:22
the workersarbeiders could not carezorg lessminder who buyskoopt theirhun productsproducten.
103
306646
4084
Het kan de arbeiders niet schelen
wie hun producten koopt.
05:26
JournalisticJournalistieke coveragedekking of ChineseChinees factoriesfabrieken,
104
310730
2488
Maar als journalisten het hebben
over Chinese fabrieken
05:29
on the other handhand-, playstoneelstukken up this relationshipverhouding
105
313218
2112
gaat het altijd over deze relatie
05:31
betweentussen the workersarbeiders and the productsproducten they make.
106
315330
2829
tussen de arbeiders en hun producten.
05:34
ManyVeel articlesartikelen calculateberekenen: How long would it take
107
318159
3089
Vaak wordt uitgerekend hoe lang zou het duren
05:37
for this workerarbeider to work in orderbestellen to earnverdienen enoughgenoeg moneygeld
108
321248
2844
voor een arbeider genoeg geld heeft verdiend
05:39
to buykopen what he's makingmaking?
109
324092
2460
om te kopen wat hij zelf maakt.
05:42
For examplevoorbeeld, an entry-level-lineentry-niveau-lijn assemblybijeenkomst linelijn workerarbeider
110
326552
2488
Een beginnende bandwerker
in een iPhonefabriek in China
05:44
in ChinaChina in an iPhoneiPhone plantfabriek would have to shellschelp out
111
329040
3272
zou twee en een halve maand loon
05:48
two and a halfvoor de helft months'maanden wagesloon for an iPhoneiPhone.
112
332312
3545
moeten uitgeven voor één iPhone.
05:51
But how meaningfulbelangrijk is this calculationberekening, really?
113
335857
3337
Maar hoe zinvol is deze berekening?
05:55
For examplevoorbeeld, I recentlykort geleden wroteschreef an articleartikel
114
339194
1990
Ik schreef onlangs een artikel
05:57
in The NewNieuw YorkerYorker magazinetijdschrift,
115
341184
978
in The New Yorker Magazine,
05:58
but I can't affordveroorloven to buykopen an adadvertentie in it.
116
342162
3239
maar ik kan me geen advertentie erin veroorloven.
Wie kan dat wat schelen?
06:01
But, who careszorgen? I don't want an adadvertentie in The NewNieuw YorkerYorker,
117
345401
2056
Ik wil niet eens een advertentie in The New Yorker,
06:03
and mostmeest of these workersarbeiders don't really want iPhonesiPhones.
118
347457
2865
en de meeste van deze arbeiders
willen geen iPhones.
06:06
TheirHun calculationsberekeningen are differentverschillend.
119
350322
2760
Zij maken andere berekeningen.
06:08
How long should I stayverblijf in this factoryfabriek?
120
353082
1814
Hoe lang moet ik in deze fabriek blijven?
06:10
How much moneygeld can I savebesparen?
121
354896
2463
Hoeveel geld kan ik sparen?
06:13
How much will it take to buykopen an apartmentappartement or a carauto,
122
357359
2570
Wanneer kan ik een flat of een auto kopen,
06:15
to get marriedgetrouwd, or to put my childkind throughdoor schoolschool-?
123
359929
4590
om te trouwen
of mijn kind te laten studeren?
06:20
The workersarbeiders I got to know had a curiouslynieuwsgierig abstractabstract
124
364519
2691
De arbeiders die ik leerde kennen,
06:23
relationshipverhouding with the productartikel of theirhun laborarbeid.
125
367210
3758
hadden een erg abstracte
relatie met het product van hun arbeid.
06:26
About a yearjaar after I metleerde kennen LuLu QingminQingmin, or MinMin,
126
370968
3142
Ongeveer een jaar nadat ik Lu Qingmin,
of Min, ontmoette,
06:30
she inviteduitgenodigd me home to her familyfamilie villagedorp
127
374110
2034
nodigde ze me uit bij haar thuis,
in het dorp van haar familie
06:32
for the ChineseChinees NewNieuw YearJaar.
128
376144
2223
voor het Chinese Nieuwjaar.
06:34
On the traintrein home, she gavegaf me a presentaanwezig:
129
378367
2386
Op de trein gaf ze me een geschenk:
06:36
a CoachCoach brandmerk changeverandering purseportemonnee with brownbruin leatherleer trimTrim.
130
380753
4391
een portemonnee van het merk Coach
met bruinleren rand.
