TEDxWomen 2012
Shabana Basij-Rasikh: Dare to educate Afghan girls
Shabana Basij-Rasikh: Odwaga edukowania afgańskich dziewcząt
Filmed:
Readability: 3.1
1,085,179 views
Wyobraź sobie kraj, w którym dziewczęta muszą potajemnie zakradać się do szkoły, a gdy zostaną przyłapane na nauce, grożą im śmiertelne konsekwencje. To był Afganistan pod rządami Talibów. Ślady tego niebezpieczeństwa pozostają świeże do dziś. 22-letnia Shabana Basij-Rasikh prowadzi szkołę dla dziewcząt w Afganistanie. Celebruje potęgę rodzinnej decyzji w kwestii pokładania wiary w córkach i opowiada historię pewnego dzielnego ojca, który stawił czoła lokalnym pogróżkom. (Sfilmowane na TEDxWomen)
Shabana Basij-Rasikh - Educator
Shabana Basij-Rasikh helps girls and young women in Afghanistan get an education. Full bio
Shabana Basij-Rasikh helps girls and young women in Afghanistan get an education. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
When I was 11,
0
964
1440
Gdy miałam 11 lat,
00:18
I remember waking up one morning to the sound of joy in my house.
1
2404
4562
pewnego ranka obudził mnie
okrzyk radości w moim domu.
okrzyk radości w moim domu.
00:22
My father was listening to BBC News
2
6966
2471
To mój ojciec słuchał
wiadomości BBC
wiadomości BBC
00:25
on his small, gray radio.
3
9437
4174
w swoim małym, szarym radiu.
00:29
There was a big smile on his face which was unusual then,
4
13611
2876
Uśmiechał się szeroko, co było niezwykłe,
00:32
because the news mostly depressed him.
5
16487
3971
ponieważ wiadomości przeważnie go przygnębiały.
00:36
"The Taliban are gone!" my father shouted.
6
20458
4885
"Koniec z Talibami!", wykrzyknął.
00:41
I didn't know what it meant,
7
25343
2588
Nie wiedziałam, co miał na myśli,
00:43
but I could see that my father was very, very happy.
8
27931
5186
ale był bardzo, bardzo szczęśliwy.
00:49
"You can go to a real school now," he said.
9
33117
8511
"Teraz możesz iść do prawdziwej szkoły", oznajmił.
00:57
A morning that I will never forget.
10
41628
5169
Poranek, którego nigdy nie zapomnę.
01:02
A real school.
11
46797
5168
Prawdziwa szkoła.
01:07
You see, I was six when the Taliban took over Afghanistan
12
51965
3108
Gdy Talibowie przejęli władzę w Afganistanie,
miałam 6 lat.
miałam 6 lat.
01:10
and made it illegal for girls to go to school.
13
55073
3523
Wprowadzili zakaz posyłania dziewcząt do szkoły.
01:14
So for the next five years, I dressed as a boy
14
58596
3108
Przez następnych 5 lat przebierałam się za chłopca
01:17
to escort my older sister, who was no longer allowed
15
61704
2511
i eskortowałam starszą siostrę, której już nie wolno było
01:20
to be outside alone, to a secret school.
16
64215
5414
przebywać samej poza domem,
do potajemnej szkoły.
do potajemnej szkoły.
01:25
It was the only way we both could be educated.
17
69629
4625
Był to jedyny sposób zdobycia przez nas wykształcenia.
01:30
Each day, we took a different route
18
74254
3234
Każdego dnia obierałyśmy inną drogę,
01:33
so that no one would suspect where we were going.
19
77488
4023
tak, aby nikt nie zaczął podejrzewać, dokąd szłyśmy.
01:37
We would cover our books in grocery bags
20
81511
2194
Chowałyśmy nasze książki w torbach na zakupy,
01:39
so it would seem we were just out shopping.
21
83705
6136
aby sprawiać wrażenie, że wyszłyśmy tylko na targ.
