ABOUT THE SPEAKER
Shirin Neshat - Iranian visual artist
Shirin Neshat has lived much of her life outside her native Iran. Her photographs and films offer a glimpse of the cultural, religious and political realities that shape the identities of Muslim women worldwide.

Why you should listen

Shirin Neshat is among the best-known Persian artists in the Western world. She has lived in the United States, in self-imposed exile from her native Iran, for most of her adult life. This experience, of being caught between two cultures, dominates Neshat’s creative work: each of her pieces offers a glimpse into the complex social, religious and political realities that shape her identity—and the identities of Muslim women worldwide.

Neshat’s provocative photographs, videos and multimedia installations have resonated with the curators of many major international art exhibitions, including the XLVIII Venice Biennale, where she won the top prize in 1999. Her first feature film, Women Without Men, tells the stories of four women struggling to escape oppression in Tehran. It won her the Silver Lion for best director at the 2010 Venice Film Festival.

More profile about the speaker
Shirin Neshat | Speaker | TED.com
TEDWomen 2010

Shirin Neshat: Art in exile

Shirin Neshat: Sztuka na wygnaniu

Filmed:
774,668 views

Shirin Neshat, urodzona w Iranie artystka, bada paradoks artysty żyjącego na wygnaniu, który - chociaż jest głosem narodu - nie może wrócić do kraju. W swoich pracach Neshat zgłębia temat sytuacji Iranu przed i po rewolucji islamskiej, tworząc przejmujące wizerunki kobiet, przedstawia zmiany polityczne i społeczne w Iranie.
- Iranian visual artist
Shirin Neshat has lived much of her life outside her native Iran. Her photographs and films offer a glimpse of the cultural, religious and political realities that shape the identities of Muslim women worldwide. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
The storyfabuła I wanted to sharedzielić with you todaydzisiaj
0
0
2000
Chciałabym dzisiaj opowiedzieć o wyzwaniu,
00:17
is my challengewyzwanie as an IranianIrański artistartysta,
1
2000
4000
jakie stoi przede mną jako irańskim artystą,
00:21
as an IranianIrański womankobieta artistartysta,
2
6000
2000
a właściwie irańską artystką,
00:23
as an IranianIrański womankobieta artistartysta
3
8000
2000
irańską artystką,
00:25
livingżycie in exilewygnanie.
4
10000
3000
żyjącą na wygnaniu.
00:28
Well, it has its plusesPlusy and minusesminusy.
5
13000
3000
Ma to swoje plusy i minusy.
00:31
On the darkciemny sidebok,
6
16000
2000
Minusem jest to,
00:33
politicsPolityka doesn't seemwydać się to escapeucieczka people like me.
7
18000
3000
że ludzie tacy jak ja nie mogą uciec przed polityką.
00:36
EveryKażdy IranianIrański artistartysta, in one formformularz or anotherinne,
8
21000
3000
Każdy irański artysta, w ten czy inny sposób,
00:39
is politicalpolityczny.
9
24000
2000
jest artystą politycznym.
00:41
PoliticsPolityka have definedokreślone our liveszyje.
10
26000
3000
Polityka wyznacza nasze życie.
00:44
If you're livingżycie in IranIran,
11
29000
2000
Jeśli mieszkasz w Iranie,
00:46
you're facingokładzina censorshipcenzura, harassmentmolestowanie,
12
31000
3000
to jesteś narażony na cenzurę, prześladowania,
00:49
arrestaresztować, torturetorturować --
13
34000
2000
aresztowania, tortury -
00:51
at timesczasy, executionwykonanie.
14
36000
3000
czasami na wyrok śmierci.
00:54
If you're livingżycie outsidena zewnątrz like me,
15
39000
2000
Jeśli, tak jak ja, mieszkasz poza nim,
00:56
you're facedw obliczu with life in exilewygnanie --
16
41000
2000
to musisz się zmierzyć z życiem na wygnaniu:
00:58
the painból of the longingtęsknota
17
43000
2000
bolesną tęsknotą
01:00
and the separationseparacja from your lovedkochany oneste
18
45000
2000
i życiem z dala od bliskich ci osób,
01:02
and your familyrodzina.
19
47000
2000
z dala od rodziny.
