ABOUT THE SPEAKER
Monica Araya - Climate advocate
In 2015 Monica Araya's native Costa Rica produced almost all of its electricity from renewable sources. She advocates for the next step: a fossil-fuel-free world.

Why you should listen

Monica Araya is the founder and director of Costa Rica Limpia (Spanish for "clean"), a citizen group that promotes clean energy. Costa Rica Limpia tracks governmental pledges on key issues such as renewable energy and public transport investment, and it hosts citizen consultations to give visibility to people's preferences on these topics. Araya is also the founder of Nivela, an international thought leadership group that advances narratives on development and climate responsibility by combining senior and millennial perspectives from emerging economies.

After earning a master's in economic policy from Universidad Nacional de Costa Rica, Araya obtained a PhD in environmental management from Yale. The French Ministry of Foreign Affairs named her 'Personality of the Future' in 2014.

In 2017 Araya was named resident expert at "Next Visionaries," a global initiative by TED and BMW i that seeks to reimagine the future of mobility.

More profile about the speaker
Monica Araya | Speaker | TED.com
TEDSummit

Monica Araya: A small country with big ideas to get rid of fossil fuels

Monica Araya: Een klein land met grote ideeën: hoe kom je van fossiele brandstoffen af?

Filmed:
1,274,467 views

Hoe krijgen we een samenleving zonder fossiele brandstoffen? Met haar geboorteland Costa Rica als voorbeeld van positieve actie inzake milieubescherming en duurzame energie, schetst klimaatactiviste Monica Araya een gedurfde visie voor een wereld die gaat voor schone energie op alle gebied.
- Climate advocate
In 2015 Monica Araya's native Costa Rica produced almost all of its electricity from renewable sources. She advocates for the next step: a fossil-fuel-free world. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
How do we buildbouwen a societymaatschappij
0
1103
3125
Hoe krijgen we een samenleving
00:16
withoutzonder fossilfossiel fuelsbrandstoffen?
1
4253
1507
zonder fossiele brandstoffen?
00:18
This is a very complexcomplex challengeuitdaging,
2
6944
2176
Dat is een zeer complexe uitdaging
00:21
and I believe developingontwikkelen countrieslanden
could take the leadlood in this transitionovergang.
3
9920
4480
en ik denk dat ontwikkelingslanden
het voortouw zouden kunnen
nemen bij deze omschakeling.
00:27
And I'm awarebewust that this
is a contentiousomstreden statementuitspraak,
4
15120
2560
Ik ben me ervan bewust
dat dit een omstreden standpunt is,
00:30
but the realityrealiteit is that so much
is at stakeinzet in our countrieslanden
5
18440
5296
maar de realiteit is dat er
voor onze landen zo veel op het spel staat
00:35
if we let fossilfossiel fuelsbrandstoffen stayverblijf
at the centercentrum of our developmentontwikkeling.
6
23760
4880
als we onze ontwikkeling
blijven baseren op fossiele brandstoffen.
00:41
We can do it differentlyanders.
7
29240
1840
Het kan anders.
00:44
And it's time, it really is time,
8
32200
3256
En het is tijd, hoog tijd,
00:47
to debunkontmaskeren the mythmythe
9
35480
2696
om de mythe ontkrachten
00:50
that a countryland has to chooseKiezen
betweentussen developmentontwikkeling on the one handhand-
10
38200
5056
dat een land moet kiezen
ofwel voor ontwikkeling,
00:55
and environmentalmilieu protectionbescherming,
renewableshernieuwbare energiebronnen, qualitykwaliteit of life, on the other.
11
43280
5400
ofwel voor milieubescherming,
duurzame energie en levenskwaliteit.
01:01
I come from CostaCosta RicaRica,
a developingontwikkelen countryland.
12
49800
2280
Ik kom uit Costa Rica,
een ontwikkelingsland.
01:04
We are nearlybijna fivevijf millionmiljoen people,
13
52680
2200
We zijn met bijna vijf miljoen mensen
01:08
and we liveleven right in the middlemidden-
of the AmericasAmericas,
14
56200
2576
en we wonen middenin de Amerika's,
01:10
so it's very easygemakkelijk
to rememberonthouden where we liveleven.
15
58800
2320
makkelijk om te onthouden.
01:15
NearlyBijna 100 percentprocent of our electricityelektriciteit
16
63080
6280
Bijna 100 procent van onze elektriciteit
01:22
comeskomt from renewablehernieuwbare sourcesbronnen,
17
70400
2456
komt van hernieuwbare bronnen,
01:24
fivevijf of them.
18
72880
1216
vijf in getal:
01:26
(ApplauseApplaus)
19
74120
2120
(Applaus)
01:30
HydropowerWaterkracht, geothermalgeothermische,
20
78800
3856
waterkracht, geothermische energie,
01:34
windwind, solarzonne-, biomassbiomassa.
21
82680
3440
wind, zon, biomassa.
01:39
Did you know that last yearjaar,
22
87000
2136
Wisten jullie dat wij vorig jaar
