ABOUT THE SPEAKER
Tristram Stuart - Author and Activist
Tristram Stuart sounds the warning bell on global food waste, calling for us to change the systems whereby large quantities of produce and other foods end up in trash heaps.

Why you should listen

Western countries waste up to half of their food. This is an injustice Tristram Stuart has dedicated his career to fixing. In his newest book, Waste: Uncovering the Global Food Scandal, Tristram shows how changing the systems that result in food waste could be one of the simplest ways to reduce pressure on the environment.

The winner of the international environmental award The Sophie Prize in 2011, Tristram is the founder of Feeding the 5000, a consciousness raising campaign where 5000 members of the public are given a free lunch using only ingredients that otherwise would have been wasted. Held in Trafalgar Square in 2009 and 2011, the event has also been held internationally.

In addition, Tristram works with a range of NGOs, governments, and private enterprises to tackle the global food waste scandal.

More profile about the speaker
Tristram Stuart | Speaker | TED.com
TEDSalon London Spring 2012

Tristram Stuart: The global food waste scandal

Tristram Stuart: Skandal globalnego marnowania żywności

Filmed:
1,725,844 views

Kraje zachodnie wyrzucają prawie połowę swojego jedzenia - nie dlatego, że jest niejadalne, ale dlatego, że źle wygląda. Tristram Stuart przytacza szokujące dane dotyczące żywnościowych odpadów i nawołuje do bardziej odpowiedzialnego zarządzania światowymi zasobami.
- Author and Activist
Tristram Stuart sounds the warning bell on global food waste, calling for us to change the systems whereby large quantities of produce and other foods end up in trash heaps. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
The jobpraca of uncoveringodkrywanie the globalświatowy foodjedzenie wastemarnotrawstwo scandalskandal
0
959
2758
Na trop skandalu globalnego marnownia jedzenia
00:19
startedRozpoczęty for me when I was 15 yearslat oldstary.
1
3717
3018
wpadłem, gdy miałem 15 lat.
00:22
I boughtkupiony some pigswieprzowy. I was livingżycie in SussexSussex.
2
6735
2521
Mieszkałem w Sussex i kupiłem kilka świń.
00:25
And I startedRozpoczęty to feedkarmić them in the mostwiększość traditionaltradycyjny
3
9256
2383
Zacząłem je karmić w najbardziej tradycyjny
00:27
and environmentallyekologicznie friendlyprzyjazny way.
4
11639
1971
i przyjazny dla środowiska sposób.
00:29
I wentposzedł to my schoolszkoła kitchenkuchnia, and I said,
5
13610
2325
Udałem się do szkolnej stołówki
00:31
"Give me the scrapsSkrawki that my schoolszkoła friendsprzyjaciele have turnedobrócony
6
15935
1546
i poprosiłem o resztki jedzenia,
00:33
theirich nosesnosy up at."
7
17481
866
zostawione przez moich kolegów.
00:34
I wentposzedł to the locallokalny bakerpiekarz and tookwziął theirich stalestarych breadchleb.
8
18347
2664
W piekarni poprosiłem o czerstwy chleb.
00:36
I wentposzedł to the locallokalny greengrocersklep warzywny, and I wentposzedł to a farmerrolnik
9
21011
2732
Potem wstąpiłem do warzywniaka.
00:39
who was throwingrzucanie away potatoesziemniaki because they were
10
23743
1838
Udałem się też do rolnika, który wyrzucał ziemniaki,
00:41
the wrongźle shapekształt or sizerozmiar for supermarketsArtykuły spożywcze.
11
25581
3186
bo miały zły kształt lub rozmiar.
00:44
This was great. My pigswieprzowy turnedobrócony that foodjedzenie wastemarnotrawstwo
12
28767
3089
To było niesamowite. Świnie zamieniały te odpady
00:47
into deliciouspyszne porkwieprzowina. I soldsprzedany that porkwieprzowina
13
31856
2657
w pyszną wieprzowinę. Sprzedałem ją
00:50
to my schoolszkoła friends'znajomych parentsrodzice, and I madezrobiony
14
34513
1987
rodzicom moich kolegów
00:52
a good pocketkieszeń moneypieniądze additiondodanie to my teenagenastoletni allowancezasiłek.
15
36500
4637
i dorobiłem sobie do kieszonkowego.
00:57
But I noticedzauważyłem that mostwiększość of the foodjedzenie that I was givingdający my pigswieprzowy
16
41137
2882
Ale większość tej żywności, którą karmiłem świnie
00:59
was in factfakt fitdopasowanie for humanczłowiek consumptionkonsumpcja,
17
44019
2383
nadawała się do spożycia przez ludzi!
01:02
and that I was only scratchingdrapanie the surfacepowierzchnia,
18
46402
2269
Zorientowałem się, że to wierzchołek góry lodowej.
01:04
and that right the way up the foodjedzenie supplyDostawa chainłańcuch,
19
48671
2862
To samo dzieje się
01:07
in supermarketsArtykuły spożywcze, greengrocersowoce i warzywa, bakerspiekarzy, in our homesdomy,
20
51533
3218
w supermarketach, warzywniakach, piekarniach, domach,
01:10
in factoriesfabryki and farmsfarmy, we were hemorrhagingkrwotok out foodjedzenie.
21
54751
3260
fabrykach i na farmach -- marnuje się masa żywności.
01:13
SupermarketsArtykuły spożywcze didn't even want to talk to me
22
58011
2597
Supermarkety nawet nie chciały ze mną rozmawiać
01:16
about how much foodjedzenie they were wastingzmarnowanie.
23
60608
1374
o tym, ile jedzenia marnują.
01:17
I'd been roundokrągły the back. I'd seenwidziany binspojemniki fullpełny of foodjedzenie
24
61982
2484
Chodziłem na zaplecza. Widziałem kosze pełne jedzenia,
01:20
beingistota lockedzablokowany and then truckedtrucked off to landfillskładowisko odpadów siteswitryny,
25
64466
2751
wywożone na wysypiska śmieci.
01:23
and I thought, surelypewno there is something more sensiblerozsądny
26
67217
3021
Pomyślałem, że na pewno da się
01:26
to do with foodjedzenie than wastemarnotrawstwo it.
27
70238
3167
rozsądniej spożytkować tę żywność niż ją wyrzucać.
