ABOUT THE SPEAKER
Lesley Hazleton - Writer, psychologist
Writer, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect.

Why you should listen

Lesley Hazleton has traced the roots of conflict in several books, including compelling 'flesh-and-blood' biographies of Muhammad and Mary, and casts "an agnostic eye on politics, religion, and existence" on her blog, AccidentalTheologist.com.

Her newest book, Agnostic: A Spirited Manifesto, celebrates the agnostic stance as "rising above the flat two-dimensional line of belief/unbelief, creating new possibilities for how we think about being in the world." In it, she explores what we mean by the search for meaning, invokes the humbling perspective of infinity and reconsiders what we talk about when we talk about soul.

Hazleton's approach has been praised as "vital and mischievous" by the New York Times, and as "a positive orientation to life, one that embraces both science and mystery ... while remaining intimately grounded and engaged."

More profile about the speaker
Lesley Hazleton | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Lesley Hazleton: The doubt essential to faith

Lesley Hazleton: Wątpliwość jako istotna składowa część wiary

Filmed:
1,660,357 views

W trakcie pisania biografii Mahometa Lesley Hazleton zdała sobie z czegoś sprawę: według wczesnych relacji, tej nocy, gdy doznał objawienia Koranu, Mahomet zareagował z początku zwątpieniem, grozą a nawet strachem. To przeżycie stało się jednak podłożem jego wiary. Hazleton nawołuje do doceniania wątpliwości i zadawania pytań jako podstaw wiary, oraz do odrzucenia fundamentalizmów wszelkiej maści.
- Writer, psychologist
Writer, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
WritingPiśmie biographyBiografia is a strangedziwne thing to do.
0
496
5720
Pisanie biografii to specyficzne zajęcie.
00:18
It's a journeypodróż into the foreignobcy territoryterytorium
1
6216
2683
To wyprawa w nieznany teren
00:20
of somebodyktoś else'sw przeciwnym razie life,
2
8899
3196
życia innej osoby.
00:24
a journeypodróż, an explorationbadanie that can take you placesmiejsca
3
12095
2673
Ta podróż może zabrać cię w miejsca
00:26
you never dreamedśnić of going
4
14768
2271
zupełnie nieoczekiwane,
00:29
and still can't quitecałkiem believe you've been,
5
17039
2225
aż trudno potem wierzyć,
że się tam trafiło,
00:31
especiallyszczególnie if, like me, you're an agnosticniezależna od JewŻyd
6
19264
3728
zwłaszcza Żydówce-agnostyczce,
00:34
and the life you've been exploringodkrywanie
7
22992
1825
takiej jak ja,
00:36
is that of MuhammadMuhammad.
8
24817
4832
badającej życie Mahometa.
00:41
FivePięć yearslat agotemu, for instanceinstancja,
9
29649
2431
Przykładowo 5 lat temu
00:44
I founduznany myselfsiebie wakingBudzenie eachkażdy morningranek in mistymglisty SeattleSeattle
10
32080
3268
budziłam się codziennie w mglistym Seattle
00:47
to what I knewwiedziałem was an impossibleniemożliwy questionpytanie:
11
35348
3483
z niepokojącym pytaniem:
00:50
What actuallytak właściwie happenedstało się
12
38831
3218
co właściwie wydarzyło się
00:54
one desertpustynia night,
13
42049
1439
pewnej nocy na pustyni,
00:55
halfpół the worldświat and almostprawie halfpół of historyhistoria away?
14
43488
3594
dawno temu, bardzo daleko stąd?
00:59
What happenedstało się, that is,
15
47082
1720
To jest,
01:00
on the night in the yearrok 610
16
48802
2318
tej nocy w 610 r.,
01:03
when MuhammadMuhammad receivedOdebrane the first revelationobjawienie of the KoranKoran
17
51120
3851
kiedy Mahometowi objawił się Koran,
01:06
on a mountainGóra just outsidena zewnątrz MeccaMekka?
18
54971
4077
na górze niedaleko Mekki.
01:11
This is the corerdzeń mysticalmistyczne momentza chwilę of IslamIslam,
19
59048
4605
To główny mistyczny moment Islamu
01:15
and as suchtaki, of coursekurs,
20
63653
1366
i jako taki,
01:17
it defieswyzywa empiricalempiryczne analysisanaliza.
