ABOUT THE SPEAKER
Ramona Pierson - Education innovator
Ramona Pierson develops tools to revolutionize learning management and assessment systems -- her fourth career after aviation, neuropsychology and software development.

Why you should listen

Ramona Pierson first built careers in aviation, neuropsychology and software development. While studying and examining and learning the details of such diverse disciplines, she became interested in the act of learning itself. She volunteered in a San Francisco school while working full-time in Silicon Valley and, just like that, a fourth career was born.

Pierson completed a master’s degree in education in California, then headed north to take the reins of the education technology department for Seattle Public Schools. She combined her passions and expertise to create software that, in a nutshell, helps teachers teach better. In 2007, Ramona launched a private company with the same goal. SynapticMash Inc. was launched to revolutionize the learning management and assessment systems in education.  

A self-described “data geek,” Pierson contemplated ways to push education and technology through a paradigm shift — to move from web 2.0 to web 3.0. Now the CEO of Declara, Ramona continues to study the act of learning and to explore ways to make our education system work better for students.

 

More profile about the speaker
Ramona Pierson | Speaker | TED.com
TEDxDU 2011

Ramona Pierson: An unexpected place of healing

Ramona Pierson: Niecodzienne uzdrowisko

Filmed:
400,025 views

Gdy Ramona Pierson miała 22 lata, została potrącona przez pijanego kierowcę i na 18 miesięcy zapadła w śpiączkę. Podczas TEDxDU opowiada niezwykłą historię swojego powrotu do zdrowia, który zawdzięcza zbiorowej wiedzy i umiejętnościom pensjonariuszy domu spokojnej starości.
- Education innovator
Ramona Pierson develops tools to revolutionize learning management and assessment systems -- her fourth career after aviation, neuropsychology and software development. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I'm actuallytak właściwie going to sharedzielić something with you
0
0
2000
Opowiem dziś Państwu o czymś,
00:17
I haven'tnie mam talkedrozmawialiśmy about probablyprawdopodobnie in more than 10 yearslat.
1
2000
3000
o czym z nikim nie rozmawiałam od ponad 10 lat.
00:20
So bearNiedźwiedź with me
2
5000
2000
Trudno mi mówić o tym, co przeszłam,
00:22
as I take you throughprzez this journeypodróż.
3
7000
2000
proszę o wyrozumiałość.
00:24
When I was 22 yearslat oldstary,
4
9000
2000
Gdy miałam 22 lata, pewnego dnia
00:26
I cameoprawa ołowiana witrażu home from work, put a leashsmycz on my dogpies
5
11000
3000
wróciłam z pracy do domu, założyłam psu smycz
00:29
and wentposzedł for my usualzwykły runbiegać.
6
14000
3000
i jak zwykle poszłam pobiegać.
00:32
I had no ideapomysł that at that momentza chwilę
7
17000
2000
Nie wiedziałam wtedy,
00:34
my life was going to changezmiana foreverna zawsze.
8
19000
2000
że ta chwila na zawsze odmieni moje życie.
00:36
While I was preparingprzygotowanie my dogpies for the runbiegać,
9
21000
3000
Gdy szykowałam psa do wyjścia,
00:39
a man was finishingwykończeniowy drinkingpicie at a barbar,
10
24000
4000
pewien mężczyzna dopijał właśnie drinka w barze
00:43
pickeddoborowy up his carsamochód keysklucze, got into a carsamochód
11
28000
2000
wziął kluczyki, wsiadł do samochodu
00:45
and headedgłowiasty southpołudnie,
12
30000
2000
i odjechał na południe
00:47
or wherevergdziekolwiek he was.
13
32000
2000
czy w jakimś innym kierunku.
00:49
I was runningbieganie acrossprzez the streetulica,
14
34000
2000
Biegłam ulicą
00:51
and the only thing that I actuallytak właściwie rememberZapamiętaj