01:04
ThereforeW związku z tym, we don't find
20
49000
2000
Dlatego nie znajdujemy
01:06
the moralmorał, emotionalemocjonalny,
21
51000
2000
moralnej, uczuciowej,
01:08
psychologicalpsychologiczny and politicalpolityczny spaceprzestrzeń
22
53000
2000
psychologicznej i politycznej przestrzeni,
01:10
to distancedystans ourselvesmy sami from the realityrzeczywistość
23
55000
3000
w ramach której moglibyśmy się zdystansować
01:13
of socialspołeczny responsibilityodpowiedzialność.
24
58000
3000
od odpowiedzialności wobec społeczeństwa.
01:16
OddlyDziwnie enoughdość,
25
61000
2000
Chociaż to dziwne,
01:18
an artistartysta suchtaki as myselfsiebie
26
63000
2000
to artysta taki jak ja,
01:20
findsznajduje herselfsię alsorównież in the positionpozycja of beingistota the voicegłos,
27
65000
4000
uświadamia sobie też, że jest głosem,
01:24
the speakergłośnik of my people,
28
69000
3000
rzecznikiem swojego narodu,
01:27
even if I have, indeedw rzeczy samej,
29
72000
2000
chociaż tak naprawdę
01:29
no accessdostęp to my ownwłasny countrykraj.
30
74000
3000
nie ma wstępu do własnego kraju.
01:32
AlsoRównież, people like myselfsiebie,
31
77000
3000
Co więcej, ludzie tacy jak ja
01:35
we're fightingwalczący two battlesbitwy on differentróżne groundsfusy.
32
80000
3000
walczą na dwóch różnych frontach.
01:38
We're beingistota criticalkrytyczny of the WestWest,
33
83000
2000
Jesteśmy krytyczni wobec Zachodu,
01:40
the perceptionpostrzeganie of the WestWest
34
85000
2000
wobec sposobu, w jaki Zachód
01:42
about our identitytożsamość --
35
87000
2000
postrzega naszą tożsamość,
01:44
about the imageobraz that is constructedzbudowana about us,
36
89000
3000
wobec sposobu, w jaki nas widzi,
01:47
about our womenkobiety, about our politicsPolityka,
37
92000
3000
nasze kobiety, naszą politykę,
01:50
about our religionreligia.
38
95000
2000
również naszą religię.
01:52
We are there to take prideduma
39
97000
2000
Wyrażamy więc naszą dumę
01:54
and insistdomagać się on respectPoszanowanie.
40
99000
2000
i wzywamy do szacunku.
01:56
And at the samepodobnie time,
41
101000
2000
I jednocześnie
01:58
we're fightingwalczący anotherinne battlebitwa.
42
103000
2000
walczymy na innym froncie.
02:00
That is our regimereżim,
43
105000
2000
Walczymy z irańskim reżimem,
02:02
our governmentrząd --
44
107000
2000
naszym rządem,
02:04
our atrociousokrutny governmentrząd,
45
109000
2000
potwornym rządem,
02:06
[that] has doneGotowe everykażdy crimeprzestępstwo
46
111000
2000
który popełnił wszystkie możliwe zbrodnie,
02:08
in orderzamówienie to stayzostać in powermoc.
47
113000
3000
żeby utrzymać się przy władzy.
02:11
Our artistsartyści are at riskryzyko.
48
116000
3000
Nasi artyści są zagrożeni.
02:14
We are in a positionpozycja of dangerniebezpieczeństwo.
49
119000
3000
Jesteśmy zagrożeni, ponieważ
02:17
We posepoza a threatzagrożenie
50
122000
2000
zagrażamy porządkowi
02:19
to the orderzamówienie of the governmentrząd.
51
124000
2000
ustanowionemu przez rząd.
02:21
But ironicallyironicznie,
52
126000
2000
Ale jak na ironię,
02:23
this situationsytuacja
53
128000
2000
ten stan rzeczy
02:25
has empoweredwzmocniony all of us,
54
130000
2000
jest źródłem naszej siły,
02:27
because we are considereduważane, as artistsartyści,
55
132000
2000
bo będąc artystami, postrzegani jesteśmy jako
02:29
centralcentralny to the culturalkulturalny, politicalpolityczny,
56
134000
3000
kluczowi uczestnicy kulturalnego, politycznego
02:32
socialspołeczny discourserozprawiać in IranIran.