01:41
for 299 daysdagen,
23
89160
3456
299 dagen lang
01:44
we did not use any fossilfossiel fuelsbrandstoffen
24
92640
3216
geen gebruik hebben gemaakt
van fossiele brandstoffen
01:47
in orderbestellen to generatevoortbrengen all our electricityelektriciteit?
25
95880
3480
voor al onze elektriciteitsopwekking?
01:52
It's a fantasticfantastisch achievementprestatie,
26
100240
2960
Het is een fantastische prestatie,
01:56
and yetnog, it hideshuiden a paradoxparadox,
27
104360
4080
maar verbergt toch een paradox,
02:03
whichwelke is that nearlybijna 70 percentprocent
28
111080
3056
namelijk dat bijna 70 procent
02:06
of all our energyenergie consumptionconsumptie is oilolie-.
29
114160
4600
van ons energieverbruik van olie komt.
02:11
Why?
30
119880
1200
Waarom?
02:13
Because of our transportationvervoer systemsysteem,
31
121800
2736
Door ons transportsysteem,
02:16
whichwelke is totallyhelemaal dependentafhankelijk
on fossilfossiel fuelsbrandstoffen,
32
124560
3256
dat volledig afhankelijk is
van fossiele brandstoffen,
02:19
like it is in mostmeest countrieslanden.
33
127840
1639
zoals in de meeste landen.
02:22
So if we think of the energyenergie
transitionovergang as a marathonMarathon,
34
130479
3537
Als we aan de energieomschakeling
denken als aan een marathon,
02:26
the questionvraag is, how do we get
to the finishaf hebben linelijn,
35
134040
3896
hoe geraken we dan aan de finish,
02:29
how do we decarbonizedecarbonize
the restrust uit of the economyeconomie?
36
137960
3120
hoe kunnen we de rest
van onze economie ‘ontkolen’?
02:33
And it's faireerlijk to say
that if we don't succeedslagen,
37
141880
2896
En je mag je best afvragen
dat als wij er niet in slagen,
02:36
it's difficultmoeilijk to see who will.
38
144800
1776
wie dan wel?
02:38
So that is why I want
to talk to you about CostaCosta RicaRica,
39
146600
2560
Daarom wil ik het hebben over Costa Rica,
02:42
because I believe we are a great candidatekandidaat-lidstaten
40
150160
2696
omdat ik vind dat we
een goede kandidaat zijn
02:44
in pioneeringbaanbrekende a visionvisie
for developmentontwikkeling withoutzonder fossilfossiel fuelsbrandstoffen.
41
152880
4400
om te pionieren met een visie
voor ontwikkeling
zónder fossiele brandstoffen.
02:51
If you know one thing about our countryland,
42
159200
3256
Als je al iets over ons weet,
is het dat we geen leger hebben.
02:54
it's that we don't have an armyleger.
43
162480
1920
02:57
So I'm going to take you back to 1948.
44
165440
2920
Ik ga even terug naar 1948.
03:01
That yearjaar, the countryland
was comingkomt eraan out of civilciviel waroorlog.
45
169400
3720
Dat jaar kwamen we uit een burgeroorlog
03:06
ThousandsDuizenden of CostaCosta RicansRicanen had diedging dood,
46
174360
3576
waarin duizenden Costaricanen
waren gestorven
03:09
and familiesgezinnen were bitterlybitter splitspleet.
47
177960
2280
en families bitter verdeeld.
03:13
And yetnog, a surprisingverrassend ideaidee
wonwon the heartsharten and mindsgeesten:
48
181240
5016
Toch won een verrassend idee
de harten en geesten:
03:18
we would rebootopnieuw opstarten the countryland,
49
186280
1896
we zouden het land opnieuw opstarten
03:20
and that SecondTweede RepublicRepubliek
would have no armyleger.
50
188200
3056
en de Tweede Republiek
zou geen leger hebben.
03:23
So we abolishedafgeschaft it.
51
191280
1240
Dus schaften we het af.
03:25
And the presidentpresident at the time,
52
193360
2656
De toenmalige president,
03:28
JosJosé FigueresFigueres,
53
196040
2176
José Figueres,
vond er een krachtige manier voor
03:30
foundgevonden a powerfulkrachtig way
by smashingSmashing the wallswanden of an armyleger basebaseren.
54
198240
5320
door de muren
van een legerbasis te slopen.
03:37
The followingvolgend yearjaar, 1949,
55
205200
3176
Het volgende jaar, 1949,
03:40
we madegemaakt that decisionbesluit permanentblijvend
in the newnieuwe constitutiongrondwet,
56
208400
4176
legden we deze beslissing
vast in de nieuwe grondwet,
03:44
and that is why I can tell you that storyverhaal
nearlybijna 70 yearsjaar laterlater.
57
212600
4160
en daarom kan ik jullie dat verhaal
bijna 70 jaar later vertellen.
03:49
And I'm gratefuldankbaar.
58
217520
2016
En ik ben dankbaar.
Ik ben dankbaar dat ze deze beslissing
namen voordat ik geboren werd,
03:51
I'm gratefuldankbaar they madegemaakt that decisionbesluit
before I was borngeboren,
59
219560
2960
03:55
because it allowedtoegestaan me
and millionsmiljoenen of othersanderen
60
223280
2256
want ze liet mij en miljoenen anderen
03:57
to liveleven in a very stablestal countryland.
61
225560
2160
leven in een zeer stabiel land.
04:01
And you mightmacht be thinkinghet denken
that it was good luckgeluk,
