ABOUT THE SPEAKER
Eve Ensler - Playwright, activist
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere.

Why you should listen

Inspired by intimate conversations with friends, Eve Ensler wrote The Vagina Monologues. The play recounts tender, funny, gripping and horrifying stories she gathered from hundreds of women about their bodies, their sexual experiences, and yes, their vaginas. Since its first staging in 1996, it has been translated into more than 45 languages, performed in more than 120 countries and re-created as an HBO film.

The Vagina Monologues' success allowed Ensler to create V-Day, a global activist movement to end violence against women and girls, which has so far raised $85 million to prevent violence and protect abused women. In February 2011, Ensler received the Isabelle Stephenson Tony Award for her philanthropic work. Ensler has also drawn praise for The Good Body, a play that cuts to women's obsession with their appearance, and her film What I Want My Words to Do to You, which portrays a writing group she leads at a correctional facility for women. Today, she continues to find new projects and push the envelope. Her latest play, I Am an Emotional Creature: The Secret Life of Girls Around the World, hit the New York Times bestseller list and just wrapped a workshop production in Johannesburg -- nest stop is Paris and then Berkeley in June 2012.

More profile about the speaker
Eve Ensler | Speaker | TED.com
TED2004

Eve Ensler: Happiness in body and soul

Eve Ensler: Geluk in hart en ziel

Filmed:
1,319,042 views

Eve Ensler, maker van de Vaginamonologen, deelt hoe een discussie met haar vriendinnen over menopauze leidde tot praten over allerlei seksuele handelingen op het toneel, in een globale campagne om een einde te maken aan geweld tegen vrouwen en om haar eigen geluk te vinden.
- Playwright, activist
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
I betinzet you're worriedbezorgd.
0
1000
2000
Ik wed dat je je zorgen maakt.
00:27
(LaughterGelach)
1
3000
2000
(Gelach)
00:29
I was worriedbezorgd. That's why I beganbegon this piecestuk.
2
5000
4000
Ik maakte me zorgen. Daarom maakte ik dit stuk.
00:33
I was worriedbezorgd about vaginasvagina. I was worriedbezorgd what we think about vaginasvagina,
3
9000
6000
Ik maakte me zorgen over vagina's. Ik maakte me zorgen om wat we denken over vagina's,
00:39
and even more worriedbezorgd that we don't think about them.
4
15000
4000
en nog veel meer omdat we er niet aan denken.
00:43
I was worriedbezorgd about my owneigen vaginavagina.
5
19000
2000
Ik maakte me zorgen over mijn eigen vagina.
00:45
It needednodig a contextcontext, a culturecultuur, a communitygemeenschap of other vaginasvagina.
6
21000
5000
Die had nood aan een context, een cultuur, een gemeenschap van vagina's.
00:50
There is so much darknessduisternis and secrecygeheimhouding surroundingnabijgelegen them.
7
26000
4000
Ze zijn in zoveel duisternis en geheimen gehuld.
00:54
Like the BermudaBermuda TriangleDriehoek, nobodyniemand ever reportsrapporten back from there.
8
30000
5000
Net de Bermudadriehoek, niemand brengt ooit een verslag mee naar huis.
00:59
(LaughterGelach)
9
35000
1000
(Gelach)
01:00
In the first placeplaats, it's not so easygemakkelijk to even find your vaginavagina.
10
36000
4000
Ten eerste is het niet zo makkelijk om je vagina zelfs maar te vinden.
01:04
WomenVrouwen go daysdagen, weeksweken, monthsmaanden, withoutzonder looking at it.
11
40000
3000
Vrouwen brengen dagen, weken, maanden door zonder ernaar te kijken.
01:07
I interviewedgeïnterviewd a high-poweredhigh-powered businesswomanzakenvrouw;
12
43000
2000
Ik interviewde een machtige zakenvrouw.
01:09
she told me she didn't have time.
13
45000
3000
Ze zei me dat ze geen tijd had.
01:12
"Looking at your vaginavagina," she said, "is a fullvol day'sdag work."
14
48000
3000
"Naar je vagina kijken," zei ze, "is een volledige dag werk."
01:15
(LaughterGelach)
15
51000
1000
(Gelach)
01:16
"You've got to get down there on your back, in frontvoorkant of a mirrorspiegel,
16
52000
3000
"Je moet op je rug gaan liggen, voor een spiegel,
01:19
full-lengthvolledige lengte preferredvoorkeur. You've got to get in the perfectperfect positionpositie,
17
55000
3000
liefst languit. Je moet in de perfecte positie gaan liggen,
01:22
with the perfectperfect lightlicht, whichwelke then becomeswordt shadowedgeschaduwd by the anglehoek you're at.
18
58000
4000
met het perfecte licht, dat dan beschaduwd wordt door de hoek waarin je ligt.
01:26
You're twistingverdraaien your headhoofd up, archingoverkoepelende your back, it's exhaustingvermoeiend."
19
62000
3000
Je draait je hoofd omhoog, kromt je rug - het is een uitputtingsslag."
01:29
She was busybezig; she didn't have time.
20
65000
3000
Ze had het druk. Ze had geen tijd.
01:32
So I decidedbeslist to talk to womenvrouw about theirhun vaginasvagina.
21
68000
3000
Dus besloot ik vrouwen aan te spreken over hun vagina's.
01:35
They beganbegon as casualtoevallig vaginavagina interviewsinterviews,
22
71000
3000
Het begon met ongedwongen vagina-interviews.
01:38
and they turnedgedraaid into vaginavagina monologuesmonologen.
23
74000
3000
Dat werden uiteindelijk de Vaginamonologen.
01:41
I talkedgesproken with over 200 womenvrouw. I talkedgesproken to olderouder womenvrouw,
24
77000
4000
Ik praatte met meer dan 200 vrouwen. Ik praatte met oudere vrouwen,
01:45
youngerjonger womenvrouw, marriedgetrouwd womenvrouw, lesbianslesbiennes, singlesingle womenvrouw;
25
81000
3000
jongere, getrouwde, lesbische, alleenstaande vrouwen.
01:48
I talkedgesproken to corporatezakelijke professionalsprofessionals, collegecollege professorsprofessoren, actorsacteurs, sexseks workersarbeiders;
26
84000
5000
Ik praatte met professionals uit bedrijven, universiteitsprofessoren, actrices, sekswerkers.
01:53
I talkedgesproken to African-AmericanAfro-Amerikaanse womenvrouw, Asian-AmericanAsian-American womenvrouw,
27
89000
4000
Ik praatte met Afrikaans-Amerikaanse vrouwen, Aziatisch-Amerikaanse,
01:57
Native-AmericanNative-American womenvrouw, CaucasianKaukasische womenvrouw, JewishJoodse womenvrouw.
28
93000
4000
Indiaanse, Kaukasische, Joodse vrouwen.
02:01
OK, at first womenvrouw were a little shyverlegen, a little reluctantonwillig to talk.
29
97000
5000
OK, in het begin waren de vrouwen wat verlegen en aarzelend.
02:06
OnceEenmaal they got going, you couldn'tkon het niet stop them.
30
102000
3000
Maar eenmaal op dreef waren ze niet te stoppen.
02:09
WomenVrouwen love to talk about theirhun vaginasvagina -- they do.
31
105000
4000
Vrouwen praten graag over hun vagina's, echt waar.
02:13
MainlyVooral because no one'séén is ever askedgevraagd them before.
32
109000
3000
Vooral omdat niemand er ooit naar gevraagd heeft.
02:16
(LaughterGelach)
33
112000
1000
(Gelach)
02:17
Let's just startbegin with the wordwoord "vaginavagina" -- vaginavagina, vaginavagina.
34
113000
5000
Laten we beginnen met het woord vagina -- vagina, vagina.
02:22
It soundsklanken like an infectioninfectie at bestbeste. Maybe a medicalmedisch instrumentinstrument.
35
118000
5000
Op z'n best klinkt het als een infectie. Misschien een medisch instrument.
02:27
"HurryHaast, nurseverpleegster, bringbrengen the vaginavagina."
36
123000
2000
"Snel, verpleegster, geef me de vagina."
02:29
(LaughterGelach)
37
125000
1000
(Gelach)
02:30
VaginaVagina, vaginavagina, vaginavagina. It doesn't matterer toe doen how manyveel timestijden
38
126000
3000
Vagina, vagina, vagina, het doet er niet toe hoe vaak
02:33
you say the wordwoord, it never soundsklanken like a wordwoord you want to say.