21
65019
3076
wychodzi poza empiryczne poznanie.
01:20
YetJeszcze the questionpytanie wouldn'tnie let go of me.
22
68095
4105
Jednak to pytanie nie dawało mi spokoju.
01:24
I was fullycałkowicie awareświadomy that for someonektoś as secularświecka as I am,
23
72200
3184
Wiedziałam, że u osoby świeckiej
01:27
just askingpytając it could be seenwidziany
24
75384
1879
pytanie o to może być postrzegane
01:29
as pureczysty chutzpahbezczelności.
25
77263
3260
jako kompletna bezczelność.
01:32
(LaughterŚmiech)
26
80523
2682
(Śmiech)
01:35
And I pleadpowoływać się na guiltywinny as chargednaładowany,
27
83205
2611
Przyznaję się do winy,
01:37
because all explorationbadanie, physicalfizyczny or intellectualintelektualny,
28
85816
4031
bo wszelkie badania,
fizyczne czy intelektualne,
01:41
is inevitablynieuchronnie in some sensesens an actdziałać of transgressionprzestępstwo,
29
89847
3877
są nieuchronnie pewnym wykroczeniem,
01:45
of crossingprzejście boundariesGranic.
30
93724
3397
przekroczeniem granic.
01:49
Still, some boundariesGranic are largerwiększy than othersinni.
31
97121
6015
Niektóre granice są większe niż inne.
01:55
So a humanczłowiek encounteringnapotykają the divineBoski,
32
103136
2920
Bezpośrednia styczność z Bogiem,
01:58
as MuslimsMuzułmanie believe MuhammadMuhammad did,
33
106056
3122
co, według muzułmanów, spotkało Mahometa,
02:01
to the rationalistRacjonalista, this is a mattermateria not of factfakt
34
109178
2841
dla racjonalisty nie jest faktem,
02:04
but of wishfulpragnący fictionfikcja,
35
112019
1757
tylko raczej fikcją życzeniową.
02:05
and like all of us, I like to think of myselfsiebie as rationalracjonalny.
36
113776
3938
Jak wszyscy tutaj,
uważam się za racjonalistkę.
02:09
WhichCo mightmoc be why when I lookedspojrzał at the earliestnajwcześniej accountskonta
37
117714
2884
Dlatego w najwcześniejszych relacjach
02:12
we have of that night,
38
120598
1777
z tamtej nocy,
02:14
what struckpowalony me even more than what happenedstało się
39
122375
2819
uderzyło mnie najmocniej nie to,
co się stało,
02:17
was what did not happenzdarzyć.
40
125194
5522
ale co się nie stało.
02:22
MuhammadMuhammad did not come floatingRuchomy off the mountainGóra
41
130716
3152
Mahomet nie sfrunął z góry,
02:25
as thoughchociaż walkingpieszy on airpowietrze.
42
133868
2950
unosząc się nad ziemią.
02:28
He did not runbiegać down shoutingrozkrzyczany, "HallelujahAlleluja!"
43
136818
2474
Nie zbiegł krzycząc "Alleluja!",
02:31
and "BlessBłogosławi the LordPan!"
44
139292
2360
czy "Błogosławcie Pana!".
02:33
He did not radiateemitować lightlekki and joyradość.
45
141652
3728
Nie promieniował radością i światłem.
02:37
There were no choirschóry of angelsAnioły,
46
145380
1579
Nie było śpiewających zastępów anielskich,
02:38
no musicmuzyka of the spheressfery, no elationpodniecenie, no ecstasyekstaza,
47
146959
3300
muzyki sfer, euforii czy ekstazy.
02:42
no goldenzłoty auraaura surroundingotaczający him,
48
150259
3662
Brakowało złotej poświaty,
02:45
no sensesens of an absoluteabsolutny, fore-ordainedwyświęcony w przód rolerola
49
153921
4142
brakowało poczucia absolutu,
02:50
as the messengerPosłaniec of God.
50
158063
3076
z góry wyświęconej roli posłańca Boga.
02:53
That is, he did noneŻaden of the things
51
161139
2955
Nie uczynił nic,
02:56
that mightmoc make it easyłatwo to crypłakać foulfaul,
52
164094
2754
co ułatwiłoby nazwanie go oszustem,
02:58
to put down the wholecały storyfabuła as a piouspobożny fablebajka.