62
229200
2936
Je zou kunnen denken
dat het puur geluk was,
04:04
but it wasn'twas niet.
63
232160
1496
maar dat was niet.
04:05
There was a patternpatroon of deliberateberaadslagen choiceskeuzes.
64
233680
3040
Het was een reeks bewuste keuzes.
04:10
In the '40s, CostaCosta RicansRicanen were givengegeven
freegratis educationonderwijs and freegratis healthGezondheid carezorg.
65
238080
6056
In de jaren 40 kregen de Costaricanen
gratis onderwijs en gezondheidszorg.
04:16
We calledriep that socialsociaal guaranteesgaranties.
66
244160
1960
We noemden dat sociale garanties.
04:18
By abolishingafschaffing van the armyleger,
67
246760
1616
Door de afschaffing van het leger
04:20
we were ablein staat to turnbeurt militaryleger spendinguitgaven
into socialsociaal spendinguitgaven,
68
248400
4936
konden we militaire uitgaven
omzetten in sociale uitgaven
04:25
and that was a driverbestuurder of stabilitystabiliteit.
69
253360
1920
en dat gaf stabiliteit.
04:28
In the '50s --
70
256120
1255
In de jaren 50 --
04:29
(ApplauseApplaus)
71
257399
2081
(Applaus)
04:34
In the '50s, we startedbegonnen
investinginvesteren in hydropowerwaterkracht,
72
262600
3376
In de jaren 50 begonnen we
te investeren in waterkracht
04:38
and that keptgehouden us away from the trapVal
73
266000
2656
en dat vermeed het gebruik
van fossiele brandstoffen
04:40
of usinggebruik makend van fossilfossiel fuelsbrandstoffen
for electricityelektriciteit generationgeneratie,
74
268680
3056
voor de opwekking van elektriciteit,
precies dat waar de wereld
vandaag de dag mee kampt.
04:43
whichwelke is what the worldwereld-
is strugglingworstelen with todayvandaag.
75
271760
2360
04:47
In the '70s we investedinvesteerde in nationalnationaal parksparken,
76
275160
3536
In de jaren 70 investeerden we
in nationale parken
en dat hield ons weg
van de foute logica
04:50
and that keptgehouden us away
77
278720
1960
04:53
from the deeplydiep flawedgebrekkig logiclogica
of growthgroei, growthgroei, growthgroei at any costkosten
78
281640
4656
van groei, groei, groei tegen elke prijs
04:58
that you see othersanderen embracingomarmen,
especiallyvooral in the developingontwikkelen worldwereld-.
79
286320
3680
die je anderen ziet aanhangen,
vooral in de ontwikkelingslanden.
05:02
In the '90s, we pioneeredpionier paymentsbetalingen
for ecosystemecosysteem servicesdiensten,
80
290800
4096
In de jaren 90 startten we
met betalingen voor ecosysteemdiensten,
05:06
and that helpedgeholpen us reverseomgekeerde deforestationontbossing
81
294920
1936
wat ontbossing hielp tegengaan
05:08
and boostedversterkt ecotourismecotoerisme,
whichwelke todayvandaag is a keysleutel enginemotor of growthgroei.
82
296880
3160
en ecotoerisme stimuleerde,
nu een belangrijke motor van de groei.
05:13
So investinginvesteren in environmentalmilieu protectionbescherming
83
301000
2936
Investeren in bescherming van het milieu
05:15
did not hurtpijn doen our economyeconomie.
84
303960
2216
heeft onze economie geen pijn gedaan.
05:18
QuiteHeel the oppositetegenover.
85
306200
1256
Integendeel.
05:19
And it doesn't mean we are perfectperfect,
86
307480
2016
Dat betekent niet dat we perfect zijn
05:21
and it doesn't mean
we don't have contradictionstegenstrijdigheden.
87
309520
2336
en dat we geen tegenstellingen kennen.
05:23
That's not the pointpunt.
88
311880
1240
Dat is het punt niet.
05:25
The pointpunt is that,
by makingmaking our owneigen choiceskeuzes,
89
313720
3496
Het punt is dat,
doordat we onze eigen keuzes maakten,
05:29
we were ablein staat to developontwikkelen resilienceveerkracht
in dealingomgang with developmentontwikkeling problemsproblemen.
90
317240
4960
we veerkracht konden ontwikkelen
in het omgaan met ontwikkelingsproblemen.
05:36
AlsoOok, if you take a countryland like oursDe onze,
91
324080
3576
In een land als het onze
05:39
the GDPBBP perper capitacapita
is around 11,000 dollarsdollars,
92
327680
3896
ligt het bbp per hoofd van de bevolking
rond de 11.000 dollar,
05:43
dependingafhankelijk on how you measuremaatregel it.
93
331600
1720
afhankelijk van hoe je het meet.
05:46
But accordingvolgens to
the SocialSociale ProgressVooruitgang IndexIndex,
94
334080
2056
Maar volgens de Sociale Vooruitgang Index,
05:48
we are an absoluteabsoluut outlieruitbijter
95
336160
1896
zijn we een absolute uitschieter
05:50
when it comeskomt to turningdraaien GDPBBP
into socialsociaal progressvooruitgang.
96
338080
3120
bij het gebruiken van het bbp
voor sociale vooruitgang.
05:54
AbolishingAfschaffing van the armyleger,
97
342000
1536
Afschaffing van het leger
05:55
investinginvesteren in naturenatuur and people,
98
343560
1816
en investeren in natuur en mensen
05:57