01:29
One morningranek, when I was feedingkarmienie my pigswieprzowy,
28
73405
2305
Pewnego poranka karmiąc świnie
01:31
I noticedzauważyłem a particularlyszczególnie tasty-lookingsmakowicie wyglądające sun-driedsuszone na słońcu tomatopomidor loafBochenek
29
75710
3687
zauważyłem smakowity bochenek chleba z suszonymi pomidorami
01:35
that used to cropprzyciąć up from time to time.
30
79397
2075
zauważyłem smakowity bochenek chleba z suszonymi pomidorami
01:37
I grabbedchwyciła holdutrzymać of it,
31
81472
1402
Wziąłem kawałek, usiadłem
01:38
satsob down, and atejadł my breakfastśniadanie with my pigswieprzowy. (LaughterŚmiech)
32
82874
3546
i zjadłem śniadanie ze świniami. (Śmiech)
01:42
That was the first actdziałać of what I laterpóźniej learnednauczyli to call freeganismdemonstracje i kontrdemonstracje.,
33
86420
3120
Wtedy pierwszy raz zrobiłem coś, co później nazwałem freeganizmem.
01:45
really an exhibitionwystawa of the injusticeniesprawiedliwość of foodjedzenie wastemarnotrawstwo,
34
89540
4255
To ukazanie, jak niesprawiedliwe jest marnowanie jedzenia.
01:49
and the provisionzaopatrzenie of the solutionrozwiązanie to foodjedzenie wastemarnotrawstwo,
35
93795
2350
I propozycja rozwiązania problemu:
01:52
whichktóry is simplypo prostu to sitsiedzieć down and eatjeść foodjedzenie,
36
96145
2654
jedzenie tego, co mamy,
01:54
ratherraczej than throwingrzucanie it away.
37
98799
1488
zamiast wyrzucania.
01:56
That becamestał się, as it were, a way of confrontingkonfrontacja
38
100287
3279
Stało się to dla mnie sposobem na przeciwstawienie się
01:59
largeduży businessesbiznes in the businessbiznes of wastingzmarnowanie foodjedzenie,
39
103566
2987
marnotrastwu jedzenia przez wielki biznes
02:02
and exposingnarażania, mostwiększość importantlyco ważne, to the publicpubliczny,
40
106553
2521
i co ważniejsze - na ukazanie,
02:04
that when we're talkingmówić about foodjedzenie beingistota thrownrzucony away,
41
109074
2170
że kiedy mówi się o wyrzucanym jedzeniu,
02:07
we're not talkingmówić about rottenzgniłe stuffrzeczy, we're not talkingmówić about
42
111244
2139
nie chodzi o zgniłe rzeczy, ani te,
02:09
stuffrzeczy that's beyondpoza the paleblady.
43
113383
2712
które są nie do przyjęcia.
02:11
We're talkingmówić about good, freshświeży foodjedzenie that is beingistota wastedzmarnowane
44
116095
2116
Mowa tu o dobrym, świeżym jedzeniu
02:14
on a colossalkolosalne scaleskala.
45
118211
2538
marnowanym na wielką skalę.
02:16
EventuallyOstatecznie, I setzestaw about writingpisanie my bookksiążka,
46
120749
1857
W końcu zdecydowałem się na napisanie książki,
02:18
really to demonstratewykazać the extentstopień of this problemproblem
47
122606
2054
by przedstawić rozmiary tego problemu na świecie.
02:20
on a globalświatowy scaleskala. What this showsprzedstawia is
48
124660
3396
by przedstawić rozmiary tego problemu na świecie.
02:23
a nation-by-nationnaród przez naród breakdownpodział of the likelyprawdopodobne levelpoziom
49
128056
3479
Ten wykres przedstawia przypuszczalną wielkość
02:27
of foodjedzenie wastemarnotrawstwo in eachkażdy countrykraj in the worldświat.
50
131535
3102
odpadów żywnościowych na świecie.
02:30
UnfortunatelyNiestety, empiricalempiryczne datadane, good, hardciężko statsStatystyki, don't exististnieć,
51
134637
3888
Niestety nie istnieją rzetelne dane,
02:34
and thereforew związku z tym to proveokazać się my pointpunkt, I first of all had to find
52
138525
2482
więc najpierw musiałem znaleźć
02:36
some proxyserwer proxy way of uncoveringodkrywanie
53
141007
2153
jakiś sposób na ukazanie,
02:39
how much foodjedzenie was beingistota wastedzmarnowane.
54
143160
2245
jak wiele żywności się marnuje.
02:41
So I tookwziął the foodjedzenie supplyDostawa of everykażdy singlepojedynczy countrykraj
55
145405
2556
Wziąłem więc dane o zasobach żywności
02:43
and I comparedporównywane it to what was actuallytak właściwie likelyprawdopodobne
56
147961
3042
i porównałem je do przewidywanych danych
02:46
to be beingistota consumedstrawiony in eachkażdy countrykraj.
57
151003
2032
dotyczących konsumpcji w tych krajach.
02:48
That's basedna podstawie on dietdieta intakespożycie surveysankiety, it's basedna podstawie on
58
153035
3887
To dane oparte na sondażach dotyczących odżywiania,
02:52
levelspoziomy of obesityotyłość, it's basedna podstawie on a rangezasięg of factorsczynniki
59
156922
2666
wskaźniku otyłości i całym szeregu czynników.
02:55
that givesdaje you an approximatezbliżenie guessodgadnąć
60
159588
1342
Pozwalają oszacować,
02:56
as to how much foodjedzenie is actuallytak właściwie going into people'sludzie mouthsusta.
61
160930
3227
ile jedzenia w rzeczywistości trafia do żołądków ludzi.
03:00
That blackczarny linelinia in the middleśrodkowy of that tablestół
62
164157
2729
Ta czarna linia na środku tabeli
03:02
is the likelyprawdopodobne levelpoziom of consumptionkonsumpcja
63
166886
2996
to przypuszczalny wskaźnik konsumpcji,
03:05
with an allowancezasiłek for certainpewny levelspoziomy of inevitablenieunikniony wastemarnotrawstwo.
64
169882
4362
z uwzględnieniem pewnego poziomu nieuniknionych strat.
03:10
There will always be wastemarnotrawstwo. I'm not that unrealisticnierealne
65
174244
1919
Zawsze będziemy coś wyrzucać.
03:12
that I think we can liverelacja na żywo in a waste-freebez odpadów worldświat.
66
176163
1980
Wiadomo, że nie da się zupełnie uniknąć odpadów.
03:14
But that blackczarny linelinia showsprzedstawia what a foodjedzenie supplyDostawa should be
67
178143
3873
Czarna linia pokazuje, jakie powinny być
zasoby żywności
03:17