57
137000
2000
i społecznego dyskursu w Iranie.
02:34
We are there to inspireinspirować, to provokeprowokować,
58
139000
3000
Inspirujemy, prowokujemy,
02:37
to mobilizezmobilizować,
59
142000
2000
mobilizujemy
02:39
to bringprzynieść hopenadzieja to our people.
60
144000
2000
i przynosimy nadzieję Irańczykom.
02:41
We are the reportersreporterzy of our people,
61
146000
3000
Jesteśmy sprawozdawcami narodu,
02:44
and are communicatorsKomunikatory
62
149000
2000
i łącznikami
02:46
to the outsidena zewnątrz worldświat.
63
151000
2000
z zewnętrznym światem.
02:48
ArtSztuka is our weaponbroń.
64
153000
3000
Sztuka jest naszą bronią.
02:51
CultureKultury is a formformularz of resistanceodporność.
65
156000
3000
Kultura jest formą oporu.
02:54
I envyZawiść sometimesczasami the artistsartyści of the WestWest
66
159000
3000
Czasem zazdroszczę artystom Zachodu
02:57
for theirich freedomwolność of expressionwyrażenie.
67
162000
2000
wolności słowa,
02:59
For the factfakt that they can distancedystans themselvessami
68
164000
3000
tego, że mogą zdystansować się
03:02
from the questionpytanie of politicsPolityka.
69
167000
2000
od kwestii politycznych,
03:04
From the factfakt that they are only servingporcja one audiencepubliczność,
70
169000
2000
że służą tylko jednemu audytorium –
03:06
mainlygłównie the WesternWestern culturekultura.
71
171000
3000
głównie zachodniej kulturze.
03:09
But alsorównież, I worrymartwić się about the WestWest,
72
174000
4000
Ale, jednocześnie, niepokoję się o Zachód,
03:13
because oftenczęsto in this countrykraj,
73
178000
2000
bo często w tym kraju,
03:15
in this WesternWestern worldświat that we have,
74
180000
3000
w tym świecie Zachodu, który znamy,
03:18
culturekultura risksryzyko beingistota a formformularz of entertainmentzabawa.
75
183000
4000
kultura ryzykownie staje się formą rozrywki.
03:23
Our people dependzależeć on our artistsartyści,
76
188000
3000
Nasz naród liczy na swoich artystów,
03:26
and culturekultura is beyondpoza communicationkomunikacja.
77
191000
3000
a kultura przekracza komunikację.
03:30
My journeypodróż as an artistartysta
78
195000
2000
Moja artystyczna podróż
03:32
startedRozpoczęty from a very, very personalosobisty placemiejsce.
79
197000
3000
rozpoczęła się od bardzo osobistego miejsca.
03:35
I did not startpoczątek
80
200000
2000
Początkowo moje prace
03:37
to make socialspołeczny commentarykomentarz
81
202000
2000
nie poruszały kwestii
03:39
about my countrykraj.
82
204000
2000
społecznych Iranu.
03:41
The first one that you see in frontz przodu of you
83
206000
3000
Pierwsza praca, którą tu widzicie, to
03:44
is actuallytak właściwie when I first returnedzwrócony to IranIran
84
209000
2000
ta, gdy pierwszy raz wróciłam do Iranu,
03:46
after beingistota separatedrozdzielony for a good 12 yearslat.
85
211000
3000
po ponad dwunastoletniej rozłące.
03:49
It was after the IslamicIslamska RevolutionRewolucja
86
214000
2000
Miało to miejsce po rewolucji islamskiej
03:51
of 1979.
87
216000
3000
1979 roku.
03:54
While I was absentnieobecny from IranIran,
88
219000
3000
Kiedy przebywałam poza Iranem,
03:57
the IslamicIslamska RevolutionRewolucja had descendedopuszczone on IranIran
89
222000
3000
doszło do rewolucji islamskiej,
04:00
and had entirelycałkowicie transformedprzekształcone the countrykraj
90
225000
2000
która całkowicie zmieniła ten kraj,
04:02
from PersianPerski to the IslamicIslamska culturekultura.
91
227000
3000
z kultury perskiej na islamską.
