ABOUT THE SPEAKER
Dan Barber - Chef
Dan Barber is a chef and a scholar -- relentlessly pursuing the stories and reasons behind the foods we grow and eat.

Why you should listen

Dan Barber is the chef at New York's Blue Hill restaurant, and Blue Hill at Stone Barns in Westchester, where he practices a kind of close-to-the-land cooking married to agriculture and stewardship of the earth. As described on Chez Pim: "Stone Barns is only 45 minutes from Manhattan, but it might as well be a whole different universe. A model of self-sufficiency and environmental responsibility, Stone Barns is a working farm, ranch, and a three-Michelin-star-worthy restaurant." It's a vision of a new kind of food chain.

Barber's philosophy of food focuses on pleasure and thoughtful conservation -- on knowing where the food on your plate comes from and the unseen forces that drive what we eat. He's written on US agricultural policies, asking for a new vision that does not throw the food chain out of balance by subsidizing certain crops at the expense of more appropriate ones.

In 2009, Barber received the James Beard award for America's Outstanding Chef, and was named one of the world's most influential people in Time’s annual "Time 100" list. In 2014 he published The Third Plate: Field Notes on the Future of Food.

More profile about the speaker
Dan Barber | Speaker | TED.com
Taste3 2008

Dan Barber: A foie gras parable

Dan Barbers verrassende foie grasparabel

Filmed:
1,525,293 views

Op de Taste3 conferentie vertelt chefkok Dan Barber het verhaal van een kleine boerderij in Spanje, waar een humane manier is gevonden om foie gras te produceren. Door ganzen te houden in een natuurlijke omgeving, vertegenwoordigt Eduardo Sousa een manier van voedselproductie waar Barber in gelooft.
- Chef
Dan Barber is a chef and a scholar -- relentlessly pursuing the stories and reasons behind the foods we grow and eat. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I wentgegaan to SpainSpanje a fewweinig monthsmaanden agogeleden
0
0
4000
Ik ging naar Spanje,
een paar maanden geleden
00:20
and I had the bestbeste foiefoie grasgras of my life.
1
4000
6000
en ik at daar
de beste foie gras in mijn leven.
00:26
The bestbeste culinaryculinaire experienceervaring of my life.
2
10000
3000
De beste culinaire ervaring in mijn leven.
00:30
Because what I saw, I'm convincedovertuigd, is the futuretoekomst of cookingkoken.
3
14000
7000
Want ik ben overtuigd dat wat ik daar zag,
de toekomst van het koken is.
00:37
RidiculousBelachelijk, right?
4
21000
1000
Belachelijk, toch?
00:38
FoieFoie grasgras and the futuretoekomst of cookingkoken.
5
22000
2000
Foie gras en de toekomst van het koken.
00:40
There's not a foodeten todayvandaag that's more malignedverguisde than foiefoie grasgras, right?
6
24000
3000
Geen ander voedsel wordt vandaag de dag
zo verafschuwd als foie gras.
00:43
I mean, it's crucifiedgekruisigd.
7
27000
2000
Ik bedoel: het wordt
aan de schandpaal genageld.
00:45
It was outlawedvogelvrij in ChicagoChicago for a while.
8
29000
2000
In Chicago was er een tijd een verbod op.
00:47
It's pendingin afwachting here in CaliforniaCalifornië, and just recentlykort geleden in NewNieuw YorkYork.
9
31000
5000
Het komt eraan voor Californië
en is onlangs ingevoerd in New York.
00:52
It's like if you're a chefchef and you put it on your menumenu,
10
36000
3000
Het is alsof, wanneer je als chef-kok
dit op je menu zet,
00:55
you riskrisico beingwezen attackedaangevallen.
11
39000
2000
je een aanval riskeert.
00:57
Really, it happenedgebeurd here in SanSan FranciscoFrancisco to a famousberoemd chefchef.
12
41000
4000
Echt, het gebeurde hier in San Francisco
bij een beroemde chef-kok.
01:01
I'm not sayinggezegde that there's not a rationalemotivering
13
45000
6000
Ik zeg niet dat er geen rationele reden is
01:07
for beingwezen opposedgekant tegen to foiefoie grasgras.
14
51000
2000
om tegen foie gras te zijn.
01:09
The reasonsredenen usuallydoorgaans just boilkoken down to the gavagemiddel van een maagsonde, whichwelke is the forcedwingen feedingvoeding.
15
53000
4000
De reden is het geforceerd voeren.
01:13
BasicallyIn principe you take a goosegans or a duckeend
16
57000
2000
Je neemt simpelweg een gans of een eend
01:15
and you forcedwingen feedeten geven a tonton of graingraan down its throatkeel.
17
59000
5000
en je forceert een ton graan
door zijn keel.
01:20
More graingraan in a couplepaar of weeksweken than it would ever get in a lifetimelevenslang.
18
64000
4000
In een paar weken meer graan dan hij ooit
zou krijgen in zijn hele leven.
01:24
Its liverlever expandsbreidt uit by eightacht timestijden.
19
68000
3000
Zijn lever wordt acht keer groter.
01:27
SufficeVoldoende zijn to say it's like -- it's not the prettiestmooiste pictureafbeelding of sustainableduurzame farminglandbouw.
20
71000
5000
Het is niet het beste voorbeeld
van duurzame landbouw.
01:32
The problemprobleem for us chefschef-koks is that it's so freakin'freakin ' deliciousheerlijke.
21
76000
6000
Het probleem voor ons chef-koks is
dat het zo verdomd lekker is.
01:38
(LaughterGelach)
22
82000
3000
(Gelach)
01:41
I mean, I love the stuffspul.
23
85000
3000
Ik bedoel: ik ben er verliefd op.
01:44
It is fattyvette, it's sweetzoet, it's silkyzijdeachtige, it's unctuouszalvende.
24
88000
5000
Het is vettig, 't is zoet,
't is zijdezacht, 't is smeuïg.
01:49
It makesmerken everything elseanders you put it with tastesmaak incredibleongelooflijk.
25
93000
5000
Het maakt alles wat je erbij serveert
ongelooflijk lekker.
01:54
Can we produceproduceren a menumenu that's deliciousheerlijke withoutzonder foiefoie grasgras?
26
98000
6000
Kunnen we een lekker menu samenstellen
zonder foie gras?
02:00
Yes, sure.
27
104000
2000
Ja, natuurlijk.
02:02
You can alsoook bikefiets the TourTour dede FranceFrankrijk withoutzonder steroidssteroïden, right?
28
106000
3000
Maar je kan ook de Tour de France rijden
zonder doping, toch?
02:05
(LaughterGelach)
29
109000
3000
(Gelach)
02:08
Not a lot of people are doing it.
30
112000
2000
Niet veel mensen doen dat.
02:10
And for good reasonreden.
31
114000
2000
En met reden.
02:12
(LaughterGelach)
32
116000
1000
(Gelach)
02:13
So severalverscheidene monthsmaanden agogeleden, a friendvriend of minede mijne sentverzonden me this linklink to this guy,
33
117000
5000
Een paar maanden geleden
stuurde een vriend een link door
02:18
EduardoEduardo SousaSousa.
34
122000
3000
van Eduardo Sousa.
02:21
EduardoEduardo is doing what he callscalls naturalnatuurlijk foiefoie grasgras.
35
125000
4000
Eduardo maakt
wat hij noemt natuurlijke foie gras.
02:25
