ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kaminsky - Actor and writer
Sarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission.

Why you should listen

Born in 1979 in Algeria, of an Argentinean father with Russian origins, and a Tuareg Algerian mother, Sarah Kaminsky arrived in France when she was 3 years old. Passionate about art since her childhood, she started learning the cello at age 4. As a teenager, she discovered two passions, which are still vibrant in her life: theater and writing. Since then, she's shared her time between her acting career and writing screenplays, plays or books.

In 2009, Sarah wrote a book worthy of the best spy novels, based on the true story of her father, Adolfo Kaminsky, genius-forger who committed his know-how and convictions to serve the French Resistance during World War II, saving thousands of Jewish families, and many others over the course of 30 years for various causes around the world.

More profile about the speaker
Sarah Kaminsky | Speaker | TED.com
TEDxParis 2010

Sarah Kaminsky: My father the forger

Sarah Kaminsky: Mój ojciec fałszerz

Filmed:
660,630 views

Sarah Kaminsky opowiada niezwykłą historię swojego ojca Adolfo i jego działań podczas II wojny światowej - używania swojej pomysłowości i talentu do ratowania życia. Ten wykład z TEDxParis jest po francusku, ma domyślne angielskojęzyczne napisy.
- Actor and writer
Sarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I am the daughtercórka of a forgerfałszerz,
0
1000
2916
Jestem córką fałszerza,
00:19
not just any forgerfałszerz ...
1
3916
1945
nie zwykłego fałszerza...
00:21
When you hearsłyszeć the wordsłowo "forgerfałszerz," you oftenczęsto understandzrozumieć "mercenarynajemnik."
2
5861
2917
Kiedy słyszycie słowo "fałszerz", często rozumiecie "najemnik".
00:24
You understandzrozumieć "forgedpodrobiony currencyWaluta," "forgedpodrobiony pictureskino."
3
8778
3522
Myślicie o podrabianej walucie i obrazach.
00:28
My fatherojciec is no suchtaki man.
4
12300
2312
Mój ojciec nie jest takim człowiekiem.
00:30
For 30 yearslat of his life,
5
14612
1188
Przez 30 lat swojego życia
00:31
he madezrobiony falsefałszywy papersdokumenty tożsamości --
6
15800
2702
wyrabiał fałszywe dokumenty -
00:34
never for himselfsamego siebie, always for other people,
7
18502
1945
nigdy dla siebie, zawsze dla innych
00:36
and to come to the aidpomoc of the persecutedprześladowani and the oppresseduciśnionych.
8
20447
3889
i by pomagać prześladowanym i uciskanym.
00:40
Let me introduceprzedstawiać him.
9
24336
2164
Pozwólcie, że go przedstawię.
00:42
Here is my fatherojciec at agewiek 19.
10
26500
3000
To mój ojciec w wieku 19 lat.
00:45
It all beganrozpoczął się for him duringpodczas WorldŚwiat WarWojny IIII,
11
29500
4000
Wszystko zaczęło się dla niego podczas II wojny światowej,
00:49
when at agewiek 17 he founduznany himselfsamego siebie thrustnacisk
12
33500
2000
kiedy w wieku 17 lat został rzucony
00:51
into a forgedpodrobiony documentsdokumenty workshopwarsztat.
13
35500
1700
do warsztatu podrabianych dokumentów.
00:53
He quicklyszybko becamestał się the falsefałszywy papersdokumenty tożsamości expertekspert of the ResistanceOdporność na.
14
37200
4500
Szybko stał się ekspertem ruchu oporu od fałszywych dokumentów.
00:57
And it's not a banalbanalny storyfabuła --
15
41700
1800
I nie jest to banalna historia -
00:59
after the liberationoswobodzenie he continuednieprzerwany
16
43500
3000
po wyzwoleniu kontynuował
01:02
to make falsefałszywy papersdokumenty tożsamości untilaż do the '70s.
17
46500
3100
wyrabianie fałszywych dokumentów do lat 70-tych.
01:05
When I was a childdziecko
18
49600
1650
Kiedy byłam dzieckiem
01:07
I knewwiedziałem nothing about this, of coursekurs.
19
51250
2148
oczywiście nic o tym nie wiedziałam.
01:09
This is me in the middleśrodkowy makingzrobienie facestwarze.
20
53398
2502
To ja w środku stroję miny.
01:11
I grewrósł up in the ParisParyż suburbsperyferie
21
55900
2332
Wyrosłam na paryskich przedmieściach
01:14
and I was the youngestnajmłodszy of threetrzy childrendzieci.
22
58232
3889
i byłam najmłodszym z trojga dzieci.
01:18
I had a "normalnormalna" dadtata like everybodywszyscy elsejeszcze,
23
62121
2890
Miałam "normalnego" ojca jak każdy,
01:20
apartniezależnie from the factfakt that he was 30 yearslat olderstarsze than ...
24
65011
1945
poza tym, że był on o 30 lat starszy...
01:22
well, he was basicallygruntownie oldstary enoughdość to be my grandfatherDziadek.
25
66956
3889
właściwie to był dostatecznie stary by być moim dziadkiem.
01:26
AnywayW każdym razie, he was a photographerfotograf and a streetulica educatorpedagog,
26
70845
2955
Tak czy owak, był on fotografem i pedagogiem ulicy
01:29
and he always taughtnauczony us to obeybyć posłusznym the lawprawo very strictlyrygorystycznie.
27
73800
3600
i zawsze uczył nas byśmy bardzo ściśle przestrzegali prawa.
01:33
And, of coursekurs, he never talkedrozmawialiśmy about his pastprzeszłość life
28
77400
2300
I oczywiście nigdy nie mówił o swojej przeszłości
01:35
when he was a forgerfałszerz.
29
79700
2200
kiedy był fałszerzem.
01:37
There was, howeverjednak, an incidentincydent I'm going to tell you about,
30
81900
2559
Jednak był taki incydent, o którym wam opowiem,
01:40
that perhapsmoże could have led me suspectposądzać something.
