ABOUT THE SPEAKER
Wade Davis - Anthropologist, ethnobotanist
A National Geographic Explorer-in-Residence, Wade Davis has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.”

Why you should listen

Wade Davis is perhaps the most articulate and influential western advocate for the world's indigenous cultures. A National Geographic Explorer-in-Residence, he has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.” Trained in anthropology and botany at Harvard, he travels the globe to live alongside indigenous people, and document their cultural practices in books, photographs, and film. His stunning photographs and evocative stories capture the viewer's imagination. As a speaker, he parlays that sense of wonder into passionate concern over the rate at which cultures and languages are disappearing -- 50 percent of the world's 7,000 languages, he says, are no longer taught to children. He argues, in the most beautiful terms, that language is much more than vocabulary and grammatical rules. Every language is an old-growth forest of the mind.  

Indigenous cultures are not failed attempts at modernity, let alone failed attempts to be us. They are unique expressions of the human imagination and heart, unique answers to a fundamental question: What does it mean to be human and alive? When asked this question, the peoples of the world respond in 7,000 different voices, and these collectively comprise our human repertoire for dealing with all the challenges that will confront us as a species over the coming centuries.

Davis is the author of 15 books including The Serpent and the RainbowOne River, and The Wayfinders. His many film credits include Light at the Edge of the World, an eight-hour documentary series produced for the National Geographic. In 2009 he received the Gold Medal from the Royal Canadian Geographical Society for his contributions to anthropology and conservation, and he is the 2011 recipient of the Explorers Medal, the highest award of the Explorers’ Club, and the 2012 recipient of the Fairchild Medal for Plant Exploration. His latest books are Into the Silence: The Great War, Mallory and the Conquest of Everest and The Sacred Headwaters: the Fight to Save the Stikine, Skeena and the Nass.

