ABOUT THE SPEAKER
Wes Moore - Author, advocate
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan.

Why you should listen

Wes Moore grew up in Maryland in the early '80s and, after his father passed away when he was three years old, he started acting up. Eventually, at age 13, his mother sent him away to military school. This turned out to be a life-changing experience. He adjusted well to the rigid order and took off academically, going on to study International Relations at Oxford University on a Rhodes Scholarship. 

In his bestselling book The Other Wes Moorehe takes a hard look at how his life might have unfolded. He does this by interviewing a man who shares his name and had a similar upbringing, but who is serving life in prison for the murder of a Baltimore police officer. It's a beautifully-told tale that shows how lives pivot on circumstance. Moore donates a portion of the book's proceeds to charities focused on empowering America's youth. 

A paratrooper and Captain in the United States Army who served a tour of duty in Afghanistan, Moore is also an advocate for veterans. In the PBS special Coming Back Home with Wes Moore, he uses his interviewing chops to talk to other veterans about their experiences returning from Iraq and Afghanistan. Moore is also the host of Beyond Belief on the Oprah Winfrey Network.

More profile about the speaker
Wes Moore | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2014

Wes Moore: How to talk to veterans about war

Wes Moore: Hoe je met veteranen over de oorlog praat

Filmed:
1,947,735 views

Wes Moore ging in het Amerikaanse leger om de universiteit te bekostigen, maar zijn ervaring werd een deel van hem. In dit oprechte gesprek legt de parachutist en kapitein - auteur van "The Other Wes Moore" - de schok uit die hij ervoer toen hij terugkwam uit Afghanistan. Hij vertelt waarom de standaardzin die hij keer op keer hoorde van mensen gewoon niet genoeg is. Hij roept ons op om veteranen hun verhaal te laten doen en ernaar te luisteren.
- Author, advocate
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm excitedopgewonden to be here to speakspreken about vetsdierenartsen,
0
755
2291
Ik ben blij om hier
over veteranen te praten,
00:15
because I didn't jointoetreden the ArmyLeger
1
3046
1606
want ik ging niet het leger in
00:16
because I wanted to go to waroorlog.
2
4652
2148
omdat ik oorlog wilde voeren.
00:18
I didn't jointoetreden the ArmyLeger because I had a lustlust
3
6800
2718
Ik ging niet het leger in,
omdat ik zo nodig
00:21
or a need to go overseasoverzee and fightstrijd.
4
9518
3657
in het buitenland wilde vechten.
00:25
FranklyEerlijk gezegd, I joinedtoegetreden the ArmyLeger because
5
13175
2340
Eerlijk gezegd, ging ik het leger in,
00:27
collegecollege is really damnvloek expensiveduur,
6
15515
1727
omdat de universiteit erg duur is
00:29
and they were going to help with that,
7
17242
1709
en het leger me daarbij zou helpen.
00:30
and I joinedtoegetreden the ArmyLeger because
8
18951
2340
Ik ging het leger in,
00:33
it was what I knewwist,
9
21291
2156
omdat ik niets anders kende
00:35
and it was what I knewwist that I thought I could do well.
10
23447
2862
en omdat ik dacht
dat ik er goed in zou zijn.
00:38
I didn't come from a militaryleger familyfamilie.
11
26309
2398
Ik kom niet uit een militaire familie.
00:40
I'm not a militaryleger bratBrat.
12
28707
1243
Ik ben geen soldatenkind.
00:41
No one in my familyfamilie ever
had joinedtoegetreden the militaryleger at all,
13
29950
2779
Niemand in mijn familie
was ooit in het leger geweest
00:44
and how I first got introducedintroduceerde to the militaryleger
14
32729
2286
en mijn eerste kennismaking
met het soldatenleven
00:47
was when I was 13 yearsjaar oldoud
15
35015
2095
kwam op mijn 13e, toen ik
naar een militaire school werd gestuurd.
00:49
and I got sentverzonden away to militaryleger schoolschool-,
16
37110
2679
00:51
because my mothermoeder had been threateningbedreigend me
17
39789
1669
Mijn moeder had sinds mijn achtste
00:53
with this ideaidee of militaryleger schoolschool-
ever sincesinds I was eightacht yearsjaar oldoud.
18
41458
3106
met de militaire school gedreigd.
00:56
I had some issueskwesties when I was comingkomt eraan up,
19
44564
3067
Ik had wat problemen toen ik opgroeide
00:59
and my mothermoeder would always tell me, she's like,
20
47631
2028
en mijn moeder waarschuwde me altijd:
01:01
"You know, if you don't get this togethersamen,
21
49659
1446
"Als je je niet herpakt,
01:03
I'm going to sendsturen you to militaryleger schoolschool-."
22
51105
1266
ga je naar die school."
01:04
And I'd look at her, and I'd say, "MommyMama,
23
52371
1560
Dan keek ik haar aan en zei:
01:05
I'll work harderharder."
24
53931
1932
"Mam, ik zal beter mijn best doen."
01:07
And then when I was ninenegen yearsjaar oldoud,
25
55863
1484
Toen ik 9 jaar was,
01:09
she startedbegonnen givinggeven me brochuresbrochures
to showtonen me she wasn'twas niet playingspelen around,
26
57347
2228
gaf ze me brochures als waarschuwing.
01:11
so I'd look at the brochuresbrochures, and I'm like,
27
59575
1295
Ik keek er dan naar en zei:
01:12
"Okay, MommyMama, I can see you're
seriousernstig, and I'll work harderharder."
28
60870
2327
"Oké mam, ik zal beter mijn best doen."
01:15
And then when I was 10 and 11,
29
63197
2152
Als 10- en 11-jarige
01:17
my behaviorgedrag just keptgehouden on gettingkrijgen worseerger.
30
65349
3154
bleef mijn gedrag steeds slechter worden.
01:20
I was on academicacademische and disciplinarydisciplinair probationproeftijd
31
68503
2367
Ik kreeg waarschuwingen
en proefperiodes van school
01:22