in a countrykraj if they allowdopuszczać for a good, stablestabilny, securebezpieczne,
68
182016
4454
by zapewnić zrównoważone, bezpieczne
03:22
nutritionalodżywcze dietdieta for everykażdy personosoba in that countrykraj.
69
186470
3749
i odżywcze pożywienie mieszkańcom kraju.
03:26
Any dotkropka abovepowyżej that linelinia, and you'llTy będziesz quicklyszybko noticeogłoszenie that
70
190219
2407
Każda kropka nad tą linią - widzimy, że
03:28
that includesobejmuje mostwiększość countrieskraje in the worldświat,
71
192626
2701
dotyczy to większości krajów na świecie --
03:31
representsreprezentuje unnecessaryniepotrzebne surplusnadwyżka, and is likelyprawdopodobne to reflectodzwierciedlić
72
195327
4289
to nadmiar żywności,
03:35
levelspoziomy of wastemarnotrawstwo in eachkażdy countrykraj.
73
199616
2622
i wyznacznik tego, ile jedzenia się marnuje.
03:38
As a countrykraj getsdostaje richerbogatszy, it investsinwestuje more and more
74
202238
3269
W miarę bogacenia się, państwa inwestują
03:41
in gettinguzyskiwanie more and more surplusnadwyżka
75
205507
1291
w produkcję coraz większych nadwyżek żywności.
03:42
into its shopssklepy and restaurantsrestauracje,
76
206798
2810
w produkcję coraz większych nadwyżek żywności.
03:45
and as you can see, mostwiększość EuropeanEuropejski
77
209608
2056
Jak widać, większość krajów Europy
03:47
and NorthPółnoc AmericanAmerykański countrieskraje
78
211664
1412
i Ameryki Północnej
03:48
fallspadek betweenpomiędzy 150 and 200 percentprocent
79
213076
3140
plasuje się na poziomie między 150 a 200%
03:52
of the nutritionalodżywcze requirementswymagania of theirich populationspopulacje.
80
216216
3380
potrzeb odżywczych populacji danego kraju.
03:55
So a countrykraj like AmericaAmeryka has twicedwa razy as much foodjedzenie
81
219596
2408
Ameryka ma dwa razy więcej jedzenia
03:57
on its shopsklep shelvespółki and in its restaurantsrestauracje
82
222004
2604
na półkach sklepów i w restauracjach,
04:00
than is actuallytak właściwie requiredwymagany to feedkarmić the AmericanAmerykański people.
83
224608
3568
niż jest potrzebne do wyżywienia Amerykanów.
04:04
But the thing that really struckpowalony me,
84
228176
1560
Ale najbardziej mnie zaskoczyło,
04:05
when I plottedkreślone all this datadane, and it was a lot of numbersliczby,
85
229736
4215
gdy sporządzałem te wszystkie wykresy,
04:09
was that you can see how it levelspoziomy off.
86
233951
3666
że widać jak sytuacja się stabilizuje.
04:13
CountriesKrajów rapidlyszybko shootstrzelać towardsw kierunku that 150 markznak,
87
237617
3068
Kraje na wyścigi dążą do wskaźnika 150%
04:16
and then they levelpoziom off, and they don't really go on risingpodniesienie
88
240685
3288
i tam pozostają, już nie dążą wyżej,
04:19
as you mightmoc expectoczekiwać.
89
243973
1546
jak można by się spodziewać.
04:21
So I decidedzdecydowany to unpackrozpakować that datadane a little bitkawałek furtherdalej
90
245519
2545
Postanowiłem bliżej przyjrzeć się tym danym,
04:23
to see if that was trueprawdziwe or falsefałszywy.
91
248064
2285
by zobaczyć, czy to prawda.
04:26
And that's what I cameoprawa ołowiana witrażu up with.
92
250349
1494
Oto co odkryłem.
04:27
If you includezawierać not just the foodjedzenie that endskończy się up
93
251843
1927
Jeśli weźmiemy pod uwagę nie tylko żywność
04:29
in shopssklepy and restaurantsrestauracje, but alsorównież the foodjedzenie
94
253770
2124
lądującą w sklepach i restauracjach,
04:31
that people feedkarmić to livestockżywy inwentarz,
95
255894
2156
ale i tą wykorzystywaną do wyżywienia zwierząt rolnych:
04:33
the maizekukurydza, the soysojowe, the wheatpszenica, that humansludzie could eatjeść
96
258050
3503
kukurydzę, soję, pszenicę, które ludzie mogliby zjeść,
04:37
but choosewybierać to fattendokarmiać livestockżywy inwentarz insteadzamiast to produceprodukować
97
261553
2481
ale wolą utuczyć trzodę
04:39
increasingwzrastający amountskwoty of meatmięso and dairynabiał productsprodukty,
98
264034
1931
i zwiększyć produkcję przetworów mięsnych i mlecznych;
04:41
what you find is that mostwiększość richbogaty countrieskraje
99
265965
1667
to okaże się, że większość bogatych państw
04:43
have betweenpomiędzy threetrzy and fourcztery timesczasy the amountilość of foodjedzenie
100
267632
4323
posiada 3-4 razy więcej jedzenia
04:47
that theirich populationpopulacja needswymagania to feedkarmić itselfsamo.
101
271955
3084
niż potrzeba do wykarmienia ich mieszkańców.
04:50
A countrykraj like AmericaAmeryka has fourcztery timesczasy the amountilość of foodjedzenie
102
275039
3283
Ameryka ma czterokrotnie więcej żywności
04:54
that it needswymagania.
103
278322
2962
niż potrzebuje.
04:57
When people talk about the need to increasezwiększać globalświatowy
104
281284
2962
Kiedy ludzie mówią o potrzebie zwiększenia światowej
05:00
foodjedzenie productionprodukcja to feedkarmić those ninedziewięć billionmiliard people
105
284246
2660
produkcji żywności, by wykarmić 9 miliardów ludzi,
05:02
that are expectedspodziewany on the planetplaneta by 2050,
106
286906
2512
którzy będą zamieszkiwać planetę przed rokiem 2050,
05:05
I always think of these graphswykresy.
107
289418
1721
zawsze przypominam sobie te wykresy.
05:07
The factfakt is, we have an enormousogromny bufferbufor
108
291139
2951
Tak naprawdę w bogatych krajach
05:09
in richbogaty countrieskraje betweenpomiędzy ourselvesmy sami and hungergłód.
109
294090
3881
bardzo daleko nam do głodu.
05:13
We'veMamy never had suchtaki gargantuanolbrzymi surplusesnadwyżki before.
110
297971
4676
Nigdy dotąd nie mieliśmy tak olbrzymich nadwyżek żywności.
