TEDxKrakow
Srdja Popovic: How to topple a dictator
Srđa Popović: Jak obalić dyktatora
Filmed:
Readability: 4
369,967 views
Rok 2011 był rokiem niezwykłych rewolucji opartych na presji społeczeństwa. Zaczęło się od Arabskiej wiosny, potem impuls poszedł na cały świat. Jak to się stało, że ruchy oporu były tak skuteczne? Srđa Popović (przywódca pokojowej rewolucji, która w 2000 r. obaliła w Serbii Slobodana Miloševicia) przedstawia plany, umiejętności i narzędzia potrzebne podczas każdej rewolucji – od pokojowego planowania po poczucie humoru.
(Nagrano podczas TEDxKraków).
Srdja Popovic - Organizer
Srdja Popovic was a founder and leader of the student movement that brought down the Milosovic regime. Now, he helps other nonviolent movements learn and grow. Full bio
Srdja Popovic was a founder and leader of the student movement that brought down the Milosovic regime. Now, he helps other nonviolent movements learn and grow. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Good afternoon. I am proud to be here at TEDxKrakow.
0
1236
3080
Dzień dobry.
Jestem dumny, że mogę tu być.
Jestem dumny, że mogę tu być.
00:16
I'll try to speak a little bit today about a phenomenon
1
4316
3052
Postaram się opowiedzieć wam o zjawisku,
00:19
which can and is actually changing the world,
2
7368
2926
które może i faktycznie zmienia świat,
00:22
and whose name is people power.
3
10294
1990
a które nazywa się
presją społeczeństwa.
presją społeczeństwa.
00:24
I'll start with the anecdote, or for those of you
4
12284
2752
Zacznę od anegdoty,
albo - dla tych z was,
albo - dla tych z was,
00:27
who are Monty Python lovers, a Monty Python type of sketch.
5
15036
3576
którzy kochają Monty Pythona -
od skeczu w ich stylu.
od skeczu w ich stylu.
00:30
Here it is. It is December 15, 2010.
6
18612
4000
Proszę bardzo: jest 15 grudnia 2010 r,
00:34
Somebody gives you a bet. You will look at a crystal ball
7
22612
3272
ktoś proponuje ci,
że zajrzysz w kryształową kulę
że zajrzysz w kryształową kulę
00:37
and you will see the future. The future will be accurate.
8
25884
2744
i zobaczysz dokładny obraz przyszłości.
00:40
But you need to share it with the world. Okay?
9
28628
2696
Ale musisz podzielić się wizją
ze światem. Zgoda?
ze światem. Zgoda?
00:43
Curiosity killed the cat. You take the bet.
10
31324
2618
Ciekawość zwycięża,
przyjmujesz propozycję.
przyjmujesz propozycję.
00:45
You look at the crystal ball. One hour later,
11
33942
2430
Patrzysz w kryształową kulę
i po godzinie
i po godzinie
00:48
you are sitting in a building on the national TV
12
36372
2683
siedzisz w budynku krajowej telewizji
00:51
in a talkshow, and you tell the story.
13
39055
2645
i opowiadasz, co widziałeś.
00:53
"Before the end of 2011, Ben Ali and Mubarak
14
41700
4842
"Do końca 2011 r. Ben Ali, Mubarak
00:58
and Gaddafi will be down and prosecuted.
15
46542
3762
i Kaddafi zostaną obaleni
i postawieni przed sądem.
i postawieni przed sądem.
01:02
Saleh of Yemen and Assad of Syria
16
50304
2892
Saleh w Jemenie i Asad w Syrii
01:05
would be either challenged or already on their knees.
17
53196
3288
będą zmagać się z powstaniem
lub padną na kolana.
lub padną na kolana.
01:08
Osama bin Laden will be dead,
18
56484
2208
Osama bin Laden będzie martwy,
01:10
and Ratko Mladic will be in the Hague."
19
58692
2656
a Ratko Mladić stanie
przed Trybunałem w Hadze."
przed Trybunałem w Hadze."
01:13
Now, the anchor watches you with a strange gaze on his face,
20
61348
3522
Prowadzący wpatruje się
w ciebie dziwnym wzrokiem,
w ciebie dziwnym wzrokiem,
01:16
and then on the top of it you add,
21
64870
1791
a ty do tego wszystkiego dodajesz:
01:18
"And thousands of the young people from Athens, Madrid
22
66661
2705
"A tysiące młodych ludzi
w Atenach, Madrycie
w Atenach, Madrycie
01:21
and New York will demonstrate for social justice,
23
69366
3134
i Nowym Jorku wyjdą na ulice
w obronie sprawiedliwości społecznej,
w obronie sprawiedliwości społecznej,
01:24
claiming that they are inspired with Arabs."
