ABOUT THE SPEAKER
Frederic Kaplan - Digital humanities researcher
Frederic Kaplan seeks to digitize vast archives of historical information to make maps that move -- through time.

Why you should listen

Frederic Kaplan is the Digital Humanities Chair at Ecole Polytechnique Federale de Lausanne (EPFL) and the EPFL's Digital Humanities Lab Director. Kaplan leads the lab in applying computation to humanities research. His latest project is the Venice Time Machine, a collaborative work archiving 80 kilometers of books from throughout 1000 years of Venetician history. The goal of the time machine is to create an information system which can be searched and mapped. Think of it as a Google Maps for time.

Kaplan holds a PhD in artificial intelligence from the University Paris VI. He lives in Switzerland.

More profile about the speaker
Frederic Kaplan | Speaker | TED.com
TEDxCaFoscariU

Frederic Kaplan: How to build an information time machine

Frederic Kaplan: Jak zbudowałem informacyjny wehikuł czasu

Filmed:
1,238,053 views

Wyobraź sobie przeglądanie Facebooka… z czasów średniowiecza. Ta perspektywa może być bliższa niż się wydaje. W zabawnym i interesującym przemówieniu, badacz i inżynier Frederic Kaplan pokazuje Wenecki Wehikuł Czasu, projekt digitalizacji 80 kilometrów książek w celu stworzenia historycznej i geograficznej symulacji Wenecji na przełomie 1000 lat. (Nakręcone na TEDxCaFoscariU.)
- Digital humanities researcher
Frederic Kaplan seeks to digitize vast archives of historical information to make maps that move -- through time. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
This is an imageobraz of the planetplaneta EarthZiemia.
0
285
2893
Oto obraz Ziemi.
00:15
It lookswygląda very much like the ApolloApollo pictureskino
1
3178
3093
Przypomina znane zdjęcia z Apollo,
00:18
that are very well knownznany.
2
6271
1611
00:19
There is something differentróżne;
3
7882
2070
z tą różnicą,
00:21
you can clickKliknij on it,
4
9952
1447
że klikając nań, można
przybliżyć dowolne miejsce na Ziemi.
00:23
and if you clickKliknij on it,
5
11399
1198
00:24
you can zoomPowiększenie in on almostprawie any placemiejsce on the EarthZiemia.
6
12597
3072
00:27
For instanceinstancja, this is a bird's-eyelotu ptaka viewwidok
7
15669
1999
Oto widok z lotu ptaka na kampus EPFL.
00:29
of the EPFLEPFL campuskampus.
8
17668
2666
00:32
In manywiele casesprzypadki, you can alsorównież see
9
20334
2108
Często mamy też dostęp
do widoku z pobliskiej ulicy.
00:34
how a buildingbudynek lookswygląda from a nearbyblisko streetulica.
10
22442
3740
00:38
This is prettyładny amazingniesamowity.
11
26182
1422
To niesamowite.
00:39
But there's something missingbrakujący in this wonderfulwspaniale tourwycieczka:
12
27604
3427
Ale czegoś tu brakuje:
00:43
It's time.
13
31031
2188
czasu.
00:45
i'm not really sure when this pictureobrazek was takenwzięty.
14
33219
3070
Nie wiem, kiedy zrobiono to zdjęcie
00:48
I'm not even sure it was takenwzięty
15
36289
1412
i czy zdjęcie satelitarne
zrobiono w tym samym czasie.
00:49
at the samepodobnie momentza chwilę as the bird's-eyelotu ptaka viewwidok.
16
37701
6083
00:55
In my lablaboratorium, we developrozwijać toolsprzybory
17
43784
2209
Tworzymy narzędzia
00:57
to travelpodróżować not only in spaceprzestrzeń
18
45993
1764
do podróży
w przestrzeni i czasie.
00:59
but alsorównież throughprzez time.
19
47757
2558
01:02
The kinduprzejmy of questionpytanie we're askingpytając is
20
50315
1870
Zastanawiamy się, czy można stworzyć
Mapy Google przeszłości?
