ABOUT THE SPEAKER
Mary Robinson - Global leader
Mary Robinson served as president of Ireland from 1990 to 1997, and as UN High Commissioner for Human Rights from 1997 to 2002. She now leads a foundation devoted to climate justice.

Why you should listen
Mary Robinson is president of the Mary Robinson Foundation: Climate Justice, and the United Nations Secretary-General’s Special Envoy on Climate Change. She was the president of Ireland from 1990-1997 and UN High Commissioner for Human Rights from 1997-2002, and is now a member of The Elders and the Club of Madrid. She is also a member of the Lead Group of the Scaling Up Nutrition (SUN) Movement. In 2009, she was awarded the Presidential Medal of Freedom by Barack Obama, and between March 2013 and August 2014 she served as the UN Secretary General’s Special Envoy for the Great Lakes region of Africa.

A former president of the International Commission of Jurists and former chair of the Council of Women World Leaders, Robinson was founder and president of Realizing Rights: The Ethical Globalization Initiative, from 2002 to 2010. Robinson’s memoir, Everybody Matters, was published in 2012.
More profile about the speaker
Mary Robinson | Speaker | TED.com
TEDWomen 2015

Mary Robinson: Why climate change is a threat to human rights

Mary Robinson: Waarom klimaatverandering een bedreiging is voor de mensenrechten

Filmed:
1,378,632 views

Klimaatverandering is oneerlijk. Terwijl rijke landen kunnen vechten tegen stijgende zeeën en stervende akkers wordt het leven van arme mensen over de hele wereld nu al overhoop gegooid - en hun mensenrechten bedreigd - door dodelijke stormen, honger en het verlies van hun eigen land. Mary Robinson vraagt ons om aan te sluiten bij de beweging voor wereldwijde klimaatgerechtigheid.
- Global leader
Mary Robinson served as president of Ireland from 1990 to 1997, and as UN High Commissioner for Human Rights from 1997 to 2002. She now leads a foundation devoted to climate justice. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:19
A questionvraag I'm oftenvaak askedgevraagd is,
0
7208
1936
Een vraag die me vaak wordt gesteld,
00:21
where did I get my passionpassie
for humanmenselijk rightsrechten and justicegerechtigheid?
1
9168
4807
is waar mijn passie voor mensenrechten
en rechtvaardigheid vandaan komt.
00:26
It startedbegonnen earlyvroeg.
2
14658
1184
Het begon vroeg.
00:28
I grewgroeide up in the westwesten of IrelandIerland,
3
16515
2277
Ik ben opgegroeid
in het westen van Ierland,
00:30
wedgedingeklemd betweentussen fourvier brothersbroers,
4
18816
2061
ingeklemd tussen de vier broers,
00:32
two olderouder than me and two youngerjonger than me.
5
20901
2397
twee oudere en twee jongere.
00:35
So of courseCursus I had to be
interestedgeïnteresseerd in humanmenselijk rightsrechten,
6
23695
3211
Dus natuurlijk had ik
interesse voor mensenrechten,
00:38
and equalitygelijkheid and justicegerechtigheid,
7
26930
2505
en gelijkheid en rechtvaardigheid,
00:41
and usinggebruik makend van my elbowsellebogen!
8
29459
1721
en mijn ellebogen gebruiken!
00:43
(LaughterGelach)
9
31204
1813
(Gelach)
00:45
And those issueskwesties stayedverbleef
with me and guidedbegeleide me,
10
33041
2989
Die problemen bleven me bij
en leidden me.
00:48
and in particularbijzonder,
11
36054
1626
In het bijzonder
00:49
when I was electedgekozen the first
womanvrouw PresidentDe Voorzitter of IrelandIerland,
12
37704
4550
toen ik werd verkozen tot de eerste
vrouwelijke president van Ierland,
00:54
from 1990 to 1997.
13
42278
2896
in 1990-1997.
00:57
I dedicatedtoegewijd my presidencyvoorzitterschap
14
45539
2517
Ik wijdde mijn voorzitterschap
01:00
to havingmet a spaceruimte for those who feltvoelde
marginalizedgemarginaliseerde on the islandeiland of IrelandIerland,
15
48080
5457
aan degenen die zich gemarginaliseerd
voelden in Ierland.
01:05
and bringingbrengen togethersamen communitiesgemeenschappen
from NorthernNoord IrelandIerland
16
53561
2729
We brachten gemeenschappen
uit Noord-Ierland samen
01:08
with those from the RepublicRepubliek,
17
56314
1740
met die van de Republiek,
01:10
tryingproberen to buildbouwen peacevrede.
18
58078
1950
om vrede proberen op te bouwen.
01:12
And I wentgegaan as the first IrishIers presidentpresident
to the UnitedVerenigd KingdomKoninkrijk
19
60465
5250
Ik ging als eerste Ierse president
naar het Verenigd Koninkrijk
01:17
and metleerde kennen with QueenKoningin ElizabethElizabeth IIII,
20
65739
2986
en ontmoette koningin Elizabeth II,
01:20
and alsoook welcomedis ingenomen met to my
officialofficieel residenceresidentie --
21
68749
3808
en verwelkomde ook
op mijn officiële residentie -
01:24
whichwelke we call "ÁrasRAS an UachtarUachtaráin,"
the househuis of the presidentpresident --
22
72581
3779
die wij "Áras an Uachtaráin",
het huis van de president noemen-
01:28
membersleden of the royalKoninklijk familyfamilie,
23
76384
2246
leden van de koninklijke familie,
01:30
includinginclusief, notablymet name, the PrincePrins of WalesWales.
24
78654
2780
inclusief, met name,
de Prins van Wales.
01:33
And I was awarebewust that at the time
of my presidencyvoorzitterschap,
25
81946
6362
Ik wist dat
tijdens mijn voorzitterschap
01:40
IrelandIerland was a countryland beginningbegin
a rapidsnel economiceconomisch progressvooruitgang.
26
88332
4972
Ierland aan het begin stond
van een snelle economische vooruitgang.
01:45
We were a countryland that was benefitingdie in aanmerking komen
from the solidaritysolidariteit of the EuropeanEuropese UnionUnie.
27
93772
6768
We profiteerden van de solidariteit
van de Europese Unie.
01:53
IndeedInderdaad, when IrelandIerland first joinedtoegetreden
the EuropeanEuropese UnionUnie in 1973,
28
101607
5004
Toen Ierland in 1973
toetrad tot de Europese Unie,
01:58
there were partsonderdelen of the countryland
that were consideredbeschouwd developingontwikkelen,
29
106635
3356
waren er delen van het land
die als achtergebleven werden beschouwd,
02:02
includinginclusief my owneigen belovedgeliefd
nativeinheems countyprovincie, CountyCounty MayoMayo.
30
110015
3480
waaronder mijn eigen geliefde
geboorteprovincie, County Mayo.
02:06
I led tradehandel delegationsdelegaties
here to the UnitedVerenigd StatesStaten,
31
114563
4311
Ik leidde handelsdelegaties
naar de Verenigde Staten,
02:10
to JapanJapan, to IndiaIndia,
32
118898
2886
naar Japan, India,
02:13
to encourageaanmoedigen investmentinvestering,
to help to createcreëren jobsjobs,
33
121808
3266
om investeringen aan te moedigen,
om banen te creëren,
voor de opbouw van onze economie,
02:17
to buildbouwen up our economyeconomie,
34
125098
1326
voor de opbouw van ons systeem
van gezondheidszorg, onderwijs -
02:18
to buildbouwen up our healthGezondheid systemsysteem,
our educationonderwijs --
35
126448
2294
02:20
our developmentontwikkeling.