NaturalNatuurlijke foiefoie grasgras.
36
129000
2000
Natuurlijke foie gras.
02:27
What's naturalnatuurlijk about foiefoie grasgras?
37
131000
3000
Wat is er natuurlijk aan foie gras?
02:30
To take advantagevoordeel of when the temperaturetemperatuur- dropsdruppels in the fallvallen,
38
134000
4000
Om in te spelen
op de temperatuurdaling in de herfst,
02:34
geeseganzen and duckseenden gorgekloof on foodeten
39
138000
5000
stoppen ganzen en eenden zich vol
met voedsel
02:39
to preparebereiden for the harshhard realitiesrealiteiten of winterwinter.
40
143000
5000
om zich voor te bereiden
op een strenge winter.
02:44
And the restrust uit of the yearjaar they're freegratis to roamzwerven around Eduardo'sEduardo van landland-
41
148000
5000
De rest van het jaar
mogen ze rondzwerven op Eduardo's grond
02:49
and eateten what they want.
42
153000
2000
en mogen ze eten wat ze willen.
02:51
So no gavagemiddel van een maagsonde, no forcedwingen feedingvoeding,
43
155000
1000
Dus geen geforceerd voeren,
geen fabriektoestanden, geen leed.
02:52
no factory-likefabriek-achtige conditionsvoorwaarden, no crueltywreedheid.
44
156000
4000
02:56
And it's shockinglyschokkend not a newnieuwe ideaidee.
45
160000
2000
Vreemd genoeg is het geen nieuw idee.
02:58
His great-granddadgroot-opa startedbegonnen -- PaterPatería dede SousaSousa -- in 1812.
46
162000
6000
Zijn overgrootvader, Patria de Sousa,
begon ermee in 1812.
03:04
And they'veze hebben been doing it quietlyzachtjes ever sincesinds.
47
168000
6000
Sindsdien hebben ze dit
stilletjes doorgezet.
03:10
That is untiltot last yearjaar,
48
174000
3000
Tot verleden jaar,
03:13
when EduardoEduardo wonwon the CoupStaatsgreep dede CoeurCoeur,
49
177000
5000
toen Eudardo the Coup de Coeur won,
03:18
the covetedbegeerde FrenchFrans gastronomicgastronomische prizeprijs.
50
182000
4000
de gewilde Franse gastronomische prijs.
03:22
It's like the OlympicsOlympische spelen of foodeten productsproducten.
51
186000
3000
Het is zoiets als
de Olympische Spelen voor voedsel.
03:25
He placedgeplaatst first for his foiefoie grasgras.
52
189000
4000
Hij werd eerste met zijn foie gras.
03:29
BigGrote, biggroot problemprobleem.
53
193000
2000
Groot, groot probleem.
03:31
As he said to me, that really pisseddronken the FrenchFrans off.
54
195000
3000
Zoals hij mij vertelde,
daar waren de Fransen echt nijdig om.
03:34
(LaughterGelach)
55
198000
4000
(Gelach)
03:38
He said it sortsoort of gleefullyvrolijk.
56
202000
2000
Hij zei het ietwat grijnzend.
03:40
It was all over the paperspapieren.
57
204000
2000
Het stond in alle bladen.
03:42
I readlezen about it. It was in LeLe MondeMonde.
58
206000
2000
Ik las er over. Het stond in Le Monde.
03:44
"SpanishSpaans chefchef accusedverdachte ... " -- and the FrenchFrans accusedverdachte him.
59
208000
4000
Spaanse chef-kok beschuldigd..." --
en de Fransen beschuldigden hem.
03:48
"SpanishSpaans chefchef accusedverdachte of cheatingvreemdgaan."
60
212000
2000
Spaanse chef-kok
beschuldigd van valsspelen."
03:50
They accusedverdachte him of payingbetalen off the judgesrechters.
61
214000
2000
Ze beschuldigen hem ervan
de jury te hebben omgekocht.
03:52
They implicatedbetrokken actuallywerkelijk, the SpanishSpaans governmentregering, amazinglyverbazend.
62
216000
3000
Verbazingwekkend: daar bedoelden ze
de Spaanse overheid mee.
03:56
Huh, amazingverbazingwekkend.
63
220000
2000
Hè, ongelooflijk.
03:58
A hugereusachtig scandalschandaal for a fewweinig weeksweken.
64
222000
1000
Een groot schandaal dat weken duurde.
03:59
Couldn'tKon niet find a shredspitsmuis of evidencebewijsmateriaal.
65
223000
3000
Konden geen stukje bewijs vinden.
04:02
Now, look at the guy.
66
226000
1000
Maar kijk eens naar de man.
04:03
He doesn't look like a guy who'swie is payingbetalen off FrenchFrans judgesrechters
67
227000
2000
Hij ziet er niet uit als
een persoon die Franse juryleden omkoopt
04:05
for his foiefoie grasgras.
68
229000
2000
voor zijn foie gras.
04:07
So that diedging dood down, and very soonspoedig afterwardnadien,
69
231000
3000
Het doofde vrij snel uit
en bijna meteen erna,
04:10
newnieuwe controversycontroverse.
70
234000
2000
een nieuwe controverse.
04:12
He shouldn'tmoet niet winwinnen because it's not foiefoie grasgras.
71
236000
5000
Hij had niet mogen winnen
want het is geen foie gras.
04:17
It's not foiefoie grasgras because it's not gavagemiddel van een maagsonde.
72
241000
2000
Het is geen foie gras
omdat het geen 'gavage' was.
04:19
There's no forcedwingen feedingvoeding.
73
243000
2000
Geen dwang-voeding.
04:21
So by definitiondefinitie, he's lyingaan het liegen and should be disqualifiedgediskwalificeerd.
74
245000
5000
Dus hij liegt per definitie
en moet gediskwalificeerd worden.
04:26
As funnygrappig as it soundsklanken, articulatinggelede it now and readinglezing about it --
75
250000
3000
Hoe grappig dat ook klinkt,
nu ik het zo zeg --
04:29
actuallywerkelijk, if we had talkedgesproken about it before this controversycontroverse,
76
253000
3000
als we erover hadden gepraat
voor deze controverse,
04:32
I would have said, "That's kindsoort of truewaar."
77
256000
2000
dan had ik gezegd:
"Dat is een beetje waar,
04:34
You know, foiefoie grasgras by definitiondefinitie, forcedwingen feedingvoeding, it's gavagemiddel van een maagsonde,
78
258000
2000
Foie gras is per definitie dwang-voeding,
04:36
and that's what you get when you want foiefoie grasgras.
79
260000
6000
het is 'gavage', zo krijg je foie gras.
04:42
That is, untiltot I wentgegaan to Eduardo'sEduardo van farmfarm in ExtremaduraExtremadura,
80
266000
5000
Dat wil zeggen, totdat ik Eduardo's
boerderij in Extremadura bezocht,
04:47
50 milesmijlen northnoorden of SevilleSevilla, right on the PortugalPortugal bordergrens.
81
271000
4000
80 kilometer ten noorden van Sevilla,
aan de Portugese grens.
04:51
I saw first-handvoorste-wijzer a systemsysteem that is incrediblyongelooflijk complexcomplex
82
275000
4000
Daar zag ik zelf
een ongelooflijk complex systeem
04:55
and then at the samedezelfde time, like everything beautifulmooi in naturenatuur,
83
279000
5000
en tegelijkertijd,
zoals al het moois in de natuur,
05:00
is utterlyvolkomen simpleeenvoudig.
84
284000
3000
zo ontzettend eenvoudig.
05:04
And he said to me, really from the first momentmoment,
85
288000
2000
Hij zei tegen me, echt vanaf het begin:
05:06
my life'shet leven work is to give the geeseganzen what they want.
86
290000
5000
"Mijn levenswerk is
om de ganzen te geven wat ze willen."
05:11
He repeatedherhaald that about 50 timestijden in the two daysdagen I was with him.
87
295000
3000
Hij herhaalde dat ongeveer 50 keer