01:04
Is it possiblemożliwy to buildbudować something
21
52185
1393
01:05
like GoogleGoogle MapsMapy of the pastprzeszłość?
22
53578
2178
01:07
Can I addDodaj a slidersuwak on topTop of GoogleGoogle MapsMapy
23
55756
3310
Czy mogę dodać do Map suwak
01:11
and just changezmiana the yearrok,
24
59066
1803
i zmienić rok,
01:12
seeingwidzenie how it was 100 yearslat before,
25
60869
1791
zobaczyć, jak to było,
100 czy 1000 lat temu?
01:14
1,000 yearslat before?
26
62660
1669
Czy to możliwe?
01:16
Is that possiblemożliwy?
27
64329
2123
01:18
Can I reconstructRekonstrukcja socialspołeczny networkssieci of the pastprzeszłość?
28
66452
2252
Czy mogę zrekonstruować
sieci społecznościowe,
01:20
Can I make a FacebookFacebook of the MiddleŚrodkowy AgesWieku?
29
68704
3049
stworzyć średniowiecznego Facebooka?
01:23
So, can I buildbudować time machinesmaszyny?
30
71753
3776
Czy mogę zbudować wehikuł czasu?
01:27
Maybe we can just say, "No, it's not possiblemożliwy."
31
75529
2565
Można rzec: "To niemożliwe",
01:30
Or, maybe, we can think of it from an informationInformacja pointpunkt of viewwidok.
32
78094
3810
lub spojrzeć na to
przez pryzmat informacji.
01:33
This is what I call the informationInformacja mushroomGrzyb.
33
81904
3190
Nazywam to informacyjnym grzybem.
01:37
VerticallyPionowo, you have the time.
34
85094
1583
Pionowo mamy czas,
01:38
and horizontallypoziomo, the amountilość of digitalcyfrowy informationInformacja availabledostępny.
35
86677
2740
poziomo - dostępne informacje cyfrowe.
01:41
ObviouslyOczywiście, in the last 10 yearslat, we have much informationInformacja.
36
89417
3482
Mamy ich dużo dla ostatnich 10 lat.
01:44
And obviouslyoczywiście the more we go in the pastprzeszłość, the lessmniej informationInformacja we have.
37
92899
3548
Ilość informacji
maleje stopniowo w przeszłości.
01:48
If we want to buildbudować something like GoogleGoogle MapsMapy of the pastprzeszłość,
38
96447
2318
Chcąc stworzyć Mapy Google
czy Facebooka przeszłości,
01:50
or FacebookFacebook of the pastprzeszłość,
39
98765
1494
01:52
we need to enlargepowiększyć this spaceprzestrzeń,
40
100259
1574
musimy zwiększyć ten obszar,
by przypominał prostokąt.
01:53
we need to make that like a rectangleprostokąt.
41
101833
1938
01:55
How do we do that?
42
103771
1510
Jak to zrobić?
01:57
One way is digitizationdigitalizacja.
43
105281
2098
Na przykład poprzez digitalizację.
01:59
There's a lot of materialmateriał availabledostępny --
44
107395
1779
Istnieje wiele źródeł -
02:01
newspaperGazeta, printedwydrukowane booksksiążki, thousandstysiące of printedwydrukowane booksksiążki.
45
109190
6270
gazety, tysiące drukowanych książek.
02:07
I can digitizedigitalizacji all these.
46
115460
1768
Mogę poddać je digitalizacji
i wydobyć informacje.
02:09
I can extractwyciąg informationInformacja from these.
47
117228
2737
02:11
Of coursekurs, the more you go in the pastprzeszłość,
the lessmniej informationInformacja you will have.
48
119965
3543
Dalej w przeszłości
jest oczywiście mniej informacji.
02:15
So, it mightmoc not be enoughdość.
49
123508
2646
02:18
So, I can do what historianshistorycy do.
50
126154
2408
Mogę też na wzór historyków ekstrapolować.