06:41
I thankedBedankt her, assumingervan uitgaand it was fakenep,
131
385144
1673
Ik bedankte haar. Ik dacht dat het nep was
06:42
like almostbijna everything elseanders for saleverkoop in DongguanDongguan.
132
386817
3477
zoals bijna alles
wat in Dongguan te koop was.
06:46
After we got home, MinMin gavegaf her mothermoeder anothereen ander presentaanwezig:
133
390294
3809
Thuisgekomen gaf Min haar moeder
een ander cadeau:
06:50
a pinkroze DooneyDooney & BourkeBourke handbaghandtas,
134
394103
2185
een roze handtas
van Dooney & Bourke,
06:52
and a fewweinig nightsovernachtingen laterlater, her sisterzus was showingtonen off
135
396288
2423
en een paar dagen later
liep haar zus te pronken
06:54
a maroonMaroon LeSportsacLeSportsac shoulderschouder bagzak.
136
398711
3504
met een kastanjebruine
LeSportsac schoudertas.
06:58
SlowlyLangzaam it was dawningaanbreken on me that these handbagshandtassen
137
402215
3800
Langzaamaan drong het tot me door
dat deze handtassen
07:01
were madegemaakt by theirhun factoryfabriek,
138
406015
2017
in hun fabriek werden gemaakt
07:03
and everyelk singlesingle one of them was authenticauthentiek.
139
408032
3166
en ze allemaal authentiek waren.
07:07
Min'sMin's sisterzus said to her parentsouders,
140
411198
2465
Mins zus zei aan haar ouders:
07:09
"In AmericaAmerika, this bagzak sellsverkoopt for 320 dollarsdollars."
141
413663
3362
"In Amerika koop je deze tas voor 320 dollar."
07:12
Her parentsouders, who are bothbeide farmersboeren, lookedkeek on, speechlesssprakeloos.
142
417025
3039
Haar ouders, allebei boeren, waren sprakeloos.
07:15
"And that's not all -- CoachCoach is comingkomt eraan out with a newnieuwe linelijn,
143
420064
2559
"Dat is niet alles -
Coach komt uit met een nieuwe lijn, 2191.
07:18
2191," she said. "One bagzak will sellverkopen for 6,000."
144
422623
4801
Eén tas zal 6000 gaan kosten."
07:23
She pausedgepauzeerd and said, "I don't know if that's 6,000 yuanyuan or
145
427424
4247
Ze hield even op en zei:
"Ik weet niet of dat 6000 yuan of
07:27
6,000 AmericanAmerikaanse dollarsdollars, but anywayin ieder geval, it's 6,000." (LaughterGelach)
146
431671
5647
6000 Amerikaanse dollars gaat zijn,
maar het is hoe dan ook 6000." (Gelach)
07:33
Min'sMin's sister'szuster boyfriendvriendje, who had traveledgereisd home with her
147
437318
2595
De vriend van Mins zus,
07:35
for the newnieuwe yearjaar, said,
148
439913
2117
die voor Nieuwjaar was meegereisd, zei:
07:37
"It doesn't look like it's worthwaard that much."
149
442030
2833
"Het ziet er niet uit
alsof het zoveel waard is."
07:40
Min'sMin's sisterzus turnedgedraaid to him and said, "Some people actuallywerkelijk
150
444863
2825
Mins zus wendde zich tot hem en zei:
07:43
understandbegrijpen these things. You don't understandbegrijpen shitstront."
151
447688
3544
"Er zijn mensen die oog hebben voor deze dingen.
Jij snapt er de ballen van."
07:47
(LaughterGelach) (ApplauseApplaus)
152
451232
4655
(Gelach) (Applaus)
07:51
In Min'sMin's worldwereld-, the CoachCoach bagstassen had a curiousnieuwsgierig currencyvaluta.
153
455887
4040
In Mins wereld hadden de Coach-tassen
een eigenaardige waarde.
07:55
They weren'twaren niet exactlyprecies worthlesswaardeloos, but they were nothing
154
459927
2320
Niet dat ze waardeloos waren,
maar ze waren ver
07:58
closedichtbij to the actualwerkelijk valuewaarde, because almostbijna no one they knewwist
155
462247
2710
beneden de werkelijke waarde,
omdat bijna niemand daar
08:00
wanted to buykopen one, or knewwist how much it was worthwaard.