36
128766
1341
onze ontwikkeling.
Wat ik als president
niet hoefde te doen,
02:22
What I didn't have to do as presidentpresident
37
130956
3020
02:26
was buykopen landland- on mainlandvasteland EuropeEuropa,
38
134000
4641
was grond kopen
op het vasteland van Europa,
02:30
so that IrishIers citizensburgers could go there
because our islandeiland was going underwateronderwater-.
39
138665
6236
zodat Ierse burgers daarheen kunnen,
mocht ons eiland
onder water komen te staan.
Waar ik niet over hoefde na te denken,
02:37
What I didn't have to think about,
40
145711
1630
hetzij als president
of als een constitutionele advocaat,
02:39
eithereen van beide as presidentpresident
or as a constitutionalconstitutionele lawyeradvocaat,
41
147365
2675
02:42
was the implicationsimplicaties
for the sovereigntysoevereiniteit of the territorygebied
42
150064
3652
waren de gevolgen voor de soevereiniteit
van het grondgebied
02:45
because of the impactbotsing of climateklimaat changeverandering.
43
153740
2593
vanwege de gevolgen
van de klimaatverandering.
02:49
But that is what PresidentDe Voorzitter TongTong,
of the RepublicRepubliek of KiribatiKiribati,
44
157309
4771
Maar daar moet president Tong
van de republiek Kiribati
02:54
has to wakewekken up everyelk morningochtend-
thinkinghet denken about.
45
162104
2751
elke ochtend mee wakker worden.
02:57
He has boughtkocht landland- in FijiFiji
as an insuranceverzekering policyhet beleid,
46
165470
5258
Hij heeft op Fiji grond gekocht
als een verzekeringspolis.
03:02
what he callscalls, "migrationmigratie with dignitywaardigheid,"
47
170752
2996
Hij noemt dat 'migratie met waardigheid'
03:06
because he knowsweet that his people
maymei have to leavehet verlof theirhun islandseilanden.
48
174537
4564
omdat zijn mensen hun eilanden
misschien zullen moeten verlaten.
03:12
As I listenedluisterde to PresidentDe Voorzitter TongTong
describingbeschrijven the situationsituatie,
49
180295
5088
Toen ik president Tong
de situatie hoorde beschrijven,
03:17
I really feltvoelde that this was a problemprobleem
that no leaderleider should have to facegezicht.
50
185407
6371
had ik het gevoel dat geen enkele leider
hiermee geconfronteerd zou moeten worden.
03:24
And as I heardgehoord him speakspreken
about the painpijn of his problemsproblemen,
51
192194
5766
Toen ik hem hoorde spreken
over de pijn van zijn problemen,
03:29
I thought about EleanorEleanor RooseveltRoosevelt.
52
197984
2396
moest ik aan Eleanor Roosevelt denken.
03:33
I thought about her
and those who workedwerkte with her
53
201703
4376
Ik dacht aan haar en degenen
die met haar hadden samengewerkt
03:38
on the CommissionCommissie on HumanMenselijke RightsRechten,
whichwelke she chairedvoorgezeten in 1948,
54
206103
5078
in de Commissie voor de Mensenrechten,
waar ze in 1948 voorzitter van was,
03:43
and drewdrew up the UniversalUniverseel
DeclarationVerklaring of HumanMenselijke RightsRechten.
55
211205
4012
en de Universele Verklaring van
de Rechten van de Mens opstelden.
03:48
For them, it would have been unimaginableondenkbaar
56
216036
3578
Voor hen zou het ondenkbaar zijn geweest
03:51
that a wholegeheel countryland
could go out of existencebestaan
57
219638
4634
dat een heel land kon ophouden te bestaan
03:56
because of human-induced-Mens veroorzaakte climateklimaat changeverandering.
58
224296
3421
als gevolg van een door de mens
veroorzaakte klimaatverandering.
03:59
I camekwam to climateklimaat changeverandering not as
a scientistwetenschapper or an environmentalmilieu lawyeradvocaat,
59
227741
4749
Ik kwam niet als wetenschapper
of milieu-advocaat
bij de klimaatverandering terecht.
04:04
and I wasn'twas niet really impressedonder de indruk
by the imagesafbeeldingen of polarpolair bearsbears
60
232514
3959
Ik was echt niet onder de indruk
van de beelden van ijsberen
of smeltende gletsjers.
04:08
or meltingsmeltend glaciersgletsjers.
61
236497
1610
04:10
It was because of the impactbotsing on people,
62
238131
3524
Het was vanwege de impact op mensen,
en de impact op hun rechten -
04:14
and the impactbotsing on theirhun rightsrechten --
63
242004
3073
04:17
theirhun rightsrechten to foodeten and safeveilig waterwater,
healthGezondheid, educationonderwijs and shelterschuilplaats.
64
245101
5131
hun recht op voedsel en veilig water,
gezondheidszorg, onderwijs en onderdak.
04:22
And I say this with humilitynederigheid,
65
250256
4377
Ik zeg dit met nederigheid
04:26
because I camekwam latelaat
to the issuekwestie of climateklimaat changeverandering.
66
254657
3935
want ik kwam laat tot de kwestie
van de klimaatverandering.
04:30
When I servedgeserveerd
67
258894
1151
Toen ik Hoge Commissaris van de VN
voor de Mensenrechten was
04:32
as UNVERENIGDE NATIES HighHoge CommissionerCommissaris for HumanMenselijke RightsRechten
68
260069
2000
04:34
from 1997 to 2002,
69
262093
3230
in 1997-2002,
was klimaatverandering
voor mij geen prioriteit.
04:37
climateklimaat changeverandering wasn'twas niet
at the frontvoorkant of my mindgeest.
70
265347
2206
04:39
I don't rememberonthouden makingmaking
a singlesingle speechtoespraak on climateklimaat changeverandering.
71
267577
3897
Ik herinner me van mij geen enkele
toespraak over klimaatverandering.
04:43
I knewwist that there was anothereen ander
partdeel of the UnitedVerenigd NationsNaties --
72
271498
3303
Ik wist dat een ander deel
van de Verenigde Naties -
04:46
the UNVERENIGDE NATIES ConventionVerdrag on ClimateKlimaat ChangeWijzigen --
73
274825
2158
het VN-Verdrag inzake Klimaatverandering -
04:49
that was dealingomgang with
the issuekwestie of climateklimaat changeverandering.
74
277007
3721
zich met klimaatverandering bezig hield.
04:52
It was laterlater when I startedbegonnen
to work in AfricanAfrikaanse countrieslanden
75
280752
4360
Dat kwam pas later,
toen ik in Afrikaanse landen
04:57
on issueskwesties of developmentontwikkeling and humanmenselijk rightsrechten.
76
285136
3268
aan kwesties van ontwikkeling
en mensenrechten begon te werken.
05:00
And I keptgehouden hearinggehoor
this pervasivedoordringend sentencezin:
77
288428
3262
Altijd opnieuw kreeg ik te horen:
05:03
"Oh, but things are so much worseerger now,
things are so much worseerger."
78
291714
4351
"Oh, maar alles is nu
zo veel slechter, veel erger."
05:08
And then I exploredonderzocht what was behindachter that;
79
296502
3366
Ik onderzocht wat daarachter zat:
05:11
it was about changesveranderingen in the climateklimaat --
80
299892
3309
het ging over klimaatverandering -
05:15
climateklimaat shocksschokken, changesveranderingen in the weatherweer.
