ABOUT THE SPEAKER
Tristram Stuart - Author and Activist
Tristram Stuart sounds the warning bell on global food waste, calling for us to change the systems whereby large quantities of produce and other foods end up in trash heaps.

Why you should listen

Western countries waste up to half of their food. This is an injustice Tristram Stuart has dedicated his career to fixing. In his newest book, Waste: Uncovering the Global Food Scandal, Tristram shows how changing the systems that result in food waste could be one of the simplest ways to reduce pressure on the environment.

The winner of the international environmental award The Sophie Prize in 2011, Tristram is the founder of Feeding the 5000, a consciousness raising campaign where 5000 members of the public are given a free lunch using only ingredients that otherwise would have been wasted. Held in Trafalgar Square in 2009 and 2011, the event has also been held internationally.

In addition, Tristram works with a range of NGOs, governments, and private enterprises to tackle the global food waste scandal.

More profile about the speaker
Tristram Stuart | Speaker | TED.com
TEDSalon London Spring 2012

Tristram Stuart: The global food waste scandal

Tristram Stuart: Het afvalschandaal van de wereldvoedselproductie

Filmed:
1,725,844 views

Westerse landen gooien bijna de helft van hun voedsel weg, niet omdat het oneetbaar is -- maar omdat het er niet aantrekkelijk uitziet. Tristram Stuart duikt in de schokkende gegevens van verspild voedsel en vraagt om een meer verantwoord gebruik van beschikbare middelen.
- Author and Activist
Tristram Stuart sounds the warning bell on global food waste, calling for us to change the systems whereby large quantities of produce and other foods end up in trash heaps. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
The jobbaan of uncoveringblootleggen the globalglobaal foodeten wasteverspilling scandalschandaal
0
959
2758
Mijn taak om het afvalschandaal van de wereldvoedselproductie bloot te leggen,
begon toen ik 15 jaar oud was.
00:19
startedbegonnen for me when I was 15 yearsjaar oldoud.
1
3717
3018
Mijn taak om het afvalschandaal van de wereldvoedselproductie bloot te leggen,
begon toen ik 15 jaar oud was.
00:22
I boughtkocht some pigsvarkens. I was livingleven in SussexSussex.
2
6735
2521
Ik leefde in Sussex en kocht een paar varkens.
00:25
And I startedbegonnen to feedeten geven them in the mostmeest traditionaltraditioneel
3
9256
2383
Ik voedde ze op de meest traditionele
00:27
and environmentallymilieuvriendelijke friendlyvriendelijk way.
4
11639
1971
en milieuvriendelijke manier.
00:29
I wentgegaan to my schoolschool- kitchenkeuken-, and I said,
5
13610
2325
Ik ging naar de schoolkeuken en vroeg
00:31
"Give me the scrapskladjes that my schoolschool- friendsvrienden have turnedgedraaid
6
15935
1546
naar de restjes waarvoor mijn schoolvrienden
hun neus ophalen.
00:33
theirhun nosesneuzen up at."
7
17481
866
naar de restjes waarvoor mijn schoolvrienden
hun neus ophalen.
00:34
I wentgegaan to the locallokaal bakerbakker and tooknam theirhun stalemuf breadbrood.
8
18347
2664
Ik haalde oud brood bij de plaatselijke bakker.
00:36
I wentgegaan to the locallokaal greengrocergroenteman, and I wentgegaan to a farmerboer
9
21011
2732
Bij een plaatselijke groenteboer en een landbouwer
00:39
who was throwinghet werpen away potatoesaardappelen because they were
10
23743
1838
haalde ik de aardappelen
die ze weggooiden omdat ze
00:41
the wrongfout shapevorm or sizegrootte for supermarketssupermarkten.
11
25581
3186
de verkeerde vorm
of grootte hebben voor supermarkten.
00:44
This was great. My pigsvarkens turnedgedraaid that foodeten wasteverspilling
12
28767
3089
Dit was geweldig.
Mijn varkens zetten dat voedselafval
00:47
into deliciousheerlijke porkvarkensvlees. I solduitverkocht that porkvarkensvlees
13
31856
2657
om in heerlijk varkensvlees.
Ik verkocht dat varkensvlees
00:50
to my schoolschool- friends'vrienden parentsouders, and I madegemaakt
14
34513
1987
aan de ouders van mijn vrienden
en ik verzamelde
00:52
a good pocketzak- moneygeld additiontoevoeging to my teenagetiener- allowanceuitkering.
15
36500
4637
extra zakgeld bovenop mijn tienertoelage.
00:57
But I noticedmerkte that mostmeest of the foodeten that I was givinggeven my pigsvarkens
16
41137
2882
Ik merkte dat het grootste deel van het voedsel
dat ik aan mijn varkens gaf,
00:59
was in factfeit fitpassen for humanmenselijk consumptionconsumptie,
17
44019
2383
geschikt was voor menselijke consumptie.
01:02
and that I was only scratchingkrabben the surfaceoppervlak,
18
46402
2269
Ik zag maar het topje van de ijsberg.
01:04
and that right the way up the foodeten supplylevering chainketen,
19
48671
2862
Bovenaan de voedselvoorzieningsketen,
01:07
in supermarketssupermarkten, greengrocersgroenteboeren, bakersbakkers, in our homeshuizen,
20
51533
3218
in supermarkten, bij groenteboeren en
bakkers, in onze huizen,
01:10
in factoriesfabrieken and farmsboerderijen, we were hemorrhagingbloedingen out foodeten.
21
54751
3260
in fabrieken en boerderijen produceren we ongebreideld.
01:13
SupermarketsSupermarkten didn't even want to talk to me
22
58011
2597
Supermarkten wilden niet eens met me praten
01:16
about how much foodeten they were wastingverspilling.
23
60608
1374
over hoeveel voedsel ze verspilden.
01:17
I'd been roundronde the back. I'd seengezien binsopslaglocaties fullvol of foodeten
24
61982
2484
Ik had de overvolle bakken met eten gezien
aan de achterkant,
01:20
beingwezen lockedopgesloten and then truckedvrachtwagen off to landfillstortplaats sitesplaatsen,
25
64466
2751
afgesloten