15
36000
2000
i jedyne co pamiętam to to, że poczułam
00:53
is feelinguczucie like a grenadeGranat wentposzedł off in my headgłowa.
16
38000
3000
jakby w mojej głowie wybuchł granat.
00:56
And I rememberZapamiętaj puttingwprowadzenie my handsręce on the groundziemia
17
41000
4000
Pamiętam jak położyłam ręce na ziemi
01:00
and feelinguczucie my life'sŻycia bloodkrew
18
45000
2000
i poczułam jak krew
01:02
emptyingOpróżnianie out of my neckszyja
19
47000
2000
wypływa mi z szyi
01:04
and my mouthusta.
20
49000
3000
i z ust.
01:07
What had happenedstało się
21
52000
2000
Ten mężczyzna przejechał na czerwonym świetle
01:09
is he ranpobiegł a redczerwony lightlekki and hittrafienie me and my dogpies.
22
54000
3000
i potrącił mnie i mojego psa.
01:12
She endedzakończyło się up underneathpod spodem the carsamochód.
23
57000
3000
Ona wpadła pod samochód.
01:15
I flewlatał out in frontz przodu of the carsamochód,
24
60000
2000
Mnie wyrzuciło przed samochód
01:17
and then he ranpobiegł over my legsnogi.
25
62000
2000
i kierowca przejechał po moich nogach.
01:19
My left legnogi got caughtzłapany up in the wheelkoło well --
26
64000
2000
Moja lewa noga ugrzęzła w obręczy koła –
01:21
spunspun it around.
27
66000
2000
obracając się w kółko.
01:25
The bumperzderzaka of the carsamochód hittrafienie my throatgardło,
28
70000
3000
Zderzak trafił mnie w gardło,
01:28
slicingkrojenie it openotwarty.
29
73000
2000
i rozciął je.
01:30
I endedzakończyło się up with blunttępe chestKlatka piersiowa traumauraz.
30
75000
3000
Doznałam tępego urazu klatki piersiowej.
01:33
Your aortaaorty comespochodzi up behindza your heartserce.
31
78000
2000
Moja aorta – znajdująca się za sercem
01:35
It's your majorpoważny arterytętnica, and it was severedzerwane,
32
80000
3000
tętnica główna – została poważnie uszkodzona,
01:38
so my bloodkrew was gurglingbulgotanie out of my mouthusta.
33
83000
3000
więc krew zaczęła mi wypływać z ust,
01:41
It foamedspienionego,
34
86000
2000
pieniła się.
01:43
and horribleokropny things were happeningwydarzenie to me.
35
88000
2000
Działy się ze mną okropne rzeczy.
01:47
I had no ideapomysł what was going on,
36
92000
2000
Nie wiedziałam, co się działo,
01:49
but strangersobcy intervenedinterweniował,
37
94000
3000
ale obcy ludzie przyszli mi z pomocą,
01:52
kepttrzymane my heartserce movingw ruchu, beatingbicie.
38
97000
3000
utrzymywali pracę mojego serca.
01:55
I say movingw ruchu because it was quiveringdrżące
39
100000
2000
ponieważ
01:57
and they were tryingpróbować to put a beatbić back into it.
40
102000
3000
właściwe tętno.
02:00
SomebodyKtoś was smartmądry and put a BicBIC pendługopis in my neckszyja
41
105000
3000
Ktoś bardzo mądrze wsadził mi w szyję długopis,
02:03
to openotwarty up my airwaydróg oddechowych so that I could get some airpowietrze in there.
42
108000
3000
aby udrożnić moje drogi oddechowe.
02:06
And my lungpłuco collapsedzwinięty,
43
111000
2000
Miałam zapadnięte płuco,
02:08
so somebodyktoś cutciąć me openotwarty and put a pinkołek in there as well
44
113000
3000
ktoś rozciął moją klatkę piersiową,
02:11
to stop that catastrophickatastrofalny eventzdarzenie from happeningwydarzenie.
45
116000
7000
włożył tam długopis, aby zapobiec najgorszemu.
02:18
SomehowJakoś I endedzakończyło się up at the hospitalszpital.
46
123000
2000
Jakoś trafiłam do szpitala.
02:20
I was wrappedowinięty in icelód
47
125000
2000
Obłożono mnie lodem.
02:22
and then eventuallyostatecznie put into a drug-inducedpolekowych comaComa.
48
127000
4000
W końcu wywołano u mnie śpiączkę farmakologiczną.
02:26
18 monthsmiesiące laterpóźniej I wokeobudził up.
49
131000
4000
Obudziłam się po 18 miesiącach.
02:30
I was blindślepy, I couldn'tnie mógł speakmówić,