39
129000
3000
je het woord zegt, het klinkt nooit als een woord dat je graag zegt.
02:36
It's a completelyhelemaal ridiculousbelachelijk, totallyhelemaal un-sexyun-sexy wordwoord.
40
132000
5000
Het is een volstrekt belachelijk, volkomen on-sexy woord.
02:41
If you use it duringgedurende sexseks, tryingproberen to be politicallypolitiek correctcorrect,
41
137000
3000
Als je het gebruikt tijdens seks, om politiek correct te zijn --
02:44
"DarlingDarling, would you strokeberoerte my vaginavagina," you killdoden the acthandelen right there.
42
140000
6000
"Schat, wil je mijn vagina strelen?" -- dan is alle lust meteen over.
02:50
(LaughterGelach)
43
146000
1000
(Gelach)
02:51
I'm worriedbezorgd what we call them and don't call them.
44
147000
4000
Ik maak me zorgen om hoe we ze noemen en niet noemen.
02:55
In Great NeckNek, NewNieuw YorkYork, they call it a "pussy-catpussy-cat."
45
151000
3000
In Great Neck, New York, noemen ze ze een "pussycat".
02:58
A womanvrouw told me there, her mothermoeder used to tell her,
46
154000
2000
Een vrouw zei me dat haar moeder haar vroeger zei:
03:00
"Don't wearslijtage pantiesslipje, dearGeachte, underneathonder your pajamaspyjama.
47
156000
2000
"Schat, geen kousen dragen onder je pyjama,
03:02
You need to airlucht out your pussy-catpussy-cat."
48
158000
2000
je moet je pussycat luchten."
03:04
(LaughterGelach)
49
160000
4000
(Gelach)
03:08
In WestchesterWestchester they call it a "pookypooky," in NewNieuw JerseyJersey a "twattwat."
50
164000
5000
In Westchestser zeggen ze "pooky", in New Jersey "twat".
03:13
There's powder-boxpoederdoos, derrierederriere, a pookypooky, a poochypoochy, a poopypoopy,
51
169000
5000
Verder poederdoos, derrière, pooky, poochy, poopy,
03:18
a poopaloopoopaloo, a pooninanapooninana, a padepachetchkipadepachetchki, a powpow, and a peachperzik.
52
174000
4000
poepeloe, poeninana, padepachetcki, pow en perzik.
03:22
(LaughterGelach)
53
178000
2000
(Gelach)
03:24
There's toadieToadie, deedee deedee, nishinishi, dignitywaardigheid, coochiecoochie snorchersnorcher, cootercooter,
54
180000
5000
Verder toadie, dee dee, nishi, waardigheid, coochie snorcher, koeter,
03:29
labiLabi, gladisgladis siegelmanSiegelman, vava, wee-weeplas, whore-spothoer-spot, nappyluier dugoutuitgegraven,
55
185000
9000
labi, gladis siegelman, va, wiewie, hoerenplek, luierplek,
03:38
mungomungo, ghoulieghoulie, powder-boxpoederdoos, a "mimimimi" in MiamiMiami,
56
194000
6000
mungo, ghoulie, poederdoos, mimi in Miami,
03:44
a "splitspleet knishknish" in PhiladelphiaPhiladelphia, and a "schmendeschmende" in the BronxBronx.
57
200000
6000
gesplitste knish -- Philadelphia -- en schmende, in de Bronx.
03:50
(LaughterGelach)
58
206000
1000
(Gelach)
03:51
I am worriedbezorgd about vaginasvagina.
59
207000
2000
Ik maakte me zorgen over vagina's.
03:53
This is how the "VaginaVagina MonologuesMonologen" beginsbegint.
60
209000
3000
Zo beginnen de Vaginamonologen.
03:56
But it really didn't beginbeginnen there; it beganbegon with a conversationgesprek with a womanvrouw.
61
212000
6000
Maar eigenlijk begon het niet daar, het begon met een gesprek met een vrouw.
04:02
We were havingmet a conversationgesprek about menopausemenopauze,
62
218000
3000
We waren aan het praten over de menopauze,
04:05
and we got ontonaar the subjectonderwerpen of her vaginavagina --
63
221000
2000
en we kwamen uit bij haar vagina --
04:07
whichwelke you'llje zult do if you're talkingpratend about menopausemenopauze.
64
223000
2000
wat gebeurt, als je over de menopauze praat.
04:09
And she said things that really shockedgeschokt me about her vaginavagina --
65
225000
3000
Ze vertelde me dingen over haar vagina die me echt schokten,
04:12
that it was dried-upopgedroogd and finishedgeëindigd and deaddood -- and I was kindsoort of shockedgeschokt.
66
228000
4000
dat ze uitgedroogd was en stuk en dood. Ik was geschokt.
04:16
And so I said to a friendvriend casuallytoevallig, "Well, what do you think about your vaginavagina?"
67
232000
3000
Dus zei ik langs mijn neus weg tegen een vriendin: "Wat vind je van je vagina?"
04:19
And that womanvrouw said something more amazingverbazingwekkend,
68
235000
3000
Die vrouw gaf een nog verbazender antwoord,
04:22
and then the nextvolgende womanvrouw said something more amazingverbazingwekkend,
69
238000
2000
en de volgende vrouw zei iets nog verbazenders,
04:24
and before I knewwist it, everyelk womanvrouw was tellingvertellen me
70
240000
2000
en voor ik het wist, zei iedere vrouw me
04:26
I had to talk to somebodyiemand about theirhun vaginavagina because they had an amazingverbazingwekkend storyverhaal,
71
242000
3000
dat ik met iemand moest praten die een fantastisch verhaal had over haar vagina.
04:29
and I was suckedzoog down the vaginavagina trailspoor.
72
245000
3000
Ik werd meegezogen in het vaginaspoor.
04:32
(LaughterGelach)
73
248000
2000
(Gelach)
04:34
And I really haven'thebben niet gottengekregen off it. I think if you had told me
74
250000
3000
Ik ben er niet meer van afgeraakt. Had je me verteld,
04:37
when I was youngerjonger that I was going to growgroeien up, and be in shoeschoen storeswinkel,
75
253000
3000
toen ik jonger was, dat ik later in schoenwinkels zou staan
04:40
and people were going to screamschreeuw out, "There she is, the VaginaVagina LadyLady!"
76
256000
3000
en dat mensen zouden schreeuwen "Daar is ze, Mevrouw Vagina!" --
04:43
I don't know that that would have been my life ambitionambitie.
77
259000
3000
Ik denk niet dat dat mijn levensdoel zou zijn geweest.
04:46
(LaughterGelach)
78
262000
1000
(Gelach)
04:47
But I want to talk a little bitbeetje about happinessgeluk and the relationshipverhouding
79
263000
3000
Ik wil het hebben over geluk en het verband
04:50
to this wholegeheel vaginavagina journeyreis because
80
266000
2000
met deze vaginatocht.
04:52
it has been an extraordinarybuitengewoon journeyreis that beganbegon eightacht yearsjaar agogeleden.
81
268000
3000
Het is een uitzonderlijke tocht geweest, die 8 jaar geleden begon.
04:55
I think before I did the "VaginaVagina MonologuesMonologen"
82
271000
3000
Voor ik aan de Vaginamonologen begon,
04:58
I didn't really believe in happinessgeluk.
83
274000
3000
geloofde ik volgens mij niet echt in geluk.
05:01
I thought that only idiotsidioten were happygelukkig, to be honesteerlijk.
84
277000
3000
Eerlijk gezegd dacht ik dat alleen idioten gelukkig waren.
05:04
I rememberonthouden when I startedbegonnen practicingbeoefenen BuddhismBoeddhisme 14 yearsjaar agogeleden,
85
280000
4000
Toen ik veertien jaar geleden praktiserend boeddhist werd,
05:08
and I was told that the endeinde of this practicepraktijk was to be happygelukkig,
86
284000
3000
zeiden ze me dat het einddoel bestond in gelukkig zijn.
05:11
I said, "How could you be happygelukkig and liveleven in this worldwereld- of sufferinglijden
87
287000
3000
Ik zei': "Hoe kan je gelukkig zijn als je leeft in deze wereld van lijden,
05:14
and liveleven in this worldwereld- of painpijn?" I mistookMistook happinessgeluk for a lot of other things,
88
290000
6000
in deze wereld van pijn?" Ik verwarde geluk met een hoop andere dingen,
05:20
like numbnessdoof gevoel or decadencedecadentie or selfishnessegoïsme.