en afgevoerd per vrachtwagen naar stortplaatsen.
01:23
and I thought, surelyzeker there is something more sensibleverstandig
26
67217
3021
Er moet toch iets verstandiger te doen
01:26
to do with foodeten than wasteverspilling it.
27
70238
3167
zijn met eten dan verspillen.
01:29
One morningochtend-, when I was feedingvoeding my pigsvarkens,
28
73405
2305
Op een ochtend voerde ik mijn varkens.
01:31
I noticedmerkte a particularlyvooral tasty-lookingsmakelijke uitziende sun-driedzongedroogde tomatotomaat loafbrood
29
75710
3687
Ik zag een bijzonder smakelijk uitziende,
zongedroogde tomaat.
01:35
that used to cropgewas up from time to time.
30
79397
2075
Die doken van tijd tot tijd op.
01:37
I grabbedgreep holdhouden of it,
31
81472
1402
Ik raapte haar op,
01:38
satza down, and ateaten my breakfastontbijt with my pigsvarkens. (LaughterGelach)
32
82874
3546
ging zitten en ontbeet met mijn varkens.
(Gelach)
01:42
That was the first acthandelen of what I laterlater learnedgeleerd to call freeganismFreeganisme,
33
86420
3120
Mijn eerste daad
van wat ik later '‘freeganism'’ noemde:
01:45
really an exhibitiontentoonstelling of the injusticeonrecht of foodeten wasteverspilling,
34
89540
4255
een aanklacht
tegen de onrechtvaardigheid van voedselafval,
01:49
and the provisionvoorziening of the solutionoplossing to foodeten wasteverspilling,
35
93795
2350
én een oplossing ervoor:
01:52
whichwelke is simplyeenvoudigweg to sitzitten down and eateten foodeten,
36
96145
2654
gewoon gaan zitten en eten,
01:54
ratherliever than throwinghet werpen it away.
37
98799
1488
in plaats van het weg te gooien.
01:56
That becamewerd, as it were, a way of confrontingconfronteren
38
100287
3279
Dat werd een manier
01:59
largegroot businessesondernemingen in the businessbedrijf of wastingverspilling foodeten,
39
103566
2987
om grote bedrijven te confronteren met voedselverspilling,
02:02
and exposingbloot, mostmeest importantlybelangrijker, to the publicopenbaar,
40
106553
2521
en, belangrijker nog, het grote publiek,
02:04
that when we're talkingpratend about foodeten beingwezen throwngegooid away,
41
109074
2170
Als we praten over eten weggooien,
02:07
we're not talkingpratend about rottenrotte stuffspul, we're not talkingpratend about
42
111244
2139
hebben we het niet over rotte dingen,
02:09
stuffspul that's beyondvoorbij the paleverbleken.
43
113383
2712
of over oneetbare spullen.
02:11
We're talkingpratend about good, freshvers foodeten that is beingwezen wastedverspild
44
116095
2116
We hebben het over goed, vers voedsel dat
02:14
on a colossalkolossale scaleschaal.
45
118211
2538
op enorme schaal wordt verspild.
02:16
EventuallyUiteindelijk, I setreeks about writingschrift my bookboek,
46
120749
1857
Mijn boek toonde
02:18
really to demonstratetonen the extentomvang of this problemprobleem
47
122606
2054
de echte omvang van dit probleem
02:20
on a globalglobaal scaleschaal. What this showsshows is
48
124660
3396
op wereldwijde schaal.
02:23
a nation-by-nationnatie-door-natie breakdownverdeling of the likelywaarschijnlijk levelniveau
49
128056
3479
Het laat land per land zien
wat de vermoedelijke omvang
02:27
of foodeten wasteverspilling in eachelk countryland in the worldwereld-.
50
131535
3102
van voedselafval in elk land is.
02:30
UnfortunatelyHelaas, empiricalempirische datagegevens, good, hardhard statsstats, don't existbestaan,
51
134637
3888
Helaas ontbreken goede, harde statistieken.
02:34
and thereforedaarom to provebewijzen my pointpunt, I first of all had to find
52
138525
2482
Om mijn punt te bewijzen,
moest ik in de eerste plaats
02:36
some proxyproxy way of uncoveringblootleggen
53
141007
2153
een manier vinden voor het blootleggen van
02:39
how much foodeten was beingwezen wastedverspild.
54
143160
2245
de hoeveelheid voedsel die verspild werd.
02:41
So I tooknam the foodeten supplylevering of everyelk singlesingle countryland
55
145405
2556
Ik nam de voedselvoorziening van elk land
02:43
and I comparedvergeleken it to what was actuallywerkelijk likelywaarschijnlijk
56
147961
3042
en vergeleek ze met wat eigenlijk
02:46
to be beingwezen consumedgeconsumeerd in eachelk countryland.
57
151003
2032
diende verbruikt te worden in elk land,
02:48
That's basedgebaseerde on dietdieet intakeinname surveysenquêtes, it's basedgebaseerde on
58
153035
3887
gebaseerd op dieetenquêtes
02:52
levelslevels of obesityzwaarlijvigheid, it's basedgebaseerde on a rangereeks of factorsfactoren
59
156922
2666
en niveaus van obesitas. Een reeks factoren
02:55
that givesgeeft you an approximatebij benadering guessraden
60
159588
1342
die je een benaderende schatting geven
02:56
as to how much foodeten is actuallywerkelijk going into people'sPeople's mouthsmonden.
61
160930
3227
over hoeveel voedsel er werkelijk
in de monden van mensen verdwijnt.
03:00
That blackzwart linelijn in the middlemidden- of that tabletafel
62
164157
2729
De zwarte lijn in het midden van die tabel
03:02
is the likelywaarschijnlijk levelniveau of consumptionconsumptie
63
166886
2996
is de vermoedelijke omvang van de consumptie,
03:05
with an allowanceuitkering for certainzeker levelslevels of inevitableonvermijdelijk wasteverspilling.
64
169882
4362
rekening houdende
met een bepaalde hoeveelheid onvermijdelijk afval.
03:10
There will always be wasteverspilling. I'm not that unrealisticonrealistisch
65
174244
1919
Er zal altijd afval zijn.
Ik ben niet zo onrealistisch
03:12
that I think we can liveleven in a waste-freeafvalvrije worldwereld-.
66
176163
1980
te denken dat we kunnen leven
in een afvalvrije wereld.
03:14
But that blackzwart linelijn showsshows what a foodeten supplylevering should be
67
178143
3873