02:20
I can extrapolateekstrapolacji.
51
128562
1524
02:22
This is what we call, in computerkomputer sciencenauka, simulationsymulacja.
52
130086
4470
W informatyce nazywamy to symulacją.
02:26
If I take a loglog bookksiążka,
53
134556
1751
Mogę założyć, że dziennik pokładowy
Weneckiego kapitana
02:28
I can considerrozważać, it's not just a loglog bookksiążka
54
136307
2404
02:30
of a VenetianWenecki captainkapitan going to a particularszczególny journeypodróż.
55
138711
2972
jest czymś więcej niż dziennikiem,
02:33
I can considerrozważać it is actuallytak właściwie a loglog bookksiążka
56
141683
1643
reprezentuje wiele podróży
z tamtego okresu.
02:35
whichktóry is representativeprzedstawiciel of
manywiele journeysPodróże of that periodokres.
57
143326
2582
02:37
I'm extrapolatingekstrapolacji.
58
145908
2245
Ekstrapoluję.
02:40
If I have a paintingobraz of a facadefasada,
59
148153
2038
Obraz fasady
02:42
I can considerrozważać it's not just that particularszczególny buildingbudynek,
60
150191
2751
nie dotyczy jednego budynku.
02:44
but probablyprawdopodobnie it alsorównież sharesAkcje the samepodobnie grammarGramatyka
61
152942
3932
Ma wiele wspólnego z budynkami,
02:48
of buildingsBudynki where we lostStracony any informationInformacja.
62
156874
4041
o których informacje utraciliśmy.
02:52
So if we want to constructzbudować a time machinemaszyna,
63
160915
2858
Do stworzenia wehikułu czasu
potrzebujemy 2 rzeczy.
02:55
we need two things.
64
163773
1339
02:57
We need very largeduży archivesarchiwa,
65
165112
2234
Ogromnych archiwów
02:59
and we need excellentDoskonałe specialistsspecjaliści.
66
167346
2742
i świetnych specjalistów.
03:02
The VeniceVenice Time MachineMaszyny,
67
170088
1874
Wenecki Wehikuł Czasu,
o którym opowiem,
03:03
the projectprojekt I'm going to talk to you about,
68
171962
1805
03:05
is a jointpołączenie projectprojekt betweenpomiędzy the EPFLEPFL
69
173767
3020
to łączony projekt EPFL
03:08
and the UniversityUniwersytet of VeniceVenice Ca'FoscariCa'Foscari.
70
176787
2978
i Uniwersytetu Ca'Foscari.
03:11
There's something very peculiarPeculiar about VeniceVenice,
71
179765
2165
Wenecję cechuje wyjątkowo
biurokratyczna administracja.
03:13
that its administrationadministracja has been
72
181930
2674
03:16
very, very bureaucraticbiurokratyczne.
73
184604
2194
03:18
They'veThey've been keepingkonserwacja tracktor of everything,
74
186798
2193
Wszystko notowali,
prawie jak Google dzisiaj.
03:20
almostprawie like GoogleGoogle todaydzisiaj.
75
188991
2915
Archiwum Państwowe zawiera
80 km dokumentacji
03:23
At the ArchivioArchivio didi StatoStato,
76
191906
1514
03:25
you have 80 kilometerskilometrów of archivesarchiwa
77
193420
1764
03:27
documentingdokumentowanie everykażdy aspectaspekt
78
195184
2009
z przeszło 1000 lat życia Wenecji.
03:29
of the life of VeniceVenice over
more than 1,000 yearslat.
79
197193
2246
03:31
You have everykażdy boatłódź that goesidzie out,
80
199439
1920
Każda wypływająca i przypływająca łódź.
03:33
everykażdy boatłódź that comespochodzi in.
81
201359
1076
03:34
You have everykażdy changezmiana that was madezrobiony in the cityMiasto.
82
202435
2797
Każda zmiana w mieście.
03:37
This is all there.
83
205232
3291
Wszystko tam jest.