before I hitraken doubledubbele digitscijfers,
32
70870
3731
nog voor ik tien was
01:26
and I first feltvoelde handcuffshandboeien on my wristspolsen
33
74601
2942
en werd voor het eerst
in de boeien geslagen
01:29
when I was 11 yearsjaar oldoud.
34
77543
1948
toen ik 11 jaar oud was.
01:31
And so when I was 13 yearsjaar oldoud,
35
79491
1616
En toen ik 13 werd
01:33
my mothermoeder camekwam up to me, and she was like,
36
81107
2014
kwam mijn moeder naar me toe en zei:
01:35
"I'm not going to do this anymoremeer.
37
83121
1736
"Ik doe dit niet meer.
01:36
I'm going to sendsturen you to militaryleger schoolschool-."
38
84857
1546
Ik stuur je naar die school."
01:38
And I lookedkeek at her, and I said, "MommyMama,
39
86403
1838
Ik keek haar aan en zei:
01:40
I can see you're upsetboos, and
I'm going to work harderharder."
40
88241
3140
"Mamma, ik zie dat je boos bent en
ik zal beter mijn best doen."
01:43
And she was like, "No, you're going nextvolgende weekweek."
41
91381
2095
Waarop ze zei:
"Nee, je gaat volgende week."
01:45
And that was how I first got introducedintroduceerde
42
93476
2405
Zo maakte ik voor het eerst kennis
01:47
to this wholegeheel ideaidee of the militaryleger,
43
95881
2590
met het militaire leven,
01:50
because she thought this was a good ideaidee.
44
98471
2896
omdat zij het een goed idee vond.
01:53
I had to disagreehet oneens zijn with her wholeheartedlyganser harte
45
101367
1812
Ik was het echt met haar oneens
01:55
when I first showedtoonden up there,
46
103179
1300
toen ik er net was.
01:56
because literallyletterlijk in the first fourvier daysdagen,
47
104479
1800
Want in de eerste 4 dagen
01:58
I had alreadynu al runrennen away fivevijf timestijden from this schoolschool-.
48
106279
2168
was ik al 5 keer van school weggelopen.
02:00
They had these biggroot blackzwart gatespoorten
that surroundedomgeven the schoolschool-,
49
108447
1886
De school had een groot, zwart hek,
02:02
and everyelk time they would turnbeurt theirhun backsrug,
50
110333
2090
en elke keer dat ze niet keken,
02:04
I would just simplyeenvoudigweg runrennen out of the blackzwart gatespoorten
51
112423
2456
rende ik de poort uit,
02:06
and take them up on theirhun offeraanbod
that if we don't want to be there,
52
114879
1862
want ze zeiden: als je dit niet wilt
02:08
we can leavehet verlof at any time.
53
116741
1430
dan mag je zo weggaan.
02:10
So I just said, "Well, if that's the casegeval,
54
118171
1693
Dus dacht ik: "Wel in dat geval,
02:11
then I'd like to leavehet verlof." (LaughterGelach)
55
119864
3248
zou ik graag vertrekken." (Gelach)
02:15
And it never workedwerkte.
56
123112
2111
Maar het werkte nooit.
02:17
And I keptgehouden on gettingkrijgen lostde weg kwijt.
57
125223
2174
En ik verdwaalde steeds.
02:19
But then eventuallytenslotte,
58
127397
1182
Maar uiteindelijk,
02:20
after stayingverblijven there for a little while,
59
128579
2530
nadat ik er een tijdje was geweest,
02:23
and after the endeinde of that first yearjaar
60
131109
1402
aan het eind van mijn eerste jaar
op deze militaire school,
02:24
at this militaryleger schoolschool-,
61
132511
1848
02:26
I realizedrealiseerde that I actuallywerkelijk was growinggroeiend up.
62
134359
4656
besefte ik dat ik volwassen werd.
02:31
I realizedrealiseerde the things that I enjoyedgenoten about this schoolschool-
63
139015
3524
Ik besefte dat de dingen waarvan ik genoot
binnen deze school en deze structuur,
02:34
and the thing that I enjoyedgenoten about the structurestructuur
64
142539
2348
02:36
was something that I'd never foundgevonden before:
65
144887
2747
iets waren wat ik nooit eerder had gekend:
02:39
the factfeit that I finallyTenslotte feltvoelde like I
was partdeel of something biggergroter,
66
147634
2869
het feit dat ik deel uitmaakte
van iets groters, van een team,
02:42
partdeel of a teamteam, and it actuallywerkelijk matteredtelde to people
67
150503
2450
dat het anderen kon schelen
02:44
that I was there,
68
152953
1712
dat ik daar was.
02:46
the factfeit that leadershipleiderschap wasn'twas niet just a punchlinePunchline there,
69
154665
3190
Het feit dat leiderschap
daar geen slogan was,
02:49
but that it was a realecht, actuallywerkelijk corekern partdeel
70
157855
3276
maar dat het aan de basis lag
van mijn hele ervaring.
02:53
of the entiregeheel experienceervaring.
71
161131
2149
02:55
And so when it was time for me to actuallywerkelijk
72
163280
2124
Toen ik op het punt stond
mijn middelbare school af te maken,
02:57
finishaf hebben up highhoog schoolschool-,
73
165404
2044
02:59
I startedbegonnen thinkinghet denken about what I wanted to do,
74
167448
2668
ging ik nadenken wat ik wilde doen.
03:02
and just like probablywaarschijnlijk mostmeest studentsstudenten,
75
170116
1804
Net zoals de meeste studenten
03:03
had no ideaidee what that meantbedoelde or what I wanted to do.
76
171920
3394
had ik geen idee wat dat betekende
of wat ik wilde doen.
03:07
And I thought about the people who I
77
175314
1695
Ik dacht na over de mensen
03:09
respectedgerespecteerd and admiredbewonderd.
78
177009
2289
die ik respecteerde en bewonderde.
03:11
I thought about a lot of the people,
79
179298
1686
Ik dacht veel aan mensen,
03:12
in particularbijzonder a lot of the menmannen, in my life
80
180984
2819
voornamelijk mannen, in mijn leven
03:15
who I lookedkeek up to.
81
183803
1929
tegen wie ik opkeek.
03:17
They all happenedgebeurd to wearslijtage the uniformuniform
82
185732
1875
Ze droegen allemaal het uniform
03:19
of the UnitedVerenigd StatesStaten of AmericaAmerika,
83
187607
1939
van de Verenigde Staten van Amerika.
03:21
so for me, the questionvraag and the answerantwoord