De zwarte lijn laat zien
wat voedselvoorziening zou moeten zijn
03:17
in a countryland if they allowtoestaan for a good, stablestal, securebeveiligen,
68
182016
4454
in een land als het zorgt
voor een goede, stabiele, veilige,
03:22
nutritionalvoedingswaarde dietdieet for everyelk personpersoon in that countryland.
69
186470
3749
evenwichtige voeding
voor elke persoon van dat land.
03:26
Any dotpunt abovebovenstaand that linelijn, and you'llje zult quicklysnel noticekennisgeving that
70
190219
2407
Elke stip boven die lijn,
en je zult al snel merken dat
03:28
that includesomvat mostmeest countrieslanden in the worldwereld-,
71
192626
2701
het over de meeste landen ter wereld gaat,
03:31
representsvertegenwoordigt unnecessaryonnodig surplusoverschot, and is likelywaarschijnlijk to reflectreflecteren
72
195327
4289
vertegenwoordigt onnodig overschot.
Het geeft waarschijnlijk
03:35
levelslevels of wasteverspilling in eachelk countryland.
73
199616
2622
de hoeveelheden afval in elk land weer.
03:38
As a countryland getskrijgt richerrijker, it investsinvesteert more and more
74
202238
3269
Hoe rijker een land wordt,
hoe meer het investeert
03:41
in gettingkrijgen more and more surplusoverschot
75
205507
1291
in meer en meer overschot
03:42
into its shopsshops and restaurantsrestaurants,
76
206798
2810
in zijn winkels en restaurants,
03:45
and as you can see, mostmeest EuropeanEuropese
77
209608
2056
en zoals je kunt zien, de meeste Europese
03:47
and NorthNoord AmericanAmerikaanse countrieslanden
78
211664
1412
en Noord-Amerikaanse landen
03:48
fallvallen betweentussen 150 and 200 percentprocent
79
213076
3140
vallen tussen de 150 en 200 procent
03:52
of the nutritionalvoedingswaarde requirementsvereisten of theirhun populationspopulaties.
80
216216
3380
van de voedingsbehoeften van hun bevolking.
03:55
So a countryland like AmericaAmerika has twicetweemaal as much foodeten
81
219596
2408
Een land als Amerika heeft twee keer zoveel voedsel
03:57
on its shopwinkel shelvesplanken and in its restaurantsrestaurants
82
222004
2604
in zijn winkels en restaurants
04:00
than is actuallywerkelijk requirednodig to feedeten geven the AmericanAmerikaanse people.
83
224608
3568
dan eigenlijk nodig is
om het Amerikaanse volk te voeden.
04:04
But the thing that really struckgeslagen me,
84
228176
1560
Maar wat me echt opviel
04:05
when I plotteduitgezet all this datagegevens, and it was a lot of numbersgetallen,
85
229736
4215
bij deze grote aantallen gegevens,
04:09
was that you can see how it levelslevels off.
86
233951
3666
was dat je kunt zien dat ze afvlakken.
04:13
CountriesLanden rapidlysnel shootschieten towardsnaar that 150 markMark,
87
237617
3068
Landen schieten snel in de richting van die 150,
04:16
and then they levelniveau off, and they don't really go on risingstijgende lijn
88
240685
3288
en dan vlakken ze af en ze stijgen niet echt,
04:19
as you mightmacht expectverwachten.
89
243973
1546
zoals je zou verwachten.
04:21
So I decidedbeslist to unpackuitpakken that datagegevens a little bitbeetje furtherverder
90
245519
2545
Ik besloot om die gegevens
een beetje verder te analyseren
04:23
to see if that was truewaar or falsevals.
91
248064
2285
om te zien of dat waar was.
04:26
And that's what I camekwam up with.
92
250349
1494
Ik bedacht het volgende.
04:27
If you includeomvatten not just the foodeten that endsloopt af up
93
251843
1927
Als je niet alleen het voedsel telt
04:29
in shopsshops and restaurantsrestaurants, but alsoook the foodeten
94
253770
2124
dat in winkels en restaurants eindigt,
maar ook het eten
04:31
that people feedeten geven to livestockvee,
95
255894
2156
dat mensen aan dieren voeden:
04:33
the maizemaïs, the soysoja, the wheattarwe, that humansmensen could eateten
96
258050
3503
de maïs, de soja, de tarwe, voedsel voor mensen
04:37
but chooseKiezen to fattenmesten livestockvee insteadin plaats daarvan to produceproduceren
97
261553
2481
maar gebruikt om hun dieren vet te mesten
om steeds grotere hoeveelheden
vlees en zuivelproducten te produceren.
04:39
increasingtoenemend amountshoeveelheden of meatvlees and dairyzuivel productsproducten,
98
264034
1931
maar gebruikt om hun dieren vet te mesten
om steeds grotere hoeveelheden
vlees en zuivelproducten te produceren.
04:41
what you find is that mostmeest richrijk countrieslanden
99
265965
1667
Je ziet dat de meeste rijke landen
04:43
have betweentussen threedrie and fourvier timestijden the amountbedrag of foodeten
100
267632
4323
tussen de drie en vier keer
de hoeveelheid voedsel bezitten
04:47
that theirhun populationbevolking needsbehoefte aan to feedeten geven itselfzelf.
101
271955
3084
die de bevolking nodig heeft om zich te voeden.
04:50
A countryland like AmericaAmerika has fourvier timestijden the amountbedrag of foodeten
102
275039
3283
Een land als Amerika heeft vier keer
de hoeveelheid voedsel
04:54
that it needsbehoefte aan.
103
278322
2962
dat het nodig heeft.
04:57
When people talk about the need to increasetoename globalglobaal
104
281284
2962
Als mensen praten over de noodzaak om de mondiale
05:00
foodeten productionproductie to feedeten geven those ninenegen billionmiljard people
105
284246
2660
productie van levensmiddelen te verhogen
om negen miljard mensen te voeden
05:02
that are expectedverwacht on the planetplaneet by 2050,
106
286906
2512
die onze planeet zullen bevolken in 2050,
05:05
I always think of these graphsgrafieken.
107
289418
1721
denk ik altijd aan deze grafieken.
05:07
The factfeit is, we have an enormousenorm bufferbuffer
108
291139
2951
We hebben een enorme buffer
05:09
in richrijk countrieslanden betweentussen ourselvesonszelf and hungerhonger.
