ABOUT THE SPEAKER
Ivan Krastev - Public intellectual
From his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it.

Why you should listen

Political scientist Ivan Krastev is watching the Euro crisis closely, fascinated by what it reveals about Europe's place in history: What does it mean for the democratic model? Will a fragmented Europe return to nationalist identity politics?

In his latest work, Krastev places recent events on a continuum of five revolutions over the past decades:

+ The socio-cultural revolution of the 1960s.
+ Market revolutions of the 1980s.
+ Central Europe in 1989 (which brought socio-cultural and market revolutions together).
+ The communications revolution.
+ And finally the revolution in neurosciences, which lays bare the irrationality and emotional manipulation in popular politics.

As a result of these five great changes, we've become extremely open and connected, while on the flipside cementing a mistrust of elites. Can democracy flourish when a mistrust of elites is a permanent feature?

Krastev is the chair of the Centre for Liberal Strategies, in Sofia, a research and analysis NGO.

More profile about the speaker
Ivan Krastev | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2012

Ivan Krastev: Can democracy exist without trust?

Ivan Krastev: Czy demokracja może istnieć bez zaufania?

Filmed:
725,999 views

Pięć wielkich rewolucji ukształtowało kulturę polityczną przez ostatnie 50 lat, twierdzi Ivan Krastev. Pokazuje, że każdy krok - od rewolucji kulturowej lat 60. po obecne odkrycia z dziedziny neurobiologii - przyczynił się też do spadku zaufania do narzędzi demokracji. Jak mówi: "Sukcesy okazały się jednocześnie porażkami". Czy demokracja przetrwa?
- Public intellectual
From his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I'm afraidprzestraszony I'm one of those speakersgłośniki
0
371
2768
Obawiam się, że jestem jednym z tych mówców
00:19
you hopenadzieja you're not going to meetspotykać się at TEDTED.
1
3139
3215
których wolelibyście nie spotkać na TED.
00:22
First, I don't have a mobilemobilny,
2
6354
1336
Po pierwsze, nie mam telefonu.
00:23
so I'm on the safebezpieczny sidebok.
3
7690
1831
To tak na wszelki wypadek.
00:25
SecondlyPo drugie, a politicalpolityczny theoristteoretyk
4
9521
2201
Po drugie, polityczny teoretyk
00:27
who'skto jest going to talk about the crisiskryzys of democracydemokracja
5
11722
2465
mówiący o kryzysie demokracji,
00:30
is probablyprawdopodobnie not the mostwiększość excitingekscytujący topictemat you can think about.
6
14187
4072
to nie najciekawszy temat.
00:34
And plusplus, I'm not going to give you any answersodpowiedzi.
7
18259
2483
Co więcej, nie zamierzam dawać żadnych odpowiedzi.
00:36
I'm much more tryingpróbować to addDodaj to some of the questionspytania we're talkingmówić about.
8
20742
3834
Dużo bardziej wolę mnożyć wątpliwości.
00:40
And one of the things that I want to questionpytanie
9
24576
2166
Chciałbym zakwestionować
00:42
is this very popularpopularny hopenadzieja these daysdni
10
26742
2717
popularną w tych czasach nadzieję,
00:45
that transparencyprzezroczystość and opennessotwartość
11
29459
1934
że przejrzystość i otwarcie
00:47
can restoreprzywracać the trustzaufanie in democraticdemokratyczny institutionsinstytucje.
12
31393
4300
przywróci zaufanie do demokratycznych instytucji.
00:51
There is one more reasonpowód for you to be suspiciouspodejrzany about me.
13
35693
3716
Jestem podejrzany również z innego powodu.
00:55
You people, the ChurchKościół of TEDTED, are a very optimisticoptymistyczny communityspołeczność.
14
39409
3977
Wyznawcy kościoła TED to grupa optymistów.
00:59
(LaughterŚmiech)
15
43386
2208
(Śmiech)
01:01
BasicallyW zasadzie you believe in complexityzłożoność, but not in ambiguityDwuznaczność.
16
45594
4917
Wierzycie w złożoność, ale nie w dwuznaczność.
01:06
As you have been told, I'm BulgarianBułgarski.
17
50511
2915
Jak już wam powiedziano, pochodzę z Bułgarii.
01:09
And accordingwedług to the surveysankiety,
18
53426
1584
Według badań,
01:10
we are markedwyraźny the mostwiększość pessimisticpesymistyczny people in the worldświat.
19
55010
3567
Bułgarzy to najwięksi pesymiści na świecie.
01:14
(LaughterŚmiech)
20
58577
1784
(Śmiech)
01:16
The EconomistEkonomista magazineczasopismo recentlyostatnio wrotenapisał an articleartykuł
21
60361
3590
"The Economist" opublikował niedawno artykuł
01:19
coveringkrycia one of the recentniedawny studiesstudia on happinessszczęście,
22
63951
2551
na temat nowego badania nad szczęściem,
01:22