84
189546
2245
Dus voor mij werden de vraag
en het antwoord heel eenvoudig.
03:23
really becamewerd prettymooi easygemakkelijk.
85
191791
2067
03:25
The questionvraag of what I wanted to do
86
193858
1748
De vraag wat ik wilde doen,
03:27
was filledgevulde in very quicklysnel with sayinggezegde,
87
195606
1638
was snel beantwoord:
03:29
I guessraden I'll be an ArmyLeger officerofficier.
88
197244
3199
ik denk dat ik legerofficier word.
03:32
So the ArmyLeger then wentgegaan throughdoor this processwerkwijze
89
200443
1824
Het leger startte een procedure
03:34
and they trainedgetraind me up,
90
202267
1201
en begon me te trainen.
03:35
and when I say I didn't jointoetreden the ArmyLeger
91
203468
1402
Ik wilde niet bij het leger,
03:36
because I wanted to go to waroorlog,
92
204870
1630
omdat ik oorlog wilde voeren.
03:38
the truthwaarheid is, I joinedtoegetreden in 1996.
93
206500
2083
Maar ik trad toe in 1996.
03:40
There really wasn'twas niet a wholegeheel lot going on.
94
208583
2770
Toen was er niet zo veel gaande.
03:43
I didn't ever feel like I was in dangerGevaar.
95
211353
2066
Ik had nooit het gevoel dat er gevaar was.
03:45
When I wentgegaan to my mommam,
96
213419
1123
Ik ging in het leger op mijn 17e
03:46
I first joinedtoegetreden the ArmyLeger when I was 17 yearsjaar oldoud,
97
214542
1613
03:48
so I literallyletterlijk needednodig parentalouderlijke permissiontoestemming
98
216155
1709
en had dus haar toestemming nodig --
03:49
to jointoetreden the ArmyLeger,
99
217864
1083
en toen ik haar de papieren gaf,
03:50
so I kindsoort of gavegaf the paperworkpapierwerk to my mommam,
100
218947
1480
dacht zij dat het zoals school zou zijn.
03:52
and she just assumedaangenomen it was
kindsoort of like militaryleger schoolschool-.
101
220427
1993
03:54
She was like, "Well, it was good for him before,
102
222420
1304
Ze dacht: "Het was goed,
03:55
so I guessraden I'll just let him keep doing it,"
103
223724
2383
dus hij kan het beter blijven doen."
03:58
havingmet no ideaidee that the
paperworkpapierwerk that she was signingondertekenen
104
226107
2801
Zonder te beseffen dat
de papieren die ze ondertekende,
04:00
was actuallywerkelijk signingondertekenen her sonzoon up
105
228908
2032
betekenden dat haar zoon
04:02
to becomeworden an ArmyLeger officerofficier.
106
230940
3198
een legerofficier zou worden.
04:06
And I wentgegaan throughdoor the processwerkwijze,
107
234138
1774
Ik doorliep de procedures
04:07
and again the wholegeheel time still just thinkinghet denken,
108
235912
1794
en ik dacht nog steeds:
04:09
this is great, maybe I'll servedienen on a weekendweekend,
109
237706
3823
geweldig, ik dien misschien in het weekend
04:13
or two weeksweken duringgedurende the yearjaar, do drillboren,
110
241529
5114
of twee weken per jaar,
doe mee aan oefeningen.
04:18
and then a couplepaar yearsjaar after I signedondertekend up,
111
246643
2716
Maar een paar jaar later,
04:21
a couplepaar yearsjaar after my mothermoeder signedondertekend those paperspapieren,
112
249359
2586
een paar jaar nadat
mijn moeder had getekend,
04:23
the wholegeheel worldwereld- changedveranderd.
113
251945
3726
veranderde de hele wereld.
04:27
And after 9/11, there was an entirelygeheel newnieuwe contextcontext
114
255671
3204
Na 9/11 veranderde de context helemaal
04:30
about the occupationbezetting that I chosekoos.
115
258875
3990
van het beroep dat ik gekozen had.
04:34
When I first joinedtoegetreden, I never joinedtoegetreden to fightstrijd,
116
262865
4565
Toen ik me aansloot,
was dat niet om te vechten,
04:39
but now that I was in,
117
267430
1670
maar nu ik erin zat,
04:41
this is exactlyprecies what was now going to happengebeuren.
118
269100
3787
was dat precies wat er ging gebeuren.
04:44
And I thought about so much about the soldierssoldaten
119
272887
3347
Ik dacht zo veel aan de soldaten
04:48
who I eventuallytenslotte had to endeinde up leadingleidend.
120
276234
1857
die ik uiteindelijk moest leiden.
04:50
I rememberonthouden when we first, right after 9/11,
121
278091
2510
Ik herinner me hoe ik 3 weken na 9/11
04:52
threedrie weeksweken after 9/11, I was
on a planevlak headingtitel overseasoverzee,
122
280601
2623
in een vliegtuig de oceaan over vloog,
04:55
but I wasn'twas niet headingtitel overseasoverzee with the militaryleger,
123
283224
1986
maar niet richting het leger.
04:57
I was headingtitel overseasoverzee because I got a scholarshipbeurs
124
285210
2035
Ik had een beurs gekregen
04:59
to go overseasoverzee.
125
287245
1321
in het buitenland.
05:00
I receivedontvangen the scholarshipbeurs to go overseasoverzee
126
288566
1850
Ik had een beurs gekregen
05:02
and to go studystudie and liveleven overseasoverzee,
127
290416
2300
om in het buitenland te studeren.
05:04
and I was livingleven in EnglandEngeland and that was interestinginteressant,
128
292716
2072
Ik woonde in Engeland, best interessant,
05:06
but at the samedezelfde time, the samedezelfde people who
129
294788
1466
maar tegelijkertijd
gingen de mensen met wie ik getraind had,
05:08
I was trainingopleiding with,
130
296254
2744
05:10
the samedezelfde soldierssoldaten that I wentgegaan
throughdoor all my trainingopleiding with,
131
298998
2413
de soldaten met wie ik altijd getraind had
05:13
and we preparedbereid for waroorlog,
132
301411
2189
ter voorbereiding op een oorlog ...
05:15
they were now actuallywerkelijk headingtitel over to it.
133
303600
3486
zij gingen er nu ook echt naartoe.
05:19
They were now about to find themselveszich
134
307086
1881
Zij gingen nu naar plaatsen toe
05:20
in the middlemidden- of placesplaatsen the factfeit is
135
308967
2184
