ABOUT THE SPEAKER
Eric X. Li - Investor and political scientist
A venture capitalist and political scientist, Eric X Li argues that the universality claim of Western democratic systems is going to be "morally challenged" by China.

Why you should listen

A well-connected venture capitalist in Shanghai, where he was born, Eric X. Li studied in America (and even worked for Ross Perot's 1992 presidential campaign) before returning home, where he started doubting the idea that China's progress could only follow the path of the West's free-market principles.
 
In a much-discussed op-ed he wrote for the New York Times in February 2012 and in other writings, he has put forth the idea that China needed a different development framework, around a different idea of modernity. The Chinese system, he says, is meritocratic, highly adaptable despite the one-party rule, long term-oriented, pragmatic and non-individualistic. As he writes: "The Chinese political system ... comes close to the best formula for governing a large country: meritocracy at the top, democracy at the bottom, with room for experimentation in between.
 
While some criticize him as a cheerleader of the Chinese government and a champion of Chinese exceptionalism, Li is comfortable in the role of provocateur. He is the founder of Chengwei Capital in Shanghai, serves on the board of directors of China Europe International Business School (CEIBS) and is a Fellow of the Aspen Institute.

More profile about the speaker
Eric X. Li | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2013

Eric X. Li: A tale of two political systems

Eric X. Li: Bajka o dwóch systemach politycznych

Filmed:
2,924,150 views

Standardowym założeniem na Zachodzie jest: w miarę rozwoju społeczeństwo staje się kapitalistyczną, wielopartyjną demokracją. Prawda? Eric X. Li, chiński inwestor i politolog, pozwala sobie na inne zdanie. W tym prowokacyjnym, przesuwającym granice wystąpieniu, prosi słuchaczy o dopuszczenie do siebie myśli, że jest więcej niż jeden sposób na skuteczne rządzenie współczesnym narodem. (Obecny prezydent Chin, Xi Jinping, jest synem Xi Zhongxuna, wicepremiera Chin w latach 1959-1962 - przypis tłumacza)
- Investor and political scientist
A venture capitalist and political scientist, Eric X Li argues that the universality claim of Western democratic systems is going to be "morally challenged" by China. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Good morningranek.
0
973
1095
Dzień dobry.
00:14
My nameNazwa is EricEric LiLi, and I was bornurodzony here.
1
2068
5026
Nazywam się Eric Li
i urodziłem się tutaj.
00:19
But no, I wasn'tnie było bornurodzony there.
2
7094
2709
Nie, nie tam.
00:21
This was where I was bornurodzony:
3
9803
2532
Oto gdzie się urodziłem:
00:24
ShanghaiShanghai, at the heightwysokość of the CulturalKulturalnych RevolutionRewolucja.
4
12335
3973
Szangaj, w szczytowym okresie
Rewolucji Kulturalnej.
00:28
My grandmotherbabcia tellsmówi me that she heardsłyszał
5
16308
1625
Babcia opowiadała, że moim pierwszym krzykom
00:29
the sounddźwięk of gunfireobstrzał alongwzdłuż with my first crieskrzyki.
6
17933
3222
wtórowały odgłosy strzelaniny.
00:33
When I was growingrozwój up, I was told a storyfabuła
7
21155
3755
Gdy dorastałem, opowiedziano mi historię,
00:36
that explainedwyjaśnione all I ever neededpotrzebne to know about humanityludzkość.
8
24910
3605
która wyjaśniła mi wszystko,
co powinienem wiedzieć o ludzkości.
00:40
It wentposzedł like this.
9
28515
1439
Brzmiała tak.
00:41
All humanczłowiek societiesspołeczeństwa developrozwijać in linearliniowy progressionpostęp,
10
29954
3258
Wszystkie społeczeństwa rozwijają się liniowo,
00:45
beginningpoczątek with primitiveprymitywny societyspołeczeństwo, then slaveniewolnik societyspołeczeństwo,
11
33212
3592
począwszy od prymitywnego społeczeństwa,
poprzez niewolnictwo,
00:48
feudalismfeudalizm, capitalismkapitalizm, socialismsocjalizm,
12
36804
3031
feudalizm, kapitalizm, socjalizm,
00:51
and finallywreszcie, guessodgadnąć where we endkoniec up?
13
39835
2344
aż do - zgadnijcie, dokąd to zmierza?
00:54
CommunismKomunizm!
14
42179
3124
Do komunizmu!
00:57
SoonerPrędzej or laterpóźniej, all of humanityludzkość,
15
45303
3712
Prędzej czy później cała ludzkość,
01:01
regardlessbez względu of culturekultura, languagejęzyk, nationalityNarodowość,
16
49015
2766
niezależnie od kultury, języka, narodowości,
01:03
will arriveprzyjechać at this finalfinał stageetap
17
51781
2456
dotrze do tej fazy końcowej
01:06
of politicalpolityczny and socialspołeczny developmentrozwój.
18
54237
2433
politycznego i społecznego rozwoju.
01:08
The entireCały world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy peoplesnarody will be unifiedujednolicony
19
56670
2256
Ludzkość całego świata połączy się
01:10
in this paradiseraj on EarthZiemia
20
58926
2264
w tym raju na ziemi
01:13
and liverelacja na żywo happilySzczęśliwie ever after.
21
61190
2768
i będzie żyła długo i szczęśliwie.
01:15
But before we get there, we're engagedzaręczony
22
63958
2287
Zanim tam dotrzemy, jesteśmy uwikłani
01:18
in a struggleborykać się betweenpomiędzy good and evilzło,
23
66245
2441
w walkę dobra ze złem,
01:20
the good of socialismsocjalizm againstprzeciwko the evilzło of capitalismkapitalizm,
24
68686
3141
dobra socjalizmu przeciw złu kapitalizmu,
01:23
and the good shallpowinien triumphtriumf.
25
71827
1947
a dobro zwycięży.
01:25
That, of coursekurs, was the meta-narrativemeta-narracji
26
73774
2496
To, oczywiście, była powiastka
01:28
distilleddestylowany from the theoriesteorie of KarlKarl MarxMarx.
27
76270
2780
zaczerpnięta z teorii Karola Marksa.
01:31
And the ChineseChiński boughtkupiony it.
28
79050
2602
A Chińczycy to kupili.
01:33
We were taughtnauczony that grandwielki storyfabuła day in and day out.
29
81652
2913
Uczono nas tej wspaniałej historii
świątek i piątek.
01:36
It becamestał się partczęść of us, and we believeduwierzyli in it.
30
84565
2773
Stała się częścią nas
i uwierzyliśmy w nią.
01:39
The storyfabuła was a bestsellerBestseller.
31
87338
2194
Ta historyjka była bestsellerem.
01:41
About one thirdtrzeci of the entireCały world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy populationpopulacja
32
89532
2080
Jedna trzecia ludności całego świata
01:43
livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj underpod that meta-narrativemeta-narracji.
33
91612
2883
żyła pod czarem tej powiastki.
01:46
Then, the worldświat changedzmienione overnightnocny.
34
94495
2767
Potem świat się zmienił
w ciągu jednej nocy.
01:49
As for me, disillusionedrozczarowani by the failednie udało się religionreligia of my youthmłodość,
35
97262
3646
Rozczarowany upadkiem
religii mojej młodości,
01:52
I wentposzedł to AmericaAmeryka and becamestał się a BerkeleyBerkeley hippiehipis.
36
100908
2913
pojechałem do Ameryki
i zostałem hipisem z Berkeley.
01:55
(LaughterŚmiech)
37
103821
3199
(Śmiech)
01:59
Now, as I was comingprzyjście of agewiek, something elsejeszcze happenedstało się.
38
107020
3716
Gdy dorastałem, zdarzyło się coś jeszcze.
02:02
As if one bigduży storyfabuła wasn'tnie było enoughdość,
39
110736
2196
Jakby było mało jednej wspaniałej historii,
02:04
I was told anotherinne one.
40
112932
2512
opowiedziano mi kolejną.
02:07
This one was just as grandwielki.
41
115444
3232
Równie wspaniałą.
02:10
It alsorównież claimsroszczenia that all humanczłowiek societiesspołeczeństwa
42
118676
2163
Ona też zakłada,
że wszystkie społeczeństwa
02:12
developrozwijać in a linearliniowy progressionpostęp towardsw kierunku a singularpojedynczy endkoniec.
43
120839
3845
rozwijają się liniowo
aż do wyjątkowego zakończenia.