and the titletytuł was "The HappySzczęśliwy, the UnhappyNieszczęśliwy and the BulgariansBułgarzy."
23
66502
4834
pod tytułem: "Szczęśliwi, nieszczęśliwi i Bułgarzy".
01:27
(LaughterŚmiech)
24
71336
1600
(Śmiech)
01:28
So now when you know what to expectoczekiwać,
25
72936
3847
Skoro już wiecie, czego się spodziewać,
01:32
let's give you the storyfabuła.
26
76783
1436
czas na opowieść.
01:34
And this is a rainydeszczowa electionwybór day in a smallmały countrykraj --
27
78219
4951
Mamy dzień wyborów w małym kraju
01:39
that can be my countrykraj, but could be alsorównież your countrykraj.
28
83170
3332
może w moim, może w waszym.
01:42
And because of the raindeszcz untilaż do fourcztery o'clockgodzina in the afternoonpopołudnie,
29
86502
3800
Ponieważ padało aż do 16:00,
01:46
nobodynikt wentposzedł to the pollingsondowanie stationsstacje.
30
90302
2685
nikt nie poszedł do lokali wyborczych.
01:48
But then the raindeszcz stoppedzatrzymany,
31
92987
1765
Kiedy deszcz w końcu ustał,
01:50
people wentposzedł to votegłosować.
32
94752
2234
ludzie poszli głosować.
01:52
And when the votesgłosów had been countedpoliczone,
33
96986
3150
Po podliczeniu głosów okazało się,
01:56
three-fourthstrzy czwarte of the people have votedgłosowało with a blankpusty ballotgłosowanie.
34
100136
7316
że 3/4 wyborców oddało puste kartki.
02:03
The governmentrząd and the oppositionsprzeciw,
35
107452
2350
Zarówno rząd jak i opozycja
02:05
they have been simplypo prostu paralyzedsparaliżowany.
36
109802
2934
były po prostu sparaliżowane.
02:08
Because you know what to do about the protestsprotesty.
37
112736
2117
Wiadomo, co robić z protestami.
02:10
You know who to arrestaresztować, who to negotiatenegocjować with.
38
114853
1984
Wiadomo, kogo aresztować, albo z kim negocjować.
02:12
But what to do about people who are votinggłosowanie with a blankpusty ballotgłosowanie?
39
116837
5348
Ale co zrobić, gdy ludzie oddają nieważne głosy?
02:18
So the governmentrząd decidedzdecydowany to have the electionsWybory oncepewnego razu again.
40
122185
4333
Rząd postanowił zorganizować wybory jeszcze raz.
02:22
And this time even a greaterwiększy numbernumer,
41
126518
2550
Tym razem jednak jeszcze więcej ludzi,
02:24
83 percentprocent of the people, votedgłosowało with blankpusty ballotsgłosy.
42
129068
5183
aż 83%, oddaje nieważne głosy.
02:30
BasicallyW zasadzie they wentposzedł to the ballotgłosowanie boxespudła
43
134251
2751
W zasadzie poszli głosować tylko po to,
02:32
to tell that they have nobodynikt to votegłosować for.
44
137002
3066
by pokazać, że nie ma na kogo.
02:35
This is the openingotwarcie of a beautifulpiękny novelpowieść by JoseJose SaramagoSaramago
45
140068
5032
Tak zaczyna się wspaniała powieść Jose Saramago
02:41
callednazywa "SeeingWidząc."
46
145100
1483
o tytule "Miasto Ślepców".
02:42
But in my viewwidok it very well capturesprzechwytuje
47
146583
2250
Uważam, że bardzo dobrze oddaje część problemu,
02:44
partczęść of the problemproblem that we have with democracydemokracja in EuropeEuropy these daysdni.
48
148833
4384
wobec jakiego stoi obecnie demokracja w Europie.
02:49
On one levelpoziom nobody'snikt nie jest questioningpytający
49
153217
2668
Nikt nie kwestionuje,
02:51
that democracydemokracja is the bestNajlepiej formformularz of governmentrząd.
50
155885
3899
że demokracja jest najlepszym z możliwych ustrojów.
02:55
DemocracyDemokracji is the only gamegra in townmiasto.
51
159784
2736
Demokracja to jedyna opcja.
02:58
The problemproblem is that manywiele people startpoczątek to believe
52
162520
2313
Problem w tym, że wielu ludzi zaczyna uważać,
03:00
that it is not a gamegra worthwartość playinggra.
53
164833
2702
że nie jest to gra warta świeczki.
03:03
For the last 30 yearslat, politicalpolityczny scientistsnaukowcy have observedzauważony
54
167535
4298
Przez ostatnie 30 lat politolodzy zaobserwowali,
03:07
that there is a constantstały declineupadek in electoralwyborczy turnoutfrekwencja,
55
171833
4550
że coraz mniej ludzi idzie na wybory,
03:12
and the people who are leastnajmniej interestedzainteresowany to votegłosować
56
176383
3918
a najmniej zainteresowani są ci,
03:16
are the people whomkogo you expectoczekiwać are going to gainzdobyć mostwiększość out of votinggłosowanie.
57
180301
4637
którzy mają na głosowaniu zyskać,
03:20
I mean the unemployedbezrobotny, the under-privilegeduprzywilejowanych.
58
184938
3425
czyli bezrobotni, nieuprzywilejowani.
03:24
And this is a majorpoważny issuekwestia.
59
188363
1692
I to jest właśnie największy problem.
03:25
Because especiallyszczególnie now with the economicgospodarczy crisiskryzys,
60