did something very powerfulkrachtig, too.
99
345400
2800
hadden eveneens een krachtig effect.
06:01
It shapedgevormd the narrativeverhaal,
100
349120
1560
Het gaf vorm aan het verhaal,
06:04
the narrativeverhaal of a smallklein countryland
with biggroot ideasideeën,
101
352000
2616
het verhaal van een klein land
met grote ideeën,
06:06
and it was very empoweringempowerment
to growgroeien up with that narrativeverhaal.
102
354640
3360
en het was zeer bemoedigend
om in dat verhaal op te groeien.
06:11
So the questionvraag is,
103
359520
2176
Daarom de vraag:
06:13
what is the nextvolgende biggroot ideaidee
for this generationgeneratie?
104
361720
3080
wat is het volgende grote idee
voor deze generatie?
06:18
And I believe what comeskomt nextvolgende
105
366320
2376
Ik geloof dat voor deze generatie
nu de tijd gekomen is
06:20
is for this generationgeneratie
to let go of fossilfossiel fuelsbrandstoffen for good,
106
368720
5160
om fossiele brandstoffen
voorgoed los te laten,
06:27
just as we did with the armyleger.
107
375640
1640
net zoals eerder met het leger.
06:30
FossilFossiele fuelsbrandstoffen createcreëren climateklimaat changeverandering.
108
378400
2296
Fossiele brandstoffen
veranderen het klimaat.
06:32
We know that,
109
380720
1376
Dat weten we
06:34
and we know how vulnerablekwetsbaar we are
to the impactsimpacts of climateklimaat changeverandering.
110
382120
4496
en we weten hoe kwetsbaar
we daarvoor zijn.
06:38
So as a developingontwikkelen countryland,
it is in our bestbeste interestinteresseren
111
386640
3656
Als ontwikkelingsland is het in ons belang
06:42
to buildbouwen developmentontwikkeling withoutzonder fossilfossiel fuelsbrandstoffen
112
390320
1976
ons te ontwikkelen
zonder fossiele brandstoffen
06:44
that harmkwaad people in the first placeplaats.
113
392320
2640
die mensen sowieso al schade toebrengen.
06:48
Because
114
396880
1240
06:51
why would we continuevoortzetten importingimporteren oilolie-
115
399000
2840
Waarom zouden we olie
blijven importeren
06:55
for transportationvervoer
116
403800
1736
voor transport
06:57
if we can use electricityelektriciteit insteadin plaats daarvan?
117
405560
2160
als we in plaats daarvan
elektriciteit kunnen gebruiken?
07:00
RememberVergeet niet,
118
408720
1816
Onthoud dat dit het land is
07:02
this is the countryland
119
410560
1896
07:04
where electricityelektriciteit
comeskomt from waterwater in our riversrivieren,
120
412480
6056
waar elektriciteit komt
van water in onze rivieren,
07:10
heatwarmte from volcanoesvulkanen,
121
418560
2496
van de warmte van vulkanen,
07:13
windwind turbinesturbines, solarzonne- panelspanelen,
122
421080
3336
van windturbines, van zonnepanelen
07:16
biowastebiologisch afbreekbaar afval.
123
424440
1200
en van bioafval.
07:18
AbolishingAfschaffing van fossilfossiel fuelsbrandstoffen meansmiddelen
disruptingverstoren our transportationvervoer systemsysteem
124
426560
6296
Het afschaffen van fossiele brandstoffen
betekent ons transportsysteem omgooien,
07:24
so that we can powermacht our carsauto's,
busesbussen and trainstreinen with electricityelektriciteit
125
432880
5336
zodat we onze auto's, bussen en treinen
kunnen aandrijven met elektriciteit
07:30
insteadin plaats daarvan of dirtyvuil energyenergie.
126
438240
1480
in plaats van met vuile energie.
07:32
And transportationvervoer, let me tell you,
127
440400
2416
Ik zeg jullie dat transport
07:34
has becomeworden an existentialexistentiële issuekwestie
for us CostaCosta RicansRicanen,
128
442840
4056
voor ons Costaricanen
een existentiële kwestie is geworden,
omdat het model dat we hebben
voor ons niet werkt.
07:38
because the modelmodel- we have
is not workingwerkend for us.
129
446920
2416
07:41
It's hurtingkwetsen people,
130
449360
1240
Het schaadt mensen,
07:43
it's hurtingkwetsen companiesbedrijven,
131
451480
1736
het schaadt bedrijven
07:45
and it's hurtingkwetsen our healthGezondheid.
132
453240
1976
en het schaadt onze gezondheid.
07:47
Because when policiesbeleid
and infrastructureinfrastructuur failmislukken,
133
455240
4736
Want als beleid
en infrastructuur tekortschieten,
07:52
this is what happensgebeurt on a dailydagelijks basisbasis.
134
460000
3240
krijg je iedere dag dit.
07:56
Two hoursuur in the morningochtend-,
135
464800
1576
Twee uur in de ochtend,
07:58
two hoursuur in the eveningavond.
136
466400
1816
twee uur in de avond.
08:00
I don't understandbegrijpen why
we have to acceptaccepteren this as normalnormaal.
137
468240
3680
Ik begrijp niet waarom we dit
als normaal moeten accepteren.
08:04
It's offensiveaanvallend
138
472800
1200
Het is weerzinwekkend
08:07
to have to wasteverspilling our time like this
everyelk singlesingle day.