81
303225
2920
klimaatschokken, weersveranderingen.
05:18
I metleerde kennen ConstanceConstance OkolletOkollet,
82
306859
2028
I ontmoette Constance Okollet,
05:20
who had formedgevormde a women'svrouwen groupgroep
in EasternOost- UgandaOeganda,
83
308911
3158
die in Oost-Oeganda
een vrouwengroep had gevormd.
05:24
and she told me that
when she was growinggroeiend up,
84
312093
2627
Ze vertelde me dat toen ze opgroeide,
05:26
she had a very normalnormaal life in her villagedorp
and they didn't go hungryhongerig,
85
314744
4333
het leven in haar dorp heel normaal was
en ze geen honger leden.
05:31
they knewwist that the seasonsseizoenen would come
as they were predictedvoorspelde to come,
86
319101
5329
De seizoenen kwamen als voorspeld,
05:36
they knewwist when to sowzaaien
and they knewwist when to harvestoogst,
87
324454
2777
ze wisten wanneer te zaaien
en wanneer te oogsten,
05:39
and so they had enoughgenoeg foodeten.
88
327255
2372
en hadden zo genoeg voedsel.
05:42
But, in recentrecent yearsjaar,
89
330008
2325
Maar in de jaren
voorafgaand aan dit gesprek
05:44
at the time of this conversationgesprek,
90
332357
1924
05:46
they had nothing
but long periodsperiodes of droughtdroogte,
91
334305
3230
hadden ze alleen maar
lange periodes van droogte,
05:49
and then flashflash floodingoverstroming,
92
337559
1651
en dan plotselinge overstromingen,
05:51
and then more droughtdroogte.
93
339234
1721
en dan weer meer droogte.
05:53
The schoolschool- had been destroyedvernietigd,
94
341280
1541
Hun school was verwoest,
05:54
livelihoodsmiddelen van bestaan had been destroyedvernietigd,
95
342845
1539
bestaansmiddelen vernietigd,
05:56
theirhun harvestoogst had been destroyedvernietigd.
96
344408
1774
hun oogst was vernietigd.
05:58
She formsvormen this women'svrouwen groupgroep
to try to keep her communitygemeenschap togethersamen.
97
346206
4606
Ze stichtte een vrouwengroep
om te proberen
haar gemeenschap bij elkaar te houden.
06:03
And this was a realityrealiteit
that really struckgeslagen me,
98
351169
5160
Dit was een realiteit die me echt raakte,
06:08
because of courseCursus,
ConstanceConstance OkolletOkollet wasn'twas niet responsibleverantwoordelijk
99
356353
4385
want natuurlijk was niet
Constance Okollet verantwoordelijk
06:12
for the greenhousebroeikas gasgas- emissionsemissies
that were causingveroorzakend this problemprobleem.
100
360762
3666
voor de uitstoot van de broeikasgassen,
die dit probleem veroorzaakten.
06:16
IndeedInderdaad, I was very struckgeslagen
about the situationsituatie in MalawiMalawi
101
364809
4142
Ik werd nog meer getroffen
door de situatie in Malawi
06:20
in JanuaryJanuari of this yearjaar.
102
368975
1882
in januari dit jaar.
06:22
There was an unprecedentedzonder precedent
floodingoverstroming in the countryland,
103
370881
3127
Er vonden ongekende overstromingen plaats,
die ongeveer een derde van het land
onder lieten lopen.
06:26
it coveredbedekt about a thirdderde of the countryland,
104
374032
2382
06:28
over 300 people were killedgedood,
105
376438
2166
Meer dan 300 mensen stierven
06:30
and hundredshonderden of thousandsduizenden
lostde weg kwijt theirhun livelihoodsmiddelen van bestaan.
106
378628
3293
en honderdduizenden
verloren hun levensonderhoud.
06:34
And the averagegemiddelde personpersoon in MalawiMalawi
107
382388
3096
De gemiddelde persoon in Malawi
06:37
emitsstoot about 80 kgkg of COCO2 a yearjaar.
108
385508
4943
stoot ongeveer 80 kg CO2 per jaar uit.
06:43
The averagegemiddelde US citizeninwoner emitsstoot
about 17.5 metricmetriek tonstons.
109
391166
5524
De gemiddelde Amerikaanse burger
stoot ongeveer 17,5 ton uit.
06:49
So those who are sufferinglijden
disproportionatelyonevenredig
110
397126
3691
Degenen die onevenredig lijden
06:52
don't driverijden carsauto's, don't have electricityelektriciteit,
don't consumeconsumeren very significantlyaanzienlijk,
111
400841
6841
rijden geen auto's, hebben geen
elektriciteit, consumeren niet veel,
06:59
and yetnog they are feelinggevoel more and more
112
407706
3158
en toch voelen ze meer en meer
07:02
the impactsimpacts of the changesveranderingen in the climateklimaat,
113
410888
4389
de effecten van de klimaatveranderingen,
07:07
the changesveranderingen that are preventingvoorkomen them
from knowingwetende how to growgroeien foodeten properlynaar behoren,
114
415301
4269
de veranderingen die hen verhinderen
voedsel te telen
07:11
and knowingwetende how
to look after theirhun futuretoekomst.
115
419594
3619
en voor hun toekomst te zorgen.
07:15
I think it was really
the importancebelang of the injusticeonrecht
116
423514
7000
Vooral het onrecht
van dit alles bleef me bij.
07:23
that really struckgeslagen me very forciblyonder dwang.
117
431031
3006
07:26
And I know that we're not ablein staat
to addressadres some of that injusticeonrecht
118
434061
7000
Ik weet dat we niet in staat zijn
om dit onrecht aan te pakken,
07:33
because we're not on courseCursus
for a safeveilig worldwereld-.
119
441136
3467
omdat we niet streven
naar een veilige wereld.
07:36
GovernmentsRegeringen around the worldwereld- agreedAkkoord
at the conferenceconferentie in CopenhagenCopenhagen,
120
444627
6389
Regeringen zijn tijdens de conferentie
in Kopenhagen overeengekomen,
07:43
and have repeatedherhaald it
at everyelk conferenceconferentie on climateklimaat,
121
451040
3714
en herhaalden het
bij elke klimaatconferentie,
07:46
that we have to stayverblijf
belowbeneden two degreesgraden CelsiusCelsius
122
454778
3460
dat we onder de 2 °C
opwarming moeten blijven
07:50
of warmingverwarming abovebovenstaand pre-Industrialpre-industriële standardsstandaarden.
123
458262
3387
ten opzichte van
de pre-industriële normen.
07:53
But we're on courseCursus
for about fourvier degreesgraden.
124
461673
2912
Maar we zijn op koers naar 4 °C.
Dus staan ​​we
voor een existentiële bedreiging
07:56
So we facegezicht an existentialexistentiële threatbedreiging
to the futuretoekomst of our planetplaneet.
125
464609
4873
voor de toekomst van onze planeet.
08:01
And that madegemaakt me realizerealiseren
126
469506
1620
Dat deed me beseffen
08:03
that climateklimaat changeverandering is the greatestbeste threatbedreiging
to humanmenselijk rightsrechten in the 21stst centuryeeuw.
127
471150
6083
dat de klimaatverandering
werkelijk de grootste bedreiging is
voor de mensenrechten in de 21e eeuw.