89
296000
4000
zoals verdoving, decadentie en egoïsme.
05:24
And what happenedgebeurd throughdoor the courseCursus of the "VaginaVagina MonologuesMonologen"
90
300000
2000
Tijdens de Vaginamonologen, op die tocht,
05:26
and this journeyreis is I think I have come to understandbegrijpen
91
302000
3000
begon ik volgens mij iets meer
05:29
a little bitbeetje more about happinessgeluk.
92
305000
2000
te begrijpen over geluk.
05:31
There'reEr zijn threedrie qualitieskwaliteiten I want to talk about.
93
307000
3000
Ik wil praten over drie kwaliteiten.
05:34
One is seeingziend what's right in frontvoorkant of you, and talkingpratend about it,
94
310000
5000
Eén: zien wat voor je ligt, erover praten,
05:39
and statingonder vermelding van it. I think what I learnedgeleerd from talkingpratend about the vaginavagina,
95
315000
4000
het formuleren. Wat ik leerde door over de vagina te praten,
05:43
and speakingsprekend about the vaginavagina, is it was the mostmeest obviousduidelijk thing --
96
319000
3000
is dat het het meest voor de hand liggende ding was --
05:46
it was right in the centercentrum of my bodylichaam and the centercentrum of the worldwereld- --
97
322000
3000
het zat in het midden van mijn lichaam en van de wereld --
05:49
and yetnog it was the one thing nobodyniemand talkedgesproken about.
98
325000
3000
maar dat niettemin niemand erover praatte.
05:52
The secondtweede thing is that what talkingpratend about the vaginavagina did
99
328000
4000
Het tweede effect van praten over de vagina,
05:56
is it openedgeopend this doordeur- whichwelke allowedtoegestaan me to see
100
332000
3000
is dat het een deur opende waardoor ik
05:59
that there was a way to servedienen the worldwereld- to make it better.
101
335000
3000
een manier kon zien om de wereld een dienst te bewijzen.
06:02
And that's where the deepestdiepste happinessgeluk has actuallywerkelijk come from.
102
338000
4000
Dat heeft het diepste geluk opgeleverd.
06:06
And the thirdderde principlebeginsel of happinessgeluk, whichwelke I've realizedrealiseerde recentlykort geleden.
103
342000
4000
Het derde geluksprincipe besef ik nog maar kort.
06:10
EightAcht yearsjaar agogeleden, this momentumstuwkracht and this energyenergie, this "V-waveV-Golf" startedbegonnen --
104
346000
4000
Acht jaar geleden begon dit momentum, deze energie, deze "V-golf".
06:14
and I can only describebeschrijven it as a "V-waveV-Golf" because, to be honesteerlijk,
105
350000
3000
Ik kan het alleen als een "V-golf" beschrijven, omdat ik het
06:17
I really don't understandbegrijpen it completelyhelemaal; I feel at the serviceservice of it.
106
353000
4000
eerlijk gezegd niet helemaal begrijp. Ik sta ten dienste ervan.
06:21
But this waveGolf startedbegonnen, and if I questionvraag the waveGolf,
107
357000
3000
De golf is gestart. Als ik de golf in vraag zou stellen,
06:24
or try to stop the waveGolf or look back at the waveGolf,
108
360000
3000
of zou proberen de golf te stoppen, of erop terugkijk,
06:27
I oftenvaak have the experienceervaring of whiplashwhiplash
109
363000
3000
dan ervaar ik een whiplash
06:30
or the potentialpotentieel of my necknek breakingbreken. But if I go with the waveGolf,
110
366000
4000
waarbij mijn nek kan breken. Als ik meega op de golf,
06:34
and I trustvertrouwen the waveGolf and I moveverhuizing with the waveGolf, I go to the nextvolgende placeplaats,
111
370000
3000
en de golf vertrouw, en met de golf beweeg, dan bereik ik de volgende plek.
06:37
and it happensgebeurt logicallylogischerwijze and organicallyorganisch and truthfullyEerlijk.
112
373000
3000
Dat gebeurt logisch, organisch en waarachtig.
06:40
And I startedbegonnen this piecestuk, particularlyvooral with storiesverhalen and narrativesverhalen,
113
376000
6000
Ik begon dit stuk met verhalen en vertellingen.
06:46
and I was talkingpratend to one womanvrouw and that led to anothereen ander womanvrouw
114
382000
3000
Ik praatte met een vrouw, dat bracht me naar een andere vrouw,
06:49
and that led to anothereen ander womanvrouw, and then I wroteschreef those storiesverhalen down
115
385000
4000
die weer naar een andere, en toen schreef ik de verhalen op
06:53
and I put them out in frontvoorkant of other people.
116
389000
2000
en legde ze voor aan andere mensen.
06:55
And everyelk singlesingle time I did the showtonen at the beginningbegin,
117
391000
2000
In het begin gebeurde het bij elke show die ik gaf
06:57
womenvrouw would literallyletterlijk linelijn up after the showtonen
118
393000
3000
dat vrouwen letterlijk in de rij stonden na de show
07:00
because they wanted to tell me theirhun storiesverhalen.
119
396000
3000
omdat ze mij hun verhalen wilden vertellen.
07:03
And at first I thought, "Oh great, I'll hearhoren about wonderfulprachtig orgasmsorgasmes,
120
399000
2000
Eerst dacht ik: "Fantastisch, ik zal horen over heerlijke orgasmes,
07:05
and great sexseks liveslevens, and how womenvrouw love theirhun vaginasvagina."
121
401000
4000
geweldige sekslevens en de liefde van vrouwen voor hun vagina."
07:09
But in factfeit, that's not what womenvrouw linedgevoerde up to tell me.
122
405000
3000
In werkelijkheid was dat niet waarvoor ze in de rij stonden.
07:12
What womenvrouw linedgevoerde up to tell me was how they were rapedverkracht,
123
408000
3000
Ze stonden in de rij om me te vertellen hoe ze verkracht waren,
07:15
and how they were batteredgehavend, and how they were beatengeslagen,
124
411000
3000
en mishandeld, en geslagen,
07:18
and how they were gang-rapedVerkracht in parkingparkeren lots,
125
414000
2000
over groepsverkrachtingen in parkings,
07:20
and how they were incestedincested by theirhun unclesooms.
126
416000
2000
en incest door hun ooms.
07:22
And I wanted to stop doing the "VaginaVagina MonologuesMonologen"
127
418000
3000
Ik wilde stoppen met de Vaginamonologen
07:25
because it feltvoelde too dauntingontmoedigend. I feltvoelde like a waroorlog photographerfotograaf
128
421000
3000
omdat het te overweldigend was. Ik voelde me een oorlogsfotograaf
07:28
who takes picturesafbeeldingen of terribleverschrikkelijk eventsevents, but doesn't interveneingrijpen on theirhun behalfnamens.
129
424000
4000
die foto's van vreselijke dingen neemt, maar er niets aan doet.
07:32
And so in 1997, I said, "Let's get womenvrouw togethersamen.
130
428000
4000
Dus zei ik in 1997: "Laten we vrouwen samenbrengen.
07:36
What could we do with this informationinformatie that all these womenvrouw are beingwezen violatedgeschonden?"
131
432000
5000
Wat kunnen we doen met deze informatie over al die mishandelde vrouwen?
07:41
And it turnedgedraaid out, after thinkinghet denken and investigatingonderzoeken,
132
437000
4000
Het bleek, na denkwerk en onderzoek,
07:45
that I discoveredontdekt -- and the UNVERENIGDE NATIES has actuallywerkelijk said this recentlykort geleden --
133
441000
3000
dat ik ontdekte -- en de VN heeft het recent bevestigd --
07:48
that one out of everyelk threedrie womenvrouw on this planetplaneet
134
444000
3000
dat één op drie vrouwen op deze planeet
07:51
will be beatengeslagen or rapedverkracht in her lifetimelevenslang.
135
447000
3000
tijdens haar leven geslagen of verkracht zal worden.
07:54
That's essentiallyin wezen a gendergeslacht; that's essentiallyin wezen a resourcehulpbron of the planetplaneet, whichwelke is womenvrouw.
136
450000
5000
Dat gaat over een geslacht dat dé bron is voor de planeet, namelijk vrouwen.