04:05
I cameoprawa ołowiana witrażu mainlygłównie to be reunitedZjednoczona with my familyrodzina
92
230000
3000
Wróciłam, by zacieśnić więzy z moją rodziną
04:08
and to reconnectna nowo połączyć in a way
93
233000
2000
i scementować je w pewien sposób,
04:10
that I founduznany my placemiejsce in the societyspołeczeństwo.
94
235000
2000
by znaleźć miejsce w społeczeństwie.
04:12
But insteadzamiast, I founduznany a countrykraj
95
237000
2000
Zamiast tego, zastałam kraj
04:14
that was totallycałkowicie ideologicalideologiczne
96
239000
2000
na wskroś ideologiczny,
04:16
and that I didn't recognizerozpoznać anymorejuż.
97
241000
3000
którego już nie rozpoznawałam.
04:19
More so, I becamestał się very interestedzainteresowany,
98
244000
2000
Co więcej, zainteresowało mnie,
04:21
as I was facingokładzina
99
246000
2000
gdy stawałam w obliczu
04:23
my ownwłasny personalosobisty dilemmasdylematy and questionspytania,
100
248000
2000
moich osobistych pytań i problemów,
04:25
I becamestał się immersedzanurzony in the studybadanie
101
250000
2000
zagłębianie się w studium nad
04:27
of the IslamicIslamska RevolutionRewolucja --
102
252000
2000
islamską rewolucją –
04:29
how, indeedw rzeczy samej,
103
254000
2000
jak, w rzeczywistości,
04:31
it had incrediblyniewiarygodnie transformedprzekształcone
104
256000
2000
niewiarygodnie zmieniła
04:33
the liveszyje of IranianIrański womenkobiety.
105
258000
2000
życie irańskich kobiet.
04:35
I founduznany the subjectPrzedmiot of IranianIrański womenkobiety
106
260000
2000
Uznałam temat irańskich kobiet
04:37
immenselyniezmiernie interestingciekawy,
107
262000
2000
za ogromnie ciekawy,
04:39
in the way the womenkobiety of IranIran, historicallyhistorycznie,
108
264000
3000
w sposobie w jaki Iranki, z punktu widzenia historii,
04:42
seemedwydawało się to embodyucieleśniać the politicalpolityczny transformationtransformacja.
109
267000
3000
zdawały się ucieleśniać polityczne zmiany.
04:45
So in a way, by studyingstudiować a womankobieta,
110
270000
3000
W pewien sposób, przypatrując się kobietom,
04:48
you can readczytać the structureStruktura and the ideologyideologii of the countrykraj.
111
273000
4000
można zrozumieć strukturę i ideologię kraju.
04:52
So I madezrobiony a groupGrupa of work
112
277000
2000
Stworzyłam więc grupę zadaniową,
04:54
that at oncepewnego razu facedw obliczu my ownwłasny personalosobisty questionspytania in life,
113
279000
4000
która zajęła się moimi osobistymi, życiowymi problemami,
04:58
and yetjeszcze it broughtprzyniósł my work into a largerwiększy discourserozprawiać --
114
283000
3000
a jednak i to skierowało moją pracę na szerszy dyskurs –
05:01
the subjectPrzedmiot of martyrdommęczeństwo,
115
286000
2000
temat męczeństwa,
05:03
the questionpytanie of those who willinglychętnie standstoisko in that intersectionskrzyżowanie
116
288000
4000
kwestię tych, którzy chętnie stoją w punkcie
05:07
of love of God, faithwiara,
117
292000
4000
przecięcia się bożej miłości, wiary,
05:11
but violenceprzemoc and crimeprzestępstwo and crueltyokrucieństwo.
118
296000
3000
oraz przemocy, zbrodni i okrucieństwa.
05:14
For me, this becamestał się incrediblyniewiarygodnie importantważny.
119
299000
3000
Stało się to niezmiernie dla mnie istotne.
05:17
And yetjeszcze, I had an unusualniezwykły positionpozycja towardw kierunku this.
120
302000
3000
A także, wykazywałam wobec tego niezwykłą postawę.