139
475040
3920
dit elke dag te moeten meemaken.
En deze snelweg
is eigenlijk nog heel goed,
08:11
And this highwaysnelweg is actuallywerkelijk quiteheel good
140
479920
1896
08:13
comparedvergeleken to what you see
in other countrieslanden
141
481840
2056
vergeleken met wat je ziet
in andere landen
08:15
where trafficverkeer is explodingexploderende.
142
483920
1440
waar het verkeer explosief groeit.
08:18
You know, CostaCosta RicansRicanen call this "presaPresa."
143
486000
2280
Costaricanen noemen dit 'presa'.
08:21
PresaPresa meansmiddelen "imprisonedgevangen."
144
489280
1920
Presa betekent 'gevangen'.
08:24
And people are turningdraaien violentgewelddadig
145
492360
2976
Mensen worden gewelddadig
08:27
in a countryland that is otherwiseanders-
happygelukkig in puraPura vidaVida.
146
495360
3200
in een land dat verder tevreden leeft.
08:32
It's happeninggebeurtenis.
147
500040
1240
Het gebeurt.
08:33
So a lot is at stakeinzet.
148
501880
1360
Er staat dus veel op het spel.
08:36
The good newsnieuws
149
504560
1856
Het goede nieuws is
08:38
is that when we talk
about cleanschoon transportationvervoer
150
506440
3016
dat wanneer we het hebben
over schoon vervoer
en verschillende soorten mobiliteit,
08:41
and differentverschillend mobilitymobiliteit,
151
509480
1256
08:42
we're not talkingpratend about
some distantafgelegen utopiaUtopia out there.
152
510760
5015
we het niet hebben
over een verre utopie,
ver weg.
08:47
We're talkingpratend about electricelektrisch mobilitymobiliteit
that is happeninggebeurtenis todayvandaag.
153
515799
3760
We hebben het over
elektrische mobiliteit vandaag.
08:53
By 2022, electricelektrisch carsauto's
and conventionalconventioneel carsauto's
154
521039
5457
We verwachten dat in 2022
elektrische auto's en conventionele auto's
08:58
are expectedverwacht to costkosten the samedezelfde,
155
526520
2080
evenveel zullen kosten.
09:01
and citiessteden are alreadynu al tryingproberen
electricelektrisch busesbussen.
156
529520
3360
Steden testen al elektrische bussen uit.
09:05
And these really coolkoel creaturesschepsels
157
533800
2040
En deze echt coole schepsels
09:08
are savingbesparing moneygeld,
158
536760
1200
besparen geld
09:11
and they reduceverminderen pollutionverontreiniging.
159
539000
1760
en verminderen de vervuiling.
09:13
So if we want to get ridbevrijden
of oil-basedop basis van olie transportationvervoer, we can,
160
541480
3976
Als we af willen van op olie
gebaseerd vervoer dan kunnen we dat ook,
want we hebben nu mogelijkheden
die we eerder niet hadden.
09:17
because we have optionsopties now
that we didn't have before.
161
545480
2616
09:20
It's really excitingopwindend.
162
548120
1280
Het is echt spannend.
09:22
But of courseCursus,
163
550760
1200
Maar natuurlijk
09:25
some get very uncomfortableongemakkelijk
with this ideaidee,
164
553280
2680
zit dit idee sommigen niet lekker.
09:29
and they will come and they will tell you
165
557760
3176
Ze zullen je vertellen
dat de wereld vastzit aan olie,
ook Costa Rica.
09:32
that the worldwereld- is stuckgeplakt with oilolie-,
and so is CostaCosta RicaRica, so get realecht.
166
560960
4816
"Hou op met dromen."
09:37
That's what they tell you.
167
565800
1256
Dat vertellen ze je.
09:39
And you know what the answerantwoord
to that argumentargument is?
168
567080
2336
Weet je wat het antwoord is
op dit argument?
09:41
That in 1948, we didn't say
the worldwereld- is stuckgeplakt with armieslegers,
169
569440
3576
In 1948 hebben we ook niet gezegd
dat de wereld vastzat aan legers
09:45
so let's keep our armyleger, too.
170
573040
1936
en dat we ons leger moesten houden.
09:47
No, we madegemaakt a very bravedapper choicekeuze,
171
575000
2960
Nee, we hebben
een zeer moedige keuze gemaakt
09:50
and that choicekeuze madegemaakt the wholegeheel differenceverschil.
172
578640
2200
en die keuze maakte het hele verschil.
09:53
So it's time for this generationgeneratie
to be bravedapper again
173
581600
4376
Nu is het voor deze generatie
ook weer tijd om dapper te zijn
en voor altijd fossiele
brandstoffen af te schaffen.
09:58
and abolishschaffen fossilfossiel fuelsbrandstoffen for good.
174
586000
1776
09:59
And I'll give you threedrie reasonsredenen
why we have to do this.
175
587800
2600
Ik geef drie redenen
waarom wij dit moeten doen.
10:03
First,
176
591240
1200
Ten eerste,
10:05
our modelmodel- of transportationvervoer
and urbanizationverstedelijking is brokengebroken,
177
593120
3736
werkt ons model van transport
en verstedelijking niet.
10:08
so this is the bestbeste momentmoment
to redefineherdefiniëren our urbanstedelijk and mobilitymobiliteit futuretoekomst.
178
596880
4440