08:09
And that broughtbracht me then
to climateklimaat justicegerechtigheid.
128
477566
3635
Dat bracht me
naar klimaatgerechtigheid.
08:13
ClimateKlimaat justicegerechtigheid respondsreageert
to the moralMoreel argumentargument --
129
481225
4159
Klimaatgerechtigheid is een antwoord
op het morele argument -
08:17
bothbeide sideszijden of the moralMoreel argumentargument --
130
485408
2032
beide kanten van het morele argument -
08:19
to addressadres climateklimaat changeverandering.
131
487464
2418
om de klimaatverandering aan te pakken.
08:21
First of all,
132
489906
1151
Eerst en vooral
08:23
to be on the sidekant of those who are
sufferinglijden mostmeest and are mostmeest effectedverricht.
133
491081
3864
de kant te kiezen van degenen
die er het meest onder lijden.
08:27
And secondlyten tweede,
134
495294
1357
Ten tweede,
08:28
to make sure that they're not left behindachter
again, when we startbegin to moveverhuizing
135
496675
5001
om ervoor te zorgen dat ze niet opnieuw
worden achtergelaten, wanneer we
de klimaatverandering beginnen
aan te pakken met klimaatactie,
08:33
and startbegin to addressadres climateklimaat changeverandering
with climateklimaat actionactie,
136
501700
2809
08:36
as we are doing.
137
504533
1522
zoals we aan het doen zijn.
08:39
In our very unequalongelijk worldwereld- todayvandaag,
138
507834
2794
In onze zeer ongelijke wereld van vandaag,
08:42
it's very strikingopvallend how manyveel
people are left behindachter.
139
510652
3579
is het zeer opvallend hoeveel mensen
achtergelaten zijn.
08:46
In our worldwereld- of 7.2 billionmiljard people,
about 3 billionmiljard are left behindachter.
140
514929
6008
In onze wereld van 7,2 miljard mensen,
zijn ongeveer 3 miljard achtergelaten.
1,3 miljard heeft geen
toegang tot elektriciteit,
08:53
1.3 billionmiljard don't have accesstoegang
to electricityelektriciteit,
141
521262
4413
08:57
and they lightlicht theirhun homeshuizen
with kerosenekerosine and candleskaarsen,
142
525699
3504
en ze verlichten hun huizen
met kerosine en kaarsen,
09:01
bothbeide of whichwelke are dangerousgevaarlijk.
143
529227
1675
beide gevaarlijk.
09:02
And in factfeit they spendbesteden a lot of theirhun
tinyklein incomeinkomen on that formformulier of lightingverlichting.
144
530926
6491
In feite ze besteden ze veel
van hun kleine inkomen
aan die vorm van verlichting.
09:09
2.6 billionmiljard people cookkoken on openOpen firesbranden --
145
537441
3853
2,6 miljard mensen koken op open vuur:
op kolen, hout en dierlijke mest.
09:13
on coalsteenkool, woodhout and animaldier dungmest.
146
541794
3509
09:17
And this causesoorzaken
about 4 millionmiljoen deathssterfgevallen a yearjaar
147
545327
4674
Dit veroorzaakt
ongeveer 4 miljoen doden per jaar
09:22
from indoorbinnen- smokerook inhalationinademing,
148
550025
2222
door binnenshuis rook inademen,
09:24
and of courseCursus, mostmeest of those
who diedood gaan are womenvrouw.
149
552271
3910
en natuurlijk zijn de meesten
die eraan sterven, vrouwen.
09:28
So we have a very unequalongelijk worldwereld-,
150
556792
3841
We hebben dus een zeer ongelijke wereld.
09:33
and we need to changeverandering
from "businessbedrijf as usualgebruikelijk."
151
561046
6055
We zullen daarom
de uitgesleten paden moeten verlaten.
09:39
And we shouldn'tmoet niet underestimateonderschatten
the scaleschaal and the transformativetransformatieve naturenatuur
152
567125
6064
We moeten de omvang
en de ingrijpendheid
van de benodigde verandering
niet onderschatten.
09:45
of the changeverandering whichwelke will be needednodig,
153
573213
2737
09:47
because we have to go to zeronul
carbonkoolstof emissionsemissies by about 2050,
154
575974
6589
Tegen 2050 moeten we namelijk
nul koolstofemissie bereiken
09:54
if we're going to stayverblijf belowbeneden
two degreesgraden CelsiusCelsius of warmingverwarming.
155
582587
4365
als we onder de 2 °C
opwarming willen blijven.
09:58
And that meansmiddelen we have to leavehet verlof
about two-thirdstweederde of the knownbekend resourcesmiddelen
156
586976
5000
Dat betekent dat ongeveer tweederde
van de bekende fossiele brandstoffen
10:04
of fossilfossiel fuelsbrandstoffen in the groundgrond.
157
592000
2207
in de grond moeten blijven.
10:06
It's a very biggroot changeverandering,
158
594564
1723
Het is een zeer grote verandering,
10:08
and it meansmiddelen that obviouslyduidelijk,
159
596311
2532
en het betekent natuurlijk
dat geïndustrialiseerde landen
hun uitstoot moeten beperken,
10:10
industrializedgeïndustrialiseerde countrieslanden
mustmoet cutbesnoeiing theirhun emissionsemissies,
160
598867
2642
10:13
mustmoet becomeworden much more energy-efficientenergie-efficiënte,
161
601533
2071
veel energie-efficiënter moeten worden,
10:15
and mustmoet moveverhuizing as quicklysnel as possiblemogelijk
to renewablehernieuwbare energyenergie.
162
603628
3936
en zo snel mogelijk
naar hernieuwbare energie moeten.
10:20
For developingontwikkelen countrieslanden
and emergingopkomende economieseconomieën,
163
608199
4380
Voor de ontwikkelingslanden
en opkomende economieën
10:24
the problemprobleem and the challengeuitdaging
is to growgroeien withoutzonder emissionsemissies,
164
612603
4557
is het probleem de uitdaging
om te groeien zonder uitstoot,
10:29
because they mustmoet developontwikkelen;
they have very poorarm populationspopulaties.
165
617184
3314
omdat zij moeten ontwikkelen,
want hun bevolking is zeer arm.
10:32
So they mustmoet developontwikkelen withoutzonder emissionsemissies,
and that is a differentverschillend kindsoort of problemprobleem.
166
620522
5760
Ze moeten ontwikkelen zonder uitstoot,
en dat is een ander soort probleem.
10:38
IndeedInderdaad, no countryland in the worldwereld-
has actuallywerkelijk growngegroeid withoutzonder emissionsemissies.
167
626590
5015
Want let wel: geen enkel land ter wereld
is ooit gegroeid zonder uitstoot.
Alle landen zijn ontwikkeld
dankzij fossiele brandstoffen,
10:44
All the countrieslanden have developedontwikkelde
with fossilfossiel fuelsbrandstoffen,
168
632132
2404
10:46
and then maymei be movingin beweging
to renewablehernieuwbare energyenergie.
169
634560
2298
en kunnen dan overschakelen
op duurzame energie.
10:48
So it is a very biggroot challengeuitdaging,
170
636882
2339
Het is dus een zeer grote uitdaging,
10:51
and it requiresvereist the totaltotaal supportondersteuning
of the internationalInternationale communitygemeenschap,
171
639245
4710
en het vereist de volledige steun
van de internationale gemeenschap,
10:55
with the necessarynoodzakelijk financefinanciën and technologytechnologie,
and systemssystemen and supportondersteuning,
172
643979
4936
met de nodige financiën, technologie,
systemen en ondersteuning.