50
135000
2000
Straciłam wzrok, nie mogłam mówić,
02:32
and I couldn'tnie mógł walkspacerować.
51
137000
2000
nie mogłam chodzić.
02:34
I was 64 lbslbs.
52
139000
3000
Ważyłam niespełna 30 kg.
02:40
The hospitalszpital really has no ideapomysł
53
145000
2000
W szpitalu naprawdę nie wiedzą
02:42
what to do with people like that.
54
147000
2000
jak postępować z takimi przypadkami.
02:44
And in factfakt, they startedRozpoczęty to call me a GomerGomer.
55
149000
3000
Nawet zaczęli już na mnie mówić Gomer.
02:47
That's anotherinne storyfabuła we won'tprzyzwyczajenie even get into.
56
152000
4000
Ale to inna historia, nie będę nawet o tym wspominać.
02:51
I had so manywiele surgerieszabiegi chirurgiczne to put my neckszyja back togetherRazem,
57
156000
3000
Przeszłam wiele operacji, aby poskładać moją szyję
02:54
to repairnaprawa my heartserce a fewkilka timesczasy.
58
159000
2000
i zreperować moje serce.
02:56
Some things workedpracował, some things didn't.
59
161000
2000
Niektóre rzeczy działały, inne – nie.
02:58
I had lots of titaniumTytan put in me,
60
163000
2000
Wkładano we mnie mnóstwo tytanu,
03:00
cadaverCadaver boneskości
61
165000
2000
czy kości,
03:02
to try to get my feetstopy movingw ruchu the right way.
62
167000
3000
próbując naprawić moje stopy.
03:05
And I endedzakończyło się up with a plasticPlastikowy nosenos, porcelainporcelany teethzęby
63
170000
2000
Miałam nos z plastiku, zęby z porcelany,
03:07
and all kindsrodzaje of other things.
64
172000
2000
i różne inne rzeczy.
03:09
But eventuallyostatecznie I startedRozpoczęty to look humanczłowiek again.
65
174000
3000
W końcu znów zaczęłam przypominać człowieka.
03:18
But it's hardciężko sometimesczasami to talk about these things,
66
183000
2000
Trudno mi o tym mówić,
03:20
so bearNiedźwiedź with me.
67
185000
3000
proszę o wyrozumiałość.
03:23
I had more than 50 surgerieszabiegi chirurgiczne.
68
188000
2000
Przeszłam ponad 50 operacji.
03:25
But who'skto jest countingrachunkowość?
69
190000
3000
Ale któż by liczył?
03:28
So eventuallyostatecznie, the hospitalszpital decidedzdecydowany
70
193000
2000
W końcu szpital postanowił,
03:30
it was time for me to go.
71
195000
2000
że czas mnie wypisać.
03:32
They neededpotrzebne to openotwarty up spaceprzestrzeń
72
197000
2000
Chcieli zwolnić miejsce
03:34
for somebodyktoś elsejeszcze that they thought could come back
73
199000
4000
dla kogoś, kogo ich zdaniem
03:38
from whatevercokolwiek they were going throughprzez.
74
203000
3000
można było jeszcze przywrócić do życia.
03:41
EverybodyKażdy lostStracony faithwiara in me beingistota ablezdolny to recoverwyzdrowieć.
75
206000
3000
Wszyscy stracili wiarę w moje wyzdrowienie.
03:44
So they basicallygruntownie put a mapmapa up on the wallŚciana, threwrzucił a dartDart,
76
209000
3000
Powiesili więc na ścianie mapę, wycelowali rzutkę
03:47
and it landedwylądował at a seniorsenior home here in ColoradoColorado.
77
212000
5000
i trafili akurat w dom spokojnej starości tu w Kolorado.
03:52
And I know all of you are scratchingdrapanie your headgłowa:
78
217000
2000
Na pewno wszyscy Państwo myślicie:
03:54
"A seniorsenior citizens'obywatele home? What in the worldświat are you going to do there?"
79
219000
3000
"Jak to do domu spokojnej starości?"
03:57
But if you think about
80
222000
2000
Ale pomyślcie tylko,
03:59
all of the skillsumiejętności and talenttalent that are in this roompokój right now,
81
224000
3000
jak wiele zdolności i umiejętności mamy dziś na tej sali,
04:02
that's what a seniorsenior home has.
82
227000
2000
podobnie jest z domem spokojnej starości.
04:04
So there were all these skillsumiejętności and talentstalenty
83
229000
2000
Mieszkające tam osoby
04:06