07:59
So in 1997 we got all these incredibleongelooflijk womenvrouw togethersamen and we said,
137
455000
3000
In 1997 brachten we al deze ongelooflijke vrouwen samen en zeiden:
08:02
"How can we use the playspelen, this energyenergie, to stop violencegeweld againsttegen womenvrouw?"
138
458000
5000
"Hoe kunnen we het stuk, deze energie, gebruiken om geweld tegen vrouwen te stoppen?"
08:07
And we put on one eventevenement in NewNieuw YorkYork CityStad, in the theatertheater,
139
463000
2000
We organiseerden een evenement in het theater van New York City.
08:09
and all these great actorsacteurs camekwam -- from SusanSusan SarandonSarandon,
140
465000
3000
Er kwamen grote actrices -- van Susan Sarandon
08:12
to GlennGlenn CloseSluiten, to WhoopiWhoopi GoldbergGoldberg -- and we did one performanceprestatie
141
468000
3000
tot Glenn Close en Whoopi Gholdberg. Eén opvoering
08:15
on one eveningavond, and that catalyzedgekatalyseerd this waveGolf, this energyenergie.
142
471000
6000
op een avond bracht deze golf op gang, deze energie.
08:21
And withinbinnen fivevijf yearsjaar, this extraordinarybuitengewoon thing beganbegon to happengebeuren.
143
477000
4000
Binnen de vijf jaar begon iets uitzonderlijks voor te vallen.
08:25
One womanvrouw tooknam that energyenergie and she said, "I want to bringbrengen this waveGolf,
144
481000
4000
Een vrouw nam deze energie op en zei: "Ik wil deze golf,
08:29
this energyenergie, to collegecollege campusescampussen," and so she tooknam the playspelen
145
485000
4000
deze energie naar de universiteitscampussen brengen." Ze nam het stuk
08:33
and she said, "Let's use the playspelen and have performancesperformances of the playspelen
146
489000
3000
en zei: "Laten we het stuk gebruiken en het één keer per jaar
08:36
onceeen keer a yearjaar, where we can raiseverhogen moneygeld to stop violencegeweld againsttegen womenvrouw
147
492000
3000
opvoeren. Zo halen we geld op om geweld tegen vrouwen te stoppen
08:39
in locallokaal communitiesgemeenschappen all around the worldwereld-."
148
495000
3000
in lokale gemeenschappen over de hele wereld."
08:42
And in one yearjaar, it wentgegaan to 50 collegeshogescholen, and then it expandeduitgebreid.
149
498000
3000
In één jaar tijd bereikte het 50 universiteiten. Het breidde zich uit.
08:45
And over the courseCursus of the last sixzes yearsjaar, it's spreadverspreiding
150
501000
3000
De jongste zes jaar heeft het zich verspreid
08:48
and it's spreadverspreiding and it's spreadverspreiding and it's spreadverspreiding around the worldwereld-.
151
504000
3000
en verspreid en verspreid over de hele wereld.
08:51
What I have learnedgeleerd is two things. One: that the epidemicepidemie
152
507000
6000
Ik heb twee dingen geleerd. Eén: de epidemie
08:57
of violencegeweld towardsnaar womenvrouw is shockingschokkend; it's globalglobaal;
153
513000
4000
van geweld tegen vrouwen is schokkend. Ze is globaal.
09:01
it is so profounddiepgaand and it is so devastatingverwoestende,
154
517000
2000
Ze is zo diep en vernietigend,
09:03
and it is so in everyelk little pocketzak- of everyelk little craterkrater,
155
519000
3000
zo in elk hoekje van elke kleine krater
09:06
of everyelk little societymaatschappij, that we don't even recognizeherken it
156
522000
2000
van elke kleine maatschappij dat we ze zelfs niet herkennen,
09:08
because it's becomeworden ordinarygewoon. This journeyreis has takeningenomen me to AfghanistanAfghanistan,
157
524000
6000
omdat ze gewoontjes is geworden. Deze reis heeft me naar Afghanistan gebracht,
09:14
where I had the extraordinarybuitengewoon honoreer and privilegevoorrecht to go into
158
530000
5000
waar ik de uitzonderlijke eer en het privilege had om te reizen
09:19
partsonderdelen of AfghanistanAfghanistan underonder the TalibanTaliban -- I was dressedgekleed in a burqaboerka --
159
535000
3000
naar delen van Afghanistan onder te Taliban -- ik droeg een boerka.
09:22
and I wentgegaan in with an extraordinarybuitengewoon groupgroep calledriep the
160
538000
3000
Ik ging erheen met een uitzonderlijke groep,
09:25
RevolutionaryRevolutionair AssociationVereniging of the WomenVrouwen of AfghanistanAfghanistan,
161
541000
3000
de Revolutionaire Vereniging van Afghaanse Vrouwen.
09:28
and I saw firsthanduit de eerste hand how womenvrouw had been strippedgestript
162
544000
3000
Ik zag met eigen ogen hoe vrouwen waren beroofd
09:31
of everyelk singlesingle right that was possiblemogelijk to stripstrip womenvrouw of --
163
547000
4000
van elk recht waarvan je een vrouw kan beroven.
09:35
from beingwezen educatedgeleerd, to beingwezen employedin dienst, to beingwezen
164
551000
4000
Onderwijs krijgen, werk hebben,
09:39
actuallywerkelijk allowedtoegestaan to eateten iceijs- creamroom.
165
555000
2000
de toelating hebben om een ijsje te eten.
09:41
For those of you who don't know it, it was illegalonwettig to eateten iceijs- creamroom underonder the TalibanTaliban.
166
557000
3000
Voor wie het niet wist, onder de Taliban was het eten van een ijsje verboden.
09:44
And I actuallywerkelijk saw and metleerde kennen womenvrouw who had been floggedgegeseld
167
560000
4000
Ik zag en ontmoette vrouwen die zweepslagen hadden gekregen
09:48
by beingwezen caughtgevangen eatingaan het eten vanillavanille iceijs- creamroom.
168
564000
3000
omdat ze betrapt waren op het eten van een vanille-ijsje.
09:51
And I was takeningenomen to the secretgeheim iceijs- cream-eatingcream-eating placeplaats in a little townstad-,
169
567000
4000
Ze namen me mee naar de geheime ijsjeseetplek in een kleine stad.
09:55
where we wentgegaan to a back roomkamer, and womenvrouw were seatedgezeten
170
571000
3000
We gingen naar een achterkamertje. De vrouwen gingen zitten.
09:58
and a curtaingordijn was pulledgetrokken around us, and they were servedgeserveerd vanillavanille iceijs- creamroom.
171
574000
4000
Er werd een gordijn om ons dichtgetrokken, en we kregen vanilla-ijs.
10:02
And womenvrouw liftedopgeheven theirhun burqasboerka and ateaten this iceijs- creamroom,
172
578000
3000
De vrouwen lichtten hun boerka's op en aten het ijs.
10:05
and I don't think I ever understoodbegrijpelijk pleasuregenoegen untiltot that momentmoment,
173
581000
3000
Ik denk dat ik tot op dat moment geen notie had van genot,
10:08
and how womenvrouw have foundgevonden a way to keep theirhun pleasuregenoegen alivelevend.
174
584000
4000
en hoe vrouwen een manier vonden om hun genot in leven te houden.
10:12
It has takeningenomen me, this journeyreis, to IslamabadIslamabad, where I have
175
588000
3000
Deze reis bracht me naar Islamabad, waar ik
10:15
witnessedgetuige and metleerde kennen womenvrouw with theirhun facesgezichten meltedgesmolten off.
176
591000
3000
vrouwen zag wiens gezicht eraf gesmolten was.
10:18
It has takeningenomen me to JuarezJuarez, MexicoMexico, where I was a weekweek agogeleden,
177
594000
4000
Ik ging naar Juarez, Mexico, waar ik vorige week was.
10:22
where I have literallyletterlijk been there in parkingparkeren lots
178
598000
3000
Ik was letterlijk in parkings
10:25
where bonesbeenderen of womenvrouw have washedgewassen up and been dumpedgedumpt
179
601000
3000
waar vrouwenbeenderen aanspoelden en gedumpt waren
10:28
nextvolgende to Coca-ColaCoca-Cola bottlesflessen.
180
604000
3000
naast colaflesjes.
10:31
It has takeningenomen me to universitiesuniversiteiten
181
607000
2000
Ik ging naar universiteiten
10:33
all over this countryland where girlsmeisjes are date-raped-Date verkracht and druggedgedrogeerd.