24
72500
2856
twierdząc, że zainspirowali ich Arabowie".
01:27
Next thing you know, two guys in white appear.
25
75356
3129
Nagle pojawia się dwóch
ubranych na biało gości,
ubranych na biało gości,
01:30
They give you the strange t-shirt,
26
78485
2277
dają ci dziwną koszulę i zabierają
01:32
take you to the nearest mental institution.
27
80762
1939
do najbliższego szpitala psychiatrycznego.
01:34
So I would like to speak a little bit about the phenomenon
28
82701
2933
A więc chciałbym opowiedzieć o zjawisku,
01:37
which is behind what already seems to be the very bad year
29
85634
3784
które sprawia,
że to bardzo zły rok dla złych ludzi.
że to bardzo zły rok dla złych ludzi.
01:41
for bad guys, and this phenomenon is called people power.
30
89418
4707
To zjawisko nazywa się
presją społeczeństwa.
presją społeczeństwa.
01:46
Well, people power has been there for a while.
31
94125
2780
Presja społeczeństwa, to nic nowego.
01:48
It helped Gandhi kick the Brits from India.
32
96905
2744
Pomogła Gandhiemu wyrzucić
z Indii Brytyjczyków.
z Indii Brytyjczyków.
01:51
It helped Martin Luther King win a historic racial struggle.
33
99649
3913
Pomogła Kingowi zwyciężyć
w walce o równość.
w walce o równość.
01:55
It helped local Lech Walesa to kick out
34
103562
3374
W tym kraju
pomogła Lechowi Wałęsie wyrzucić
pomogła Lechowi Wałęsie wyrzucić
01:58
one million Soviet troops from Poland
35
106936
2989
liczącą milion żołnierzy
sowiecką armię z Polski,
sowiecką armię z Polski,
02:01
and beginning the end of the Soviet Union as we know it.
36
109925
2833
co było początkiem końca
Związku Radzieckiego.
Związku Radzieckiego.
02:04
So what's new in it? What seems to be very new,
37
112758
3698
Więc co w niej takiego nowego?
02:08
which is the idea I would like to share with you today,
38
116456
2581
Podzielę się z wami dzisiaj
02:11
that there is a set of rules and skills which can be learned
39
119037
4085
zbiorem zasad i umiejętności pomagających
02:15
and taught in order to perform successful nonviolent struggle.
40
123122
4484
w przeprowadzeniu udanej pokojowej rewolucji.
02:19
If this is true, we can help these movements.
41
127606
3520
Jeżeli to prawda,
możemy pomóc takim ruchom.
możemy pomóc takim ruchom.
02:23
Well, first one, analytic skills.
42
131126
3008
Po pierwsze, umiejętności analityczne.
02:26
I'll try where it all started in the Middle East,
43
134134
2875
Weźmy Bliski Wschód,
gdzie wszystko się zaczęło.
gdzie wszystko się zaczęło.
02:29
and for so many years we were living with completely the wrong
44
137009
3784
Przez lata mieliśmy
kompletnie nieprawdziwą
kompletnie nieprawdziwą
02:32
perception of the Middle East.
45
140793
2413
wizję Bliskiego Wschodu.
02:35
It was looking like the frozen region, literally a refrigerator,
46
143206
3417
Wyglądał jak zamarznięty rejon - lodówka,
02:38
and there are only two types of meals there:
47
146623
2351
w której są tylko dwa dania:
02:40
steak, which stands for a Mubarak, Ben Ali-type of
48
148974
3263
stek, który symbolizuje Mubaraka, Alego
02:44
military police dictatorship, or a potato,
49
152237
4078
i podobne dyktatury policyjno-wojskowe,
02:48
which stands for Tehran types of theocracies.
50
156315
2739
oraz ziemniak - teokracje jak w Teheranie.
02:51
And everybody was amazed when the refrigerator opened
51
159054
2968
Wszyscy byli zdumieni,
kiedy lodówka się otworzyła
kiedy lodówka się otworzyła
02:54
and millions of young, mainly secular people step out
52
162022
3632
i wyszły z niej miliony młodych ludzi,
głównie świeckich,
głównie świeckich,
02:57
to do the change. Guess what? They didn't watch the demographics.