that these seniorsseniorzy had.
84
231000
3000
miały wiele zdolności i umiejętności.
04:09
The one advantageZaletą that they had over mostwiększość of you
85
234000
2000
Te osoby miały też przewagę nad większością z państwa
04:11
is wisdommądrość,
86
236000
2000
a mianowicie – mądrość życiową,
04:13
because they had a long life.
87
238000
3000
ponieważ żyły dłużej.
04:16
And I neededpotrzebne that wisdommądrość at that momentza chwilę in my life.
88
241000
2000
Ich mądrość była mi wtedy bardzo potrzebna.
04:18
But imaginewyobrażać sobie what it was like for them
89
243000
2000
Wyobraźcie sobie, co oni musieli czuć
04:20
when I showedpokazał up at theirich doorstepdrzwi?
90
245000
3000
kiedy się u nich zjawiłam?
04:23
At that pointpunkt, I had gainedzyskał fourcztery poundsfunty,
91
248000
2000
Do tego czasu przybrałam na wadze jakieś 2 kg,
04:25
so I was 68 lbslbs.
92
250000
2000
więc ważyłam nieco ponad 30 kg.
04:27
I was baldłysy.
93
252000
2000
Byłam łysa.
04:29
I was wearingma na sobie hospitalszpital scrubsHoży doktorzy.
94
254000
2000
Miałam na sobie szpitalny fartuch
04:31
And somebodyktoś donatedprzekazał tennistenis shoesbuty for me.
95
256000
3000
i tenisówki, które ktoś mi oddał.
04:34
And I had a whitebiały canetrzciny in one handdłoń
96
259000
3000
W jednej ręce trzymałam białą laskę,
04:37
and a suitcasewalizka fullpełny of medicalmedyczny recordsdokumentacja in anotherinne handdłoń.
97
262000
3000
a w drugiej, walizkę pełną dokumentów ze szpitala.
04:40
And so the seniorsenior citizensobywatele realizedrealizowany
98
265000
3000
Tak więc seniorzy uznali,
04:43
that they neededpotrzebne to have an emergencynagły wypadek meetingspotkanie.
99
268000
2000
że trzeba zwołać nadzwyczajne zebranie.
04:45
(LaughterŚmiech)
100
270000
2000
(Śmiech)
04:47
So they pulledciągnięty back and they were looking at eachkażdy other,
101
272000
3000
Patrzyli na siebie badawczo:
04:50
and they were going, "Okay, what skillsumiejętności do we have in this roompokój?
102
275000
4000
"No dobra, co kto umie robić?
04:54
This kiddziecko needswymagania a lot of work."
103
279000
3000
To dziecko potrzebuje dużo pomocy".
04:57
So they eventuallyostatecznie startedRozpoczęty
104
282000
2000
W końcu zaczęli
04:59
matchingdopasowanie theirich talentstalenty and skillsumiejętności
105
284000
2000
dopasowywać swoje zdolności i umiejętności
05:01
to all of my needswymagania.
106
286000
2000
do wszystkich moich potrzeb.
05:03
But one of the first things they neededpotrzebne to do
107
288000
2000
Najpierw ustalili,
05:05
was assessoszacować what I neededpotrzebne right away.
108
290000
2000
które potrzeby są najpilniejsze.
05:07
I neededpotrzebne to figurepostać out
109
292000
2000
Trzeba było znaleźć sposób,
05:09
how to eatjeść like a normalnormalna humanczłowiek beingistota,
110
294000
2000
abym mogła jeść po ludzku,
05:11
sinceod I'd been eatingjedzenie throughprzez a tuberura in my chestKlatka piersiowa
111
296000
3000
bo pokarm przyjmowałam tylko przez rurkę
05:14
and throughprzez my veinsżyły.
112
299000
2000
w klatce piersiowej i dożylnie.
05:16
So I had to go throughprzez tryingpróbować to eatjeść again.
113
301000
3000
Musiałam na nowo uczyć się jeść,
05:19
And they wentposzedł throughprzez that processproces.
114
304000
2000
a oni mi w tym pomagali.
05:21
And then they had to figurepostać out:
115
306000
2000
Pomyśleli też:
05:23
"Well she needswymagania furnituremeble.
116
308000
2000
"Przecież ona potrzebuje mebli.
05:25
She is sleepingspanie in the cornerkąt of this apartmentapartament."
117
310000
3000
Śpi w tym mieszkaniu gdzieś po kątach".
05:28
So they wentposzedł to theirich storageprzechowywanie lockersszafki
118
313000
2000
Poszli więc do magazynu