53
166848
5147
albo wywołało zlekceważenie
dla pobożnej opowiastki.
03:03
QuiteDość the contraryprzeciwnie.
54
171995
2832
Wręcz przeciwnie.
03:06
In his ownwłasny reportedzgłaszane wordssłowa,
55
174827
3745
Z jego własnych relacji okazuje się,
03:10
he was convincedprzekonany at first
56
178572
2377
że z początku był przekonany,
03:12
that what had happenedstało się couldn'tnie mógł have been realreal.
57
180949
5281
że wydarzenie nie mogło być prawdziwe.
03:18
At bestNajlepiej, he thought, it had to have been a hallucinationhalucynacja --
58
186230
2712
Sądził, że w najlepszym przypadku to złuda,
03:20
a tricksztuczka of the eyeoko or the earucho, perhapsmoże,
59
188942
1809
omamy wzroku czy słuchu,
03:22
or his ownwłasny mindumysł workingpracujący againstprzeciwko him.
60
190751
2175
a może podstęp własnego umysłu.
03:24
At worstnajgorszy, possessionposiadanie --
61
192926
2177
W najgorszym razie obawiał się opętania
03:27
that he'don by been seizedzajęte by an evilzło jinndżiny,
62
195103
2289
przez złego dżina,
03:29
a spiritduch out to deceiveoszukać him,
63
197392
1791
który chciał go oszukać,
03:31
even to crushCrush the life out of him.
64
199183
3009
a nawet wyssać z niego życie.
03:34
In factfakt, he was so sure that he could only be majnunmajnun,
65
202192
3024
Był tak pewien majnun ,
03:37
possessedopętany by a jinndżiny,
66
205216
1628
czyli opętania przez dżina,
03:38
that when he founduznany himselfsamego siebie still aliveżywy,
67
206844
2112
że kiedy zorientował się, że żyje,
03:40
his first impulseimpuls was to finishkoniec the jobpraca himselfsamego siebie,
68
208956
4849
z początku chciał skończyć ze sobą,
03:45
to leapskok off the highestnajwyższy cliffUrwisko
69
213805
2203
rzucić się z najwyższego klifu,
03:48
and escapeucieczka the terrorterror of what he'don by experienceddoświadczony
70
216008
4118
uciec przed przerażeniem,
którego doświadczył,
03:52
by puttingwprowadzenie an endkoniec to all experiencedoświadczenie.
71
220126
7102
przez położenie kresu
wszelkim doświadczeniom.
03:59
So the man who fleduciekł down the mountainGóra that night
72
227228
2920
Człowiek, który zbiegl tamtej nocy z góry
04:02
trembleddrżał not with joyradość
73
230148
2451
drżał nie z radości,
04:04
but with a starkStark, primordialpierwotny fearstrach.
74
232599
4720
ale z czystego, pierwotnego strachu.
04:09
He was overwhelmedprzytłoczony not with convictionwyroku skazującego, but by doubtwątpić.
75
237319
5920
Przytłaczało go nie przekonanie,
ale zwątpienie.
04:15
And that panickedwpadł w panikę disorientationdezorientacja,
76
243239
2801
Panika i dezorientacja,
04:18
that sunderingrozdarcie of everything familiarznajomy,
77
246040
2879
rozerwanie na kawałki wszystkiego, co znane,
04:20
that dauntingzniechęcające awarenessświadomość of something
78
248919
3668
zastraszająca świadomość czegoś
04:24
beyondpoza humanczłowiek comprehensionze zrozumieniem,
79
252603
2909
poza ludzkim pojęciem,
04:27
can only be callednazywa a terriblestraszny aweAWE.
80
255512
6575
można nazwać tylko trwogą.
04:34
This mightmoc be somewhatnieco difficulttrudny to graspchwycić
81
262087
3214
Może ciężko to zrozumieć,
04:37
now that we use the wordsłowo "awesomeniesamowite"
82
265301
2538
w czasach, w których "zatrważająco dobry"
04:39
to describeopisać a newNowy appaplikacja or a viralwirusowe videowideo.
83
267839
4179
może być chwytliwy filmik czy nowa aplikacja.
04:44
With the exceptionwyjątek perhapsmoże of a massivemasywny earthquaketrzęsienie ziemi,
84
272018
3205
Z wyjątkiem wielkich trzęsień ziemi,
04:47
we're protectedchroniony from realreal aweAWE.