die de overgrote meerderheid van de mensen
05:23
the vastgroot majoritymeerderheid of people,
136
311151
1568
05:24
the vastgroot majoritymeerderheid of us as we were trainingopleiding,
137
312719
2266
en de meesten van óns tijdens de training
05:26
couldn'tkon het niet even pointpunt out on a mapkaart.
138
314985
3939
niet eens op een kaart konden aanwijzen.
Het duurde een paar jaar
voor ik afstudeerde
05:30
I spentdoorgebracht a couplepaar yearsjaar finishingafwerking graduateafstuderen schoolschool-,
139
318924
1766
05:32
and the wholegeheel entiregeheel time while I'm sittingzittend there
140
320690
2260
en de hele tijd dat ik
in Oxfords gebouwen doorbracht,
05:34
in buildingsgebouwen at OxfordOxford
141
322950
1586
05:36
that were literallyletterlijk builtgebouwd hundredshonderden of yearsjaar
142
324536
2374
die waren gebouwd honderden jaren
voordat de VS werden gesticht,
05:38
before the UnitedVerenigd StatesStaten was even foundedGesticht,
143
326910
1848
05:40
and I'm sittingzittend there talkingpratend to donsdons
144
328758
3172
praatte ik met professoren
05:43
about the assassinationmoord op of ArchdukeAartshertog FerdinandFerdinand,
145
331930
3964
over de aanslag op Aartshertog Ferdinand
05:47
and how that influencedbeïnvloed the startbegin of WorldWereld WarOorlog I,
146
335894
4322
en hoe dat het begin van WOI had ingeluid,
terwijl mijn hart en gedachten steeds
05:52
where the entiregeheel time my hearthart- and my headhoofd
147
340216
2244
05:54
were on my soldierssoldaten
148
342460
2884
bij mijn soldaten waren,
die nu Kevlar helmen opzetten,
hun kogelvrije vesten grepen,
05:57
who were now throwinghet werpen on KevlarsKevlars
149
345344
1970
05:59
and grabbinggrijpen theirhun flakkogelvrije vestsvesten
150
347314
1436
06:00
and figuringuitzoeken out how exactlyprecies do I changeverandering around
151
348750
2548
en uitvisten hoe je munitie vervangt
06:03
or how exactlyprecies do I cleanschoon a machinemachine gungeweer
152
351298
2292
of hoe je een machinegeweer schoonmaakt
06:05
in the darknessduisternis.
153
353590
3048
in het donker.
Dat was de nieuwe realiteit.
06:08
That was the newnieuwe realityrealiteit.
154
356638
2933
06:11
By the time I finishedgeëindigd that up and I rejoinedherenigd
155
359571
2373
Toen ik klaar was
en me bij mijn eenheid voegde
06:13
my militaryleger uniteenheid and we were gettingkrijgen
readyklaar to deployimplementeren to AfghanistanAfghanistan,
156
361944
2690
en we ons klaarmaakten voor Afghanistan,
06:16
there were soldierssoldaten in my uniteenheid who were now
157
364634
1588
waren er soldaten in mijn eenheid
06:18
on theirhun secondtweede and thirdderde deploymentsimplementaties
158
366222
2098
op hun 2e of 3e derde missie,
06:20
before I even had my first.
159
368320
1420
terwijl het mijn eerste was.
06:21
I rememberonthouden walkingwandelen out with
my uniteenheid for the first time,
160
369740
1988
Ik herinner me de 1e keer
dat we gingen.
06:23
and when you jointoetreden the ArmyLeger
161
371728
1364
Als je in het leger gaat
06:25
and you go throughdoor a combatgevecht tourtour,
162
373092
1656
en je op een gevechtsmissie gaat,
06:26
everyoneiedereen lookslooks at your shoulderschouder,
163
374748
1334
kijkt iedereen naar je schouder
06:28
because on your shoulderschouder is your combatgevecht patchlap.
164
376082
3778
want daar zitten je insignes.
Dus zodra je iemand ontmoet
06:31
And so immediatelyper direct as you meetontmoeten people,
165
379860
1276
06:33
you shakeschudden theirhun handhand-,
166
381136
1416
en je de hand schudt,
06:34
and then your eyesogen go to theirhun shoulderschouder,
167
382552
1859
bekijk je hun schouder
06:36
because you want to see where did they servedienen,
168
384411
1613
om te zien waar ze geweest zijn,
06:38
or what uniteenheid did they servedienen with?
169
386024
1306
bij welke eenheid ze zaten.
06:39
And I was the only personpersoon walkingwandelen around
170
387330
1694
Ik was de enige
met een lege schouder.
06:41
with a barekaal shoulderschouder,
171
389024
2290
06:43
and it burnedverbrand everyelk time someoneiemand staredstaarde at it.
172
391314
4090
Ik voelde het branden elke keer
dat iemand ernaar keek.
06:47
But you get a chancekans to talk to your soldierssoldaten,
173
395404
3008
Maar je krijgt de kans om
met je soldaten te praten,
06:50
and you askvragen them why did they signteken up.
174
398412
3778
te vragen waarom ze
bij het leger zijn gegaan.
06:54
I signedondertekend up because collegecollege was expensiveduur.
175
402190
4089
Ik deed het omdat
de universiteit zo duur was.
06:58
A lot of my soldierssoldaten signedondertekend up
for completelyhelemaal differentverschillend reasonsredenen.
176
406279
4421
Veel van mijn soldaten
hadden hele andere redenen.
07:02
They signedondertekend up because of a sensezin of obligationverplichting.
177
410700
1932
Omdat ze een zekere plicht voelden,
07:04
They signedondertekend up because they were angryboos
178
412632
1809
omdat ze boos waren
07:06
and they wanted to do something about it.
179
414441
1817
en er iets aan wilden doen.
07:08
They signedondertekend up because
180
416258
1312
Ze waren het leger ingegaan
07:09
theirhun familyfamilie said this was importantbelangrijk.
181
417570
1846
omdat hun familie het belangrijk vond.
07:11
They signedondertekend up because they
wanted some formformulier of revengewraak.
182
419416
2212
Ze deden het omdat ze wraak wilden.
07:13
They signedondertekend for a wholegeheel
collectionverzameling of differentverschillend reasonsredenen.
183
421628
4648
Ze deden het om allerlei
verschillende redenen.
07:18
And now we all foundgevonden ourselvesonszelf overseasoverzee