11:00
because no countryland can make itselfzelf safeveilig
from the dangersgevaren of climateklimaat changeverandering.
173
648939
6762
Geen enkel land
kan zich immers veiligstellen
voor de gevaren van klimaatverandering.
11:08
This is an issuekwestie that requiresvereist
completecompleet humanmenselijk solidaritysolidariteit.
174
656007
4648
Dit is een probleem dat volledige
menselijke solidariteit vereist.
11:13
HumanMenselijke solidaritysolidariteit, if you like,
basedgebaseerde on self-interesteigenbelang --
175
661306
3337
Als je wil, menselijke solidariteit
gebaseerd op eigenbelang -
11:16
because we are all in this togethersamen,
176
664667
2280
want we zitten allemaal
in hetzelfde schuitje,
11:18
and we have to work togethersamen
177
666971
1395
en we moeten samenwerken
11:20
to ensureervoor zorgen that we reachberijk
zeronul carbonkoolstof by 2050.
178
668390
5390
om ervoor te zorgen dat we
tegen 2050 aan nul koolstof zitten.
11:26
The good newsnieuws is that changeverandering is happeninggebeurtenis,
179
674675
2763
Het goede nieuws is, dat het
aan het veranderen is.
11:29
and it's happeninggebeurtenis very fastsnel.
180
677462
1904
En het gaat heel snel.
11:32
Here in CaliforniaCalifornië,
181
680131
1274
Hier in Californië
11:33
there's a very ambitiousambitieuze
emissionsemissies targetdoel to cutbesnoeiing emissionsemissies.
182
681429
4006
is er een zeer ambitieuze doelstelling
om de uitstoot te beperken.
11:37
In HawaiiHawaii, they're passingvoorbijgaand legislationwetgeving
183
685966
2805
In Hawaï maken ze wetten
om 100% hernieuwbare energie
te bereiken tegen 2045.
11:40
to have 100 percentprocent
renewablehernieuwbare energyenergie by 2045.
184
688795
4626
11:45
And governmentsoverheden are very ambitiousambitieuze
around the worldwereld-.
185
693731
3650
Overheden over de hele wereld
zijn zeer ambitieus.
11:49
In CostaCosta RicaRica, they have committedtoegewijd
to beingwezen carbon-neutralklimaatneutraal by 2021.
186
697731
4667
Costa Rica gaat voor
koolstofneutraal tegen 2021.
11:55
In EthiopiaEthiopië, the commitmentinzet
is to be carbon-neutralklimaatneutraal by 2027.
187
703110
6068
Ethiopië wil koolstofneutraal
zijn tegen 2027.
12:01
AppleApple have pledgedtoegezegd that theirhun factoriesfabrieken
in ChinaChina will use renewablehernieuwbare energyenergie.
188
709921
6215
Apple heeft beloofd
dat hun fabrieken in China
hernieuwbare energie zullen gebruiken.
12:08
And there is a racerace on at the momentmoment
189
716440
2853
Er is op dit moment een race gaande
12:11
to convertconverteren electricityelektriciteit
from tidalgetij- and waveGolf powermacht,
190
719317
3937
om elektriciteit te halen
uit getijden- en golfenergie,
12:15
in orderbestellen that we can leavehet verlof
the coalsteenkool in the groundgrond.
191
723278
4219
zodat we de steenkool
in de grond kunnen laten.
12:19
And that changeverandering is bothbeide welcomeWelkom
and is happeninggebeurtenis very rapidlysnel.
192
727521
4823
Die verandering is even welkom
als dat ze snel gebeurt.
12:24
But it's still not enoughgenoeg,
193
732368
1385
Maar het is nog niet genoeg,
12:25
and the politicalpolitiek will
is still not enoughgenoeg.
194
733777
2267
Er is nog steeds
niet genoeg politieke wil.
12:28
Let me come back to PresidentDe Voorzitter TongTong
and his people in KiribatiKiribati.
195
736475
4967
Kijk naar president Tong
en zijn volk op Kiribati.
12:34
They actuallywerkelijk could be ablein staat to liveleven
on theirhun islandeiland and have a solutionoplossing,
196
742077
6791
Ze zouden eigenlijk op hun eiland
kunnen leven en een oplossing hebben,
maar het zou veel politieke wil vergen.
12:40
but it would take a lot of politicalpolitiek will.
197
748892
2221
12:43
PresidentDe Voorzitter TongTong told me
about his ambitiousambitieuze ideaidee
198
751600
4148
President Tong vertelde me
over zijn ambitieuze idee
12:47
to eithereen van beide buildbouwen up or even floatfloat
the little islandseilanden where his people liveleven.
199
755772
6360
om kleine eilanden te bouwen, of zelfs
te laten drijven, waar zijn mensen wonen.
12:55
This, of courseCursus, is beyondvoorbij
the resourcesmiddelen of KiribatiKiribati itselfzelf.
200
763018
4066
Dit gaat uiteraard de middelen
van Kiribati te boven.
12:59
It would requirevereisen great solidaritysolidariteit
and supportondersteuning from other countrieslanden,
201
767425
3731
Er zou solidariteit en steun
van andere landen nodig zijn.
13:03
and it would requirevereisen
the kindsoort of imaginativefantasierijke ideaidee
202
771180
4222
Het zou evenveel verbeelding vereisen
13:07
that we bringbrengen togethersamen when we want
to have a spaceruimte stationstation in the airlucht.
203
775426
4553
als het lanceren van een ruimtestation.
13:12
But wouldn'tzou het niet it be wonderfulprachtig
to have this engineeringbouwkunde wonderwonder
204
780436
4855
Maar zou het niet geweldig zijn
om dit technisch wonder te hebben
13:17
and to allowtoestaan a people to remainblijven
in theirhun sovereignsoeverein territorygebied,
205
785315
3533
en de ​​mensen op hun soevereine
grondgebied te laten blijven wonen,
13:20
and be partdeel of the communitygemeenschap of nationslanden?
206
788872
3119
en deel uitmaken
van de gemeenschap van volkeren?
13:24
That is the kindsoort of ideaidee
that we should be thinkinghet denken about.
207
792015
4783
Aan dat soort idee moeten we denken.
13:29
Yes, the challengesuitdagingen
of the transformationtransformatie we need are biggroot,
208
797681
4774
De uitdagingen van de transformatie
die we nodig hebben, zijn groot,
13:34
but they can be solvedopgelost.
209
802479
2548
maar ze kunnen worden opgelost.
13:37
We are actuallywerkelijk, as a people,
210
805051
2031
We zijn feitelijk, als één volk,
13:39
very capablein staat of comingkomt eraan togethersamen
to solveoplossen problemsproblemen.
211
807106
3294
heel goed in staat
om samen problemen op te lossen.
13:42
I was very consciousbewust of this
as I tooknam partdeel this yearjaar
212
810806
3634
Daarvan was ik me zeer bewust
toen ik dit jaar deelnam
13:46
in commemorationherdenking of the 70thth anniversaryverjaardag
213
814464
3757
aan de herdenking van de 70e verjaardag
13:50
of the endeinde of the SecondTweede
WorldWereld WarOorlog in 1945.
214
818245
4665
van het einde
van de Tweede Wereldoorlog in 1945.
13:55
1945 was an extraordinarybuitengewoon yearjaar.
215
823744
2601
1945 was een bijzonder jaar.