03:40
We are settingoprawa up a 10-year-rok digitizationdigitalizacja programprogram
84
208523
3908
Rozpoczynamy dziesięcioletni
program digitalizacji,
03:44
whichktóry has the objectivecel of transformingtransformatorowy
85
212431
1677
mający na celu konwersję archiwum
do cyfrowego systemu informacji.
03:46
this immenseogromny archiveArchiwum
86
214108
1384
03:47
into a giantogromny informationInformacja systemsystem.
87
215492
2426
03:49
The typerodzaj of objectivecel we want to reachdosięgnąć
88
217918
1857
Nasz cel łączy się z digitalizacją
450 książek dziennie.
03:51
is 450 booksksiążki a day that can be digitizedzdigitalizowane.
89
219775
4726
03:56
Of coursekurs, when you digitizedigitalizacji, that's not enoughdość,
90
224501
2247
Digitalizacja to nie wszystko.
03:58
because these documentsdokumenty,
91
226748
1287
Większość dokumentów jest po łacinie,
w dialekcie toskańskim czy weneckim,
04:00
mostwiększość of them are in LatinŁaciński, in TuscanToskański,
92
228035
2639
04:02
in VenetianWenecki dialectdialekt,
93
230689
1515
04:04
so you need to transcribeTranskrypcja them,
94
232204
1675
więc wymagają transkrypcji,
04:05
to translateTłumaczyć them in some casesprzypadki,
95
233879
1681
czasem tłumaczenia,
04:07
to indexindeks them,
96
235560
1120
indeksowania,
04:08
and this is obviouslyoczywiście not easyłatwo.
97
236680
2164
co nie jest proste.
04:10
In particularszczególny, traditionaltradycyjny opticaloptyczne
characterpostać recognitionuznanie methodmetoda
98
238844
3844
Szczególnie, że tradycyjne metody
optycznego rozpoznawania znaków
04:14
that can be used for printedwydrukowane manuscriptsmanuskrypty,
99
242688
1424
w tekstach drukowanych
04:16
they do not work well on the handwrittenręcznie documentdokument.
100
244112
4004
kiepsko rozpoznają pismo ręczne.
04:20
So the solutionrozwiązanie is actuallytak właściwie to take inspirationInspiracja
101
248116
2130
Rozwiązaniem jest wzięcie przykładu
z domeny rozpoznawania mowy.
04:22
from anotherinne domaindomena: speechprzemówienie recognitionuznanie.
102
250246
2901
04:25
This is a domaindomena of something
that seemswydaje się impossibleniemożliwy,
103
253147
2055
Wydaje się to niemożliwe,
04:27
whichktóry can actuallytak właściwie be doneGotowe,
104
255202
2537
a jednak jest wykonalne,
gdy narzucimy dodatkowe kryteria.
04:29
simplypo prostu by puttingwprowadzenie additionaldodatkowe constraintsograniczenia.
105
257739
2194
04:31
If you have a very good modelModel
106
259933
1586
Gdy mamy świetny model
użytego języka i dokumentu,
04:33
of a languagejęzyk whichktóry is used,
107
261519
1526
04:35
if you have a very good modelModel of a documentdokument,
108
263045
2086
gdy struktura jest klarowna.
04:37
how well they are structuredzbudowany.
109
265131
1432
04:38
And these are administrativeAdministracyjny documentsdokumenty.
110
266563
1353
A są to dokumenty administracyjne,
często o jasnej strukturze.
04:39
They are well structuredzbudowany in manywiele casesprzypadki.
111
267931
2132
04:42
If you dividepodzielić this hugeolbrzymi archiveArchiwum into smallermniejszy subsetspodzbiory
112
270063
3308
Dzieląc archiwum na mniejsze,
posiadające wspólne cechy sekcje,
04:45
where a smallermniejszy subsetpodzbiór
actuallytak właściwie sharesAkcje similarpodobny featurescechy,
113
273371
2877
04:48
then there's a chanceszansa of successpowodzenie.
114
276248
4031
możemy odnieść sukces.