01:45
The school was in a house,
22
89841
2376
Szkoła była w domu,
01:48
more than 100 of us packed in one small living room.
23
92217
5663
ponad setka nas upakowana w małym pokoju.
01:53
It was cozy in winter but extremely hot in summer.
24
97880
5850
Było tam przytulnie w zimie, ale niezwykle gorąco w lecie.
01:59
We all knew we were risking our lives --
25
103730
2521
Wszyscy wiedzieliśmy, że ryzykujemy życie,
02:02
the teacher, the students and our parents.
26
106251
4354
nauczyciel, uczennice, nasi rodzice.
02:06
From time to time, the school would suddenly be canceled
27
110605
2373
Od czasu do czasu zajęcia były odwoływane na tydzień,
02:08
for a week because Taliban were suspicious.
28
112978
3916
ponieważ Talibowie byli podejrzliwi.
02:12
We always wondered what they knew about us.
29
116894
2780
Zawsze zastanawiałyśmy się, co wiedzą o nas.
02:15
Were we being followed?
30
119674
3032
Czy jesteśmy śledzone?
02:18
Do they know where we live?
31
122706
3532
Czy wiedzą, gdzie mieszkamy?
02:22
We were scared,
32
126238
2658
Byłyśmy przerażone,
02:24
but still, school was where we wanted to be.
33
128896
6926
ale wciąż szkoła była miejscem, w którym chciałyśmy być.
02:31
I was very lucky to grow up in a family
34
135822
3740
Miałam szczęście dorastać w rodzinie,
02:35
where education was prized and daughters were treasured.
35
139562
6247
w której ceniono edukację i doceniano córki.
02:41
My grandfather was an extraordinary man for his time.
36
145809
5151
Mój dziadek był niezwykłym mężczyzną jak na swoje czasy.
02:46
A total maverick from a remote province of Afghanistan,
37
150960
3479
Indywidualista z odległej prowincji Afganistanu,
02:50
he insisted that his daughter, my mom,
38
154439
3496
nalegał, aby jego córka, moja mama,
02:53
go to school, and for that he was disowned by his father.
39
157935
6413
chodziła do szkoły, za co został wydziedziczony
przez swego ojca.
przez swego ojca.
03:00
But my educated mother became a teacher.
40
164348
3510
Ale moja wykształcona mama została nauczycielką.
03:03
There she is.
41
167858
3026
Oto ona.
03:06
She retired two years ago, only to turn our house
42
170884
2667
Przeszła na emeryturę 2 lata temu
tylko po to, aby przekształcić nasz dom
tylko po to, aby przekształcić nasz dom
03:09
into a school for girls and women in our neighborhood.
43
173551
5378
w szkołę dla dziewcząt i kobiet z sąsiedztwa.
03:14
And my father -- that's him --
44
178929
4388
A mój ojciec - oto on -
03:19
he was the first ever in his family to receive an education.
45
183317
6901
był pierwszym ze swojej rodziny, który
otrzymał wykształcenie.
otrzymał wykształcenie.
03:26
There was no question that his children
46
190218
2109
Nie było mowy, aby jego dzieci
03:28
would receive an education, including his daughters,
47
192327
5089
nie otrzymały wykształcenia, włączając w to córki,
03:33
despite the Taliban, despite the risks.
48
197416
4420
pomimo Talibów, pomimo ryzyka.
03:37
To him, there was greater risk in not educating his children.
49
201836
8346
Większym ryzykiem dla niego było
nie wykształcić swoich dzieci.
nie wykształcić swoich dzieci.
03:46
During Taliban years, I remember
50
210182
3128
Podczas władzy Talibów
03:49
there were times I would get so frustrated by our life
51
213310
5093
bywały czasy, kiedy byłam bardzo sfrustrowana
naszym życiem,
naszym życiem,
03:54
and always being scared and not seeing a future.