02:16
This one wentposzedł as followsnastępuje:
44
124684
2525
Ta historia głosiła:
02:19
All societiesspołeczeństwa, regardlessbez względu of culturekultura,
45
127209
2356
wszystkie społeczeństwa, niezależnie od kultury,
02:21
be it ChristianChrześcijańskie, MuslimMuzułmanin, ConfucianKonfucjańskie,
46
129565
2690
chrześcijaństwo, islam, konfucjanizm,
02:24
mustmusi progresspostęp from traditionaltradycyjny societiesspołeczeństwa
47
132255
2729
muszą rozwijać się
od społeczności tradycyjnych,
02:26
in whichktóry groupsgrupy are the basicpodstawowy unitsjednostki
48
134984
2546
w których grupy to jednostka podstawowa,
02:29
to modernnowoczesny societiesspołeczeństwa in whichktóry atomizedrozbici individualsosoby prywatne
49
137530
3501
do współczesnych społeczeństw,
gdzie poszczególni osobnicy
02:33
are the sovereignsuwerenny unitsjednostki,
50
141031
1463
są niezależnymi jednostkami.
02:34
and all these individualsosoby prywatne are, by definitiondefinicja, rationalracjonalny,
51
142494
3743
Wszystkie te osoby
są z definicji rozsądne,
02:38
and they all want one thing:
52
146237
2066
i chcą jednej rzeczy:
02:40
the votegłosować.
53
148303
2500
prawa głosu.
02:42
Because they are all rationalracjonalny, oncepewnego razu givendany the votegłosować,
54
150803
2660
Ponieważ są rozsądni, dzięki prawu głosu,
02:45
they produceprodukować good governmentrząd
55
153463
1434
wybierają dobry rząd
02:46
and liverelacja na żywo happilySzczęśliwie ever after.
56
154897
2199
i żyją długo i szczęśliwie.
02:49
ParadiseParadise on EarthZiemia, again.
57
157096
2919
Raj na ziemi, ponownie.
02:52
SoonerPrędzej or laterpóźniej, electoralwyborczy democracydemokracja will be
58
160015
3101
Prędzej czy później, demokracja wyborcza
02:55
the only politicalpolityczny systemsystem for all countrieskraje and all peoplesnarody,
59
163116
4011
będzie jedynym systemem politycznym
dla wszystkich krajów i narodów,
02:59
with a freewolny marketrynek to make them all richbogaty.
60
167127
2464
z wolnym rynkiem, by mogli się bogacić.
03:01
But before we get there, we're engagedzaręczony in a struggleborykać się
61
169591
3550
Zanim tam dotrzemy,
jesteśmy uwikłani w walkę
03:05
betweenpomiędzy good and evilzło.
62
173141
1693
dobra ze złem.
03:06
(LaughterŚmiech)
63
174834
1560
(Śmiech)
03:08
The good belongsnależy to those who are democraciesdemokracje
64
176394
2238
Po stronie dobra są ci,
którzy mają demokrację
03:10
and are chargednaładowany with a missionmisja of spreadingrozpościerający się it
65
178632
1946
i mają poczucie misji szerzenia jej
03:12
around the globeglob, sometimesczasami by forcesiła,
66
180578
3462
po całym świecie, czasem siłą,
03:16
againstprzeciwko the evilzło of those who do not holdutrzymać electionsWybory.
67
184040
3426
przeciwko złu tych,
którzy nie przeprowadzają wyborów.
03:19
(VideoWideo) GeorgeGeorge H.W. BushBush: A newNowy worldświat orderzamówienie ...
68
187466
1890
(Wideo) George H. W. Bush:
"Nowy porządek świata...
03:21
(VideoWideo) GeorgeGeorge W. BushBush: ... endingkończący się tyrannytyrania in our worldświat ...
69
189356
2212
(Wideo) George W. Bush: "
"... kończący tyranię na świecie..."
03:23
(VideoWideo) BarackBarack ObamaObama: ... a singlepojedynczy standardstandard for all
70
191568
1915
(Wideo) Barack Obama:
"... jeden standard dla wszystkich
03:25
who would holdutrzymać powermoc.
71
193483
3357
dzierżących władzę".
03:28
EricEric X. LiLi: Now --
72
196840
1804
Eric X. Li: Teraz...
03:30
(LaughterŚmiech) (ApplauseAplauz)
73
198644
7681
(Śmiech) (Brawa)
03:38
This storyfabuła alsorównież becamestał się a bestsellerBestseller.
74
206325
4023
Ta historyjka też stała się bestsellerem.
03:42
AccordingZgodnie z to FreedomWolność HouseDom,
75
210348
1867
Według Freedom House,
03:44
the numbernumer of democraciesdemokracje wentposzedł from 45 in 1970
76
212215
3003
ilość krajów demokratycznych
wzrosła z 45 w 1970 r.
03:47
to 115 in 2010.
77
215218
2535
do 115 w 2010.
03:49
In the last 20 yearslat, WesternWestern elitesElit tirelesslyniestrudzenie
78
217753
3194
Przez ostatnie 20 lat
zachodnie elity niestrudzenie
03:52
trottedbiegły around the globeglob sellingsprzedawanie this prospectusProspekt emisyjny:
79
220947
3295
objeżdżały kulę ziemską
sprzedając taki prospekt:
03:56
MultipleWielu partiesimprezy fightwalka for politicalpolityczny powermoc
80
224242
2615
szereg partii walczy o władzę polityczną
03:58
and everyonekażdy votinggłosowanie on them
81
226857
1546
i głosowanie na nich
04:00
is the only pathścieżka to salvationzbawienie
82
228403
2021
to jedyna droga do zbawienia
04:02
to the long-sufferingcierpliwość developingrozwijanie worldświat.
83
230424
2767
dla od dawna cierpiących
państw rozwijających się.
04:05
Those who buykupować the prospectusProspekt emisyjny are destinedprzeznaczone for successpowodzenie.
84
233191
3112
Nabywcy prospektu są skazani na sukces.
04:08
Those who do not are doomedstracony to failzawieść.
85
236303
3092
Ci, którzy nie kupią,
są skazani na porażkę.
04:11
But this time, the ChineseChiński didn't buykupować it.
86
239395
3198
Ale tym razem Chińczycy tego nie kupili.
04:14
FoolGłupiec me oncepewnego razu ...
87
242593
2519
Mądry Polak po szkodzie.
04:17
(LaughterŚmiech)
88
245112
4569
(Śmiech)
04:21
The restodpoczynek is historyhistoria.
89
249681
2302
Reszta to historia.
04:23
In just 30 yearslat, ChinaChiny wentposzedł from
90
251983
1571
W ciągu zaledwie 30 lat
Chiny przeistoczyły się
04:25
one of the poorestnajbiedniejszy agriculturalrolniczy countrieskraje in the worldświat
91
253554
2420
z najuboższego kraju rolniczego
na świecie
04:27
to its second-largestdrugim co do wielkości economygospodarka.
92
255974
2124
w drugą co do wielkości
gospodarkę światową.
04:30
SixSześć hundredsto fiftypięćdziesiąt millionmilion people
93
258098
2056
650 milionów ludzi
04:32
were liftedwzniesiony out of povertyubóstwo.
94
260154
1615
zostało wydźwigniętych z ubóstwa.
04:33
EightyOsiemdziesiąt percentprocent of the entireCały world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy povertyubóstwo alleviationz biedą
95
261769
2988
80% ogólnoświatowej walki z biedą
04:36
duringpodczas that periodokres happenedstało się in ChinaChiny.
96
264757
2225
w tamtych czasach odbyło się w Chinach.
04:38
In other wordssłowa, all the newNowy and oldstary democraciesdemokracje
97
266982
2649
Dokonania wszystkich nowych
i starych demokracji
04:41
put togetherRazem amountedwyniosły to a meresam fractionfrakcja
98
269631
3068
wzięte razem są małą częścią tego,
04:44
of what a singlepojedynczy, one-partyjedna ze stron statestan did withoutbez votinggłosowanie.
99
272699
5269
co jeden monopartyjny kraj
dokonał bez głosowania.
04:49
See, I grewrósł up on this stuffrzeczy: foodjedzenie stampsZnaczki.
100
277968
3178
Wychowałem się na kartkach żywnościowych.
04:53
MeatMięso was rationedna kartki to a fewkilka hundredsto gramsgramów
101
281146
1933
Mięso wydawano po kilkadziesiąt deko
04:55
perza personosoba perza monthmiesiąc at one pointpunkt.
102
283079
2592
na osobę na miesiąc.
04:57
NeedlessNie trzeba chyba wspominać to say, I atejadł all my grandmother'sbabci portionsporcje.
103
285671
4171
Zjadałem całe mięso babci.
05:01
So I askedspytał myselfsiebie, what's wrongźle with this pictureobrazek?
104
289842
3735
Zastanawiałem się, co tu nie gra?
05:05
Here I am in my hometownmiasto rodzinne,
105
293577
2001
Oto jestem w mieście rodzinnym,
05:07
my businessbiznes growingrozwój leapsskoków and boundsmiedza.
106
295578
1644
biznes rozwija się w gwałtownie.
05:09
EntrepreneursPrzedsiębiorców are startingstartowy companiesfirmy everykażdy day.