More profile about the speaker
Wade Davis | Speaker | TED.com
TED2003

Wade Davis: Dreams from endangered cultures

Wade Davis over bedreigde culturen

Filmed:
4,012,783 views

Met verbluffende foto's en verhalen houdt National Geographic Explorer Wade Davis een lofzang op de buitengewone verscheidenheid van 's werelds inheemse culturen, die met een alarmerende snelheid van de planeet verdwijnen.
- Anthropologist, ethnobotanist
A National Geographic Explorer-in-Residence, Wade Davis has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.” Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
You know, one of the intenseintens pleasuresgenoegens of travelreizen
0
0
3000
Eén van de intense plezieren van reizen
00:28
and one of the delightslekkernijen of ethnographicetnografisch researchOnderzoek
1
3000
2000
en van etnografisch onderzoek
00:30
is the opportunitykans to liveleven amongstte midden van those
2
5000
2000
is de mogelijkheid om te leven tussen hen
00:32
who have not forgottenvergeten the oldoud waysmanieren,
3
7000
2000
die de oude gewoontes niet vergeten zijn,
00:34
who still feel theirhun pastverleden in the windwind,
4
9000
3000
die hun verleden nog voelen in de wind,
00:37
touchaanraken it in stonesstenen polishedgepolijst by rainregen,
5
12000
3000
het aanraken in door regen gepolijste stenen,
00:40
tastesmaak it in the bitterbitter leavesbladeren of plantsplanten.
6
15000
2000
het proeven in bittere plantenbladeren.
00:42
Just to know that JaguarJaguar shamanssjamanen still journeyreis beyondvoorbij the MilkyMelkachtig Way,
7
17000
4000
De wetenschap dat Jaguar-shamans nog steeds voorbij de Melkweg reizen,
00:46
or the mythsmythen of the InuitInuit eldersoudste still resonateresoneren with meaningbetekenis,
8
21000
4000
of dat de mythes van Inuit-ouderen nog met betekenis weerklinken,
00:50
or that in the HimalayaHimalaya,
9
25000
2000
of dat in de Himalaya
00:53
the BuddhistsBoeddhisten still pursuena te streven the breathadem of the DharmaDharma,
10
28000
4000
boeddhisten nog steeds jacht maken op de adem van Dharma,
00:57
is to really rememberonthouden the centralcentraal revelationopenbaring of anthropologyantropologie,
11
32000
3000
herinnert je echt dé openbaring van de antropologie:
01:00
and that is the ideaidee that the worldwereld- in whichwelke we liveleven
12
35000
2000
de wereld waarin wij leven
01:03
does not existbestaan in some absoluteabsoluut sensezin,
13
38000
2000
bestaat niet in een absolute zin, maar is
01:05
but is just one modelmodel- of realityrealiteit,
14
40000
1000
slechts één model van de werkelijkheid,
01:06
the consequencegevolg of one particularbijzonder setreeks of adaptiveaangepaste choiceskeuzes
15
41000
4000
het gevolg van een toevallige set aanpassingskeuzes
01:10
that our lineageafstamming madegemaakt, albeitofschoon successfullymet succes, manyveel generationsgeneraties agogeleden.
16
45000
4000
die onze voorouders generaties geleden maakten.
01:15
And of courseCursus, we all sharedelen the samedezelfde adaptiveaangepaste imperativesimperatieven.
17
50000
4000
Natuurlijk, we delen allemaal dezelfde aanpassende vereisten:
01:19
We're all borngeboren. We all bringbrengen our childrenkinderen into the worldwereld-.
18
54000
2000
Worden geboren. Brengen kinderen ter wereld.
01:21
We go throughdoor initiationinwijding ritesriten.
19
56000
2000
We maken allen inwijdingsrites door.
01:23
We have to dealtransactie with the inexorableonverbiddelijk separationscheiding of deathdood,
20
58000
2000
Omgaan met de onverbiddelijke scheiding door de dood.
01:25
so it shouldn'tmoet niet surpriseverrassing us that we all singzingen, we all dancedans,
21
60000
4000
Het kan dus geen verrassing zijn dat we allen zingen, dansen
01:29
we all have artkunst.
22
64000
2000
en kunst hebben.
01:31
But what's interestinginteressant is the uniqueuniek cadencecadans of the songlied,
23
66000
3000
Maar interessant is de unieke kadans van het lied
01:34
the rhythmritme of the dancedans in everyelk culturecultuur.
24
69000
2000
en het ritme van de dans in elke verschillende cultuur.
01:36
And whetherof it is the PenanPenan in the forestsbossen of BorneoBorneo,
25
71000
3000
Of dat nu gaat om de Penan in de wouden op Borneo,
01:39
or the VoodooVoodoo acolytesacolieten in HaitiHaïti,
26
74000
3000
of de Voodoo-acolieten in Haïti,
01:43
or the warriorskrijgers in the KaisutKaisut desertwoestijn of NorthernNoord KenyaKenia,
27
78000
4000
of de strijders in de Kaisut-woestijn in Noord-Kenia,
01:49
the CuranderoCurandero in the mountainsbergen of the AndesAndes,
28
84000
2000
de Curandero in het Andes-gebergte
01:52
or a caravanseraikaravanserai in the middlemidden- of the SaharaSahara --
29
87000
5000
of de Caravanserai in het hart van de Sahara. --
01:57
this is incidentallybijkomstig the fellowkameraad that I traveledgereisd into the desertwoestijn with
30
92000
2000
Dit is de man met wie ik reisde door de woestijn,
01:59
a monthmaand agogeleden --
31
94000
1000
een maand geleden. --
02:00
or indeedinderdaad a yakjak herderherder in the slopeshellingen of QomolangmaQomolangma,
32
95000
3000
of nu een yakherder op de hellingen van Qomolangma,
02:03
EverestEverest, the goddessgodin mothermoeder of the worldwereld-.
33
98000
2000
Everest, de godin-moeder van de wereld.
02:05
All of these peoplesvolkeren teachonderwijzen us that there are other waysmanieren of beingwezen,
34
100000
3000
Zij leren ons allemaal dat we anders kunnen zijn,
02:08
other waysmanieren of thinkinghet denken,
35
103000
1000
anders kunnen denken,
02:09
other waysmanieren of orientingoriënteren yourselfjezelf in the EarthAarde.
36
104000
2000
ons anders op aarde kunnen oriënteren.
02:11
And this is an ideaidee, if you think about it,
37
106000
2000
Als je erover nadenkt, kan dit idee
02:13
can only fillvullen you with hopehoop.
38
108000
2000
je alleen maar hoop geven.
02:15
Now, togethersamen the myriadmyriade culturesculturen of the worldwereld-
39
110000
3000
Samen vormen de ontelbare culturen ter wereld
02:18
make up a webweb of spiritualgeestelijk life and culturalcultureel life
40
113000
4000
een web van spiritueel en cultureel leven
02:22
that envelopswikkelt the planetplaneet,
41
117000
2000
dat de planeet omhult
02:24
and is as importantbelangrijk to the well-beingwelzijn of the planetplaneet
42
119000
2000
en voor haar net zo belangrijk is
02:26
as indeedinderdaad is the biologicalbiologisch webweb of life that you know as a biospherebiosfeer.
43
121000
3000
als het biologische levensweb: de biosfeer.
02:29
And you mightmacht think of this culturalcultureel webweb of life
44
124000
3000
Dit culturele levensweb kun je je voorstellen
02:32
as beingwezen an ethnosphereethnosphere,
45
127000
1000
als een etnosfeer.
02:33
and you mightmacht definebepalen the ethnosphereethnosphere
46
128000
2000
De etnosfeer kun je definiëren als
02:35
as beingwezen the sumsom totaltotaal of all thoughtsgedachten and dreamsdromen, mythsmythen,
47
130000
3000
het totaal van alle gedachtes, dromen, mythes,
02:38
ideasideeën, inspirationsinspiraties, intuitionsintuïties broughtbracht into beingwezen
48
133000
3000
ideeën, inspiraties en intuïties die voortgebracht zijn
02:41
by the humanmenselijk imaginationverbeelding sincesinds the dawndageraad of consciousnessbewustzijn.
49
136000
4000
door de menselijke verbeelding sinds het begin van ons bewustzijn.
02:45
The ethnosphereethnosphere is humanity'sde mensheid great legacynalatenschap.
50
140000
3000
De etnosfeer is de grote nalatenschap van de mensheid.
02:48
It's the symbolsymbool of all that we are
51
143000
2000
Zij is het symbool van al dat wij zijn
02:50
and all that we can be as an astonishinglyverbazend inquisitivenieuwsgierig speciessoorten.
52
145000
4000
en al dat wij kunnen zijn, als verbazingwekkend nieuwsgierige diersoort.
02:55
And just as the biospherebiosfeer has been severelystreng erodeduitgehold,
53
150000
3000
Net zoals de biosfeer zwaar aangetast is,
02:58
so too is the ethnosphereethnosphere
54
153000
2000
is de etnosfeer dat ook--
03:00
-- and, if anything, at a farver greatergroter ratetarief.
55
155000
2000
en nog in veel grotere mate.
03:02
No biologistsbiologen, for examplevoorbeeld, would daredurven suggestsuggereren
56
157000
2000
Geen bioloog zou durven beweren
03:04
that 50 percentprocent of all speciessoorten or more have been or are
57
159000
3000
dat minstens de helft van alle soorten op het punt
03:07
on the brinkrand of extinctionuitdoving because it simplyeenvoudigweg is not truewaar,
58
162000
2000
van uitsterven staat, omdat dat simpelweg niet waar is.
03:09
and yetnog that -- the mostmeest apocalypticapocalyptische scenarioscenario
59
164000
2000
En juist dat, het meest apocalyptische scenario
03:11
in the realmrijk of biologicalbiologisch diversityverscheidenheid --
60
166000
3000
voor biodiversiteit,
03:14
scarcelynauwelijks approachesbenaderingen what we know to be the mostmeest optimisticoptimistisch scenarioscenario
61
169000
3000
komt niet eens in de buurt van het meest optimistische scenario
03:17
in the realmrijk of culturalcultureel diversityverscheidenheid.
62
172000
2000
voor culturele diversiteit.
03:19
And the great indicatorindicator of that, of courseCursus, is languagetaal lossverlies.
63
174000
3000
De beste indicator hiervan is het verlies aan talen.
03:22
When eachelk of you in this roomkamer were borngeboren,
64
177000
3000
Toen iedereen hier aanwezig geboren werd,
03:25
there were 6,000 languagestalen spokenmondeling on the planetplaneet.
65
180000
3000
werden er zesduizend talen op aarde gesproken.
03:28
Now, a languagetaal is not just a bodylichaam of vocabularywoordenschat
66
183000
3000
Een taal is meer dan haar woordenschat
03:31
or a setreeks of grammaticalgrammaticaal rulesreglement.
67
186000
2000
of haar grammaticale regels.
03:33
A languagetaal is a flashflash of the humanmenselijk spiritgeest.
68
188000
2000
Een taal is een opflikkering van de menselijke ziel.
03:35
It's a vehiclevoertuig throughdoor whichwelke the soulziel of eachelk particularbijzonder culturecultuur
69
190000
3000
Het is het voertuig waardoor de ziel van elke unieke cultuur
03:38
comeskomt into the materialmateriaal worldwereld-.
70
193000
1000
de materiële wereld bereikt.
03:39
EveryElke languagetaal is an old-growthoud-groei forestBos of the mindgeest,
71
194000
3000
Elke taal is een eeuwenoud geesteswoud,
03:42
a watershedwaterscheiding, a thought, an ecosystemecosysteem of spiritualgeestelijk possibilitiesmogelijkheden.
72
197000
4000
een scheiding, een gedachte, een ecosysteem aan spirituele mogelijkheden.
03:46
And of those 6,000 languagestalen, as we sitzitten here todayvandaag in MontereyMonterey,
73
201000
4000
Van die zesduizend talen wordt vandaag de dag
03:50
fullygeheel halfvoor de helft are no longerlanger beingwezen whisperedfluisterde into the earsoren of childrenkinderen.
74
205000
4000
de helft daarvan niet meer in kinderoren gefluisterd.
03:54
They're no longerlanger beingwezen taughtonderwezen to babiesbabies,
75
209000
3000
Ze worden baby's niet langer aangeleerd.
03:57
whichwelke meansmiddelen, effectivelyeffectief, unlesstenzij something changesveranderingen,
76
212000
2000
Effectief betekent dat, tenzij een verandering optreedt,
03:59
they're alreadynu al deaddood.
77
214000
1000
dat ze al dood zijn.
04:00
What could be more lonelyeenzaam than to be envelopedgehuld in silencestilte,
78
215000
4000
Is er iets eenzamers dan omhuld te worden door stilte,
04:04
to be the last of your people to speakspreken your languagetaal,
79
219000
2000
de laatste van jouw volk te zijn jouw taal te spreken,
04:06
to have no way to passslagen voor on the wisdomwijsheid of the ancestorsvoorvaders
80
221000
3000