04:54
If we reachdosięgnąć that stageetap, then there's something elsejeszcze:
115
282761
2435
Gdy to osiągniemy,
możemy wydobyć z dokumentów wydarzenia.
04:57
we can extractwyciąg from this documentdokument eventswydarzenia.
116
285196
3522
05:00
ActuallyFaktycznie probablyprawdopodobnie 10 billionmiliard eventswydarzenia
117
288718
2298
Prawdopodobnie 10 miliardów wydarzeń.
05:03
can be extractedwyodrębnione from this archiveArchiwum.
118
291016
1931
05:04
And this giantogromny informationInformacja systemsystem
119
292947
1724
Ten wielki system informacji
można przeszukiwać na wiele sposobów.
05:06
can be searchedprzeszukany in manywiele wayssposoby.
120
294671
1816
05:08
You can askzapytać questionspytania like,
121
296487
1368
Można zapytać:
"Kto mieszkał w tym pałacu w roku 1323?"
05:09
"Who livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj in this palazzoPalazzo in 1323?"
122
297855
2760
05:12
"How much costkoszt a seamorze breamLeszcz at the RealtoTower Realto marketrynek
123
300615
2222
"Ile kosztował leszcz
na targu w Realto w 1434 roku?"
05:14
in 1434?"
124
302837
1724
05:16
"What was the salarywynagrodzenie
125
304561
1460
"Ile zarabiał szklarz w Murano
w ciągu dekady"?
05:18
of a glassszkło makerproducent in MuranoMurano
126
306021
2045
05:20
maybe over a decadedekada?"
127
308066
1406
05:21
You can askzapytać even biggerwiększy questionspytania
128
309472
1422
Dzięki semantycznemu kodowaniu
możemy stawiać większe pytania.
05:22
because it will be semanticallysemantycznie codedkodowane.
129
310894
2738
05:25
And then what you can do is put that in spaceprzestrzeń,
130
313632
2140
Większość informacji można jakoś ulokować,
dzięki ich przestrzennej naturze.
05:27
because much of this informationInformacja is spatialprzestrzenny.
131
315772
2173
05:29
And from that, you can do things like
132
317945
1935
Następnie można odtworzyć
niezwykłe losy miasta,
05:31
reconstructingRekonstrukcja this extraordinaryniezwykły journeypodróż
133
319880
2113
05:33
of that cityMiasto that managedzarządzane to
have a sustainablepodtrzymywalny developmentrozwój
134
321993
3356
stabilnie rozwijającego się
przez ponad 1 000 lat,
05:37
over a thousandtysiąc yearslat,
135
325349
2126
05:39
managingZarządzanie to have all the time
136
327475
1620
pozostającego w równowadze z otoczeniem.
05:41
a formformularz of equilibriumrównowaga with its environmentśrodowisko.
137
329095
2861
05:43
You can reconstructRekonstrukcja that journeypodróż,
138
331956
1248
Można zwizualizować tę rekonstrukcję
na wiele sposobów.
05:45
visualizewyobrażać sobie it in manywiele differentróżne wayssposoby.
139
333204
2896
05:48
But of coursekurs, you cannotnie może understandzrozumieć
VeniceVenice if you just look at the cityMiasto.
140
336100
2699
Ale nie zrozumiemy Wenecji,
patrząc tylko na nią.
05:50
You have to put it in a largerwiększy EuropeanEuropejski contextkontekst.
141
338799
2396
Potrzebny jest szerszy kontekst Europy,
05:53
So the ideapomysł is alsorównież to documentdokument all the things
142
341195
2821
dokumentacja działań na skalę europejską.
05:56
that workedpracował at the EuropeanEuropejski levelpoziom.