156
464957
3930
er een wilde kopen
of wist hoeveel ze waard was.
08:04
OnceEenmaal, when Min'sMin's olderouder sister'szuster friendvriend got marriedgetrouwd,
157
468887
3355
Toen de vriend van Mins oudere zus trouwde,
08:08
she broughtbracht a handbaghandtas alonglangs as a weddingbruiloft presentaanwezig.
158
472242
2828
bracht ze een handtas mee als trouwcadeau.
08:10
AnotherEen ander time, after MinMin had alreadynu al left
159
475070
2168
Later, toen Min al weg was
08:13
the handbaghandtas factoryfabriek, her youngerjonger sisterzus camekwam to visitbezoek,
160
477238
3142
uit de handtassenfabriek,
kwam haar jongere zus haar eens bezoeken
08:16
bringingbrengen two CoachCoach SignatureHandtekening handbagshandtassen as giftscadeaus.
161
480380
4111
en bracht twee Coach-handtassen mee als geschenk.
08:20
I lookedkeek in the zipperedmet rits pocketzak- of one,
162
484491
2075
Binnenin vond ik een gedrukt kaartje
08:22
and I foundgevonden a printedgedrukt cardkaart in EnglishEngels, whichwelke readlezen,
163
486566
4239
waarop in het Engels te lezen stond:
08:26
"An AmericanAmerikaanse classicklassiek.
164
490805
3258
"Een Amerikaanse klassieker.
08:29
In 1941, the burnishedgepolijst overeenkomstig patinapatina
165
494063
2510
In 1941 inspireerde het gepolijste patina
08:32
of an all-Americanall-American baseballbasketbal glovehandschoen
166
496573
2362
van een all-American honkbalhandschoen
08:34
inspiredgeinspireerd the founderoprichter of CoachCoach to createcreëren
167
498935
2200
de oprichter van Coach
08:37
a newnieuwe collectionverzameling of handbagshandtassen from the samedezelfde
168
501135
2409
om een nieuwe collectie handtassen van hetzelfde
08:39
luxuriouslyluxueus softzacht gloved-handgehandschoende-hand leatherleer.
169
503544
3209
luxueuze zachte handschoenenleer te creëren.
08:42
SixZes skilledgeschoold leatherworkersleerbewerkers craftedvervaardigd 12 SignatureHandtekening handbagshandtassen
170
506753
4175
Zes geschoolde leerbewerkers
vervaardigden twaalf merktassen
08:46
with perfectperfect proportionsverhoudingen and a timelesstijdloos flairFlair.
171
510928
4136
met perfecte proporties
en tijdloze flair.
08:50
They were freshvers, functionalfunctioneel, and womenvrouw everywhereoveral
172
515064
2280
Ze waren fris en functioneel.
08:53
adoredaanbeden them. A newnieuwe AmericanAmerikaanse classicklassiek was borngeboren."
173
517344
5336
Vrouwen hielden ervan.
Een nieuwe Amerikaanse klassieker was geboren."
08:58
I wonderwonder what KarlKarl MarxMarx would have madegemaakt of MinMin
174
522680
2326
Ik vraag me af wat Karl Marx zou hebben gedacht
09:00
and her sisterszusters.
175
525006
1908
over Min en haar zusters.
09:02
TheirHun relationshipverhouding with the productartikel of theirhun laborarbeid
176
526914
2607
Hun relatie met het product van hun arbeid
09:05
was more complicatedingewikkeld, surprisingverrassend and funnygrappig
177
529521
2295
was ingewikkelder, verrassender en grappiger
09:07
than he could have imaginedingebeeld.
178
531816
2258
dan hij kon denken.
09:09
And yetnog, his viewuitzicht of the worldwereld- persistsblijft bestaan, and our tendencyneiging
179
534074
2823
Toch blijft zijn visie op de wereld voortduren,
evenals onze neiging
09:12
to see the workersarbeiders as facelessanonieme massesmassa 's,
180
536897
2609
om arbeiders als gezichtsloze massa's te bekijken
09:15
to imaginestel je voor that we can know what they're really thinkinghet denken.
181
539506
3874
en te veronderstellen dat wij kunnen weten
wat ze echt denken.
09:19
The first time I metleerde kennen MinMin, she had just turnedgedraaid 18
182
543380
3401
De eerste keer dat ik Min ontmoette,
was ze net 18 geworden
09:22
and quitophouden her first jobbaan on the assemblybijeenkomst linelijn
183
546781
2655
en had ze haar eerste baan aan de assemblagelijn
09:25
of an electronicselektronica factoryfabriek.