53
165654
4796
aby coś zmienić.
Nie obchodziła ich demografia.
Nie obchodziła ich demografia.
03:02
What is the average age of Egyptians? 24.
54
170450
2580
Ile wynosi średnia wieku Egipcjan?
24 lata.
24 lata.
03:05
How long was Mubarak in power? 31.
55
173030
2472
Jak długo Mubarak jest u władzy?
31 lat.
31 lat.
03:07
So this system: just obsolete. They expired,
56
175502
3768
System jest przestarzały.
Jego czas się skończył,
Jego czas się skończył,
03:11
and young people of the Arab World have awakened
57
179270
2513
a młodzi w krajach arabskich obudzili się
03:13
one morning and understood that power lies in their hands.
58
181783
4439
i zrozumieli, że władza jest w ich rękach.
03:18
The rest is the year in front of us. And guess what?
59
186222
2984
Reszta to wydarzenia ostatniego roku.
I co?
I co?
03:21
The same Generation Epsilon with their rules,
60
189206
2706
Pokolenie Epsilon ma swoje zasady,
03:23
with their tools, with their games and with their language,
61
191912
2759
narzędzia, gry, swój język,
który dla mnie,
który dla mnie,
03:26
which sounds a little bit strange to me. I am 38 now.
62
194671
3885
38-latka, brzmi trochę dziwnie.
03:30
And can you look at the age of the people on the streets of Europe?
63
198556
3916
Popatrzcie, ile mają ludzie
na ulicach w Europie.
na ulicach w Europie.
03:34
It seems that Generation Epsilon is coming.
64
202472
4107
Wygląda na to,
że nadchodzi pokolenie Epsilon.
że nadchodzi pokolenie Epsilon.
03:38
Now let me set another example.
65
206579
3130
Pozwólcie, że przytoczę kolejny przykład.
03:41
I'm meeting different people throughout the world,
66
209709
2038
Spotykam się z różnymi ludźmi
na całym świecie,
na całym świecie,
03:43
and they are, you know, academics and professors
67
211747
2625
wielu z nich to pracownicy uniwersytetów,
profesorowie
profesorowie
03:46
and doctors, and they will always talk conditions.
68
214372
2760
i doktorzy, którzy zawsze mówią o warunkach.
03:49
They will say, "People power will work only if the regime is not too oppressive."
69
217132
4000
Mówią: "Presja społeczeństwa zadziała tylko,
03:53
They will say, "People power will work if the annual income
70
221132
3037
jeśli reżim nie jest zbyt surowy,
03:56
of the country is between X and Z."
71
224169
2707
Jeśli roczny dochód w państwie
wynosi między X a Z.
wynosi między X a Z.
03:58
They will say, "People power will work only if there is a foreign pressure."
72
226876
3600
Zadziała tylko z naciskiem
ze strony innych państw.
ze strony innych państw.
04:02
They will say, "People power will work only if there is no oil."
73
230476
2936
Zadziała jeśli w grę nie wchodzi ropa".
04:05
And, I mean, there is a set of conditions.
74
233412
1966
Stawiają mnóstwo warunków.
04:07
Well, the news here is that your skills [that you] bring in the conflict
75
235378
4960
Ale okazuje się, że umiejętności
wnoszone w konflikt
wnoszone w konflikt
04:12
seem to be more important than the conditions,
76
240338
3052
są ważniejsze od tych warunków.
04:15
namely skills of unity, planning,
77
243390
2646
Umiejętności takie jak jedność, planowanie
04:18
and maintaining nonviolent discipline.
78
246036
1907
czy utrzymanie pokojowej dyscypliny.
04:19
Let me give you the example.
79
247943
1627
Podam przykład:
04:21
I am coming from a country called Serbia.
80
249570
1901
Pochodzę z Serbii.
04:23
It took us 10 years to unite 18 opposition party leaders,
81
251471
4748
10 lat zajęło nam zjednoczenie
18 egocentrycznych liderów
18 egocentrycznych liderów
04:28
with their big egos, behind one single candidate
82
256219
3047
partii opozycyjnych,
by stanęli za jednym kandydatem
by stanęli za jednym kandydatem
04:31
against Balkan dictator Slobodan Milosevic.