13:59
It was a yearjaar when the worldwereld- facedgeconfronteerd
216
827367
2606
Het was een jaar waarin de wereld
14:01
what mustmoet have seemedscheen almostbijna
insolubleonoplosbare problemsproblemen --
217
829997
3527
voor schijnbaar
onoplosbare problemen stond:
14:05
the devastationverwoesting of the worldwereld- warsoorlogen,
particularlyvooral the SecondTweede WorldWereld WarOorlog;
218
833548
4549
de verwoesting van de wereldoorlogen,
in het bijzonder de Tweede Wereldoorlog,
14:10
the fragilebreekbaar peacevrede that had
been broughtbracht about;
219
838121
3207
de broze vrede die was bewerkstelligd,
14:13
the need for a wholegeheel
economiceconomisch regenerationregeneratie.
220
841352
2634
de noodzaak van een
totale economische regeneratie.
14:16
But the leadersleiders of that time
didn't flinchFlinch from this.
221
844643
4225
Maar de leiders
van die tijd gaven geen krimp.
14:20
They had the capacitycapaciteit, they had
a sensezin of beingwezen drivenaangedreven by
222
848892
4330
Zij hadden de capaciteit,
ze hadden een gevoel van gedrevenheid
14:25
never again mustmoet the worldwereld-
have this kindsoort of problemprobleem.
223
853246
4051
door het idee dat
de hele wereld nooit meer
dit soort problemen mocht hebben.
14:29
And they had to buildbouwen structuresstructuren
for peacevrede and securityveiligheid.
224
857321
3716
Ze moesten structuren voor vrede
en veiligheid opbouwen.
14:33
And what did we get?
What did they achievebereiken?
225
861061
3461
En wat kregen we? Wat bereikten ze?
14:36
The CharterHandvest of the UnitedVerenigd NationsNaties,
226
864546
2619
Het Handvest van de Verenigde Naties,
14:39
the BrettonBretton WoodsWoods institutionsinstellingen,
as they're calledriep, The WorldWereld BankBank,
227
867189
3551
de Bretton Woods-instellingen:
de Wereldbank en
het Internationaal Monetair Fonds.
14:42
and the InternationalInternational MonetaryMonetaire FundFonds.
228
870764
2437
14:45
A MarshallMarshall PlanPlan for EuropeEuropa,
a devastatedverwoest EuropeEuropa,
229
873225
3374
Een Marshallplan om Europa,
een verwoest Europa,
14:48
to reconstructreconstrueren it.
230
876623
1922
te reconstrueren.
14:50
And indeedinderdaad a fewweinig yearsjaar laterlater,
231
878569
2061
En niet te vergeten, een paar jaar later,
14:52
the UniversalUniverseel DeclarationVerklaring of HumanMenselijke RightsRechten.
232
880654
3153
de Universele Verklaring
van de Rechten van de Mens.
14:56
2015 is a yearjaar that is similarsoortgelijk
in its importancebelang
233
884364
5614
2015 is een jaar van vergelijkbaar belang
15:02
to 1945, with similarsoortgelijk challengesuitdagingen
and similarsoortgelijk potentialpotentieel.
234
890002
4851
als 1945, met vergelijkbare uitdagingen
en vergelijkbare mogelijkheden.
15:07
There will be two biggroot summitstoppen this yearjaar:
235
895377
3023
Er zullen dit jaar
twee grote toppen doorgaan:
15:10
the first one, in SeptemberSeptember in NewNieuw YorkYork,
236
898424
2779
de eerste, in september in New York,
15:13
is the summittop for the sustainableduurzame
developmentontwikkeling goalsdoelen.
237
901227
3285
is de top van de doelstellingen
inzake duurzame ontwikkeling.
15:17
And then the summittop in ParisParijs in DecemberDecember,
to give us a climateklimaat agreementovereenkomst.
238
905071
5478
Dan is er de top in Parijs in december,
om ons een klimaatakkoord te geven.
15:23
The sustainableduurzame developmentontwikkeling goalsdoelen
are intendedvoorgenomen to help countrieslanden
239
911365
6327
De doelstellingen
inzake duurzame ontwikkeling
zijn bedoeld om landen
duurzaam te helpen wonen,
15:29
to liveleven sustainablyduurzaam,
in tuneTune with MotherMoeder EarthAarde,
240
917716
4110
in harmonie met Moeder Aarde,
15:33
not to take out of MotherMoeder EarthAarde
and destroyvernietigen ecosystemsecosystemen,
241
921850
5326
niet om Moeder Aarde uit te putten
en ecosystemen te vernietigen,
15:39
but ratherliever, to liveleven in harmonyharmonie
with MotherMoeder EarthAarde,
242
927200
3614
maar om in harmonie
te leven met Moeder Aarde,
15:42
by livingleven underonder sustainableduurzame developmentontwikkeling.
243
930838
3829
door te leven
onder duurzame ontwikkeling.
15:46
And the sustainableduurzame developmentontwikkeling goalsdoelen
244
934691
2373
De doelstellingen
inzake duurzame ontwikkeling
zal voor alle landen in werking treden
15:49
will come into operationoperatie for all countrieslanden
245
937088
2385
15:51
on JanuaryJanuari 1, 2016.
246
939497
2872
op 1 januari 2016.
15:54
The climateklimaat agreementovereenkomst --
247
942814
1177
Het klimaatakkoord -
15:56
a bindingbindende climateklimaat agreementovereenkomst --
248
944015
1516
een bindend klimaatakkoord -
15:57
is needednodig because
of the scientificwetenschappelijk evidencebewijsmateriaal
249
945555
3664
is nodig wegens
het wetenschappelijk bewijs
16:01
that we're on a trajectorytraject
for about a four-degreevier graden worldwereld-
250
949243
2917
dat we op vier graden
temperatuurstijging afstevenen.
16:04
and we have to changeverandering courseCursus
to stayverblijf belowbeneden two degreesgraden.
251
952184
3488
Daarom is er een koerswijziging nodig
om onder de twee graden te blijven.
16:08
So we need to take stepsstappen
that will be monitoredgecontroleerd and reviewedbeoordeeld,
252
956033
5524
Daarom moeten we stappen nemen
die gecontroleerd
en beoordeeld zullen worden,
zodat we de ambitie
kunnen blijven opkrikken
16:13
so that we can keep increasingtoenemend
the ambitionambitie of how we cutbesnoeiing emissionsemissies,
253
961581
4398
van uitstootvermindering
16:18
and how we moveverhuizing more rapidlysnel
to renewablehernieuwbare energyenergie,
254
966003
3116
en het sneller overschakelen
naar hernieuwbare energie,
16:21
so that we have a safeveilig worldwereld-.
255
969143
3003
zodat we een veilige wereld krijgen.
16:27
The realityrealiteit is that this issuekwestie
is much too importantbelangrijk
256
975665
6183
De realiteit is dat deze kwestie
veel te belangrijk is
16:33
to be left to politicianspolitici
and to the UnitedVerenigd NationsNaties.
257
981872
3563
om te worden overgelaten aan politici
en de Verenigde Naties.
16:37
(LaughterGelach)
258
985459
1001
(Gelach)
16:38
It's an issuekwestie for all of us,
259
986484
1578
Het is een zaak van ons allemaal,
16:40
and it's an issuekwestie where we need
more and more momentumstuwkracht.
260
988086
3964
en het is een probleem waar we ons
meer en meer moeten achter zetten.