05:20
I was an outsideroutsider
121
305000
2000
Byłam outsiderką,
05:22
who had come back to IranIran to find my placemiejsce,
122
307000
3000
która powróciła do Iranu, by znaleźć swoje miejsce,
05:25
but I was not in a positionpozycja
123
310000
2000
ale nie zamierzałam
05:27
to be criticalkrytyczny of the governmentrząd
124
312000
3000
krytykować rządu,
05:30
or the ideologyideologii of the IslamicIslamska RevolutionRewolucja.
125
315000
3000
czy ideologii islamskiej rewolucji.
05:33
This changedzmienione slowlypowoli
126
318000
2000
To zmieniało się powoli,
05:35
as I founduznany my voicegłos
127
320000
2000
gdy odnalazłam swój głos
05:37
and I discoveredodkryty things
128
322000
2000
i odkryłam rzeczy,
05:39
that I didn't know I would discoverodkryć.
129
324000
2000
które nie wiedziałam, że odkryję.
05:41
So my artsztuka becamestał się slightlynieco more criticalkrytyczny.
130
326000
3000
Stąd moja sztuka stała się bardziej krytyczna.
05:44
My knifenóż becamestał się a little sharperostrzejsze.
131
329000
2000
Mój nóż się trochę wyostrzył.
05:46
And I fellspadł into a life in exilewygnanie.
132
331000
4000
I wsiąkłam w życie na wygnaniu.
05:50
I am a nomadickoczowniczy artistartysta.
133
335000
2000
Jestem artystą-nomadem.
05:52
I work in MoroccoMaroko, in TurkeyTurcja, in MexicoMeksyk.
134
337000
3000
Pracuję w Maroku, Turcji, Meksyku.
05:55
I go everywherewszędzie to make believe it's IranIran.
135
340000
3000
Jeżdżę wszędzie, by udawać, że to Iran.
05:58
Now I am makingzrobienie filmsfilmy.
136
343000
2000
Teraz tworzę filmy.
06:00
Last yearrok, I finishedskończone a filmfilm
137
345000
2000
W zeszłym roku ukończyłam
06:02
callednazywa "WomenKobiety WithoutBez MenMężczyźni."
138
347000
2000
film pt."Kobiety bez mężczyzn."
06:04
"WomenKobiety WithoutBez MenMężczyźni" returnszwraca to historyhistoria,
139
349000
2000
Ten film powraca do historii, ale innej
06:06
but anotherinne partczęść of our IranianIrański historyhistoria.
140
351000
3000
części naszej irańskiej historii.
06:09
It goesidzie to 1953
141
354000
2000
Wraca do 1953 roku
06:11
when AmericanAmerykański CIACIA exercisedwykonywane a coupzamach stanu
142
356000
3000
kiedy CIA przeprowadziło zamach stanu
06:14
and removedUsunięto a democraticallydemokratycznie electedwybrany leaderlider,
143
359000
2000
i usunęło demokratycznie wybranego przywódcę,
06:16
DrDr. MossadeghMossadegh.
144
361000
2000
Dr Mossadegha.
06:18
The bookksiążka is writtenpisemny by an IranianIrański womankobieta,
145
363000
2000
Książkę napisała irańska kobieta,
06:20
ShahrnushShahrnush ParsipurParsipur.
146
365000
2000
Shahrnush Parsipur.
06:22
It's a magicalmagiczny realistrealista novelpowieść.
147
367000
2000
To magiczna powieść realistyczna.
06:24
This bookksiążka is bannedZakazany,
148
369000
2000
Książka jest zakazana,
06:26
and she spentwydany fivepięć yearslat in prisonwięzienie.
149
371000
2000
a autorka spędziła 5 lat w więzieniu.