Nu is het beste moment om onze stedelijke
en mobiele toekomst te herdefiniëren.
10:14
We don't want citiessteden
that are builtgebouwd for carsauto's.
179
602520
2816
We willen geen steden voor auto's.
10:17
We want citiessteden for people
180
605360
2336
We willen steden voor mensen,
10:19
where we can walklopen and we can use bikesfietsen.
181
607720
3856
waar we kunnen wandelen en fietsen.
10:23
And we want publicopenbaar transportationvervoer,
182
611600
2136
We willen openbaar vervoer,
10:25
lots of it,
183
613760
1496
een hoop,
10:27
publicopenbaar transportationvervoer
that is cleanschoon and dignifyingverheffende.
184
615280
3040
een openbaar vervoer
dat schoon en waardig is.
10:31
Because if we continuevoortzetten
addingtoe te voegen fleetsvloten of conventionalconventioneel carsauto's,
185
619200
3920
Want als we altijd maar
conventionele auto's blijven invoeren,
10:36
our citiessteden will becomeworden unbearableondraaglijk.
186
624760
2200
worden onze steden ondraaglijk.
10:40
SecondTweede, we have to changeverandering,
187
628000
1736
Ten tweede, wij moeten veranderen,
10:41
but incrementalincrementele changeverandering
is not going to be sufficientvoldoende.
188
629760
3480
maar geleidelijke verandering
zal niet voldoende zijn.
10:46
We need transformationaltransformationele changeverandering.
189
634720
2040
We moeten een transformatie ondergaan.
10:49
And there are some
incrementalincrementele projectsprojecten in my countryland,
190
637600
2856
Er zijn een aantal
incrementele projecten in mijn land
10:52
and I am the first one to celebratevieren them.
191
640480
2200
en ik ben de eerste om ze te vieren.
10:55
But let's not kidkind ourselvesonszelf.
192
643800
2376
Maar laten we onszelf niets wijsmaken.
10:58
We're not talkingpratend about endingeinde up
with really beautifulmooi electricelektrisch carsauto's here
193
646200
3896
Hier en daar wat mooie elektrische auto's
11:02
and a fewweinig electricelektrisch busesbussen there
194
650120
2616
en elektrische bussen zullen niet volstaan,
11:04
while we keep investinginvesteren
in the samedezelfde kindsoort of infrastructureinfrastructuur,
195
652760
3376
als we gewoon blijven investeren
in dezelfde soort infrastructuur,
11:08
more carsauto's, more roadswegen, more oilolie-.
196
656160
2496
in meer auto's, meer wegen, meer olie.
11:10
We're talkingpratend about
breakingbreken freegratis from oilolie-,
197
658680
4296
We hebben het over ons vrijmaken van olie
11:15
and you cannotkan niet get there
throughdoor incrementalismIncrementalisme.
198
663000
3320
en dat kan niet geleidelijk.
11:20
ThirdDerde, and you know this one,
199
668360
3160
Ten derde,
en deze ken je,
11:25
the worldwereld- is hungryhongerig for inspirationinspiratie.
200
673080
3600
deze wereld hongert naar inspiratie.
11:30
It craveshunkert storiesverhalen of successsucces
201
678120
3096
Hij hunkert naar succesverhalen
11:33
in dealingomgang with complexcomplex issueskwesties,
202
681240
1776
in het omgaan met complexe vraagstukken,
11:35
especiallyvooral in developingontwikkelen countrieslanden.
203
683040
3120
vooral in ontwikkelingslanden.
11:39
So I believe CostaCosta RicaRica
can be an inspirationinspiratie to othersanderen,
204
687400
3280
Ik denk dat Costa Rica
een inspiratie kan zijn voor anderen,
11:43
as we did last yearjaar when we disclosedopenbaar gemaakt
205
691720
2736
zoals vorig jaar toen we onthulden
11:46
that for so manyveel daysdagen
we were not usinggebruik makend van any fossilfossiel fuelsbrandstoffen
206
694480
3976
dat we zoveel dagen lang
geen fossiele brandstoffen hadden gebruikt
11:50
in orderbestellen to generatevoortbrengen all our electricityelektriciteit.
207
698480
4856
om al onze elektriciteit op te wekken.
11:55
The newsnieuws wentgegaan viralvirale around the worldwereld-.
208
703360
3360
Het nieuws verspreidde zich
als een vuurtje over de hele wereld.
11:59
AlsoOok, and this makesmerken me extremelyuiterst proudtrots,
209
707640
3096
Ook, en dit maakt me enorm trots,
12:02
a CostaCosta RicanCostaricaanse womanvrouw, ChristianaChristiana FigueresFigueres,
210
710760
3840
heeft een Costaricaanse vrouw,
Christiana Figueres,
12:07
playedgespeeld a decisivebeslissende rolerol in the negotiationsonderhandelingen
of the ParisParijs climateklimaat agreementovereenkomst.
211
715480
5800
een beslissende rol gespeeld
bij de onderhandelingen
voor het Parijse klimaatakkoord.
12:14
So we have to protectbeschermen that legacynalatenschap
and be an examplevoorbeeld.
212
722600
3720
We moeten die erfenis beschermen
en een voorbeeld blijven.
12:19
So what comeskomt nextvolgende?
213
727400
1800
En nu?
12:22
The people.
214
730240
1280
De mensen.
12:24