05:18
In manywiele wayssposoby, this is a great successpowodzenie storyfabuła
111
302647
2666
W pewnym sensie jest to historia sukcesu ludzkości,
05:21
of humanczłowiek civilizationcywilizacja, of the agriculturalrolniczy surplusesnadwyżki
112
305313
4139
która osiągnęła cel obrany 12 tys. lat temu
05:25
that we setzestaw out to achieveosiągać 12,000 yearslat agotemu.
113
309452
3353
otrzymywania nadwyżek produktów rolnych.
05:28
It is a successpowodzenie storyfabuła. It has been a successpowodzenie storyfabuła.
114
312805
3557
Jak dotąd jest to historia sukcesu.
05:32
But what we have to recognizerozpoznać now is that we are
115
316362
2537
Teraz jednak musimy uświadomić sobie,
05:34
reachingosiągając the ecologicalekologiczny limitsograniczenia that our planetplaneta can bearNiedźwiedź,
116
318899
3632
że zbliżamy się do limitów, których przekroczenia
nasza planeta nie zniesie.
05:38
and when we chopKotlet down forestslasy, as we are everykażdy day,
117
322531
2637
Każdego dnia wycinamy lasy
05:41
to growrosnąć more and more foodjedzenie,
118
325168
1348
by uprawiać coraz więcej żywności,
05:42
when we extractwyciąg waterwoda from depletingwarstwę ozonową waterwoda reservesrezerwy,
119
326516
3748
czerpiemy wodę z kończących się już rezerw wodnych,
05:46
when we emitemitują fossilskamieniałość fuelpaliwo emissionsemisje in the questQuest
120
330264
3388
przyczyniamy się do emisji spalin z paliw kopalnianych,
05:49
to growrosnąć more and more foodjedzenie,
121
333652
1292
po to, by było więcej żywności,
05:50
and then we throwrzucać away so much of it,
122
334944
2851
a jednak wyrzucamy tak wielką jej część.
05:53
we have to think about what we can startpoczątek savingoszczędność.
123
337795
2936
Musimy zacząć myśleć o oszczędzaniu.
05:56
And yesterdaywczoraj, I wentposzedł to one of the locallokalny supermarketsArtykuły spożywcze
124
340731
3725
Wczoraj byłem w jednym z miejscowych supermarketów,
06:00
that I oftenczęsto visitodwiedzić to
125
344456
2216
które często odwiedzam,
06:02
inspectsprawdzać, if you like, what they're throwingrzucanie away.
126
346672
4181
by sprawdzać, co wyrzucają.
06:06
I founduznany quitecałkiem a fewkilka packetspakiety of biscuitsBiszkopty amongstwśród
127
350853
2403
Wśród wyrzuconego jedzenia
06:09
all the fruitowoc and vegetableswarzywa and everything elsejeszcze
128
353256
1627
znalazłem kilka opakowań ciastek.
06:10
that was in there.
129
354883
947
znalazłem kilka opakowań ciastek.
06:11
And I thought, well this could serveobsługiwać as a symbolsymbol for todaydzisiaj.
130
355830
2440
Pomyślałem, że mogę się nimi dzisiaj posłużyć.
06:14
So I want you to imaginewyobrażać sobie that these ninedziewięć biscuitsBiszkopty
131
358270
2435
Chciałbym, żebyście wyobrazili sobie, że te 9 ciastek,
06:16
that I founduznany in the binkosz representprzedstawiać the globalświatowy foodjedzenie supplyDostawa,
132
360705
3528
znalezione w koszu, reprezentuje światowe zasoby żywności.
06:20
okay? We startpoczątek out with ninedziewięć.
133
364233
1601
Zaczynamy od dziewięciu.
06:21
That's what's in fieldspola around the worldświat everykażdy singlepojedynczy yearrok.
134
365834
3483
Tyle każdego roku zbierane jest z pól uprawnych na świecie.
06:25
The first biscuitherbatniki we're going to losestracić
135
369317
1761
Pierwsze ciastko tracimy
06:26
before we even leavepozostawiać the farmgospodarstwo rolne.
136
371078
1759
zanim zdąży opuścić farmę.
06:28
That's a problemproblem primarilyprzede wszystkim associatedpowiązany with
137
372837
3265
To problem związany przede wszystkim
06:32
developingrozwijanie work agriculturerolnictwo, whetherczy it's
138
376102
1664
z rozwojem rolnictwa.
06:33
a lackbrak of infrastructureinfrastruktura, refrigerationchłodzenie, pasteurizationpasteryzacji,
139
377766
2505
Może to być brak infrastruktury, chłodzenia, pasteryzacji,
06:36
grainziarno storessklepy, even basicpodstawowy fruitowoc cratesSkrzynie, whichktóry meansznaczy
140
380271
2913
spichlerzy, nawet skrzynek na owoce.
06:39
that foodjedzenie goesidzie to wastemarnotrawstwo before it even leavesodchodzi the fieldspola.
141
383184
3749
Żywność marnuje się zanim w ogóle opuści pole.
06:42
The nextNastępny threetrzy biscuitsBiszkopty are the foodsżywność that we decidedecydować się
142
386933
3496
Kolejne 3 ciastka to żywność, którą karmimy trzodę:
06:46
to feedkarmić to livestockżywy inwentarz, the maizekukurydza, the wheatpszenica and the soyasojowe.
143
390429
3740
kukurydza, pszenica i soja.
06:50
UnfortunatelyNiestety, our beastsbestie are inefficientnieskuteczny animalszwierzęta,
144
394169
4844
Niestety zwierzęta nie są wystarczająco wydajne
06:54
and they turnskręcać two-thirdsdwie trzecie of that into feceskał and heatciepło,
145
399013
4175
i dwie trzecie z tego, co zjadły, zamieniają w ciepło i odchody.
06:59
so we'vemamy lostStracony those two, and we'vemamy only kepttrzymane this one
146
403188
2618
Tracimy 2 ciastka, a zostaje nam jedno,
07:01
in meatmięso and dairynabiał productsprodukty.
147
405806
2234
w postaci mięsa i produktów mlecznych.
07:03
Two more we're going to throwrzucać away directlybezpośrednio into binspojemniki.
148
408040
3584
Dwa kolejne ciastka wyrzucamy prosto do śmietnika.
07:07
This is what mostwiększość of us think of when we think
149
411624
1553
Tak większość z nas widzi odpady żywnościowe,
07:09
of foodjedzenie wastemarnotrawstwo, what endskończy się up in the garbageŚmieci,
150
413177
2511
to, co ląduje w śmieciach,
07:11
what endskończy się up in supermarketsupermarket binspojemniki,
151
415688
1848