geen kans te hebben de wijsheid van de voorouders door te geven
04:09
or anticipateanticiperen the promisebelofte of the childrenkinderen?
81
224000
3000
of de beloftes van de kinderen tegemoet te zien?
04:12
And yetnog, that dreadfulvreselijk fatelot is indeedinderdaad the plighttoestand of somebodyiemand
82
227000
3000
Precies dat tergende lot is iemands benarde toestand
04:15
somewhereergens on EarthAarde roughlyongeveer everyelk two weeksweken,
83
230000
2000
elke twee weken ergens op aarde,
04:17
because everyelk two weeksweken, some elderouderling diesoverlijdt
84
232000
2000
want elke twee weken sterft er een oudere
04:19
and carriesdraagt with him into the gravegraf the last syllableslettergrepen
85
234000
2000
en met hem sterven de laatste lettergrepen
04:21
of an ancientoude tonguetong.
86
236000
2000
van een oude taal.
04:23
And I know there's some of you who say, "Well, wouldn'tzou het niet it be better,
87
238000
2000
Sommigen van jullie zeggen:
04:25
wouldn'tzou het niet the worldwereld- be a better placeplaats
88
240000
1000
'Zou de wereld geen betere plek zijn
04:26
if we all just spokespaak one languagetaal?" And I say, "Great,
89
241000
3000
als we allen dezelfde taal zouden spreken?'. Ik zeg:
04:29
let's make that languagetaal YorubaYoruba. Let's make it CantoneseKantonees.
90
244000
3000
'Super, laten we Yoruba nemen. Of Kantonees.
04:32
Let's make it KogiKogi."
91
247000
1000
Of Kogi.'
04:33
And you'llje zult suddenlyplotseling discoverontdekken what it would be like
92
248000
2000
Je zult je opeens realiseren hoe het zou zijn
04:35
to be unableniet in staat to speakspreken your owneigen languagetaal.
93
250000
3000
niet je eigen taal te kunnen spreken.
04:38
And so, what I'd like to do with you todayvandaag
94
253000
3000
Dus wat ik eigenlijk wil doen vandaag
04:41
is sortsoort of take you on a journeyreis throughdoor the ethnosphereethnosphere,
95
256000
4000
is jullie meenemen op een korte reis
04:45
a briefkort journeyreis throughdoor the ethnosphereethnosphere,
96
260000
2000
door de etnosfeer, die een beeld moet schetsen
04:47
to try to beginbeginnen to give you a sensezin of what in factfeit is beingwezen lostde weg kwijt.
97
262000
4000
van wat in feite verloren is gegaan.
04:52
Now, there are manyveel of us who sortsoort of forgetvergeten
98
267000
7000
Velen van ons vergeten dat wanneer ik het over
04:59
that when I say "differentverschillend waysmanieren of beingwezen,"
99
274000
2000
'een andere manier van zijn' heb,
05:01
I really do mean differentverschillend waysmanieren of beingwezen.
100
276000
2000
ik ook echt heel andere manieren bedoel.
05:04
Take, for examplevoorbeeld, this childkind of a BarasanaBarasana in the NorthwestNorthwest AmazonAmazon,
101
279000
5000
Neem bijvoorbeeld dit Barasana-kind in de Noordwest-Amazone,
05:09
the people of the anacondaanaconda
102
284000
1000
het volk van de anaconda,
05:10
who believe that mythologicallymythologisch they camekwam up the milkmelk riverrivier-
103
285000
2000
dat gelooft dat zij uit stroomopwaarts de melkrivier op voeren,
05:12
from the eastoosten- in the bellybuik of sacredheilig snakesslangen.
104
287000
3000
vanuit het oosten, in de buik van heilige slangen.
05:15
Now, this is a people who cognitivelycognitief
105
290000
3000
Dit is een volk dat cognitief
05:18
do not distinguishonderscheiden the colorkleur blueblauw from the colorkleur greengroen
106
293000
2000
de kleuren blauw en groen niet onderscheidt,
05:20
because the canopybaldakijn of the heavenshemelen
107
295000
2000
omdat het gewelf van de hemelen
05:22
is equatedgelijkgesteld to the canopybaldakijn of the forestBos
108
297000
1000
gelijk staat aan het gewelf van het oerwoud,
05:23
uponop whichwelke the people dependafhangen.
109
298000
2000
waar het volk afhankelijk van is.
05:25
They have a curiousnieuwsgierig languagetaal and marriagehuwelijk ruleregel
110
300000
3000
Ze hebben een opvallende taal-en-huwelijksregel,
05:28
whichwelke is calledriep "linguistictaalkundig exogamyexogamie:"
111
303000
2000
die linguïstische exogamie wordt genoemd:
05:30
you mustmoet marrytrouwen someoneiemand who speaksspreekt a differentverschillend languagetaal.
112
305000
3000
je moet iemand trouwen die een andere taal spreekt.
05:33
And this is all rootedingeworteld in the mythologicalmythologisch pastverleden,
113
308000
2000
Dit heeft zijn wortels in het mythologische verleden,
05:35
yetnog the curiousnieuwsgierig thing is in these long houseshuizen,
114
310000
2000
maar het bijzondere voltrekt zich in hun huizen,
05:37
where there are sixzes or sevenzeven languagestalen spokenmondeling
115
312000
2000
waar zes of zeven talen worden gesproken,
05:39
because of intermarriagegemengde huwelijken,
116
314000
2000
door deze kruiselingse huwelijken,
05:41
you never hearhoren anyoneiedereen practicingbeoefenen a languagetaal.
117
316000
3000
maar je nooit iemand een taal hoort oefenen.
05:44
They simplyeenvoudigweg listen and then beginbeginnen to speakspreken.
118
319000
3000
Ze luisteren simpelweg en beginnen dan te spreken.
05:47
Or, one of the mostmeest fascinatingfascinerend tribesstammen I ever livedleefden with,
119
322000
2000
Eén van de fascinerendste stammen waarmee ik heb geleefd,
05:49
the WaoraniWaorani of northeasternnoordoosten EcuadorEcuador,
120
324000
4000
de Waorani in Noordoost-Ecuador,
05:53
an astonishingverbazingwekkend people first contactedgecontacteerd peacefullyvreedzaam in 1958.
121
328000
3000
een verbluffend volk waarmee in 1958 vreedzaam contact werd gelegd.
05:56
In 1957, fivevijf missionariesmissionarissen attemptedpoging tot contactcontact
122
331000
4000
In 1957 probeerden vijf missionarissen contact te leggen,
06:00
and madegemaakt a criticalkritisch mistakevergissing.
123
335000
1000
maar ze maakten een kritieke fout.
06:01
They droppedliet vallen from the airlucht
124
336000
1000
Uit de lucht strooiden ze
06:02
8 x 10 glossyglanzend photographsfoto's of themselveszich
125
337000
2000
foto's van zichzelf met
06:04
in what we would say to be friendlyvriendelijk gesturesgebaren,
126
339000
2000
-naar ons idee- vriendelijke gebaren,
06:06
forgettingvergeten that these people of the rainforestregenwoud
127
341000
2000
waarbij ze vergaten dat dit volk nog nooit
06:08
had never seengezien anything two-dimensionaltweedimensionale in theirhun liveslevens.
128
343000
3000
een tweedimensionaal beeld had gezien.
06:11
They pickeduitgekozen up these photographsfoto's from the forestBos floorverdieping,
129
346000
2000
Ze raapten de foto's op
06:13
triedbeproefd to look behindachter the facegezicht to find the formformulier or the figurefiguur,
130
348000
3000
en probeerden de vorm achter het gezicht te vinden.
06:16
foundgevonden nothing, and concludedgesloten that these were callingroeping cardskaarten
131
351000
2000
Toen ze niets vonden, concludeerden ze dat de duivel hen hiermee riep,
06:18
from the devilduivel, so they spearedgespietst the fivevijf missionariesmissionarissen to deathdood.
132
353000
3000
waarna de missionarissen met speren doorboord werden.
06:22
But the WaoraniWaorani didn't just spearspeer outsidersbuitenstaanders.
133
357000
2000
Maar de Waorani doorboorden niet alleen buitenstaanders,
06:24
They spearedgespietst eachelk other.
134
359000
1000
maar ook elkaar.
06:25
54 percentprocent of theirhun mortalitysterfte was dueten gevolge to them spearingspearing eachelk other.
135
360000
3000
54% van hun sterftecijfer kwam voort uit doorboringen.
06:28
We tracedgetraceerd genealogiesgeslachtsregisters back eightacht generationsgeneraties,
136
363000
3000
We konden genealogieën tot acht generaties terug traceren,
06:31
and we foundgevonden two instancesinstanties of naturalnatuurlijk deathdood
137
366000
2000
waarbij we twee gevallen van een natuurlijk dood vonden.
06:33
and when we pressuredonder druk gezet the people a little bitbeetje about it,
138
368000
2000
Toen we doorvroegen,
06:35
they admittedtoegegeven that one of the fellowsfellows had gottengekregen so oldoud
139
370000
2000
gaven ze toe dat één man ooit van ouderdom stierf,
06:37
that he diedging dood gettingkrijgen oldoud, so we spearedgespietst him anywayin ieder geval. (LaughterGelach)
140
372000
4000
waarna hij toch maar doorboord werd. (Publiek lacht)
06:41
But at the samedezelfde time they had a perspicaciousscherpzinnig knowledgekennis
141
376000
3000
Maar tegelijkertijd hadden ze een
06:44
of the forestBos that was astonishingverbazingwekkend.
142
379000
1000
verbazingwekkend scherpzinnige kennis van het oerwoud.
06:45
TheirHun huntersjagers could smellgeur animaldier urineurine at 40 pacesschreden
143
380000
3000
Hun jagers konden urine op 40 passen afstand ruiken
06:48
and tell you what speciessoorten left it behindachter.
144
383000
3000
en vertellen van welke diersoort het was.
06:51
In the earlyvroeg '80s, I had a really astonishingverbazingwekkend assignmenttoewijzing
145
386000
2000
Begin jaren '80 kreeg ik een verbluffende opdracht,
06:53
when I was askedgevraagd by my professorprofessor at HarvardHarvard
146
388000
2000
toen mijn professor mij vroeg
06:55
if I was interestedgeïnteresseerd in going down to HaitiHaïti,
147
390000
2000
of ik naar Haïti wilde gaan
06:58
infiltratinginfiltreren the secretgeheim societiessamenlevingen
148
393000
2000
om daar geheime genootschappen te infiltreren
07:00
whichwelke were the foundationfundament of Duvalier'sDe Duvalier strengthkracht
149
395000
2000
die de basis vormden van de macht van president Duvalier
07:02
and TontonTonton MacoutesMacoute,
150
397000
1000
als ook zijn presidentiële elitecorps
07:03
and securingbeveiligen the poisonvergiftigen used to make zombieszombies.
151
398000
3000
en zo het gif veilig te stellen waaruit zombies gemaakt worden.
07:06
In orderbestellen to make sensezin out of sensationgevoel, of courseCursus,
152
401000
3000
Om van deze sensationele zaken wat te kunnen begrijpen,
07:09
I had to understandbegrijpen something about this remarkableopmerkelijk faithgeloof
153
404000
3000
moest ik eerst iets leren over dit bijzonder geloof
07:12
of VodounVodoun. And VoodooVoodoo is not a blackzwart magicmagie cultcultus.
154
407000
3000
van Vodoun (Voodoo), dat geen cult van zwarte magie is.
07:15
On the contrarytegendeel, it's a complexcomplex metaphysicalmetafysisch worldviewwereldbeeld.
155
410000
3000
Het is daarentegen een complex metafysisch wereldbeeld,
07:18
It's interestinginteressant.
156
413000
1000
erg interessant.
07:19
If I askedgevraagd you to namenaam the great religionsgodsdiensten of the worldwereld-,
157
414000
1000
Zou ik je vragen de grote wereldreligies te noemen,
07:20
what would you say?
158
415000
1000
wat zou je dan zeggen?
07:21
ChristianityChristendom, IslamIslam, BuddhismBoeddhisme, JudaismJodendom, whateverwat dan ook.
159
416000
3000
Christendom, islam, boeddhisme, jodendom, etc.
07:24
There's always one continentcontinent left out,
160
419000
2000
Eén continent wordt altijd buiten beschouwing gelaten,
07:26
the assumptionveronderstelling beingwezen that sub-SaharanSahara AfricaAfrika
161
421000
2000
vanuit de aanname dat Afrika beneden de Sahara
07:28
had no religiousreligieus beliefsovertuigingen. Well, of courseCursus, they did
162
423000
2000
geen religieus geloof had. Natuurlijk hadden ze dit wel.
07:30
and VoodooVoodoo is simplyeenvoudigweg the distillationdistillatie
163
425000
2000
Voodoo is simpelweg het destillaat
07:33
of these very profounddiepgaand religiousreligieus ideasideeën
164
428000
1000
van deze diepgaande religieuze ideeën,
07:34
that camekwam over duringgedurende the tragictragisch DiasporaDiaspora of the slaveryslavernij eratijdperk.
165
429000
3000
verspreid in de tragische diaspora tijdens de slavernijperiode.
07:37