109
294090
3881
in rijke landen tussen onszelf en honger.
05:13
We'veWe hebben never had suchzodanig gargantuangigantische surplusesoverschotten before.
110
297971
4676
We hadden nog nooit zo'n gigantische overschotten.
05:18
In manyveel waysmanieren, this is a great successsucces storyverhaal
111
302647
2666
In veel opzichten is dit een groot succesverhaal
05:21
of humanmenselijk civilizationbeschaving, of the agriculturalagrarisch surplusesoverschotten
112
305313
4139
van de menselijke beschaving,
van de voordelen van de landbouw
05:25
that we setreeks out to achievebereiken 12,000 yearsjaar agogeleden.
113
309452
3353
waarmee we 12.000 jaar geleden begonnen.
05:28
It is a successsucces storyverhaal. It has been a successsucces storyverhaal.
114
312805
3557
Het is een écht succesverhaal.
05:32
But what we have to recognizeherken now is that we are
115
316362
2537
We moeten erkennen dat we
05:34
reachingbereiken the ecologicalecologisch limitslimieten that our planetplaneet can bearbeer,
116
318899
3632
de ecologische grenzen van onze planeet bereiken,
05:38
and when we chopChop down forestsbossen, as we are everyelk day,
117
322531
2637
We hakken elke dag bossen om,
05:41
to growgroeien more and more foodeten,
118
325168
1348
om meer en meer voedsel te verbouwen.
05:42
when we extractextract waterwater from depletingafbreken waterwater reservesreserves,
119
326516
3748
We putten water uit verdwijnende waterreserves.
05:46
when we emituitstoten fossilfossiel fuelbrandstof emissionsemissies in the questzoektocht
120
330264
3388
We stoten fossiele brandstoffen uit in de zoektocht
05:49
to growgroeien more and more foodeten,
121
333652
1292
om meer en meer voedsel te verbouwen,
05:50
and then we throwGooi away so much of it,
122
334944
2851
en dan gooien we er zoveel van weg.
05:53
we have to think about what we can startbegin savingbesparing.
123
337795
2936
We moeten nadenken
over waar we kunnen beginnen te sparen.
05:56
And yesterdaygisteren, I wentgegaan to one of the locallokaal supermarketssupermarkten
124
340731
3725
Gisteren ging ik
naar een van de lokale supermarkten
06:00
that I oftenvaak visitbezoek to
125
344456
2216
die ik vaak bezoek
06:02
inspectinspecteren, if you like, what they're throwinghet werpen away.
126
346672
4181
om te inspecteren wat ze weggooien.
06:06
I foundgevonden quiteheel a fewweinig packetsPakketten of biscuitsbiscuits amongstte midden van
127
350853
2403
Ik vond een hoop koekjesverpakkingen onder
06:09
all the fruitfruit and vegetablesgroenten and everything elseanders
128
353256
1627
alle groenten en fruit
06:10
that was in there.
129
354883
947
en andere dingen.
06:11
And I thought, well this could servedienen as a symbolsymbool for todayvandaag.
130
355830
2440
Ik dacht:
dit kan dienen als een symbool voor vandaag.
06:14
So I want you to imaginestel je voor that these ninenegen biscuitsbiscuits
131
358270
2435
Stel je voor dat deze negen koekjes
06:16
that I foundgevonden in the binbak representvertegenwoordigen the globalglobaal foodeten supplylevering,
132
360705
3528
staan voor de wereldwijde voedselvoorziening.
06:20
okay? We startbegin out with ninenegen.
133
364233
1601
Oké? We beginnen met negen.
06:21
That's what's in fieldsvelden around the worldwereld- everyelk singlesingle yearjaar.
134
365834
3483
Dat staat elk jaar op de velden over de hele wereld.
06:25
The first biscuitBiscuit we're going to loseverliezen
135
369317
1761
Het eerste koekje verliezen we
06:26
before we even leavehet verlof the farmfarm.
136
371078
1759
voordat we vertrekken op de boerderij.
06:28
That's a problemprobleem primarilyvoornamelijk associatedgeassocieerd with
137
372837
3265
Dat is een probleem
in de eerste plaats geassocieerd met
06:32
developingontwikkelen work agriculturelandbouw, whetherof it's
138
376102
1664
de ontwikkeling van de landbouw, of het nu
06:33
a lackgebrek of infrastructureinfrastructuur, refrigerationafkoeling, pasteurizationPasteuriseren,
139
377766
2505
een gebrek is aan infrastructuur,
koeling, pasteurisatie,
06:36
graingraan storeswinkel, even basicbasis- fruitfruit crateskratten, whichwelke meansmiddelen
140
380271
2913
graanvoorraden of zelfs elementaire fruitkisten.
Het betekent
06:39
that foodeten goesgaat to wasteverspilling before it even leavesbladeren the fieldsvelden.
141
383184
3749
dat voedsel verloren gaat
voordat het de velden verlaat.
06:42
The nextvolgende threedrie biscuitsbiscuits are the foodslevensmiddelen that we decidebesluiten
142
386933
3496
De volgende drie koekjes
zijn de voedingsmiddelen die we
06:46
to feedeten geven to livestockvee, the maizemaïs, the wheattarwe and the soyasoja.
143
390429
3740
voeden aan vee, de maïs, de tarwe en de soja.
06:50
UnfortunatelyHelaas, our beastsbeesten are inefficientinefficiënt animalsdieren,
144
394169
4844
Helaas, onze dieren zijn niet efficiënt.
06:54
and they turnbeurt two-thirdstweederde of that into fecesontlasting and heatwarmte,
145
399013
4175
Twee derde zetten ze om in uitwerpselen en warmte.
06:59
so we'vewij hebben lostde weg kwijt those two, and we'vewij hebben only keptgehouden this one
146
403188
2618
We verliezen die twee
en we hebben alleen maar deze over
07:01
in meatvlees and dairyzuivel productsproducten.
147
405806
2234
in vlees en zuivelproducten.
07:03
Two more we're going to throwGooi away directlydirect into binsopslaglocaties.
148
408040
3584
Nog twee gaan we direct weggooien in de vuilnisbak.
07:07
This is what mostmeest of us think of when we think
149
411624
1553
Daaraan denken de meesten van ons als we denken
07:09
of foodeten wasteverspilling, what endsloopt af up in the garbagevuilnis,