184
549436
2315
van een elektronicafabriek vaarwel opgezegd.
09:27
Over the nextvolgende two yearsjaar, I watchedbekeken as she switchedgeschakeld jobsjobs
185
551751
2646
In de komende twee jaar zag ik dat ze
09:30
fivevijf timestijden, eventuallytenslotte landinglanden a lucrativewinstgevend postpost
186
554397
3076
vijf keer van baan wisselde,
om uiteindelijk op een lucratieve post
09:33
in the purchasinginkoop departmentafdeling of a hardwarehardware factoryfabriek.
187
557473
3574
bij de inkoopafdeling
van een hardwarefabriek te belanden.
09:36
LaterLater, she marriedgetrouwd a fellowkameraad migrantmigrant workerarbeider,
188
561047
2525
Ze trouwde met een collega migrant-arbeider
09:39
movedverhuisd with him to his villagedorp,
189
563572
2142
en verhuisde met hem naar zijn dorp.
09:41
gavegaf birthgeboorte to two daughtersdochters,
190
565714
2203
Ze kreeg twee dochters
09:43
and savedgered enoughgenoeg moneygeld to buykopen a secondhandtweedehands BuickBuick
191
567917
2188
en spaarde genoeg geld
om een tweedehands Buick te kopen
09:46
for herselfzichzelf and an apartmentappartement for her parentsouders.
192
570105
4406
en een appartement voor haar ouders.
09:50
She recentlykort geleden returnedteruggekeerd to DongguanDongguan on her owneigen
193
574511
3133
Onlangs ging ze alleen terug naar Dongguan
09:53
to take a jobbaan in a factoryfabriek that makesmerken constructionbouw craneskranen,
194
577644
3616
om in een bouwkranenfabriek te gaan werken.
09:57
temporarilytijdelijk leavingverlaten her husbandman and childrenkinderen
195
581260
2200
Ze liet haar man en kinderen
09:59
back in the villagedorp.
196
583460
1983
tijdelijk achter in het dorp.
10:01
In a recentrecent emaile-mail to me, she explaineduitgelegd,
197
585443
2581
In een recente e-mail legde ze uit:
10:03
"A personpersoon should have some ambitionambitie while she is youngjong
198
588024
4046
"Een persoon moet enige ambitie tonen terwijl ze jong is
10:07
so that in oldoud ageleeftijd she can look back on her life
199
592070
2662
zodat ze, als ze oud is,
kan terugkijken
10:10
and feel that it was not livedleefden to no purposedoel."
200
594732
4783
met het gevoel dat ze
niet voor niets heeft geleefd."
10:15
AcrossOver ChinaChina, there are 150 millionmiljoen workersarbeiders like her,
201
599515
4396
In China zijn er 150 miljoen arbeiders zoals zij,
10:19
one thirdderde of them womenvrouw, who have left theirhun villagesdorpen
202
603911
2753
van wie een derde vrouwen,
die hun dorpen hebben verlaten
10:22
to work in the factoriesfabrieken, the hotelshotels, the restaurantsrestaurants
203
606664
3543
om te werken in de fabrieken,
de hotels, de restaurants
10:26
and the constructionbouw sitesplaatsen of the biggroot citiessteden.
204
610207
2605
en de bouwsites van de grote steden.
10:28
TogetherSamen, they make up the largestDe grootste migrationmigratie in historygeschiedenis,
205
612812
3744
Samen vormen ze
de grootste migratie in de geschiedenis.
10:32
and it is globalizationglobalisering, this chainketen that beginsbegint
206
616556
3000
Dat is globalisering:
een keten die begint
10:35
in a ChineseChinees farminglandbouw villagedorp
207
619556
2519
in een Chinees landbouwdorp
10:37
and endsloopt af with iPhonesiPhones in our pocketspockets and NikesNikes on our feetvoeten
208
622075
3777
en eindigt met iPhones in onze zakken,
Nikes aan onze voeten
10:41
and CoachCoach handbagshandtassen on our armsarmen
209
625852
2424
en Coach-handtassen aan onze armen.
10:44
that has changedveranderd the way these millionsmiljoenen of people
210
628276
2289
Dat veranderde de manier
waarop miljoenen mensen
10:46
work and marrytrouwen and liveleven and think.