107
297222
2441
Przedsiębiorcy każdego dnia zakładają firmy.
05:11
MiddleŚrodkowy classklasa is expandingrozwijanie in speedprędkość and scaleskala
108
299663
3081
Klasa średnia rozwija się w skali i tempie
05:14
unprecedentedbez precedensu in humanczłowiek historyhistoria.
109
302744
2001
niespotkanym wcześniej w historii ludzkości.
05:16
YetJeszcze, accordingwedług to the grandwielki storyfabuła,
110
304745
2537
Tyle że zgodnie z tą wspaniałą historią
05:19
noneŻaden of this should be happeningwydarzenie.
111
307282
2935
nic z tego nie powinno mieć miejsca.
05:22
So I wentposzedł and did the only thing I could. I studiedbadane it.
112
310217
3206
Zrobiłem więc jedyne, co mogłem.
Zbadałem to.
05:25
Yes, ChinaChiny is a one-partyjedna ze stron statestan
113
313423
2007
Tak, Chiny są państwem monopartyjnym,
05:27
runbiegać by the ChineseChiński CommunistKomunistyczny PartyStrona, the PartyStrona,
114
315430
3885
rządzonym przez
Chińską Partię Komunistyczną,
05:31
and they don't holdutrzymać electionsWybory.
115
319315
1952
i nie przeprowadza się tam
wyborów powszechnych.
05:33
ThreeTrzy assumptionszałożenia are madezrobiony
116
321267
2559
Trzy założenia
05:35
by the dominantdominujący politicalpolityczny theoriesteorie of our time.
117
323826
2654
dominujących dziś teorii politycznych mówią,
05:38
SuchTakie a systemsystem is operationallyoperacyjnie rigidsztywne,
118
326480
2883
że taki system jest sztywny w działaniu,
05:41
politicallypolitycznie closedZamknięte, and morallymoralnie illegitimatebezprawne.
119
329363
3686
politycznie zamknięty i moralnie bezprawny.
05:45
Well, the assumptionszałożenia are wrongźle.
120
333049
3210
Te założenia są błędne.
05:48
The oppositesprzeciwieństwa are trueprawdziwe.
121
336259
2210
Tak naprawdę jest na odwrót.
05:50
AdaptabilityZdolności adaptacyjnych, meritocracyMerytokracja, and legitimacyprawowitość
122
338469
3338
Możliwość przystosowania,
merytokracja i prawowitość
05:53
are the threetrzy definingdefiniowanie characteristicscechy
123
341807
1934
to trzy główne cechy
05:55
of China'sW Chinach one-partyjedna ze stron systemsystem.
124
343741
2371
chińskiego systemu monopartyjnego.
05:58
Now, mostwiększość politicalpolityczny scientistsnaukowcy will tell us
125
346112
1492
Większość politologów powie,
05:59
that a one-partyjedna ze stron systemsystem is inherentlywłaściwie incapableniezdolny
126
347604
3765
że system monopartyjny
jest z natury niezdolny
06:03
of self-correctionAutokorekty.
127
351369
1928
do samo-naprawy.
06:05
It won'tprzyzwyczajenie last long because it cannotnie może adaptprzystosować się.
128
353297
2318
Nie przetrwa, bo nie może się przystosować.
06:07
Now here are the factsfakty.
129
355615
1798
A teraz fakty.
06:09
In 64 yearslat of runningbieganie the largestNajwiększa countrykraj in the worldświat,
130
357413
3560
Przez 64 lata rządzenia
największym państwem świata,
06:12
the rangezasięg of the Party'sStrony policieszasady has been widerszerszy
131
360973
2560
zasięg rządów Partii był większy
06:15
than any other countrykraj in recentniedawny memorypamięć,
132
363533
2917
niż gdziekolwiek dotąd,
06:18
from radicalrodnik landwylądować collectivizationKolektywizacja to the Great LeapSkok ForwardDo przodu,
133
366450
3971
od radykalnej kolektywizacji rolnictwa
do wielkiego skoku naprzód,
06:22
then privatizationPrywatyzacja of farmlandgruntów rolnych,
134
370421
2652
a potem prywatyzację roli,
06:25
then the CulturalKulturalnych RevolutionRewolucja,
135
373073
2296
Rewolucję Kulturalną,
06:27
then DengDeng Xiaoping'sXiaoping marketrynek reformreformy,
136
375369
2696
reformę rynkową Denga Xiaopinga,
06:30
then successornastępca JiangJiang ZeminZemin tookwziął the giantogromny politicalpolityczny stepkrok
137
378065
3413
i wielki krok polityczny jego następcy,
Jianga Zemina
06:33
of openingotwarcie up PartyStrona membershipczłonkostwo to privateprywatny businesspeoplebiznesmeni,
138
381478
3148
który umożliwił członkostwo w Partii
prywatnym biznesmenom,
06:36
something unimaginableniewyobrażalny duringpodczas Mao'sMao rulereguła.
139
384626
3063
coś niewyobrażalnego za rządów Mao.
06:39
So the PartyStrona self-correctssamodzielnej korekty in ratherraczej dramaticdramatyczny fashionsmody.
140
387689
3821
Partia naprawia się sama
w dość dramatycznym stylu.
06:43
InstitutionallyInstytucjonalnie, newNowy ruleszasady get enacteduchwalone
141
391510
2630
W sposób zinstytucjonalizowany
ustanawia się nowe zasady,
06:46
to correctpoprawny previouspoprzedni dysfunctionsdysfunkcje.
142
394140
2579
by naprawić poprzednie nieprawidłowości.
06:48
For exampleprzykład, termsemestr limitsograniczenia.
143
396719
1874
Na przykład ograniczenia czasowe.
06:50
PoliticalPolityczne leadersprzywódcy used to retainzachować theirich positionspozycje for life,
144
398593
2537
Dawni liderzy polityczni
trzymali posady dożywotnio,
06:53
and they used that to accumulategromadzić powermoc
145
401130
1808
czego używali do kumulowania władzy
06:54
and perpetuateutrwalają theirich ruleszasady.
146
402938
1844
i utrwalenia własnych rządów.
06:56
MaoMao was the fatherojciec of modernnowoczesny ChinaChiny,
147
404782
2220
Mao był ojcem współczesnych Chin,
06:59
yetjeszcze his prolongedo przedłużonym rulereguła led to disastrouskatastrofalne mistakesbłędy.
148
407002
2872
lecz jego przedłużone rządy
doprowadziły do katastrofalnych błędów.
07:01
So the PartyStrona institutedustanowił termsemestr limitsograniczenia
149
409874
2160
Partia uchwaliła limity czasowe,
07:04
with mandatoryobowiązkowe retirementprzejścia na emeryturę agewiek of 68 to 70.
150
412034
3753
z obowiązkową emeryturą
w wieku 68-70 lat.
07:07
One thing we oftenczęsto hearsłyszeć is,
151
415787
2249
Często słyszymy, że reformy polityczne
07:10
"PoliticalPolityczne reformsreformy have laggedopóźniony fardaleko behindza economicgospodarczy reformsreformy,"
152
418036
3178
"zostały daleko w tyle
za reformami ekonomicznymi",
07:13
and "ChinaChiny is in diretragiczne need of politicalpolityczny reformreformy."
153
421214
3274
i "Chiny rozpaczliwie potrzebują
reformy politycznej".
07:16
But this claimroszczenie is a rhetoricalretoryczne trapPułapka
154
424488
2959
Ale jest to pułapka retoryczna,
07:19
hiddenukryty behindza a politicalpolityczny biasstronniczość.
155
427447
2616
ukryta za uprzedzeniami politycznymi.
07:22
See, some have decidedzdecydowany a prioripriori
156
430063
2497
Niektórzy zdecydowali a priori,
07:24
what kindsrodzaje of changeszmiany they want to see,
157
432560
1717
jakich chcą zmian,
07:26
and only suchtaki changeszmiany can be callednazywa politicalpolityczny reformreformy.
158
434277
3772
i że tylko takie zmiany
można nazwać reformą polityczną.
07:30
The truthprawda is, politicalpolityczny reformsreformy have never stoppedzatrzymany.
159
438049
2960
Tak naprawdę reformy polityczne w Chinach
nigdy nie ustały.
07:33
ComparedW porównaniu with 30 yearslat agotemu, 20 yearslat, even 10 yearslat agotemu,
160
441009
3233
W porównaniu z sytuacją sprzed 30,
20 a nawet 10 lat
07:36
everykażdy aspectaspekt of ChineseChiński societyspołeczeństwo,
161
444242
2390
każdy aspekt Chińskiego społeczeństwa,
07:38
how the countrykraj is governedrządzony,
162
446632
872
zarządzanie krajem
07:39
from the mostwiększość locallokalny levelpoziom to the highestnajwyższy centercentrum,
163
447504
2248
od poziomu lokalnego do centralnego,
07:41
are unrecognizablenie do poznania todaydzisiaj.