52
218403
3952
zawsze przerażona i bez nadziei na przyszłość.
03:58
I would want to quit,
53
222355
3054
Chciałam zrezygnować,
04:01
but my father,
54
225409
3136
ale mój ojciec
04:04
he would say,
55
228545
2509
mówił wtedy,
04:06
"Listen, my daughter,
56
231054
2105
"Słuchaj, moja córko,
04:09
you can lose everything you own in your life.
57
233159
3316
możesz stracić wszystko, co posiadasz.
04:12
Your money can be stolen. You can be forced to leave your home during a war.
58
236475
4205
Twoje pieniądze mogą zostać skradzione.
Możesz zostać zmuszona opuścić dom w czasie wojny.
Możesz zostać zmuszona opuścić dom w czasie wojny.
04:16
But the one thing that will always remain with you
59
240680
2781
Jedyna rzecz, która zawsze pozostanie
04:19
is what is here,
60
243461
3308
jest tutaj,
04:22
and if we have to sell our blood to pay your school fees,
61
246769
4916
i jeżeli będziemy musieli zapłacić krwią
za twoją szkołę,
za twoją szkołę,
04:27
we will.
62
251685
3221
to zapłacimy.
04:30
So do you still not want to continue?"
63
254906
5082
Wciąż chcesz zrezygnować?"
04:35
Today I am 22.
64
259988
3128
Dzisiaj mam 22 lata.
04:39
I was raised in a country that has been destroyed
65
263116
2770
Dorastałam w kraju, który został zniszczony
04:41
by decades of war.
66
265886
3170
przez dziesiątki lat wojny.
04:44
Fewer than six percent of women my age have made it beyond high school,
67
269056
5141
Mniej niż 6% kobiet w moim wieku
osiągnęło więcej niż średnie wykształcenie,
osiągnęło więcej niż średnie wykształcenie,
04:50
and had my family not been so committed to my education,
68
274197
2465
i gdyby nie poświecenie mojej rodziny
dla mojej edukacji,
dla mojej edukacji,
04:52
I would be one of them.
69
276662
2604
to byłabym jedną z wielu.
04:55
Instead, I stand here a proud graduate of Middlebury College.
70
279266
5315
Zamiast tego, stoję tutaj jako dumna absolwentka Middlebury College.
05:00
(Applause)
71
284581
10013
(Oklaski)
05:10
When I returned to Afghanistan, my grandfather,
72
294594
2948
Kiedy wróciłam do Afganistanu, mój dziadek,
05:13
the one exiled from his home for daring to educate his daughters,
73
297542
4579
ten, który został wygnany z domu, bo ośmielił się
edukować własne córki,
edukować własne córki,
05:18
was among the first to congratulate me.
74
302121
3494
był pośród pierwszych, którzy mi
gratulowali.
gratulowali.
05:21
He not only brags about my college degree,
75
305615
2630
Nie tylko rozpowiada o moim dyplomie,
05:24
but also that I was the first woman,
76
308245
2209
ale również i o tym, że byłam pierwszą kobietą,
05:26
and that I am the first woman
77
310454
1722
i że jestem pierwszą kobietą
05:28
to drive him through the streets of Kabul.
78
312176
3502
wożącą go samochodem ulicami Kabulu.
05:31
(Applause)
79
315678
5362
(Oklaski)
05:36
My family believes in me.
80
321040
2649
Moja rodzina wierzy we mnie.
05:39
I dream big, but my family dreams even bigger for me.
81
323689
4950
Mam duże marzenia,
ale moja rodzina ma jeszcze większe.
ale moja rodzina ma jeszcze większe.
05:44
That's why I am a global ambassador for 10x10,
82
328639
4467
Oto dlaczego jestem globalnym ambasadorem
dla 10x10,
dla 10x10,
05:49
a global campaign to educate women.
83
333106
2764
światowej kampanii kształcenia kobiet.