16:44
IndeedInderdaad, the facegezicht of
the environmentalistmilieuactivist has changedveranderd,
261
992911
3485
Het gezicht van de milieuactivist
is veranderd vanwege
de rechtvaardigheidsdimensie.
16:48
because of the justicegerechtigheid dimensiondimensie.
262
996420
2309
16:50
It's now an issuekwestie
for faith-basedgeloof-gebaseerde organizationsorganisaties,
263
998753
3220
Het is nu een kwestie voor
op geloof gebaseerde organisaties,
16:53
underonder very good leadershipleiderschap
from PopePaus FrancisFrancis,
264
1001997
3172
onder de zeer goede leiding
van paus Franciscus,
16:57
and indeedinderdaad, the ChurchKerk of EnglandEngeland,
265
1005193
1772
en ook de Kerk van Engeland,
16:58
whichwelke is divestingafstoten from fossilfossiel fuelsbrandstoffen.
266
1006989
2443
die niet meer investeert
in fossiele brandstoffen.
17:01
It's an issuekwestie for the businessbedrijf communitygemeenschap,
267
1009456
3758
Het is een probleem
voor het bedrijfsleven,
17:05
and the good newsnieuws is
268
1013238
1404
en het goede nieuws is
17:06
that the businessbedrijf communitygemeenschap
is changingveranderen very rapidlysnel --
269
1014666
2910
dat het bedrijfsleven
zeer snel verandert -
17:09
exceptbehalve for the fossilfossiel fuelbrandstof industriesindustrieën --
270
1017600
2185
behalve dan de fossiele-
brandstofindustrie -
17:11
(LaughterGelach)
271
1019809
1595
(Gelach)
17:13
Even they are beginningbegin
to slightlylicht changeverandering theirhun languagetaal --
272
1021428
3296
Zelfs zij beginnen hun woorden
wat aan te passen -
al is het maar een beetje.
17:16
but only slightlylicht.
273
1024748
981
Maar niet alleen
evolueert het bedrijfsleven
17:17
But businessbedrijf is not only movingin beweging rapidlysnel
to the benefitsvoordelen of renewablehernieuwbare energyenergie,
274
1025753
4691
snel naar de voordelen
van hernieuwbare energie,
maar men vraagt politici
hen meer signalen te geven,
17:22
but is urgingaandringen politicianspolitici
to give them more signalssignalen,
275
1030468
2723
17:25
so that they can moveverhuizing even more rapidlysnel.
276
1033215
1975
zodat het nog sneller kan gaan.
17:27
It's an issuekwestie for the tradehandel
unionunie movementbeweging.
277
1035214
2001
Het is een probleem voor de vakbeweging.
17:29
It's an issuekwestie for the women'svrouwen movementbeweging.
278
1037239
2023
Het is een probleem
voor de vrouwenbeweging.
17:31
It's an issuekwestie for youngjong people.
279
1039286
2078
Het is een probleem voor de jongeren.
17:33
I was very struckgeslagen when I learnedgeleerd
that JibreelDjibriel KhazanKhazan,
280
1041388
5802
Ik was erg getroffen
toen ik hoorde dat Jibreel Khazan,
17:39
one of the GreensboroGreensboro FourVier who had
takeningenomen partdeel in the WoolworthWoolworth sit-insSit-ins,
281
1047214
5644
één van de Greensboro Vier die hadden
deelgenomen aan de Woolworth sit-ins,
17:44
said quiteheel recentlykort geleden that
282
1052882
1514
onlangs zei dat klimaatverandering
17:46
climateklimaat changeverandering is the lunchlunch counterteller
momentmoment for youngjong people.
283
1054420
6002
het ‘lunch counter'-
moment is voor jongeren.
17:52
So, lunchlunch counterteller momentmoment
for youngjong people of the 21stst centuryeeuw --
284
1060446
4288
Dus, het ‘lunch counter'-moment
voor de jongeren van de 21ste eeuw -
17:56
the sortsoort of realecht humanmenselijk rightsrechten issuekwestie
of the 21stst centuryeeuw,
285
1064758
4341
een echte mensenrechtenkwestie
van de 21e eeuw.
18:01
because he said it is
the greatestbeste challengeuitdaging
286
1069123
2770
Hij zei dat het de grootste uitdaging
18:03
to humanityde mensheid and justicegerechtigheid in our worldwereld-.
287
1071917
3592
voor de mensheid en voor
gerechtigheid in onze wereld zou worden.
18:08
I recallterugroepen very much
the ClimateKlimaat MarchMaart last SeptemberSeptember,
288
1076391
4106
Ik herinner me nog de Klimaatmars
in september vorig jaar;
18:12
and that was a hugereusachtig momentumstuwkracht,
289
1080521
1801
dat was een enorme impuls,
18:14
not just in NewNieuw YorkYork,
but all around the worldwereld-.
290
1082346
2962
niet alleen in New York,
maar in de hele wereld.
18:17
and we have to buildbouwen on that.
291
1085332
2270
Daar moeten we op verder bouwen.
18:19
I was marchingmarcheren with some
of The EldersOuderlingen familyfamilie,
292
1087626
3111
Ik marcheerde met enkelen van 'The Elders'
18:22
and I saw a placardaanplakbiljet
a little bitbeetje away from me,
293
1090761
5027
en zag een beetje verder een bord,
maar we liepen zo dicht op elkaar gepakt -
18:27
but we were wedgedingeklemd so closelyvan nabij togethersamen --
294
1095812
1954
18:29
because after all, there were 400,000
people out in the streetsstraten of NewNieuw YorkYork --
295
1097790
3675
want er waren 400.000 mensen
in de straten van New York -
18:33
so I couldn'tkon het niet quiteheel get to that placardaanplakbiljet,
296
1101489
1913
dus ik kon er niet bij geraken,
18:35
I would have just likedvond to have been
ablein staat to stepstap behindachter it,
297
1103426
3081
maar ik was graag
achter dat bord opgestapt,
18:38
because it said, "AngryBoos GranniesOma s!"
298
1106531
2446
omdat er "Kwaaie Oma’s!" op stond.
18:41
(LaughterGelach)
299
1109001
1323
(Gelach)
18:42
That's what I feltvoelde.
300
1110348
1454
Dat is wat ik voelde.
18:43
And I have fivevijf grandchildrenkleinkinderen now,
301
1111826
3973
Ik heb nu vijf kleinkinderen.
Ik voel me heel gelukkig
18:47
I feel very happygelukkig as an IrishIers grandmothergrootmoeder
to have fivevijf grandchildrenkleinkinderen,
302
1115823
4288
als Ierse grootmoeder
met vijf kleinkinderen.
18:52
and I think about theirhun worldwereld-,
303
1120135
3043
Ik denk na over hun wereld,
18:55
and what it will be
like when they will sharedelen that worldwereld-
304
1123202
3161
en hoe hij zal uitzien
als ze hem zullen delen
18:58
with about 9 billionmiljard other people in 2050.
305
1126387
4046
met ongeveer 9 miljard mensen in 2050.
19:03
We know that inevitablyonvermijdelijk it will
be a climate-constrainedklimaat beperkt worldwereld-,
306
1131574
4655
We weten dat het onvermijdelijk
een klimaatbeschadigde wereld zal zijn,
19:08
because of the emissionsemissies
we'vewij hebben alreadynu al put up there,
307
1136253
2849
door de uitstoot die we
er al hebben in losgelaten,
19:11
but it could be a worldwereld- that is much
more equalGelijk and much fairereerlijker,
308
1139126
5397
maar het zou een gelijkere
en eerlijker wereld kunnen zijn,
19:16
and much better for healthGezondheid,
and better for jobsjobs
309
1144547
2582
en beter voor de gezondheid,
met betere banen
19:19
and better for energyenergie securityveiligheid,
310
1147153
1972
en beter voor de energiezekerheid,
19:21
than the worldwereld- we have now,
311
1149149
1827
dan de wereld die we nu hebben.