164
449752
2485
jest dziś nie do poznania.
07:44
Now suchtaki changeszmiany are simplypo prostu not possiblemożliwy
165
452237
3186
Takich zmian nie da się przeprowadzić
07:47
withoutbez politicalpolityczny reformsreformy of the mostwiększość fundamentalfundamentalny kinduprzejmy.
166
455423
3720
bez gruntownych reform politycznych.
07:51
Now I would ventureprzedsięwzięcie to suggestsugerować the PartyStrona
167
459143
2193
Śmiem twierdzić, że Partia
07:53
is the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy leadingprowadzący expertekspert in politicalpolityczny reformreformy.
168
461336
4107
to największy w świecie ekspert
w reformach politycznych.
07:57
The seconddruga assumptionzałożenie is that in a one-partyjedna ze stron statestan,
169
465443
3032
Drugie założenie przyjmuje,
że w państwie monopartyjnym
08:00
powermoc getsdostaje concentratedstężony in the handsręce of the fewkilka,
170
468475
2731
władza skupia się w rękach nielicznych,
08:03
and badzły governancezarządzanie and corruptionkorupcja followśledzić.
171
471206
2702
co prowadzi do złego zarządzania i korupcji.
08:05
IndeedW rzeczywistości, corruptionkorupcja is a bigduży problemproblem,
172
473908
2173
W istocie, korupcja to poważny problem,
08:08
but let's first look at the largerwiększy contextkontekst.
173
476081
2134
ale najpierw spójrzmy na szerszy kontekst.
08:10
Now, this maymoże be counterintuitivesprzeczne z intuicją to you.
174
478215
2128
Być może was to zaskoczy.
08:12
The PartyStrona happensdzieje się to be one of the mostwiększość meritocraticmerytokratycznych
175
480343
3019
Partia to jedna z najbardziej merytokratycznych
08:15
politicalpolityczny institutionsinstytucje in the worldświat todaydzisiaj.
176
483362
2796
instytucji politycznych w dzisiejszym świecie.
08:18
China'sW Chinach highestnajwyższy rulingorzeczenie bodyciało, the PolitburoBiura politycznego, has 25 membersczłonków.
177
486158
4101
Najwyższy organ chińskiej władzy,
Politbiuro, ma 25 członków.
08:22
In the mostwiększość recentniedawny one, only fivepięć of them
178
490259
2088
W obecnej wersji, tylko pięciu z nich
08:24
cameoprawa ołowiana witrażu from a backgroundtło of privilegeprzywilej, so-calledtak zwana princelingsprincelings.
179
492347
3622
pochodzi z warstwy uprzywilejowanej,
tzw. książątek.
08:27
The other 20, includingwłącznie z the presidentprezydent and the premierPremier,
180
495969
2494
Pozostałych 20, włączając prezydenta i premiera,
08:30
cameoprawa ołowiana witrażu from entirelycałkowicie ordinaryzwykły backgroundstła.
181
498463
2757
pochodzi z całkiem zwyczajnych środowisk.
08:33
In the largerwiększy centralcentralny committeekomisja of 300 or more,
182
501220
2441
W komitecie centralnym
liczącym ponad 300 członków
08:35
the percentageodsetek of those who were bornurodzony
183
503661
1867
odsetek osób z rodzin wpływowych i bogatych
08:37
into powermoc and wealthbogactwo was even smallermniejszy.
184
505528
2459
jest jeszcze mniejszy.
08:39
The vastogromny majoritywiększość of seniorsenior ChineseChiński leadersprzywódcy
185
507987
2830
Przeważająca większość chińskich liderów
wyższego szczebla
08:42
workedpracował and competedrywalizowały theirich way to the topTop.
186
510817
2645
zapracowała i wygrała rywalizację
w drodze na szczyt.
08:45
ComparePorównaj that with the rulingorzeczenie elitesElit
187
513462
2132
Porównajcie to z rządzącymi elitami
08:47
in bothobie developedrozwinięty and developingrozwijanie countrieskraje,
188
515594
2102
zarówno w krajach rozwiniętych,
jak i rozwijających się,
08:49
I think you'llTy będziesz find the PartyStrona beingistota nearBlisko the topTop
189
517696
2510
chyba odkryjecie, że Partia jest w ścisłej czołówce
08:52
in upwardw górę mobilityruchliwość.
190
520206
2634
pod względem możliwości awansu.
08:54
The questionpytanie then is, how could that be possiblemożliwy
191
522840
2529
Pytanie brzmi, jak to możliwe
08:57
in a systemsystem runbiegać by one partyprzyjęcie?
192
525369
3219
w systemie prowadzonym przez jedną partię?
09:00
Now we come to a powerfulpotężny politicalpolityczny institutioninstytucja,
193
528588
2892
Mowa tu o wpływowej instytucji politycznej,
09:03
little-knownmało znany to WesternersZ zachodu:
194
531480
1517
mało znanej ludziom Zachodu:
09:04
the Party'sStrony OrganizationOrganizacja DepartmentDział.
195
532997
2651
Departament Organizacyjny Partii.
09:07
The departmentdepartament functionsFunkcje like a giantogromny
196
535648
2200
Ten departament działa jak wielka machina
09:09
humanczłowiek resourceratunek enginesilnik that would be the envyZawiść
197
537848
2376
zarządzania zasobami ludzkimi,
której pozazdrościłyby
09:12
of even some of the mostwiększość successfuludany corporationskorporacje.
198
540224
3330
niektóre z najbardziej dochodowych korporacji.
09:15
It operatesdziała a rotatingobrotowe pyramidpiramida
199
543554
2269
Departament obsługuje obracającą się piramidę,
09:17
madezrobiony up of threetrzy componentsskładniki:
200
545823
1367
złożoną z trzech części składowych:
09:19
civilcywilny serviceusługa, state-ownedpaństwowych enterprisesprzedsiębiorstw,
201
547190
2556
administracji państwowej, spółek skarbu państwa
09:21
and socialspołeczny organizationsorganizacje like a universityUniwersytet
202
549746
2244
i instytucji użyteczności publicznej,
jak uniwersytety,
09:23
or a communityspołeczność programprogram.
203
551990
2138
czy ośrodki pomocy społecznej.
09:26
They formformularz separateoddzielny yetjeszcze integratedzintegrowany careerkariera pathsścieżki
204
554128
2511
Te składniki tworzą osobne,
choć połączone ścieżki kariery
09:28
for ChineseChiński officialsurzędnicy.
205
556639
1904
dla chińskich urzędników.
09:30
They recruitrekrutacji collegeSzkoła Wyższa gradsGRADS into entry-levelklasy podstawowej positionspozycje
206
558543
3085
Rekrutują absolwentów
na stanowiska najniższego szczebla
09:33
in all threetrzy tracksutwory, and they startpoczątek from the bottomDolny,
207
561628
2750
we wszystkich trzech ścieżkach,
a zaczyna się od najniższego stanowiska,
09:36
callednazywa "keyuankeyuan" [clerkurzędnik].
208
564378
1556
nazwanego "keyuan" [referent].
09:37
Then they could get promotedlansowany
209
565934
1383
Potem absolwenci mogą awansować
09:39
throughprzez fourcztery increasinglycoraz bardziej eliteelita ranksszeregi:
210
567317
5116
przez cztery rosnące stopnie:
fuke [wice-kierownik odcinka],
09:44
fukefuke [deputyzastępca sectionSekcja managermenedżer], keKE [sectionSekcja managermenedżer], fuchuFuchū [deputyzastępca divisionpodział managermenedżer], and chuChu [divisionpodział mangerManger].
211
572433
3312
ke [kierownik odcinka], fuchu [wice-kierownik oddziału] i chu [kierownik oddziału].
09:47
Now these are not movesporusza się from "KarateKarate KidDziecko," okay?
212
575745
2157
To nie są chwyty z "Karate Kid".
09:49
It's seriouspoważny businessbiznes.
213
577902
3497
To poważna sprawa.
09:53
The rangezasięg of positionspozycje is wideszeroki,
214
581399
2337
Zakres stanowisk jest szeroki,
09:55
from runningbieganie healthzdrowie careopieka in a villagewioska
215
583736
1604
od prowadzenia opieki zdrowotnej na wsi,
09:57
to foreignobcy investmentinwestycja in a cityMiasto districtdzielnica
216
585340
2243
przez inwestycje obcego kapitału
w okręgu miejskim,
09:59
to managermenedżer in a companyfirma.
217
587583
2125
do dyrektora w przedsiębiorstwie.
10:01
OnceRaz a yearrok, the departmentdepartament reviewsOpinie theirich performancewydajność.
218
589708
2322
Raz na rok wydział sprawdza ich osiągnięcia.