150
413177
2511
aan voedselverspilling: wat in de vuilnisbak belandt,
07:11
what endsloopt af up in supermarketsupermarkt binsopslaglocaties,
151
415688
1848
wat in vuilnisbak van de supermarkt
07:13
what endsloopt af up in restaurantrestaurant binsopslaglocaties. We'veWe hebben lostde weg kwijt anothereen ander two,
152
417536
2730
en het restaurant belandt.
We verliezen er nog twee.
07:16
and we'vewij hebben left ourselvesonszelf with just fourvier biscuitsbiscuits to feedeten geven on.
153
420266
3758
Er resten ons slechts vier koekjes om ons te voeden.
07:19
That is not a superlativelysuperlatively efficientdoeltreffend use of globalglobaal resourcesmiddelen,
154
424024
3799
Dat is geen echt efficiënt gebruik
van wereldwijde middelen,
07:23
especiallyvooral when you think of the billionmiljard hungryhongerig people
155
427823
2460
vooral als je denkt
aan de miljarden mensen die honger hebben
07:26
that existbestaan alreadynu al in the worldwereld-.
156
430283
2140
in de wereld.
07:28
HavingGelet goneweg throughdoor the datagegevens, I then needednodig
157
432423
1983
Na de analyse van de gegevens, moest ik
07:30
to demonstratetonen where that foodeten endsloopt af up.
158
434406
3678
aantonen waar het voedsel eindigt.
07:33
Where does it endeinde up? We're used to seeingziend the stuffspul
159
438084
1619
Waar komt het terecht?
We zijn gewend aan het zien van de dingen
07:35
on our platesplaten, but what about all the stuffspul
160
439703
1903
op ons bord, maar hoe zit het met alle dingen
07:37
that goesgaat missingmissend in betweentussen?
161
441606
1940
die onderweg verdwijnen?
07:39
SupermarketsSupermarkten are an easygemakkelijk placeplaats to startbegin.
162
443546
2412
Supermarkten zijn een gemakkelijke plek
om te beginnen.
07:41
This is the resultresultaat of my hobbyhobby,
163
445958
2591
Dit is het resultaat van mijn hobby:
07:44
whichwelke is unofficialonofficiële binbak inspectionsinspecties. (LaughterGelach)
164
448549
4476
officieuze vuilnisbakinspecties.
(Gelach)
07:48
StrangeVreemd you mightmacht think, but if we could relyvertrouwen on corporationsbedrijven
165
453025
2597
Vreemd zou je denken,
maar als bedrijven
07:51
to tell us what they were doing in the back of theirhun storeswinkel,
166
455622
3108
ons zouden vertellen wat ze deden
achteraan in hun winkels,
07:54
we wouldn'tzou het niet need to go sneakingsluipen around the back,
167
458730
2484
moesten we dit niet in het geniep doen:
07:57
openingopening up binsopslaglocaties and havingmet a look at what's insidebinnen.
168
461214
2556
vuilnisbakken openen en inspecteren.
07:59
But this is what you can see more or lessminder on
169
463770
1960
Dit is wat je min of meer kunt zien
08:01
everyelk streetstraat cornerhoek in BritainGroot-Brittannië, in EuropeEuropa, in NorthNoord AmericaAmerika.
170
465730
3512
op elke hoek van de straat in Groot-Brittannië, Europa en Noord-Amerika.
08:05
It representsvertegenwoordigt a colossalkolossale wasteverspilling of foodeten,
171
469242
3066
Het vertegenwoordigt
een enorme verspilling aan voedsel.
08:08
but what I discoveredontdekt whilstterwijl I was writingschrift my bookboek
172
472308
2502
Terwijl ik mijn boek schreef, ontdekte ik
08:10
was that this very evidentevident abundanceovervloed of wasteverspilling
173
474810
3344
dat deze duidelijke overvloed van afval
08:14
was actuallywerkelijk the tiptip of the icebergijsberg.
174
478154
2944
eigenlijk het topje van de ijsberg was.
08:16
When you startbegin going up the supplylevering chainketen,
175
481098
2056
Wanneer je verder de toeleveringsketen opgaat,
08:19
you find where the realecht foodeten wasteverspilling is happeninggebeurtenis
176
483154
2986
ontdek je waar het meeste voedselafval te vinden is
08:22
on a gargantuangigantische scaleschaal.
177
486140
1987
op een gigantische schaal.
08:24
Can I have a showtonen of handshanden
178
488127
1473
Steek even je hand op
08:25
if you have a loafbrood of slicedgesneden breadbrood in your househuis?
179
489600
4458
als je een gesneden brood in huis hebt.
08:29
Who liveslevens in a householdhuishouden where that crustkorst --
180
494058
1919
In welk huishouden wordt de korst -
08:31
that slicesegment at the first and last endeinde of eachelk loafbrood --
181
495977
3193
de plak aan het begin en het einde van een brood -
08:35
who liveslevens in a householdhuishouden where it does get eatengegeten?
182
499170
2444
opgegeten?
08:37
Okay, mostmeest people, not everyoneiedereen, but mostmeest people,
183
501614
2367
Oké, bij de meeste mensen, niet iedereen,
maar de meeste mensen,
08:39
and this is, I'm gladblij to say, what I see acrossaan de overkant the worldwereld-,
184
503981
2456
ik ben blij om te zeggen
dat ik dat zie over de hele wereld.
08:42
and yetnog has anyoneiedereen seengezien a supermarketsupermarkt or sandwichbelegd broodje shopwinkel
185
506437
2789
Heeft iemand ooit een supermarkt
of broodjeszaak gezien
08:45
anywhereoveral in the worldwereld- that servesbedient sandwichesbroodjes
186
509226
2236
ergens in de wereld die boterhammen serveert
08:47
with crustskorsten on it? (LaughterGelach)
187
511462
1774
met korsten? (Gelach)
08:49
I certainlyzeker haven'thebben niet.
188
513236
1583
Ik zeker niet.
08:50
So I keptgehouden on thinkinghet denken, where do those crustskorsten go? (LaughterGelach)
189
514819
5168
Ik bleef mij afvragen waar die korsten heengaan? (Gelach)
08:55
This is the answerantwoord, unfortunatelyhelaas:
190
519987
2215
Dit is het antwoord, helaas:
08:58
13,000 slicessegmenten of freshvers breadbrood comingkomt eraan out of
191
522202
1912
13.000 sneetjes vers brood
09:00