85
275223
2648
mało co napełnia nas dziś trwogą.
04:49
We closeblisko the doorsdrzwi and hunkerhunker down,
86
277871
1888
Zamykamy drzwi, chowając się,
04:51
convincedprzekonany that we're in controlkontrola,
87
279759
2546
przekonani, że mamy wszystko pod kontrolą,
04:54
or, at leastnajmniej, hopingmieć nadzieję for controlkontrola.
88
282305
3022
albo taką żywiąc nadzieję.
04:57
We do our bestNajlepiej to ignoreignorować the factfakt that
89
285327
1908
Z całych sił ignorujemy fakt,
04:59
we don't always have it,
90
287235
2061
że nie zawsze ją mamy.
05:01
and that not everything can be explainedwyjaśnione.
91
289296
2757
Nie wszystko da się wytłumaczyć.
05:04
YetJeszcze whetherczy you're a rationalistRacjonalista or a mysticMystic,
92
292053
4162
Czy jesteś racjonalistą czy mistykiem,
05:08
whetherczy you think the wordssłowa MuhammadMuhammad heardsłyszał that night
93
296215
2695
czy uważasz, że słowa
usłyszane przez Mahometa
05:10
cameoprawa ołowiana witrażu from insidewewnątrz himselfsamego siebie or from outsidena zewnątrz,
94
298910
4264
pochodziły ze środka czy z zewnątrz,
05:15
what's clearjasny is that he did experiencedoświadczenie them,
95
303174
4704
jasne jest, że doświadczył ich
05:19
and that he did so with a forcesiła that would shatterShatter
96
307878
2436
i to z taką mocą, która roztrzaskała
05:22
his sensesens of himselfsamego siebie and his worldświat
97
310314
2321
jego poczucie siebie i świata.
05:24
and transformprzekształcać this otherwisew przeciwnym razie modestskromny man
98
312635
3140
Skromny dotąd człowiek zmienił się
05:27
into a radicalrodnik advocaterzecznik for socialspołeczny and economicgospodarczy justicesprawiedliwość.
99
315775
6693
w radykalnego krzewiciela
społecznej i gospodarczej sprawiedliwości.
05:34
FearStrach przed was the only saneprzy zdrowych zmysłach responseodpowiedź,
100
322468
5242
Strach był jedyną zdrową odpowiedzią,
05:39
the only humanczłowiek responseodpowiedź.
101
327710
5024
jedyną ludzką odpowiedzią.
05:44
Too humanczłowiek for some,
102
332734
2508
Zbyt ludzką dla niektórych.
05:47
like conservativekonserwatywny MuslimMuzułmanin theologiansteologów who maintainutrzymać that
103
335242
2733
Według konserwatywnych
muzułmańskich teologów uważa,
05:49
the accountkonto of his wantingbrakujący to killzabić himselfsamego siebie
104
337975
1867
że o jego myślach samobójczych
05:51
shouldn'tnie powinien even be mentionedwzmiankowany, despitepomimo the factfakt
105
339842
2438
nie powinno się mówić,
05:54
that it's in the earliestnajwcześniej IslamicIslamska biographiesBiografie.
106
342280
4454
choć piszą o nich
najwcześniejsze islamskie biografie.
05:58
They insistdomagać się that he never doubtedzwątpiłem
107
346734
2791
Teolodzy utrzymują, że nie zwątpił
06:01
for even a singlepojedynczy momentza chwilę, let alonesam despairedzrozpaczeni.
108
349525
6610
nawet na moment, a co dopiero rozpaczał.
06:08
DemandingWymagających perfectiondoskonałość, they refuseodmówić to toleratetolerować
109
356135
3837
Oczekując doskonałości, odrzucają tolerancję
06:11
humanczłowiek imperfectionniedoskonałości.
110
359972
4719
ludzkiej niedoskonałości.
06:16
YetJeszcze what, exactlydokładnie, is imperfectniedoskonały about doubtwątpić?
111
364691
7195
Ale co jest niedoskonałego w zwątpieniu?
06:23
As I readczytać those earlywcześnie accountskonta, I realizedrealizowany it was
112
371886
2974
Czytając najwcześniejsze relacje, zrozumiałam,
06:26
preciselydokładnie Muhammad'sMahometa doubtwątpić that broughtprzyniósł him aliveżywy for me,
113
374860
3810
że to właśnie zwątpienie Mahometa
pozwoliło mi go poznać,
06:30
that alloweddozwolony me to beginzaczynać to see him in fullpełny,
114
378670
2397
zobaczyć w całości,
06:33
to accordporozumienie him the integrityintegralność of realityrzeczywistość.