10:04
They interviewwywiad theirich superiorsPrzełożeni, theirich peersrówieśnicy,
219
592030
2609
Rozmawiają z ich przełożonymi, kolegami,
10:06
theirich subordinatespodwładnych. They vetkształcenia i szkolenia zawodowego theirich personalosobisty conductpostępowania.
220
594639
2781
podwładnymi. Sprawdzają ich zachowanie.
10:09
They conductpostępowania publicpubliczny opinionopinia surveysankiety.
221
597420
2032
Ankietują opinię publiczną.
10:11
Then they promotepromować the winnerszwycięzcy.
222
599452
1963
Potem awansują najlepszych.
10:13
ThroughoutPrzez cały theirich careerskariery, these cadreskadry
223
601415
1548
W trakcie kariery kadry mogą przechodzić
10:14
can moveruszaj się throughprzez and out of all threetrzy tracksutwory.
224
602963
3120
przez wszystkie 3 gałęzie.
10:18
Over time, the good oneste moveruszaj się beyondpoza the fourcztery basebaza levelspoziomy
225
606083
2878
Najlepsi przebijają się
ponad 4 podstawowe poziomy
10:20
to the fujufuju [deputyzastępca bureauPrezydium chiefszef] and juju [bureauPrezydium chiefszef] levelspoziomy.
226
608961
2692
do stanowiska poziomów fuju [wice-szef biura]
i ju [szef biura].
10:23
There, they enterwchodzić highwysoki officialdombiurokracja.
227
611653
2844
To już wysoki poziom aparatu urzędniczego.
10:26
By that pointpunkt, a typicaltypowy assignmentzadanie will be
228
614497
2160
Tutaj do zadań należy zwykle
10:28
to managezarządzanie a districtdzielnica with a populationpopulacja in the millionsmiliony
229
616657
2859
zarządzanie rejonem
z 5 milionami mieszkańców
10:31
or a companyfirma with hundredssetki of millionsmiliony of dollarsdolarów in revenuedochód.
230
619516
3531
lub przedsiębiorstwem
z setkami milionów dolarów dochodu.
10:35
Just to showpokazać you how competitivekonkurencyjny the systemsystem is,
231
623047
3929
Ten system zmusza do rywalizacji.
10:38
in 2012, there were 900,000 fukefuke and keKE levelspoziomy,
232
626976
3718
W 2012 r. było 900 tys. poziomów
fuke i ke,
10:42
600,000 fuchuFuchū and chuChu levelspoziomy,
233
630694
2824
600 tys. poziomów fuchu i chu
10:45
and only 40,000 fujufuju and juju levelspoziomy.
234
633518
3435
i tylko 40 tys. poziomów fuju i ju.
10:48
After the juju levelspoziomy,
235
636953
1728
Po poziomie ju
10:50
the bestNajlepiej fewkilka moveruszaj się furtherdalej up severalkilka more ranksszeregi,
236
638681
2601
kilku najlepszych awansuje
o parę stopni
10:53
and eventuallyostatecznie make it to the CentralCentrum CommitteeKomitet.
237
641282
3131
i ostatecznie trafiają
do Komitetu Centralnego.
10:56
The processproces takes two to threetrzy decadesdziesiątki lat.
238
644413
2752
Taki proces zajmuje 20 do 30 lat.
10:59
Does patronagePatronat playgrać a rolerola? Yes, of coursekurs.
239
647165
3109
Czy protekcja odgrywa tu rolę? Owszem.
11:02
But meritZasługi remainsszczątki the fundamentalfundamentalny driverkierowca.
240
650274
3572
Jednak podstawę stanowią zasługi.
11:05
In essenceistota, the OrganizationOrganizacja DepartmentDział runsdziała
241
653846
2530
Departament Organizacyjny prowadzi
11:08
a modernizedzmodernizowany versionwersja of China'sW Chinach centuries-oldwieków
242
656376
2473
unowocześnioną wersję starego chińskiego
11:10
mentoringdoradztwo systemsystem.
243
658849
2064
systemu mentorskiego.
11:12
China'sW Chinach newNowy presidentprezydent, XiXI JinpingJinping,
244
660913
2091
Nowy prezydent Chin, Xi Jinping,
11:15
is the sonsyn of a formerbyły leaderlider, whichktóry is very unusualniezwykły,
245
663004
2579
jest synem byłego przywódcy,
co jest bardzo niezwykłe,
11:17
first of his kinduprzejmy to make the topTop jobpraca.
246
665583
2220
to pierwsza taka osoba,
której udało się zdobyć szczyt władzy.
11:19
Even for him, the careerkariera tookwziął 30 yearslat.
247
667803
2895
Nawet jemu kariera zajęła 30 lat.
11:22
He startedRozpoczęty as a villagewioska managermenedżer,
248
670698
1868
Zaczął jako zarządca wioski,
11:24
and by the time he enteredweszła the PolitburoBiura politycznego,
249
672566
1912
po pewnym czasie wszedł do Politbiura,
11:26
he had managedzarządzane areasobszary with a totalcałkowity populationpopulacja
250
674478
2206
zarządzał terenami o populacji
11:28
of 150 millionmilion people
251
676684
1604
150 milionów ludzi
11:30
and combinedłączny GDPsPKB of 1.5 trillionkwintylion U.S. dollarsdolarów.
252
678288
4446
i łącznym PKB 1,5 bln USD.
11:34
Now, please don't get me wrongźle, okay?
253
682734
2320
Nie zrozumcie mnie źle.
11:37
This is not a put-downafront of anyonektokolwiek. It's just a statementkomunikat of factfakt.
254
685054
3254
Nie robię kpin, tylko stwierdzam fakty.
11:40
GeorgeGeorge W. BushBush, rememberZapamiętaj him?
255
688308
3834
George W. Bush, pamiętacie go?
11:44
This is not a put-downafront.
256
692142
2441
Nie naśmiewam się.
11:46
(LaughterŚmiech)
257
694583
805
(Śmiech)
11:47
Before becomingtwarzowy governorgubernator of TexasTexas,
258
695388
3099
Zanim został gubernatorem Teksasu,
11:50
or BarackBarack ObamaObama before runningbieganie for presidentprezydent,
259
698487
2619
albo Barack Obama
zanim kandydował na prezydenta,
11:53
could not make even a smallmały countyHrabstwo managermenedżer
260
701106
2759
nie mogliby zostać nawet
zarządcami małej prowincji
11:55
in China'sW Chinach systemsystem.
261
703865
1928
w chińskim systemie.
11:57
WinstonWinston ChurchillChurchill oncepewnego razu said that democracydemokracja
262
705793
2022
Winston Churchill powiedział kiedyś,
że demokracja
11:59
is a terriblestraszny systemsystem exceptz wyjątkiem for all the restodpoczynek.
263
707815
2319
to najgorszy system,
ale nie wymyślono nic lepszego.
12:02
Well, apparentlywidocznie he hadn'tnie miał heardsłyszał of the OrganizationOrganizacja DepartmentDział.
264
710134
4281
Najwyraźniej nie słyszał
o Departamencie Organizacyjnym.
12:06
Now, WesternersZ zachodu always assumezałożyć that
265
714415
2344
Ludzie Zachodu zawsze przyjmują,
12:08
multi-partywielu innych electionwybór with universaluniwersalny suffrageprawo wyborcze
266
716759
3018
że wielopartyjne wybory
z powszechnym prawem wyborczym
12:11
is the only sourceźródło of politicalpolityczny legitimacyprawowitość.
267
719777
3142
to jedyne źródło politycznej prawowitości.
12:14
I was askedspytał oncepewnego razu, "The PartyStrona wasn'tnie było votedgłosowało in by electionwybór.
268
722919
3362
Na pytanie: "Partia nie wybrano w wyborach,
12:18
Where is the sourceźródło of legitimacyprawowitość?"
269
726281
2230
więc co ją prawnie uzasadnia?",
12:20
I said, "How about competencykompetencji?"
270
728511
3562
odpowiedziałem: "Kompetencje".
12:24
We all know the factsfakty.
271
732073
1477
Wszyscy znamy fakty.
12:25
In 1949, when the PartyStrona tookwziął powermoc,
272
733550
1941
W 1949, kiedy Partia przejęła władzę,
12:27
ChinaChiny was miredpogrążone in civilcywilny warswojny, dismemberedrozczłonkowane by foreignobcy aggressionagresja,
273
735491
3327
Chiny trawiła wojna domowa,
agresja obcych państw,
12:30
averageśredni life expectancyoczekiwanie at that time, 41 yearslat oldstary.
274
738818
4295
przeciętna długość życia
wynosiła w tym czasie 41 lat.