05:30
and all gatheredZebrane theirich extradodatkowy furnituremeble --
119
315000
2000
i przynieśli meble, które tam mieli –
05:32
gavedał me potsgarnki and pansPatelnie, blanketskoce,
120
317000
3000
oddali mi garnki, patelnie, koce,
05:35
everything.
121
320000
3000
wszystko.
05:38
And then the nextNastępny thing that I neededpotrzebne
122
323000
2000
Potem nadszedł czas
05:40
was a makeovermakijaż.
123
325000
3000
na metamorfozę.
05:43
So out wentposzedł the greenZielony scrubsHoży doktorzy
124
328000
2000
Zielony fartuch szpitalny
05:45
and in cameoprawa ołowiana witrażu the polyesterpoliester and floralkwiatowy printsdrukuje.
125
330000
3000
zastąpił poliester w kwiatki.
05:48
(LaughterŚmiech)
126
333000
3000
(Śmiech)
05:53
We're not going to talk about the hairstylesfryzury that they triedwypróbowany to forcesiła on me
127
338000
3000
Nie mówiąc o różnych fryzurach, jakie próbowali mi robić,
05:56
oncepewnego razu my hairwłosy grewrósł back.
128
341000
2000
gdy odrosły mi włosy.
05:58
But I did say no to the blueniebieski hairwłosy.
129
343000
2000
Ale nie dałam się przefarbować na niebiesko.
06:00
(LaughterŚmiech)
130
345000
3000
(Śmiech)
06:04
So eventuallyostatecznie what wentposzedł on
131
349000
3000
Potem doszli do wniosku,
06:07
is they decidedzdecydowany that, well I need to learnuczyć się to speakmówić.
132
352000
3000
że czas, abym nauczyła się mówić.
06:10
So you can't be an independentniezależny personosoba
133
355000
2000
Nie można żyć samodzielnie
06:12
if you're not ablezdolny to speakmówić and can't see.
134
357000
3000
jako niewidoma niemowa.
06:15
So they figuredwzorzysty not beingistota ablezdolny to see is one thing,
135
360000
3000
Stwierdzili, że ślepota to jedno,
06:18
but they need to get me to talk.
136
363000
2000
ale muszą sprawić, żebym zaczęła mówić.
06:20
So while SallySally, the officegabinet managermenedżer,
137
365000
3000
Tak więc Sally, kierowniczka biura,
06:23
was teachingnauczanie me to speakmówić in the day --
138
368000
2000
uczyła mnie mówić za dnia –
06:25
it's hardciężko, because when you're a kiddziecko,
139
370000
2000
nie było to łatwe – jak jesteśmy mali
06:27
you take things for grantedZgoda.
140
372000
2000
nie doceniamy wielu rzeczy.
06:29
You learnuczyć się things unconsciouslynieświadomie.
141
374000
2000
Dzieci przyswajają wszystko samoistnie.
06:31
But for me, I was an adultdorosły and it was embarrassingżenujące,
142
376000
3000
Dla mnie, dorosłej, było to kłopotliwe,
06:34
and I had to learnuczyć się how to coordinatewspółrzędnych
143
379000
2000
musiałam się nauczyć koordynować pracę
06:36
my newNowy throatgardło with my tonguejęzyk
144
381000
2000
nowego gardła z językiem
06:38
and my newNowy teethzęby and my lipsusta,
145
383000
3000
i nowych zębów z ustami,
06:41
and capturezdobyć the airpowietrze and get the wordsłowo out.
146
386000
3000
wciągać powietrze i wydychać głoski słów.
06:44
So I acteddziałał like a two-year-olddwa rok stary
147
389000
2000
Więc zachowywałam się jak dwulatka
06:46
and refusedodmówił to work.
148
391000
2000
i nawet nie chciałam próbować.
06:48
But the menmężczyźni had a better ideapomysł.
149
393000
3000
Panowie wpadli na lepszy pomysł.
06:51
They were going to make it funzabawa for me.
150
396000
2000
Chcieli, żeby to była dla mnie zabawa.
06:53
So they were teachingnauczanie me cussCUSS wordsłowo ScrabbleScrabble at night,
151
398000
4000
W nocy uczyli mnie grać w niecenzuralne Scrabble.
06:57
(LaughterŚmiech)
152
402000
4000
(Śmiech)
07:01
and then, secretlypotajemnie,
153
406000
2000
Po kryjomu
07:03
how to swearprzysięgać like a sailormarynarz.
154
408000
3000
uczyli mnie kląć jak szewc.
07:06
So I'm going to just leavepozostawiać it to your imaginationwyobraźnia