How do we get people to owneigen this?
215
732280
2560
Hoe komen we zover
dat de mensen dit gaan dragen?
12:27
How do we get people
216
735760
2096
Hoe krijgen we mensen zover
12:29
to believe that it's possiblemogelijk
217
737880
2416
dat ze gaan geloven
12:32
to buildbouwen a societymaatschappij withoutzonder fossilfossiel fuelsbrandstoffen?
218
740320
2640
dat een samenleving
zonder fossiele brandstoffen mogelijk is?
12:36
A lot of work from
the groundgrond up is needednodig.
219
744040
3320
Een groot deel van het werk
moet aan de basis gebeuren.
12:41
That is why, in 2014,
we createdaangemaakt CostaCosta RicaRica LimpiaLimpia.
220
749120
3520
Dat is de reden waarom we in 2014
Costa Rica Limpia hebben opgericht.
12:45
"LimpiaLimpia" meansmiddelen "cleanschoon,"
221
753720
2696
‘Limpia’ betekent ‘schoon’,
12:48
because we want to empowermachtigen
and we want to inspireinspireren citizensburgers.
222
756440
3640
want we willen burgers
bemoedigen en inspireren.
12:52
If citizensburgers don't get engagedbezet,
223
760760
2920
Als we de burgers niet meekrijgen,
12:57
cleanschoon transportationvervoer decisionsbeslissingen
will be boggedVerzonken down by endlesseindeloos,
224
765080
4656
zullen beslissingen over schoon vervoer
verzanden in eindeloze,
13:01
and I mean endlesseindeloos, technicaltechnisch discussionsdiscussies,
225
769760
2976
en ik bedoel eindeloze,
technische discussies
13:04
and by avalancheslawines of lobbyinglobbyen
by variousdivers establishedgevestigd interestsbelangen.
226
772760
4280
en door onophoudelijk lobbyen
door de verschillende gevestigde belangen.
13:12
WantingWillen to be a greengroen countryland
poweredaangedreven by renewableshernieuwbare energiebronnen
227
780720
3856
Een groen land willen zijn,
aangedreven door hernieuwbare energie,
13:16
is alreadynu al partdeel of our storyverhaal.
228
784600
2576
maakt al deel uit van ons verhaal.
13:19
We should not let anybodyiemand
take that away from us.
229
787200
2680
We moeten niet toestaan
dat iemand ons dat afneemt.
13:24
Last yearjaar, we broughtbracht people
from our sevenzeven provincesprovincies
230
792080
4456
Vorig jaar brachten we mensen
uit onze zeven provincies samen
13:28
to talk about climateklimaat changeverandering
in termstermen that matterer toe doen to them,
231
796560
3240
om over klimaatverandering te praten
in termen die voor hen belangrijk zijn,
13:32
and we alsoook broughtbracht this yearjaar
232
800720
2896
en ook dit jaar brachten we
13:35
anothereen ander groupgroep of CostaCosta RicansRicanen
233
803640
2056
een andere groep Costaricanen samen
13:37
to talk about renewablehernieuwbare energyenergie.
234
805720
2096
om te praten over duurzame energie.
13:39
And you know what?
235
807840
1256
En weet je wat?
13:41
These people disagreehet oneens zijn on almostbijna everything
236
809120
2256
Deze mensen zijn het
over bijna alles oneens
13:43
exceptbehalve on renewablehernieuwbare energyenergie
237
811400
2656
behalve over hernieuwbare energie,
13:46
and cleanschoon transportationvervoer and cleanschoon airlucht.
238
814080
2096
schoon vervoer en schone lucht.
13:48
It bringsbrengt people togethersamen.
239
816200
1976
Het brengt mensen samen.
13:50
And the keysleutel to realecht participationdeelname
240
818200
2856
De sleutel tot echte participatie
is om mensen te helpen
zich niet klein te voelen.
13:53
is to help people not to feel smallklein.
241
821080
2216
13:55
People feel powerlessmachteloos,
242
823320
1296
Mensen voelen zich machteloos
13:56
and they are tiredmoe of not beingwezen heardgehoord.
243
824640
2320
en ze zijn het moe niet gehoord te worden.
14:01
So what we do is concretebeton things,
244
829000
2376
We doen concrete dingen
14:03
and we translatevertalen technicaltechnisch issueskwesties
into citizeninwoner languagetaal
245
831400
4496
en vertalen technische problemen
naar gewonemensentaal
14:07
to showtonen that citizensburgers have a rolerol to playspelen
and can playspelen it togethersamen.
246
835920
3720
om aan te tonen dat burgers
een rol hebben te spelen
en het samen aankunnen.
14:12
For the first time, we're trackingbijhouden
the promisesbeloften that were madegemaakt
247
840480
3216
Voor de eerste keer houden we bij
welke beloften over
schoon vervoer zijn gedaan
14:15
on cleanschoon transportationvervoer,
248
843720
1496
en politici weten dat ze
hun beloften moeten nakomen,
14:17
and politicospoliticos know
that they have to deliverleveren it,
249
845240
2616
14:19
but the tippingtipping pointpunt will come
when we formformulier coalitionscoalities --
250
847880
3000
maar het omslagpunt zal komen
wanneer we coalities vormen --
14:23
citizensburgers, companiesbedrijven,