190055
2731
Zwłaszcza w czasie kryzysu gospodarczego widać,
03:28
you can see that the trustzaufanie in politicsPolityka,
61
192786
2451
że zaufanie do polityki
03:31
that the trustzaufanie in democraticdemokratyczny institutionsinstytucje,
62
195237
2582
czy do różnych instytucji demokratycznych,
03:33
was really destroyedzniszczony.
63
197819
1919
zostało zniszczone.
03:35
AccordingZgodnie z to the latestnajnowszy surveyAnkieta beingistota doneGotowe by the EuropeanEuropejski CommissionKomisja,
64
199738
3616
Według ostatniej ankiety Komisji Europejskiej
03:39
89 percentprocent of the citizensobywatele of EuropeEuropy believe that there is a growingrozwój gapszczelina
65
203354
4882
89% Europejczyków widzi rosnącą przepaść
03:44
betweenpomiędzy the opinionopinia of the policy-makersdecydenci and the opinionopinia of the publicpubliczny.
66
208236
6326
między opinią publiczną a opinią rządzących.
03:50
Only 18 percentprocent of ItaliansWłosi and 15 percentprocent of GreeksGrecy
67
214562
4008
Tylko 18% Włochów i 15% Greków wierzy,
03:54
believe that theirich votegłosować matterssprawy.
68
218570
3150
że ich głos ma naprawdę znaczenie.
03:57
BasicallyW zasadzie people startpoczątek to understandzrozumieć that they can changezmiana governmentsrządy,
69
221720
4066
Ludzie zaczynają rozumieć, że mogą zmienić rząd,
04:01
but they cannotnie może changezmiana policieszasady.
70
225786
2502
ale nie mogą zmienić polityki.
04:04
And the questionpytanie whichktóry I want to askzapytać is the followingnastępujący:
71
228288
2616
Pytanie, które chciałbym zadać brzmi:
04:06
How did it happenzdarzyć that we are livingżycie in societiesspołeczeństwa
72
230904
3916
Jak to się stało, że jako obywatele
04:10
whichktóry are much freerFreer than ever before --
73
234820
2550
mamy więcej wolności niż kiedykolwiek,
04:13
we have more rightsprawa, we can travelpodróżować easierłatwiejsze,
74
237370
2684
że mamy więcej praw, łatwiej nam podróżować,
04:15
we have accessdostęp to more informationInformacja --
75
240054
2349
że mamy łatwiejszy dostęp do informacji,
04:18
at the samepodobnie time that trustzaufanie in our democraticdemokratyczny institutionsinstytucje
76
242403
3384
a mimo to zaufanie do demokratycznych instytucji
04:21
basicallygruntownie has collapsedzwinięty?
77
245787
2583
przestało praktycznie istnieć?
04:24
So basicallygruntownie I want to askzapytać:
78
248370
1436
Co poszło dobrze,
04:25
What wentposzedł right and what wentposzedł wrongźle in these 50 yearslat
79
249806
4849
a co poszło źle podczas tych 50 lat,
04:30
when we talk about democracydemokracja?
80
254655
1801
które nazywamy latami demokracji?
04:32
And I'll startpoczątek with what wentposzedł right.
81
256456
3883
Zacznę od tego, co poszło dobrze.
04:36
And the first thing that wentposzedł right was, of coursekurs,
82
260339
3062
Pierwszą dobrą rzeczą
04:39
these fivepięć revolutionsrewolucje whichktóry, in my viewwidok,
83
263401
2471
było 5 rewolucji, które zmieniły nasz sposób życia
04:41
very much changedzmienione the way we're livingżycie and deepenedpogłębione our democraticdemokratyczny experiencedoświadczenie.
84
265872
4584
i pogłębiły nasze demokratyczne doświadczenie.
04:46
And the first was the culturalkulturalny and socialspołeczny revolutionrewolucja of 1968 and 1970s,
85
270456
5225
Rewolucja kulturalna i społeczna 68 r. i w latach 70.
04:51
whichktóry put the individualindywidualny at the centercentrum of politicsPolityka.
86
275681
2815
postawiła jednostkę w centrum polityki.
04:54
It was the humanczłowiek rightsprawa momentza chwilę.
87
278496
2418
To była chwila praw człowieka.
04:56
BasicallyW zasadzie this was alsorównież a majorpoważny outbreakwybuch, a culturekultura of dissentniezgody,
88
280914
3850
Był to główny wybuch, kultura sprzeciwu,
05:00
a culturekultura of basicallygruntownie non-conformismnonkonformizmu,
89
284764
3866
kultura nonkonformizmu,
05:04
whichktóry was not knownznany before.
90
288630
2301
jakiej nie znano nigdy dotąd.
05:06
So I do believe that even things like that
91
290931
2349
Wierzę, że takie rzeczy
05:09
are very much the childrendzieci of '68 --
92
293280
3452
są dziećmi roku 1968,
05:12
neverthelessNiemniej jednak that mostwiększość of us had been even not bornurodzony then.
93
296732
3415
choć większości z nas nie było jeszcze na świecie.
05:16
But after that you have the marketrynek revolutionrewolucja of the 1980s.
94
300147
3049
Potem mamy rewolucję rynkową lat 80.
05:19
And neverthelessNiemniej jednak that manywiele people on the left try to hatenienawidzić it,
95
303196
3634
