TED2009
Matthew Childs: 9 life lessons from rock climbing
Matthew Childs' 9 levenslessen die je kunt leren van rotsklimmen
Filmed:
Readability: 3.1
842,059 views
In deze talk van TED University uit 2009 deelt ervaren rotsklimmer Matthew Childs 9 tips voor rotsklimmen. Deze handige tips zijn ook bruikbaar voor een effectief leven op zeeniveau.
Matthew Childs - Marketer, rock climber
Matthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide. Full bio
Matthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
It's pretty simple. There are nine, sort of, rules
0
0
3000
Het is simpel. Er zijn, iets van, negen regels
00:15
that I discovered after 35 years of rock climbing.
1
3000
4000
die ik ontdekte na 35 jaar rotsklimmen.
00:19
Most of them are pretty basic.
2
7000
4000
De meeste zijn behoorlijk eenvoudig.
00:23
Number one: don't let go --
3
11000
3000
Nummer één: Niet loslaten --
00:26
very sure success method.
4
14000
2000
een methode met succesgarantie
00:28
But really, truly -- often you think about
5
16000
3000
maar echt waar -- vaak denk je aan
00:31
letting go way before your body does.
6
19000
2000
loslaten lang voordat je lijf dat doet.
00:33
So hang in there,
7
21000
2000
Dus hou vol,
00:35
and you come up with some pretty peculiar solutions.
8
23000
4000
en je zult behoorlijk onverwachte oplossingen bedenken.
00:39
Number two: hesitation is bad.
9
27000
2000
Nummer twee:Twijfel is fout.
00:41
This is a friction climb, up in Tuolumne Meadows,
10
29000
3000
Dit is een klim op frictie, hoog in Tuolumne Meadows,
00:44
in the Yosemite high country.
11
32000
2000
in de hooglanden van Yosemite.
00:46
Friction climbing doesn't have any sort of hard positive edges.
12
34000
4000
Bij op frictie klimmen zijn er geen harde uitstekende randen.
00:50
You're climbing on little dimples and nubbins in the rock.
13
38000
4000
Je klimt op kleine kuiltjes en uitsteeksels van de rots.
00:54
The most friction you have is when you first put your hand
14
42000
4000
De meeste frictie heb je op het moment dat
00:58
or your foot on the rock.
15
46000
3000
je hand of je voet de rots raakt.
01:01
And then from that point on, you're basically falling.
16
49000
4000
Daarna begin je min of meer met vallen.
01:05
So momentum is good. Don't stop.
17
53000
3000
Momentum is dus goed, niet stoppen.
01:08
Rule number three: have a plan.
18
56000
2000
Regel nummer drie: Heb een plan.
01:10
This is a climb called the Naked Edge,
19
58000
2000
Deze klim heet "de naakte rand,"
01:12
in El Dorado Canyon, outside of Boulder.
20
60000
2000
in de El Dorado Canyon, buiten Boulder.
01:14
This climber is on the last pitch of it.
21
62000
3000
Deze klimmer is op het laatste stukje.
01:17
He's actually right about where I fell.
22
65000
2000
Hij zit ongeveer waar ik viel.
01:19
There is about 1,000 feet of air below him.
23
67000
3000
Er is zo'n 300 meter lucht onder hem.
01:22
And all the hard pitches are actually below him.
24
70000
3000
En alle lastige stukken zijn onder hem.
01:25
Often what happens is
25
73000
2000
Wat vaak gebeurt is
01:27
you're planning so hard for like,
26
75000
2000
dat je zo hard plant voor dingen als,
01:29
"How do I get through the hardest part? How do I get through the hardest part?"
27
77000
3000
"Hoe doe ik dat lastigste stuk? Hoe doe ik dat lastigste stuk?"
01:32
And then what happens?
28
80000
2000
En wat gebeurt er dan?
01:34
You get to the last pitch. It's easy.
29
82000
2000
Je komt op het laatste stuk. Het is makkelijk.
01:36
And you're completely flamed out. Don't do it.
30
84000
3000
En je bent compleet opgebrand. Niet doen.