But, what makesmerken VoodooVoodoo so interestinginteressant
166
432000
2000
Wat voodoo zo interessant maakt,
07:39
is that it's this livingleven relationshipverhouding
167
434000
2000
is de levende verhouding
07:41
betweentussen the livingleven and the deaddood.
168
436000
1000
tussen de levenden en de doden.
07:42
So, the livingleven give birthgeboorte to the spiritsspiritualiën.
169
437000
1000
De levenden baren de geesten.
07:43
The spiritsspiritualiën can be invokedingeroepen from beneathonder the Great WaterWater,
170
438000
3000
De geesten kunnen aangeroepen worden van onder het Grote Water,
07:46
respondingreageert to the rhythmritme of the dancedans
171
441000
2000
antwoordend op het dansritme
07:48
to momentarilyeven displaceverdringen the soulziel of the livingleven,
172
443000
2000
waarmee de ziel van de levende tijdelijk verplaatst wordt,
07:50
so that for that briefkort shiningschijnend momentmoment, the acolytemisdienaar becomeswordt the god.
173
445000
4000
zodat tijdens dat ene schitterende moment de volgeling even de god wordt.
07:54
That's why the VoodooistsVoodooists like to say
174
449000
2000
Daarom zeggen voodooïsten graag:
07:56
that "You whitewit people go to churchkerk and speakspreken about God.
175
451000
3000
'Jullie blanken gaan naar de kerk en praten over God.
07:59
We dancedans in the templetempel and becomeworden God."
176
454000
2000
Wij dansen in de tempel en worden God.'
08:01
And because you are possessedbezeten, you are takeningenomen by the spiritgeest --
177
456000
3000
En omdat je zo bezeten bent door de geest,
08:04
how can you be harmedgeschaad?
178
459000
1000
wat kan je gebeuren?
08:05
So you see these astonishingverbazingwekkend demonstrationsdemonstraties:
179
460000
3000
Dit leidt tot een verbluffende vertoning:
08:08
VoodooVoodoo acolytesacolieten in a statestaat of trancetrance
180
463000
2000
Voodoo-volgelingen in trance
08:10
handlingbehandeling burningbrandend emberssintels with impunitystraffeloosheid,
181
465000
3000
die straffeloos gloeiende kolen betasten.
08:13
a ratherliever astonishingverbazingwekkend demonstrationdemonstratie of the abilityvermogen of the mindgeest
182
468000
3000
Deze vertoning demonstreert de mogelijkheid van de geest
08:16
to affectaantasten the bodylichaam that bearsbears it
183
471000
1000
om het lichaam te beïnvloeden
08:17
when catalyzedgekatalyseerd in the statestaat of extremeextreem excitationopwinding.
184
472000
3000
wanneer deze in extreme extase is.
08:21
Now, of all the peoplesvolkeren that I've ever been with,
185
476000
2000
Van alle volken waar ik ooit mee heb geleefd,
08:23
the mostmeest extraordinarybuitengewoon are the KogiKogi
186
478000
2000
zijn de Kogi het meest buitengewoon ,
08:25
of the SierraSierra NevadaNevada dede SantaSanta MartaMarta in northernnoordelijk ColombiaColombia.
187
480000
3000
een volk uit het noorden van Colombia.
08:28
DescendantsNakomelingen of the ancientoude TaironaTairona civilizationbeschaving
188
483000
3000
Afstammelingen van de Tairona-beschaving,
08:31
whichwelke onceeen keer carpetedvloerbedekking the CaribbeanCaraïben coastalkust- plainvlakte of ColombiaColombia,
189
486000
3000
die ooit de Caribische kustvlakte van Colombia hebben bevolkt
08:34
in the wakewekken of the conquestverovering,
190
489000
1000
in de nasleep van de verovering.
08:35
these people retreatedteruggetrokken into an isolatedgeïsoleerd volcanicvulkanisch massifberggroep
191
490000
3000
Zij trokken zich terug in een geïsoleerd vulkanisch massief
08:38
that soarsstijgt abovebovenstaand the CaribbeanCaraïben coastalkust- plainvlakte.
192
493000
2000
dat boven de kustvlakte uittorent.
08:40
In a bloodstainedmet bloed bevlekt continentcontinent,
193
495000
2000
In een met bloed doordrenkt continent
08:42
these people alonealleen were never conqueredveroverd by the SpanishSpaans.
194
497000
3000
werd alleen dit volk nooit veroverd door de Spanjaarden.
08:45
To this day, they remainblijven ruledregeerde by a ritualritueel priesthoodpriesterschap
195
500000
3000
Nog steeds worden ze door ritueel priesterschap geregeerd,
08:48
but the trainingopleiding for the priesthoodpriesterschap is ratherliever extraordinarybuitengewoon.
196
503000
2000
maar de training tot priester is nogal bijzonder.
08:51
The youngjong acolytesacolieten are takeningenomen away from theirhun familiesgezinnen
197
506000
2000
De jonge acolieten worden weggehaald bij hun families
08:53
at the ageleeftijd of threedrie and fourvier,
198
508000
2000
als ze drie of vier zijn.
08:55
sequesteredteruggetrokken in a shadowyschaduwrijk worldwereld- of darknessduisternis
199
510000
2000
Ze worden afgezonderd in een wereld van duisternis,
08:57
in stonesteen hutshutten at the basebaseren of glaciersgletsjers for 18 yearsjaar:
200
512000
4000
in stenen hutten aan voeten van gletsjers, 18 jaar lang.
09:01
two nine-yearnegen jaar periodsperiodes
201
516000
1000
Twee periodes van negen jaar,
09:02
deliberatelymet opzet chosenuitgekozen to mimicnabootsen the ninenegen monthsmaanden of gestationzwangerschap
202
517000
3000
bewust gekozen om de negen maanden vorming na te bootsen
09:05
they spendbesteden in theirhun naturalnatuurlijk mother'smoeder wombbaarmoeder;
203
520000
2000
die zij in de schoot van hun moeder doorbrengen.
09:07
now they are metaphoricallyfiguurlijk in the wombbaarmoeder of the great mothermoeder.
204
522000
3000
Nu zijn ze bij wijze van spreken in de schoot van de grote moeder.
09:10
And for this entiregeheel time,
205
525000
1000
Deze hele tijd
09:12
they are inculturatedinculturated into the valueswaarden of theirhun societymaatschappij,
206
527000
3000
worden hen de maatschappelijke waarden bijgebracht,
09:15
valueswaarden that maintainin stand houden the propositionvoorstel that theirhun prayersgebeden
207
530000
2000
waarden die de aanname in zich dragen dat
09:17
and theirhun prayersgebeden alonealleen maintainin stand houden the cosmickosmisch --
208
532000
3000
alleen hún gebeden de kosmische -of ecologische- balans
09:20
or we mightmacht say the ecologicalecologisch -- balancebalans.
209
535000
2000
in stand kunnen houden.
09:23
And at the endeinde of this amazingverbazingwekkend initiationinwijding,
210
538000
1000
Deze inwijding eindigt
09:24
one day they're suddenlyplotseling takeningenomen out
211
539000
2000
met de dag dat ze ineens naar buiten mogen
09:26
and for the first time in theirhun liveslevens, at the ageleeftijd of 18,
212
541000
3000
en voor het eerst in hun leven, als ze 18 zijn,
09:29
they see a sunrisezonsopkomst. And in that crystalkristal momentmoment of awarenessbewustzijn
213
544000
4000
een zonsopgang zien. Op dat heldere moment van bewustzijn
09:33
of first lightlicht as the SunZon beginsbegint to bathebaden the slopeshellingen
214
548000
3000
van het eerste licht, als de Zon de hellingen
09:36
of the stunninglyverbluffend beautifulmooi landscapelandschap,
215
551000
1000
van het schitterende landschap met haar licht overgiet,
09:38
suddenlyplotseling everything they have learnedgeleerd in the abstractabstract
216
553000
2000
wordt opeens alles dat ze abstract hebben geleerd
09:40
is affirmedbevestigde in stunningstunning gloryheerlijkheid. And the priestpriester stepsstappen back
217
555000
3000
bevestigd in volle glorie. De priesters zeggen:
09:43
and sayszegt, "You see? It's really as I've told you.
218
558000
2000
'Zie je? Het is zoals ik je gezegd heb.
09:45
It is that beautifulmooi. It is yoursde jouwe to protectbeschermen."
219
560000
3000
Zo mooi is het echt. Het is aan jou dit te beschermen.'
09:48
They call themselveszich the "elderouderling brothersbroers"
220
563000
2000
Ze noemen zichzelf de oudere broers.
09:50
and they say we, who are the youngerjonger brothersbroers,
221
565000
3000
Volgens hen zijn wij de jongere broers,
09:53
are the onesdegenen responsibleverantwoordelijk for destroyingvernietigen the worldwereld-.
222
568000
3000
die verantwoordelijk zijn voor de vernietiging van de wereld.
09:57
Now, this levelniveau of intuitionintuïtie becomeswordt very importantbelangrijk.
223
572000
2000
Op dit punt wordt het intuïtieniveau erg belangrijk.
09:59
WheneverWanneer we think of indigenousinheems people and landscapelandschap,
224
574000
2000
Als we denken aan inheemse volken en landschap,
10:01
we eithereen van beide invokeberoep doen op RousseauRousseau
225
576000
2000
halen we vaak Rousseau aan
10:03
and the oldoud canardcanard of the "nobleedele savagewilde,"
226
578000
3000
en het oude fabeltje van de edele wilde,
10:06
whichwelke is an ideaidee racistracist in its simplicityeenvoud,
227
581000
2000
een idee dat racistisch is in zijn eenvoud.
10:08
or alternativelyalternatief, we invokeberoep doen op ThoreauThoreau
228
583000
3000
Of we halen Thoreau aan en zeggen
10:11
and say these people are closerdichterbij to the EarthAarde than we are.
229
586000
2000
dat deze volken dichter bij de Aarde staan dan wij.
10:13
Well, indigenousinheems people are neithernoch sentimentalsentimenteel
230
588000
2000
Inheemse volken zijn noch sentimenteel,
10:15
nornoch weakenedverzwakt by nostalgianostalgie.
231
590000
2000
noch verzwakt door nostalgie.
10:17
There's not a lot of roomkamer for eithereen van beide
232
592000
2000
Voor beide is weinig ruimte
10:19
in the malarialmalaria- swampsmoerassen of the AsmatAsmat
233
594000
2000
in de malariamoerassen van de Asmat
10:21
or in the chillingkoelen windswinden of TibetTibet, but they have, neverthelessniettemin,
234
596000
3000
of in de ijzige winden van Tibet. Desalniettemin hebben zij
10:24
throughdoor time and ritualritueel, forgednagemaakt a traditionaltraditioneel mystiquemystiek of the EarthAarde
235
599000
4000
door tijd en ritueel een traditionele mystiek van de Aarde gesmeed,
10:28
that is basedgebaseerde not on the ideaidee of beingwezen self-consciouslyzelfbewust closedichtbij to it,
236
603000
3000
die niet op het idee van 'er bewust dichtbij zijn' is gebaseerd,
10:31
but on a farver subtlersubtielere intuitionintuïtie:
237
606000
2000
maar op een veel subtielere intuïtie:
10:33
the ideaidee that the EarthAarde itselfzelf can only existbestaan
238
608000
3000
het idee dat de Aarde zelf slechts kan bestaan,
10:37
because it is breathedademde into beingwezen by humanmenselijk consciousnessbewustzijn.
239
612000
2000
omdat menselijk bewustzijn het de levensadem heeft gegeven.
10:39
Now, what does that mean?
240
614000
2000
Wat betekent dat?
10:41
It meansmiddelen that a youngjong kidkind from the AndesAndes
241
616000
2000
Het betekent dat een klein kind uit de Andes,
10:43
who'swie is raisedverheven to believe that that mountainberg- is an ApuAPU spiritgeest
242
618000
2000
dat opgegroeid is met het geloof dat de berg een Apu-geest is
10:45
that will directdirect his or her destinylotsbestemming
243
620000
2000
die zijn of haar lot zal leiden,
10:47
will be a profoundlydiep differentverschillend humanmenselijk beingwezen
244
622000
3000
een fundamenteel ander mens zal zijn
10:50
and have a differentverschillend relationshipverhouding to that resourcehulpbron
245
625000
3000
en een andere relatie tot die grondstof of die plek zal hebben
10:53
or that placeplaats than a youngjong kidkind from MontanaMontana
246
628000
2000
dan een klein kind uit Montana,
10:55
raisedverheven to believe that a mountainberg- is a pilestapel of rockrots
247
630000
3000
opgegroeid met het idee dat de berg een stapel stenen is,
10:58
readyklaar to be minedgemijnd.
248
633000
1000
klaar om te mijnen.
10:59
WhetherOf it's the abodewoonplaats of a spiritgeest or a pilestapel of oreerts is irrelevantirrelevant.
249
634000
4000
Of het de woonplaats van een geest of een hoop erts is, is irrelevant.
11:03
What's interestinginteressant is the metaphormetafoor that definesdefinieert the relationshipverhouding