83
259266
2738
przeciwko bałkańskiemu dyktatorowi
Slobodanowi Miloševiciowi.
Slobodanowi Miloševiciowi.
04:34
Guess what? That was the day of his defeat.
84
262004
2688
I właśnie to był dzień jego porażki.
04:36
You look at the Egyptians, they fire on Tahrir Square,
85
264692
2816
Popatrzcie na Egipcjan -
wylegają na plac Tahrir,
wylegają na plac Tahrir,
04:39
they get rid of their individual symbols.
86
267508
2304
pozbywają się indywidualnych symboli.
04:41
They appear on the street only with the flag of Egypt.
87
269812
3072
Wychodzą na ulice
jedynie z flagą Egiptu.
jedynie z flagą Egiptu.
04:44
I will give you a counter-example.
88
272884
2215
Podam wam kontrprzykład.
04:47
You see nine presidential candidates running against Lukashenko.
89
275099
3497
Kiedy przeciwko Łukaszence
staje dziewięciu kandydatów,
staje dziewięciu kandydatów,
04:50
You will know the outcome.
90
278596
1403
z góry znamy wynik.
04:51
So unity is a big thing, and this can be achieved.
91
279999
3477
A więc jedność jest wielka i osiągnalna.
04:55
Same with planning. Somebody has lied to you
92
283476
2440
Podobnie z planowaniem.
Czy ktoś kiedyś okłamał was,
Czy ktoś kiedyś okłamał was,
04:57
about the successful and spontaneous nonviolent revolution?
93
285916
3867
mówiąc, że istnieje spontaniczna
pokojowa rewolucja?
pokojowa rewolucja?
05:01
That thing doesn't exist in the world.
94
289783
2261
Takie coś nie istnieje.
05:04
Whenever you see young people in front of the road
95
292044
2755
Zawsze kiedy widzicie
na ulicy młodych ludzi
na ulicy młodych ludzi
05:06
trying to fraternize with the police or military,
96
294799
2485
próbujących bratać się
z policją lub wojskiem,
z policją lub wojskiem,
05:09
somebody was thinking about it before.
97
297284
2512
ktoś to wcześniej zaplanował.
05:11
Now, at the end, nonviolent discipline,
98
299796
2360
I w końcu pokojowa dyscyplina,
05:14
and this is probably the game-changer.
99
302156
2211
która prawdopodobnie jest kluczowa.
05:16
If you maintain nonviolent discipline, you will exclusively win.
100
304367
4205
Wygrasz tylko wtedy,
jeśli utrzymasz pokojową dyscyplinę.
jeśli utrzymasz pokojową dyscyplinę.
05:20
You have 100,000 people in a nonviolent march,
101
308572
2848
100 tysięcy ludzi uczestniczy
w pokojowym marszu,
w pokojowym marszu,
05:23
and one idiot or agent provocateur is throwing stones,
102
311420
2650
ale jeden idiota lub prowokator
rzuca kamienie.
rzuca kamienie.
05:26
guess what takes all the cameras? That one guy.
103
314070
2902
Co pojawi się w mediach?
Ten jeden facet.
Ten jeden facet.
05:28
One single act of violence can literally
104
316972
2179
Pojedynczy akt przemocy może
05:31
destroy your movement.
105
319151
2461
dosłownie zniszczyć cały ruch.
05:33
Now let me move to another place.
106
321612
2656
Pozwólcie, że przejdę dalej,
05:36
It's selection of strategies and tactics.
107
324268
1579
do wyboru strategii i taktyki.
05:37
There are certain rules in nonviolent struggle you may follow.
108
325847
3924
Istnieją zasady,
którymi można się kierować.
którymi można się kierować.
05:41
First, you start small.
109
329771
1419
Po pierwsze, zacznij na małą skalę.
05:43
Second, you pick the battles you can win.
110
331190
3154
Po drugie, wybieraj bitwy,
które możesz wygrać.
które możesz wygrać.
05:46
It's only 200 of us in this room.
111
334344
2754
W tym pokoju jest nas tylko 200-stu.
05:49
We won't call for the March of Millions.
112
337098
2075
Za mało na Marsz Milionów.
05:51
But what if we organize spraying graffiti throughout the night
113
339173
3289
Ale co gdybyśmy zorganizowali
nocne malowanie graffiti
nocne malowanie graffiti
05:54
all over Krakow city? The city will know.