31
84459
2917
który prawdopodobnie powinien był mi dać coś do myślenia.
01:43
I was in highwysoki schoolszkoła and got a badzły gradestopień,
32
87376
2917
Byłam w szkole średniej i dostałam zły stopień,
01:46
a rarerzadko spotykany eventzdarzenie for me,
33
90293
1945
coś, co mi się rzadko zdarzało,
01:48
so I decidedzdecydowany to hideukryć it from my parentsrodzice.
34
92238
2945
więc zdecydowałam, że ukryję to przed rodzicami.
01:51
In orderzamówienie to do that, I setzestaw out to forgeKuźnia theirich signaturepodpis.
35
95183
3889
Aby to zrobić, zdecydowałam, że podrobię ich podpisy.
01:54
I startedRozpoczęty workingpracujący on my mother'smatki signaturepodpis,
36
99072
3128
Zaczęłam pracować nad podpisem mojej matki,
01:58
because my father'sojca is absolutelyabsolutnie impossibleniemożliwy to forgeKuźnia.
37
102200
2707
ponieważ ojca jest absolutnie niemożliwy do podrobienia.
02:00
So, I got workingpracujący. I tookwziął some sheetspościel of paperpapier
38
104907
2917
Więc zaczęłam pracować. Wzięłam kartki papieru
02:03
and startedRozpoczęty practicingpraktykujący, practicingpraktykujący, practicingpraktykujący,
39
107824
2917
i zaczęłam ćwiczyć, ćwiczyć, ćwiczyć,
02:06
untilaż do I reachedosiągnięty what I thought was a steadystały handdłoń,
40
110742
1944
dopóki nie osiągnęłam stabilności ręki
02:08
and wentposzedł into actionczynność.
41
112686
1944
i zaczęłam działać.
02:10
LaterPóźniej, while checkingkontrola my schoolszkoła bagtorba,
42
114631
2369
Potem, podczas przeglądania mojej teczki,
02:12
my mothermama got holdutrzymać of my schoolszkoła assignmentzadanie and immediatelynatychmiast saw that the signaturepodpis was forgedpodrobiony.
43
117000
3492
moja matka znalazła zadanie domowe i natychmiast zauważyła, że podpis został podrobiony.
02:16
She yelledkrzyknął at me like she never had before.
44
120492
1945
Krzyczała na mnie jak nigdy przedtem.
02:18
I wentposzedł to hideukryć in my bedroomsypialnia, underpod the blanketskoce,
45
122437
2917
Poszłam się schować do sypialni, pod koce,
02:21
and then I waitedczekał for my fatherojciec to come back from work
46
125354
2945
a potem czekałam na ojca aż wróci z pracy
02:24
with, one could say, much apprehensionzatrzymania.
47
128299
1890
z, można powiedzieć, dużym lękiem.
02:26
I heardsłyszał him come in.
48
130189
1972
Słyszałam jak wchodzi.
02:28
I remainedpozostał underpod the blanketskoce. He enteredweszła my roompokój,
49
132161
3917
Zostałam pod kocami. Wszedł do mojego pokoju,
02:31
satsob on the cornerkąt of the bedłóżko,
50
136078
1945
usiadł na rogu łóżka
02:33
and he was silentcichy, so I pulledciągnięty the blanketkoc from my headgłowa,
51
138023
2890
i był cicho, więc ściągnęłam koc z głowy,
02:36
and when he saw me he startedRozpoczęty laughingśmiać się.
52
140913
2917
a kiedy mnie zobaczył zaczął się śmiać.
02:39
He was laughingśmiać się so hardciężko, he could not stop and he was holdingtrzymać my assignmentzadanie in his handdłoń.
53
143830
2917
Śmiał się tak bardzo, że nie mógł przestać i trzymał moje zadanie domowe w dłoni.
02:42
Then he said, "But really, SarahSarah, you could have workedpracował hardertrudniejsze! Can't you see it's really too smallmały?"
54
146747
4353
Potem powiedział: "No naprawdę, Sarah, mogłaś się postarać bardziej! Nie widzisz, że podpis jest za mały?"
02:47
IndeedW rzeczywistości, it's ratherraczej smallmały.
55
151100
5900
Rzeczywiście, jest dość mały.
02:52
I was bornurodzony in AlgeriaAlgieria.
56
157000
2000
Urodziłam się w Algierii.
02:54
There I would hearsłyszeć people say my fatherojciec was a "moudjahidmoudjahid"
57
159000
3305
Tam słyszałam, jak ludzie mówili, że mój ojciec jest "mudżahidem",
02:58
and that meansznaczy "fightermyśliwiec."
58
162305
1195
a to oznacza "wojownika".
02:59
LaterPóźniej on, in FranceFrancja, I lovedkochany eavesdroppingpodsłuch on grownups'dorosłych conversationsrozmowy,
59
163500
4584
Później, we Francji, kochałam podsłuchiwać rozmowy dorosłych
03:03
and I would hearsłyszeć all sortssortuje of storieshistorie about my father'sojca previouspoprzedni life,
60
168084
2917
i słyszałam różne historie o przeszłości mojego ojca,
03:06
especiallyszczególnie that he had "doneGotowe" WorldŚwiat WarWojny IIII,
61
171001
2918
szczególnie to, że "działał" podczas II wojny światowej,
03:09
that he had "doneGotowe" the AlgerianAlgierski warwojna.
62
173919
1944
że "działał" podczas wojny w Algierii.
03:11
And in my headgłowa I would be thinkingmyślący that "doing" a warwojna meantOznaczało beingistota a soldierżołnierz.
63
175863
2918
I w głowie myślałam sobie, że "działanie" oznacza bycie żołnierzem.
03:14
But knowingporozumiewawczy my fatherojciec, and how he kepttrzymane sayingpowiedzenie that he was a pacifistpacyfista and non-violentBez przemocy,
64
178781
3917
Ale znając swojego ojca i to jak powtarzał, że jest pacyfistą i nie znosi przemocy,
03:18
I founduznany it very hardciężko to pictureobrazek him with a helmetkask and gunpistolet.