05:51
That's why I cofounded SOLA,
84
335870
2579
Właśnie dlatego współzałożyłam SOLA,
05:54
the first and perhaps only boarding school
85
338449
2467
pierwszą, i być może jedyną szkołę z internatem
05:56
for girls in Afghanistan,
86
340916
1729
dla dziewcząt w Afganistanie,
05:58
a country where it's still risky for girls to go to school.
87
342645
5637
w kraju, w którym dla dziewcząt chodzenie do szkoły wciąż wiąże się z zagrożeniem.
06:04
The exciting thing is that I see students at my school
88
348282
3765
Ekscytujący jest widok uczennic w mojej szkole,
06:07
with ambition grabbing at opportunity.
89
352047
5628
z ambicją chwytających się możliwości.
06:13
And I see their parents and their fathers
90
357675
2927
I widzę ich rodziców i ojców,
06:16
who, like my own, advocate for them,
91
360602
4578
którzy tak samo jak moi rodzice wspierają je,
06:21
despite and even in the face of daunting opposition.
92
365180
8932
pomimo i nawet w obliczu zastraszającego sprzeciwu.
06:30
Like Ahmed. That's not his real name,
93
374112
2706
Tak jak Ahmed. Nie jest to jego prawdziwe imię,
06:32
and I cannot show you his face,
94
376818
2628
i nie mogę pokazać jego twarzy,
06:35
but Ahmed is the father of one of my students.
95
379446
3645
ale Ahmed jest ojcem jednej z moich uczennic.
06:38
Less than a month ago, he and his daughter
96
383091
3836
Niecały miesiąc temu on i jego córka
06:42
were on their way from SOLA to their village,
97
386927
3334
wracali z SOLA do rodzinnej wioski,
06:46
and they literally missed being killed
98
390261
6493
i dosłownie uniknęli śmierci o włos
06:52
by a roadside bomb by minutes.
99
396754
4782
w wybuchu przydrożnej bomby, była to kwestia minut.
06:57
As he arrived home, the phone rang,
100
401536
3403
Kiedy przybyli do domu, zadzwonił telefon
07:00
a voice warning him
101
404939
2695
i głos ostrzegł ich,
07:03
that if he sent his daughter back to school,
102
407634
3395
że jeżeli wyśle córkę z powrotem do szkoły,
07:06
they would try again.
103
411029
2777
to spróbują ponownie ich zabić.
07:09
"Kill me now, if you wish," he said,
104
413806
3902
"Zabijcie mnie teraz, jeśli chcecie", powiedział,
07:13
"but I will not ruin my daughter's future
105
417708
3894
"ale ja nie zrujnuję przyszłości mojej córki
07:17
because of your old and backward ideas."
106
421602
4832
dla was i dla waszych starych, zacofanych idei."
07:22
What I've come to realize about Afghanistan,
107
426434
2369
Uświadomiłam sobie coś, co dotyczy Afganistanu,
07:24
and this is something that is often dismissed in the West,
108
428803
3520
a co jest często odrzucane przez Zachód:
07:28
that behind most of us who succeed
109
432323
3223
że za naszymi sukcesami
07:31
is a father who recognizes the value in his daughter
110
435546
7363
stoją przeważnie ojcowie, którzy uznają
wartość swych córek,
wartość swych córek,
07:38
and who sees that her success is his success.
111
442909
4627
i którzy postrzegają ich sukces jako sukces własny.
07:43
It's not to say that our mothers aren't key in our success.
112
447536
3938
To nie znaczy, że matki nie odgrywają roli
w naszym sukcesie.
w naszym sukcesie.
07:47
In fact, they're often the initial and convincing negotiators
113
451474
4536
W rzeczywistości często są one
inicjatorkami i przekonującymi negocjatorkami
inicjatorkami i przekonującymi negocjatorkami
07:51
of a bright future for their daughters,
114
456010
3340
jasnej przyszłości dla córek,
07:55
but in the context of a society like in Afghanistan,
115
459350
3411
ale w kontekście społeczeństwa takiego jak afgańskie,
07:58
we must have the support of men.