155
411000
4000
Możecie sobie Państwo wyobrazić,
07:10
as to what my first wordssłowa were
156
415000
4000
jakie były pierwsze słowa,
07:14
when SallySally finallywreszcie got my confidencepewność siebie builtwybudowany.
157
419000
3000
które w końcu wypowiedziałam do Sally.
07:17
(LaughterŚmiech)
158
422000
2000
(Śmiech)
07:19
So I movedprzeniósł on from there.
159
424000
2000
Potem przyszła pora na naukę pisania.
07:21
And a formerbyły teachernauczyciel who happenedstało się to have Alzheimer'sAlzheimera
160
426000
3000
Były nauczyciel, który zachorował na Alzheimera,
07:24
tookwziął on the taskzadanie of teachingnauczanie me to writepisać.
161
429000
4000
postanowił mi pomóc.
07:28
The redundancynadmiarowości was actuallytak właściwie good for me.
162
433000
2000
Wieczne powtarzanie było całkiem dobre dla mnie.
07:30
So we'lldobrze just keep movingw ruchu on.
163
435000
2000
Ale zmieńmy temat.
07:32
(LaughterŚmiech)
164
437000
5000
(Śmiech)
07:38
One of the pivotalkluczowy timesczasy for me
165
443000
3000
Jednym z najtrudniejszych momentów
07:41
was actuallytak właściwie learninguczenie się to crosskrzyż a streetulica again
166
446000
3000
była dla mnie nauka przechodzenia przez ulicę
07:44
as a blindślepy personosoba.
167
449000
2000
będąc osobą niewidomą.
07:46
So closeblisko your eyesoczy.
168
451000
3000
Zamknijcie państwo oczy.
07:49
Now imaginewyobrażać sobie you have to crosskrzyż a streetulica.
169
454000
2000
Teraz wyobraźcie sobie, że musie przejść przez ulicę.
07:51
You don't know how fardaleko that streetulica is
170
456000
4000
Nie wiecie, jaka jest odległość do ulicy,
07:55
and you don't know if you're going straightproste
171
460000
3000
nie wiecie czy idziecie prosto,
07:58
and you hearsłyszeć carssamochody whizzingwarkot back and forthnaprzód,
172
463000
3000
słyszycie przejeżdżające tam i z powrotem samochody
08:01
and you had a horribleokropny accidentwypadek
173
466000
2000
i do tego przeżyliście straszny wypadek,
08:03
that landedwylądował you in this situationsytuacja.
174
468000
3000
przez który znaleźliście się w tej sytuacji.
08:06
So there were two obstaclesprzeszkody I had to get throughprzez.
175
471000
3000
Miałam więc do pokonania dwie przeszkody.
08:09
One was post-traumaticpourazowe stressnaprężenie disordernieład.
176
474000
3000
Pierwszą był zespół stresu pourazowego.
08:12
And everykażdy time I approachedzbliżył się the cornerkąt or the curbKrawężnik
177
477000
4000
Jak tylko dochodziłam do krawężnika,
08:16
I would panicpaniki.
178
481000
2000
wpadałam w panikę.
08:18
And the seconddruga one
179
483000
2000
Drugą przeszkodą było
08:20
was actuallytak właściwie tryingpróbować to figurepostać out how to crosskrzyż that streetulica.
180
485000
3000
samo przejście przez ulicę.
08:23
So one of the seniorsseniorzy just cameoprawa ołowiana witrażu up to me,
181
488000
3000
Jedna ze starszych pań podeszła do mnie
08:26
and she pushedpchnął me up to the cornerkąt and she said,
182
491000
3000
i powiedziała: "Jak będziesz chciała przejść,
08:29
"When you think it's time to go, just stickkij the canetrzciny out there.
183
494000
3000
wystaw najpierw laskę przed siebie.
08:32
If it's hittrafienie, don't crosskrzyż the streetulica."
184
497000
2000
Jeśli coś w nią uderzy, nie przechodź".
08:34
(LaughterŚmiech)
185
499000
5000
(Śmiech)
08:39
MadeWykonane perfectidealny sensesens.
186
504000
3000
To miało sens.
08:42
But by the thirdtrzeci canetrzciny
187
507000
2000
Ale po tym, jak trzecia laska
08:44
that wentposzedł whizzingwarkot acrossprzez the roadDroga,
188
509000
3000
przeleciała przez ulicę,
08:47
they realizedrealizowany that they neededpotrzebne to put the resourceszasoby togetherRazem,