65
182698
3302
było mi bardzo trudno wyobrazić go sobie z hełmem i pistoletem.
03:21
And indeedw rzeczy samej, I was very fardaleko from the markznak.
66
186000
2000
I rzeczywiście, byłam bardzo daleko od prawdy.
03:23
One day, while my fatherojciec was workingpracujący on a fileplik
67
188000
3200
Pewnego dnia, gdy mój ojciec pracował nad formularzem
03:27
for us to obtainuzyskać FrenchFrancuski nationalityNarodowość,
68
191200
3166
byśmy dostali francuskie obywatelstwo,
03:30
I happenedstało się to see some documentsdokumenty
69
194366
1945
zobaczyłam pewne dokumenty,
03:32
that caughtzłapany my attentionUwaga.
70
196311
2417
które zwróciły moją uwagę.
03:34
These are realreal!
71
198728
1672
Te są prawdziwe!
03:36
These are minekopalnia, I was bornurodzony an ArgentineanArgentyńczyk.
72
200400
2718
Są moje, urodziłam się w Argentynie.
03:39
But the documentdokument I happenedstało się to see
73
203118
1782
Ale dokument, który zobaczyłam,
03:40
that would help us buildbudować a casewalizka for the authoritieswładze
74
204900
2107
który miał nam pomóc przedstawić argumenty przed władzą,
03:42
was a documentdokument from the armyarmia
75
207007
2693
był dokumentem od wojska,
03:45
that thankedpodziękował my fatherojciec for his work
76
209700
3169
które dziękowało mojemu ojcu za jego pracę
03:48
on behalfimieniu of the secretsekret servicesusługi.
77
212869
1919
w imieniu służb specjalnych.
03:50
And then, suddenlynagle, I wentposzedł "wowłał!"
78
214788
2917
A potem, nagle, pomyślałam "wow!".
03:53
My fatherojciec, a secretsekret agentagenta?
79
217705
1695
Mój ojciec tajnym agentem?
03:55
It was very JamesJames BondBond.
80
219400
2166
To było bardzo w stylu Jamesa Bonda.
03:57
I wanted to askzapytać him questionspytania, whichktóry he didn't answerodpowiedź.
81
221566
4889
Chciałam zadawać mu pytania, na które nie odpowiadał.
04:02
And laterpóźniej, I told myselfsiebie that
82
226455
2945
A potem powiedziałam sobie, że
04:05
one day I would have to questionpytanie him.
83
229400
2600
pewnego dnia będę musiała go zapytać.
04:07
And then I becamestał się a mothermama and had a sonsyn,
84
232000
2151
A potem zostałam matką i miałam syna
04:10
and finallywreszcie decidedzdecydowany it was time -- that he absolutelyabsolutnie had to talk to us.
85
234151
3149
i w końcu zdecydowałam, że to już czas - że koniecznie musi nam powiedzieć.
04:13
I had becomestają się a mothermama
86
237300
2000
Zostałam matką,
04:15
and he was celebratingz okazji his 77thth birthdayurodziny,
87
239300
2000
a on obchodził 77-me urodziny
04:17
and suddenlynagle I was very, very afraidprzestraszony.
88
241300
2300
i nagle bardzo się wystraszyłam.
04:19
I fearedobawiać się he'don by go
89
243600
2248
Bałam się, że odejdzie
04:21
and take his silencesmilczenia with him,
90
245848
1945
i zabierze ze sobą swoje milczenie
04:23
and take his secretstajniki with him.
91
247793
1944
oraz sekrety.
04:25
I managedzarządzane to convinceprzekonać him that it was importantważny for us,
92
249737
2363
Udało mi się go przekonać, że było to dla nas ważne,
04:28
but possiblymożliwie alsorównież for other people
93
252100
1527
ale pewnie także dla innych ludzi,
04:29
that he sharedudostępniony his storyfabuła.
94
253627
1945
by opowiedział swoją historię.
04:31
He decidedzdecydowany to tell it to me
95
255572
1944
Zdecydował się mi to opowiedzieć,
04:33
and I madezrobiony a bookksiążka,
96
257516
1284
a ja napisałam książkę,
04:34
from whichktóry I'm going to readczytać you some excerptsfragmenty laterpóźniej.
97
258800
2606
której niektóre fragmenty przeczytam wam później.
04:37
So, his storyfabuła. My fatherojciec was bornurodzony in ArgentinaArgentyna.
98
261406
2917
Więc jego historia. Mój ojciec urodził się w Argentynie.
04:40
His parentsrodzice were of RussianRosyjski descentzjazd.
99
264323
1945
Jego rodzice mieli rosyjskie pochodzenie.
04:42
The wholecały familyrodzina cameoprawa ołowiana witrażu to settlerozliczenia in FranceFrancja in the '30s.
100
266268
3917
Cała rodzina osiedliła się we Francji w latach 30-tych.
04:46
His parentsrodzice were JewishŻydowskie, RussianRosyjski and abovepowyżej all, very poorubogi.
101
270186
4814
Jego rodzice byli Żydami, Rosjanami, a ponad wszystko bardzo biednymi ludźmi.
04:50
So at the agewiek of 14 my fatherojciec had to work.
102
275000
3000
Więc w wieku 14 lat mój ojciec musiał pracować.
04:53
And with his only diplomadyplom,
103
278000
1200
I ze swoim jedynym dyplomem,
04:55
his primarypodstawowa educationEdukacja certificatecertyfikat,
104
279200
1300
świadectwem ukończenia szkoły podstawowej,
04:56
he founduznany himselfsamego siebie workingpracujący at a dyerDyer - drysuchy cleanerodkurzacz.
105
280500
2500
zaczął pracować u barwiarza, w pralni chemicznej.
04:58
That's where he discoveredodkryty something totallycałkowicie magicalmagiczny,
106
283000
3200
To tam odkrył coś zupełnie magicznego,
05:02
and when he talksrozmowy about it, it's fascinatingfascynujący --
107
286200
1800
a kiedy o tym mówi jest to fascynujące -
05:03
it's the magicmagia of dyeingbarwienie chemistrychemia.