06:28
My obsessionobsesja with this bookksiążka,
150
373000
2000
Książka stała się moją obsesją
06:30
and the reasonpowód I madezrobiony this into a filmfilm,
151
375000
2000
i powodem, dla którego ją sfilmowałam,
06:32
is because it at oncepewnego razu was addressingAdresowanie
152
377000
2000
to fakt, że równolegle odwoływała się do
06:34
the questionpytanie of beingistota a femalePłeć żeńska --
153
379000
2000
kwestii pozycji kobiet w Iranie –
06:36
traditionallytradycyjnie, historicallyhistorycznie in IranIran --
154
381000
3000
tej tradycyjnej i historycznej –
06:39
and the questionpytanie of fourcztery womenkobiety
155
384000
2000
oraz do kwestii czterech kobiet,
06:41
who are all looking for an ideapomysł
156
386000
2000
które szukały koncepcji
06:43
of changezmiana, freedomwolność and democracydemokracja --
157
388000
3000
zmian, wolności i demokracji,
06:46
while the countrykraj of IranIran, equallyna równi, as if anotherinne characterpostać,
158
391000
3000
podczas gdy sam Iran, jak gdyby inny podmiot,
06:49
alsorównież struggledwalczyli for an ideapomysł
159
394000
2000
także borykał się z koncepcją
06:51
of freedomwolność and democracydemokracja
160
396000
2000
wolności, demokracji oraz
06:53
and independenceniezależność from the foreignobcy interventionsinterwencje.
161
398000
3000
niepodległości wobec zagranicznych interwencji.
06:56
I madezrobiony this filmfilm
162
401000
2000
Zrobiłam ten film,
06:58
because I feltczułem it's importantważny
163
403000
2000
bo czułam, że ważne jest, by
07:00
for it to speakmówić to the WesternersZ zachodu
164
405000
2000
przemówił do ludzi Zachodu
07:02
about our historyhistoria as a countrykraj.
165
407000
3000
na temat historii naszego kraju.
07:05
That all of you seemwydać się to rememberZapamiętaj IranIran
166
410000
2000
Byście wszyscy zapamiętali Iran
07:07
after the IslamicIslamska RevolutionRewolucja.
167
412000
2000
po rewolucji islamskiej,
07:09
That IranIran was oncepewnego razu a secularświecka societyspołeczeństwo,
168
414000
3000
że Iran był kiedyś społeczeństwem świeckim,
07:12
and we had democracydemokracja,
169
417000
2000
że mieliśmy demokrację,
07:14
and this democracydemokracja was stolenskradziony from us
170
419000
2000
i że tę demokrację skradły nam
07:16
by the AmericanAmerykański governmentrząd,
171
421000
2000
rządy USA
07:18
by the BritishBrytyjskie governmentrząd.
172
423000
2000
i Wielkiej Brytanii.
07:20
This filmfilm alsorównież speaksmówi to the IranianIrański people
173
425000
3000
Ten film kierujemy także do Irańczyków
07:23
in askingpytając them to returnpowrót to theirich historyhistoria
174
428000
2000
prosząc, by wrócili do swojej historii
07:25
and look at themselvessami before they were so IslamicizedIslamicized --
175
430000
4000
i spojrzeli na samych siebie sprzed islamizacji –
07:29
in the way we lookedspojrzał, in the way we playedgrał musicmuzyka,
176
434000
3000
na to jak wyglądaliśmy, jaką graliśmy muzykę,
07:32
in the way we had intellectualintelektualny life.
177
437000
3000
jak tętniło życie intelektualne.
07:36
And mostwiększość of all,
178
441000
2000
A przede wszystkim,
07:38
in the way that we foughtwalczył for democracydemokracja.
179
443000
3000
na sposób w jaki walczyliśmy o demokrację.
07:41
These are some of the shotsstrzały actuallytak właściwie from my filmfilm.
180
446000
3000
Jest tu kilka ujęć z mojego filmu.
07:44
These are some of the imagesobrazy of the coupzamach stanu.
181
449000
2000
Jest kilka obrazów z zamachu stanu.
07:46
And we madezrobiony this filmfilm in CasablancaCasablanca,
182
451000
3000
A zrealizowaliśmy ten film w Casablance,
07:49
recreatingodtworzenie all the shotsstrzały.
183
454000
2000
odtwarzając wszystkie ujęcia.
07:51
This filmfilm triedwypróbowany to find a balancesaldo
184
456000
3000
Ów film próbował znaleźć równowagę
07:54
betweenpomiędzy tellingwymowny a politicalpolityczny storyfabuła,
185
459000
2000
pomiędzy opowiedzeniem politycznej,
07:56
but alsorównież a femininekobiecy storyfabuła.
186
461000
2000
ale też kobiecej historii.