in de twee dagen dat ik bij hem was.
05:14
I'm just here to give the geeseganzen what they want.
88
298000
4000
"Ik ben hier alleen
om de ganzen te geven wat ze willen."
05:18
ActuallyEigenlijk, when I showedtoonden up he was lyingaan het liegen down with the geeseganzen with his cellcel phonetelefoon
89
302000
3000
Sterker nog, toen ik aankwam,
lag hij bij de ganzen,
05:21
takingnemen picturesafbeeldingen of them
90
305000
1000
met zijn mobiel foto's te maken
05:22
like his childrenkinderen in the grassgras.
91
306000
2000
alsof het zijn kinderen waren,
in het gras.
05:24
AmazingAmazing.
92
308000
2000
Geweldig.
05:26
He's really just in love with -- he's at one with --
93
310000
2000
Hij is echt gewoon verliefd op ze --
hij is één met --
05:28
he's the goosegans whispererWhisperer.
94
312000
2000
hij is de 'ganzenfluisteraar'.
05:30
(LaughterGelach)
95
314000
2000
(Gelach)
05:36
And when I was speakingsprekend to him, you know, I thought,
96
320000
5000
Ik praatte tegen hem
05:41
like I'm speakingsprekend to you now, right,
97
325000
2000
net zoals ik nu tegen jullie praat,
05:43
but sortsoort of in the middlemidden- of my questionsvragen, my excitedopgewonden questionsvragen,
98
327000
5000
maar midden in mijn enthousiaste vragen,
want hoe meer ik hem
en zijn systeem leerde kennen,
05:48
because the more I got to know him and his systemsysteem,
99
332000
1000
05:49
the more excitingopwindend this wholegeheel ideaidee becamewerd.
100
333000
4000
hoe fantastischer het hele idee werd.
Bleef hij maar dit doen.
05:53
He keptgehouden going like this to me.
101
337000
1000
05:57
And I thought, OK, excitedopgewonden JewJood from NewNieuw YorkYork, right?
102
341000
4000
Ik dacht: oké,
enthousiaste Joodse New Yorker.
06:01
I'm talkingpratend a little too aggressivelyagressief, whateverwat dan ook,
103
345000
4000
Ik praat een beetje te agressief,
06:05
so you know, I slowedvertraagd down.
104
349000
2000
dus vertraagde ik wat.
06:07
And finallyTenslotte, by the endeinde of the day I was like,
105
351000
1000
Uiteindelijk,
tegen het eind van de dag zei ik:
06:08
Ed-uar-doEd-uar-do, you know like this?
106
352000
3000
"E-duar-do."
06:11
But he was still going like this.
107
355000
3000
Maar hij bleef nog steeds dit doen.
06:14
I figuredbedacht it out.
108
358000
2000
Ik kwam erachter waarom.
06:16
I was speakingsprekend too loudlyluid.
109
360000
2000
Ik sprak te luid.
06:19
So I hushedverstild my voicestem.
110
363000
2000
Ik begon zachter te praten.
06:21
I kindsoort of like askedgevraagd these questionsvragen and chattedChatte with him throughdoor a translatorvertaler
111
365000
4000
Ik bleef hem vragen stellen
en met hem praten via een tolk
06:25
in kindsoort of a halfvoor de helft whisperWhisper.
112
369000
2000
een beetje half-fluisterend.
06:27
And he stoppedgestopt doing this.
113
371000
2000
Hij hield op met dit te doen.
06:29
And amazinglyverbazend, the geeseganzen who were on the other sidekant of the paddockpaddock when I was around --
114
373000
5000
Ongelooflijk, de ganzen
die aan de andere kant van het veld waren
als ik er was --
"Maak dat je wegkomt van dit joch!"
06:34
"Get the hellhel away from this kidkind!" --
115
378000
2000
06:36
when I loweredverlaagde my voicestem, they all camekwam right up to us.
116
380000
3000
Toen ik zachter ging praten,
kwamen ze allemaal vlak bij ons.
06:39
Right up to us, like right up to here.
117
383000
1000
Echt dichtbij, echt zó dicht bij.
06:40
Right alonglangs the fencehek linelijn.
118
384000
1000
Allemaal langs de omheining.
06:41
And fencehek linelijn was amazingverbazingwekkend in itselfzelf.
119
385000
3000
De omheining was ongelooflijk op zich.
06:44
The fencehek -- like this conceptionopvatting of fencehek that we have
120
388000
3000
De omheining -- zoals wij ze kennen,
06:47
it's totallyhelemaal backwardachteruit with him.
121
391000
2000
is compleet omgekeerd voor hem.
06:49
The electricityelektriciteit on this fiberglassglasvezel fencehek
122
393000
2000
Het schrikdraad
op deze omheining van glasvezel
06:51
is only on the outsidebuiten.
123
395000
3000
zit alleen op de buitenkant.
06:54
He rewiredherbedraad it. He inventeduitgevonden it.
124
398000
3000
Hij heeft het aangepast.
Hij heeft het uitgevonden.
06:57
I've never seengezien it. Have you?
125
401000
3000
Ik had het nog nooit gezien. Jullie wel?
07:00
You fencehek in animalsdieren. You electrifyelektrificatie the insidebinnen.
126
404000
3000
Je houdt dieren binnen de omheining.
Je zet schrikdraad op de binnenkant.
07:03
He doesn't.
127
407000
1000
Doet hij niet.
07:04
He electrifieselektriseert only the outsidebuiten.
128
408000
3000
Hij zet alleen schrikdraad
op de buitenkant.
07:07
Why?
129
411000
1000
Waarom?
07:08
Because he said to me that he feltvoelde like the geeseganzen --
130
412000
2000
Omdat hij me zei
dat hij dacht dat de ganzen --
07:10
and he provedbewees this actuallywerkelijk, not just a conceithoogmoed, he provedbewees this --
131
414000
5000
en hij bewees, niet zomaar een inval --
07:15
the geeseganzen feltvoelde manipulatedgemanipuleerd when they were imprisonedgevangen in theirhun little paddockspaddocks.
132
419000
6000
dat de ganzen zich gemanipuleerd voelden
als ze werden opgesloten op hun veld.
07:21
Even thoughhoewel they were imprisonedgevangen in this GardenTuin of EdenEden
133
425000
2000
Ondanks dat ze waren gevangen
in dit Hof van Eden
07:23
with figsvijgen and everything elseanders.
134
427000
1000
met vijgen en al het andere.
07:24
He feltvoelde like they feltvoelde manipulatedgemanipuleerd.
135
428000
2000
Hij dacht dat zij
zich gemanipuleerd voelden.
07:26
So he got ridbevrijden of the electricityelektriciteit,
136
430000
2000
Dus haalde hij het schrikdraad eraf,
07:28
he got ridbevrijden of currentactueel on the insidebinnen
137
432000
3000
hij haalde het schrikdraad
aan de binnenkant eraf
07:31
and keptgehouden it on the outsidebuiten,
138
435000
1000
en zette het op de buitenkant,
07:32
so it would protectbeschermen them againsttegen coyotescoyotes and other predatorsroofdieren.
139
436000
3000
zodat ze beschermd waren tegen jakhalzen
en andere roofdieren.
07:35
Now, what happenedgebeurd?
140
439000
2000
Wat gebeurde er?
07:37
They ateaten, and he showedtoonden me on a charttabel,
141
441000
2000
Ze aten, en hij toonde me een grafiek,
07:39
how they ateaten about 20 percentprocent more feedeten geven to feedeten geven theirhun liverslevers.
142
443000
5000
hoe ze ongeveer 20 procent meer aten
om hun levers te voeren.
07:44
The landscapelandschap is incredibleongelooflijk.
143
448000
2000
Het landschap is ongelooflijk.
07:46