114
342462
3030
w całym Krakowie?
Miasto będzie wiedziało.
Miasto będzie wiedziało.
05:57
So we pick the tactics which accommodates to the event,
115
345492
3304
Wybieramy więc taktykę
odpowiednią do sytuacji,
odpowiednią do sytuacji,
06:00
especially this thing we call the small tactics of dispersion.
116
348796
4106
zwłaszcza to,
co nazywamy taktyką rozproszenia.
co nazywamy taktyką rozproszenia.
06:04
They're very useful in a violent oppression.
117
352902
3790
Jest bardzo przydatna
w walce z systemem ucisku.
w walce z systemem ucisku.
06:08
We are actually witnessing the picture
118
356692
1978
Jesteśmy dziś świadkami
06:10
of one of the best tactics ever used.
119
358670
2446
jednej z najlepszych strategii w historii.
06:13
It was on Tahrir Square, where the international community
120
361116
3284
To było na placu Tahrir.
Społeczność międzynarodowa
Społeczność międzynarodowa
06:16
was constantly frightened that the Islamists
121
364400
3516
cały czas bała się,
że islamiści przejmą kontrolę
że islamiści przejmą kontrolę
06:19
will overtake the revolution. Well, they've organized
122
367916
2405
nad rewolucją.
Zorganizowano więc akcję:
Zorganizowano więc akcję:
06:22
Christians protecting Muslims, who are there praying,
123
370321
3131
chrześcijanie chronili muzułmanów
podczas modlitwy,
podczas modlitwy,
06:25
Coptic wedding cheered by thousands of Muslims.
124
373452
2720
potem muzułmanie wiwatowali
na koptyjskim ślubie.
na koptyjskim ślubie.
06:28
The world has just changed the picture,
125
376172
1990
Świat zmienił swoje oblicze,
06:30
but somebody was thinking about this previously.
126
378162
3018
ale ktoś to wcześniej zaplanował.
06:33
So there are so many things you can do instead of
127
381180
2320
Wiele rzeczy można zrobić,
06:35
getting into one place, shouting and
128
383500
3295
zamiast pójścia w jedno miejsce, krzycząc
06:38
showing off in front of the security forces.
129
386795
3452
i popisując się
przed służbami porządkowymi.
przed służbami porządkowymi.
06:42
Now there is also another very important dynamic,
130
390247
3693
Jest jeszcze jedna bardzo ważna kwestia,
06:45
and this is a dynamic normally analytics don't see.
131
393940
3133
której często nie zauważają analitycy.
06:49
This is dynamics between fear and apathy on one side
132
397073
3502
To zależność między strachem
i apatią z jednej strony
i apatią z jednej strony
06:52
and enthusiasm and humor on another side.
133
400575
3093
a entuzjazmem i humorem z drugiej.
06:55
So it works like in a video game.
134
403668
2008
To jak w grze komputerowej:
06:57
You have a fear high, you have status quo.
135
405676
2272
masz wysoki poziom strachu
- masz status quo.
- masz status quo.
06:59
You have enthusiasm higher, you see fear starting to melt.
136
407948
4006
Kiedy entuzjazm rośnie,
strach zaczyna topnieć.
strach zaczyna topnieć.
07:03
Day two, you see people running towards police
137
411954
2410
Na drugi dzień ludzie biegają
w stronę policji
w stronę policji
07:06
instead of from the police.
138
414364
2294
zamiast przed nią uciekać.
07:08
In Egypt, you can tell that something is happening there.
139
416658
3006
W Egipcie coś takiego ma miejsce.
07:11
And then it's about humor. Humor is such a powerful
140
419664
3807
I jeszcze humor.
Humor jest nie do przecenienia,
Humor jest nie do przecenienia,
07:15
game-changer, and of course it was very big in Poland.
141
423471
2435
co widać było na przykładzie Polski.
07:17
And you know, we were just a small group of crazy students
142
425906
3026
Byliśmy tylko grupką szalonych studentów,
07:20
in Serbia when we made this big skit.
143
428932
3192
kiedy zorganizowaliśmy w Serbii
zabawną akcję.
zabawną akcję.
07:24
We put the big petrol barrel with a
144
432124
3081
Wystawiliśmy wielką beczkę
07:27
portrait picture of Mr. President on it
145
435205
2760
ze zdjęciem twarzy prezydenta
07:29
in the middle of the Main Street. There was a hole on the top
146
437965
2449
na środek głównej ulicy.