250
638000
3000
Interessant is de metafoor die de verhouding definieert
11:06
betweentussen the individualindividu and the naturalnatuurlijk worldwereld-.
251
641000
2000
tussen het individu en de natuurlijke wereld.
11:08
I was raisedverheven in the forestsbossen of BritishBritse ColumbiaColumbia
252
643000
2000
Ik ben opgegroeid in de bossen van British Columbia
11:10
to believe those forestsbossen existedbestonden to be cutbesnoeiing.
253
645000
2000
met het idee dat deze bossen er waren om gekapt te worden.
11:12
That madegemaakt me a differentverschillend humanmenselijk beingwezen
254
647000
2000
Dat maakte mij een ander mens
11:14
than my friendsvrienden amongstte midden van the KwagiulthKwagiulth
255
649000
2000
dan mijn vrienden van de Kwagiulth,
11:16
who believe that those forestsbossen were the abodewoonplaats of HuxwhukwHuxwhukw
256
651000
2000
die geloven dat die bossen de woonplaats van Kuxwhukw zijn
11:18
and the CrookedKrom BeakSnavel of HeavenHemel
257
653000
1000
en de Kromme Snavel van de Hemel
11:19
and the cannibalkannibaal spiritsspiritualiën that dwelledwoonden at the northnoorden endeinde of the worldwereld-,
258
654000
3000
en de kannibale geesten die in het noorden van de wereld rondzwierven.
11:22
spiritsspiritualiën they would have to engagebezighouden duringgedurende theirhun HamatsaHamatsa initiationinwijding.
259
657000
4000
Deze geesten zijn belangrijk tijdens hun Hamatsa-inwijding.
11:26
Now, if you beginbeginnen to look at the ideaidee
260
661000
2000
Als je begint bij het idee
11:28
that these culturesculturen could createcreëren differentverschillend realitiesrealiteiten,
261
663000
2000
dat deze culturen verschillende realiteiten kunnen scheppen,
11:30
you could beginbeginnen to understandbegrijpen
262
665000
1000
begin je te begrip te krijgen
11:31
some of theirhun extraordinarybuitengewoon discoveriesontdekkingen. Take this plantfabriek here.
263
666000
5000
voor een aantal van hun buitengewone ontdekkingen. Neem deze plant.
11:36
It's a photographfotograaf I tooknam in the NorthwestNorthwest AmazonAmazon just last AprilApril.
264
671000
2000
Het is een foto die ik april jl. in de Noordwest-Amazone nam.
11:38
This is ayahuascaayahuasca, whichwelke manyveel of you have heardgehoord about,
265
673000
3000
Dit is ayahuasca,
11:41
the mostmeest powerfulkrachtig psychoactivepsychoactieve preparationvoorbereiding
266
676000
3000
de meest krachtige psychoactive bereiding
11:44
of the shaman'ssjamaan repertoirerepertoire.
267
679000
2000
uit het repertoire van de shaman.
11:46
What makesmerken ayahuascaayahuasca fascinatingfascinerend
268
681000
2000
Wat ayahuasca zo fascinerend maakt,
11:48
is not the sheerzeeg pharmacologicalfarmacologische potentialpotentieel of this preparationvoorbereiding,
269
683000
4000
is niet alleen het farmacologische potentieel ervan,
11:52
but the elaborationuitwerking of it. It's madegemaakt really of two differentverschillend sourcesbronnen:
270
687000
4000
maar hoe doordacht het is. Het is opgebouwd uit twee bronnen.
11:56
on the one handhand-, this woodyhoutachtig lianaliaan
271
691000
2000
Enerzijds is er een houten liaan
11:58
whichwelke has in it a seriesserie of beta-carbolinesbeta-carbolines,
272
693000
2000
die beta-carboline, harmine en harmaline
12:00
harmineharmine, harmalineharmaline, mildlymild hallucinogenichallucinogene --
273
695000
3000
in zich draagt en licht hallucinerend werkt.
12:03
to take the vinewijnstok alonealleen
274
698000
2000
Als je alleen de plant neemt,
12:05
is ratherliever to have sortsoort of blueblauw hazyvaag smokerook
275
700000
2000
lijkt het erop dat een blauwe rookwalm
12:07
driftdrift acrossaan de overkant your consciousnessbewustzijn --
276
702000
2000
door je bewustzijn drijft.
12:09
but it's mixedgemengd with the leavesbladeren of a shrubstruik in the coffeekoffie familyfamilie
277
704000
3000
De plant wordt gemixt met bladeren van een koffie-achtige,
12:12
calledriep PsychotriaPsychotria viridisviridis.
278
707000
2000
Psychotria viridis.
12:14
This plantfabriek had in it some very powerfulkrachtig tryptaminestryptamines,
279
709000
3000
De plant draagt krachtige tryptamines,
12:17
very closedichtbij to brainhersenen serotoninserotonine, dimethyltryptaminedimethyltryptamine,
280
712000
4000
nauw verwant aan hersenserotonine, dimethyltryptamine,
12:21
5-methoxydimethyltryptamine-methoxydimethyltryptamine.
281
716000
1000
5-methoxydimethyltryptamine.
12:22
If you've ever seengezien the YanomamiYanomami
282
717000
2000
Heb je ooit de Yanomami gezien
12:24
blowingblowing that snuffsnuif up theirhun nosesneuzen,
283
719000
2000
als zij dat snuiven,
12:26
that substancestof they make from a differentverschillend setreeks of speciessoorten
284
721000
3000
die substantie van verschillende soorten
12:29
alsoook containsbevat methoxydimethyltryptaminemethoxydimethyltryptamine.
285
724000
4000
die ook methoxydimethyltryptamine bevat?
12:33
To have that powderpoeder blowngeblazen up your noseneus-
286
728000
2000
Dat poeder je neus in blazen,
12:35
is ratherliever like beingwezen shotschot out of a riflegeweer- barrelvat
287
730000
4000
is als uit een geweer geschoten worden,
12:39
linedgevoerde with baroquebarok- paintingsschilderijen and landinglanden on a seazee of electricityelektriciteit. (LaughterGelach)
288
734000
7000
beschilderd met barokke beelden, om te landen op een zee van elektriciteit. (Publiek lacht)
12:46
It doesn't createcreëren the distortionvervorming of realityrealiteit;
289
741000
2000
Dit schept geen vervorming van de realiteit;
12:48
it createscreëert the dissolutionontbinding of realityrealiteit.
290
743000
1000
het schept ontbinding van de realiteit.
12:49
In factfeit, I used to argueargumenteren with my professorprofessor, RichardRichard EvanEvan ShultesShultes --
291
744000
3000
Ik probeerde mijn professor, Richard Evan Shultes, te overtuigen --
12:52
who is a man who sparkedaangewakkerd the psychedelicpsychedelische eratijdperk
292
747000
2000
een man die het psychedelische tijdperk deed ontvonken
12:54
with his discoveryontdekking of the magicmagie mushroomschampignons
293
749000
2000
door zijn ontdekking van paddo's
12:56
in MexicoMexico in the 1930s --
294
751000
2000
in Mexico in de jaren 1930.
12:58
I used to argueargumenteren that you couldn'tkon het niet classifyclassificeren these tryptaminestryptamines
295
753000
2000
Ik betoogde dat deze tryptamines niet te identificeren waren
13:00
as hallucinogenichallucinogene because by the time you're underonder the effectsbijwerkingen
296
755000
3000
als hallucinerend, omdat wanneer het effect zijn intrede doet,
13:03
there's no one home anymoremeer to experienceervaring a hallucinationhallucinatie. (LaughterGelach)
297
758000
4000
er niemand meer thuis is om de hallucinatie te ervaren. (Publiek lacht)
13:07
But the thing about tryptaminestryptamines is they cannotkan niet be takeningenomen orallymondeling
298
762000
3000
Tryptamines zijn niet oraal in te nemen,
13:10
because they're denaturedgedenatureerd by an enzymeenzym
299
765000
2000
omdat ze van hun effect ontdaan worden door een enzym
13:12
foundgevonden naturallyvan nature in the humanmenselijk gutdarm calledriep monoaminemonoamine oxidaseoxidase.
300
767000
3000
in het menselijk darmkanaal: monoamine oxidase.
13:15
They can only be takeningenomen orallymondeling if takeningenomen in conjunctionconjunctie
301
770000
3000
Ze kunnen alleen oraal worden ingenomen met iets
13:18
with some other chemicalchemisch that denaturesdenatureert the MAOMAO.
302
773000
3000
dat de monoamine van zíjn effect ontdoet.
13:21
Now, the fascinatingfascinerend things
303
776000
1000
Het fascinerende is
13:22
are that the beta-carbolinesbeta-carbolines foundgevonden withinbinnen that lianaliaan
304
777000
4000
dat de beta-carbolines in de liaan
13:26
are MAOMAO inhibitorsremmers of the precisenauwkeurig sortsoort necessarynoodzakelijk
305
781000
3000
de benodigde monoamine-onderdrukkers zijn
13:30
to potentiateversterken the tryptaminetryptamine. So you askvragen yourselfjezelf a questionvraag.
306
785000
3000
om de tryptamine te activeren. Stel jezelf de vraag:
13:33
How, in a floraflora of 80,000 speciessoorten of vascularvaat- plantsplanten,
307
788000
4000
Hoe kan dit volk in een flora van 80.000 plantensoorten
13:37
do these people find these two morphologicallymorfologisch unrelatedniet verwant plantsplanten
308
792000
4000
twee morfologisch ongerelateerde soorten vinden,
13:41
that when combinedgecombineerde in this way,
309
796000
1000
die gecombineerd
13:42
createdaangemaakt a kindsoort of biochemicalbiochemische versionversie
310
797000
2000
een biochemische variant van het geheel vormen
13:44
of the wholegeheel beingwezen greatergroter than the sumsom of the partsonderdelen?
311
799000
2000
die groter is dan de som van de delen samen?
13:46
Well, we use that great euphemismeufemisme, "trialproces and errorfout,"
312
801000
3000
We zeggen eufemistisch 'trial and error',
13:49
whichwelke is exposedblootgesteld to be meaninglesszinloos.
313
804000
1000
dat hier als betekenisloos wordt ontmaskerd.
13:51
But you askvragen the IndiansIndianen, and they say, "The plantsplanten talk to us."
314
806000
3000
De Indianen zeggen: 'De planten praten tegen ons.'
13:54
Well, what does that mean?
315
809000
1000
Wat betekent dat?
13:55
This tribestam, the CofanCofan, has 17 varietiesvariëteiten of ayahuascaayahuasca,
316
810000
4000
Deze stam, de Cofan, kent 17 varianten van ayahuasca,
13:59
all of whichwelke they distinguishonderscheiden a great distanceafstand in the forestBos,
317
814000
3000
die zij alle op grote afstand kunnen identificeren,
14:03
all of whichwelke are referableReferable to our eyeoog as one speciessoorten.
318
818000
4000
die in onze ogen als één soort zouden gelden.
14:07
And then you askvragen them how they establishtot stand brengen theirhun taxonomytaxonomie
319
822000
2000
Als je hun vraagt hoe zij hun taxonomie in kaart brengen,
14:09
and they say, "I thought you knewwist something about plantsplanten.
320
824000
3000
zeggen ze: 'Ik dacht dat je iets van planten wist.
14:12
I mean, don't you know anything?" And I said, "No."
321
827000
2000
Weet je dan helemaal niks?' Ik zei 'nee'.
14:14
Well, it turnsbochten out you take eachelk of the 17 varietiesvariëteiten
322
829000
3000
Naar blijkt kun je alle 17 soorten
14:17
in the night of a fullvol moonmaan, and it singszingt to you in a differentverschillend keysleutel.
323
832000
3000
in een nacht bij volle maan in verschillende toonladders horen zingen.
14:20
Now, that's not going to get you a PhPH.D. at HarvardHarvard,
324
835000
2000
Je promoveert er niet mee bij Harvard,
14:22
but it's a lot more interestinginteressant than countingtelling stamensmeeldraden. (LaughterGelach)
325
837000
4000
maar het is een stuk boeiender dan meeldraden tellen.
14:26
Now --
326
841000
1000
Welnu,
14:27
(ApplauseApplaus) --
327
842000
3000
(Applaus)
14:30
the problemprobleem -- the problemprobleem is that even those of us
328
845000
2000
het probleem is dat zelfs degenen onder ons
14:32
sympatheticsympathiek with the plighttoestand of indigenousinheems people
329
847000
2000
die sympathiek tegenover inheemse volken staan,
14:34
viewuitzicht them as quaintvreemd and colorfulkleurrijk
330
849000
1000
hen als curieus en kleurrijk zien,
14:35
but somehowhoe dan ook reducedgereduceerd to the marginsmarges of historygeschiedenis
331
850000
2000
maar gereduceerd tot een voetnoot in de geschiedenis
14:37
as the realecht worldwereld-, meaningbetekenis our worldwereld-, movesmoves on.
332
852000
3000
terwijl de echte wereld, betekenend onze wereld, doorgaat.
14:40
Well, the truthwaarheid is the 20thth centuryeeuw, 300 yearsjaar from now,