this one singlesingle factoryfabriek everyelk singlesingle day, day-freshdagverse breadbrood.
192
524114
5601
die elke dag uit deze ene fabriek komen,
dagvers brood.
09:05
In the samedezelfde yearjaar that I visitedbezocht this factoryfabriek,
193
529715
1509
In hetzelfde jaar dat ik deze fabriek bezocht,
09:07
I wentgegaan to PakistanPakistan, where people in 2008 were going hungryhongerig
194
531224
4450
Ik ging naar Pakistan,
waar in 2008 de mensen verhongerden
09:11
as a resultresultaat of a squeezeknijpen on globalglobaal foodeten suppliesbenodigdheden.
195
535674
3777
als gevolg van een tekort
op de wereldwijde voedselvoorziening.
09:15
We contributebijdragen to that squeezeknijpen
196
539451
2184
Wij dragen bij aan dat tekort
09:17
by depositingstorten foodeten in binsopslaglocaties here in BritainGroot-Brittannië
197
541635
2992
door voedsel weg te gooien hier in Engeland
09:20
and elsewhereelders in the worldwereld-. We take foodeten
198
544627
2207
en elders in de wereld. We nemen voedsel
09:22
off the marketmarkt shelvesplanken that hungryhongerig people dependafhangen on.
199
546834
3106
van de schabben in de winkel
waarvan hongerige mensen afhankelijk zijn.
09:25
Go one stepstap up, and you get to farmersboeren,
200
549940
2550
Ga een stap omhoog,
en je komt bij de landbouwers,
09:28
who throwGooi away sometimessoms a thirdderde or even more
201
552490
2160
die soms een derde of zelfs meer weggooien
09:30
of theirhun harvestoogst because of cosmeticschoonheidsmiddel standardsstandaarden.
202
554650
2045
van hun oogst omwille van cosmetische normen.
09:32
This farmerboer, for examplevoorbeeld, has investedinvesteerde 16,000 poundspond
203
556695
2923
Deze boer, bijvoorbeeld,
heeft 16.000 pond geïnvesteerd
09:35
in growinggroeiend spinachspinazie, not one leafblad of whichwelke he harvestedgeoogst,
204
559618
3424
in spinazie.
Geen enkel blad heeft hij geoogst
09:38
because there was a little bitbeetje of grassgras growinggroeiend in amongstte midden van it.
205
563042
2454
want er groeide een beetje gras tussen.
09:41
PotatoesAardappelen that are cosmeticallycosmetisch imperfectonvolmaakt,
206
565496
2480
Cosmetisch onvolmaakte aardappelen:
09:43
all going for pigsvarkens.
207
567976
1533
allemaal voor varkens.
09:45
ParsnipsPastinaak that are too smallklein for supermarketsupermarkt specificationsspecificaties,
208
569509
4038
Pastinaak die te klein is voor de supermarkt,
09:49
tomatoestomaten in TenerifeTenerife,
209
573547
2016
tomaten in Tenerife,
09:51
orangessinaasappels in FloridaFlorida,
210
575563
1805
sinaasappelen in Florida,
09:53
bananasbananen in EcuadorEcuador, where I visitedbezocht last yearjaar,
211
577368
3004
bananen in Ecuador, dat ik vorig jaar bezocht,
09:56
all beingwezen discardedverwijderd. This is one day'sdag wasteverspilling
212
580372
2415
alles wordt weggegooid.
Dit is het afval van een dag
09:58
from one bananabanaan plantationplantage in EcuadorEcuador.
213
582787
2537
in een bananenplantage in Ecuador.
10:01
All beingwezen discardedverwijderd, perfectlyvolmaakt edibleeetbare,
214
585324
2208
Alles wordt weggegooid,
perfect eetbaar,
10:03
because they're the wrongfout shapevorm or sizegrootte.
215
587532
2488
omdat het de verkeerde vorm of grootte heeft.
10:05
If we do that to fruitfruit and vegetablesgroenten,
216
590020
1580
Als we dat doen met groenten en fruit,
10:07
you betinzet we can do it to animalsdieren too.
217
591600
2815
doen we dat zeker ook met dieren.
10:10
LiverLever, lungslongen, headshoofden, tailsrok,
218
594415
2739
Lever, longen, koppen, staarten,
10:13
kidneysnieren, testiclestestikels,
219
597154
1978
nieren, testikels,
10:15
all of these things whichwelke are traditionaltraditioneel,
220
599132
1713
al deze dingen, traditioneel,
10:16
deliciousheerlijke and nutritiousvoedzaam partsonderdelen of our gastronomygastronomie
221
600845
2815
heerlijke en voedzame delen van onze gastronomie
10:19
go to wasteverspilling. OffalSlachtafvallen consumptionconsumptie has halvedgehalveerd
222
603660
3496
gaan verloren.
Verbruik van slachtafval werd gehalveerd
10:23
in BritainGroot-Brittannië and AmericaAmerika in the last 30 yearsjaar.
223
607156
2535
in Groot-Brittannië en Amerika
in de afgelopen 30 jaar.
10:25
As a resultresultaat, this stuffspul getskrijgt fedgevoed to dogshonden at bestbeste,
224
609691
2640
In het beste geval voert men dit aan honden
10:28
or is incineratedverbrand.
225
612331
1769
of wordt het verbrand.
10:30
This man, in KashgarKashgar, XinjiangXinjiang provinceprovincie, in WesternWestern ChinaChina,
226
614100
3847
Deze man, in Kashgar, Xinjiang provincie,
in West-China,
10:33
is servingportie up his nationalnationaal dishschotel.
227
617947
1915
serveert zijn nationale gerecht:
10:35
It's calledriep sheep'sschapenmelk organsorganen.
228
619862
1715
schapenorganen.
10:37
It's deliciousheerlijke, it's nutritiousvoedzaam,
229
621577
1667
Het is heerlijk, het is voedzaam,
10:39
and as I learnedgeleerd when I wentgegaan to KashgarKashgar,
230
623244
2408
en ik leerde in Kashgar
10:41
it symbolizessymboliseert theirhun tabootaboe againsttegen foodeten wasteverspilling.
231
625652
3069
dat het hun taboe op voedselafval symboliseert.
10:44
I was sittingzittend in a roadsidekant van de weg cafeCafé.
232
628721
2196
Ik zat in een café langs de weg.
10:46
A chefchef camekwam to talk to me, I finishedgeëindigd my bowlkom,
233
630917
2604
De chef-kok onderbrak mij
10:49
and halfwayhalverwege throughdoor the conversationgesprek, he stoppedgestopt talkingpratend
234
633521
1765
halverwege ons gesprek,
10:51
and he startedbegonnen frowningfronsen into my bowlkom.
235
635286
2566