Na górze miała otwór,
Na górze miała otwór,
07:32
so you could literally come, put a coin in,
147
440414
2998
żeby można było przyjść, wrzucić monetę,
07:35
get a baseball bat, and pow, hit his face.
148
443412
3440
wziąć kij do baseballa
i rąbnąć go w twarz.
i rąbnąć go w twarz.
07:38
Sounds loud. And within the minutes, we were sitting
149
446852
3430
Po kilku minutach siedzieliśmy już
07:42
in a nearby cafe having coffee, and there was
150
450282
2498
w pobliskiej kawiarni, a przed beczką
07:44
a queue of people waiting to do this lovely thing.
151
452780
3648
ustawiła się kolejka chętnych.
07:48
Well, that's just the beginning of the show.
152
456428
2312
A to tylko początek zabawy.
07:50
The real show starts when the police appears.
153
458740
2464
Najlepsze zaczęło się,
kiedy przyjechała policja.
kiedy przyjechała policja.
07:53
What will they do? Arrest us? We are nowhere to be seen.
154
461204
3736
Co zrobią? Aresztują nas?
Nas nigdzie nie ma,
Nas nigdzie nie ma,
07:56
We are three blocks away observing it from our espresso bar.
155
464940
3704
siedzimy w kawiarni
i przyglądamy się sytuacji.
i przyglądamy się sytuacji.
08:00
Arrest the shoppers with kids? Doesn't make sense.
156
468644
3328
Aresztują przechodniów i ich dzieci?
To nie ma sensu.
To nie ma sensu.
08:03
Of course, you could bet they have done the most stupid thing:
157
471972
2792
I oczywiście zrobili najgłupsze,
co mogli zrobić:
co mogli zrobić:
08:06
They arrested the barrel. And now the picture
158
474764
2608
aresztowali beczkę.
Wyobraźcie sobie beczkę
Wyobraźcie sobie beczkę
08:09
of the smashed face on the barrel with the policeman
159
477372
2712
z rozgniecioną twarzą
i policjanta ciągnącego ją
i policjanta ciągnącego ją
08:12
dragging them to the police car, that was the best day
160
480084
3080
do radiowozu. To był najlepszy dzień
08:15
for the photographers from newspapers that they ever will have.
161
483164
3168
w życiu dla fotoreporterów.
08:18
So, I mean, these are the things you can do,
162
486332
2616
Tak właśnie można zrobić,
08:20
and you can always use the humor.
163
488948
1271
zawsze można postawić na humor.
08:22
There is also one big thing about the humor: It really hurts,
164
490219
3777
Co jeszcze jest ważne:
humor naprawdę potrafi zranić,
humor naprawdę potrafi zranić,
08:25
because these guys really are taking themselves too seriously.
165
493996
4112
bo ci goście nie mają do siebie dystansu.
08:30
When you start to mock them, it hurts.
166
498108
2371
Kiedy się z nich szydzi, ich to boli.
08:32
Now, everybody is talking about His Majesty, the Internet,
167
500479
4173
Wszyscy dziś wychwalają
Jego Wysokość Internet
Jego Wysokość Internet
08:36
and it is also a very useful skill, but don't rush
168
504652
3984
i tak, bardzo się on przydaje,
ale nie przesadzajmy
ale nie przesadzajmy
08:40
to label things like Facebook Revolution, Twitter Revolution.
169
508636
3792
z nazwami "Facebookowa
czy Twiterrowa Rewolucja".
czy Twiterrowa Rewolucja".
08:44
Don't mix tools with the substance.
170
512428
3162
Nie mieszajmy środków i celu.
08:47
It is true that the Internet and new media are very useful
171
515590
3494
To prawda, że dzięki Internetowi
i nowym mediom
i nowym mediom
08:51
in making things faster and cheaper.
172
519084
2866
wszystko jest szybsze i tańsze.
08:53
They make it also a bit safer for the participants
173
521950
2610
A uczestnicy są trochę bezpieczniejsi,
08:56
because they give the part of anonymity.
174
524560
2676
bo zyskują częściową anonimowość.
08:59
We are watching the great example of something else the Internet can do.
175
527236
3318
Ale widzimy też, że Internet
może także zaszufladkować
może także zaszufladkować
09:02
It can put the price tag of state-sponsored violence over nonviolent protesters.