108
288000
2800
to magia barwników chemicznych.
05:06
DuringPodczas that time the warwojna was happeningwydarzenie
109
290800
1800
W tym czasie toczyła się wojna,
05:08
and his mothermama was killedzabity when he was 15.
110
292600
2867
a jego matka została zabita kiedy miał 15 lat.
05:11
This coincidedzbiegło się w czasie with the time when
111
295468
2532
To zbiegło się w czasie z tym, kiedy
05:13
he threwrzucił himselfsamego siebie bodyciało and souldusza into chemistrychemia
112
298000
2000
ciałem i duszą wciągnął się w chemię,
05:15
because it was the only consolationpocieszenia for his sadnesssmutek.
113
300000
2700
ponieważ było to jedyne pocieszenie w jego smutku.
05:18
All day he would askzapytać manywiele questionspytania to his bossszef
114
302700
3463
Całymi dniami zadawał wiele pytań swojemu szefowi
05:22
to learnuczyć się, to accumulategromadzić more and more knowledgewiedza, umiejętności,
115
306164
2836
by się uczyć, gromadzić coraz więcej wiedzy,
05:24
and at night, when no one was looking,
116
309000
1500
a w nocy, kiedy nikt nie patrzył,
05:26
he'don by put his experiencedoświadczenie to practicećwiczyć.
117
310500
2200
wykorzystywał swoje doświadczenie w praktyce.
05:28
He was mostlyprzeważnie interestedzainteresowany in inkatrament bleachingWybielanie.
118
312700
5100
Był najbardziej zainteresowany wywabianiem atramentu.
05:33
All this to tell you
119
317800
2200
Mówiąc to wszystko,
05:35
that if my fatherojciec becamestał się a forgerfałszerz, actuallytak właściwie,
120
320000
2500
jeśli mój ojciec został fałszerzem,
05:38
it was almostprawie by accidentwypadek.
121
322500
2000
to w rzeczywistości było to niemal przypadkiem.
05:40
His familyrodzina was JewishŻydowskie, so they were houndedścigany.
122
324500
2500
Jego rodzina była żydowska, więc byli ścigani.
05:42
FinallyWreszcie they were all arrestedaresztowany and takenwzięty to the DrancyDrancy campobóz
123
327000
3000
W końcu wszyscy zostali aresztowani i zabrani do obozu Drancy,
05:45
and they managedzarządzane to get out at the last minutechwila thanksdzięki to theirich ArgentineanArgentyńczyk papersdokumenty tożsamości.
124
330000
3200
ale zdołali się wydostać w ostatniej chwili dzięki argentyńskim papierom.
05:49
Well, they were out,
125
333200
1135
Wyszli, ale zawsze byli w niebezpieczeństwie.
05:50
but they were always in dangerniebezpieczeństwo. The bigduży "JewŻyd" stampznaczek was still on theirich papersdokumenty tożsamości.
126
334336
2916
Wielka pieczątka "Żyd" wciąż widniała w ich papierach.
05:53
It was my grandfatherDziadek who decidedzdecydowany they neededpotrzebne falsefałszywy documentsdokumenty.
127
337253
3247
To mój dziadek zdecydował, że potrzebują fałszywych dokumentów.
05:56
My fatherojciec had been instilledzaszczepił with suchtaki respectPoszanowanie for the lawprawo
128
340500
3500
Mojemu ojcu wpojono taki szacunek do prawa,
05:59
that althoughmimo że he was beingistota persecutedprześladowani,
129
344000
2000
że choć był prześladowany,
06:01
he'don by never thought of falsefałszywy papersdokumenty tożsamości.
130
346000
2000
nigdy nie pomyślałby o fałszywych papierach.
06:03
But it was he who wentposzedł to meetspotykać się a man from the ResistanceOdporność na.
131
348000
3000
Ale to on poszedł na spotkanie z człowiekiem z ruchu oporu.
06:06
In those timesczasy documentsdokumenty had hardciężko coversokładki,
132
351000
2500
W tamtych czasach dokumenty miały twarde okładki,
06:09
they were filledwypełniony in by handdłoń,
133
353500
1500
były one wypełniane ręcznie
06:10
and they statedstwierdził your jobpraca.
134
355000
3000
i zawierały informację o pracy.
06:13
In orderzamówienie to surviveprzetrwać, he neededpotrzebne
135
358000
2200
Aby przetrwać potrzebował
06:16
to be workingpracujący. He askedspytał the man
136
360200
2000
pracować. Poprosił mężczyznę
06:18
to writepisać "dyerDyer."
137
362200
1800
by napisał "barwiarz".
06:19
SuddenlyNagle the man lookedspojrzał very, very interestedzainteresowany.
138
364000
3000
Nagle ten człowiek wyglądał na bardzo, bardzo zainteresowanego.
06:22
As a "dyerDyer," do you know how to bleachBleach inkatrament marksznaki?
139
367000
3200
Jako "barwiarz" czy wiesz jak wybawić atrament?
06:26
Of coursekurs he knewwiedziałem.
140
370200
2300
Oczywiście, że wiedział.
06:28
And suddenlynagle the man startedRozpoczęty explainingwyjaśniając that
141
372500
1800
I nagle ten człowiek zaczął tłumaczyć, że
06:30
actuallytak właściwie the wholecały ResistanceOdporność na had a hugeolbrzymi problemproblem:
142
374300
2700
w rzeczywistości cały ruch oporu miał wielki problem:
06:32
even the topTop expertseksperci
143
377000
2600
nawet najwięksi eksperci
06:35
could not managezarządzanie to bleachBleach an inkatrament, callednazywa "indelibletrwały,"
144
379600
3600
nie mogli wywabić atramentu nazywanego "niezmywalny",
06:39
the "WatermanWaterman" blueniebieski inkatrament.
145
383200
2200
niebieski atrament "Watermana".