115
381067
3586
dodać mu rzeczywistego wymiaru.
06:36
And the more I thought about it,
116
384653
2169
Im więcej myślałam o tym,
06:38
the more it madezrobiony sensesens that he doubtedzwątpiłem,
117
386822
3017
tym więcej dostrzegałam sensu
w jego zwątpieniu,
06:41
because doubtwątpić is essentialistotny to faithwiara.
118
389839
6583
bo zwątpienie jest podstawą wiary.
06:48
If this seemswydaje się a startlingzaskakujące ideapomysł at first,
119
396422
2880
Jeżeli wydaje się to zaskakujące,
06:51
considerrozważać that doubtwątpić, as GrahamGraham GreeneGreene oncepewnego razu put it,
120
399302
3661
rozpatrz zwątpienie
w ujęciu Grahama Greene'a,
06:54
is the heartserce of the mattermateria.
121
402963
3835
jako sedno problemu.
06:58
AbolishZniesienie all doubtwątpić, and what's left is not faithwiara,
122
406798
4405
Usunięcie zwątpienia nie daje wiary,
07:03
but absoluteabsolutny, heartlessbez serca convictionwyroku skazującego.
123
411203
5243
tylko bezkresne, nieczułe przekonanie.
07:08
You're certainpewny that you possessposiadać the TruthPrawda --
124
416446
3871
Jesteś pewien, że władasz Prawdą,
07:12
inevitablynieuchronnie offeredoferowany with an impliedukryty uppercasewielkie litery T --
125
420317
4291
zawsze pisaną przez duże P,
07:16
and this certaintypewność quicklyszybko devolvesnakładanych
126
424608
2558
a pewność ta szybko zmienia się
07:19
into dogmatismdogmatyzmu and righteousnesssprawiedliwość,
127
427166
3512
w dogmatyzm i przekonanie
o własnej prawości,
07:22
by whichktóry I mean a demonstrativepoglądowe, overweeningzadufany prideduma
128
430678
4103
przez co rozumiem nieokiełznaną, butną dumę
07:26
in beingistota so very right,
129
434781
3788
z własnej absolutnej słuszności.
07:30
in shortkrótki, the arrogancearogancja of fundamentalismfundamentalizm.
130
438569
7888
Jednym słowem - fundamentalizm.
07:38
It has to be one of the multiplewielokrotność ironiesironii of historyhistoria
131
446457
4476
To chyba jedna z częstych ironii losu,
07:42
that a favoriteulubiony expletivedopełniający of MuslimMuzułmanin fundamentalistsfundamentaliści
132
450933
3058
że ulubioną inwektywą
muzułmańskich fundamentalistów
07:45
is the samepodobnie one oncepewnego razu used by the ChristianChrześcijańskie fundamentalistsfundamentaliści
133
453991
3191
jest stare określenie używane
przez chrześcijańskich fundamentalistów,
07:49
knownznany as CrusadersKrzyżowców:
134
457182
2812
znanych jako krzyżowcy.
07:51
"infidelniewiernym," from the LatinŁaciński for "faithlessFaithless."
135
459994
5225
"Niewierny", który wziął się od "braku wiary".
07:57
DoublyPodwójnie ironicironiczny, in this casewalizka, because theirich absolutismAbsolutyzm
136
465219
4339
To podwójnie paradoksalne, bo ich absolutyzm
08:01
is in factfakt the oppositenaprzeciwko of faithwiara.
137
469558
4465
jest odwrotnością wiary.
08:06
In effectefekt, they are the infidelsniewiernych.
138
474023
5959
W rezultacie to oni są niewierni.
08:11
Like fundamentalistsfundamentaliści of all religiousreligijny stripespaski,
139
479982
2827
Jak wszyscy fundamentaliści,
08:14
they have no questionspytania, only answersodpowiedzi.
140
482809
3845
nie mają pytań - jedynie odpowiedzi.
08:18
They founduznany the perfectidealny antidoteantidotum to thought
141
486654
2792
Wynaleźli idealną odtrutkę na myślenie,
08:21
and the idealideał refugeschronienia of the hardciężko demandswymagania of realreal faithwiara.