184
426276
2768
En nu zaten we allemaal
in overzeese gevechtssituaties.
07:21
fightingvechten in these conflictsconflicten.
185
429044
3901
07:24
And what was amazingverbazingwekkend to me was that I
186
432945
2511
Wat me verwonderde was dat ik,
07:27
very naivelynaïef startedbegonnen hearinggehoor this statementuitspraak
187
435456
4322
heel naïef, de volgende zin hoorde
07:31
that I never fullygeheel understoodbegrijpelijk,
188
439778
3266
die ik nooit echt goed begrepen had.
07:35
because right after 9/11, you startbegin hearinggehoor this ideaidee
189
443044
2358
Na 9/11werd het gewoon
dat mensen tegen je zeiden:
07:37
where people come up to you and they say,
190
445402
1357
07:38
"Well, thank you for your serviceservice."
191
446759
2637
"Dank je wel voor je dienst."
07:41
And I just kindsoort of followedgevolgd in and startedbegonnen sayinggezegde
192
449396
1963
Ik ging dat ook doen en begon het
07:43
the samedezelfde things to all my soldierssoldaten.
193
451359
1635
tegen mijn soldaten te zeggen.
07:44
This is even before I deployedingezet.
194
452994
1581
Nog voor ik op missie ging.
07:46
But I really had no ideaidee what that even meantbedoelde.
195
454575
3495
Maar ik wist niet echt wat het betekende.
Ik zei het omdat het goed klonk,
07:50
I just said it because it soundedklonk right.
196
458070
2004
omdat het gepast leek dat te zeggen
07:52
I said it because it soundedklonk like the right thing to say
197
460074
1776
07:53
to people who had servedgeserveerd overseasoverzee.
198
461850
1644
tegen mensen die er waren geweest.
07:55
"Thank you for your serviceservice."
199
463494
2430
"Bedankt voor je dienst."
07:57
But I had no ideaidee what the contextcontext was
200
465924
2016
Maar ik had geen idee wat de context was
07:59
or what that even,
201
467940
2330
of wat het betekende
voor degene tegen wie je dat zei.
08:02
what it even meantbedoelde to the people who heardgehoord it.
202
470270
3570
08:05
When I first camekwam back from AfghanistanAfghanistan,
203
473840
4786
Toen ik terugkwam uit Afghanistan,
08:10
I thought that if you make it back from conflictconflict,
204
478626
3474
dacht ik dat als je het overleefd hebt,
08:14
then the dangersgevaren were all over.
205
482100
3841
dat al het gevaar geweken was.
08:17
I thought that if you madegemaakt it
back from a conflictconflict zonezone
206
485941
2197
Ik dacht dat als je
terugkwam uit zo'n gebied,
08:20
that somehowhoe dan ook you could kindsoort of
207
488138
2299
je simpelweg het zweet
van je voorhoofd veegt
08:22
wipevegen the sweatzweet off your browwenkbrauw and say,
208
490437
1234
en dat je zegt:
08:23
"WhewOef, I'm gladblij I dodgedontweken that one,"
209
491671
3744
"Pff, daar ben ik goed weggekomen."
Zonder te begrijpen dat voor velen,
08:27
withoutzonder understandingbegrip that for so manyveel people,
210
495415
1808
08:29
as they come back home,
211
497223
2143
als ze thuiskomen,
08:31
the waroorlog keepshoudt going.
212
499366
2299
de oorlog verdergaat.
08:33
It keepshoudt playingspelen out in all of our mindsgeesten.
213
501665
2254
Het gaat verder in ons hoofd.
08:35
It playstoneelstukken out in all of our memoriesherinneringen.
214
503919
2638
Het gaat verder in de herinneringen.
08:38
It playstoneelstukken out in all of our emotionsemoties.
215
506557
4663
We herbeleven de gevoelens.
Vergeef ons alsjeblieft,
08:43
Please forgivevergeven us
216
511220
1337
08:44
if we don't like beingwezen in biggroot crowdsmenigten.
217
512557
5210
als we niet graag
in grote menigtes zijn.
08:49
Please forgivevergeven us
218
517767
2263
Vergeef het ons alsjeblieft,
wanneer we een week lang
op een plek zijn geweest
08:52
when we spendbesteden one weekweek in a placeplaats
219
520030
2324
08:54
that has 100 percentprocent lightlicht disciplinediscipline,
220
522354
2348
met 100% lichtdiscipline --
08:56
because you're not allowedtoegestaan to
walklopen around with whitewit lightslichten,
221
524702
2228
dat is als je geen
wit licht mag gebruiken.
08:58
because if anything has a whitewit lightlicht,
222
526930
1487
Want wit licht is zichtbaar
van kilometers ver.
09:00
it can be seengezien from milesmijlen away,
223
528417
1477
Terwijl groene
09:01
versusversus if you use little greengroen
224
529894
1713
of blauwe lampjes
09:03
or little blueblauw lightslichten,
225
531607
1167
09:04
they cannotkan niet be seengezien from farver away.
226
532774
1932
niet van ver gezien kunnen worden.
09:06
So please forgivevergeven us if out of nowherenergens,
227
534706
2133
Vergeef het ons dus
09:08
we go from havingmet 100 percentprocent lightlicht disciplinediscipline
228
536839
3207
als we eerst 100% lichtdiscipline hebben
en een week later op Times Square staan
09:12
to then a weekweek laterlater beingwezen back
in the middlemidden- of TimesTijden SquarePlein,
229
540046
2553
09:14
and we have a difficultmoeilijk time adjustingaanpassen to that.
230
542599
5131
dat we het moeilijk vinden
om ons aan te passen.
09:19
Please forgivevergeven us
231
547730
1432
Vergeef het ons alsjeblieft,
09:21
when you transitionovergang back to a familyfamilie
232
549162
1839
wanneer we weer bij ons gezin zijn,
09:23
who has completelyhelemaal been maneuveringmanoeuvreren withoutzonder you,
233
551001
4104
dat het zonder jou heeft weten te redden,
09:27
and now when you come back, it's not that easygemakkelijk
234
555105
2027
en we hebben het moeilijk
09:29
to fallvallen back into a sensezin of normalitynormaliteit,
235
557132
3644
om de draad weer op te pakken.
09:32
because the wholegeheel normalnormaal has changedveranderd.
236
560776
4482
Want alles wat normaal was, is veranderd.