12:35
TodayDzisiaj, it's the seconddruga largestNajwiększa economygospodarka in the worldświat,
275
743113
2910
Dzisiaj, Chiny są druga największą
gospodarką światową,
12:38
an industrialprzemysłowy powerhousemotorem napędowym, and its people liverelacja na żywo
276
746023
2603
przemysłowym inkubatorem,
12:40
in increasingwzrastający prosperitydobrobytu.
277
748626
2087
a naród żyje w rosnącym dobrobycie.
12:42
PewPew ResearchBadania pollsankiety ChineseChiński publicpubliczny attitudespostawy,
278
750713
3153
Pew Research bada opinię publiczną w Chinach,
12:45
and here are the numbersliczby in recentniedawny yearslat.
279
753866
2057
i oto wyniki z ostatnich lat.
12:47
SatisfactionSatysfakcja with the directionkierunek of the countrykraj: 85 percentprocent.
280
755923
4500
Zadowolenia z kierunku zmian w kraju: 85%.
12:52
Those who think they're better off than fivepięć yearslat agotemu:
281
760423
2311
Odsetek osób, którym żyje się lepiej
niż 5 lat temu:
12:54
70 percentprocent.
282
762734
2264
70%.
12:56
Those who expectoczekiwać the futureprzyszłość to be better:
283
764998
2384
Kto spodziewa się lepszej przyszłości:
12:59
a whoppingsolidny 82 percentprocent.
284
767382
2664
imponujący wynik 82%.
13:02
FinancialFinansowych TimesRazy pollsankiety globalświatowy youthmłodość attitudespostawy,
285
770046
3529
Financial Times bada opinię publiczną
wśród młodzieży całego świata
13:05
and these numbersliczby, brandMarka newNowy, just cameoprawa ołowiana witrażu from last weektydzień.
286
773575
3415
i te dane pochodzą z zeszłego tygodnia.
13:08
Ninety-threeDziewięćdziesiąt trzy percentprocent of China'sW Chinach GenerationGeneracji Y
287
776990
2782
93% chińskiego pokolenia Y
13:11
are optimisticoptymistyczny about theirich country'skraju futureprzyszłość.
288
779772
2586
ma optymistyczne nastawienie
do przyszłości kraju.
13:14
Now, if this is not legitimacyprawowitość, I'm not sure what is.
289
782358
5888
Jeśli to nie daje władzy prawowitości,
to nie wiem, co daje.
13:20
In contrastkontrast, mostwiększość electoralwyborczy democraciesdemokracje around the worldświat
290
788246
3169
Większość demokracji wyborczych na świecie
13:23
are sufferingcierpienie from dismalponure performancewydajność.
291
791415
2103
cierpi przez żałosne zarządzanie.
13:25
I don't need to elaborateopracować for this audiencepubliczność
292
793518
2315
Nie muszę tu opowiadać
13:27
how dysfunctionaldysfunkcyjnych it is, from WashingtonWaszyngton to EuropeanEuropejski capitalsstolice.
293
795833
4337
o usterkach od Waszyngtonu
po europejskie stolice.
13:32
With a fewkilka exceptionswyjątki, the vastogromny numbernumer
294
800170
2889
Poza paroma wyjątkami, ogromna liczba
13:35
of developingrozwijanie countrieskraje that have adoptedprzyjęty electoralwyborczy regimesreżimy
295
803059
2907
krajów rozwijających się,
które przejęły system wyborczy,
13:37
are still sufferingcierpienie from povertyubóstwo and civilcywilny strifekłótnie.
296
805966
3811
wciąż zmagają się z ubóstwem
i wojnami domowymi.
13:41
GovernmentsRządy get electedwybrany, and then they fallspadek
297
809777
1940
Rządy są wybierane, a potem ich poparcie
13:43
belowponiżej 50 percentprocent approvalzatwierdzenie in a fewkilka monthsmiesiące
298
811717
2735
spada poniżej 50% w ciągu kilku miesięcy,
13:46
and stayzostać there and get worsegorzej untilaż do the nextNastępny electionwybór.
299
814452
3548
po czym pogarsza się do następnych wyborów.
13:50
DemocracyDemokracji is becomingtwarzowy a perpetualwieczyste cyclecykl
300
818000
2423
Demokracja staje się ciągłym cyklem
13:52
of electwybiera and regretżal.
301
820423
2378
wyboru i żałowania tego wyboru.
13:54
At this rateoceniać, I'm afraidprzestraszony it is democracydemokracja,
302
822801
3529
Jeśli nic się nie zmieni, obawiam się,
że to demokracja,
13:58
not China'sW Chinach one-partyjedna ze stron systemsystem, that is in dangerniebezpieczeństwo
303
826330
2620
a nie chiński system monopartyjny,
jest zagrożona
14:00
of losingprzegrywający legitimacyprawowitość.
304
828950
2259
utratą prawnego uzasadnienia.
14:03
Now, I don't want to createStwórz the misimpressionmisimpression
305
831209
2850
Nie chcę tworzyć błędnego wrażenia,
14:06
that China'sW Chinach hunky-doryporządku, on the way
306
834059
2008
że Chiny są idealne i na drodze
14:08
to some kinduprzejmy of superpowerdombycia supermocarstwem.
307
836067
1793
do bycia supermocarstwem.
14:09
The countrykraj facestwarze enormousogromny challengeswyzwania.
308
837860
2959
Ten kraj zmaga się z wielkimi wyzwaniami.
14:12
The socialspołeczny and economicgospodarczy problemsproblemy that come
309
840819
1903
Wszystkie problemy społeczne i gospodarcze,
które wiążą się
14:14
with wrenchingbolesnym changezmiana like this are mind-bogglingzadziwiające.
310
842722
4006
z ogromnymi zmianami,
nie mieszczą się w głowie.
14:18
PollutionZanieczyszczenia is one. FoodJedzenie safetybezpieczeństwo. PopulationPopulacja issuesproblemy.
311
846728
3547
Zanieczyszczenie środowiska to jeden. Bezpieczeństwo żywności. Problemy demograficzne.
14:22
On the politicalpolityczny frontz przodu, the worstnajgorszy problemproblem is corruptionkorupcja.
312
850275
3947
W polityce największym problemem
jest korupcja.
14:26
CorruptionKorupcja is widespreadrozpowszechniony and underminespodważa the systemsystem
313
854222
2832
Korupcja jest powszechna i podkopuje system
14:29
and its moralmorał legitimacyprawowitość.
314
857054
1802
i jego uzasadnienie moralne.
14:30
But mostwiększość analystsAnalitycy misdiagnosemisdiagnose the diseasechoroba.
315
858856
2847
Ale większość analityków
źle rozpoznaje chorobę.
14:33
They say that corruptionkorupcja is the resultwynik of the one-partyjedna ze stron systemsystem,
316
861703
2909
Mówią, że korupcja
jest wynikiem systemu monopartyjnego,
14:36
and thereforew związku z tym, in orderzamówienie to curelekarstwo it,
317
864612
1501
i dlatego, by ją wyleczyć,
14:38
you have to do away with the entireCały systemsystem.
318
866113
2057
należy pozbyć się całego systemu.
14:40
But a more carefulostrożny look would tell us otherwisew przeciwnym razie.
319
868170
3082
Bardziej wnikliwe spojrzenie
prowadzi do odwrotnych wniosków.
14:43
TransparencyPrzejrzystość InternationalInternational ranksszeregi ChinaChiny
320
871252
2920
Transparency International
klasyfikuje teraz Chiny
14:46
betweenpomiędzy 70 and 80 in recentniedawny yearslat amongpośród 170 countrieskraje,
321
874172
3766
między 70 a 80 pozycją na 170 państw,
14:49
and it's been movingw ruchu up.
322
877938
2177
i widać poprawę.
14:52
IndiaIndie, the largestNajwiększa democracydemokracja in the worldświat,
323
880115
2063
Indie, największa demokracja świata,
14:54
94 and droppingupuszczanie.
324
882178
2147
to pozycja 94 i spada.
14:56
For the hundredsto or so countrieskraje that are rankedw rankingu belowponiżej ChinaChiny,
325
884325
2462
Z setki państw
sklasyfikowanych niżej niż Chiny,
14:58
more than halfpół of them are electoralwyborczy democraciesdemokracje.
326
886787
3009
ponad połowa to demokracje wyborcze.
15:01
So if electionwybór is the panaceapanaceum for corruptionkorupcja,
327
889796
3295
Jeśli wybory są cudownym środkiem
przeciwko korupcji,
15:05
how come these countrieskraje can't fixnaprawić it?
328
893091
3243
czemu te państwa
nie mogą się jej pozbyć?
15:08
Now, I'm a ventureprzedsięwzięcie capitalistkapitalista. I make betszakłady.
329
896334
3594
Jestem ryzykantem. Zakładam się.
15:11
It wouldn'tnie be fairtargi to endkoniec this talk withoutbez
330
899928
2332
Byłoby nie fair skończyć wystąpienie
15:14
puttingwprowadzenie myselfsiebie on the linelinia and makingzrobienie some predictionsprognozy.