142
489446
3771
schronienie przed twardymi wymogami
prawdziwej wiary.
08:25
They don't have to struggleborykać się for it like JacobJakub
143
493217
1949
Nie muszą podejmować walki,
08:27
wrestlingzapasy throughprzez the night with the angelAnioł,
144
495166
2050
jak Jakub z aniołem,
08:29
or like JesusJezusa in his 40 daysdni and nightsnoce in the wildernesspustynia,
145
497216
3158
Jezus przez 40 dni i nocy na pustyni,
08:32
or like MuhammadMuhammad, not only that night on the mountainGóra,
146
500374
3202
czy Mahomet - nie tylko tej nocy na górze,
08:35
but throughoutpoprzez his yearslat as a prophetProrok,
147
503576
2494
lecz przez całe lata jako prorok,
08:38
with the KoranKoran constantlystale urgingwzywając him not to despairrozpacz,
148
506070
4184
z Koranem jako ochroną przed rozpaczą.
08:42
and condemningpotępiając those who mostwiększość loudlygłośno proclaimgłosić
149
510254
3288
Mahomet potępiał pieniaczy twierdzących,
08:45
that they know everything there is to know
150
513542
3797
że posiedli całą wiedzę,
08:49
and that they and they alonesam are right.
151
517339
6894
i że tylko oni znają prawdę.
08:56
And yetjeszcze we, the vastogromny and still fardaleko too silentcichy majoritywiększość,
152
524233
7413
Mimo to my,
przeważająca ale za cicha większość,
09:03
have cededoddał the publicpubliczny arenaarena to this extremistekstremistycznych minoritymniejszościowych.
153
531646
5769
ustąpiliśmy wyrażanie opinii
ekstremalnej mniejszości.
09:09
We'veMamy alloweddozwolony JudaismJudaizm to be claimedtwierdził
154
537415
2493
Dopuściliśmy do zawłaszczenia judaizmu
09:11
by violentlygwałtownie messianicmesjańskiej WestWest BankBank settlersosadników,
155
539908
3871
przez opętanych mesjanizmem
osadników Zachodniego Brzegu,
09:15
ChristianityChrześcijaństwo by homophobichomofobii hypocritesobłudnicy
156
543779
2947
chrześcijaństwa przez
homofobicznych hipokrytów
09:18
and misogynisticmisogynistic bigotsbigotów,
157
546726
2520
i uprzedzonych do kobiet pobożnisiów;
09:21
IslamIslam by suicidesamobójstwo bombersbombowce.
158
549246
4959
islamu przez zamachowców samobójców.
09:26
And we'vemamy alloweddozwolony ourselvesmy sami to be blindedzaślepieni to the factfakt that
159
554205
2771
Ignorujemy, że wojująca ekstrema,
09:28
no mattermateria whetherczy they claimroszczenie to be ChristiansChrześcijanie,
160
556976
2192
podająca się czy to za chrześcijaństwo,
09:31
JewsŻydzi or MuslimsMuzułmanie,
161
559168
1615
czy judaizm czy islam,
09:32
militantbojowników extremistsekstremiści are noneŻaden of the abovepowyżej.
162
560783
5655
nie należy do żadnego z tych wyznań.
09:38
They're a cultkult all theirich ownwłasny, bloodkrew brothersbracia
163
566438
5614
Są kultem samym w sobie, braterstwem krwi,
09:44
steepedpogrążony in other people'sludzie bloodkrew.
164
572052
5494
przesiąkniętym cudzą krwią.
09:49
This isn't faithwiara.
165
577546
2202
To nie wiara.
09:51
It's fanaticismfanatyzm, and we have to stop confusingmylące the two.
166
579748
5162
To fanatyzm. Musimy zacząć je rozróżniać.
09:56
We have to recognizerozpoznać that realreal faithwiara has no easyłatwo answersodpowiedzi.
167
584910
5022
Prawdziwa wiara
nie ma prostych odpowiedzi.
10:01
It's difficulttrudny and stubbornuparty.
168
589932
4078
Jest trudna i uparta.
10:06
It involvesobejmuje an ongoingtrwający struggleborykać się,
169
594010
2238
Łączy się z nieustannym zmaganiem,
10:08
a continualnieustanny questioningpytający of what we think we know,
170
596248
3054
wiecznym kwestionowaniem własnej wiedzy,
10:11
a wrestlingzapasy with issuesproblemy and ideaspomysły.