333
855000
2000
De waarheid is dat de 20e eeuw over 300 jaar
14:42
is not going to be rememberedherinnerde for its warsoorlogen
334
857000
3000
niet herinnerd zal worden om zijn oorlogen
14:45
or its technologicaltechnologisch innovationsinnovaties,
335
860000
1000
of zijn technologische innovaties,
14:46
but ratherliever as the eratijdperk in whichwelke we stoodstond by
336
861000
2000
maar eerder als het tijdperk waarin we erbij stonden,
14:49
and eithereen van beide activelyactief endorsedonderschreven or passivelypassief acceptedaanvaard
337
864000
2000
en actief participeerden of passief toekeken bij
14:51
the massivemassief destructionverwoesting of bothbeide biologicalbiologisch and culturalcultureel diversityverscheidenheid
338
866000
3000
de massieve vernietiging van biologische en culturele diversiteit
14:54
on the planetplaneet. Now, the problemprobleem isn't changeverandering.
339
869000
3000
op de planeet. Het probleem niet verandering.
14:57
All culturesculturen throughdoor all time
340
872000
2000
Alle culturen hebben altijd
14:59
have constantlyvoortdurend been engagedbezet in a dancedans
341
874000
3000
deelgenomen aan een dans
15:02
with newnieuwe possibilitiesmogelijkheden of life.
342
877000
1000
met nieuwe levensmogelijkheden.
15:04
And the problemprobleem is not technologytechnologie itselfzelf.
343
879000
2000
Technologie op zich is ook het probleem niet.
15:07
The SiouxSioux IndiansIndianen did not stop beingwezen SiouxSioux
344
882000
2000
De Sioux-indianen stopten niet Sioux te zijn,
15:09
when they gavegaf up the bowboog and arrowpijl
345
884000
1000
toen zij hun pijl en boog opgaven,
15:10
any more than an AmericanAmerikaanse stoppedgestopt beingwezen an AmericanAmerikaanse
346
885000
2000
net zo min als dat Amerikanen stopten Amerikanen te zijn,
15:12
when he gavegaf up the horsepaard and buggybuggy.
347
887000
2000
toen zij hun paard en wagen opgaven.
15:14
It's not changeverandering or technologytechnologie
348
889000
1000
Het is niet verandering of technologie
15:15
that threatensbedreigt the integrityintegriteit of the ethnosphereethnosphere. It is powermacht,
349
890000
4000
die de integriteit van de etnosfeer bedreigt. Het is macht.
15:19
the cruderuw facegezicht of dominationoverheersing.
350
894000
2000
Het wrede gezicht van de overheersing.
15:21
WhereverWaar you look around the worldwereld-,
351
896000
2000
Waar je ook ter wereld kijkt,
15:23
you discoverontdekken that these are not culturesculturen destinedvoorbestemd to fadevervagen away;
352
898000
3000
je zult merken dat het niet het lot is van deze culturen om te verdwijnen.
15:26
these are dynamicdynamisch livingleven peoplesvolkeren
353
901000
2000
Dit zijn dynamische levende volken,
15:28
beingwezen drivenaangedreven out of existencebestaan by identifiableidentificeerbare forceskrachten
354
903000
3000
wier bestaan ontnomen wordt door identificeerbare krachten
15:31
that are beyondvoorbij theirhun capacitycapaciteit to adaptzich aanpassen to:
355
906000
2000
die voorbij hun aanpassingsmogelijkheden reiken.
15:33
whetherof it's the egregiousflagrante deforestationontbossing
356
908000
2000
Of dit nu gaat om de enorme ontbossing
15:36
in the homelandvaderland of the PenanPenan --
357
911000
2000
in het thuisland van de Penan,
15:38
a nomadicnomadisch people from SoutheastZuidoosten AsiaAsia, from SarawakSarawak --
358
913000
3000
een nomadisch Zuidoost-Aziatisch volk
15:41
a people who livedleefden freegratis in the forestBos untiltot a generationgeneratie agogeleden,
359
916000
4000
dat tot en met de vorige generatie in het woud leefde
15:45
and now have all been reducedgereduceerd to servitudedienstbaarheid and prostitutionprostitutie
360
920000
3000
en nu gereduceerd is tot dienstbaarheid en prostitutie
15:48
on the banksbanken of the riversrivieren,
361
923000
2000
aan de rivieroevers,
15:50
where you can see the riverrivier- itselfzelf is soiledvuil with the siltslib
362
925000
4000
waar je kunt zien dat de rivier zelf is bezoedeld met het slib
15:54
that seemslijkt to be carryingvervoer halfvoor de helft of BorneoBorneo away
363
929000
2000
dat de helft van Borneo lijkt af te voeren
15:56
to the SouthSouth ChinaChina SeaZee,
364
931000
1000
naar de Zuid-Chinese Zee,
15:57
where the JapaneseJapans freightersvrachtschepen hanghangen lightlicht in the horizonhorizon
365
932000
2000
waar Japanse vrachtvaarders wachten
15:59
readyklaar to fillvullen theirhun holdshoudt with rawrauw logslogs rippedgeript from the forestBos --
366
934000
4000
om hun schepen te vullen met boomstammen uit het bos.
16:03
or, in the casegeval of the YanomamiYanomami,
367
938000
1000
In het geval van de Yanomami
16:04
it's the diseaseziekte entitiesentiteiten that have come in,
368
939000
2000
zijn het ziektes die zijn binnengedrongen
16:06
in the wakewekken of the discoveryontdekking of goldgoud.
369
941000
2000
als gevolg van de ontdekking van goud.
16:08
Or if we go into the mountainsbergen of TibetTibet,
370
943000
2000
Of als we naar de Tibetaanse bergen gaan,
16:10
where I'm doing a lot of researchOnderzoek recentlykort geleden,
371
945000
2000
waar ik veel onderzoek doe,
16:13
you'llje zult see it's a cruderuw facegezicht of politicalpolitiek dominationoverheersing.
372
948000
3000
dan zie je het wrede gezicht van politieke overheersing.
16:16
You know, genocidegenocide, the physicalfysiek extinctionuitdoving of a people
373
951000
2000
Genocide, de fysieke uitroeiing van een volk
16:18
is universallyuniverseel condemnedveroordeeld, but ethnocideetnocide,
374
953000
2000
wordt universeel veroordeeld, maar etnocide,
16:21
the destructionverwoesting of people'sPeople's way of life, is not only not condemnedveroordeeld,
375
956000
3000
de vernietiging van de levenswijze van een volk, wordt niet alleen niet veroordeeld,
16:24
it's universallyuniverseel, in manyveel quartersvertrekken, celebratedberoemd
376
959000
3000
maar wordt in veel gebieden zelfs gevierd
16:27
as partdeel of a developmentontwikkeling strategystrategie.
377
962000
2000
als onderdeel van een ontwikkelingsstrategie.
16:29
And you cannotkan niet understandbegrijpen the painpijn of TibetTibet
378
964000
3000
De pijn van Tibet is niet te bevatten,
16:32
untiltot you moveverhuizing throughdoor it at the groundgrond levelniveau.
379
967000
2000
totdat je er op het basisniveau mee in aanraking komt.
16:34
I onceeen keer travelledgereisd 6,000 milesmijlen from ChengduChengdu in WesternWestern ChinaChina
380
969000
4000
Ik heb eens met een jonge collega 9000 kilometer over land gereisd
16:38
overlandland- throughdoor southeasternzuidoost TibetTibet to LhasaLhasa
381
973000
3000
van Chengdu in West-China naar Lhasa.
16:41
with a youngjong colleaguecollega, and it was only when I got to LhasaLhasa
382
976000
4000
Pas toen ik in Lhasa kwam,
16:45
that I understoodbegrijpelijk the facegezicht behindachter the statisticsstatistieken
383
980000
3000
begreep ik het gezicht achter de statistieken
16:48
you hearhoren about:
384
983000
1000
waar je over hoort.
16:49
6,000 sacredheilig monumentsmonumenten torngescheurd apartdeel to duststof and ashesas,
385
984000
4000
6000 Heilige monumenten vernietigd,
16:53
1.2 millionmiljoen people killedgedood by the cadreskaders
386
988000
3000
1,2 miljoen mensen gedood
16:56
duringgedurende the CulturalCulturele RevolutionRevolutie.
387
991000
1000
tijdens de Culturele Revolutie.
16:58
This youngjong man'sman fathervader had been ascribedtoegeschreven to the PanchenPanchen LamaLama.
388
993000
2000
De vader van mijn collega werd toegekend aan de Panchen Lama.
17:00
That meantbedoelde he was instantlyogenblikkelijk killedgedood
389
995000
2000
Op basis daarvan werd hij direct gedood
17:02
at the time of the ChineseChinees invasioninvasie.
390
997000
2000
toen de Chinese invasie begon.
17:04
His uncleoom fledvluchtte with His HolinessHeiligheid in the DiasporaDiaspora
391
999000
2000
Zijn oom vluchtte met de Dalai Lama in de diaspora,
17:06
that tooknam the people to NepalNepal.
392
1001000
3000
die de mensen tot in Nepal bracht.
17:09
His mothermoeder was incarceratedopgesloten
393
1004000
2000
Zijn moeder werd gevangengezet
17:11
for the crimemisdrijf of beingwezen wealthyrijk.
394
1006000
2000
omdat ze rijk was.
17:14
He was smuggledgesmokkeld into the jailgevangenis at the ageleeftijd of two
395
1009000
2000
Hij werd de gevangenis ingesmokkeld toen hij twee was,
17:16
to hideverbergen beneathonder her skirtrok tailsrok
396
1011000
2000
hij verborg zich onder haar rok,
17:18
because she couldn'tkon het niet bearbeer to be withoutzonder him.
397
1013000
2000
omdat zij niet zonder hem kon.
17:20
The sisterzus who had donegedaan that bravedapper deeddaad
398
1015000
2000
De zus die zo heldhaftig smokkelde
17:22
was put into an educationonderwijs campkamp.
399
1017000
1000
werd in een opvoedingskamp gestopt.
17:23
One day she inadvertentlyonbedoeld steppedgetrapte on an armbandarmband
400
1018000
2000
Op een dag stapte ze per ongeluk op een armband
17:26
of MaoMao, and for that transgressionovertreding,
401
1021000
2000
van Mao. Voor deze overtreding
17:28
she was givengegeven sevenzeven yearsjaar of hardhard laborarbeid.
402
1023000
3000
kreeg ze zeven jaar dwangarbeid opgelegd.
17:31
The painpijn of TibetTibet can be impossibleonmogelijk to bearbeer,
403
1026000
3000
De pijn van Tibet kan ondraaglijk zijn,
17:34
but the redemptiveverlossende spiritgeest of the people is something to beholdaanschouwen.
404
1029000
3000
maar de bevrijdende geest van het volk is iets om je aan vast te klampen.
17:38
And in the endeinde, then, it really comeskomt down to a choicekeuze:
405
1033000
3000
Uiteindelijk komt het neer op een keuze.
17:41
do we want to liveleven in a monochromaticmonochromatisch worldwereld- of monotonyeentonigheid
406
1036000
3000
Willen we in een grijze wereld van eentonigheid leven
17:44
or do we want to embraceomhelzing a polychromaticpolychromatische worldwereld- of diversityverscheidenheid?
407
1039000
3000
of willen we een kleurrijke wereld van diversiteit omarmen?
17:47
MargaretMargaret MeadMead, the great anthropologistantropoloog, said, before she diedging dood,
408
1042000
3000
De grote antropologe Margaret Mead zei voor haar dood
17:50
that her greatestbeste fearangst was that as we drifteddreef towardsnaar
409
1045000
3000
dat ze vreesde dat we richting een
17:53
this blandlyschijnheilig amorphousamorfe genericalgemeen worldwereld- viewuitzicht
410
1048000
2000
algemeen, amorf wereldbeeld toebewegen.
17:55
not only would we see the entiregeheel rangereeks of the humanmenselijk imaginationverbeelding
411
1050000
5000
We zouden niet alleen de menselijke verbeelding
18:00
reducedgereduceerd to a more narrowsmal modalitymodaliteit of thought,
412
1055000
4000
beperkt zien worden tot een smal, modaal denkkader,
18:04
but that we would wakewekken from a dreamdroom one day
413
1059000
1000
maar ook zouden we eens ontwaken
18:05
havingmet forgottenvergeten there were even other possibilitiesmogelijkheden.
414
1060000
3000
en vergeten zijn dat er ook andere opties bestaan.
18:09
And it's humblingvernedering to rememberonthouden that our speciessoorten has, perhapsmisschien,
415
1064000
3000
We kunnen ons nederig voelen bij het idee dat onze soort
18:12
been around for [150,000] yearsjaar.
416
1067000
2000
pas ongeveer [150.000] jaar op aarde is.
18:14
The NeolithicNeolithicum RevolutionRevolutie -- whichwelke gavegaf us agriculturelandbouw,
417
1069000
3000
De Neolitische Revolutie, die ons landbouw gaf,
18:17
at whichwelke time we succumbedbezweken to the cultcultus of the seedzaad;
418
1072000
2000
waarbij we ons overgaven aan de cult van het zaad,
18:19
the poetrypoëzie of the shamansjaman was displacedverplaatste