Chociaż wielu ludzi lewicy jej nienawidzi,
05:22
the truthprawda is that it was very much the marketrynek revolutionrewolucja that sentwysłane the messagewiadomość:
96
306830
4617
prawda jest taka, że rewolucja rynkowa ogłosiła:
05:27
"The governmentrząd does not know better."
97
311447
1677
"Rząd wcale nie wie lepiej".
05:29
And you have more choice-drivenwybór zmiennych societiesspołeczeństwa.
98
313124
2907
Teraz społeczeństwa chcą same decydować.
05:31
And of coursekurs, you have 1989 -- the endkoniec of CommunismKomunizm, the endkoniec of the ColdZimno WarWojny.
99
316031
6567
Rok 1989, koniec komunizmu, koniec Zimnej Wojny.
05:38
And it was the birthnarodziny of the globalświatowy worldświat.
100
322598
2300
Były to narodziny globalnego świata.
05:40
And you have the InternetInternet.
101
324898
2132
I macie internet.
05:42
And this is not the audiencepubliczność to whichktóry I'm going to preachgłosić
102
327030
2967
Nie mam zamiaru prawić tutaj kazań,
05:45
to what extentstopień the InternetInternet empoweredwzmocniony people.
103
329997
2417
do jakiego stopnia internet zmienił nam życie.
05:48
It has changedzmienione the way we are communicatingprzyległy
104
332414
2833
Zmienił sposób komunikacji
05:51
and basicallygruntownie we are viewingoglądanie politicsPolityka.
105
335247
1750
i zmienił sposób postrzegania polityki.
05:52
The very ideapomysł of politicalpolityczny communityspołeczność totallycałkowicie has changedzmienione.
106
336997
3018
Zmieniła się zupełnie idea politycznej społeczności.
05:55
And I'm going to nameNazwa one more revolutionrewolucja,
107
340015
2315
Wymienię jeszcze jedną rewolucję,
05:58
and this is the revolutionrewolucja in brainmózg sciencesnauki,
108
342330
1833
jest to rewolucja nauki o mózgu,
06:00
whichktóry totallycałkowicie changedzmienione the way
109
344163
1901
która całkowicie zmieniła nasze rozumienie
06:01
we understandzrozumieć how people are makingzrobienie decisionsdecyzje.
110
346064
3336
sposobów podejmowania decyzji.
06:05
So this is what wentposzedł right.
111
349400
2964
Czyli to na pewno poszło dobrze.
06:08
But if we're going to see what wentposzedł wrongźle,
112
352364
2334
Jednak szukając, co poszło źle, odkryjemy,
06:10
we're going to endkoniec up with the samepodobnie fivepięć revolutionsrewolucje.
113
354698
3432
że chodzi o te same 5 rewolucji.
06:14
Because first you have the 1960s and 1970s,
114
358130
3501
W latach 60. i 70.
06:17
culturalkulturalny and socialspołeczny revolutionrewolucja,
115
361631
1866
rewolucja kulturalna i społeczna
06:19
whichktóry in a certainpewny way destroyedzniszczony the ideapomysł of a collectivekolektyw purposecel, powód.
116
363497
3567
zburzyła w pewnym sensie ideę wspólnego celu.
06:22
The very ideapomysł, all these collectivekolektyw nouns(indeks) that we have been taughtnauczony about --
117
367064
4836
Wszystkie rzeczowniki, o których nas uczono:
06:27
nationnaród, classklasa, familyrodzina.
118
371900
2797
naród, klasa, rodzina.
06:30
We startpoczątek to like divorcingrozwód, if we're marriedżonaty at all.
119
374697
2484
Polubiliśmy rozwody, o ile w ogóle się pobieramy.
06:33
All this was very much underpod attackatak.
120
377181
3349
Znaleźliśmy się pod ostrzałem.
06:36
And it is so difficulttrudny to engageangażować people in politicsPolityka
121
380530
4351
Bardzo ciężko zaangażować ludzi w politykę,
06:40
when they believe that what really matterssprawy
122
384881
2699
kiedy tak naprawdę wierzą tylko
06:43
is where they personallyosobiście standstoisko.
123
387580
2169
w czubek własnego nosa.
06:45
And you have the marketrynek revolutionrewolucja of the 1980s
124
389749
3750
Mamy rewolucję rynkową lat 80.
06:49
and the hugeolbrzymi increasezwiększać of inequalitynierówność in societiesspołeczeństwa.
125
393499
5961
i wzrost nierówności społecznych.
06:55
RememberNależy pamiętać, untilaż do the 1970s,
126
399460
1906
Pamiętajcie, że aż do lat 70.
06:57
the spreadrozpiętość of democracydemokracja has always been accompaniedwraz z
127
401366
3740
rozprzestrzenianiu demokracji
07:01
by the declineupadek of inequalitynierówność.
128
405106
3460
zawsze towarzyszyło znoszenie nierówności.
07:04
The more democraticdemokratyczny our societiesspołeczeństwa have been,
129
408566
2166
Im bardziej demokratyczne państwa,
07:06
the more equalrówny they have been becomingtwarzowy.
130
410732
4033
tym równiejsi ich obywatele.
07:10
Now we have the reverserewers tendencytendencja.
131
414765
2334
Teraz tendencja jest odwrotna.
07:12
The spreadrozpiętość of democracydemokracja now is very much accompaniedwraz z
132
417099