182
609000
3000
over het hele land, waar meisjes verdoofd en ge-dateraped worden.
10:36
I have seengezien terribleverschrikkelijk, terribleverschrikkelijk, terribleverschrikkelijk violencegeweld.
183
612000
4000
Ik heb vreselijk, vreselijk, vreselijk geweld gezien.
10:40
But I have alsoook recognizederkend, in the courseCursus of seeingziend that violencegeweld,
184
616000
4000
Maar bij het zien van dat geweld, heb ik ook erkend
10:44
that beingwezen in the facegezicht of things and seeingziend actuallywerkelijk
185
620000
3000
dat de dingen onder ogen zien, en zien
10:47
what's in frontvoorkant of us is the antidotetegengif to depressiondepressie and to a feelinggevoel
186
623000
6000
wat er aan de hand is, het middel is tegen depressie en tegen het gevoel
10:53
that one is worthlesswaardeloos and has no valuewaarde.
187
629000
2000
dat je waardeloos bent.
10:55
Because before the "VaginaVagina MonologuesMonologen,"
188
631000
2000
Voor de Vaginamonologen
10:57
I will say that 80 percentprocent of my consciousnessbewustzijn was closedGesloten off
189
633000
3000
zou ik zeggen dat 80% van mijn bewustzijn, afgesloten was
11:00
to what was really going on in this realityrealiteit.
190
636000
3000
voor wat er echt gebeurt in deze realiteit.
11:03
And that closing-offafscherming closedGesloten off my vitalityvitaliteit and my life energyenergie.
191
639000
5000
Door dit af te sluiten, sloot ik ook mijn vitaliteit en levensenergie af.
11:08
What has alsoook happenedgebeurd is in the courseCursus of these travelsreizen --
192
644000
2000
Wat er verder gebeurde tijdens deze reizen --
11:10
and it's been an extraordinarybuitengewoon thing -- is that everyelk singlesingle placeplaats
193
646000
4000
echt een uitzonderlijk gebeuren -- is dat ik op elke plek
11:14
that I have goneweg to in the worldwereld-, I have metleerde kennen a newnieuwe speciessoorten.
194
650000
3000
waar ik kwam op de wereld, een nieuwe soort heb ontmoet.
11:17
And I really love hearinggehoor about all these speciessoorten at the bottombodem of the seazee.
195
653000
4000
Ik hoor graag vertellen over de soorten op de bodem van de zee.
11:21
And I was thinkinghet denken about how beingwezen with these
196
657000
2000
Ik dacht na hoe het is om te vertoeven bij deze
11:23
extraordinarybuitengewoon people on this particularbijzonder panelpaneel
197
659000
3000
uitzonderlijke mensen op dit bijzondere panel.
11:26
that it's beneathonder, beyondvoorbij, and betweentussen,
198
662000
3000
Het gaat hier over "lager, verder en ertussen",
11:29
and the vaginavagina kindsoort of fitspast bij into all those categoriescategorieën.
199
665000
3000
en de vagina past in zowat al deze categorieën.
11:32
(LaughterGelach)
200
668000
1000
(Gelach)
11:33
But one of the things I've seengezien is this speciessoorten --
201
669000
3000
Eén van de dingen die ik heb gezien, is een soort --
11:36
and it is a speciessoorten, and it is a newnieuwe paradigmparadigma,
202
672000
3000
een nieuw paradigma,
11:39
and it doesn't get reportedgerapporteerd in the presspers or in the mediamedia
203
675000
2000
waarover niet bericht wordt in de pers of in de media.
11:41
because I don't think good newsnieuws ever is newsnieuws,
204
677000
4000
Want goed nieuws is nooit nieuws.
11:45
and I don't think people who are transformingtransformeren the planetplaneet
205
681000
2000
Mensen die de planeet veranderen
11:47
are what getskrijgt the ratingsratings on TVTV showsshows.
206
683000
3000
zijn niet diegenen die de beste waarderingscijfers krijgen op TV.
11:50
But everyelk singlesingle countryland I have been to -- and in the last sixzes yearsjaar
207
686000
3000
In elk land waar ik ben geweest -- de afgelopen 6 jaren
11:53
I've been to about 45 countrieslanden, and manyveel tinyklein little villagesdorpen and citiessteden and townssteden --
208
689000
5000
waren dat ongeveer 45 landen, en vele kleine dorpjes en steden --
11:58
I have seengezien something what I've come to call "vaginavagina warriorskrijgers."
209
694000
4000
heb ik wat ik "vaginakrijgers" noem gezien.
12:02
A "vaginavagina warriorkrijger" is a womanvrouw, or a vagina-friendlyde vagina-friendly man,
210
698000
4000
Een vaginakrijger is een vrouw, of een vaginavriendelijke man,
12:06
who has witnessedgetuige incredibleongelooflijk violencegeweld or sufferedleed it,
211
702000
4000
die ongelooflijk geweld heeft gezien of ervaren.
12:10
and ratherliever than gettingkrijgen an AK-AK-47 or a weaponwapen of massmassa- destructionverwoesting
212
706000
4000
Liever dan zich een AK-47 te zoeken of een massavernietigingswapen
12:14
or a machetemachete, they holdhouden the violencegeweld in theirhun bodieslichamen;
213
710000
5000
of een machete, houden ze het geweld vast in hun lichaam.
12:19
they grievetreuren it; they experienceervaring it; and then they go out and devotewijden
214
715000
5000
Ze betreuren het, ze ervaren het, en dan gaan ze naar buiten
12:24
theirhun liveslevens to makingmaking sure it doesn't happengebeuren to anybodyiemand elseanders.
215
720000
4000
om hun leven te wijden aan voorkomen dat anderen hetzelfde overkomt.
12:28
I have metleerde kennen these womenvrouw everywhereoveral on the planetplaneet.
216
724000
3000
Ik heb deze vrouwen overal op deze planeet ontmoet.
12:31
And I want to tell a fewweinig storiesverhalen because I believe that
217
727000
2000
Ik wil een paar verhalen vertellen, omdat ik geloof dat
12:33
storiesverhalen are the way that we transmitoverdragen informationinformatie,
218
729000
3000
we met verhalen informatie overbrengen,
12:36
where it goesgaat into our bodieslichamen. And I think that one of the things
219
732000
3000
die in ons lichaam terechtkomt. Volgens mij is één van de
12:39
about beingwezen at TEDTED that's been very interestinginteressant
220
735000
3000
interessante dingen aan op TED zijn,
12:42
is that I liveleven in my bodylichaam a lot, and I don't liveleven in my headhoofd very much anymoremeer.
221
738000
4000
dat ik veel in mijn lichaam leef, en nog weinig in mijn hoofd.
12:46
And this is a very headykoppig placeplaats.
222
742000
2000
Dit is een erg hoofdelijke plek.
12:48
And it's been really interestinginteressant to be in my headhoofd
223
744000
3000
Het is heel interessant geweest om in mijn hoofd te leven.
12:51
for the last two daysdagen; I've been very disorientedgedesoriënteerd --
224
747000
2000
De afgelopen twee dagen was ik nogal gedesoriëntieerd.
12:53
(LaughterGelach)
225
749000
1000
(Gelach)
12:54
because I think the worldwereld-, the V-worldV-wereld, is very much in your bodylichaam.
226
750000
4000
Want de V-wereld zit volgens mij erg in je lichaam.
12:58
It's a bodylichaam worldwereld-, and the speciessoorten really existsbestaat in the bodylichaam,
227
754000
4000
Het is een lichaamswereld. De soort bestaat in het lichaam.
13:02
and I think there's a realecht significancebetekenis in us
228
758000
2000
Volgens mij is het echt significant dat we
13:04
attachingVastmaken our bodieslichamen to our headshoofden -- that that separationscheiding
229
760000
3000
ons lichaam aan ons hoofd bevestigen. Die scheiding
13:07
has createdaangemaakt a divideverdelen that is oftenvaak separatingscheiden purposedoel from intentvoornemen.
230
763000
6000
heeft een kloof gecreëerd die bedoeling vaak van intentie scheidt.
13:13
And the connectionverbinding betweentussen bodylichaam and headhoofd oftenvaak bringsbrengt those things into unionunie.
231
769000
6000
De connectie tussen lichaam en hoofd verenigt die dingen weer.