189
512000
3000
postanowili się złożyć
08:50
and they raisedpodniesiony fundsfundusze
190
515000
2000
i zebrali fundusze
08:52
so that I could go to the BrailleBraille'a InstituteInstytut
191
517000
2000
na to żebym mogła pójść do Instytutu Braille'a
08:54
and actuallytak właściwie gainzdobyć the skillsumiejętności
192
519000
2000
i zdobyć umiejętności niezbędne do tego,
08:56
to be a blindślepy personosoba,
193
521000
2000
aby żyć jako osoba niewidoma,
08:58
and alsorównież to go get a guideprzewodnik dogpies
194
523000
2000
żebym mogła kupić psa przewodnika,
09:00
who transformedprzekształcone my life.
195
525000
2000
który całkowicie odmienił moje życie.
09:02
And I was ablezdolny to returnpowrót to collegeSzkoła Wyższa
196
527000
2000
Mogłam też wrócić na studia
09:04
because of the seniorsenior citizensobywatele who investedzainwestowany in me,
197
529000
4000
dzięki temu, że: starsze osoby we mnie zainwestowały,
09:08
and alsorównież the guideprzewodnik dogpies and skillumiejętność setzestaw I had gainedzyskał.
198
533000
4000
miałam psa przewodnika i nowe umiejętności.
09:12
10 yearslat laterpóźniej I gainedzyskał my sightwidok back.
199
537000
2000
10 lat później odzyskałam wzrok.
09:14
Not magicallymagicznie.
200
539000
2000
Nie za sprawą cudu.
09:16
I optedzdecydował się in for threetrzy surgerieszabiegi chirurgiczne,
201
541000
3000
Zgłosiłam się do udziału w trzech operacjach.
09:19
and one of them was experimentaleksperymentalny.
202
544000
2000
Jedną z nich był eksperymentalny zabieg
09:21
It was actuallytak właściwie roboticzrobotyzowany surgeryChirurgia.
203
546000
2000
z zastosowaniem robota chirurgicznego,
09:23
They removedUsunięto a hematomakrwiak from behindza my eyeoko.
204
548000
3000
dzięki któremu zza mojego oka usunięto krwiaka.
09:27
The biggestnajwiększy changezmiana for me
205
552000
2000
Najbardziej zaskakujące było dla mnie to,
09:29
was that the worldświat movedprzeniósł forwardNaprzód,
206
554000
3000
że świat poszedł do przodu,
09:32
that there were innovationsinnowacje
207
557000
2000
że było tyle innowacji,
09:34
and all kindsrodzaje of newNowy things --
208
559000
2000
różne rzeczy –
09:36
cellphonestelefony komórkowe, laptopslaptopy,
209
561000
2000
telefony komórkowe, laptopy
09:38
all these things that I had never seenwidziany before.
210
563000
3000
wszystko to widziałam po raz pierwszy.
09:41
And as a blindślepy personosoba,
211
566000
2000
Gdy traci się wzrok
09:43
your visualwizualny memorypamięć fadesznika
212
568000
2000
pamięć wizualna zanika
09:45
and is replacedzastąpiony with how you feel about things
213
570000
3000
i człowiek myśli o tym, jakie rzeczy są w dotyku,
09:48
and how things sounddźwięk
214
573000
3000
jak brzmią,
09:51
and how things smellzapach.
215
576000
3000
jak pachną.
09:54
So one day I was in my roompokój
216
579000
2000
Pewnego dnia gdy byłam w pokoju,
09:56
and I saw this thing sittingposiedzenie in my roompokój
217
581000
2000
nagle zobaczyłam, że coś tam siedzi.
09:58
and I thought it was a monsterpotwór.
218
583000
2000
Myślałam, że to jakiś potwór.
10:00
So I was walkingpieszy around it.
219
585000
2000
Chodziłam w kółko
10:02
And I go, "I'm just going to touchdotknąć it."
220
587000
2000
aż postanowiłam: "Muszę tego dotknąć".
10:04
And I touchedwzruszony it and I wentposzedł,
221
589000
2000
Dotknęłam i wykrzyknęłam:
10:06
"Oh my God, it's a laundrypralnia basketkosz."
222
591000
2000
"Boże, to tylko kosz na pranie".
10:08
(LaughterŚmiech)
223
593000
4000
(Śmiech)
10:12
So everything is differentróżne
224
597000
2000
Wszystko jest zupełnie inne,
10:14
when you're a sightedwidzących personosoba
225
599000
2000
kiedy się widzi,
10:16