I mean, his farmfarm is incredibleongelooflijk.
144
450000
2000
Ik bedoel: zijn boerderij is ongelooflijk.
07:48
It really is the GardenTuin of EdenEden.
145
452000
2000
Het is echt de Hof van Eden.
07:50
There's figsvijgen and everything elseanders there for the takingnemen.
146
454000
2000
Er zijn daar vijgen en al het andere
gewoon voor het grijpen.
07:52
And the ironyironie of ironiesironie is because ExtremaduraExtremadura, the areaGebied --
147
456000
2000
De ironie der ironieën is
omdat Extremadura, het gebied --
07:54
what does ExtremaduraExtremadura mean?
148
458000
1000
wat betekent Extremadura?
07:55
ExtraExtra hardhard landland-, right?
149
459000
3000
Extremadura betekent erg harde grond.
07:58
ExtraExtra difficultmoeilijk. ExtraExtra hardhard.
150
462000
2000
Erg moeilijk. Erg hard.
08:00
But over fourvier generationsgeneraties, he and his familyfamilie
151
464000
2000
Na meer dan vier generaties,
hebben hij en zijn familie
08:02
have literallyletterlijk transformedgetransformeerd this extraextra hardhard landland- into a tastingproeverij menumenu.
152
466000
5000
deze harde grond letterlijk
getransformeerd in een proefmenu.
08:07
UpgradesUpgrades the life for these geeseganzen.
153
471000
6000
Het verbetert het leven van de ganzen.
08:13
And they are allowedtoegestaan to take whateverwat dan ook they want.
154
477000
2000
Ze mogen alles eten wat ze willen.
08:15
AnotherEen ander ironyironie, the doubledubbele ironyironie
155
479000
1000
Nog een ironie, de dubbele ironie,
08:16
is that on the figsvijgen and the olivesolijven,
156
480000
1000
is dat met de vijgen en olijven,
08:17
EduardoEduardo can make more moneygeld sellingselling those
157
481000
3000
Eduardo meer geld kan verdienen
aan hun verkoop
08:20
than he can on the foiefoie grasgras.
158
484000
2000
dan met foie gras.
08:22
He doesn't carezorg.
159
486000
1000
Geeft hij niks om.
08:23
He letslaten we them take what they want and he sayszegt,
160
487000
2000
Hij laat ze eten zoveel ze willen en hij zegt:
08:25
"UsuallyMeestal, it's about 50 percentprocent. They're very faireerlijk."
161
489000
3000
"Normaal is het zo rond 50 procent.
Ze zijn erg redelijk."
08:28
The other 50 percentprocent, he takes and he sellsverkoopt and he makesmerken moneygeld on them.
162
492000
3000
De overige 50 procent verkoopt hij
en maakt er winst op.
08:31
PartDeel of the incomeinkomen for his farmfarm.
163
495000
2000
Een gedeelte van de omzet
van zijn boerderij.
08:33
A biggroot partdeel of his incomeinkomen for his farmfarm.
164
497000
2000
Een groot gedeelte van de omzet
van zijn boerderij.
08:35
But he never controlscontrols it.
165
499000
2000
Maar hij heeft er nooit controle over.
08:37
They get what they want,
166
501000
1000
"Ze krijgen wat ze willen,
08:38
they leavehet verlof the restrust uit for me and I sellverkopen it.
167
502000
3000
en ze laten de rest voor mij over
om te verkopen."
08:41
His biggestgrootste obstacleobstakel, really, was the marketplacemarktplaats,
168
505000
4000
Zijn grootste obstakel, eigenlijk,
was dat de markt,
08:45
whichwelke demandseisen these daysdagen brighthelder yellowgeel foiefoie grasgras.
169
509000
5000
vandaag de dag eist
dat foie gras fel geel is.
08:50
That's how I've been trainedgetraind.
170
514000
1000
Zo ben ik opgeleid.
08:51
You want to look and see what good foiefoie grasgras is,
171
515000
2000
Weet je hoe je kan zien
wat goede foie gras is?
08:53
it's got to be brighthelder yellowgeel.
172
517000
2000
Hij moet fel geel zijn.
08:55
It's the indicationaanwijzing that it's the bestbeste foiefoie grasgras.
173
519000
4000
Dat geeft aan dat het
de beste foie gras is.
08:59
Well, because he doesn't forcedwingen feedeten geven,
174
523000
2000
Maar, omdat hij niet onder dwang voert,
09:01
because he doesn't gavagemiddel van een maagsonde tonstons of cornmaïs,
175
525000
4000
zonder tonnen maïs 'gavage',
09:05
his liverslevers were prettymooi greygrijs.
176
529000
2000
waren zijn levers vrij grijs.
09:07
Or they were.
177
531000
2000
Of dat waren ze.
09:09
But he foundgevonden this wildwild plantfabriek calledriep the LupinLupin bushstruik.
178
533000
6000
Maar hij vond een wilde plant,
de boomlupine.
09:15
The LupinLupin bushstruik, it's all around ExtremaduraExtremadura.
179
539000
2000
De boomlupine,
groeit overal in Extremadura.
09:17
He let it go to seedzaad, he tooknam the seedszaden,
180
541000
2000
Hij liet ze zaad schieten, nam dat zaad
09:19
he plantedgeplant it on his 30 acresacres, all around.
181
543000
3000
en plantte het overal
op zijn 12 hectare land.
09:22
And the geeseganzen love the LupinLupin bushstruik.
182
546000
2000
De ganzen zijn gek op de boomlupine.
09:24
Not for the bushstruik, but for the seedszaden.
183
548000
2000
Niet vanwege het loof,
maar vanwege de zaden.
09:26
And when they eateten the seedszaden, theirhun foiefoie grasgras turnsbochten yellowgeel.
184
550000
4000
Wanneer ze die zaden eten,
wordt hun foie gras geel.
09:30
RadioactiveRadioactieve yellowgeel.
185
554000
2000
Radioactief geel.
09:32
BrightHelder yellowgeel.
186
556000
2000
Fel geel.
09:35
Of the highesthoogst qualitykwaliteit foiefoie grasgras yellowgeel I've ever seengezien.
187
559000
3000
Van de hoogste kwaliteit foie gras-geel
die ik ooit gezien heb.
09:38
(LaughterGelach)
188
562000
3000
(Gelach)
09:41
So I'm listeninghet luisteren to all this, you know, and I'm like,
189
565000
3000
Dus ik hoor dit alles aan en ik denk:
09:44
is this guy for realecht? Is he makingmaking some of this up?
190
568000
3000
is deze gast serieus? Verzint hij dit?
09:47
Is he like, you know -- because he seemedscheen to have an answerantwoord for everything,
191
571000
3000
Is hij echt? Want hij leek overal
een oplossing voor te hebben,
09:50
and it was always naturenatuur.
192
574000
2000
en het was altijd de natuur.
09:52
It was never him.
193
576000
2000
Hij was het nooit zelf.
09:54
And I was like, you know, I always get a little, like,
194
578000
4000
Ik raak altijd een beetje van de kaart
09:58
weirdedweirded out by people who deflectbuigen everything away from themselveszich.
195
582000
3000
door mensen die alles
aan anderen toeschrijven.
10:01
Because, really, they want you to look at themselveszich, right?
196
585000
2000
Want ze willen eigenlijk
dat je ze opmerkt.
10:03
But he deflectedafgebogen everything away from his ingenuityvindingrijkheid
197
587000
2000
Maar hij leidde
van zijn eigen genialiteit af
10:05
into workingwerkend with his landscapelandschap.
198
589000
3000
naar het gebruiken van zijn landschap.
10:08
So it's like, here I am, I'm on the fencehek about this guy,
199
592000
3000