en fronste, kijkend in mijn bord.
10:53
I thought, "My goodnessgoedheid, what tabootaboe have I brokengebroken?
236
637852
1879
Ik dacht:
"Mijn hemel, welk taboe heb ik overtreden?
10:55
How have I insultedbeledigd my hostgastheer?"
237
639731
1594
Hoe heb ik mijn gastheer beledigd?"
10:57
He pointedpuntig at threedrie grainskorrels of ricerijst
238
641325
1738
Hij wees op drie rijstkorrels
10:58
at the bottombodem of my bowlkom, and he said, "CleanSchoon." (LaughterGelach)
239
643063
4284
op de bodem van mijn bord.
Hij zei: "Opeten." (Gelach)
11:03
I thought, "My God, you know, I go around the worldwereld-
240
647347
1912
Ik dacht:
"Mijn God, ik verkondig over de hele wereld
11:05
tellingvertellen people to stop wastingverspilling foodeten.
241
649259
1416
om te stoppen met voedselverspilling.
11:06
This guy has thrashedgeselden me at my owneigen gamespel." (LaughterGelach)
242
650675
5049
Deze kerel pakt me in mijn eigen spel. "
(Gelach)
11:11
But it gavegaf me faithgeloof. It gavegaf me faithgeloof that we, the people,
243
655724
3223
Het gaf me vertrouwen dat wij,
11:14
do have the powermacht to stop this tragictragisch wasteverspilling of resourcesmiddelen
244
658947
5036
de macht hebben om deze tragische verspilling
van middelen te stoppen
11:19
if we regardbeschouwen it as sociallymaatschappelijk unacceptableniet aanvaardbaar
245
663983
2200
als we het beschouwen
als maatschappelijk onaanvaardbaar
11:22
to wasteverspilling foodeten on a colossalkolossale scaleschaal,
246
666183
1504
om voedsel te verspillen op een kolossale schaal.
11:23
if we make noiselawaai about it, tell corporationsbedrijven about it,
247
667687
2553
Als we lawaai maken,
bedrijven en overheden
11:26
tell governmentsoverheden we want to see an endeinde to foodeten wasteverspilling,
248
670255
2620
vertellen dat we een einde willen maken
aan voedselverspilling.
11:28
we do have the powermacht to bringbrengen about that changeverandering.
249
672875
2496
Wij hebben de macht om verandering
tot stand te brengen.
11:31
FishVis, 40 to 60 percentprocent of EuropeanEuropese fishvis
250
675371
2712
40 tot 60 procent van de Europese vis
11:33
are discardedverwijderd at seazee, they don't even get landedgeland.
251
678083
3081
wordt in zee teruggeworpen, niet aan land gebracht.
11:37
In our homeshuizen, we'vewij hebben lostde weg kwijt touchaanraken with foodeten.
252
681164
2692
Thuis hebben we contact verloren met voedsel.
11:39
This is an experimentexperiment I did on threedrie lettucesSla.
253
683856
2917
Ik deed een experiment met drie kroppen sla.
11:42
Who keepshoudt lettucesSla in theirhun fridgekoelkast?
254
686773
2638
Wie houdt sla in de koelkast?
11:45
MostDe meeste people. The one on the left
255
689411
3576
De meeste mensen.
11:48
was keptgehouden in a fridgekoelkast for 10 daysdagen.
256
692987
1453
De linkse werd 10 dagen bewaard in een koelkast.
11:50
The one in the middlemidden-, on my kitchenkeuken- tabletafel. Not much differenceverschil.
257
694440
2219
Die in het midden, niet veel verschil.
11:52
The one on the right I treatedbehandelde like cutbesnoeiing flowersbloemen.
258
696659
2575
De rechtse behandelde ik als snijbloemen.
11:55
It's a livingleven organismorganisme, cutbesnoeiing the slicesegment off,
259
699234
2182
Het is een levend organisme,
snijd een stukje af
11:57
stuckgeplakt it in a vasevaas of waterwater,
260
701416
1443
en steek het in een vaas met water.
11:58
it was all right for anothereen ander two weeksweken after this.
261
702859
3548
Hij bleef nog eens twee weken langer goed.
12:02
Some foodeten wasteverspilling, as I said at the beginningbegin,
262
706407
1959
Ik zei het al: voedselafval
12:04
will inevitablyonvermijdelijk ariseontstaan, so the questionvraag is,
263
708366
1832
zal onvermijdelijk blijven, de vraag is:
12:06
what is the bestbeste thing to do with it?
264
710198
2198
wat doen we er best mee?
12:08
I answeredantwoordde that questionvraag when I was 15.
265
712396
1506
Ik beantwoordde die vraag toen ik 15 was.
12:09
In factfeit, humansmensen answeredantwoordde that questionvraag 6,000 yearsjaar agogeleden:
266
713902
5410
Mensen beantwoordden die vraag
6000 jaar geleden al:
12:15
We domesticatedgedomesticeerde pigsvarkens
267
719312
2212
we domesticeerden varkens
12:17
to turnbeurt foodeten wasteverspilling back into foodeten.
268
721524
2772
om voedselverspilling om te zetten in voedsel.
12:20
And yetnog, in EuropeEuropa, that practicepraktijk has becomeworden illegalonwettig
269
724296
3731
Toch is die praktijk in Europa
sinds 2001 illegaal geworden
12:23
sincesinds 2001 as a resultresultaat of the foot-and-mouthmond-en klauwzeer outbreakhet uitbreken.
270
728027
3287
als gevolg van mond-en-klauwzeer.
12:27
It's unscientificonwetenschappelijk. It's unnecessaryonnodig.
271
731314
1901
Het is onwetenschappelijk en onnodig.
12:29
If you cookkoken foodeten for pigsvarkens, just as if
272
733215
2683
Als je voedsel kookt zoals voor de mens,
wordt het veilig.
12:31
you cookkoken foodeten for humansmensen, it is renderedgesmolten safeveilig.
273
735898
2969
Als je voedsel kookt zoals voor de mens,
wordt het veilig.
12:34
It's alsoook a massivemassief savingbesparing of resourcesmiddelen.
274
738867
2560
Het is ook een enorme besparing van middelen.
12:37
At the momentmoment, EuropeEuropa dependshangt af on importingimporteren
275
741427
2895
Op dit moment is Europa afhankelijk
van de import van
12:40
millionsmiljoenen of tonstons of soysoja from SouthSouth AmericaAmerika,
276
744322
1666
miljoenen tonnen soja uit Zuid-Amerika.
12:41
where its productionproductie contributesdraagt ​​bij to globalglobaal warmingverwarming,
277