19:23
if we have switchedgeschakeld sufficientlyvoldoende
and earlyvroeg enoughgenoeg to renewablehernieuwbare energyenergie,
312
1151000
7000
Als we maar genoeg en vroeg genoeg
naar hernieuwbare energie omschakelen,
en niemand achterlaten.
19:30
and no one is left behindachter.
313
1158222
2432
19:32
No one is left behindachter.
314
1160678
2395
En niemand achterlaten.
19:35
And just as we'vewij hebben been
looking back this yearjaar --
315
1163736
3580
Net zoals we dit jaar in 2015
70 jaar terugkijken naar 1945 -
19:39
in 2015 to 1945, looking back 70 yearsjaar --
316
1167340
5507
zou graag ik denken
dat ze terug zullen kijken
19:44
I would like to think
that they will look back,
317
1172871
2564
19:47
that worldwereld- will look back
35 yearsjaar from 2050,
318
1175459
4849
naar die wereld van 35 jaar terug
vanuit 2050,
19:52
35 yearsjaar to 2015,
319
1180332
2874
35 jaar terug naar 2015,
19:55
and that they will say,
320
1183230
2818
en dat zij dan zullen zeggen:
19:58
"Weren'tWaren niet they good
to do what they did in 2015?
321
1186072
4107
"Hebben ze het niet goed gedaan in 2015?
20:02
We really appreciateop prijs stellen that they tooknam
the decisionsbeslissingen that madegemaakt a differenceverschil,
322
1190203
5475
We waarderen echt dat ze de beslissingen
namen die het verschil maakten,
20:07
and that put the worldwereld-
on the right pathwayweg,
323
1195702
2938
en de wereld op de goede weg zetten,
waar wij nu van profiteren."
20:10
and we benefitvoordeel now from that pathwayweg,"
324
1198664
2706
Dat zij het gevoel zullen hebben
20:13
that they will feel that somehowhoe dan ook
we tooknam our responsibilitiesverantwoordelijkheden,
325
1201394
3881
dat wij onze verantwoordelijkheden namen,
20:17
we did what was donegedaan
in 1945 in similarsoortgelijk termstermen,
326
1205299
4159
op soortgelijke wijze
als hoe we dat deden in 1945.
20:21
we didn't missmissen the opportunitykans,
327
1209482
2421
Dat we de kans niet misten,
20:23
we livedleefden up to our responsibilitiesverantwoordelijkheden.
328
1211927
2182
en onze verantwoordelijkheden
niet ontliepen.
20:26
That's what this yearjaar is about.
329
1214133
3172
Daar gaat het dit jaar over.
Voor mij wordt het
het best weergegeven
20:29
And somehowhoe dan ook for me,
330
1217688
1350
20:31
it's capturedgevangen genomen in wordstekst of somebodyiemand
that I admiredbewonderd very much.
331
1219062
4294
met de woorden van iemand
die ik erg bewonderde.
20:35
She was a mentormentor of minede mijne,
she was a friendvriend,
332
1223380
2333
Ze was mijn mentor, een vriend,
20:37
she diedging dood much too youngjong,
333
1225737
1948
ze stierf veel te jong.
20:39
she was an extraordinarybuitengewoon personalitypersoonlijkheid,
334
1227709
2005
Ze was een buitengewone persoonlijkheid,
20:41
a great championkampioen of the environmentmilieu:
335
1229738
2484
een groot voorvechter van het milieu:
20:44
WangariWangari MaathaiMaathai.
336
1232246
1824
Wangari Maathai.
20:46
WangariWangari said onceeen keer,
337
1234627
2626
Wangari zei eens,
20:49
"In the courseCursus of historygeschiedenis,
338
1237277
1954
"In de loop van de geschiedenis
20:51
there comeskomt a time
when humanityde mensheid is calledriep uponop
339
1239255
4011
komt er een moment
dat de mensheid wordt opgeroepen
20:55
to shiftverschuiving to a newnieuwe levelniveau of consciousnessbewustzijn,
340
1243290
4751
om over te schakelen
naar een nieuw bewustzijnsniveau
21:00
to reachberijk a higherhoger moralMoreel groundgrond."
341
1248065
3457
om een hogere morele grond te bereiken."
21:04
And that's what we have to do.
342
1252135
1919
Dat is wat we moeten doen.
21:06
We have to reachberijk
a newnieuwe levelniveau of consciousnessbewustzijn,
343
1254078
3288
We moeten een nieuw
bewustzijnsniveau bereiken,
21:09
a higherhoger moralMoreel groundgrond.
344
1257390
1967
een hogere morele grond.
21:11
And we have to do it this yearjaar
in those two biggroot summitstoppen.
345
1259791
3841
Dat moet dit jaar in die twee
grote toppen gebeuren.
21:16
And that won'tzal niet happengebeuren unlesstenzij
we have the momentumstuwkracht
346
1264108
3598
Het zal niet gebeuren,
zonder de impuls
21:19
from people around the worldwereld- who say:
347
1267730
3147
van mensen over de hele wereld die zeggen:
21:22
"We want actionactie now,
348
1270901
1520
"We willen nu actie,
21:24
we want to changeverandering courseCursus,
349
1272445
1571
we willen van koers veranderen,
we willen een veilige wereld
21:26
we want a safeveilig worldwereld-,
350
1274040
1373
21:27
a safeveilig worldwereld- for futuretoekomst generationsgeneraties,
351
1275437
2175
voor toekomstige generaties,
21:29
a safeveilig worldwereld- for our childrenkinderen
and our grandchildrenkleinkinderen,
352
1277636
2608
voor onze kinderen
en onze kleinkinderen.
21:32
and we're all in this togethersamen."
353
1280268
2271
We zitten allemaal in hetzelfde schuitje."
21:34
Thank you.
354
1282563
1160
Dankjewel.
(Applaus)
21:35
(ApplauseApplaus)
355
1283747
5245
Translated by Rik Delaet
Reviewed by Axel Saffran

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Mary Robinson - Global leader
Mary Robinson served as president of Ireland from 1990 to 1997, and as UN High Commissioner for Human Rights from 1997 to 2002. She now leads a foundation devoted to climate justice.

Why you should listen
Mary Robinson is president of the Mary Robinson Foundation: Climate Justice, and the United Nations Secretary-General’s Special Envoy on Climate Change. She was the president of Ireland from 1990-1997 and UN High Commissioner for Human Rights from 1997-2002, and is now a member of The Elders and the Club of Madrid. She is also a member of the Lead Group of the Scaling Up Nutrition (SUN) Movement. In 2009, she was awarded the Presidential Medal of Freedom by Barack Obama, and between March 2013 and August 2014 she served as the UN Secretary General’s Special Envoy for the Great Lakes region of Africa.

A former president of the International Commission of Jurists and former chair of the Council of Women World Leaders, Robinson was founder and president of Realizing Rights: The Ethical Globalization Initiative, from 2002 to 2010. Robinson’s memoir, Everybody Matters, was published in 2012.
More profile about the speaker
Mary Robinson | Speaker | TED.com