2700
Rozwojowi demokracji towarzyszy
07:15
by the increasezwiększać in inequalitynierówność.
133
419799
1884
wzrost podziałów między ludźmi.
07:17
And I find this very much disturbingniepokojące
134
421683
3234
I wcale mi się to nie podoba,
07:20
when we're talkingmówić about what's going on right and wrongźle
135
424917
3948
zwłaszcza kiedy mowa o zaletach i wadach
07:24
with democracydemokracja these daysdni.
136
428865
1884
dzisiejszej demokracji.
07:26
And if you go to 1989 --
137
430749
2002
A jeżeli przenieść się do 1989...
07:28
something that basicallygruntownie you don't expectoczekiwać that anybody'skogokolwiek going to criticizekrytykować --
138
432751
3514
Mało kto będzie krytykował, ale wielu powie,
07:32
but manywiele are going to tell you, "Listen, it was the endkoniec of the ColdZimno WarWojny
139
436265
3951
że koniec Zimnej Wojny
zlikwidował kontrakt społeczny
07:36
that torezerwał the socialspołeczny contractkontrakt betweenpomiędzy the elitesElit and the people in WesternWestern EuropeEuropy."
140
440216
5300
pomiędzy elitami i narodami Europy Zachodniej.
07:41
When the SovietRadziecki UnionUnii was still there,
141
445516
1917
Podczas istnienia Związku Radzieckiego
07:43
the richbogaty and the powerfulpotężny, they neededpotrzebne the people,
142
447433
3383
ludzie bogaci i wpływowi potrzebowali narodu,
07:46
because they fearedobawiać się them.
143
450816
2283
ponieważ się go bali.
07:48
Now the elitesElit basicallygruntownie have been liberatedwyzwolony.
144
453099
3301
Teraz elity zostały wyzwolone.
07:52
They're very mobilemobilny. You cannotnie może taxpodatek them.
145
456400
2165
Są mobilne, nie można ich opodatkować.
07:54
And basicallygruntownie they don't fearstrach the people.
146
458565
2334
Nie boją się ludzi.
07:56
So as a resultwynik of it, you have this very strangedziwne situationsytuacja
147
460899
3017
W rezultacie mamy bardzo dziwną sytuację,
07:59
in whichktóry the elitesElit basicallygruntownie got out of the controlkontrola of the voterswyborców.
148
463916
4517
w której elity są poza kontrolą wyborców.
08:04
So this is not by accidentwypadek
149
468433
1499
To nie przez przypadek
08:05
that the voterswyborców are not interestedzainteresowany to votegłosować anymorejuż.
150
469932
2986
wyborcy stracili zainteresowanie głosowaniem.
08:08
And when we talk about the InternetInternet,
151
472918
2114
Skoro mowa o internecie,
08:10
yes, it's trueprawdziwe, the InternetInternet connectedpołączony all of us,
152
475032
2501
to prawda, że internet nas połączył,
08:13
but we alsorównież know that the InternetInternet createdstworzony these echoEcho chamberskomór and politicalpolityczny ghettosgetta
153
477533
6683
ale stworzył też grupy wzajemnej adoracji
i polityczne getta,
08:20
in whichktóry for all your life you can stayzostać with the politicalpolityczny communityspołeczność you belongnależeć to.
154
484216
5102
gdzie przez całe życie można nie wyjść
poza własną grupę polityczną.
08:25
And it's becomingtwarzowy more and more difficulttrudny
155
489318
1932
I coraz trudniej jest zrozumieć ludzi,
08:27
to understandzrozumieć the people who are not like you.
156
491250
2766
którzy nie są tacy, jak ty.
08:29
I know that manywiele people here
157
494016
1868
Wiele osób na tej sali pozytywnie ocenia
08:31
have been splendidlyprzecudnie speakingmówienie about the digitalcyfrowy worldświat and the possibilitymożliwość for cooperationwspółpraca,
158
495884
4764
świat cyfrowy i możliwości współpracy,
08:36
but [have you] seenwidziany what the digitalcyfrowy worldświat has doneGotowe to AmericanAmerykański politicsPolityka these daysdni?
159
500648
4034
ale co ten świat zrobił z polityką USA?
08:40
This is alsorównież partlyczęściowo a resultwynik of the InternetInternet revolutionrewolucja.
160
504682
3851
To też częściowy rezultat cyfrowej rewolucji.
08:44
This is the other sidebok of the things that we like.
161
508533
2666
To rewers rzeczy, które tak uwielbiamy.
08:47
And when you go to the brainmózg sciencesnauki,
162
511199
2018
Mówiąc o studiowaniu mózgu:
08:49
what politicalpolityczny consultantskonsultanci learnednauczyli from the brainmózg scientistsnaukowcy
163
513217
4366
doradcy polityczni nauczyli się od naukowców,
08:53
is don't talk to me about ideaspomysły anymorejuż,
164
517583
3352
żeby nie mówić o pomysłach,
08:56
don't talk to me about policypolityka programsprogramy.
165
520935
2265
ani o programach politycznych.
08:59
What really matterssprawy is basicallygruntownie to manipulatemanipulować the emotionsemocje of the people.
166
523200
5767