419
1074000
2000
toen de poëzie van de shaman vervangen werd
18:21
by the proseproza of the priesthoodpriesterschap;
420
1076000
1000
door het proza van de priesters
18:22
we createdaangemaakt hierarchyhiërarchie specializationspecialisatie surplusoverschot --
421
1077000
3000
en we een overschot door specialisatie kregen,
18:25
is only 10,000 yearsjaar agogeleden.
422
1080000
2000
vond slechts 10.000 jaar geleden plaats.
18:27
The modernmodern industrialindustrieel worldwereld- as we know it
423
1082000
2000
De moderne industriële wereld
18:29
is barelynauwelijks 300 yearsjaar oldoud.
424
1084000
2000
is nog geen 300 jaar oud.
18:31
Now, that shallowOndiep historygeschiedenis doesn't suggestsuggereren to me
425
1086000
2000
Deze oppervlakkige geschiedenis geeft me niet het idee
18:33
that we have all the answersantwoorden for all of the challengesuitdagingen
426
1088000
3000
dat we alle antwoorden op alle vraagstukken hebben
18:36
that will confrontconfronteren us in the ensuingdaaruit voortvloeiende millenniamillennia.
427
1091000
2000
die de komende millennia op ons pad zullen komen.
18:38
When these myriadmyriade culturesculturen of the worldwereld-
428
1093000
2000
Als de ontelbare culturen van de wereld
18:40
are askedgevraagd the meaningbetekenis of beingwezen humanmenselijk,
429
1095000
3000
om de betekenis van menszijn wordt gevraagd,
18:43
they respondreageren with 10,000 differentverschillend voicesstemmen.
430
1098000
2000
antwoorden zij met 10.000 verschillende stemmen.
18:45
And it's withinbinnen that songlied that we will all rediscoverherontdekken the possibilitymogelijkheid
431
1100000
6000
En het is in dat lied dat we opnieuw de mogelijkheid zullen ontdekken
18:51
of beingwezen what we are: a fullygeheel consciousbewust speciessoorten,
432
1106000
3000
om te zijn wat we zijn: een volbewuste soort,
18:54
fullygeheel awarebewust of ensuringervoor te zorgen that all peoplesvolkeren and all gardenstuinen
433
1109000
3000
die alles in het werk stelt om alle volken en alle tuinen
18:57
find a way to flourishfloreren. And there are great momentsmomenten of optimismoptimisme.
434
1112000
6000
te kunnen laten bloeien. Er zijn grootse momenten van optimisme.
19:03
This is a photographfotograaf I tooknam at the northernnoordelijk tiptip of BaffinBaffin IslandEiland
435
1118000
3000
Deze foto heb ik op het noordelijke punt van Baffin Island genomen,
19:06
when I wentgegaan narwhalNarwal huntingjacht- with some InuitInuit people,
436
1121000
2000
toen ik met Inuits op narwal ging jagen.
19:09
and this man, OlayukOlayuk, told me a marvelouswonderbaar storyverhaal of his grandfathergrootvader.
437
1124000
3000
Deze man, Olayuk, vertelde me een prachtig verhaal van zijn opa.
19:13
The CanadianCanadese governmentregering has not always been kindsoort
438
1128000
2000
De Canadese overheid is niet altijd vriendelijk geweest
19:15
to the InuitInuit people, and duringgedurende the 1950s,
439
1130000
2000
voor de Inuit. In de jaren 1950 werden ze,
19:17
to establishtot stand brengen our sovereigntysoevereiniteit, we forcedgedwongen them into settlementsnederzettingen.
440
1132000
3000
om onze soevereiniteit te vestigen, in nederzettingen geplaatst.
19:20
This oldoud man'sman grandfathergrootvader refusedgeweigerd to go.
441
1135000
4000
De opa van Olayuk weigerde te gaan.
19:24
The familyfamilie, fearfulangstig for his life, tooknam away all of his weaponswapens,
442
1139000
4000
De familie vreesde voor zijn leven en ontnam hem al zijn wapens,
19:28
all of his toolsgereedschap.
443
1143000
1000
al zijn gereedschap.
19:30
Now, you mustmoet understandbegrijpen that the InuitInuit did not fearangst the coldkoude;
444
1145000
2000
Nu moet je begrijpen dat de Inuit niet bang waren voor de kou;
19:32
they tooknam advantagevoordeel of it.
445
1147000
1000
ze maakten er gebruik van.
19:33
The runnerslopers of theirhun sledssleeën were originallyoorspronkelijk madegemaakt of fishvis
446
1148000
3000
De glij-ijzers van hun sleeën werden oorspronkelijk gemaakt
19:36
wrappedverpakt in caribouCaribou hideverbergen.
447
1151000
1000
van vis in kariboehuid.
19:37
So, this man'sman grandfathergrootvader was not intimidatedgeïntimideerd by the ArcticArctic night
448
1152000
5000
Olayuks opa was niet bang voor de poolnacht
19:42
or the blizzardBlizzard that was blowingblowing.
449
1157000
2000
of de storm die raasde.
19:44
He simplyeenvoudigweg slippedgleed outsidebuiten, pulledgetrokken down his sealskinsealskin trousersbroek
450
1159000
3000
Hij ging naar buiten, liet zijn broek van zeehondenhuid zakken
19:48
and defecateddefecated into his handhand-. And as the fecesontlasting beganbegon to freezebevriezen,
451
1163000
3000
en poepte in zijn hand. Toen de poep begon te bevriezen,
19:51
he shapedgevormd it into the formformulier of a bladeBlade.
452
1166000
3000
vormde hij het als een lemmet.
19:54
He put a sprayverstuiven of salivaspeeksel on the edgerand of the shitstront knifemes
453
1169000
2000
Hij bracht een laagje speeksel aan op de zijkant van het mes.
19:56
and as it finallyTenslotte frozebevroor solidsolide, he butcheredButchered a doghond with it.
454
1171000
3000
Toen het solide was, slachtte hij er een hond mee.
19:59
He skinnedgevild the doghond and improvisedgeïmproviseerde a harnessharnas,
455
1174000
3000
Hij ontvelde de hond en improviseerde een harnas.
20:02
tooknam the ribcageribbenkast of the doghond and improvisedgeïmproviseerde a sledslee,
456
1177000
3000
Van de ribbenkast maakte hij een slee.
20:06
harnessedbenut up an adjacentaangrenzend doghond,
457
1181000
1000
Hij zocht een hond in de buurt
20:07
and disappearedverdwenen over the iceijs- floesfloes, shitstront knifemes in beltriem.
458
1182000
4000
en verdween over de ijsvlakte, inclusief poepmes.
20:11
Talk about gettingkrijgen by with nothing. (LaughterGelach)
459
1186000
4000
Over met niets rondkomen gesproken. (Publiek lacht)
20:15
And this, in manyveel waysmanieren --
460
1190000
1000
En dit, in veel opzichten,
20:16
(ApplauseApplaus) --
461
1191000
2000
(Applaus)
20:18
is a symbolsymbool of the resilienceveerkracht of the InuitInuit people
462
1193000
2000
staat symbool voor de weerstand van de Inuit
20:20
and of all indigenousinheems people around the worldwereld-.
463
1195000
3000
en alle inheemse volken ter wereld.
20:23
The CanadianCanadese governmentregering in AprilApril of 1999
464
1198000
2000
In april 1999 gaf de Canadese overheid
20:25
gavegaf back to totaltotaal controlcontrole of the InuitInuit
465
1200000
3000
de Inuit het volledige beheer terug van
20:28
an areaGebied of landland- largergrotere than CaliforniaCalifornië and TexasTexas put togethersamen.
466
1203000
3000
een stuk land groter dan California en Texas samen
20:31
It's our newnieuwe homelandvaderland. It's calledriep NunavutNunavut.
467
1206000
2000
Het is ons nieuwe thuis. Het heet Nunavut.
20:34
It's an independentonafhankelijk territorygebied. They controlcontrole all mineralmineraal resourcesmiddelen.
468
1209000
3000
Het is onafhankelijk gebied. Zij beheren alle grondstoffen.
20:37
An amazingverbazingwekkend examplevoorbeeld of how a nation-statenatiestaat
469
1212000
2000
Het is een verbluffend voorbeeld van hoe een natiestaat
20:39
can seekzoeken restitutionteruggave with its people.
470
1214000
4000
genoegdoening aan haar mensen kan bieden.
20:44
And finallyTenslotte, in the endeinde, I think it's prettymooi obviousduidelijk
471
1219000
3000
Ten slotte, ik denk dat het duidelijk is,
20:47
at leastminst to all of all us who'vedie hebben traveledgereisd
472
1222000
1000
ten minste voor wie naar
20:48
in these remoteafgelegen reachesbereikt of the planetplaneet,
473
1223000
2000
deze uithoeken van de wereld is gereisd,
20:52
to realizerealiseren that they're not remoteafgelegen at all.
474
1227000
1000
dat ze eigenlijk helemaal niet ver weg liggen.
20:53
They're homelandsvaderland of somebodyiemand.
475
1228000
2000
Ze zijn iemands thuisland.
20:55
They representvertegenwoordigen branchestakken of the humanmenselijk imaginationverbeelding
476
1230000
2000
Ze staan voor twijgen van de menselijke verbeelding,
20:57
that go back to the dawndageraad of time. And for all of us,
477
1232000
4000
die teruggaan naar het begin van de tijd. En voor ons allen,
21:01
the dreamsdromen of these childrenkinderen, like the dreamsdromen of our owneigen childrenkinderen,
478
1236000
3000
zullen de dromen van deze kinderen, net als die van de onze,
21:04
becomeworden partdeel of the nakednaakt geographyGeografie of hopehoop.
479
1239000
3000
deel worden van een onbedekte geografie van hoop.
21:07
So, what we're tryingproberen to do at the NationalNationale GeographicGeografische, finallyTenslotte,
480
1242000
4000
Wat we uiteindelijk doen bij National Geographic,
21:11
is, we believe that politicianspolitici will never accomplishbereiken anything.
481
1246000
4000
is uitgaan van het idee dat politici nooit iets bereiken.
21:15
We think that polemicspolemiek --
482
1250000
1000
We denken dat polemiek --
21:16
(ApplauseApplaus) --
483
1251000
2000
(Applaus)
21:18
we think that polemicspolemiek are not persuasiveovertuigend,
484
1253000
2000
We denken dat een polemiek niet overtuigt,
21:20
but we think that storytellingverhaal vertellen can changeverandering the worldwereld-,
485
1255000
3000
maar we geloven dat verhalen vertellen de wereld kan veranderen,
21:23
and so we are probablywaarschijnlijk the bestbeste storytellingverhaal vertellen institutioninstelling
486
1258000
3000
waardoor we waarschijnlijk de beste vertellers
21:26
in the worldwereld-. We get 35 millionmiljoen hitstreffers on our websitewebsite everyelk monthmaand.
487
1261000
3000
ter wereld zijn. Onze website wordt 35 miljoen keer per maand bezocht,
21:29
156 nationslanden carrydragen our televisiontelevisie channelkanaal.
488
1264000
3000
we zijn in 156 landen op tv
21:33
Our magazinestijdschriften are readlezen by millionsmiljoenen.
489
1268000
2000
en onze tijdschriften vinden een miljoenenpubliek.
21:35
And what we're doing is a seriesserie of journeysreizen
490
1270000
3000
We maken een veelvoud aan reizen
21:38
to the ethnosphereethnosphere where we're going to take our audiencepubliek
491
1273000
2000
naar de etnosfeer, met ons publiek,
21:40
to placesplaatsen of suchzodanig culturalcultureel wonderwonder
492
1275000
2000
naar zulke bijzondere culturele plaatsen,
21:43
that they cannotkan niet help but come away dazzledverblind
493
1278000
2000
waarbij de toeschouwer zo geïmponeerd raakt
21:45
by what they have seengezien, and hopefullyhopelijk, thereforedaarom,
494
1280000
2000
door wat hij ziet, zodat hopelijk
21:47
embraceomhelzing graduallygeleidelijk, one by one,
495
1282000
3000
eenieder de belangrijkste openbaring
21:50
the centralcentraal revelationopenbaring of anthropologyantropologie:
496
1285000
2000
van de antropologie zal gaan omarmen:
21:52
that this worldwereld- deservesverdient to existbestaan in a diverseverschillend way,
497
1287000
4000
dat deze wereld het verdient in verscheidenheid te bestaan,
21:56
that we can find a way to liveleven
498
1291000
1000
dat we een manier kunnen vinden om te leven
21:57
in a trulywerkelijk multiculturalmulticulturele, pluralisticpluralistische worldwereld-
499
1292000
3000
in een multiculturele en pluralistische wereld
22:00
where all of the wisdomwijsheid of all peoplesvolkeren
500
1295000
2000
waar alle wijsheid van alle volkeren
22:02
can contributebijdragen to our collectivecollectief well-beingwelzijn.
501
1297000
3000
kan bijdragen aan ons gezamenlijk welzijn.
22:05
Thank you very much.
502
1300000
1000
Heel hartelijk dank.
22:06
(ApplauseApplaus)
503
1301000
2000
(Applaus)
Translated by Jan Willem Rozema
Reviewed by Jeroen Bakker