13:19
I want to talk about threedrie particularbijzonder people
232
775000
2000
Ik wil over drie bijzondere mensen vertellen
13:21
that I've metleerde kennen, vaginavagina warriorskrijgers, who really transformedgetransformeerd my understandingbegrip
233
777000
4000
die ik heb ontmoet, vaginakrijgers die een transformatie betekenden van
13:25
of this wholegeheel principlebeginsel and speciessoorten,
234
781000
2000
mijn begrip van dit principe en deze soort.
13:27
and one is a womanvrouw namedgenaamd MarshaMarsha LopezLopez.
235
783000
3000
Eén vrouw heet Marsha Lopez.
13:30
MarshaMarsha LopezLopez was a womanvrouw I metleerde kennen in GuatemalaGuatemala.
236
786000
3000
Marsha Lopez is een vrouw die ik in Guatemala ontmoette.
13:33
She was 14 yearsjaar oldoud, and she was in a marriagehuwelijk
237
789000
3000
Ze was 14 jaar oud. Ze was getrouwd.
13:36
and her husbandman was beatingpak slaag her on a regularregelmatig basisbasis,
238
792000
3000
Haar echtgenoot mishandelde haar regelmatig.
13:39
and she couldn'tkon het niet get out because she was addictedverslaafd to the relationshipverhouding
239
795000
4000
Ze kon niet ontsnappen, omdat ze verslaafd was aan de relatie
13:43
and she had no moneygeld. Her sisterzus was youngerjonger than her
240
799000
3000
en geen geld had. Haar zusje was jonger dan zij.
13:46
and she appliedtoegepast -- we had a "stop rapeverkrachting" contestwedstrijd a fewweinig yearsjaar agogeleden in NewNieuw YorkYork --
241
802000
5000
Enkele jaren geleden hielden we een "stop verkrachting"-wedstrijd in New York.
13:51
and she appliedtoegepast, hopinghoop that she would becomeworden a finalistfinalist
242
807000
3000
Het zusje deed mee, in de hoop dat ze finaliste zou worden
13:54
and she could bringbrengen her sisterzus.
243
810000
2000
en haar zus mocht meebrengen.
13:56
She did becomeworden a finalistfinalist; she broughtbracht MarshaMarsha to NewNieuw YorkYork.
244
812000
4000
Ze haalde de finale en ze bracht Marsha naar New York.
14:00
And at that time we did this extraordinarybuitengewoon V-DayV-Day
245
816000
2000
Toen hielden we een uitzonderlijke V-Dag
14:02
at MadisonMadison SquarePlein GardenTuin where we solduitverkocht out the entiregeheel testosterone-filled-Testosteron gevulde domekoepel,
246
818000
5000
op Madison Square Garden. De hele dome vol testosteron was uitverkocht.
14:07
18,000 people standingstaand up to say
247
823000
2000
18.000 mensen stonden op om
14:09
"yes" to vaginasvagina, whichwelke was really a prettymooi incredibleongelooflijk transformationtransformatie.
248
825000
4000
"ja" te zeggen tegen vagina's, wat een ongelooflijke transformatie was.
14:13
And she camekwam, and she witnessedgetuige this, and she decidedbeslist
249
829000
3000
Ze kwam, ze zag dit en ze besloot
14:16
that she would go back and leavehet verlof her husbandman,
250
832000
2000
terug te gaan, haar echtgenoot te verlaten
14:18
and that she would bringbrengen V-DayV-Day to GuatemalaGuatemala.
251
834000
2000
en V-Dag naar Guatemala te brengen.
14:20
She was 21 yearsjaar oldoud. I wentgegaan to GuatemalaGuatemala and she had solduitverkocht out
252
836000
4000
Ze was 21 jaar oud. Ik ging naar Guatemala, en ze had het Nationaal
14:24
the NationalNationale TheaterTheater of GuatemalaGuatemala.
253
840000
3000
Theater van Guatemala helemaal uitverkocht.
14:27
And I watchedbekeken her walklopen up on stagestadium in her redrood shortkort dressjurk, and highhoog heelshakken,
254
843000
5000
Ik zag haar het podium opkomen in haar korte rode jurkje, hoge hakken,
14:32
and she stoodstond there and she said, "My namenaam is MarshaMarsha.
255
848000
2000
en ze stond daar en zei: "Ik heet Marsha.
14:34
I was beatengeslagen by my husbandman for fivevijf yearsjaar.
256
850000
4000
Ik werd vijf jaar lang geslagen door mijn man.
14:38
He almostbijna murderedvermoord me. I left and you can too."
257
854000
3000
Hij vermoordde mij bijna. Ik ben weggegaan. Dat kan jij ook."
14:41
And the entiregeheel 2,000 people wentgegaan absolutelyAbsoluut crazygek.
258
857000
4000
De 2.000 aanwezigen gingen door het dak.
14:45
There's a womanvrouw namedgenaamd EstherEsther ChavezChavez
259
861000
2000
Er is een vrouw genaamd Esther Chavez
14:47
who I metleerde kennen in JuarezJuarez, MexicoMexico. And EstherEsther ChavezChavez
260
863000
3000
die ik ontmoette in Juarez, Mexico. Esther Chavez
14:50
was a brilliantbriljant accountantaccountant in MexicoMexico CityStad; she was 72 yearsjaar oldoud;
261
866000
3000
was een briljante accountant in Mexico City. Ze was 72 jaar
14:53
and she was planningplanning to retiremet pensioen gaan.
262
869000
2000
en was van plan met pensioen te gaan.
14:55
She wentgegaan to JuarezJuarez to take carezorg of an ailingziekelijk aunttante, and over the courseCursus of it,
263
871000
5000
Ze ging naar Juarez om voor een zieke tante te zorgen. Terwijl ze dat deed,
15:00
she beganbegon to discoverontdekken what was happeninggebeurtenis to the murderedvermoord
264
876000
2000
begon ze te ontrafelen wat er gebeurde met de vermoorde
15:02
and disappearedverdwenen womenvrouw of JuarezJuarez.
265
878000
3000
en verdwenen vrouwen uit Juarez.
15:05
She gavegaf up her life; she movedverhuisd to JuarezJuarez;
266
881000
3000
Ze gaf haar leven op. Ze verhuisde naar Juarez.
15:08
she startedbegonnen to writeschrijven the storiesverhalen whichwelke documentedgedocumenteerd the disappearedverdwenen womenvrouw.
267
884000
4000
Ze begon de verhalen te schrijven die de verdwenen vrouwen beschreven.
15:12
300 womenvrouw have disappearedverdwenen
268
888000
2000
300 vrouwen zijn verdwenen
15:14
in a bordergrens townstad- because they're brownbruin and poorarm.
269
890000
2000
in een grensstad omdat ze bruin en arm zijn.
15:16
There has been no responseantwoord to the disappearanceverdwijning,
270
892000
2000
Er is geen reactie geweest op de verdwijning.
15:18
and not one personpersoon has been heldheld accountableverantwoordelijk.
271
894000
2000
Niet één mens is verantwoordelijk gesteld.
15:20
She beganbegon to documentdocument it; she openedgeopend a centercentrum calledriep CasaCasa AmigaAmiga;
272
896000
5000
Ze begon te documenteren. Ze opende een centrum genaamd "Casa Amiga".
15:25
and in sixzes yearsjaar, she has literallyletterlijk broughtbracht this
273
901000
2000
Op zes jaar tijd heeft ze de wereld
15:27
to the consciousnessbewustzijn of the worldwereld-.
274
903000
2000
letterlijk een geweten geschopt.
15:29
We were there a weekweek agogeleden, when there were 7,000 people on the streetstraat,
275
905000
3000
We waren er een week geleden. Er waren 7.000 mensen op de straat.
15:32
and it was trulywerkelijk a miraclewonder. And as we walkedwandelde throughdoor the streetsstraten,
276
908000
4000
Het was een wonder. Terwijl we door de straten liepen,
15:36
the people of JuarezJuarez, who normallynormaal don't even come into the streetsstraten
277
912000
3000
stonden de mensen uit Juarez, die normaal zelfs niet op straat komen,
15:39
because the streetsstraten are so dangerousgevaarlijk, literallyletterlijk stoodstond there and weptgeweend
278
915000
3000
omdat de straten zo gevaarlijk zijn, daar letterlijk te wenen,
15:42
to see that other people from the worldwereld- had showedtoonden up
279
918000
3000
toen ze zagen dat andere mensen uit de wereld waren opgedaagd
15:45
for that particularbijzonder communitygemeenschap.