176
530554
5129
protestujących bez przemocy jako prowokatorów.
09:07
This is a famous group, We are all Khaled Said,
177
535683
2665
Oto grupa
"Wszyscy jesteśmy Khaledem Saidem"
"Wszyscy jesteśmy Khaledem Saidem"
09:10
made by Wael Ghonim in Egypt and his friend.
178
538348
2398
założona w Egipcie
przez Waela Ghonima i jego kolegę.
przez Waela Ghonima i jego kolegę.
09:12
This is the mutilated face of the guy who was beaten by the police.
179
540746
3702
To twarz chłopaka pobitego przez policję.
09:16
This is how he became the public, and this is what probably
180
544448
3018
Dzięki grupie stał się osobą publiczną
09:19
became the straw which broke the camel's back.
181
547466
3150
i być może właśnie to przeważyło
o sukcesie rewolucji.
o sukcesie rewolucji.
09:22
But here is also the bad news.
182
550616
1760
Ale mam też złą wiadomość.
09:24
The nonviolent struggle is won in the real world,
183
552376
2613
Pokojową rewolucję wygrywa się
09:26
in the streets. You will never change your society
184
554989
3683
w prawdziwym świecie, na ulicach.
09:30
towards democracy or economics
185
558672
3184
Nigdy nie wywalczysz demokracji
09:33
if you sit down and click.
186
561856
1729
ani wolnej gospodarki,
tylko siedząc i klikając.
tylko siedząc i klikając.
09:35
There are risks to be taken and there are living people
187
563585
2498
Trzeba podjąć ryzyko.
Tylko prawdziwi ludzie
Tylko prawdziwi ludzie
09:38
who are winning the struggle.
188
566083
2348
mogą obalić system.
09:40
Well, million dollar question: What will happen in the Arab World?
189
568431
4035
Pytanie: Co się stanie z Bliskim Wschodem?
09:44
And though young people from the Arab World
190
572466
2206
Żyjącym tam młodym ludziom
09:46
were pretty successful in bringing down three dictators,
191
574672
2954
udało się obalić trzech dyktatorów,
wstrząsnąć regionem
wstrząsnąć regionem
09:49
shaking the region, kind of persuading clever kings
192
577626
4511
i przekonać mądrzejszych królów
Jordanii i Maroka,
Jordanii i Maroka,
09:54
from Jordan and Morocco doing substantial reforms,
193
582137
2904
żeby przeprowadzili kluczowe reformy,
09:57
it is yet to be seen what will be the outcome,
194
585041
4447
ale nie wiadomo jeszcze,
jak wszystko się skończy.
jak wszystko się skończy.
10:01
whether the Egyptians and Tunisians will make it through the transition
195
589488
3448
Czy Egipt i Tunezja poradzą sobie
z transformacją,
z transformacją,
10:04
or this will end in bloody ethnic and religious conflict,
196
592936
4023
czy wybuchnie krwawy konflikt?
10:08
whether the Syrians will maintain nonviolent discipline,
197
596959
3882
Czy Syryjczycy utrzymają pokojową dyscyplinę
10:12
faced with the brutal daily violence
198
600841
3420
wobec nagminnej brutalnej przemocy,
10:16
which kills thousands already,
199
604261
1887
której ofiarą padły już tysiące,
10:18
or they will slip into violent struggle
200
606148
1857
czy może zaczną krwawą rewolucję
10:20
and make ugly civil war.
201
608005
3797
i wybuchnie straszna wojna domowa?
10:23
Will these revolutions be whole like through the transitions
202
611802
3816
Czy te rewolucje doprowadzą
10:27
to democracy or be overtaken by military
203
615618
2382
do demokracji, czy władzę przejmie wojsko
10:30
or extremists of all kinds? We cannot tell.
204
618000
4362
albo rozmaici ekstremiści?
Tego nie wiemy.
Tego nie wiemy.
10:34
Same works for the Western sector, where you can see
205
622362
2947
Tak samo jest na Zachodzie.
10:37
all of these excited young people protesting around the world,
206
625309
3029
Młodzi ludzie protestują na całym świecie,
10:40
occupying this, occupying that.
207
628338
2697
okupują to czy tamto.
10:43
Are they going to become the world wave?
208
631035
3191
Czy staną się falą, która zmieni świat?