01:39
You have to plan ahead to get to the top.
31
87000
3000
Je moet vooruitdenken om de top te halen.
01:42
But you also can't forget that each individual move
32
90000
3000
Maar je mag ook niet vergeten dat je elke beweging
01:45
you have to be able to complete.
33
93000
2000
moet kunnen afmaken.
01:47
This is a climb called the Dike Route,
34
95000
2000
Deze klim heet de "Dijk Route,"
01:49
on Pywjack Dome, up in the Yosemite high country.
35
97000
4000
op de Peyrat koepel, in de Yosemite hooglanden.
01:53
The interesting thing about this climb is it's not that hard.
36
101000
3000
Het interessante van deze klim is dat hij niet lastig is.
01:56
But if you're the leader on it,
37
104000
2000
Maar als je leider bent,
01:58
at the hardest move, you're looking at about 100 foot fall,
38
106000
4000
dan kijk je op het lastigste stuk naar een val van 30 meter,
02:02
onto some low angle slabs.
39
110000
2000
op een aantal platen steen onder kleine hoek.
02:04
So you've got to focus.
40
112000
2000
Dus je moet je concentreren.
02:06
You don't want to stop in the middle like
41
114000
3000
Je wil niet halverwege stoppen zoals
02:09
Coleridge's Kubla Kahn.
42
117000
2000
Coleridge's Kubla Kahn.
02:11
You've got to keep going.
43
119000
2000
Je moet doorgaan.
02:13
Rule number five: know how to rest.
44
121000
2000
Regel nummer vijf: Weet hoe te rusten.
02:15
It's amazing. The best climbers
45
123000
2000
Het is verbazingwekkend. De beste klimmers
02:17
are the ones that in the most extreme situations
46
125000
3000
zijn diegenen die in de meest extreme omstandigheden
02:20
can get their bodies into some position
47
128000
2000
hun lichaam in een houding krijgen
02:22
where they can rest,
48
130000
2000
waarin ze kunnen rusten,
02:24
regroup, calm themselves, focus,
49
132000
3000
hergroeperen, tot rust komen, concentreren,
02:27
and keep going.
50
135000
4000
en weer doorgaan.
02:31
This is a climb in the Needles, again in California.
51
139000
2000
Deze klim is in de "Naalden," opnieuw in Californië.
02:33
Fear really sucks because what it means is
52
141000
2000
Angst is ellendig, want het betekent
02:35
you're not focusing on what you're doing.
53
143000
3000
dat je je niet concentreert op wat je doet.
02:38
You're focusing on the consequences of
54
146000
2000
Je bent bezig met de consequenties
02:40
failing at what you're doing
55
148000
3000
van falen in wat je doet
02:43
because any given move should require
56
151000
2000
terwijl elke beweging vraagt om
02:45
all your concentration and thought processes
57
153000
5000
volledige concentratie en al je aandacht
02:50
to execute it effectively.
58
158000
2000
om ze effectief uit te voeren.
02:52
One of the things in climbing is, most people
59
160000
3000
Bij klimmen is het zo dat de meeste mensen
02:55
sort of take it straight on. And they follow the most obvious solution.
60
163000
4000
altijd rechtdoor gaan. Ze pakken de eerste de beste oplossing.
02:59
This is the Devils Tower in Wyoming,
61
167000
3000
Dit is de "Duivelstoren" in Wyoming,
03:02
which is a columnar basalt formation
62
170000
3000
een rots die bestaat uit basaltzuilen
03:05
that most of you probably know from "Close Encounters."
63
173000
3000
en die je waarschijnlijk kent uit "Close Encounters."
03:08
With this, typically crack climbers
64
176000
2000
Hierbij zullen typische spleetklimmers
03:10
would put their hands in and their toes in
65
178000
2000
hun handen en tenen erin steken
03:12
and just start climbing.
66
180000
2000
en gewoon gaan klimmen.
03:14
The cracks are too small to get your toes into
67
182000
3000
De spleten zijn te klein voor je tenen
03:17
so the only way to climb is using your fingertips
68
185000
3000
dus je kunt alleen klimmen met je vingertoppen
03:20
in the cracks,
69
188000
2000
in de spleten,
03:22
and using opposing pressure
70
190000
2000
en tegengestelde druk gebruiken
03:24
and forcing yourself up.