06:41
And my fatherojciec immediatelynatychmiast repliedodpowiedział that he knewwiedziałem exactlydokładnie
146
385400
3900
A mój ojciec natychmiast odpowiedział, że wie dokładnie
06:45
how to bleachBleach it.
147
389300
1200
jak go wywabić.
06:46
Now, of coursekurs, the man was very impressedpod wrażeniem with this youngmłody man of 17
148
390500
3200
Oczywiście mężczyzna był pod wielkim wrażeniem tego 17-letniego młodego chłopaka,
06:49
who could immediatelynatychmiast give him the formulaformuła, so he recruitedrekrutowani him.
149
393700
3800
który mógł od razu dać mu przepis, więc zrekrutował go.
06:53
And actuallytak właściwie, withoutbez knowingporozumiewawczy it, my fatherojciec had inventedzmyślony something
150
397500
3000
I rzeczywiście, nie wiedząc tego, mój ojciec wynalazł coś,
06:56
we can find in everykażdy schoolchild'sStudent 's pencilołówek casewalizka:
151
400500
2650
co możemy znaleźć w piórniku każdego ucznia:
06:59
the so-calledtak zwana "correctionkorekta pendługopis."
152
403150
2850
tak zwany korektor.
07:02
(ApplauseAplauz)
153
406500
5000
(Oklaski)
07:07
But it was only the beginningpoczątek.
154
412000
1400
Ale to był tylko początek.
07:09
That's my fatherojciec.
155
413400
1600
To mój ojciec.
07:10
As soonwkrótce as he got to the lablaboratorium,
156
415000
1500
Kiedy tylko dostał się do laboratorium,
07:12
even thoughchociaż he was the youngestnajmłodszy,
157
416500
1400
chociaż był najmłodszy,
07:13
he immediatelynatychmiast saw that there was a problemproblem with the makingzrobienie of forgedpodrobiony documentsdokumenty.
158
417900
2900
od razu zauważył, że jest problem z oznaczaniem podrobionych dokumentów.
07:16
All the movementsruchy stoppedzatrzymany at falsifyingfałszowanie.
159
420800
2900
Wszystkie ruchy zatrzymywały się przy falsyfikowaniu.
07:19
But demandżądanie was ever-growingcoraz
160
423700
2600
Ale zapotrzebowanie wciąż rosło
07:22
and it was difficulttrudny to tampermajstrować with existingistniejący documentsdokumenty.
161
426300
2600
i było trudno manipulować istniejące dokumenty.
07:24
He told himselfsamego siebie it was necessaryniezbędny to make them from scratchzadraśnięcie.
162
428900
1500
Powiedział sobie, że trzeba robić je od nowa.
07:26
He startedRozpoczęty a pressnaciśnij. He startedRozpoczęty photoengravingphotoengraving.
163
430400
2800
Uruchomił prasę. Zajął się fotograwiurą.
07:29
He startedRozpoczęty makingzrobienie rubbergumowy stampsZnaczki.
164
433200
1600
Wyrabiał gumowe pieczęcie.
07:30
He startedRozpoczęty inventingWynalezienie all kinduprzejmy of things --
165
434800
1800
Zaczął wynajdować różne rzeczy -
07:32
with some materialsmateriały he inventedzmyślony a centrifugeWirówki usingza pomocą a bicyclerower wheelkoło.
166
436600
3400
przy użyciu pewnych materiałów wynalazł wirówkę używając koła rowerowego.
07:35
AnywayW każdym razie, he had to do all this
167
440000
2000
W każdym razie, robił to wszystko,
07:37
because he was completelycałkowicie obsessedobsesję with outputwydajność.
168
442000
2800
bo miał obsesję na punkcie produkcji.
07:40
He had madezrobiony a simpleprosty calculationobliczenie:
169
444800
2200
Dokonał prostych obliczeń:
07:42
In one hourgodzina he could make 30 forgedpodrobiony documentsdokumenty.
170
447000
3100
w godzinę mógł wykonać 30 podrobionych dokumentów.
07:46
If he sleptspałem one hourgodzina, 30 people would dieumierać.
171
450100
4400
Jeśli prześpi godzinę, 30 ludzi umrze.
07:50
This sensesens of
172
454500
3000
To poczucie odpowiedzialności
07:53
responsibilityodpowiedzialność for other people'sludzie liveszyje when he was just 17 --
173
457500
3200
za życie innych ludzi, gdy miał tylko 17 lat -
07:56
and alsorównież his guiltpoczucie winy for beingistota a survivorSurvivor,
174
460700
3000
a także jego poczucie winy dlatego, że przetrwał
07:59
sinceod he had escapeduciekł the campobóz when his friendsprzyjaciele had not --
175
463700
3600
od kiedy uciekł z obozu, podczas gdy jego koledzy nie -
08:03
stayedzostał with him all his life.
176
467300
2252
pozostały z nim na całe życie.
08:05
And this is maybe what explainswyjaśnia why, for 30 yearslat,
177
469553
2917
I może to wyjaśnia dlaczego, przez 30 lat,
08:08
he continuednieprzerwany to make falsefałszywy papersdokumenty tożsamości
178
472471
2629
nadal wyrabiał fałszywe dokumenty
08:11
at the expensekoszt of all kindsrodzaje of sacrificesofiary.
179
475100
2300
kosztem różnych wyrzeczeń.
08:13
I'd like to talk about those sacrificesofiary,
180
477400
900
Chciałabym opowiedzieć o tych wyrzeczeniach,
08:14
because there were manywiele.
181
478300
1900
ponieważ było ich wiele.
08:16
There were obviouslyoczywiście financialbudżetowy sacrificesofiary
182
480200
2500
Były oczywiście finansowe ofiary,
08:18
because he always refusedodmówił to be paidpłatny.
183
482700
1800
ponieważ zawsze odmawiał zapłaty.
08:20
To him, beingistota paidpłatny would have meantOznaczało beingistota a mercenarynajemnik.