211
630565
4913
werken, trouwen, leven en denken.
10:51
Very fewweinig of them would want to go back
212
635478
1949
Zeer weinigen willen terug
10:53
to the way things used to be.
213
637427
2557
naar hoe het vroeger was.
10:55
When I first wentgegaan to DongguanDongguan, I worriedbezorgd that
214
639984
3180
Toen ik voor het eerst naar Dongguan ging,
maakte ik me zorgen
10:59
it would be depressingdeprimerend to spendbesteden so much time with workersarbeiders.
215
643164
4375
dat het deprimerend zou zijn
om zo veel tijd door te brengen met arbeiders.
11:03
I alsoook worriedbezorgd that nothing would ever happengebeuren to them,
216
647539
2771
Ik was ook bezorgd
dat het een saaie bedoening zou zijn
11:06
or that they would have nothing to say to me.
217
650310
2629
of dat ze me niets
zouden te vertellen hebben.
11:08
InsteadIn plaats daarvan, I foundgevonden youngjong womenvrouw who were smartslim and funnygrappig
218
652939
2650
In plaats daarvan ontmoette ik jonge vrouwen
11:11
and bravedapper and generousgenereus.
219
655589
2847
die slim, grappig, moedig en genereus waren.
11:14
By openingopening up theirhun liveslevens to me,
220
658436
2331
Door me deel te laten hebben aan hun leven
11:16
they taughtonderwezen me so much about factoriesfabrieken
221
660767
2206
leerden ze me zoveel over fabrieken,
11:18
and about ChinaChina and about how to liveleven in the worldwereld-.
222
662973
4206
over China en over hoe te leven in de wereld.
11:25
This is the CoachCoach purseportemonnee that MinMin gavegaf me
223
669486
2712
Dit is de portemonnee van Coach die Min me gaf
11:28
on the traintrein home to visitbezoek her familyfamilie.
224
672198
2410
op de trein naar huis om haar familie te bezoeken.
11:30
I keep it with me to remindherinneren me of the tiesbanden that tiebinden me
225
674608
2643
Ik houd hem bij om me te herinneren aan mijn banden
11:33
to the youngjong womenvrouw I wroteschreef about,
226
677251
2724
met de jonge vrouwen waar ik over schreef,
11:35
tiesbanden that are not economiceconomisch but personalpersoonlijk in naturenatuur,
227
679975
4270
geen economische maar persoonlijke banden,
11:40
measuredafgemeten not in moneygeld but in memoriesherinneringen.
228
684245
3567
niet gemeten in geld, maar in herinneringen.
11:43
This purseportemonnee is alsoook a reminderherinnering that the things that you imaginestel je voor,
229
687812
3419
Het is ook een herinnering aan het feit
dat de dingen die je je voorstelt
11:47
sittingzittend in your officekantoor or in the librarybibliotheek,
230
691231
3542
in je kantoor of bibliotheek,
11:50
are not how you find them when you actuallywerkelijk go out
231
694773
2403
niet overeenkomen
met wat er werkelijk gaande is in de wereld.
11:53
into the worldwereld-.
232
697176
1507
niet overeenkomen
met wat er werkelijk gaande is in de wereld.
11:54
Thank you. (ApplauseApplaus)
233
698683
1988
Bedankt. (Applaus)
11:56
(ApplauseApplaus)
234
700671
6672
(Applaus)
12:03
ChrisChris AndersonAnderson: Thank you, LeslieLeslie, that was an insightin zicht
235
707343
2069
Chris Anderson: Dank je, Leslie,
dat was een kijk op de zaken
12:05
that a lot of us haven'thebben niet had before.
236
709412
2597
die veel van ons niet hadden.
12:07
But I'm curiousnieuwsgierig. If you had a minuteminuut, say,
237
712009
3487
Maar als je één minuut had
12:11
with Apple'sApples headhoofd of manufacturingfabricage,
238
715496
3721
om te praten met het productiehoofd van Apple,
12:15
what would you say?
239
719217
2360
wat zou je dan zeggen?
12:17
LeslieLeslie ChangChang: One minuteminuut?
240
721577
1128
Leslie Chang: Één minuut?