280
921000
3000
ten voordele van die specifieke gemeenschap.
15:48
There's anothereen ander womanvrouw namedgenaamd AgnesAgnes. And AgnesAgnes, for me,
281
924000
4000
Er is nog een vrouw, Agnes. Voor mij is Agnes
15:52
epitomizesbelichaamt what a vaginavagina warriorkrijger is.
282
928000
2000
de essentie van wat een vaginakrijger is.
15:54
I metleerde kennen her threedrie yearsjaar agogeleden in KenyaKenia. And AgnesAgnes was mutilatedverminkt as a little girlmeisje,
283
930000
6000
Ik ontmoette haar drie jaar geleden in Kenya. Agnes was verminkt als meisje.
16:00
she was circumcisedbesneden againsttegen her will
284
936000
2000
Ze werd tegen haar wil besneden
16:02
when she was 10 yearsjaar oldoud, and she really madegemaakt a decisionbesluit
285
938000
4000
toen ze 10 jaar oud was. Ze nam de beslissing
16:06
that she didn't want this practicepraktijk to continuevoortzetten anymoremeer in her communitygemeenschap.
286
942000
4000
dat ze niet wilde dat deze praktijk bleef bestaan in haar gemeenschap.
16:10
So when she got olderouder she createdaangemaakt this incredibleongelooflijk thing:
287
946000
3000
Toen ze ouder werd, maakte ze dit ongelooflijke ding.
16:13
it's an anatomicalanatomisch sculpturebeeldhouwwerk of a woman'svrouw's bodylichaam; it's halfvoor de helft a woman'svrouw's bodylichaam.
288
949000
5000
Het is een anatomische sculptuur van het lichaam van een vrouw, een half lichaam.
16:18
And she walkedwandelde throughdoor the RiftRift ValleyVallei, and she had
289
954000
3000
Ze liep door de Riftvallei. Ze had
16:21
vaginavagina and vaginavagina replacementvervanging partsonderdelen where she would teachonderwijzen
290
957000
3000
een vagina en vagina-vervangstukken. Ze leerde
16:24
girlsmeisjes and parentsouders and boysjongens and girlsmeisjes what a healthygezond vaginavagina lookslooks like,
291
960000
4000
meisjes en ouders en jongens en meisjes hoe een gezonde vagina eruit ziet,
16:28
and what a mutilatedverminkt vaginavagina lookslooks like. And in the courseCursus of her travelreizen
292
964000
4000
en hoe een verminkte vagina eruit ziet. Tijdens haar reizen
16:32
she walkedwandelde literallyletterlijk for eightacht yearsjaar throughdoor the RiftRift ValleyVallei,
293
968000
3000
liep ze letterlijk acht jaar lang door de Riftvallei,
16:35
throughdoor duststof, throughdoor sleepingslapen on the groundgrond -- because the MasaisMasais are nomadsnomaden,
294
971000
4000
in het stof. Ze sliep op de grond, want de Masai zijn nomaden.
16:39
and she would literallyletterlijk have to find them, and they would moveverhuizing,
295
975000
4000
Ze moest ze letterlijk vinden. Ze verhuisden,
16:43
and she would find them again. She savedgered 1,500 girlsmeisjes from beingwezen cutbesnoeiing.
296
979000
5000
en ze vond ze opnieuw. Ze redde 1.500 meisjes van de verminking.
16:48
And in that time she createdaangemaakt an alternativealternatief ritualritueel whichwelke involvedbetrokken
297
984000
3000
In die tijd creëerde ze een alternatief ritueel, een overgangsritueel
16:51
girlsmeisjes comingkomt eraan of ageleeftijd withoutzonder the cutbesnoeiing.
298
987000
3000
voor meisjes zonder besnijdenis.
16:54
When we metleerde kennen her threedrie yearsjaar agogeleden,
299
990000
2000
Toen we haar drie jaar geleden ontmoetten,
16:56
we said, "What could V-DayV-Day do for you?"
300
992000
2000
zeiden we: "Wat kan V-dag voor je doen?"
16:58
And she said, "Well, if you got me a JeepJeep, I could get around a lot fastersneller."
301
994000
3000
Ze zei: "Als je me een Jeep bezorgde, zou ik sneller rondkomen."
17:01
(LaughterGelach)
302
997000
1000
(Gelach)
17:02
So we boughtkocht her a JeepJeep. And in the yearjaar that she had the JeepJeep,
303
998000
3000
Dus kochten we haar een Jeep. In het jaar waarin ze de Jeep kreeg,
17:05
she savedgered 4,500 girlsmeisjes from beingwezen cutbesnoeiing. So then we said to her,
304
1001000
4000
redde ze 4.500 meisjes van de besnijdenis. Toen zeiden we:
17:09
"AgnesAgnes, well, what elseanders could we do for you?" And she said,
305
1005000
2000
"Agnes, wat kunnen we nog voor je doen?" Ze zei:
17:11
"Well, EveEve, you know, if you gavegaf me some moneygeld,
306
1007000
2000
"Eve, weet je, als je mij wat geld gaf,
17:13
I could openOpen a househuis and girlsmeisjes could runrennen away and they could be savedgered."
307
1009000
4000
zou ik een huis kunnen openen en zouden meisjes kunnen weglopen en gered worden."
17:17
And I want to tell this little storyverhaal about my owneigen beginningsbegin
308
1013000
3000
Ik wil dit verhaaltje vertellen over mijn eigen begin,
17:20
because it's very interrelatedsamenhangende to happinessgeluk and AgnesAgnes.
309
1016000
4000
want het heeft veel te maken met geluk, en met Agnes.
17:24
When I was a little girlmeisje -- and I grewgroeide up
310
1020000
3000
Toen ik een klein meisje was -- ik groeide op
17:27
in a wealthyrijk communitygemeenschap; it was an upper-middlehogere middenklasse classklasse whitewit communitygemeenschap,
311
1023000
4000
in een rijk milieu, de blanke hogere middenklasse --
17:31
and it had all the trappingstooi
312
1027000
2000
met alle valkuilen
17:33
and the lookslooks of a perfectlyvolmaakt niceleuk, wonderfulprachtig, great life.
313
1029000
5000
en het uitzicht op een keurig, prachtig, fantastisch leven.
17:38
And everyoneiedereen was supposedvermeend to be happygelukkig in that communitygemeenschap
314
1034000
3000
Iedereen werd verondersteld gelukkig te zijn in die gemeenschap.
17:41
and, in factfeit, my life was hellhel. I livedleefden with an alcoholicalcoholisch fathervader
315
1037000
3000
Maar mijn leven was een hel. Mijn vader was alcoholicus
17:44
who beatovertreffen me and molestedgemolesteerd me, and it was all insidebinnen that.
316
1040000
3000
en sloeg en mishandelde me. Dat zat allemaal vanbinnen.
17:47
And always as a childkind I had this fantasyfantasie that somebodyiemand would come and rescueredden me.
317
1043000
5000
Als kind had ik altijd die droom dat iemand me zou kunnen redden.
17:52
And I actuallywerkelijk madegemaakt up a little characterkarakter whosewaarvan namenaam was MrMijnheer. AlligatorAlligator,
318
1048000
3000
Ik fantaseerde over een personage dat Meneer Alligator heette.
17:55
and I would call him up when things got really badslecht,
319
1051000
3000
Ik belde hem als het echt te bar werd.
17:58
and I would say it was time to come and pickplukken me up.
320
1054000
2000
Ik zei dat het tijd was om me te komen oppikken.
18:00
And I would go and packpak a little bagzak and I would wait for MrMijnheer. AlligatorAlligator to come.
321
1056000
4000
Ik pakte mijn koffertje en wachtte op de komst van Meneer Alligator.
18:04
Now, MrMijnheer. AlligatorAlligator never did come,
322
1060000
2000
Meneer Alligator kwam nooit,
18:06
but the ideaidee of MrMijnheer. AlligatorAlligator comingkomt eraan actuallywerkelijk savedgered my sanitygeestelijke gezondheid
323
1062000
5000
maar de gedachte aan de komst van Meneer Alligator hield me gezond
18:11
and madegemaakt it OK for me to keep going because I believedgeloofde,
324
1067000
2000
en zorgde dat ik verder kon. Want ik geloofde
18:13
in the distanceafstand, there would be someoneiemand comingkomt eraan to rescueredden me.