184
484500
2700
Dla niego, pobieranie opłaty oznaczałoby bycie najemnikiem.
08:23
If he had acceptedprzyjęty paymentpłatności,
185
487200
1600
Gdyby przyjmował zapłatę,
08:24
he wouldn'tnie be ablezdolny to say "yes" or "no"
186
488800
1800
nie mógłby powiedzieć "tak" lub "nie"
08:26
dependingw zależności on what he deemeduważane a just or unjustniesprawiedliwe causeprzyczyna.
187
490600
2400
zależnie od tego co uznawał za sprawiedliwą lub niesprawiedliwą sprawę.
08:28
So he was a photographerfotograf by day,
188
493000
1900
Więc w ciągu dnia był fotografem,
08:30
and a forgerfałszerz by night for 30 yearslat.
189
494900
1600
a fałszerzem nocami przez 30 lat.
08:32
He was brokezepsuł się all of the time.
190
496500
2000
Był bankrutem cały czas.
08:34
Then there were the emotionalemocjonalny sacrificesofiary:
191
498500
3000
Były także koszty emocjonalne:
08:37
How can one liverelacja na żywo with a womankobieta while havingmający so manywiele secretstajniki?
192
501500
3000
Jak można żyć z kobietą mając tak wiele sekretów?
08:40
How can one explainwyjaśniać what one does at night in the lablaboratorium, everykażdy singlepojedynczy night?
193
504500
4200
Jak można wyjaśnić co się robi nocami w laboratorium co noc?
08:44
Of coursekurs, there was anotherinne kinduprzejmy of sacrificepoświęcać się
194
508700
3300
Oczywiście był inny rodzaj poświęcenia
08:47
involvingangażujące his familyrodzina that I understoodzrozumiany much laterpóźniej.
195
512000
3400
związany z jego rodziną, który zrozumiałam dużo później.
08:51
One day my fatherojciec introducedwprowadzony me to my sistersiostra.
196
515400
3100
Pewnego dnia mój ojciec przedstawił mnie mojej siostrze.
08:54
He alsorównież explainedwyjaśnione to me that I had a brotherbrat, too,
197
518500
4000
Wyjaśnił mi także, że mam również brata
08:58
and the first time I saw them I mustmusi have been threetrzy or fourcztery,
198
522500
6000
i pierwszy raz, kiedy ich zobaczyłam musiałam mieć trzy czy cztery latka,
09:04
and they were 30 yearslat olderstarsze than me.
199
528500
1800
a oni byli o 30 lat starsi ode mnie.
09:06
They are bothobie in theirich sixtieslata sześćdziesiąte now.
200
530300
5500
Oboje mają teraz przeszło 60 lat.
09:11
In orderzamówienie to writepisać the bookksiążka,
201
535800
2700
Aby napisać książkę,
09:14
I askedspytał my sistersiostra questionspytania. I wanted to know who my fatherojciec was,
202
538500
3500
zadawałam mojej siostrze pytania. Chciałam wiedzieć kim był mój ojciec,
09:17
who was the fatherojciec she had knownznany.
203
542000
1500
kim był ojciec, którego ona znała.
09:19
She explainedwyjaśnione that the fatherojciec that she'dSzopa had
204
543500
4100
Wyjaśniła mi, że ojciec którego miała
09:23
would tell them he'don by come and pickwybierać them up on SundayNiedziela to go for a walkspacerować.
205
547600
4200
mówił im, że przyjdzie i zabierze ich w niedzielę na spacer.
09:27
They would get all dressedubrany up and wait for him,
206
551800
2600
Ubierali się i czekali na niego,
09:30
but he would almostprawie never come.
207
554400
1800
ale on prawie nigdy nie przychodził.
09:32
He'dTo on say, "I'll call." He wouldn'tnie call.
208
556200
3300
Mówił: "Zadzwonię" i nie dzwonił.
09:35
And then he would not come.
209
559500
2000
A potem nie przychodził.
09:37
Then one day he totallycałkowicie disappearedzniknął.
210
561500
3300
Potem pewnego dnia całkiem zniknął.
09:40
Time passedminęło,
211
564800
1400
Czas mijał,
09:42
and they thought he had surelypewno forgottenzapomniany them,
212
566200
3200
a one myśleli, że na pewno o nich zapomniał,
09:45
at first.
213
569400
1600
na początku.
09:46
Then as time passedminęło,
214
571000
1500
Potem, gdy mijał czas,
09:48
at the endkoniec of almostprawie two yearslat, they thought,
215
572500
2000
pod koniec prawie dwóch lat, pomyśleli:
09:50
"Well, perhapsmoże our fatherojciec has diedzmarły."
216
574500
3200
"Cóż, może nasz ojciec umarł."
09:53
And then I understoodzrozumiany
217
577700
2300
I wtedy zrozumiałam,
09:55
that askingpytając my fatherojciec so manywiele questionspytania
218
580000
2900
że zadawanie ojcu tak wielu pytań
09:58
was stirringmieszając up a wholecały pastprzeszłość he probablyprawdopodobnie didn't feel like talkingmówić about
219
582900
2800
rozpalało całą przeszłość i której pewnie nie chciał mówić,
10:01
because it was painfulbolesny.
220
585700
1600
ponieważ było to bolesne.
10:03
And while my halfpół brotherbrat and sistersiostra thought they'doni by been abandonedopuszczony,
221
587300
4700
I gdy mój przyrodni brat i siostra myśleli, że zostali porzuceni,
10:07
orphanedosierocone,
222
592000
1700
osieroceni,
10:09
my fatherojciec was makingzrobienie falsefałszywy papersdokumenty tożsamości.
223
593700
2300
mój ojciec robił fałszywe dokumenty.
10:11
And if he did not tell them, it was of coursekurs to protectochraniać them.
224
596000
3500
I nie powiedział im, ponieważ oczywiście chciał ich chronić.