w śmietnikach supermarketów,
07:13
what endskończy się up in restaurantrestauracja binspojemniki. We'veMamy lostStracony anotherinne two,
152
417536
2730
w koszach restauracji. Tracimy kolejne 2 ciastka.
07:16
and we'vemamy left ourselvesmy sami with just fourcztery biscuitsBiszkopty to feedkarmić on.
153
420266
3758
Zostają nam 4 ciastka, które muszą nas wyżywić.
07:19
That is not a superlativelyextremalnym efficientwydajny use of globalświatowy resourceszasoby,
154
424024
3799
Nie jest to najbardziej wydajny sposób wykorzystania światowych zasobów,
07:23
especiallyszczególnie when you think of the billionmiliard hungrygłodny people
155
427823
2460
zwłaszcza, kiedy pomyśli się o miliardzie głodnych ludzi,
07:26
that exististnieć alreadyjuż in the worldświat.
156
430283
2140
żyjących gdzieś na świecie.
07:28
HavingPosiadanie goneodszedł throughprzez the datadane, I then neededpotrzebne
157
432423
1983
Kiedy już przedarłem się przez dane,
07:30
to demonstratewykazać where that foodjedzenie endskończy się up.
158
434406
3678
musiałem pokazać, dokąd trafia jedzenie.
07:33
Where does it endkoniec up? We're used to seeingwidzenie the stuffrzeczy
159
438084
1619
Gdzie ono kończy?
07:35
on our platespłyty, but what about all the stuffrzeczy
160
439703
1903
Część widzimy na naszych talerzach,
07:37
that goesidzie missingbrakujący in betweenpomiędzy?
161
441606
1940
ale co z brakującą resztą?
07:39
SupermarketsArtykuły spożywcze are an easyłatwo placemiejsce to startpoczątek.
162
443546
2412
Najłatwiej zacząć od supermarketów.
07:41
This is the resultwynik of my hobbyhobby,
163
445958
2591
Oto rezultat mojego hobby,
07:44
whichktóry is unofficialnieoficjalne binkosz inspectionsinspekcje. (LaughterŚmiech)
164
448549
4476
nieoficjalna kontrola śmietników. (Śmiech)
07:48
StrangeDziwne you mightmoc think, but if we could relypolegać on corporationskorporacje
165
453025
2597
Może to śmieszne, ale gdybyśmy mogli polegać na tym,
07:51
to tell us what they were doing in the back of theirich storessklepy,
166
455622
3108
co korporacje mówią, że robią na tyłach swoich sklepów,
07:54
we wouldn'tnie need to go sneakingskradanie się around the back,
167
458730
2484
nie byłoby potrzeby węszenia na ich zapleczach,
07:57
openingotwarcie up binspojemniki and havingmający a look at what's insidewewnątrz.
168
461214
2556
otwierania koszy i przeglądania ich śmieci.
07:59
But this is what you can see more or lessmniej on
169
463770
1960
To możemy zobaczyć na rogu każdej ulicy
08:01
everykażdy streetulica cornerkąt in BritainWielkiej Brytanii, in EuropeEuropy, in NorthPółnoc AmericaAmeryka.
170
465730
3512
w Wielkiej Brytanii, Europie, Ameryce Północnej.
08:05
It representsreprezentuje a colossalkolosalne wastemarnotrawstwo of foodjedzenie,
171
469242
3066
Marnowanie jedzenia na ogromną skalę.
08:08
but what I discoveredodkryty whilstpodczas gdy I was writingpisanie my bookksiążka
172
472308
2502
Pisząc moją książkę, odkryłem,
08:10
was that this very evidentoczywisty abundanceobfitość of wastemarnotrawstwo
173
474810
3344
że ten ewidentny ogrom odpadów
08:14
was actuallytak właściwie the tipWskazówka of the iceberggóra lodowa.
174
478154
2944
to tylko wierzchołek góry lodowej.
08:16
When you startpoczątek going up the supplyDostawa chainłańcuch,
175
481098
2056
Spoglądając w górę łańcucha dostaw,
08:19
you find where the realreal foodjedzenie wastemarnotrawstwo is happeningwydarzenie
176
483154
2986
można odkryć, gdzie tak naprawdę
08:22
on a gargantuanolbrzymi scaleskala.
177
486140
1987
w największym stopniu marnuje się jedzenie.
08:24
Can I have a showpokazać of handsręce
178
488127
1473
Do osób, które mają w domu
08:25
if you have a loafBochenek of slicedpokrojony breadchleb in your housedom?
179
489600
4458
kromkę krojonego chleba,
08:29
Who liveszyje in a householdgospodarstwo domowe where that crustskorupa --
180
494058
1919
u kogo z was piętki,
08:31
that sliceplasterek at the first and last endkoniec of eachkażdy loafBochenek --
181
495977
3193
te małe kromki na końcach chleba
08:35
who liveszyje in a householdgospodarstwo domowe where it does get eatenjeść?
182
499170
2444
są rzeczywiście zjadane?
08:37
Okay, mostwiększość people, not everyonekażdy, but mostwiększość people,
183
501614
2367
U większości osób, choć nie wszystkich,
08:39
and this is, I'm gladzadowolony to say, what I see acrossprzez the worldświat,
184
503981
2456
z radością przyznaję, że obserwuje się to na całym świecie.
08:42
and yetjeszcze has anyonektokolwiek seenwidziany a supermarketsupermarket or sandwichkanapka shopsklep
185
506437
2789
Ale czy ktokolwiek z was widział w supermarkecie albo
08:45
anywheregdziekolwiek in the worldświat that servessłuży sandwichesKanapki
186
509226
2236
sklepie z kanapkami gdziekolwiek na świecie kanapki
08:47
with crustsstrupy on it? (LaughterŚmiech)
187
511462
1774
bez obciętej skórki? (Śmiech)
08:49
I certainlyna pewno haven'tnie mam.
188
513236
1583
Ja na pewno nie widziałem.
08:50
So I kepttrzymane on thinkingmyślący, where do those crustsstrupy go? (LaughterŚmiech)
189
514819
5168
Myślałem więc: co dzieje się z tą skórką? (Śmiech)
08:55
This is the answerodpowiedź, unfortunatelyNiestety:
190
519987
2215
Oto przykra odpowiedź.
08:58
13,000 slicesplastry of freshświeży breadchleb comingprzyjście out of
191
522202
1912
13 tys. kromek świeżego chleba
09:00
this one singlepojedynczy factoryfabryka everykażdy singlepojedynczy day, day-freshdzień fresh breadchleb.
192
524114
5601
wyrzuca się każdego dnia z tej jednej fabryki.
09:05
In the samepodobnie yearrok that I visitedodwiedzone this factoryfabryka,