12:18
CACA: One minuteminuut. (LaughterGelach)
241
722705
1513
CA: Één minuut. (Gelach)
12:20
LCLC: You know, what really impressedonder de indruk me about the workersarbeiders
242
724218
1926
LC: Wat echt indruk op me maakte,
12:22
is how much they're self-motivatedzelf gemotiveerd, self-drivenzelf aangedreven,
243
726144
3226
was hoe gemotiveerd, gedreven
12:25
resourcefulvindingrijk, and the thing that struckgeslagen me,
244
729370
2617
en vindingrijk die arbeiders waren.
Wat me opviel,
12:27
what they want mostmeest is educationonderwijs, to learnleren,
245
731987
2965
was dat ze bovenal onderwijs willen, leren,
12:30
because mostmeest of them come from very poorarm backgroundsachtergronden.
246
734952
1547
omdat de meesten uit zeer arme milieus komen.
12:32
They usuallydoorgaans left schoolschool- when they were in 7thth or 8thth graderang.
247
736499
2944
Meestal hadden ze
slechts 7 of 8 jaar onderwijs genoten.
12:35
TheirHun parentsouders are oftenvaak illiterateanalfabeet,
248
739443
2239
Hun ouders zijn vaak ongeletterd.
12:37
and then they come to the citystad, and they, on theirhun owneigen,
249
741682
2640
Als ze naar de stad gaan,
volgen ze op eigen initiatief
12:40
at night, duringgedurende the weekendsweekends, they'llzullen ze take a computercomputer classklasse,
250
744322
2125
's nachts en tijdens het weekend computerlessen,
12:42
they'llzullen ze take an EnglishEngels classklasse, and learnleren
251
746447
2268
of Engels.
12:44
really, really rudimentaryrudimentaire things, you know,
252
748715
2124
Ze leren er echt rudimentaire dingen,
12:46
like how to typetype a documentdocument in WordWord,
253
750839
1739
zoals hoe een document
in Word te typen
12:48
or how to say really simpleeenvoudig things in EnglishEngels.
254
752578
2664
of hoe eenvoudige dingen
in het Engels te zeggen.
12:51
So, if you really want to help these workersarbeiders,
255
755242
2128
Als je deze arbeiders echt wilt helpen,
12:53
startbegin these smallklein, very focusedgefocust, very pragmaticpragmatische classesklassen
256
757370
3223
begin dan met kleine, zeer gerichte,
zeer pragmatische klassen in scholen.
12:56
in these schoolsscholen, and what's going to happengebeuren is,
257
760593
3129
Wat er gaat gebeuren is dat
alle arbeiders erop vooruit zullen gaan,
12:59
all your workersarbeiders are going to moveverhuizing on,
258
763722
1419
Wat er gaat gebeuren is dat
alle arbeiders erop vooruit zullen gaan.
13:01
but hopefullyhopelijk they'llzullen ze moveverhuizing on into higherhoger jobsjobs withinbinnen AppleApple,
259
765141
3407
Hopelijk komen ze bij Apple
in hogere banen terecht.
13:04
and you can help theirhun socialsociaal mobilitymobiliteit
260
768548
2941
Zo help je hun sociale mobiliteit
13:07
and theirhun self-improvementmotivatie & zelfontwikkeling.
261
771489
997
en hun ontwikkeling.
13:08
When you talk to workersarbeiders, that's what they want.
262
772486
1778
Wanneer je praat met arbeiders
is dat wat ze willen.
13:10
They do not say, "I want better hotwarm waterwater in the showersdouches.
263
774264
2674
Ze zeggen niet:
"Ik wil warmer water in de douches.
13:12
I want a nicermooier roomkamer. I want a TVTV setreeks."
264
776938
1985
Ik wil een mooiere kamer.
Ik wil een televisietoestel."
13:14
I mean, it would be niceleuk to have those things,
265
778923
1623
Het zou leuk zijn om die dingen te hebben,
13:16
but that's not why they're in the citystad,
266
780546
1158
maar daarvoor zijn ze niet in de stad
13:17
and that's not what they carezorg about.
267
781704
2089
en dat is niet waar ze om geven.
13:19
CACA: Was there a sensezin from them of a narrativeverhaal that
268
783793
3550
CA: Hadden ze het gevoel dat
13:23
things were kindsoort of toughtaai and badslecht, or was there a narrativeverhaal
269
787343
3412
hun leven hard en zwaar was
13:26
of some kindsoort of levelniveau of growthgroei, that things over time
270
790755
3013
of dat ze een groeiproces doormaakten,
dat de zaken na verloop van tijd
13:29
were gettingkrijgen better?