07:58
BeingJest a visualwizualny artistartysta, indeedw rzeczy samej,
187
463000
2000
Istotnie, będąc artystką wizualną
08:00
I am foremostgłówny interestedzainteresowany to make artsztuka --
188
465000
3000
interesuję się głównie tworzeniem sztuki –
08:03
to make artsztuka that transcendsprzekracza
189
468000
2000
sztuki, która wykracza poza
08:05
politicsPolityka, religionreligia,
190
470000
2000
politykę, religię,
08:07
the questionpytanie of feminismFeminizm,
191
472000
3000
kwestię feminizmu,
08:10
and becomestają się an importantważny, timelessponadczasowy,
192
475000
2000
i która staje się ważnym, ponadczasowym,
08:12
universaluniwersalny work of artsztuka.
193
477000
2000
uniwersalnym dziełem sztuki.
08:14
The challengewyzwanie I have
194
479000
2000
Wyzwanie, przed którym stoję,
08:16
is how to do that.
195
481000
2000
brzmi: jak tego dokonać –
08:18
How to tell a politicalpolityczny storyfabuła but an allegoricalalegoryczne storyfabuła.
196
483000
3000
jak opowiedzieć polityczną historię poprzez alegorię –
08:21
How to moveruszaj się you with your emotionsemocje,
197
486000
2000
jak poruszyć wasze emocje
08:23
but alsorównież make your mindumysł work.
198
488000
2000
i sprawić, by wasz umysł działał.
08:25
These are some of the imagesobrazy
199
490000
2000
Są tutaj niektóre zdjęcia
08:27
and the characterspostacie of the filmfilm.
200
492000
3000
i postaci z filmu.
08:40
Now comespochodzi the greenZielony movementruch --
201
505000
2000
Obecnie nadchodzi Ruch Zielonych –
08:42
the summerlato of 2009,
202
507000
2000
lato 2009,
08:44
as my filmfilm is releasedwydany --
203
509000
2000
gdy na ekrany wchodzi mój film –
08:46
the uprisingpowstanie beginszaczyna się in the streetsulice of TehranTeheran.
204
511000
3000
na ulicach Teheranu zaczyna się powstanie.
08:49
What is unbelievablyniewiarygodnie ironicironiczny
205
514000
3000
Co zakrawa na niewiarygodną ironię,
08:52
is the periodokres that we triedwypróbowany to depictprzedstawiają in the filmfilm,
206
517000
3000
to okres, jaki staraliśmy się przedstawić w filmie –
08:55
the crypłakać for democracydemokracja
207
520000
2000
żądania demokracji
08:57
and socialspołeczny justicesprawiedliwość,
208
522000
2000
i sprawiedliwości społecznej –
08:59
repeatspowtarza itselfsamo now
209
524000
2000
powtarza się teraz
09:01
again in TehranTeheran.
210
526000
2000
w Teheranie.
09:03
The greenZielony movementruch
211
528000
2000
Ruch Zielonych
09:05
significantlyznacząco inspirednatchniony the worldświat.
212
530000
2000
znacząco zainspirował świat.
09:07
It broughtprzyniósł a lot of attentionUwaga to all those IraniansIrańczycy
213
532000
3000
Skupił uwagę wielu ludzi na tych Irańczykach,
09:10
who standstoisko for basicpodstawowy humanczłowiek rightsprawa
214
535000
2000
którzy domagają się podstawowych praw człowieka,
09:12
and struggleborykać się for democracydemokracja.
215
537000
2000
którzy walczą o demokrację.
09:14
What was mostwiększość significantznaczący for me
216
539000
2000
Co dla mnie było najistotniejsze,
09:16
was, oncepewnego razu again,
217
541000
2000
to, raz jeszcze,
09:18
the presenceobecność of the womenkobiety.
218
543000
2000
obecność kobiet.
09:20
They're absolutelyabsolutnie inspirationalinspirujące for me.
219
545000
2000
Stanowią dla mnie niewątpliwą inspirację.