251
851960
1856
burgers, bedrijven,
14:25
championskampioenen of publicopenbaar transportationvervoer --
252
853840
2176
voorvechters van het openbaar vervoer --
14:28
that will make electricelektrisch mobilitymobiliteit
the newnieuwe normalnormaal,
253
856040
2776
die van elektrische mobiliteit
de nieuwe norm maken,
14:30
especiallyvooral in a developingontwikkelen countryland.
254
858840
2360
vooral in een ontwikkelingsland.
14:34
By the time the nextvolgende electionverkiezing comeskomt,
255
862560
3696
Tegen de volgende verkiezingen
moeten alle kandidaten duidelijk maken
wat hun standpunt is
14:38
I believe everyelk candidatekandidaat-lidstaten
will have to discloseopenbaar maken where they standstand
256
866280
3416
14:41
on the abolitionafschaffing of fossilfossiel fuelsbrandstoffen.
257
869720
1896
inzake de afschaffing
van fossiele brandstoffen.
14:43
Because this questionvraag
has to enterinvoeren our mainstreamhoofdstroom politicspolitiek.
258
871640
3800
Omdat die vraag thuishoort
in onze mainstream politiek.
14:48
And I'm tellingvertellen you,
this is not a questionvraag of climateklimaat policyhet beleid
259
876520
3456
Dit is geen kwestie van klimaatbeleid
14:52
or environmentalmilieu agendaagenda.
260
880000
1760
of milieu-agenda.
14:54
It's about the countryland that we want
261
882760
2600
Het gaat over het land dat we willen
14:58
and the citiessteden that we have
262
886160
2096
en de steden die we hebben
15:00
and the citiessteden that we want
263
888280
1656
en de steden die we willen
15:01
and who makesmerken that choicekeuze.
264
889960
2176
en wie die keuze maakt.
15:04
Because at the endeinde of the day,
what we have to showtonen
265
892160
3176
Omdat waar het uiteindelijk om gaat,
15:07
is that developmentontwikkeling with renewablehernieuwbare energyenergie
266
895360
3136
is dat de ontwikkeling
van hernieuwbare energie
15:10
is good for the people,
267
898520
1760
goed is voor de mensen,
15:13
for CostaCosta RicansRicanen that are alivelevend todayvandaag
268
901440
2416
voor de Costaricanen van vandaag
15:15
and especiallyvooral for those
who haven'thebben niet been borngeboren.
269
903880
2600
en vooral voor wie nog niet geboren is.
15:21
This is our NationalNationale MuseumMuseum todayvandaag.
270
909560
3056
Dit is ons Nationaal Museum vandaag.
15:24
It's brighthelder and peacefulvredig,
271
912640
1696
Het is helder en rustig,
15:26
and when you standstand up in frontvoorkant of it,
272
914360
2696
en als je ervoor staat,
15:29
it's really hardhard to believe
these were militaryleger barrackskazerne
273
917080
3296
is het echt moeilijk om te geloven
dat dit ooit een kazerne was
15:32
at the endeinde of the '40s.
274
920400
2176
aan het einde van de jaren 40.
15:34
We startedbegonnen a newnieuwe life
withoutzonder an armyleger in this placeplaats,
275
922600
3816
Hier begon een nieuw leven zonder leger
15:38
and here is where our abolitionafschaffing
276
926440
3856
en hier is het waar onze afschaffing
van fossiele brandstoffen
op een dag zal worden aangekondigd.
15:42
of fossilfossiel fuelsbrandstoffen will be announcedaangekondigd one day.
277
930320
2896
15:45
And we will make historygeschiedenis again.
278
933240
2296
We zullen opnieuw geschiedenis schrijven.
15:47
Thank you.
279
935560
1216
Dank je.
15:48
(ApplauseApplaus)
280
936800
2122
(Applaus)
Translated by Rik Delaet
Reviewed by Peter Van de Ven

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Monica Araya - Climate advocate
In 2015 Monica Araya's native Costa Rica produced almost all of its electricity from renewable sources. She advocates for the next step: a fossil-fuel-free world.

Why you should listen

Monica Araya is the founder and director of Costa Rica Limpia (Spanish for "clean"), a citizen group that promotes clean energy. Costa Rica Limpia tracks governmental pledges on key issues such as renewable energy and public transport investment, and it hosts citizen consultations to give visibility to people's preferences on these topics. Araya is also the founder of Nivela, an international thought leadership group that advances narratives on development and climate responsibility by combining senior and millennial perspectives from emerging economies.

After earning a master's in economic policy from Universidad Nacional de Costa Rica, Araya obtained a PhD in environmental management from Yale. The French Ministry of Foreign Affairs named her 'Personality of the Future' in 2014.

In 2017 Araya was named resident expert at "Next Visionaries," a global initiative by TED and BMW i that seeks to reimagine the future of mobility.

More profile about the speaker
Monica Araya | Speaker | TED.com