Tak na prawdę liczy się manipulacja emocjami.
09:04
And you have this very stronglysilnie
167
528967
2067
Jest to widoczne do tego stopnia,
09:06
to the extentstopień that, even if you see when we talk about revolutionsrewolucje these daysdni,
168
531034
4401
że obecnie kiedy rozmawiamy o rewolucjach,
09:11
these revolutionsrewolucje are not namedo imieniu anymorejuż around ideologiesideologie or ideaspomysły.
169
535435
5999
ich nazwy nie biorą się od ideologii czy idei.
09:17
Before, revolutionsrewolucje used to have ideologicalideologiczne namesnazwy.
170
541434
2466
Dawniej rewolucje miały ideologiczne nazwy.
09:19
They could be communistkomunistyczny, they could be liberalliberalne,
171
543900
1933
Mogły być komunistyczne, mogły być liberalne,
09:21
they could be fascistfaszystowski or IslamicIslamska.
172
545833
1785
mogły być też faszystowskie lub islamskie.
09:23
Now the revolutionsrewolucje are callednazywa underpod the mediumśredni whichktóry is mostwiększość used.
173
547618
4248
Obecnie biorą nazwę najczęściej używanego medium.
09:27
You have FacebookFacebook revolutionsrewolucje, TwitterTwitter revolutionsrewolucje.
174
551866
3134
Mamy rewolucję fejsbukową czy twitterową.
09:30
The contentzadowolony doesn't mattermateria anymorejuż, the problemproblem is the mediagłoska bezdźwięczna.
175
555000
4400
Nie liczy się już treść, tylko media.
09:35
I'm sayingpowiedzenie this because one of my majorpoważny pointszwrotnica
176
559400
2535
To jedno z moich głównych założeń:
09:37
is what wentposzedł right is alsorównież what wentposzedł wrongźle.
177
561935
4799
sukces jest jednocześnie porażką.
09:42
And when we're now tryingpróbować to see how we can changezmiana the situationsytuacja,
178
566734
3733
Próbując zmienić sytuację,
09:46
when basicallygruntownie we're tryingpróbować to see what can be doneGotowe about democracydemokracja,
179
570467
2949
szukając rozwiązań dla demokracji,
09:49
we should keep this ambiguityDwuznaczność in mindumysł.
180
573416
2567
powinniśmy pamiętać o tej dwuznaczności.
09:51
Because probablyprawdopodobnie some of the things that we love mostwiększość
181
575983
3018
Czasem to, co kochamy najmocniej,
09:54
are going to be alsorównież the things that can hurtból us mostwiększość.
182
579001
3201
równocześnie może najmocniej nam zaszkodzić.
09:58
These daysdni it's very popularpopularny to believe
183
582202
3184
Obecnie przyjął się pogląd,
10:01
that this pushPchać for transparencyprzezroczystość,
184
585386
2314
że pogoń za przejrzystością,
10:03
this kinduprzejmy of a combinationpołączenie betweenpomiędzy activeaktywny citizensobywatele, newNowy technologiestechnologie
185
587700
6385
połączenie aktywnych obywateli, nowych technologii
10:09
and much more transparency-friendlyprzyjazne dla przejrzystości legislationustawodawstwo
186
594085
3664
i dużo bardziej sprzyjającego ustawodawstwa,
10:13
can restoreprzywracać trustzaufanie in politicsPolityka.
187
597749
3068
może przywrócić zaufanie do polityki.
10:16
You believe that when you have these newNowy technologiestechnologie and people who are readygotowy to use this,
188
600817
3683
Wierzycie, że nowe technologie i gotowi użytkownicy
10:20
it can make it much more difficulttrudny for the governmentsrządy to liekłamstwo,
189
604500
3684
utrudnią rządom kłamstwa,
10:24
it's going to be more difficulttrudny for them to stealkraść
190
608184
2515
że będzie trudniej im kraść,
10:26
and probablyprawdopodobnie even going to be more difficulttrudny for them to killzabić.
191
610699
3685
i może nawet dużo trudniej zabijać.
10:30
This is probablyprawdopodobnie trueprawdziwe.
192
614384
2016
To pewnie prawda.
10:32
But I do believe that we should be alsorównież very clearjasny
193
616400
3050
Ale uważam, że trzeba też jasno stwierdzić,
10:35
that now when we put the transparencyprzezroczystość at the centercentrum of politicsPolityka
194
619450
5267
że choć przejrzystość stawia się w centrum polityki,
10:40
where the messagewiadomość is, "It's transparencyprzezroczystość, stupidgłupi."
195
624717
3599
choć przesłanie mówi "Przejrzystość, głupcze",
10:44
TransparencyPrzejrzystość is not about restoringPrzywracanie trustzaufanie in institutionsinstytucje.
196
628316
3583
nie chodzi o przywracanie zaufania do instytucji.
10:47
TransparencyPrzejrzystość is politics'Polityka managementzarządzanie of mistrustnieufność.
197
631899
4719
Przejrzystość to narzędzie polityczne
do zarządzania brakiem zaufania.
10:52
We are assumingzarozumiały that our societiesspołeczeństwa are going to be basedna podstawie on mistrustnieufność.
198
636618
4532