331
902260
2632
bez podjęcia ryzyka przedstawienia prognozy.
15:16
So here they are.
332
904892
1717
Oto ona.
15:18
In the nextNastępny 10 yearslat, ChinaChiny will surpassprześcignąć the U.S.
333
906609
2802
Przez następne 10 lat
Chiny pobiją USA
15:21
and becomestają się the largestNajwiększa economygospodarka in the worldświat.
334
909411
2377
i zostaną największą gospodarką światową.
15:23
IncomeDochód perza capitacapita will be nearBlisko the topTop
335
911788
2081
Dochód na osobę będzie na szczycie
15:25
of all developingrozwijanie countrieskraje.
336
913869
2182
wszystkich krajów rozwijających się.
15:28
CorruptionKorupcja will be curbedograniczyć, but not eliminatedwyłączony,
337
916051
2322
Korupcja zostanie ograniczona,
ale nie wyeliminowana całkowicie,
15:30
and ChinaChiny will moveruszaj się up 10 to 20 notchesnacięcia
338
918373
2413
a Chiny podniosą się o 10 do 20 stopni,
15:32
to abovepowyżej 60 in T.I. rankingRanking.
339
920786
2842
na ponad 60, w rankingu T.I.
15:35
EconomicGospodarczej reformreformy will accelerateprzyśpieszyć, politicalpolityczny reformreformy will continueKontyntynuj,
340
923628
2927
Reformy gospodarcze przyspieszą,
reformy polityczne nie ustaną,
15:38
and the one-partyjedna ze stron systemsystem will holdutrzymać firmfirma.
341
926555
3501
a system monopartyjny
będzie miał się dobrze.
15:42
We liverelacja na żywo in the duskzmierzch of an eraera.
342
930056
3158
Żyjemy na początku nowej ery.
15:45
Meta-narrativesMeta narracji that make universaluniwersalny claimsroszczenia
343
933214
3285
Powiastki, które niosą uniwersalne przesłanie,
15:48
failednie udało się us in the 20thth centurystulecie
344
936499
1961
zawiodły nas w XX wieku
15:50
and are failingw braku us in the 21stul.
345
938460
2784
i zawodzą nas w XXI.
15:53
Meta-narrativeMeta-narracji is the cancernowotwór
346
941244
2594
Powiastka to rak,
15:55
that is killingzabicie democracydemokracja from the insidewewnątrz.
347
943838
2807
który zabija demokrację od środka.
15:58
Now, I want to clarifywyjaśnienia something.
348
946645
1767
Chcę coś wyjaśnić.
16:00
I'm not here to make an indictmentakt oskarżenia of democracydemokracja.
349
948412
2520
Nie jestem tu, by oskarżać demokrację.
16:02
On the contraryprzeciwnie, I think democracydemokracja contributedprzyczynił się
350
950932
2593
Przeciwnie, uważam,
że demokracja wiele wniosła
16:05
to the risewzrost of the WestWest and the creationkreacja of the modernnowoczesny worldświat.
351
953525
3196
do rozwoju Zachodu
i powstania współczesnego świata.
16:08
It is the universaluniwersalny claimroszczenie that manywiele WesternWestern elitesElit
352
956721
3111
To te uniwersalne przesłanie,
które wiele elit Zachodu
16:11
are makingzrobienie about theirich politicalpolityczny systemsystem, the hubrispychy,
353
959832
3489
wyciąga z systemu politycznego, ta pycha,
16:15
that is at the heartserce of the West'sWest currentobecny illszło.
354
963321
3239
to jest sedno aktualnej choroby Zachodu.
16:18
If they would spendwydać just a little lessmniej time
355
966560
2305
Gdyby te elity traciły nieco mniej czasu
16:20
on tryingpróbować to forcesiła theirich way ontona othersinni,
356
968865
2140
na narzucaniu innym
własnego sposobu rządzenia,
16:23
and a little bitkawałek more on politicalpolityczny reformreformy at home,
357
971005
3652
a więcej czasu poświęciły
reformie politycznej u siebie,
16:26
they mightmoc give theirich democracydemokracja a better chanceszansa.
358
974672
3390
mogłyby dać swojej demokracji
szansę na lepsze jutro.
16:30
China'sW Chinach politicalpolityczny modelModel will never supplantwyprzeć
359
978062
2378
Modelu politycznego Chin
nigdy nie wyprze
16:32
electoralwyborczy democracydemokracja, because unlikew odróżnieniu the latterte ostatnie,
360
980440
2320
demokracja wyborcza,
bo w odróżnieniu od niej,
16:34
it doesn't pretendstwarzać pozory to be universaluniwersalny.
361
982760
1957
chiński model nie usiłuje być uniwersalny.
16:36
It cannotnie może be exportedeksportowane. But that is the pointpunkt preciselydokładnie.
362
984717
3832
Nie da się wyeksportować. W tym tkwi sedno.
16:40
The significanceznaczenie of China'sW Chinach exampleprzykład
363
988549
2599
Znaczenie chińskiego przykładu
16:43
is not that it provideszapewnia an alternativealternatywny,
364
991148
1967
to nie dostarczenie alternatywy,
16:45
but the demonstrationdemonstracja that alternativesalternatywy exististnieć.
365
993115
4440
ale pokazanie, że alternatywy istnieją.
16:49
Let us drawrysować to a closeblisko this eraera of meta-narrativesmeta narracji.
366
997555
3634
Niech skończy się epoka przypowiastek.
16:53
CommunismKomunizm and democracydemokracja maymoże bothobie be laudablegodny pochwały idealsideały,
367
1001189
3363
Komunizm i demokracja to może
i godne pochwały ideały,
16:56
but the eraera of theirich dogmaticdogmatyczna universalismuniwersalizm is over.
368
1004552
4101
ale epoka ich bezkrytycznego uniwersalizmu
jest skończona.
17:00
Let us stop tellingwymowny people and our childrendzieci
369
1008653
2487
Przestańmy wmawiać ludziom i dzieciom,
17:03
there's only one way to governrządzić ourselvesmy sami
370
1011140
2252
że jest tylko jeden sposób na rządzenie
17:05
and a singularpojedynczy futureprzyszłość towardsw kierunku whichktóry
371
1013392
1809
i jedna droga w przyszłość,
17:07
all societiesspołeczeństwa mustmusi evolveewoluować.
372
1015201
2382
do której zmierzają wszystkie społeczeństwa.
17:09
It is wrongźle. It is irresponsiblenieodpowiedzialny.
373
1017583
2795
To nieprawda. To nieodpowiedzialne.
17:12
And worstnajgorszy of all, it is boringnudny.
374
1020378
4238
A co najgorsze, to nudne.
17:16
Let universalityuniwersalność make way for pluralityWielość.
375
1024616
3919
Niech uniwersalizm
ustąpi miejsca pluralizmowi.
17:20
PerhapsByć może a more interestingciekawy agewiek is uponna us.
376
1028535
3197
Może nadejdzie ciekawsza era.
17:23
Are we braveodważny enoughdość to welcomeWitamy it?
377
1031732
2213
Czy mamy dość odwagi by ją powitać?
17:25
Thank you.
378
1033945
1194
Dziękuję.
17:27
(ApplauseAplauz)
379
1035139
16019
(Oklaski)
17:43
Thank you. Thank you. Thank you. ThanksDzięki.
380
1051158
3636
Dziękuję.
17:46
BrunoBruno GiussaniGiussani: EricEric, stayzostać with me for a couplepara of minutesminuty,
381
1054794
2206
Bruno Giussani: Zostań ze mną chwilę,
17:49
because I want to askzapytać you a couplepara of questionspytania.
382
1057000
2714
bo chcę ci zadać parę pytań.
17:51
I think manywiele here, and in generalgenerał in WesternWestern countrieskraje,
383
1059714
3528
Chyba wielu widzów
i w ogóle kraje Zachodu
17:55
would agreeZgodzić się with your statementkomunikat about analysisanaliza
384
1063242
3402
zgodziłyby się z twoim podsumowaniem
17:58
of democraticdemokratyczny systemssystemy becomingtwarzowy dysfunctionaldysfunkcyjnych,
385
1066644
2705
niewydolności systemów demokratycznych,
18:01
but at the samepodobnie time, manywiele would kinduprzejmy of find
386
1069349
2927
ale jednocześnie trudno się pogodzić,
18:04
unsettlingniepokojące the thought that there is an unelectedniewybieralnych
387
1072276
3945
że macie niewybieralną władzę,
18:08
authorityautorytet that, withoutbez any formformularz of oversightnadzoru or consultationkonsultacje,
388
1076221
5396
która, bez żadnego nadzoru czy konsultacji,
18:13
decidesdecyduje what the nationalkrajowy interestzainteresowanie is.