325
1069000
4000
dat in de verte iemand op komst was om me te redden.
18:17
CutKnippen to 40-some-odd-sommige oneven yearsjaar laterlater, we go to KenyaKenia,
326
1073000
4000
Over naar ongeveer 40 jaar later. We gaan naar Kenya.
18:21
and we're walkingwandelen, we arriveaankomen at the openingopening of this househuis --
327
1077000
4000
We lopen. We komen bij de opening van dit huis.
18:25
and AgnesAgnes hadn'thad niet let me come to the househuis for daysdagen
328
1081000
2000
Agnes had me al een paar dagen niet naar het huis laten komen
18:27
because they were preparingvoorbereidingen treffen this wholegeheel ritualritueel.
329
1083000
2000
omdat ze een ritueel voorbereidden.
18:29
And I want to tell you a great storyverhaal. When AgnesAgnes first startedbegonnen
330
1085000
3000
Ik wil jullie een mooi verhaal vertellen. Toen Agnes begon
18:32
fightingvechten to stop femalevrouw genitalgenitale mutilationverminking in her communitygemeenschap,
331
1088000
4000
met haar strijd tegen genitale verminking in haar gemeenschap,
18:36
she had becomeworden an outcastverschoppeling, and she was exiledverbannen and she was slanderedbelasterd,
332
1092000
3000
werd ze verstoten, verbannen en belasterd.
18:39
and the wholegeheel communitygemeenschap turnedgedraaid againsttegen her.
333
1095000
2000
De hele gemeenschap keerde zich tegen haar.
18:41
But, beingwezen a vaginavagina warriorkrijger, she keptgehouden going,
334
1097000
3000
Maar ze was een vaginakrijger, en ze zette door.
18:44
and she keptgehouden committingplegen herselfzichzelf to transformingtransformeren consciousnessbewustzijn.
335
1100000
3000
Ze bleef zich inzetten voor een omvorming van het bewustzijn.
18:47
And in the MasaiMasai communitygemeenschap, goatsgeiten and cowskoeien are the mostmeest valuedwaardevol possessionbezit.
336
1103000
5000
In de Masaigemeenschap zijn geiten en koeien het meest waardevolle bezit.
18:52
They're like the Mercedes-BenzMercedes-Benz of the RiftRift ValleyVallei.
337
1108000
4000
Ze zijn de Mercedessen van de Riftvallei.
18:56
And she said, two daysdagen before the househuis openedgeopend, two differentverschillend people
338
1112000
4000
Ze zei dat twee dagen voor de opening van het huis, twee verschillende mensen
19:00
arrivedaangekomen to give her a goatgeit eachelk, and she said to me,
339
1116000
3000
haar elk een geit waren komen aanbieden. Ze zei:
19:03
"I knewwist then that femalevrouw genitalgenitale mutilationverminking would endeinde one day in AfricaAfrika."
340
1119000
5000
"Toen wist ik dat genitale verminking van meisjes op een dag zou eindigen in Afrika."
19:08
AnywayHoe dan ook, we arrivedaangekomen, and when we arrivedaangekomen,
341
1124000
3000
Toen we aankwamen,
19:11
there were hundredshonderden of girlsmeisjes dressedgekleed in redrood, homemadeeigengemaakt dressesjurken --
342
1127000
4000
waren er honderden meisjes in het rood, in zelfgemaakte jurkjes --
19:15
whichwelke is the colorkleur of the MasaiMasai and the colorkleur of V-DayV-Day --
343
1131000
3000
rood is de kleur van de Masai en de kleur van V-Dag.
19:18
and they greetedbegroet us, and they had madegemaakt up these songssongs
344
1134000
3000
Ze begroetten ons. Ze hadden liedjes gemaakt
19:21
that they were singinghet zingen about the endeinde of sufferinglijden,
345
1137000
2000
over het einde van het lijden
19:23
and the endeinde of mutilationverminking, and they walkedwandelde us down the pathpad.
346
1139000
3000
en het einde van de verminking. Ze leidden ons langs het pad.
19:26
And it was a gorgeousprachtig day in the AfricanAfrikaanse sunzon,
347
1142000
2000
Het was een fantastische dag in de Afrikaanse zon.
19:28
and the duststof was flyingvliegend and the girlsmeisjes were dancingdansen,
348
1144000
3000
Het stof woei op. De meisjes dansten.
19:31
and there was this househuis, and it said, "V-DayV-Day SafeKluis HouseHuis for the GirlsMeisjes."
349
1147000
5000
Daar stond dat huis, met het opschrift "V-Dag Vluchthuis voor Meisjes".
19:36
And it hitraken me in that momentmoment that it had takeningenomen 47 yearsjaar,
350
1152000
5000
Op dat moment trof het me dat het 47 jaar had geduurd,
19:41
but that MrMijnheer. AlligatorAlligator had finallyTenslotte showngetoond up.
351
1157000
3000
maar dat Meneer Alligator eindelijk was opgedaagd.
19:44
And he'dhij zou showtonen up obviouslyduidelijk in a formformulier that it tooknam me a long time to understandbegrijpen,
352
1160000
5000
Hij was opgedaagd in een vorm die ik niet onmiddellijk had begrepen,
19:49
whichwelke is that when we give
353
1165000
3000
namelijk: als we in de wereld
19:52
in the worldwereld- what we want the mostmeest, we healgenezen the brokengebroken partdeel insidebinnen eachelk of us.
354
1168000
6000
weggeven wat we het liefste willen, dan helen we het gebroken stuk van onszelf.
19:58
And I feel, in the last eightacht yearsjaar,
355
1174000
3000
Ik heb de laatste 8 jaar het gevoel
20:01
that this journeyreis, this miraculouswonderbaarlijk vaginavagina journeyreis,
356
1177000
3000
dat deze tocht, deze miraculeuze vaginatocht,
20:04
has taughtonderwezen me this really simpleeenvoudig thing, whichwelke is that happinessgeluk existsbestaat in actionactie;
357
1180000
7000
me dit simpele dingetje heeft geleerd: dat geluk uit actie bestaat,
20:11
it existsbestaat in tellingvertellen the truthwaarheid and sayinggezegde what your truthwaarheid is;
358
1187000
4000
uit de waarheid vertellen en vertellen wat je waarheid is,
20:15
and it existsbestaat in givinggeven away what you want the mostmeest.
359
1191000
4000
uit weggeven wat je het liefste wil.
20:19
And I feel that knowledgekennis and that journeyreis
360
1195000
4000
Voor mij is die wetenschap en die tocht
20:23
has been an extraordinarybuitengewoon privilegevoorrecht,
361
1199000
2000
een uitzonderlijk privilege geweest.
20:25
and I feel really blessedgezegend to have been here todayvandaag to communicatecommuniceren that to you.
362
1201000
4000
Ik voel me bevoorrecht dat ik dit vandaag met jullie heb kunnen delen.
20:29
Thank you very much.
363
1205000
2000
Heel veel dank.
20:31
(ApplauseApplaus)
364
1207000
3000
(Applaus)
Translated by Els De Keyser
Reviewed by Christel Foncke

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Eve Ensler - Playwright, activist
Eve Ensler created the ground-breaking "Vagina Monologues," whose success propelled her to found V-Day -- a movement to end violence against women and girls everywhere.

Why you should listen

Inspired by intimate conversations with friends, Eve Ensler wrote The Vagina Monologues. The play recounts tender, funny, gripping and horrifying stories she gathered from hundreds of women about their bodies, their sexual experiences, and yes, their vaginas. Since its first staging in 1996, it has been translated into more than 45 languages, performed in more than 120 countries and re-created as an HBO film.

The Vagina Monologues' success allowed Ensler to create V-Day, a global activist movement to end violence against women and girls, which has so far raised $85 million to prevent violence and protect abused women. In February 2011, Ensler received the Isabelle Stephenson Tony Award for her philanthropic work. Ensler has also drawn praise for The Good Body, a play that cuts to women's obsession with their appearance, and her film What I Want My Words to Do to You, which portrays a writing group she leads at a correctional facility for women. Today, she continues to find new projects and push the envelope. Her latest play, I Am an Emotional Creature: The Secret Life of Girls Around the World, hit the New York Times bestseller list and just wrapped a workshop production in Johannesburg -- nest stop is Paris and then Berkeley in June 2012.

More profile about the speaker
Eve Ensler | Speaker | TED.com