745988
2886
De productie ervan draagt bij
aan de opwarming van de aarde,
12:44
to deforestationontbossing, to biodiversitybiodiversiteit lossverlies,
278
748874
2600
leidt tot ontbossing en verlies aan biodiversiteit.
12:47
to feedeten geven livestockvee here in EuropeEuropa.
279
751474
2447
Enkel om hier in Europa het vee te voeden.
12:49
At the samedezelfde time we throwGooi away millionsmiljoenen of tonstons
280
753921
2302
Tegelijkertijd gooien we miljoenen tonnen
12:52
of foodeten wasteverspilling whichwelke we could and should be feedingvoeding them.
281
756223
3219
voedselafval weg waarmee we vee
kunnen en moeten voederen.
12:55
If we did that, and fedgevoed it to pigsvarkens, we would savebesparen
282
759442
2862
Als we het aan varkens zouden voederen,
bespaarden we
12:58
that amountbedrag of carbonkoolstof.
283
762304
2351
zoveel koolstof.
13:00
If we feedeten geven our foodeten wasteverspilling whichwelke is the currentactueel
284
764655
3092
Nu is anaerobe vergisting de favoriete manier
13:03
governmentregering favoritefavoriete way of gettingkrijgen ridbevrijden of foodeten wasteverspilling,
285
767747
2295
van de huidige regering
om voedselafval weg te werken.
13:05
to anaerobicanaërobe digestionspijsvertering, whichwelke turnsbochten foodeten wasteverspilling
286
770042
2801
Voedselafval wordt daarbij omgezet
13:08
into gasgas- to produceproduceren electricityelektriciteit,
287
772843
2304
in gas om elektriciteit te produceren.
13:11
you savebesparen a paltryschamel 448 kilogramskilogram of carbonkoolstof dioxidedioxide
288
775147
3733
Je bespaart een schamele 448 kg kooldioxide
13:14
perper tonton of foodeten wasteverspilling. It's much better to feedeten geven it to pigsvarkens.
289
778880
2482
per ton voedselafval.
Het geeft meer effect als voedsel voor varkens.
13:17
We knewwist that duringgedurende the waroorlog. (LaughterGelach)
290
781362
3260
We wisten dat tijdens de oorlog. (Gelach)
13:20
A silverzilver liningvoering: It has kickedgeschopt off globallywereldwijd,
291
784622
4274
Het positieve: het zette wereldwijd
13:24
the questzoektocht to tackleaanpakken foodeten wasteverspilling.
292
788896
1770
de zoektocht
naar een aanpak van voedselafval in gang.
13:26
FeedingVoeding the 5,000 is an eventevenement I first organizedgeorganiseerd in 2009.
293
790666
3854
'‘Feeding the 5000’' is een evenement dat ik voor het eerst organiseerde in 2009.
13:30
We fedgevoed 5,000 people all on foodeten that otherwiseanders-
294
794520
2256
We voedden 5000 mensen met voedsel dat anders
13:32
would have been wastedverspild.
295
796776
1398
verspild zou zijn.
13:34
SinceSinds then, it's happenedgebeurd again in LondonLonden,
296
798174
2300
Sindsdien vond het opnieuw plaats in Londen,
13:36
it's happeninggebeurtenis internationallyinternationaal, and acrossaan de overkant the countryland.
297
800474
2133
het gebeurt internationaal en in het hele land.
13:38
It's a way of organizationsorganisaties comingkomt eraan togethersamen
298
802607
2343
Het is een manier voor organisaties
om bij elkaar te komen
13:40
to celebratevieren foodeten, to say the bestbeste thing to do with foodeten
299
804950
3742
om voedsel te vieren, om te zeggen dat het beste wat
we kunnen doen met voedsel is
13:44
is to eateten and enjoygenieten it, and to stop wastingverspilling it.
300
808692
2807
het opeten en ervan genieten
en stoppen met verspillen.
13:47
For the sakesake of the planetplaneet we liveleven on,
301
811499
2593
Omwille van de planeet waarop we leven,
13:49
for the sakesake of our childrenkinderen,
302
814092
3280
omwille van onze kinderen
13:53
for the sakesake of all the other
303
817372
1570
omwille van de andere
13:54
organismsorganismen that sharedelen our planetplaneet with us,
304
818942
2448
organismen waarmee we onze planeet delen.
13:57
we are a terrestrialterrestrische animaldier, and we dependafhangen on our landland-
305
821390
3041
Wij zijn landdieren en afhankelijk van ons land
14:00
for foodeten. At the momentmoment, we are trashingtrashing our landland-
306
824431
2622
voor voedsel.
Op dit moment verspillen we ons land
14:02
to growgroeien foodeten that no one eatseet.
307
827053
2514
om voedsel te verbouwen dat niemand eet.
14:05
Stop wastingverspilling foodeten. Thank you very much. (ApplauseApplaus)
308
829567
3096
Stop voedselverspilling.
Heel hartelijk bedankt. (Applaus)
14:08
(ApplauseApplaus)
309
832663
2559
(Applaus)
Translated by Christel Foncke
Reviewed by Rik Delaet

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tristram Stuart - Author and Activist
Tristram Stuart sounds the warning bell on global food waste, calling for us to change the systems whereby large quantities of produce and other foods end up in trash heaps.

Why you should listen

Western countries waste up to half of their food. This is an injustice Tristram Stuart has dedicated his career to fixing. In his newest book, Waste: Uncovering the Global Food Scandal, Tristram shows how changing the systems that result in food waste could be one of the simplest ways to reduce pressure on the environment.

The winner of the international environmental award The Sophie Prize in 2011, Tristram is the founder of Feeding the 5000, a consciousness raising campaign where 5000 members of the public are given a free lunch using only ingredients that otherwise would have been wasted. Held in Trafalgar Square in 2009 and 2011, the event has also been held internationally.

In addition, Tristram works with a range of NGOs, governments, and private enterprises to tackle the global food waste scandal.

More profile about the speaker
Tristram Stuart | Speaker | TED.com