171
599302
2565
zmaganiem z problemami i pomysłami.
10:13
It goesidzie handdłoń in handdłoń with doubtwątpić,
172
601867
3300
Idzie w parze ze zwątpieniem,
10:17
in a never-endingnigdy się nie kończy conversationrozmowa with it,
173
605167
3077
w ciągłym dialogu,
10:20
and sometimesczasami in consciousprzytomny defianceDefiance of it.
174
608244
6395
a czasem ze świadomym buntem.
10:26
And this consciousprzytomny defianceDefiance is why I, as an agnosticniezależna od,
175
614639
5048
Świadome nieposłuszeństwo pozwoliło mi,
jako agnostyczce,
10:31
can still have faithwiara.
176
619687
4141
zachować wiarę.
10:35
I have faithwiara, for instanceinstancja, that peacepokój in the MiddleŚrodkowy EastWschód
177
623828
2988
Nadal wierzę, że pokój na Bliskim Wschodzie
10:38
is possiblemożliwy despitepomimo the ever-accumulatingkiedykolwiek zbierającą massmasa of evidencedowód
178
626816
4310
jest osiągalny, wbrew coraz to nowym dowodom
10:43
to the contraryprzeciwnie.
179
631126
3161
na coś wręcz przeciwnego.
10:46
I'm not convincedprzekonany of this.
180
634287
2372
Nie jestem o tym przekonana.
10:48
I can hardlyledwie say I believe it.
181
636659
2124
Ciężko powiedzieć, że w to wierzę.
10:50
I can only have faithwiara in it,
182
638783
1942
Mogę jedynie pokładać w tym nadzieję
10:52
commitpopełnić myselfsiebie, that is, to the ideapomysł of it,
183
640725
4018
i poświęcić się temu.
10:56
and I do this preciselydokładnie because of the temptationpokusa
184
644743
3001
Robię to właśnie z powodu pokusy,
10:59
to throwrzucać up my handsręce in resignationRezygnacja
185
647744
2000
żeby załamać ręce
11:01
and retreatrekolekcje into silencecisza.
186
649744
3521
i wycofać się w milczenie.
11:05
Because despairrozpacz is self-fulfillingsamospełniające.
187
653265
4681
Rozpacz spełnia się sama.
11:09
If we call something impossibleniemożliwy,
188
657946
2320
Jeżeli mówimy, że coś jest niemożliwe,
11:12
we actdziałać in suchtaki a way that we make it so.
189
660266
3768
nasze działanie sprawi, że tak właśnie będzie.
11:16
And I, for one, refuseodmówić to liverelacja na żywo that way.
190
664034
5933
Ze swej strony nie zgadzam się tak żyć.
11:21
In factfakt, mostwiększość of us do,
191
669967
2299
W gruncie rzeczy, większość z was też.
11:24
whetherczy we're atheistateista or theistteista
192
672266
3576
Nieważne czy jesteście teistami czy ateistami,
11:27
or anywheregdziekolwiek in betweenpomiędzy or beyondpoza, for that mattermateria,
193
675842
3940
czymś pomiędzy czy poza,
11:31
what drivesdyski us is that, despitepomimo our doubtswątpienie
194
679782
4316
to, co nas prowadzi mimo zwątpienia
11:36
and even because of our doubtswątpienie,
195
684098
2328
i dzięki zwątpieniu,
11:38
we rejectodrzucić the nihilismnihilizm of despairrozpacz.
196
686426
4472
to odrzucenie nihilizmu rozpaczy.
11:42
We insistdomagać się on faithwiara in the futureprzyszłość
197
690898
3233
Domagamy się wiary w przyszłość,
11:46
and in eachkażdy other.
198
694131
4738
jak i w siebie nawzajem.
11:50
Call this naivenaiwny if you like.
199
698869
3501
Uznajcie to za naiwność
11:54
Call it impossiblyniemożliwie idealisticidealistyczny if you mustmusi.
200
702370
3097
lub nieosiągalny ideał.
11:57
But one thing is sure:
201
705467
2428
Jedno jest pewne.
11:59
Call it humanczłowiek.
202
707895
3466
To ludzkie.