10:46
Are they going to find their skills, their enthusiasm,
209
634226
3554
Czy znajdą umiejętności, entuzjazm
10:49
and their strategy to find what they really want
210
637780
3437
i strategię, aby ustalić,
czego rzeczywiście chcą
czego rzeczywiście chcą
10:53
and push for the reform, or will they just stay
211
641217
3033
i doprowadzą do reform,
czy dalej będą
czy dalej będą
10:56
complaining about the endless list of the things they hate?
212
644250
5264
tylko narzekać z tysiąca powodów?
11:01
This is the difference between two towns.
213
649514
3328
W tym tkwi różnica między nimi a Arabami.
11:04
Now, what [do] the statistics have?
214
652842
2696
A co mówią statystyki?
11:07
My friend's book, Maria Stephan's book,
215
655538
2385
Maria Stephan pisze w swojej książce
11:09
talks a lot about violent and nonviolent struggle,
216
657923
2847
o pokojowych i krwawych rewolucjach
11:12
and there are some shocking data.
217
660770
2743
i przytacza szokujące dane.
11:15
If you look at the last 35 years
218
663513
2489
Gdy spojrzeć na ostatnie 35 lat
11:18
and different social transitions from dictatorship to democracy,
219
666002
3265
i różne transformacje
z dyktatury na demokrację,
z dyktatury na demokrację,
11:21
you will see that out of 67 different cases,
220
669267
3586
okazuje się, że spośród 67 przypadków
11:24
in 50 of these cases it was nonviolent struggle
221
672853
3293
w 50 to właśnie pokojowa rewolucja
11:28
which was the key power.
222
676146
3376
była kluczem do sukcesu.
11:31
This is one more reason to look at this phenomenon.
223
679522
2920
To kolejny powód,
żeby przyjrzeć się temu zjawisku.
żeby przyjrzeć się temu zjawisku.
11:34
This is one more reason to look at the Generation Epsilon,
224
682442
2736
Żeby przyjrzeć się pokoleniu Epsilon.
11:37
enough for me to give them credit and hope
225
685178
3480
Dla mnie to wystarczy,
żeby im zaufać i mieć nadzieję,
żeby im zaufać i mieć nadzieję,
11:40
that they will find their skills and their courage
226
688658
3927
że znajdą w sobie umiejętności i odwagę,
11:44
to use the nonviolent struggle
227
692585
1985
aby przez pokojową rewolucję
11:46
and thus fix at least a part of the mess
228
694570
2481
naprawić choć część bałaganu,
11:49
our generation is making in this world.
229
697051
2409
który robi na tym świecie nasze pokolenie.
11:51
Thank you. (Applause)
230
699460
3663
Dziękuję. (Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Srdja Popovic - OrganizerSrdja Popovic was a founder and leader of the student movement that brought down the Milosovic regime. Now, he helps other nonviolent movements learn and grow.
Why you should listen
Srdja Popovic was one of the founders and key organizers of the Serbian nonviolent resistance group Otpor! Otpor!’s campaign to unseat Serbian president Slobodan Milosovic found success in October 2000 when hundreds of thousands of protestors converged upon and took over the Serbian Parliament, effectively ending Milosevic’s rule. After the revolution, Popovic served a term as a member of the Serbian National Assembly 2000-2003.
In 2003, Popovic and other ex-Otpor! activists started the nonprofit educational institution the Centre for Applied Nonviolent Action and Strategies (CANVAS) (www.canvasopedia.org). CANVAS has worked with people from 37 countries, including Zimbabwe, Burma, Iran and Venezuela, spreading knowledge on nonviolent strategies and tactics that was used by the Serbian pro-democracy movement to other non-democratic countries. CANVAS has worked with the activists responsible for successful movements such as the Georgian “Rose Revolution” of 2003 and the Ukrainian “Orange Revolution” of 2004-2005. It also transferred knowledge to Lebanese activists in 2004 to address the crisis after the assassination of Prime Minister Harriri, and assisted participants in the Maldives’ revolution in 2008. Recently CANVAS has worked with April 6th, a key group in the Egyptian nonviolent uprising, as well as other groups from the Middle East.
CANVAS’ teachings are available in a documentary, "Bringing Down a Dictator," featuring Otpor strategies to topple Milosevic. Its manual "Nonviolent Struggle: 50 Crucial Points" was translated into 16 languages, including Farsi and Arabic, and was downloaded 17,000 times from Iran during that country's 2009 protests.
Srdja Popovic | Speaker | TED.com