Ik herinner me, dat ik bij terugkomst
graag met mensen wilde praten.
09:37
I rememberonthouden when I camekwam back,
I wanted to talk to people.
237
565258
3562
09:40
I wanted people to askvragen me about my experienceservaringen.
238
568820
2759
Ik wilde dat mensen me
naar mijn ervaring zouden vragen.
09:43
I wanted people to come up to me and tell me,
239
571579
1748
Ik wilde dat mensen zouden vragen:
09:45
"What did you do?"
240
573327
1315
"Wat heb je gedaan?"
09:46
I wanted people to come up to me and tell me,
241
574642
1487
Ik wilde dat ze zouden vragen:
09:48
"What was it like? What was the foodeten like?
242
576129
1618
"Hoe was het? Hoe was het eten?
09:49
What was the experienceervaring like? How are you doing?"
243
577747
4525
Hoe was de ervaring? Hoe gaat het met je?"
09:54
And the only questionsvragen I got from people was,
244
582272
2061
De enige vraag die ze me stelden, was:
09:56
"Did you shootschieten anybodyiemand?"
245
584333
2731
"Heb je iemand neergeschoten?"
09:59
And those were the onesdegenen who were even curiousnieuwsgierig
246
587064
1826
En dat waren de mensen
10:00
enoughgenoeg to say anything.
247
588890
3658
die nieuwsgierig genoeg waren
om überhaupt iets te vragen.
10:04
Because sometimessoms there's this fearangst
248
592548
1670
Soms zijn mensen bang
10:06
and there's this apprehensionaanhouding that if I say anything,
249
594218
1565
of bezorgd iets te zeggen
10:07
I'm afraidbang I'll offendbeledigen,
250
595783
1476
dat beledigend kan zijn,
10:09
or I'm afraidbang I'll triggerin gang zetten something,
251
597259
1374
of iets zal oproepen.
10:10
so the commongemeenschappelijk defaultstandaard is just sayinggezegde nothing.
252
598633
4658
Dus zeggen ze meestal niets.
10:15
The problemprobleem with that
253
603291
2599
Het probleem is dan,
dat het aanvoelt alsof je dienst
10:17
is then it feelsvoelt like your serviceservice
254
605890
1606
10:19
was not even acknowledgederkend,
255
607496
2514
niet eens erkend wordt,
alsof het niemand iets kan schelen.
10:22
like no one even caredverzorgd.
256
610010
3007
10:25
"Thank you for your serviceservice,"
257
613017
3023
"Bedankt voor je dienst,"
en het leven gaat door.
10:28
and we moveverhuizing on.
258
616040
3093
10:31
What I wanted to better understandbegrijpen
259
619133
2676
Wat ik beter wilde begrijpen
10:33
was what's behindachter that,
260
621809
3314
is wat daarachter zat
10:37
and why "thank you for your serviceservice" isn't enoughgenoeg.
261
625123
5752
en waarom 'bedankt voor je dienst'
niet genoeg is.
10:42
The factfeit is, we have literallyletterlijk
262
630875
3616
We hebben letterlijk
2,6 miljoen mannen en vrouwen
in ons midden,
10:46
2.6 millionmiljoen menmannen and womenvrouw
263
634491
2557
10:49
who are veteransveteranen of IraqIrak or AfghanistanAfghanistan
264
637048
2924
die Iraq- of Afghanistanveteraan zijn.
10:51
who are all amongstte midden van us.
265
639972
2670
10:54
SometimesSoms we know who they are,
266
642642
1480
Soms weten we wie ze zijn,
10:56
sometimessoms we don't,
267
644122
3112
soms ook niet.
10:59
but there is that feelinggevoel, the sharedgedeelde experienceervaring,
268
647234
2167
Maar er is een gevoel,
een gedeelde ervaring,
11:01
the sharedgedeelde bondobligatie
269
649401
2924
een verbondenheid.
11:04
where we know that that experienceervaring
270
652325
1872
We weten dat die ervaring
en dat hoofdstuk in ons leven
11:06
and that chapterhoofdstuk of our life,
271
654197
2009
11:08
while it mightmacht be closedGesloten,
272
656206
2715
misschien wel afgesloten is,
11:10
it's still not over.
273
658921
4046
maar het is nog niet voorbij.
11:14
We think about "thank you for your serviceservice,"
274
662967
1629
'Bedankt voor je dienst.'
11:16
and people say, "So what does 'thank'dank
you for your service'service' mean to you?"
275
664596
2069
Mensen zeggen:
"Wat betekent dat voor jou?"
11:18
Well, "Thank you for your serviceservice" meansmiddelen to me,
276
666665
1680
'Bedankt voor je dienst',
11:20
it meansmiddelen acknowledgingerkenning our storiesverhalen,
277
668345
4078
betekent voor mij
dat je naar onze verhalen luistert,
11:24
askingvragen us who we are,
278
672423
2866
dat je vraagt wie we zijn.
11:27
understandingbegrip the strengthkracht
279
675289
2413
Dat je de kracht begrijpt,
11:29
that so manyveel people, so manyveel
people who we servedienen with, have,
280
677702
4230
die zoveel mensen, mensen
met wie we dienen, in zich hebben
11:33
and why that serviceservice meansmiddelen so much.
281
681932
3720
en waarom die dienst zoveel betekent.
11:37
"Thank you for your serviceservice"
meansmiddelen acknowledgingerkenning the factfeit
282
685652
2134
'Bedankt voor je dienst' betekent:
11:39
that just because we'vewij hebben now come home
283
687786
1818
ja, we zijn nu thuis,
en dragen geen uniform meer
11:41
and we'vewij hebben takeningenomen off the uniformuniform
284
689604
1291
11:42
does not mean our largergrotere serviceservice to this countryland
285
690895
2280
maar dat betekent niet
dat onze grotere dienst
aan ons land voorbij is.
11:45
is somehowhoe dan ook over.
286
693175
2676
11:47
The factfeit is, there's still a tremendousenorme amountbedrag
287
695851
2881
Het feit is dat er nog enorm veel
11:50
that can be offeredaangeboden and can be givengegeven.
288
698732
4190
gedaan en gegeven kan worden.
11:54
When I look at people
289
702922
1430
Als ik naar mensen kijk
11:56
like our friendvriend TaylorTaylor UrruelaUrruela,
290
704352
4658
zoals onze vriend Taylor Urruela,
die zijn been verloor in Irak.
12:01
who in IraqIrak losesverliest his legbeen,
291
709010
1744
12:02
had two biggroot dreamsdromen in his life.