193
529715
1509
W tym samym roku byłem w Pakistanie,
09:07
I wentposzedł to PakistanPakistan, where people in 2008 were going hungrygłodny
194
531224
4450
gdzie w 2008 roku ludzie chodzili głodni
09:11
as a resultwynik of a squeeześciskać on globalświatowy foodjedzenie supplieskieszonkowe dzieci.
195
535674
3777
z powodu ograniczenia światowych dostaw żywności.
09:15
We contributeprzyczynić się to that squeeześciskać
196
539451
2184
Przyczyniliśmy się do tego ograniczenia
09:17
by depositingWpłata foodjedzenie in binspojemniki here in BritainWielkiej Brytanii
197
541635
2992
składując jedzenie w śmietnikach, tutaj, w Wielkiej Brytanii,
09:20
and elsewheregdzie indziej in the worldświat. We take foodjedzenie
198
544627
2207
i każdym innym miejscu na świecie.
09:22
off the marketrynek shelvespółki that hungrygłodny people dependzależeć on.
199
546834
3106
Zabieramy ze sklepowych półek jedzenie, na które liczą głodujący ludzie.
09:25
Go one stepkrok up, and you get to farmersrolnicy,
200
549940
2550
Rolnicy wyrzucają jedną trzecią albo i więcej plonów,
09:28
who throwrzucać away sometimesczasami a thirdtrzeci or even more
201
552490
2160
Rolnicy wyrzucają jedną trzecią albo i więcej plonów,
09:30
of theirich harvestżniwa because of cosmetickosmetyk standardsstandardy.
202
554650
2045
bo nie spełniają standardów estetycznych.
09:32
This farmerrolnik, for exampleprzykład, has investedzainwestowany 16,000 poundsfunty
203
556695
2923
Ten rolnik zainwestował 16 tys. funtów
09:35
in growingrozwój spinachszpinak, not one leafliść of whichktóry he harvestedzebranych,
204
559618
3424
w uprawę szpinaku, z którego nie zebrano nawet listka,
09:38
because there was a little bitkawałek of grasstrawa growingrozwój in amongstwśród it.
205
563042
2454
bo gdzieś pomiędzy szpinakiem rosła kępka trawy.
09:41
PotatoesZiemniaki that are cosmeticallykosmetycznie imperfectniedoskonały,
206
565496
2480
Estetycznie wybrakowane ziemniaki
09:43
all going for pigswieprzowy.
207
567976
1533
trafiają do koryt świń.
09:45
ParsnipsPasternak that are too smallmały for supermarketsupermarket specificationsdane techniczne,
208
569509
4038
Pietruszka, która jest za mała jak na wymogi supermarketów,
09:49
tomatoespomidory in TenerifeTeneryfa,
209
573547
2016
pomidory na Teneryfie,
09:51
orangespomarańcze in FloridaFlorida,
210
575563
1805
pomarańcze na Florydzie,
09:53
bananasbanany in EcuadorEkwador, where I visitedodwiedzone last yearrok,
211
577368
3004
banany w Ekwadorze, gdzie byłem w zeszłym roku -
09:56
all beingistota discardedodrzucone. This is one day'sdni wastemarnotrawstwo
212
580372
2415
wszystko to wyrzucone.
09:58
from one bananabanan plantationplantacja in EcuadorEkwador.
213
582787
2537
Te banany to odpady tylko z jednego dnia.
10:01
All beingistota discardedodrzucone, perfectlydoskonale ediblejadalne,
214
585324
2208
Chociaż nadają się do jedzenia - wszystkie wyrzucono,
10:03
because they're the wrongźle shapekształt or sizerozmiar.
215
587532
2488
ponieważ mają zły kształt lub rozmiar.
10:05
If we do that to fruitowoc and vegetableswarzywa,
216
590020
1580
Jeśli postępujemy w ten sposób z owocami i warzywami,
10:07
you betZakład we can do it to animalszwierzęta too.
217
591600
2815
to ze zwierzętami na pewno nie jest inaczej.
10:10
LiverWątroba, lungspłuca, headsgłowy, tailsogony,
218
594415
2739
Wątroby, płuca, głowy, ogony, nerki, jądra -
10:13
kidneysnerki, testiclesjąder,
219
597154
1978
Wątroby, płuca, głowy, ogony, nerki, jądra -
10:15
all of these things whichktóry are traditionaltradycyjny,
220
599132
1713
wszystkie będące tradycyjnymi,
10:16
deliciouspyszne and nutritiouspożywne partsCzęści of our gastronomyGastronomia
221
600845
2815
smacznymi i odżywczymi elementami naszej gastronomii,
10:19
go to wastemarnotrawstwo. OffalPodroby consumptionkonsumpcja has halvedo połowę
222
603660
3496
idą do śmieci. W ciągu ostatnich 30 lat
10:23
in BritainWielkiej Brytanii and AmericaAmeryka in the last 30 yearslat.
223
607156
2535
konsumpcja podrobów spadła o połowę.
10:25
As a resultwynik, this stuffrzeczy getsdostaje fedkarmiony to dogspsy at bestNajlepiej,
224
609691
2640
W wyniku tego karmi się nimi co najwyżej psy,
10:28
or is incineratedspalone.
225
612331
1769
albo się je pali.
10:30
This man, in KashgarKashgar, XinjiangXinjiang provinceProwincja, in WesternWestern ChinaChiny,
226
614100
3847
Ten mieszkaniec Kaszgaru w prowincji Xinjiang
w zachodnich Chinach
10:33
is servingporcja up his nationalkrajowy dishdanie.
227
617947
1915
serwuje klientom swoje danie narodowe,
10:35
It's callednazywa sheep'sowiec organsnarządów.
228
619862
1715
owcze podroby.
10:37
It's deliciouspyszne, it's nutritiouspożywne,
229
621577
1667
Jest smaczne i odżywcze.
10:39
and as I learnednauczyli when I wentposzedł to KashgarKashgar,
230
623244
2408
Jak dowiedziałem się podczas pobytu w Kaszgarze,
10:41
it symbolizessymbolizuje theirich tabootabu againstprzeciwko foodjedzenie wastemarnotrawstwo.
231
625652
3069
symbolizuje sprzeciw wobec marnowania jedzenia.
10:44
I was sittingposiedzenie in a roadsideprzydroże cafeKawiarnia.
232
628721
2196
Siedziałem w przydrożnej kawiarni.
10:46
A chefszef kuchni cameoprawa ołowiana witrażu to talk to me, I finishedskończone my bowlmiska,
233
630917
2604
Szef kuchni podszedł do mnie, by porozmawiać,
10:49
and halfwaywpół throughprzez the conversationrozmowa, he stoppedzatrzymany talkingmówić
234
633521
1765
ale w połowie rozmowy przestał mówić
10:51
and he startedRozpoczęty frowningmarszcząc brwi into my bowlmiska.
235
635286
2566
i zaczął marszczyć się w stronę mojego talerza.