10:15
After the liberationoswobodzenie he madezrobiony falsefałszywy papersdokumenty tożsamości
225
599500
1800
Po wyzwoleniu robił fałszywe dokumenty,
10:17
to allowdopuszczać the survivorsktórzy przeżyli of concentrationstężenie campsobozy to immigratewyemigrować to PalestinePalestyna
226
601300
2900
by pozwolić tym, którzy przetrwali obozy koncentracyjne, emigrować do Palestyny
10:20
before the creationkreacja of IsraelIzrael.
227
604200
1900
przed utworzeniem Izraela.
10:22
And then, as he was a staunchzagorzały anti-colonialistantykolonialistą,
228
606100
2400
A potem, ponieważ był zagorzałym antykolonialistą,
10:24
he madezrobiony falsefałszywy papersdokumenty tożsamości for AlgeriansAlgierczyków duringpodczas the AlgerianAlgierski warwojna.
229
608500
3500
wyrabiał fałszywe papiery dla Algierczyków podczas wojny w Algierii.
10:27
After the AlgerianAlgierski warwojna,
230
612000
2600
Po wojnie algierskiej,
10:30
at the heartserce of the internationalmiędzynarodowy resistanceodporność movementsruchy,
231
614600
2600
w sercu międzynarodowych ruchów oporu,
10:33
his nameNazwa circulatedw obiegu
232
617200
1700
krążyło jego imię
10:34
and the wholecały worldświat cameoprawa ołowiana witrażu knockingpukanie at his doordrzwi.
233
618900
2300
i cały świat pukał do jego drzwi.
10:37
In AfricaAfryka there were countrieskraje fightingwalczący for theirich independenceniezależność:
234
621200
3500
W Afryce były kraje walczące o swoją niepodległość:
10:40
GuineaGwinea, Guinea-BissauGwinea Bissau, AngolaAngola.
235
624700
3000
Gwinea, Gwinea-Biaasu, Angola.
10:43
And then my fatherojciec connectedpołączony with NelsonNelson Mandela'sMandela's anti-apartheidprzeciw apartheidowi partyprzyjęcie.
236
627700
4500
Potem mój ojciec związał się z partią Nelsona Mandeli przeciw apartheidowi.
10:48
He madezrobiony falsefałszywy papersdokumenty tożsamości for persecutedprześladowani blackczarny SouthPołudniowa AfricansAfrykanie.
237
632200
3500
Wyrabiał fałszywe papiery dla prześladowanych czarnych mieszkańców Afryki Południowej.
10:51
There was alsorównież LatinŁaciński AmericaAmeryka.
238
635700
1800
Była także Ameryka Łacińska.
10:53
My fatherojciec helpedpomógł those who resistedopór dictatorshipsdyktatury
239
637500
2700
Mój ojciec pomagał tym, którzy stawiali opór dyktaturze
10:56
in the DominicanDominikana RepublicRepublika, HaitiHaiti,
240
640200
1900
w Republice Dominikańskiej, na Haiti
10:58
and then it was the turnskręcać of BrazilBrazylia, ArgentinaArgentyna, VenezuelaWenezuela, ElEl SalvadorSalvador, NicaraguaNikaragua,
241
642100
6100
a potem była Brazylia, Argentyna, Wenezuela, El Salvator, Nikaragua,
11:04
ColombiaKolumbia, PeruPeru, UruguayUrugwaj, ChileChile and MexicoMeksyk.
242
648200
5600
Kolumbia, Peru, Urugwaj, Chile i Meksyk.
11:09
Then there was the VietnamWietnam WarWojny.
243
653800
1700
Potem była wojna w Wietnamie.
11:11
My fatherojciec madezrobiony falsefałszywy papersdokumenty tożsamości for the AmericanAmerykański desertersdezerterów
244
655500
2300
Mój ojciec wyrabiał fałszywe papiery dla amerykańskich dezerterów,
11:13
who did not wishżyczenie to take up armsramiona againstprzeciwko the VietnameseWietnamski.
245
657800
3200
którzy nie chcieli walczyć przeciw Wietnamczykom.
11:16
EuropeEuropy was not sparedoszczędził eitherzarówno.
246
661000
2000
Europa także nie była oszczędzona.
11:18
My fatherojciec madezrobiony falsefałszywy papersdokumenty tożsamości for the dissidentsdysydentów
247
663000
2141
Mój ojciec fałszował papiery dla dysydentów
11:21
againstprzeciwko FrancoFranco in SpainHiszpania, SalazarSalazar in PortugalPortugalia,
248
665142
3758
przeciwko Franco w Hiszpanii, Salazarowi w Portugalii,
11:24
againstprzeciwko the colonels'pułkowników dictatorshipDyktatura in GreeceGrecja,
249
668900
4992
przeciw dyktaturze pułkownika w Grecji,
11:29
and even in FranceFrancja.
250
673893
1707
a nawet we Francji.
11:31
There, just oncepewnego razu, it happenedstało się in MayMoże of 1968.
251
675600
3154
Tam, tylko raz, zdarzyło się to w maju 1968 roku.
11:34
My fatherojciec watchedoglądaliśmy, benevolentlyżyczliwie, of coursekurs,
252
678755
2645
Mój ojciec obserwował, oczywiście życzliwie
11:37
the demonstrationsdemonstracje of the monthmiesiąc of MayMoże,
253
681400
2800
demostracje w maju,
11:40
but his heartserce was elsewheregdzie indziej, and so was his time
254
684200
2300
ale jego serce było gdzie indziej,
11:42
because he had over 15 countrieskraje to serveobsługiwać.
255
686500
3500
miał 15 krajów do obsłużenia.
11:45
OnceRaz, thoughchociaż, he agreedZgoda to make falsefałszywy papersdokumenty tożsamości
256
690000
2368
Raz zgodził się zrobić fałszywe papiery
11:48
for someonektoś you mightmoc recognizerozpoznać.
257
692369
1943
dla kogoś, kogo możecie rozpoznać.