292
710754
2658
Hij had twee grote dromen in zijn leven:
12:05
One was to be a soldiersoldaat. The other
was to be a baseballbasketbal playerspeler.
293
713412
3068
soldaat worden en honkbalspeler worden.
12:08
He losesverliest his legbeen in IraqIrak.
294
716480
4800
Hij verliest zijn been in Irak.
12:13
He comeskomt back
295
721280
1624
Hij komt terug
12:14
and insteadin plaats daarvan of decidingbeslissende that,
296
722904
1694
en in plaats van te denken,
12:16
well, now sincesinds I've lostde weg kwijt my
legbeen, that secondtweede dreamdroom is over,
297
724598
2418
nu ik mijn been kwijt ben,
is mijn droom voorbij,
12:19
he decidesbeslist that he still has that
dreamdroom of playingspelen baseballbasketbal,
298
727016
2414
besluit hij dat nog steeds
honkballer wil worden.
12:21
and he startsstarts this groupgroep calledriep VETSportsVETSports,
299
729430
1972
Hij richt een groep op: VETSports,
12:23
whichwelke now workswerken with veteransveteranen all over the countryland
300
731402
1911
die nu landelijk met veteranen werkt
12:25
and usestoepassingen sportssport- as a way of healinggenezing.
301
733313
5335
en sport gebruikt als geneeswijze.
12:30
People like TammyTammy DuckworthDuckworth,
302
738648
2343
Mensen zoals Tammy Duckworth,
die helikopterpilote was.
12:32
who was a helicopterhelikopter pilotpiloot
303
740991
1248
12:34
and with the helicopterhelikopter that she was flyingvliegend,
304
742239
1866
Om de helikopter te besturen
12:36
you need to use bothbeide your handshanden
305
744105
1539
heb je zowel je handen
12:37
and alsoook your legsbenen to steersturen,
306
745644
1531
als je benen nodig.
12:39
and her helicopterhelikopter getskrijgt hitraken,
307
747175
1469
Haar helikopter wordt geraakt
12:40
and she's tryingproberen to steersturen the chopperChopper,
308
748644
1262
en ze probeert te sturen,
12:41
but the chopper'sde Chopper not reactingreageren
309
749906
1917
maar de helikopter reageert niet
12:43
to her instructionsinstructies and to her commandsopdrachten.
310
751823
1681
op haar commando's.
12:45
She's tryingproberen to landland- the chopperChopper safelyveilig,
311
753504
2511
Ze probeert veilig te landen,
12:48
but the chopperChopper doesn't landland- safelyveilig,
312
756015
1641
maar dat lukt niet,
12:49
and the reasonreden it's not landinglanden safelyveilig
313
757656
1112
omdat de helicopter niet reageert
12:50
is because it's not respondingreageert to the
commandsopdrachten that her legsbenen are givinggeven
314
758768
2673
op de opdrachten van haar benen,
12:53
because her legsbenen were blowngeblazen off.
315
761441
4848
omdat haar benen weggeblazen waren.
Ze overleefde het ternauwernood.
12:58
She barelynauwelijks survivesoverleeft.
316
766289
2905
13:01
MedicsDokters come and they savebesparen her life,
317
769194
3906
Hospikken kwamen en redden haar leven,
13:05
but then as she's doing her
recuperationrecuperatie back at home,
318
773100
2461
maar tijdens haar revalidatie thuis
13:07
she realizesrealiseert that, "My job'sJob's still not donegedaan."
319
775561
4310
besefte ze: "Mijn werk is nog niet klaar."
13:11
And now she usestoepassingen her voicestem
320
779871
1484
Nu gebruikt ze haar stem
13:13
as a CongresswomanCongreslid from IllinoisIllinois
321
781355
2192
als congreslid uit Illinois
13:15
to fightstrijd and advocatepleiten voor for a collectionverzameling of issueskwesties
322
783547
2958
om te vechten en pleiten
voor verschillende zaken,
13:18
to includeomvatten veteransveteranen issueskwesties.
323
786505
3865
waaronder die van veteranen.
13:22
We signedondertekend up because
324
790370
2726
We zijn in dienst gegaan,
13:25
we love this countryland we representvertegenwoordigen.
325
793096
4470
omdat we van het land houden
dat we vertegenwoordigen.
13:29
We signedondertekend up because
326
797566
2344
We zijn in dienst gegaan
13:31
we believe in the ideaidee and we believe in the people
327
799910
2558
omdat we geloven in de idee
13:34
to our left and to our right.
328
802468
2788
en in de mensen links en rechts van ons.
13:37
And the only thing we then askvragen is that
329
805256
1912
Het enige wat we vragen,
13:39
"thank you for your serviceservice"
330
807168
2262
is dat de zin 'bedankt voor je dienst'
13:41
needsbehoefte aan to be more than just a quotecitaat breakbreken,
331
809430
3124
meer is dan slechts beleefdheid.
13:44
that "thank you for your serviceservice" meansmiddelen
332
812554
2626
Dat 'bedankt voor je dienst' betekent,
13:47
honestlyeerlijk digginghet graven in
333
815180
2226
dat je je het lot aantrekt
13:49
to the people who have steppedgetrapte up
334
817406
2950
van de mensen die naar voren stapten
13:52
simplyeenvoudigweg because they were askedgevraagd to,
335
820356
3843
omdat hen dat gevraagd werd.
13:56
and what that meansmiddelen for us not just now,
336
824199
2029
Wat het voor ons betekent,
niet alleen nu
of tijdens gevechtsoperaties,
13:58
not just duringgedurende combatgevecht operationsactiviteiten,
337
826228
3492
14:01
but long after the last vehiclevoertuig has left
338
829720
3349
maar lang nadat het laatste voertuig
is vertrokken en het laatste schot gelost.
14:05
and after the last shotschot has been takeningenomen.
339
833069
4874
14:09
These are the people who I servedgeserveerd with,
340
837943
2830
Dit zijn de mensen met wie ik heb gediend
14:12
and these are the people who I honoreer.
341
840773
3704
en de mensen aan wie ik eer betoon.
14:16
So thank you for your serviceservice.
342
844477
2171
Dus dank je voor je dienst.
14:18
(ApplauseApplaus)
343
846648
3852
(Applaus)
Translated by Heleen van Maanen
Reviewed by Axel Saffran