Hier sta ik dan, in dubio over die vent,
10:11
but increasinglyin toenemende mate, eatingaan het eten up his everyelk wordwoord.
200
595000
3000
maar ik begin steeds meer
aan zijn lippen te hangen.
10:14
And we're sittingzittend there, and I hearhoren [clappingklappen] from a distanceafstand, so I look over.
201
598000
6000
We zitten daar, en ik hoor [klapt]
vanuit de verte, dus ik kijk die kant op.
10:20
And he grabsGrabs my armarm and the translator'sVertaler,
202
604000
3000
Hij grijpt mij en de tolk bij de arm,
10:23
and duckseenden us underonder a bushstruik and sayszegt, "Watch this."
203
607000
2000
duikt met ons onder een bosje
en zegt: "Let op."
10:25
"ShushShush," he sayszegt again for the 500thth time to me.
204
609000
2000
"Stil," zegt hij me voor de 500ste keer.
10:27
"ShushShush, watch this."
205
611000
3000
"Stil, let op."
10:30
And this squadroneskader of geeseganzen come over.
206
614000
2000
Een troep ganzen vliegt over.
10:32
[ClappingKlappen]
207
616000
1000
[Klapt]
10:33
And they're gettingkrijgen louderluider, louderluider, louderluider, like really loudluid, right over us.
208
617000
5000
Je hoort ze steeds luider, luider,
luider, echt heel luid, recht boven ons.
10:38
And like airportluchthaven trafficverkeer controlcontrole, as they startbegin to go pastverleden us
209
622000
6000
Alsof er een luchtverkeerstoren is,
zodra ze langs ons heen gaan
10:44
they're calledriep back -- and they're calledriep back and back and back.
210
628000
4000
worden ze teruggeroepen --
en terug en terug en terug.
10:48
And then they circlecirkel around.
211
632000
1000
Dan blijven ze rondvliegen.
10:49
And his geeseganzen are callingroeping up now to the wildwild geeseganzen.
212
633000
3000
Zijn ganzen roepen nu
naar de wilde ganzen.
10:52
[ClappingKlappen]
213
636000
1000
[Klapt]
10:53
And the wildwild geeseganzen are callingroeping down.
214
637000
1000
De wilde ganzen roepen terug.
10:54
[ClappingKlappen]
215
638000
1000
[Klapt]
10:55
And it's gettingkrijgen louderluider and louderluider and they circlecirkel and circlecirkel
216
639000
2000
Het wordt luider en luider
en ze vliegen maar rond
10:57
and they landland-.
217
641000
1000
en ze landen.
10:58
And I'm just sayinggezegde, "No way."
218
642000
2000
Het enige wat ik zeg is: "Ga weg."
11:00
(LaughterGelach)
219
644000
3000
(Gelach)
11:03
No way.
220
647000
2000
"Ga weg."
11:05
And I look at EduardoEduardo, who'swie is nearin de buurt tearstranen looking at this,
221
649000
5000
Ik kijk naar Eduardo,
die bijna in tranen is als hij dit ziet,
11:10
and I say, "You're tellingvertellen me that your geeseganzen are callingroeping to the wildwild geeseganzen
222
654000
4000
en ik zeg: "Je wilt me zeggen
dat jouw ganzen naar wilde ganzen roepen
11:14
to say come for a visitbezoek?"
223
658000
2000
om langs te komen?"
11:16
And he sayszegt, "No, no, no.
224
660000
2000
Hij zegt, "Nee, nee, nee.
11:18
They'veZe hebben come to stayverblijf."
225
662000
3000
Ze blijven hier."
11:21
They'veZe hebben come to stayverblijf?
226
665000
2000
Ze blijven hier?
11:23
(LaughterGelach)
227
667000
2000
(Gelach)
11:25
It's like the DNADNA of a goosegans is to flyvlieg southzuiden in the winterwinter, right?
228
669000
6000
Het DNA van een gans zegt
zuidwaarts te vliegen in de winter.
11:31
I said that. I said "Isn't that what they're put on this EarthAarde for?
229
675000
3000
Ik zei dat: "Is dat niet
waarom ze op deze Aarde zijn?
11:34
To flyvlieg southzuiden in the winterwinter and northnoorden when it getskrijgt warmwarm?"
230
678000
2000
Om zuidwaarts te vliegen in de winter
en noordwaarts als het warmer wordt?
11:36
He said, "No, no, no.
231
680000
2000
Hij zegt, "Nee, nee, nee.
11:38
TheirHun DNADNA is to find the conditionsvoorwaarden that are conducivebevorderlijk to life.
232
682000
4000
Hun DNA zegt ze de juiste bevorderlijke condities te vinden
11:42
To happinessgeluk.
233
686000
3000
voor het leven, voor geluk.
11:45
They find it here.
234
689000
2000
Ze vinden het hier.
11:47
They don't need anything more."
235
691000
2000
Ze hebben niets anders nodig."
11:49
They stop. They matestuurman with his domesticatedgedomesticeerde geeseganzen,
236
693000
4000
Ze stoppen. Ze paren met zijn 'tamme' ganzen,
11:53
and his flockkudde continuesblijft.
237
697000
3000
en zijn troep gaat verder.
11:56
Think about that for a minuteminuut.
238
700000
2000
Sta daar nu eens even bij stil.
11:58
It's brilliantbriljant, right?
239
702000
1000
Het is briljant, toch?
11:59
ImagineStel je voor -- I don't know, imaginestel je voor a hogvarken farmfarm
240
703000
4000
Stel je voor -- weet ik veel, stel je een varkensboerderij voor
12:03
in, like, NorthNoord CarolinaCarolina,
241
707000
1000
in Noord-Carolina,
12:04
and a wildwild pigvarken comeskomt uponop a factoryfabriek farmfarm
242
708000
5000
en een wild varken wandelt langs zo'n fabrieksboerderij
12:09
and decidesbeslist to stayverblijf.
243
713000
2000
en besluit te blijven.
12:11
(LaughterGelach)
244
715000
1000
(Gelach)
12:12
So how did it tastesmaak?
245
716000
2000
Hoe smaakte het?
12:14
I finallyTenslotte got to tastesmaak it before I left.
246
718000
2000
Ik kreeg het eindelijk te proeven voordat ik weg ging.
12:16
He tooknam me to his neighborhoodbuurt restaurantrestaurant
247
720000
3000
Hij nam me mee naar zijn lokale restaurant
12:19
and he servedgeserveerd me some of his foiefoie grasgras, confitconfit dede foiefoie grasgras.
248
723000
4000
en hij serveerde mij wat van zijn foie gras, gekonfijte foie gras.
12:23
It was incredibleongelooflijk.
249
727000
2000
Het was ongelooflijk.
12:25
And the problemprobleem with sayinggezegde that, of courseCursus, is that
250
729000
3000
Het probleem door dat te zeggen is, natuurlijk,
12:28
you know, at this pointpunt it risksrisico's hyperbolehyperbool really easilygemakkelijk.
251
732000
5000
dat, na dit alles overdrijf je het heel erg makkelijk.
12:33
And I'd like to make a metaphormetafoor, but I don't have one really.
252
737000
4000
Ik zou graag een metafoor gebruiken, maar ik heb er geen.
12:37
I was drinkingdrinken this guy'sguy's Kool-AidKool-Aid so much,
253
741000
3000
Deze gast had me zo compleet in de tang,
12:40
he could have servedgeserveerd me goosegans feathersveren and I would have been like,
254
744000
4000
dat hij me ganzenveren had kunnen voorschotelen en ik nog zou denken:
12:44
this guy'sguy's a geniusgenie, you know?
255
748000
2000
deze gast is een genie.
12:46
I'm really in love with him at this pointpunt.
256
750000
2000
Op dat vlak ben ik echt verliefd op hem.
12:48
But it trulywerkelijk was the bestbeste foiefoie grasgras of my life.
257
752000