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Wade Davis - Anthropologist, ethnobotanist
A National Geographic Explorer-in-Residence, Wade Davis has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.”

Why you should listen

Wade Davis is perhaps the most articulate and influential western advocate for the world's indigenous cultures. A National Geographic Explorer-in-Residence, he has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.” Trained in anthropology and botany at Harvard, he travels the globe to live alongside indigenous people, and document their cultural practices in books, photographs, and film. His stunning photographs and evocative stories capture the viewer's imagination. As a speaker, he parlays that sense of wonder into passionate concern over the rate at which cultures and languages are disappearing -- 50 percent of the world's 7,000 languages, he says, are no longer taught to children. He argues, in the most beautiful terms, that language is much more than vocabulary and grammatical rules. Every language is an old-growth forest of the mind.  

Indigenous cultures are not failed attempts at modernity, let alone failed attempts to be us. They are unique expressions of the human imagination and heart, unique answers to a fundamental question: What does it mean to be human and alive? When asked this question, the peoples of the world respond in 7,000 different voices, and these collectively comprise our human repertoire for dealing with all the challenges that will confront us as a species over the coming centuries.

Davis is the author of 15 books including The Serpent and the RainbowOne River, and The Wayfinders. His many film credits include Light at the Edge of the World, an eight-hour documentary series produced for the National Geographic. In 2009 he received the Gold Medal from the Royal Canadian Geographical Society for his contributions to anthropology and conservation, and he is the 2011 recipient of the Explorers Medal, the highest award of the Explorers’ Club, and the 2012 recipient of the Fairchild Medal for Plant Exploration. His latest books are Into the Silence: The Great War, Mallory and the Conquest of Everest and The Sacred Headwaters: the Fight to Save the Stikine, Skeena and the Nass.

More profile about the speaker
Wade Davis | Speaker | TED.com