09:22
If in the IslamicIslamska RevolutionRewolucja,
220
547000
2000
Czy gdyby podczas rewolucji islamskiej
09:24
the imagesobrazy of the womankobieta portrayedmalowany
221
549000
2000
obrazy przestawionych kobiet
09:26
were submissiveuległe
222
551000
2000
były uległe,
09:28
and didn't have a voicegłos,
223
553000
2000
a one same nie miałyby głosu, to czy teraz
09:30
now we saw a newNowy ideapomysł of feminismFeminizm
224
555000
2000
dostrzeglibyśmy nową koncepcję feminizmu
09:32
in the streetsulice of TehranTeheran --
225
557000
3000
na ulicach Teheranu:
09:35
womenkobiety who were educatedwykształcony,
226
560000
2000
wykształcone kobiety,
09:37
forwardNaprzód thinkingmyślący, non-traditional-tradycyjne,
227
562000
2000
myślące przyszłościowo, nietradycyjnie,
09:39
sexuallyseksualnie openotwarty, fearlessnieustraszony
228
564000
3000
otwarte w kwestiach seksualności, nieustraszone
09:42
and seriouslypoważnie feministfeminista.
229
567000
3000
i zdecydowanie feministyczne.
09:45
These womenkobiety and those youngmłody menmężczyźni
230
570000
3000
Te kobiety i ci młodzi mężczyźni
09:48
unitedzjednoczony IraniansIrańczycy
231
573000
2000
zjednoczyli Irańczyków
09:50
acrossprzez the worldświat, insidewewnątrz and outsidena zewnątrz.
232
575000
3000
na całym świecie, tu i tam.
09:53
I then discoveredodkryty
233
578000
2000
I wtedy odkryłam,
09:55
why I take so much inspirationInspiracja
234
580000
2000
dlaczego tak dużo inspiracji
09:57
from IranianIrański womenkobiety.
235
582000
2000
czerpię od Iranek.
09:59
That, underpod all circumstancesokoliczności,
236
584000
2000
Bo, w tych warunkach,
10:01
they have pushedpchnął the boundarygranica.
237
586000
2000
one przesunęły granice.
10:03
They have confrontedkonfrontowany the authorityautorytet.
238
588000
2000
Stawiły czoła władzy.
10:05
They have brokenzłamany everykażdy rulereguła
239
590000
2000
Złamały każdą zasadę
10:07
in the smallestnajmniejsze and the biggestnajwiększy way.
240
592000
2000
w najmniejszy i największy sposób.
10:09
And oncepewnego razu again, they provedudowodnione themselvessami.
241
594000
2000
I raz jeszcze, pokazały swą wartość.
10:11
I standstoisko here to say
242
596000
2000
Stoję tu, by zaświadczyć,
10:13
that IranianIrański womenkobiety have founduznany a newNowy voicegłos,
243
598000
3000
że irańskie kobiety odnalazły swój głos,
10:16
and theirich voicegłos is givingdający me my voicegłos.
244
601000
3000
a ich głos daje siłę mojemu własnemu.
10:19
And it's a great honorhonor
245
604000
2000
I to wielki zaszczyt
10:21
to be an IranianIrański womankobieta and an IranianIrański artistartysta,
246
606000
3000
być irańską kobietą i artystką,
10:24
even if I have to operatedziałać in the WestWest only for now.
247
609000
4000
nawet jeśli doraźnie muszę funkcjonować na Zachodzie.
10:28
Thank you so much.
248
613000
2000
Bardzo dziękuję.
10:30
(ApplauseAplauz)
249
615000
8000
(Brawa)
Translated by Sławomir Apel
Reviewed by Agnieszka Kubica

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Shirin Neshat - Iranian visual artist
Shirin Neshat has lived much of her life outside her native Iran. Her photographs and films offer a glimpse of the cultural, religious and political realities that shape the identities of Muslim women worldwide.

Why you should listen

Shirin Neshat is among the best-known Persian artists in the Western world. She has lived in the United States, in self-imposed exile from her native Iran, for most of her adult life. This experience, of being caught between two cultures, dominates Neshat’s creative work: each of her pieces offers a glimpse into the complex social, religious and political realities that shape her identity—and the identities of Muslim women worldwide.

Neshat’s provocative photographs, videos and multimedia installations have resonated with the curators of many major international art exhibitions, including the XLVIII Venice Biennale, where she won the top prize in 1999. Her first feature film, Women Without Men, tells the stories of four women struggling to escape oppression in Tehran. It won her the Silver Lion for best director at the 2010 Venice Film Festival.

More profile about the speaker
Shirin Neshat | Speaker | TED.com