3000
Maar het was eerlijk waar de beste foie gras ooit.
12:51
So much so that I don't think I had ever really had foiefoie grasgras untiltot that momentmoment.
258
755000
4000
Zo goed zelfs, dat ik denk nooit eerder echt foie gras gegeten te hebben.
12:55
I'd had something that was calledriep foiefoie grasgras.
259
759000
3000
Ik heb iets gegeten dat foie gras werd genoemd.
12:58
But this was transformativetransformatieve. Really transformativetransformatieve.
260
762000
2000
Maar dit was een keerpunt. Een echt keerpunt.
13:00
And I say to you, I mightmacht not stickstok to this,
261
764000
4000
Ik zeg tegen jullie en ik zal me er misschien niet aan houden,
13:04
but I don't think I'll ever servedienen foiefoie grasgras on my menumenu again
262
768000
5000
maar ik denk dat ik nooit meer foie gras op mijn menu zal zetten
13:09
because of that tastesmaak experienceervaring with EduardoEduardo.
263
773000
6000
vanwege die smaakervaring bij Eduardo.
13:15
It was sweetzoet, it was unctuouszalvende.
264
779000
1000
Het was zoet, het was smeuïg.
13:16
It had all the qualitieskwaliteiten of foiefoie grasgras,
265
780000
3000
Het had alle kwaliteiten van foie gras,
13:19
but its fatdik had a lot of integrityintegriteit and a lot of honestyeerlijkheid.
266
783000
5000
maar het vet had integriteit en een hoop eerlijkheid.
13:24
And you could tastesmaak herbskruiden, you could tastesmaak spicesspecerijen.
267
788000
3000
Je kon kruiden proeven, je kon specerijen proeven.
13:27
And I keptgehouden -- I said, you know, I swearzweer to God I tastedgeproefd starster aniseAnijs.
268
791000
6000
Ik bleef -- Ik zei: "ik zweer dat ik steranijs proefde."
13:33
I was sure of it.
269
797000
1000
Ik was er zeker van.
13:34
And I'm not like some supersuper tastervoorproefje, you know?
270
798000
2000
Ik ben niet eens een superproever.
13:36
But I can tastesmaak things.
271
800000
2000
Maar ik kan dingen proeven.
13:38
There's 100 percentprocent starster aniseAnijs in there.
272
802000
2000
Ik wist 100 procent zeker dat er steranijs in zat.
13:40
And he sayszegt, "No."
273
804000
2000
Hij zegt: "Nee."
13:42
And I endedbeëindigde up like going down the spicesspecerijen,
274
806000
1000
Dus ging ik al zijn specerijen af
13:43
and finallyTenslotte, it was like, OK, saltzout and pepperpeper,
275
807000
3000
en uiteindelijk, dacht ik: oké, zout en peper,
13:46
thinkinghet denken he's saltedgezouten and pepperedpeppered his liverlever.
276
810000
2000
ik dacht dat hij zijn lever gezouten en gepeperd had.
13:48
But no.
277
812000
1000
Maar nee.
13:49
He takes the liverlever when he harvestsoogsten the foiefoie grasgras,
278
813000
3000
Hij neemt de lever wanneer hij zijn foie gras oogst,
13:52
he sticksstokken them in this jarpot
279
816000
2000
hij stopt ze in zo'n pot
13:54
and he confitsconfits it.
280
818000
2000
en hij konfijt het.
13:56
No saltzout, no pepperpeper, no oilolie-, no spicesspecerijen.
281
820000
3000
Geen zout, geen peper, geen olie, geen specerijen.
13:59
What?
282
823000
2000
Wat?
14:01
We wentgegaan back out for the finallaatste tourtour of the farmfarm,
283
825000
3000
We gingen terug voor een laatste rondleiding over de boerderij,
14:04
and he showedtoonden me the wildwild pepperpeper plantsplanten
284
828000
2000
en hij liet me deze wilde peperplanten zien
14:06
and the plantsplanten that he madegemaakt sure existedbestonden on his farmfarm for salinityzoutgehalte.
285
830000
5000
en de planten die hij op zijn boerderij houdt vanwege het zoutgehalte.
14:11
He doesn't need saltzout and pepperpeper.
286
835000
1000
Hij heeft geen zout en peper nodig.
14:12
And he doesn't need spicesspecerijen, because he's got this potpourripotpourri of herbskruiden and flavorssmaken
287
836000
6000
Geen specerijen, want hij heeft een potpourri aan kruiden en smaken,
14:18
that his geeseganzen love to gorgekloof on.
288
842000
4000
waar zijn ganzen gulzig van eten.
14:22
I turnedgedraaid to him at the endeinde of the mealmaaltijd,
289
846000
1000
Ik wendde mij tot hem na de maaltijd,
14:23
and it's a questionvraag I askedgevraagd severalverscheidene timestijden,
290
847000
2000
en het is een vraag die ik meerdere keren had gesteld
14:25
and he hadn'thad niet, kindsoort of, answeredantwoordde me directlydirect,
291
849000
2000
en hij had me nog geen direct antwoord gegeven.
14:27
but I said, "Now look, you're in SpainSpanje,
292
851000
3000
Ik zei: "Wacht eens, je leeft in Spanje,
14:30
some of the greatestbeste chefschef-koks in the worldwereld- are --
293
854000
2000
een paar van de beste chef-koks ter wereld wonen hier --
14:32
FerranFerran AdriaAdria, the preeminentmeest vooraanstaande chefchef of the worldwereld- todayvandaag, not that farver from you.
294
856000
8000
Ferran Adrie, een chef-kok der chef-koks, niet eens zo ver hier vandaan.
14:40
How come you don't give him this?
295
864000
2000
Waarom geef je hem dit niet?
14:42
How come no one'séén is really heardgehoord of you?"
296
866000
3000
Waarom heeft niemand van je gehoord?
14:45
And it maymei be because of the winewijn,
297
869000
1000
Misschien kwam het door de wijn,
14:46
or it maymei be because of my excitementopwinding,
298
870000
1000
of misschien wel door mijn enthousiasme,
14:47
he answeredantwoordde me directlydirect and he said, "Because chefschef-koks don't deserveverdienen my foiefoie grasgras."
299
871000
5000
maar hij antwoordde me recht in het gezicht: "Omdat chef-koks mijn foie gras niet verdienen."
14:52
(LaughterGelach)
300
876000
3000
(Gelach)
14:55
And he was right.
301
879000
1000
Hij had gelijk.
14:56
He was right.
302
880000
1000
Hij had gelijk.
14:57
ChefsChef-koks take foiefoie grasgras and they make it theirhun owneigen.
303
881000
4000
Chef-koks nemen foie gras en maken er iets eigens van.
15:01
They createcreëren a dishschotel
304
885000
2000
Ze maken een gerecht
15:03
where all the vectorsvectoren pointpunt at us.
305
887000
4000
waarin alle richtingen naar ons leiden.
15:07
With EduardoEduardo it's about the expressionuitdrukking of naturenatuur.
306
891000
5000
Maar voor Eduardo gaat het om een uitdrukking van de natuur.
15:12
And as he said, I think fittinglygeheel,
307
896000
4000
Hij zei, erg gepast:
15:16
it's a giftgift from God, with God sayinggezegde, you've donegedaan good work.
308
900000
6000
"Het is een geschenk uit de hemel, waarmee God zegt: je hebt goed werk verricht."
15:22
SimpleEenvoudige.
309
906000
1000
Simpel.
15:24
I flewvlogen home, I'm on the flightvlucht with my little blackzwart bookboek
310
908000
2000
Ik vloog terug naar huis met mijn zwarte boekje
15:26