Zakładamy, że społeczeństwu brak zaufania,
10:57
And by the way, mistrustnieufność was always very importantważny for democracydemokracja.
199
641150
2826
a brak zaufania zawsze był
bardzo ważny dla demokracji.
10:59
This is why you have checkssprawdza, czy and balancessalda.
200
643976
2140
Stąd mechanizmy zachowania równowagi politycznej.
11:02
This is why basicallygruntownie you have all this creativetwórczy mistrustnieufność
201
646116
4151
Stąd ten kreatywny brak zaufania
11:06
betweenpomiędzy the representativesprzedstawiciele and those whomkogo they representprzedstawiać.
202
650267
3084
pomiędzy reprezentantami i reprezentowanymi.
11:09
But when politicsPolityka is only managementzarządzanie of mistrustnieufność,
203
653351
4899
Ale jeżeli polityka sprowadza się
do zarządzania brakiem zaufania,
11:14
then -- I'm very gladzadowolony that "1984" has been mentionedwzmiankowany --
204
658250
3083
to czeka nas odwrotność roku 1984.
11:17
now we're going to have "1984" in reverserewers.
205
661333
3750
to czeka nas odwrotność roku 1984.
11:20
It's not going to be the BigDuże BrotherBrat watchingoglądanie you,
206
665083
2117
To nie Wielki Brat będzie szpiegował nas,
11:23
it's going to be we beingistota the BigDuże BrotherBrat
207
667200
2300
tylko my, jako Wielki Brat,
11:25
watchingoglądanie the politicalpolityczny classklasa.
208
669500
1750
będziemy śledzić polityków.
11:27
But is this the ideapomysł of a freewolny societyspołeczeństwo?
209
671250
3616
Ale czy to dobry pomysł na wolne społeczeństwo?
11:30
For exampleprzykład, can you imaginewyobrażać sobie
210
674866
1534
Na przykład czy przyzwoici, świadomi
11:32
that decentprzyzwoity, civicobywatelski, talentedutalentowany people are going to runbiegać for officegabinet
211
676400
6118
i utalentowani ludzie będą zabiegać o pozycje
11:38
if they really do believe
212
682518
1782
jeżeli tak naprawdę uważają,
11:40
that politicsPolityka is alsorównież about managingZarządzanie mistrustnieufność?
213
684300
3800
że polityka to zarządzanie brakiem zaufania?
11:44
Are you not afraidprzestraszony with all these technologiestechnologie
214
688100
3034
Skoro nowe technologie
11:47
that are going to tracktor down
215
691134
2000
wyśledzą każde oświadczenie
11:49
any statementkomunikat the politicianspolitycy are going to make on certainpewny issuesproblemy,
216
693134
3615
danego polityka na dany temat,
11:52
are you not afraidprzestraszony that this is going to be a very strongsilny signalsygnał to politicianspolitycy
217
696749
3867
czy nie boicie się, że politycy uznają to za sygnał,
11:56
to repeatpowtarzać theirich positionspozycje, even the very wrongźle positionspozycje,
218
700616
4634
by okopać się na pozycjach, choćby bardzo złych,
12:01
because consistencykonsystencja is going to be more importantważny than commonpospolity sensesens?
219
705250
4017
bo konsekwencja będzie ważniejsza
niż zdrowy rozsądek?
12:05
And the AmericansAmerykanie who are in the roompokój,
220
709267
1682
Pytanie do widzów z USA:
12:06
are you not afraidprzestraszony that your presidentsprezydenci are going to governrządzić
221
710949
3052
czy nie boicie się, że prezydenci zaczną rządzić
12:09
on the basispodstawa of what they said in the primarypodstawowa electionsWybory?
222
714001
3375
zgodnie z obietnicami z początku wyborów?
12:13
I find this extremelyniezwykle importantważny,
223
717376
1991
Uważam, że to bardzo ważne,
12:15
because democracydemokracja is about people changingwymiana pieniędzy theirich viewswidoki
224
719367
4032
bo demokracja opiera się na zmianie poglądów
12:19
basedna podstawie on rationalracjonalny argumentsargumenty and discussionsdyskusje.
225
723399
3150
pod wpływem racjonalnych argumentów.
12:22
And we can losestracić this with the very nobleszlachetny ideapomysł
226
726549
3484
Możemy to zatracić przy szlachetnym pomyśle,
12:25
to keep people accountableodpowiedzialny
227
730033
2016
by pociągać do odpowiedzialności
12:27
for showingseans the people that we're not going to toleratetolerować
228
732049
2618
za okazywanie braku tolerancji
12:30
politicianspolitycy the opportunismoportunizm in politicsPolityka.
229
734667
2718
dla oportunizmu w polityce.
12:33
So for me this is extremelyniezwykle importantważny.
230
737385
2332
Jest to dla mnie bardzo ważne.
12:35
And I do believe that when we're discussingdyskutować politicsPolityka these daysdni,
231
739717
3266
Skoro mowa o dzisiejszej polityce,
12:38
probablyprawdopodobnie it makesczyni sensesens
232
742983
2199
uważam, że warto także
12:41
to look alsorównież at this typerodzaj of a storyfabuła.