271
793768
1623
beter zouden worden?
13:31
LCLC: Oh definitelydefinitief, definitelydefinitief. I mean, you know,
272
795391
1907
LC: Zeker, zeker.
13:33
it was interestinginteressant, because I spentdoorgebracht basicallyeigenlijk two yearsjaar
273
797298
2366
Ik heb twee jaar
13:35
hangingopknoping out in this citystad, DongguanDongguan,
274
799664
1994
in Dongguan doorgebracht
13:37
and over that time, you could see immenseonmetelijk changeverandering
275
801658
2111
en ik heb in die tijd de levensomstandigheden
13:39
in everyelk person'spersonen life: upwardnaar boven, downwardnaar beneden, sidewayszijwaarts,
276
803769
2795
enorm zien veranderen:
opwaarts, neerwaarts, zijwaarts,
13:42
but generallyalgemeen upwardnaar boven.
277
806564
1821
maar over het algemeen opwaarts.
13:44
If you spendbesteden enoughgenoeg time, it's upwardnaar boven, and I metleerde kennen people
278
808385
1787
Als je er genoeg tijd doorbrengt, is het opwaarts.
Ik ontmoette mensen
13:46
who had movedverhuisd to the citystad 10 yearsjaar agogeleden, and who are now
279
810172
2295
die 10 jaar geleden
naar de stad verhuisd waren.
13:48
basicallyeigenlijk urbanstedelijk middlemidden- classklasse people,
280
812467
2107
Die zijn nu de stedelijke middenklasse.
13:50
so the trajectorytraject is definitelydefinitief upwardnaar boven.
281
814574
2021
Het traject is dus zeker opwaarts.
13:52
It's just hardhard to see when you're suddenlyplotseling
282
816595
1935
Dat is moeilijk te zien als je plots
13:54
suckedzoog into the citystad. It lookslooks like everyone'sieders poorarm and
283
818530
2121
in de stad terechtkomt.
Iedereen lijkt arm en er slecht aan toe,
13:56
desperateten einde raad, but that's not really how it is.
284
820651
1738
maar zo is het niet echt.
13:58
CertainlyZeker, the factoryfabriek conditionsvoorwaarden are really toughtaai,
285
822389
2154
De fabrieksomstandigheden zijn hard,
14:00
and it's nothing you or I would want to do,
286
824543
2317
en jij of ik zouden het niet willen doen,
14:02
but from theirhun perspectiveperspectief, where they're comingkomt eraan from
287
826860
3145
maar vanuit hun perspectief,
is waar ze vandaan komen
14:05
is much worseerger, and where they're going
288
830005
1997
veel erger en waar ze naartoe gaan,
14:07
is hopefullyhopelijk much better, and I just wanted to give
289
832002
2008
is het hopelijk veel beter.
Ik wilde alleen aangeven
14:09
that contextcontext of what's going on in theirhun mindsgeesten,
290
834010
2361
dat hun manier om ertegenaan te kijken
14:12
not what necessarilynodig is going on in yoursde jouwe.
291
836371
2363
niet noodzakelijkerwijs die van jou is.
14:14
CACA: ThanksBedankt so much for your talk.
292
838734
1496
CA: Bedankt voor je verhaal.
14:16
Thank you very much. (ApplauseApplaus)
293
840230
4369
Hartelijk dank. (Applaus)
Translated by Rik Delaet
Reviewed by Tom Fokkens

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Leslie T. Chang - Journalist
In her reporting and writing, Leslie T. Chang explores the lives of workers in China, focusing on the experience of women.

Why you should listen

Leslie T. Chang's book Factory Girls: From Village to City in a Changing China traces the lives of Chunming and Min, two young women working in Dongguan, a factory city in South China. Leaving their home villages far behind in pursuit of work, Chunming and Min are part of an estimated 10 million young migrants (estimated to be 70 percent women) who work in China's booming factories. These migrants live in a "perpetual present," forging individual and nontraditional lives amid the breakneck pace of manufacturing.

As Chang gets to know these two women and others, she reveals the harsh realities of China's spectacular industrial growth, and also explores her family's own history of migration from mainland China.

Chang lived in China for a decade as a correspondent for The Wall Street Journal. She is now based in Egypt.

More profile about the speaker
Leslie T. Chang | Speaker | TED.com