10:53
I thought, "My goodnessdobroć, what tabootabu have I brokenzłamany?
236
637852
1879
Pomyślałem: "Mój Boże, co zrobiłem nie tak?
10:55
How have I insultedobraził my hostgospodarz?"
237
639731
1594
Czym obraziłem gospodarza?"
10:57
He pointedspiczasty at threetrzy grainsziarna of riceRyż
238
641325
1738
Wskazał trzy ziarnka ryżu, które zostawiłem
10:58
at the bottomDolny of my bowlmiska, and he said, "CleanCzyste." (LaughterŚmiech)
239
643063
4284
i powiedział: "Wyczyść" (Śmiech)
11:03
I thought, "My God, you know, I go around the worldświat
240
647347
1912
Pomyślałem: "Jeżdżę po świecie i opowiadam ludziom,
11:05
tellingwymowny people to stop wastingzmarnowanie foodjedzenie.
241
649259
1416
żeby przestali marnować jedzenie.
11:06
This guy has thrashedpobitych me at my ownwłasny gamegra." (LaughterŚmiech)
242
650675
5049
Ten facet pokonał mnie w mojej własnej grze". (Śmiech)
11:11
But it gavedał me faithwiara. It gavedał me faithwiara that we, the people,
243
655724
3223
Ale przywróciło mi to wiarę w to, że my, ludzie,
11:14
do have the powermoc to stop this tragictragiczny wastemarnotrawstwo of resourceszasoby
244
658947
5036
możemy zaprzestać tak tragicznego marnowania zasobów.
11:19
if we regardwzgląd it as sociallyspołecznie unacceptablegorszący
245
663983
2200
Jeśli marnowanie jedzenia na wielką skalę
11:22
to wastemarnotrawstwo foodjedzenie on a colossalkolosalne scaleskala,
246
666183
1504
będzie społecznie nieakceptowalne,
11:23
if we make noisehałas about it, tell corporationskorporacje about it,
247
667687
2553
jeśli będziemy robić wokół tego szum,
11:26
tell governmentsrządy we want to see an endkoniec to foodjedzenie wastemarnotrawstwo,
248
670255
2620
zażądamy od korporacji i władz, by położyły kres
marnowaniu żywności,
11:28
we do have the powermoc to bringprzynieść about that changezmiana.
249
672875
2496
możemy doprowadzić do zmian.
11:31
FishRyby, 40 to 60 percentprocent of EuropeanEuropejski fishryba
250
675371
2712
Ryby: 40-60% europejskich ryb,
11:33
are discardedodrzucone at seamorze, they don't even get landedwylądował.
251
678083
3081
wyrzuca się do morza, nawet nie docierają na ląd.
11:37
In our homesdomy, we'vemamy lostStracony touchdotknąć with foodjedzenie.
252
681164
2692
W naszych domach traci się kontakt z jedzeniem.
11:39
This is an experimenteksperyment I did on threetrzy lettucessałaty.
253
683856
2917
Przeprowadziłem eksperyment na sałacie.
11:42
Who keepstrzyma lettucessałaty in theirich fridgelodówka?
254
686773
2638
Kto trzyma sałatę w lodówce?
11:45
MostWiększość people. The one on the left
255
689411
3576
Większość ludzi. Ta po lewej
11:48
was kepttrzymane in a fridgelodówka for 10 daysdni.
256
692987
1453
leżała w lodówce przez 10 dni.
11:50
The one in the middleśrodkowy, on my kitchenkuchnia tablestół. Not much differenceróżnica.
257
694440
2219
Ta po środku - na kuchennym stole, niewielka różnica.
11:52
The one on the right I treatedleczony like cutciąć flowerskwiaty.
258
696659
2575
Tą po prawej traktowałem jak cięte kwiaty.
11:55
It's a livingżycie organismorganizm, cutciąć the sliceplasterek off,
259
699234
2182
To żywy organizm, odciąłem kawałek,
11:57
stuckutknął it in a vasewazon of waterwoda,
260
701416
1443
włożyłem do naczynia z wodą
11:58
it was all right for anotherinne two weekstygodnie after this.
261
702859
3548
i była dobra jeszcze przez 2 tygodnie.
12:02
Some foodjedzenie wastemarnotrawstwo, as I said at the beginningpoczątek,
262
706407
1959
Ilość niektórych odpadów żywnościowych
12:04
will inevitablynieuchronnie arisepowstać, so the questionpytanie is,
263
708366
1832
nieuchronnie wzrośnie, więc pytaniem jest,
12:06
what is the bestNajlepiej thing to do with it?
264
710198
2198
co najlepiej z nimi zrobić?
12:08
I answeredodpowiedział that questionpytanie when I was 15.
265
712396
1506
Odpowiedziałem na to pytanie, kiedy miałem 15 lat.
12:09
In factfakt, humansludzie answeredodpowiedział that questionpytanie 6,000 yearslat agotemu:
266
713902
5410
Ludzie odpowiedzieli na to pytanie już 6000 lat temu:
12:15
We domesticatedudomowione pigswieprzowy
267
719312
2212
udomowiliśmy świnie,
12:17
to turnskręcać foodjedzenie wastemarnotrawstwo back into foodjedzenie.
268
721524
2772
by z odpadów żywnościowych znowu zrobić żywność.
12:20
And yetjeszcze, in EuropeEuropy, that practicećwiczyć has becomestają się illegalnielegalny
269
724296
3731
Jednak w Europie takie praktyki zostały prawnie zakazane
12:23
sinceod 2001 as a resultwynik of the foot-and-mouthstóp i jamy ustnej outbreakwybuch.
270
728027
3287
po epidemii pryszczycy w roku 2001.
12:27
It's unscientificnienaukowe. It's unnecessaryniepotrzebne.
271
731314
1901
To niepoparte nauką. Niepotrzebne.
12:29
If you cookgotować foodjedzenie for pigswieprzowy, just as if
272
733215
2683
Jeśli gotujesz jedzenie dla świń w ten sam sposób,
12:31
you cookgotować foodjedzenie for humansludzie, it is renderedrenderowane safebezpieczny.
273
735898
2969
co dla ludzi, jest ono bezpieczne.
12:34
It's alsorównież a massivemasywny savingoszczędność of resourceszasoby.
274
738867
2560
Jest to też sposób na ogromną oszczędność surowców.
12:37
At the momentza chwilę, EuropeEuropy dependszależy on importingimportowanie
275
741427
2895
Obecnie, Europa polega na imporcie
12:40
millionsmiliony of tonsmnóstwo of soysojowe from SouthPołudniowa AmericaAmeryka,
276
744322
1666
milionów ton soi z Ameryki Południowej,
12:41
where its productionprodukcja contributesprzyczynia się to globalświatowy warmingogrzewanie,
277
745988
2886
gdzie jej produkcja przyczynia się do globalnego ocieplenia,
12:44