116
462761
3420
musimy mieć poparcie mężczyzn.
08:02
Under the Taliban, girls who went to school
117
466181
3550
Za Talibów dziewczęta chodzące do szkoły
08:05
numbered in the hundreds --
118
469731
1792
liczyły się w setkach,
08:07
remember, it was illegal.
119
471523
2338
pamiętajcie, to było nielegalne.
08:09
But today, more than three million girls are in school in Afghanistan.
120
473861
5492
Obecnie ponad 3 mln dziewcząt
uczęszcza do szkół w Afganistanie.
uczęszcza do szkół w Afganistanie.
08:15
(Applause)
121
479353
7247
(Oklaski)
08:22
Afghanistan looks so different from here in America.
122
486600
6151
Afganistan wygląda tak odmiennie stąd,
z perspektywy amerykańskiej.
z perspektywy amerykańskiej.
08:28
I find that Americans see the fragility in changes.
123
492751
4972
Sądzę, że Amerykanie postrzegają kruchość
wprowadzonych zmian.
wprowadzonych zmian.
08:33
I fear that these changes will not last
124
497723
3050
Boję się, że te zmiany nie przetrwają długo
08:36
much beyond the U.S. troops' withdrawal.
125
500773
4492
po wycofaniu się amerykańskich wojsk.
08:41
But when I am back in Afghanistan,
126
505265
3653
Ale kiedy jestem w Afganistanie,
08:44
when I see the students in my school
127
508918
4785
kiedy widzę uczennice w mojej szkole
08:49
and their parents who advocate for them,
128
513703
2640
i ich rodziców, którzy je wspierają,
08:52
who encourage them, I see a promising future
129
516343
4467
zachęcają, widzę obiecującą przyszłość
08:56
and lasting change.
130
520810
3300
i trwałą zmianę.
09:00
To me, Afghanistan is a country of hope and boundless possibilities,
131
524110
8467
Dla mnie Afganistan jest krajem nadziei
i nieograniczonych możliwości,
i nieograniczonych możliwości,
09:08
and every single day
132
532577
3412
i każdego dnia
09:11
the girls of SOLA remind me of that.
133
535989
3408
moje uczennice przypominają mi o tym.
09:15
Like me, they are dreaming big.
134
539397
3207
Mają, tak jak ja, wielkie marzenia.
09:18
Thank you.
135
542604
1711
Dziękuję.
09:20
(Applause)
136
544315
10877
(Oklaski).
ABOUT THE SPEAKER
Shabana Basij-Rasikh - EducatorShabana Basij-Rasikh helps girls and young women in Afghanistan get an education.
Why you should listen
Shabana Basij-Rasikh was born and raised in Kabul, Afghanistan. Under the Taliban, she dressed as a boy to escort her older sister to a secret school -- with dire consequences if they were caught. She attended a high school in America under the YES exchange program, and graduated from Middlebury College in Vermont. During college, she founded HELA, a nonprofit organization dedicated to empowering Afghan women through education. She also raised funds through foundations and public talks across the US to build a high school for girls in her ancestral village, and to build wells on the outskirts of Kabul to give communities access to clean drinking water.
An enthusiast of systemic change and community impact, Basij-Rasikh was selected as one of Glamour's Top 10 College Women of 2010, and was awarded the Vermont Campus Compact 2011 Kunin Public Award for outstanding public service, effective leadership and community-building. Now, Shabana has joined 10×10 as a Global Ambassador, supporting a global action campaign that links nonprofits, corporations, philanthropists, policy leaders, global influencers and grassroots activists in a movement to support girls’ education. She is managing director of SOLA (School of Leadership, Afghanistan), a nonprofit that helps exceptional young Afghan women access education worldwide and jobs back home.
Shabana Basij-Rasikh | Speaker | TED.com