because you take that for grantedZgoda.
226
601000
2000
wszystko jest takie oczywiste.
10:18
But when you're blindślepy,
227
603000
2000
Gdy jest się niewidomym,
10:20
you have the tactiledotykowe memorypamięć for things.
228
605000
3000
trzeba polegać na swoim dotyku.
10:23
The biggestnajwiększy changezmiana for me was looking down at my handsręce
229
608000
3000
Najbardziej zaskoczyło mnie, gdy spojrzałam na swoje dłonie
10:26
and seeingwidzenie that I'd lostStracony 10 yearslat of my life.
230
611000
4000
i uświadomiłam sobie, że straciłam 10 lat życia.
10:30
I thought that time had stoodstał still for some reasonpowód
231
615000
3000
Wcześniej wydawało mi się, że dla mnie czas stanął w miejscu
10:33
and movedprzeniósł on for familyrodzina and friendsprzyjaciele.
232
618000
2000
tylko dla mojej rodziny i przyjaciół poszedł naprzód.
10:35
But when I lookedspojrzał down,
233
620000
2000
Ale gdy spojrzałam w dół,
10:37
I realizedrealizowany that time marchedszli on for me too
234
622000
2000
zorientowałam się, że dla mnie też
10:39
and that I neededpotrzebne to get caughtzłapany up,
235
624000
2000
i mam wiele do nadrobienia,
10:41
so I got going on it.
236
626000
2000
tak więc zabrałam się za to.
10:43
We didn't have wordssłowa like crowd-sourcingtłum sourcing and radicalrodnik collaborationwspółpraca
237
628000
4000
W czasach gdy miałam wypadek nie znano jeszcze pojęć
10:47
when I had my accidentwypadek.
238
632000
2000
takich jak crowdsourcing czy wszechstronna współpraca.
10:49
But the conceptpojęcie heldtrzymany trueprawdziwe --
239
634000
2000
Idea była taka sama –
10:51
people workingpracujący with people to rebuildodbudować me;
240
636000
3000
ludzie współpracowali, żeby mnie odbudować,
10:54
people workingpracujący with people to re-educatereedukacji me.
241
639000
2000
żebym nauczyła się żyć na nowo.
10:56
I wouldn'tnie be standingna stojąco here todaydzisiaj
242
641000
2000
Nie stałabym dziś przed państwem,
10:58
if it wasn'tnie było for extremeskrajny radicalrodnik collaborationwspółpraca.
243
643000
4000
gdyby nie ten wyjątkowy rodzaj współpracy.
11:02
Thank you so much.
244
647000
2000
Dziękuję bardzo.
11:04
(ApplauseAplauz)
245
649000
2000
(Brawa)
Translated by Marlena Wojewoda
Reviewed by Sebastian Misiewicz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Ramona Pierson - Education innovator
Ramona Pierson develops tools to revolutionize learning management and assessment systems -- her fourth career after aviation, neuropsychology and software development.

Why you should listen

Ramona Pierson first built careers in aviation, neuropsychology and software development. While studying and examining and learning the details of such diverse disciplines, she became interested in the act of learning itself. She volunteered in a San Francisco school while working full-time in Silicon Valley and, just like that, a fourth career was born.

Pierson completed a master’s degree in education in California, then headed north to take the reins of the education technology department for Seattle Public Schools. She combined her passions and expertise to create software that, in a nutshell, helps teachers teach better. In 2007, Ramona launched a private company with the same goal. SynapticMash Inc. was launched to revolutionize the learning management and assessment systems in education.  

A self-described “data geek,” Pierson contemplated ways to push education and technology through a paradigm shift — to move from web 2.0 to web 3.0. Now the CEO of Declara, Ramona continues to study the act of learning and to explore ways to make our education system work better for students.

 

More profile about the speaker
Ramona Pierson | Speaker | TED.com