71
192000
3000
en daarmee jezelf omhoog werken.
03:27
Rule number eight: strength doesn't always equal success.
72
195000
3000
Regel nummer acht: Kracht staat niet gelijk aan succes.
03:30
In the 35 years I've been a climbing guide
73
198000
2000
In de 35 jaar dat ik klimgids ben
03:32
and taught on indoor walls, and stuff like that,
74
200000
2000
en les heb gegeven op indoor klimwanden e.d.
03:34
the most important thing I've learned
75
202000
2000
is het belangrijkste wat ik heb geleerd
03:36
was, guys will always try to do pull-ups.
76
204000
3000
dat mannen zich altijd proberen op te trekken.
03:39
Beginning guys, it's like, they thrash, they thrash,
77
207000
2000
Beginnende mannen, ze sleuren en ze trekken
03:41
they get 15 feet up --
78
209000
2000
ze komen een meter of 5.
03:43
and they can do about 15 pull-ups right --
79
211000
2000
Je kunt je een keer of 15 optrekken toch?
03:45
And then they just flame out.
80
213000
2000
En dan zijn ze opgebrand.
03:47
Women are much more in balance
81
215000
2000
Vrouwen hebben veel meer balans
03:49
because they don't have that idea
82
217000
3000
omdat ze niet het idee hebben
03:52
that they're going to be able to do 100 pull-ups.
83
220000
2000
dat ze zich 100 keer op kunnen trekken.
03:54
They think about how to get the weight over their feet
84
222000
3000
Ze bedenken hoe hun gewicht te verdelen over hun voeten
03:57
because it's sort of natural -- they carry you all day long.
85
225000
3000
omdat dat natuurlijk is. Ze dragen je de hele dag rond.
04:00
So balance is really critical,
86
228000
2000
Balans is essentieel,
04:02
and keeping your weight on your feet,
87
230000
2000
en je gewicht op je voeten houden,
04:04
which is your strongest muscle.
88
232000
2000
wat je sterkste spier is.
04:06
And of course there is rule number nine.
89
234000
2000
En natuurlijk is er regel nummer negen.
04:08
I came up with rule number nine after
90
236000
2000
Ik bedacht regel negen achteraf
04:10
I actually didn't plan for a fall,
91
238000
2000
Ik had in feite niet gepland te vallen,
04:12
and went about 40 feet and cracked a rib.
92
240000
3000
maar viel zo'n 15 meter en brak een rib.
04:15
Once you get to that point where you know it's going to happen,
93
243000
3000
Eenmaal op het punt dat je weet dat het gaat gebeuren,
04:18
you need to start thinking about how you're going to let go
94
246000
3000
moet je beginnen te bedenken hoe los te gaan laten
04:21
because that is the critical piece
95
249000
3000
omdat dat het kritieke punt is
04:24
of not getting hurt --
96
252000
2000
van niet gewond raken --
04:26
how you're going to fall onto the rope,
97
254000
4000
hoe ga je op het touw vallen,
04:30
or if you're climbing without a rope,
98
258000
2000
of als je zonder touw klimt,
04:32
fall to a place where you can actually control the fall.
99
260000
4000
vallen naar een plek waar je de val kunt controleren.
04:36
So don't hang on till the bitter end.
100
264000
3000
Dus niet volhouden tot het bittere eind.
04:39
Thank you very much.
101
267000
2000
Hartelijk dank.
04:41
(Applause)
102
269000
2000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Matthew Childs - Marketer, rock climberMatthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide.
Why you should listen
A specialist in digital branding and interactive services, Matthew Childs seeks out new trends in competitive markets. As an advertising lead at Razorfish, Childs draws from extensive experience in the marketing world, having led Nike's global internal communications department. Before that, he was a writer and editor for Outside Magazine and Playboy.
Apart from his career, Childs' passion is rock climbing.
Matthew Childs | Speaker | TED.com