and I tooknam, you know, pagespagina's and pagespagina's of notesaantekeningen about it.
311
910000
3000
en ik had pagina's en pagina's aan aantekeningen.
15:29
I really was movedverhuisd.
312
913000
2000
Ik was echt geroerd.
15:31
And in the cornerhoek of one of these -- one of my notesaantekeningen,
313
915000
5000
In een van de hoekjes -- een van mijn aantekeningen,
15:36
is this noteNotitie that sayszegt, when askedgevraagd,
314
920000
4000
staat deze tekst, nadat ik vroeg:
15:40
what do you think of conventionalconventioneel foiefoie grasgras?
315
924000
1000
wat vind je van normale foie gras?
15:41
What do you think of foiefoie grasgras that
316
925000
1000
Wat vind je van de foie gras die
15:42
99.99999 percentprocent of the worldwereld- eatseet?
317
926000
5000
99,99999 procent van de wereld eet?
15:47
He said, "I think it's an insultbelediging to historygeschiedenis."
318
931000
3000
Hij zei: "Ik vind dat het een belediging aan de geschiedenis is."
15:50
And I wroteschreef, insultbelediging to historygeschiedenis.
319
934000
3000
Ik schreef: belediging aan de geschiedenis.
15:53
I'm on the planevlak and I'm just tearinghet scheuren my hairhaar- out.
320
937000
2000
Ik zit in het vliegtuig en ik trek de haren uit mijn kop.
15:55
It's like, why didn't I followvolgen up on that?
321
939000
1000
Waarom vroeg ik daarna niet door?
15:56
What the hellhel does that mean?
322
940000
1000
Wat bedoelt hij er in godsnaam mee?
15:57
InsultBelediging to historygeschiedenis.
323
941000
3000
Belediging aan de geschiedenis.
16:00
So I did some researchOnderzoek when I got back,
324
944000
2000
Ik deed wat onderzoek toen ik thuis kwam
16:02
and here'shier is what I foundgevonden.
325
946000
2000
en dit is wat ik vond.
16:04
The historygeschiedenis of foiefoie grasgras.
326
948000
1000
De geschiedenis van foie gras.
16:05
JewsJoden inventeduitgevonden foiefoie grasgras.
327
949000
4000
Het Joodse volk vond foie gras uit.
16:09
TrueWaar storyverhaal.
328
953000
1000
Waargebeurd.
16:10
TrueWaar storyverhaal.
329
954000
1000
Waargebeurd.
16:11
By accidentongeval.
330
955000
2000
Per ongeluk.
16:13
They were looking for an alternativealternatief to schmaltzschlagers.
331
957000
4000
Ze zochten een alternatief voor kippenreuzel.
16:17
GottenGekregen sickziek of the chickenkip fatdik.
332
961000
1000
Ze hadden genoeg van kippenvet.
16:18
They were looking for an alternativealternatief.
333
962000
1000
Ze zochten een alternatief.
16:19
And they saw in the fallvallen that there was this naturalnatuurlijk,
334
963000
2000
Ze zagen dat er tijdens de herfst dit natuurlijke,
16:21
beautifulmooi, sweetzoet, deliciousheerlijke fatdik from geeseganzen.
335
965000
4000
prachtige, zoete en heerlijke ganzenvet was.
16:25
And they slaughteredgeslacht them, used the fatdik throughoutoveral the winterwinter for cookingkoken.
336
969000
4000
Ze slachtten ze, gebruikten het vet de hele winter door tijdens het koken.
16:29
The PharaohFarao got windwind of this --
337
973000
2000
De Farao kreeg dit door --
16:31
This is truewaar, right off the InternetInternet.
338
975000
2000
Dit is echt waar, zo van het Internet.
16:33
The PharaohFarao got -- (LaughterGelach)
339
977000
3000
De Farao kreeg -- (Gelach)
16:36
I swearzweer to God.
340
980000
2000
Ik zweer bij God.
16:38
(LaughterGelach)
341
982000
1000
(Gelach)
16:39
The PharaohFarao got windwind of this and wanted to tastesmaak it.
342
983000
4000
De Farao kreeg dit door en wilde het proeven.
16:43
He tastedgeproefd it and fellviel in love with it.
343
987000
2000
Hij proefde het en werd er op slag verliefd op.
16:45
He startedbegonnen demandingveeleisende it.
344
989000
1000
Hij begon het op te eisen.
16:46
And he didn't want it just in the fallvallen, he wanted it all yearjaar roundronde.
345
990000
3000
Hij wilde het niet alleen in de herfst, hij wilde het het hele jaar door.
16:49
And he demandedeiste that the JewsJoden supplylevering enoughgenoeg for everyoneiedereen.
346
993000
4000
Hij eiste dat het Joodse volk hem genoeg leverde voor iedereen.
16:53
And the JewsJoden, fearinguit angst for theirhun life,
347
997000
2000
Het Joodse volk, vrezend voor hun leven,
16:55
had to come up with an ingeniousvernuftig ideaidee,
348
999000
2000
moest wel een vernuftig idee verzinnen,
16:57
or at leastminst try and satisfyvoldoen the Pharaoh'sFarao 's wisheswensen, of courseCursus.
349
1001000
4000
of op zijn minst proberen om aan de wensen van de Farao te voldoen.
17:01
And they inventeduitgevonden, what? GavageMiddel van een maagsonde.
350
1005000
2000
Wat vonden ze uit? Het 'stoppen'.
17:03
They inventeduitgevonden gavagemiddel van een maagsonde in a great momentmoment of fearangst for theirhun liveslevens,
351
1007000
8000
Ze vonden het 'stoppen' uit tijdens dit grootse levensbedreigende moment,
17:11
and they providedvoorzien the PharaohFarao with gavagemiddel van een maagsonde liverlever,
352
1015000
3000
en ze leverden de Farao de 'gestopte' lever,
17:14
and the good stuffspul they keptgehouden for themselveszich.
353
1018000
2000
en het goede vet hielden ze voor zichzelf.
17:16
SupposedlyZogenaamd, anywayin ieder geval. I believe that one.
354
1020000
3000
Zo gaat het verhaal, al geloof ik dat wel.
17:19
That's the historygeschiedenis of foiefoie grasgras.
355
1023000
3000
Dat is de geschiedenis van foie gras.
17:22
And if you think about it,
356
1026000
1000
Als je erover nadenkt,
17:23
it's the historygeschiedenis of industrialindustrieel agriculturelandbouw.
357
1027000
5000
is het de geschiedenis van industriële landbouw.
17:28
It's the historygeschiedenis of what we eateten todayvandaag.
358
1032000
3000
Het is de geschiedenis van wat we vandaag de dag eten.
17:31
MostDe meeste of what we eateten todayvandaag.
359
1035000
2000
Het meeste wat we vandaag de dag eten.
17:33
Mega-farmsMega-boerderijen, feedeten geven lots, chemicalchemisch amendmentsamendementen,
360
1037000
4000
Megaboederijen, intensieve veehouderij, chemische toevoegingen,
17:37
long-distancelange afstand travelreizen, foodeten processingverwerken.
361
1041000
3000
langeafstandsvervoer, voedselverwerking.
17:40
All of it, our foodeten systemsysteem.
362
1044000
2000
Alles, ons voedselsysteem.
17:42
That's alsoook an insultbelediging to historygeschiedenis.
363
1046000
4000
Dat is ook een belediging aan de geschiedenis.
17:46
It's an insultbelediging to the basicbasis- lawswetten of naturenatuur
364
1050000
4000
Het is een belediging aan de basiswetten van de natuur
17:50
and of biologybiologie.
365
1054000
4000
en van de biologie.
17:54
WhetherOf we're talkingpratend about beefrundvlees cattlevee
366
1058000
3000
Of we het nu hebben over vleeskoeien,