to deforestationwylesianie, to biodiversityróżnorodności biologicznej lossutrata,
278
748874
2600
wycinki lasów, zaniku zróżnicowania biologicznego,
12:47
to feedkarmić livestockżywy inwentarz here in EuropeEuropy.
279
751474
2447
po to, by wyżywić trzodę w Europie.
12:49
At the samepodobnie time we throwrzucać away millionsmiliony of tonsmnóstwo
280
753921
2302
Jednocześnie wyrzuca się miliony resztek,
12:52
of foodjedzenie wastemarnotrawstwo whichktóry we could and should be feedingkarmienie them.
281
756223
3219
którymi można, a wręcz należałoby ją karmić.
12:55
If we did that, and fedkarmiony it to pigswieprzowy, we would savezapisać
282
759442
2862
Gdybyśmy karmili świnie odpadami,
12:58
that amountilość of carbonwęgiel.
283
762304
2351
zaoszczędzilibyśmy ogromne ilości węgla.
13:00
If we feedkarmić our foodjedzenie wastemarnotrawstwo whichktóry is the currentobecny
284
764655
3092
Jeśli będziemy pozbywać się odpadów żywnościowych
13:03
governmentrząd favoriteulubiony way of gettinguzyskiwanie ridpozbyć się of foodjedzenie wastemarnotrawstwo,
285
767747
2295
poddając je fermentacji anaerobowej,
13:05
to anaerobicbeztlenowych digestiontrawienie, whichktóry turnsskręca foodjedzenie wastemarnotrawstwo
286
770042
2801
która przemienia odpady w gaz,
13:08
into gasgaz to produceprodukować electricityElektryczność,
287
772843
2304
by wytworzyć energię elektryczną,
13:11
you savezapisać a paltryMarny 448 kilogramskilogramy of carbonwęgiel dioxidedwutlenek
288
775147
3733
zaoszczędzimy marne 448 kg dwutlenku węgla
13:14
perza tonton of foodjedzenie wastemarnotrawstwo. It's much better to feedkarmić it to pigswieprzowy.
289
778880
2482
na tonę odpadów. Lepiej już karmić nimi świnie.
13:17
We knewwiedziałem that duringpodczas the warwojna. (LaughterŚmiech)
290
781362
3260
Wiedzieliśmy o tym w czasie wojny. (Śmiech)
13:20
A silversrebro liningpodszewka: It has kickedkopnięty off globallyglobalnie,
291
784622
4274
Jest promyk nadziei: chęć stawienia czoła problemowi
13:24
the questQuest to tacklesprzęt foodjedzenie wastemarnotrawstwo.
292
788896
1770
marnowania żywności rozprzestrzenia się po świecie.
13:26
FeedingKarmienie the 5,000 is an eventzdarzenie I first organizedzorganizowany in 2009.
293
790666
3854
"Feeding the 5,000" to akcja
zorganizowana przeze mnie w roku 2009.
13:30
We fedkarmiony 5,000 people all on foodjedzenie that otherwisew przeciwnym razie
294
794520
2256
Nakarmiliśmy blisko 5 tys. osób,
13:32
would have been wastedzmarnowane.
295
796776
1398
jedzeniem, które inaczej by się zmarnowało.
13:34
SinceOd then, it's happenedstało się again in LondonLondyn,
296
798174
2300
Akcję powtórzyliśmy w Londynie,
13:36
it's happeningwydarzenie internationallymiędzynarodowo, and acrossprzez the countrykraj.
297
800474
2133
a dziś dzieje się to na skalę międzynarodową.
13:38
It's a way of organizationsorganizacje comingprzyjście togetherRazem
298
802607
2343
W ten sposób organizacje łączą się by celebrować jedzenie,
13:40
to celebrateświętować foodjedzenie, to say the bestNajlepiej thing to do with foodjedzenie
299
804950
3742
pokazując, że najlepsze co możemy zrobić z żywnością
13:44
is to eatjeść and enjoycieszyć się it, and to stop wastingzmarnowanie it.
300
808692
2807
to czerpać radość z jej jedzenia, nie wyrzucać.
13:47
For the sakewzgląd of the planetplaneta we liverelacja na żywo on,
301
811499
2593
Przez wzgląd na planetę, którą zamieszkujemy,
13:49
for the sakewzgląd of our childrendzieci,
302
814092
3280
przez wzgląd na nasze dzieci,
13:53
for the sakewzgląd of all the other
303
817372
1570
przez wzgląd na pozostałe organizmy,
13:54
organismsorganizmy that sharedzielić our planetplaneta with us,
304
818942
2448
z którymi dzielimy tę planetę,
13:57
we are a terrestrialnaziemnej animalzwierzę, and we dependzależeć on our landwylądować
305
821390
3041
polegamy na naszej ziemi jako źródle pożywienia.
14:00
for foodjedzenie. At the momentza chwilę, we are trashingkoszu our landwylądować
306
824431
2622
Teraz wyniszczamy naszą ziemię,
14:02
to growrosnąć foodjedzenie that no one eatszjada.
307
827053
2514
by uprawiać żywność, której nikt nie je.
14:05
Stop wastingzmarnowanie foodjedzenie. Thank you very much. (ApplauseAplauz)
308
829567
3096
Przestańmy marnować jedzenie. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
14:08
(ApplauseAplauz)
309
832663
2559
(Oklaski)
Translated by Kaja Polachowska
Reviewed by Joanna Zajc

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tristram Stuart - Author and Activist
Tristram Stuart sounds the warning bell on global food waste, calling for us to change the systems whereby large quantities of produce and other foods end up in trash heaps.

Why you should listen

Western countries waste up to half of their food. This is an injustice Tristram Stuart has dedicated his career to fixing. In his newest book, Waste: Uncovering the Global Food Scandal, Tristram shows how changing the systems that result in food waste could be one of the simplest ways to reduce pressure on the environment.

The winner of the international environmental award The Sophie Prize in 2011, Tristram is the founder of Feeding the 5000, a consciousness raising campaign where 5000 members of the public are given a free lunch using only ingredients that otherwise would have been wasted. Held in Trafalgar Square in 2009 and 2011, the event has also been held internationally.

In addition, Tristram works with a range of NGOs, governments, and private enterprises to tackle the global food waste scandal.

More profile about the speaker
Tristram Stuart | Speaker | TED.com