12:03
Could MuhammadMuhammad have so radicallyradykalnie changedzmienione his worldświat
203
711361
3035
Czy Mahomet mógłby radykalnie odmienić świat
12:06
withoutbez suchtaki faithwiara, withoutbez the refusalodmowy
204
714396
2852
bez pomocy wiary?
12:09
to cedecede to the arrogancearogancja of closed-mindedwąskiego myślenia certaintypewność?
205
717248
4716
Bez odrzucenia aroganckiej pewności
zamkniętego umysłu?
12:13
I think not.
206
721964
3266
Nie sądzę.
12:17
After keepingkonserwacja companyfirma with him as a writerpisarz
207
725230
2043
Po 5-letnim podążaniu jego śladami
12:19
for the pastprzeszłość fivepięć yearslat, I can't see
208
727273
3300
jako pisarka jestem pewna,
12:22
that he'don by be anything but utterlycałkowicie outragedoburzony
209
730573
5103
że byłby oburzony
12:27
at the militantbojowników fundamentalistsfundamentaliści who claimroszczenie to speakmówić
210
735676
3147
na fundamentalistów-bojowników utrzymujących,
12:30
and actdziałać in his nameNazwa in the MiddleŚrodkowy EastWschód and elsewheregdzie indziej todaydzisiaj.
211
738823
5469
że działają i mówią w jego imieniu,
na Bliskim Wschodzie, czy gdzie indziej.
12:36
He'dTo on be appalledprzerażony at the repressionrepresji of halfpół the populationpopulacja
212
744292
4290
Byłby zbulwersowany uciskiem połowy populacji
12:40
because of theirich genderpłeć.
213
748582
2998
z powodu płci.
12:43
He'dTo on be tornrozdarty apartniezależnie by the bittergorzki divisivenesspodziały of sectarianismsekciarstwo.
214
751580
7981
Byłby rozdarty podziałami na sekty.
12:51
He'dTo on call out terrorismterroryzm for what it is,
215
759561
2706
Nazwałby terroryzm po imieniu:
12:54
not only criminalkryminalista but an obsceneobsceniczne travestyparodia
216
762267
4744
zbrodniczą i ohydną trawestacją
12:59
of everything he believeduwierzyli in and struggledwalczyli for.
217
767011
4905
wszystkiego, w co wierzył i o co walczył.
13:03
He'dTo on say what the KoranKoran saysmówi: AnyoneKtoś who takes a life
218
771916
5269
Powiedziałby zgodnie z Koranem:
"Kto zabił człowieka,
13:09
takes the life of all humanityludzkość.
219
777185
3201
czyni tak, jakby zabił wszystkich ludzi".
13:12
AnyoneKtoś who saveszapisuje a life, saveszapisuje the life of all humanityludzkość.
220
780386
7196
"Kto przywraca do życia człowieka, czyni tak,
jakby przywracał do życia wszystkich ludzi".
13:19
And he'don by commitpopełnić himselfsamego siebie fullycałkowicie
221
787582
3070
Całkowicie poświęciłby się
13:22
to the hardciężko and thornykolczaste processproces of makingzrobienie peacepokój.
222
790652
7020
trudnej walce na rzecz pokoju.
13:29
Thank you.
223
797672
1435
Dziękuję.
13:31
(ApplauseAplauz)
224
799107
4399
(Brawa)
13:35
Thank you. (ApplauseAplauz)
225
803506
4000
Dziękuję. (Brawa)
Translated by Mikołaj Masłyk
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Lesley Hazleton - Writer, psychologist
Writer, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect.

Why you should listen

Lesley Hazleton has traced the roots of conflict in several books, including compelling 'flesh-and-blood' biographies of Muhammad and Mary, and casts "an agnostic eye on politics, religion, and existence" on her blog, AccidentalTheologist.com.

Her newest book, Agnostic: A Spirited Manifesto, celebrates the agnostic stance as "rising above the flat two-dimensional line of belief/unbelief, creating new possibilities for how we think about being in the world." In it, she explores what we mean by the search for meaning, invokes the humbling perspective of infinity and reconsiders what we talk about when we talk about soul.

Hazleton's approach has been praised as "vital and mischievous" by the New York Times, and as "a positive orientation to life, one that embraces both science and mystery ... while remaining intimately grounded and engaged."

More profile about the speaker
Lesley Hazleton | Speaker | TED.com