17:57
or we're talkingpratend about chickenskippen,
367
1061000
3000
of over kippen,
18:00
or we're talkingpratend about broccolibroccoli or BrusselsBrussel sproutsspruiten,
368
1064000
4000
of over broccoli of spruiten,
18:04
or in the casegeval of this morning'sochtends NewNieuw YorkYork TimesTijden, catfishmeerval --
369
1068000
4000
of in het geval van de New York Times van vandaag,
de meerval --
18:09
whichwelke wholesaleGroothandel are going out of businessbedrijf.
370
1073000
4000
welke er compleet aan onderdoor gaat.
18:13
WhateverWat it is, it's a mindsetmanier van denken that is reminiscentdenken of GeneralAlgemene MotorsMotoren.
371
1077000
5000
Wat het ook is, het is een gedachtegang die doet denken aan General Motors.
18:18
It's rootedingeworteld in extractionextractie.
372
1082000
3000
Het is geworteld in het uithollen.
18:21
Take more, sellverkopen more, wasteverspilling more.
373
1085000
3000
Neem meer, verkoop meer, verspil meer.
18:24
And for the futuretoekomst it won'tzal niet servedienen us.
374
1088000
4000
In toekomst zal het ons niet helpen.
18:28
JonasJonas SalkSalk has a great quotecitaat.
375
1092000
2000
Jonas Salk maakte een geweldige quote.
18:30
He said, "If all the insectsinsecten disappearedverdwenen,
376
1094000
2000
Hij zei: "Als alle insecten verdwenen,
18:32
life on EarthAarde as we know it would disappearverdwijnen withinbinnen 50 yearsjaar.
377
1096000
7000
zou het leven op Aarde zoals we het kennen binnen 50 jaar verdwijnen.
18:39
If humanmenselijk beingswezens disappearedverdwenen, life on EarthAarde as we know it would flourishfloreren."
378
1103000
7000
Als mensen verdwenen, dan zou het leven op Aarde zoals we het kennen, gedijen."
18:46
And he's right.
379
1110000
2000
Hij heeft gelijk.
18:50
We need now to adoptadopteren a newnieuwe conceptionopvatting of agriculturelandbouw.
380
1114000
6000
We moeten nu een nieuwe opvatting over landbouw aannemen.
18:56
Really newnieuwe.
381
1120000
1000
Echt nieuw.
18:57
One in whichwelke we stop treatingbehandelen the planetplaneet
382
1121000
3000
Eén waarin we stoppen met de planeet te beschouwen
19:00
as if it were some kindsoort of businessbedrijf in liquidationliquidatie.
383
1124000
4000
alsof het een bedrijf is dat wordt geliquideerd.
19:04
And stop degradingvernederende resourcesmiddelen underonder the guisemom of
384
1128000
4000
En stoppen met het ondermijnen van grondstoffen
onder het mom van
19:08
cheapgoedkoop foodeten.
385
1132000
2000
goedkoop voedsel.
19:10
We can startbegin by looking to farmersboeren like EduardoEduardo.
386
1134000
4000
We kunnen beginnen door te kijken naar boeren zoals Eduardo.
19:14
FarmersBoeren that relyvertrouwen on naturenatuur
387
1138000
1000
Agrariërs die vertrouwen op de natuur
voor oplossingen, voor antwoorden,
19:15
for solutionsoplossingen, for answersantwoorden,
388
1139000
4000
Agrariërs die vertrouwen op de natuur
voor oplossingen, voor antwoorden,
19:19
ratherliever than imposingindrukwekkend solutionsoplossingen on naturenatuur.
389
1143000
3000
in plaats van oplossingen op te leggen aan de natuur.
19:22
ListeningLuisteren as JanineJanine BenyusBenyus,
390
1146000
2000
Luisteren zoals Janine Benyus,
19:24
one of my favoritefavoriete writersschrijvers and thinkersdenkers about this topiconderwerp sayszegt,
391
1148000
3000
een van mijn favoriete schrijvers en denkers over dit onderwerp zegt:
19:27
"ListeningLuisteren to nature'snatuur operatingbedrijfs- instructionsinstructies."
392
1151000
3000
"Luisteren naar de bedieningsinstructies van de natuur."
19:30
That's what EduardoEduardo does, and does so brilliantlybriljant.
393
1154000
3000
Dat is wat Eduardo doet en hij doet het briljant.
19:33
And what he showedtoonden me and what he can showtonen all of us, I think,
394
1157000
2000
Wat hij mij toonde en wat hij ons allemaal kan tonen, denk ik,
19:35
is that the great thing for chefschef-koks, the great blessingzegen for chefschef-koks,
395
1159000
7000
is dat het geweldige voor chef-koks, de grote zegen voor chef-koks,
19:42
and for people that carezorg about foodeten and cookingkoken,
396
1166000
7000
en voor alle mensen die geven om voedsel en koken,
19:49
is that the mostmeest ecologicalecologisch choicekeuze for foodeten
397
1173000
3000
is dat de meest ecologische keuze voor voedsel
19:52
is alsoook the mostmeest ethicalethisch choicekeuze for foodeten.
398
1176000
3000
ook de meeste ethische keuze voor voedsel is.
19:55
WhetherOf we're talkingpratend about BrusselsBrussel sproutsspruiten or foiefoie grasgras.
399
1179000
3000
Of we het nu hebben over spruiten of foie gras.
19:58
And it's alsoook almostbijna always, and I haven'thebben niet foundgevonden an examplevoorbeeld otherwiseanders-,
400
1182000
4000
Het is ook meestal altijd, en ik heb nog geen tegenstrijdig voorbeeld kunnen vinden,
20:02
but almostbijna always, the mostmeest deliciousheerlijke choicekeuze.
401
1186000
5000
maar meestal altijd de lekkerste keuze.
20:07
That's serendipitousserendipitous.
402
1191000
1000
Dat is serendipiteit.
20:08
Thank you.
403
1192000
1000
Dank u wel.
20:09
(ApplauseApplaus)
404
1193000
6000
(Applaus)
Translated by Vincent Leeuw
Reviewed by Maarten Hofman

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dan Barber - Chef
Dan Barber is a chef and a scholar -- relentlessly pursuing the stories and reasons behind the foods we grow and eat.

Why you should listen

Dan Barber is the chef at New York's Blue Hill restaurant, and Blue Hill at Stone Barns in Westchester, where he practices a kind of close-to-the-land cooking married to agriculture and stewardship of the earth. As described on Chez Pim: "Stone Barns is only 45 minutes from Manhattan, but it might as well be a whole different universe. A model of self-sufficiency and environmental responsibility, Stone Barns is a working farm, ranch, and a three-Michelin-star-worthy restaurant." It's a vision of a new kind of food chain.

Barber's philosophy of food focuses on pleasure and thoughtful conservation -- on knowing where the food on your plate comes from and the unseen forces that drive what we eat. He's written on US agricultural policies, asking for a new vision that does not throw the food chain out of balance by subsidizing certain crops at the expense of more appropriate ones.

In 2009, Barber received the James Beard award for America's Outstanding Chef, and was named one of the world's most influential people in Time’s annual "Time 100" list. In 2014 he published The Third Plate: Field Notes on the Future of Food.

More profile about the speaker
Dan Barber | Speaker | TED.com