233
745182
3402
rozpatrzyć taką historię.
12:44
But alsorównież don't forgetzapomnieć, any unveilingodsłonięcie tablicy is alsorównież veilingVeiling.
234
748584
3550
Warto pamiętać, że odsłanianie jest też zasłanianiem.
12:48
[RegardlessNiezależnie od tego of] how transparentprzezroczysty our governmentsrządy want to be,
235
752134
3765
Niezależnie od intencji,
12:51
they're going to be selectivelyselektywnie transparentprzezroczysty.
236
755899
2402
rządy będą klarowne tylko wybiórczo.
12:54
In a smallmały countrykraj that could be my countrykraj,
237
758301
2032
W małym kraju, może moim,
12:56
but could be alsorównież your countrykraj,
238
760333
1433
może w waszym,
12:57
they tookwziął a decisiondecyzja -- it is a realreal casewalizka storyfabuła --
239
761766
2185
podjęto decyzję - jest to prawdziwa historia -
12:59
that all of the governmentalrządowy decisionsdecyzje,
240
763951
2615
że wszystkie rządowe decyzje,
13:02
discussionsdyskusje of the councilrada of ministersMinistrów,
241
766566
2566
dyskusje rady ministrów,
13:05
were going to be publishedopublikowany on the InternetInternet
242
769132
3301
mają być publikowane w internecie
13:08
24 hoursgodziny after the councilrada discussionsdyskusje tookwziął placemiejsce.
243
772433
4400
w ciągu 24 godzin.
13:12
And the publicpubliczny was extremelyniezwykle all for it.
244
776833
2168
Obywatele bardzo się ucieszyli.
13:14
So I had the opportunityokazja to talk to the primegłówny ministerminister,
245
779001
2451
Miałem okazję zapytać premiera,
13:17
why he madezrobiony this decisiondecyzja.
246
781452
1598
dlaczego podjął taką decyzję.
13:18
He said, "Listen, this is the bestNajlepiej way
247
783050
1716
Odpowiedział: "To najłatwiejszy sposób,
13:20
to keep the mouthsusta of my ministersMinistrów closedZamknięte.
248
784766
4628
by zamknąć buzie moim ministrom.
13:25
Because it's going to be very difficulttrudny for them to dissentniezgody
249
789394
3085
Będzie im bardzo trudno mieć odmienne zdanie
13:28
knowingporozumiewawczy that 24 hoursgodziny after
250
792479
2182
przy świadomości, że po 24 godzinach
13:30
this is going to be on the publicpubliczny spaceprzestrzeń,
251
794661
1904
dowie się o tym opinia publiczna,
13:32
and this is in a certainpewny way going to be a politicalpolityczny crisiskryzys."
252
796565
3946
tworząc pewien kryzys polityczny".
13:36
So when we talk about transparencyprzezroczystość,
253
800511
1467
Skoro mowa o klarowności,
13:37
when we talk about opennessotwartość,
254
801978
1599
skoro mowa o otwartości,
13:39
I really do believe that what we should keep in mindumysł
255
803577
2117
musimy pamiętać,
13:41
is that what wentposzedł right is what wentposzedł wrongźle.
256
805694
3750
że sukces jest jednocześnie porażką.
13:45
And this is GoetheGoethe, who is neitherani BulgarianBułgarski norani a politicalpolityczny scientistnaukowiec,
257
809444
4184
Goethe, który nie jest ani Bułgarem, ani politologiem,
13:49
some centurieswieki agotemu he said,
258
813628
2482
powiedział kilkaset lat temu:
13:52
"There is a bigduży shadowcień where there is much lightlekki."
259
816110
3337
"Tam gdzie jest dużo światła, pada też wielki cień".
13:55
Thank you very much.
260
819447
1532
Dziękuję bardzo.
13:56
(ApplauseAplauz)
261
820979
1650
(Oklaski)
Translated by Marcin Cwikla
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Ivan Krastev - Public intellectual
From his home base in Bulgaria, Ivan Krastev thinks about democracy -- and how to reframe it.

Why you should listen

Political scientist Ivan Krastev is watching the Euro crisis closely, fascinated by what it reveals about Europe's place in history: What does it mean for the democratic model? Will a fragmented Europe return to nationalist identity politics?

In his latest work, Krastev places recent events on a continuum of five revolutions over the past decades:

+ The socio-cultural revolution of the 1960s.
+ Market revolutions of the 1980s.
+ Central Europe in 1989 (which brought socio-cultural and market revolutions together).
+ The communications revolution.
+ And finally the revolution in neurosciences, which lays bare the irrationality and emotional manipulation in popular politics.

As a result of these five great changes, we've become extremely open and connected, while on the flipside cementing a mistrust of elites. Can democracy flourish when a mistrust of elites is a permanent feature?

Krastev is the chair of the Centre for Liberal Strategies, in Sofia, a research and analysis NGO.

More profile about the speaker
Ivan Krastev | Speaker | TED.com