11:50
(LaughterŚmiech)
258
694313
2916
(Śmiech)
11:53
He was much youngermniejszy in those daysdni,
259
697230
1620
Był wówczas znacznie młodszy,
11:54
and my fatherojciec agreedZgoda to make falsefałszywy papersdokumenty tożsamości
260
698850
2150
a mój ojciec zgodził się zrobić fałszywe dokumenty
11:56
to enablewłączyć him to come back and speakmówić at a meetingspotkanie.
261
701000
3036
by umożliwić mu powrót i wypowiedzenie się na zebraniu.
11:59
He told me that those falsefałszywy papersdokumenty tożsamości were the mostwiększość media-relevantmedialne
262
704037
4963
Powiedział mi, że te fałszywe papiery były najbardziej medialne
12:04
and the leastnajmniej usefulprzydatny he'don by had to make in all his life.
263
709000
3500
i najmniej przydatne wśród wszystkich jakie w życiu zrobił.
12:08
But, he agreedZgoda to do it,
264
712500
1500
Ale zgodził się na to,
12:09
even thoughchociaż DanielDaniel Cohn-Bendit'sCohn-Bendit life was not in dangerniebezpieczeństwo,
265
714000
3400
choć życie Daniela Cohn-Bendita nie było w niebezpieczeństwie
12:13
just because
266
717400
2194
tylko dlatego,
12:15
it was a good opportunityokazja
267
719595
1405
że była to dobra okazja,
12:16
to mockdrwić the authoritieswładze,
268
721000
2484
by zadrwić z władz
12:19
and to showpokazać them that there's nothing more porousporowaty than bordersgranice --
269
723485
3015
i pokazać im, że nie ma nic mniej szczelnego niż granice -
12:22
and that ideaspomysły have no bordersgranice.
270
726500
4500
i że idee nie znają granic.
12:26
All my childhooddzieciństwo,
271
731000
2000
Całe moje dzieciństwo,
12:28
while my friends'znajomych dadstatusiowie would tell them Grimm'sGrimm's fairywróżka talesopowieści,
272
733000
4097
podczas gdy ojcowie moich przyjaciół opowiadali bajki braci Grimm,
12:32
my fatherojciec would tell me storieshistorie about very unassumingskromny heroesbohaterowie
273
737098
3889
mój ojciec opowiadał mi historie o bardzo skromnych bohaterach
12:36
with unshakeableniewzruszone utopiasutopie
274
740988
2916
z niezachwianymi utopiami,
12:39
who managedzarządzane to make miraclescuda.
275
743905
2916
którzy zdołali czynić cuda.
12:42
And those heroesbohaterowie did not need an armyarmia behindza them.
276
746822
3978
I ci bohaterowie nie potrzebowali żadnej armii, która by za nimi stała.
12:46
AnyhowTak czy inaczej, nobodynikt would have followedśledzić them,
277
750800
2500
Tak czy owak nikt by za nimi nie podążał,
12:49
exceptz wyjątkiem for a handfulgarść [of] menmężczyźni and womenkobiety of convictionwyroku skazującego and courageodwaga.
278
753300
3245
poza garstką mężczyzn i kobiet z przekonaniem i odwagą.
12:52
I understoodzrozumiany much laterpóźniej
279
756546
1254
Znacznie później zrozumiałam,
12:53
that actuallytak właściwie it was his ownwłasny storyfabuła my fatherojciec would tell me to get me to sleepsen.
280
757800
3607
że w rzeczywistości była to własna historia mojego ojca, którą opowiadał mi na dobranoc.
12:57
I askedspytał him whetherczy, consideringbiorąc pod uwagę the sacrificesofiary he had to make,
281
761408
2916
Zapytałam go czy, wziąwszy pod uwagę poświęcenia,
13:00
he ever had any regretswyraża ubolewanie z powodu.
282
764325
1944
kiedykolwiek żałował.
13:02
He said no.
283
766270
1730
Powiedział, że nie.
13:03
He told me that he would have been unableniezdolny
284
768000
2159
Powiedział mi, że nie byłby w stanie
13:06
to witnessświadek or submitZatwierdź to injusticeniesprawiedliwość withoutbez doing anything.
285
770160
2916
przyglądać się lub poddawać niesprawiedliwości nie robiąc nic.
13:08
He was persuadedprzekonany, and he's still convincedprzekonany
286
773077
3023
Został przekonany i jest nadal o tym przeświadczony,
13:12
that anotherinne worldświat is possiblemożliwy --
287
776100
2200
że inny świat jest możliwy -
13:14
a worldświat where no one would ever need a forgerfałszerz.
288
778300
3000
świat gdzie nikt nigdy nie będzie potrzebował fałszerza.
13:17
He's still dreamingśnić about it.
289
781300
2000
Wciąż o tym marzy.
13:19
My fatherojciec
290
783300
1444
Mój ojciec
13:20
is here in the roompokój todaydzisiaj.
291
784745
1755
jest tutaj dzisiaj.
13:22
His nameNazwa is AdolfoAdolfo KaminskyKaminsky and I'm going to askzapytać him to standstoisko up.
292
786500
4079
Nazywa się Adolfo Kaminsky i poproszę go, żeby wstał.
13:26
(ApplauseAplauz)
293
790580
20419
(Oklaski)
13:46
Thank you.
294
811000
3000
Dziękuję.
Translated by Agata Lesnicka
Reviewed by Monika Sulima

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kaminsky - Actor and writer
Sarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission.

Why you should listen

Born in 1979 in Algeria, of an Argentinean father with Russian origins, and a Tuareg Algerian mother, Sarah Kaminsky arrived in France when she was 3 years old. Passionate about art since her childhood, she started learning the cello at age 4. As a teenager, she discovered two passions, which are still vibrant in her life: theater and writing. Since then, she's shared her time between her acting career and writing screenplays, plays or books.

In 2009, Sarah wrote a book worthy of the best spy novels, based on the true story of her father, Adolfo Kaminsky, genius-forger who committed his know-how and convictions to serve the French Resistance during World War II, saving thousands of Jewish families, and many others over the course of 30 years for various causes around the world.

More profile about the speaker
Sarah Kaminsky | Speaker | TED.com