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Wes Moore - Author, advocate
Wes Moore's life transformed with these words out of his mother's mouth: "I'm sending you to military school." The author of the book, "The Other Wes Moore," he is now a vocal advocate for America's youth as well as for fellow veterans returning from Iraq and Afghanistan.

Why you should listen

Wes Moore grew up in Maryland in the early '80s and, after his father passed away when he was three years old, he started acting up. Eventually, at age 13, his mother sent him away to military school. This turned out to be a life-changing experience. He adjusted well to the rigid order and took off academically, going on to study International Relations at Oxford University on a Rhodes Scholarship. 

In his bestselling book The Other Wes Moorehe takes a hard look at how his life might have unfolded. He does this by interviewing a man who shares his name and had a similar upbringing, but who is serving life in prison for the murder of a Baltimore police officer. It's a beautifully-told tale that shows how lives pivot on circumstance. Moore donates a portion of the book's proceeds to charities focused on empowering America's youth. 

A paratrooper and Captain in the United States Army who served a tour of duty in Afghanistan, Moore is also an advocate for veterans. In the PBS special Coming Back Home with Wes Moore, he uses his interviewing chops to talk to other veterans about their experiences returning from Iraq and Afghanistan. Moore is also the host of Beyond Belief on the Oprah Winfrey Network.

More profile about the speaker
Wes Moore | Speaker | TED.com