389
1081617
2915
odgórnie decyduje, czym jest interes narodowy.
18:16
What is the mechanismmechanizm in the ChineseChiński modelModel
390
1084532
3002
Co w chińskim modelu
18:19
that allowspozwala people to say, actuallytak właściwie,
391
1087534
2219
pozwala ludziom powiedzieć,
18:21
the nationalkrajowy interestzainteresowanie as you definedokreślone it is wrongźle?
392
1089753
2587
że interes narodowy,
jak go przedstawiłeś, jest zły?
18:24
EXLEXL: You know, FrankFrank FukuyamaFukuyama, the politicalpolityczny scientistnaukowiec,
393
1092340
4062
EXL: Frank Fukuyama, politolog,
18:28
callednazywa the ChineseChiński systemsystem "responsiveczuły authoritarianismautorytaryzm."
394
1096402
3844
nazwał chiński system "wrażliwą tyranią".
18:32
It's not exactlydokładnie right, but I think it comespochodzi closeblisko.
395
1100246
3110
Nie jest to do końca prawdziwe,
ale bliskie prawdy.
18:35
So I know the largestNajwiększa publicpubliczny opinionopinia surveyAnkieta companyfirma
396
1103356
3974
Znam największy ośrodek badania
18:39
in ChinaChiny, okay?
397
1107330
1882
opinii publicznej w Chinach.
18:41
Do you know who theirich biggestnajwiększy clientklient is?
398
1109212
2680
Kto jest największym zleceniodawcą?
18:43
The ChineseChiński governmentrząd.
399
1111892
1846
Chiński rząd.
18:45
Not just from the centralcentralny governmentrząd,
400
1113738
2466
Nie tylko władza centralna,
18:48
the cityMiasto governmentrząd, the provincialprowincji governmentrząd,
401
1116204
1424
władza miejska, władza prowincjonalna,
18:49
to the mostwiększość locallokalny neighborhoodsąsiedztwo districtsDzielnice.
402
1117628
2079
aż do najbardziej lokalnych okręgów.
18:51
They conductpostępowania surveysankiety all the time.
403
1119707
2143
Cały czas przeprowadzają ankiety.
18:53
Are you happyszczęśliwy with the garbageŚmieci collectionkolekcja?
404
1121850
2610
Czy podoba ci się wywóz śmieci?
18:56
Are you happyszczęśliwy with the generalgenerał directionkierunek of the countrykraj?
405
1124460
2112
Czy podoba ci się
ogólny kierunek zmian w kraju?
18:58
So there is, in ChinaChiny, there is a differentróżne kinduprzejmy of mechanismmechanizm
406
1126572
3261
Zatem w Chinach jest inny mechanizm
19:01
to be responsiveczuły to the demandswymagania and the thinkingmyślący of the people.
407
1129833
3561
wyczulenia na potrzeby i myślenie ludności.
19:05
My pointpunkt is, I think we should get unstuckpowieść
408
1133394
3208
Uważam, że powinniśmy porzucić myśl,
19:08
from the thinkingmyślący that there's only one politicalpolityczny systemsystem --
409
1136602
2431
że jest tylko jeden system polityczny,
19:11
electionwybór, electionwybór, electionwybór --
410
1139033
1545
wybory, wybory, wybory,
19:12
that could make it responsiveczuły.
411
1140578
1728
który umożliwia wrażliwość
na potrzeby ludności.
19:14
I'm not sure, actuallytak właściwie, electionsWybory produceprodukować
412
1142306
1984
Właściwie wcale nie jestem pewien, czy wybory
19:16
responsiveczuły governmentrząd anymorejuż in the worldświat.
413
1144290
2946
dają jeszcze władzę
wrażliwą na potrzeby ogółu.
19:19
(ApplauseAplauz)
414
1147236
4707
(Brawa)
19:23
BGBG: ManyWiele seemwydać się to agreeZgodzić się.
415
1151943
1160
BG: Wielu się zgadza.
19:25
One of the featurescechy of a democraticdemokratyczny systemsystem
416
1153103
2656
Jedna z cech systemu demokratycznego zakłada
19:27
is a spaceprzestrzeń for civilcywilny societyspołeczeństwo to expresswyrazić itselfsamo.
417
1155759
3269
miejsce dla głosu ruchów społecznych.
19:31
And you have shownpokazane figuresfigury about the supportwsparcie
418
1159028
2368
A ty pokazałeś dane o poparciu,
19:33
that the governmentrząd and the authoritieswładze have in ChinaChiny.
419
1161396
2904
jakie mają chiński rząd i władze.
19:36
But then you've just mentionedwzmiankowany other elementselementy
420
1164300
3305
Ale wspomniałeś też o innych elementach,
19:39
like, you know, bigduży challengeswyzwania, and there are, of coursekurs,
421
1167605
2154
jak wielkie wyzwania, i są też pewnie
19:41
a lot of other datadane that go in a differentróżne directionkierunek:
422
1169759
2926
inne dane, które pokażą coś innego:
19:44
tenskilkadziesiąt of thousandstysiące of unrestsrozruchów and protestsprotesty
423
1172685
2657
dziesiątki tysięcy protestów i niepokoi
19:47
and environmentalśrodowiskowy protestsprotesty, etcitp.
424
1175342
2859
i protestów ekologów, itd.
19:50
So you seemwydać się to suggestsugerować the ChineseChiński modelModel
425
1178201
3016
Zatem sugerujesz, że chiński model
19:53
doesn't have a spaceprzestrzeń outsidena zewnątrz of the PartyStrona
426
1181217
2111
nie dopuszcza ruchów społecznych
19:55
for civilcywilny societyspołeczeństwo to expresswyrazić itselfsamo.
427
1183328
2301
spoza Partii do wyrażenia się.
19:57
EXLEXL: There's a vibrantwibrujący civilcywilny societyspołeczeństwo in ChinaChiny,
428
1185629
4178
EXL: Ruch społeczny jest prężny,
20:01
whetherczy it's environmentśrodowisko or what-have-youco ma ty.
429
1189807
1629
czy jest to ruch ekologów czy inny
20:03
But it's differentróżne. You wouldn'tnie recognizerozpoznać it.
430
1191436
2248
Ale jest inny. Nie rozpoznałbyś go.
20:05
Because, by WesternWestern definitionsdefinicje, a so-calledtak zwana civilcywilny societyspołeczeństwo
431
1193684
2882
Według zachodnich standardów
tak zwane ruchy społeczne
20:08
has to be separateoddzielny or even in oppositionsprzeciw
432
1196566
2844
muszą być w oddzieleniu
a nawet w opozycji
20:11
to the politicalpolityczny systemsystem,
433
1199410
1691
do systemu politycznego,
20:13
but that conceptpojęcie is alienobcy for ChineseChiński culturekultura.
434
1201101
4765
ale ten pogląd jest obcy chińskiej kulturze.
20:17
For thousandstysiące of yearslat, you have civilcywilny societyspołeczeństwo,
435
1205866
2473
Przez tysiące lat społeczeństwo obywatelskie
20:20
yetjeszcze they are consistentzgodny and coherentspójne
436
1208339
2489
było zgodne i spójne
20:22
and partczęść of a politicalpolityczny orderzamówienie, and I think
437
1210828
2847
z politycznym porządkiem.
20:25
it's a bigduży culturalkulturalny differenceróżnica.
438
1213675
3370
Na tym polega ogromna różnica kulturowa.
20:29
BGBG: EricEric, thank you for sharingdzielenie się this with TEDTED.
EXLEXL: Thank you.
439
1217045
3627
BG: Dziękuję, że się tym podzieliłeś.
EXL: Dziękuję.
Translated by Aleksandra Świderska
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Eric X. Li - Investor and political scientist
A venture capitalist and political scientist, Eric X Li argues that the universality claim of Western democratic systems is going to be "morally challenged" by China.

Why you should listen

A well-connected venture capitalist in Shanghai, where he was born, Eric X. Li studied in America (and even worked for Ross Perot's 1992 presidential campaign) before returning home, where he started doubting the idea that China's progress could only follow the path of the West's free-market principles.
 
In a much-discussed op-ed he wrote for the New York Times in February 2012 and in other writings, he has put forth the idea that China needed a different development framework, around a different idea of modernity. The Chinese system, he says, is meritocratic, highly adaptable despite the one-party rule, long term-oriented, pragmatic and non-individualistic. As he writes: "The Chinese political system ... comes close to the best formula for governing a large country: meritocracy at the top, democracy at the bottom, with room for experimentation in between.
 
While some criticize him as a cheerleader of the Chinese government and a champion of Chinese exceptionalism, Li is comfortable in the role of provocateur. He is the founder of Chengwei Capital in Shanghai, serves on the board of directors of China Europe International Business School (CEIBS) and is a Fellow of the Aspen Institute.

More profile about the speaker
Eric X. Li | Speaker | TED.com