143
344016
2423
05:58
We can reconstructRekonstrukcja alsorównież the journeypodróż
144
346439
1964
Możemy też odtworzyć losy
weneckiego imperium morskiego,
06:00
of the VenetianWenecki maritimemorski empireimperium,
145
348403
1990
06:02
how it progressivelystopniowo controlledkontrolowane the AdriaticAdriatic SeaMorze,
146
350393
3166
sposób, w jaki umacniało
kontrolę nad Adriatykiem
06:05
how it becamestał się the mostwiększość powerfulpotężny medievalśredniowieczny empireimperium
147
353559
3746
i stało się najpotężniejszym
imperium swych czasów,
06:09
of its time,
148
357305
1561
06:10
controllingkontrolowanie mostwiększość of the seamorze routestrasy
149
358866
2172
kontrolując większość
południowo-wschodnich szlaków.
06:13
from the eastWschód to the southpołudnie.
150
361038
2933
06:17
But you can even do other things,
151
365305
2316
Można pójść jeszcze dalej, dzięki
powtarzalnej schematyczności szlaków.
06:19
because in these maritimemorski routestrasy,
152
367621
2277
06:21
there are regularregularny patternswzorce.
153
369898
1975
06:23
You can go one stepkrok beyondpoza
154
371889
2493
Można stworzyć
śródziemnomorski symulator
06:26
and actuallytak właściwie createStwórz a simulationsymulacja systemsystem,
155
374382
2120
06:28
createStwórz a MediterraneanMediterranean simulatorsymulator
156
376502
2815
06:31
whichktóry is capablezdolny actuallytak właściwie of reconstructingRekonstrukcja
157
379317
2593
zdolny do odtworzenia
utraconych informacji,
06:33
even the informationInformacja we are missingbrakujący,
158
381910
2202
06:36
whichktóry would enablewłączyć us to have
questionspytania you could askzapytać
159
384112
2988
odpowiadający na pytania
związane z planowaniem podróży.
06:39
like if you were usingza pomocą a routetrasa plannerPlanner.
160
387100
2988
06:42
"If I am in CorfuCorfu in JuneCzerwca 1323
161
390088
3071
"Gdzie znajdę łódź, chcąc dotrzeć z Korfu
do Konstantynopola w lipcu 1323?"
06:45
and want to go to ConstantinopleConstantinople,
162
393159
2526
06:47
where can I take a boatłódź?"
163
395685
2143
06:49
ProbablyPrawdopodobnie we can answerodpowiedź this questionpytanie
164
397828
1367
Prawdopodobnie możemy odpowiedzieć
z dokładnością do 1-3 dni.
06:51
with one or two or threetrzy days'dni precisionprecyzja.
165
399195
4473
06:55
"How much will it costkoszt?"
166
403668
1607
"Ile to kosztuje?"
06:57
"What are the chanceszansa of encounteringnapotykają piratesPiraci?"
167
405275
3592
"Jakie są szanse na napotkanie piratów?"
07:00
Of coursekurs, you understandzrozumieć,
168
408867
1811
Największym naukowym wyzwaniem
w tego typu projekcie
07:02
the centralcentralny scientificnaukowy challengewyzwanie
of a projectprojekt like this one
169
410678
2609
07:05
is qualifyingkwalifikacyjny, quantifyingustalanie wysokości and representingreprezentowanie
170
413287
3729
jest określenie,
oszacowanie i przedstawienie
07:09
uncertaintyniepewność and inconsistencyniespójność
at eachkażdy stepkrok of this processproces.
171
417016
3330
niepewności i sprzeczności
na każdym etapie procesu.
07:12
There are errorsbłędy everywherewszędzie,
172
420346
2712
Błędy są wszędzie, w dokumentach,
złe nazwisko kapitana,
07:15
errorsbłędy in the documentdokument, it's
the wrongźle nameNazwa of the captainkapitan,
173
423058
2489
07:17
some of the boatsłodzie never actuallytak właściwie tookwziął to seamorze.
174
425547
3213
niektóre łodzie
nigdy nie wypłynęły w morze.
07:20
There are errorsbłędy in translationtłumaczenie, interpretativeinterpretacyjnych biasesuprzedzenia,
175
428760
4857
Są błędne tłumaczenia i interpretacje,
07:25
and on topTop of that, if you addDodaj algorithmicalgorytmicznych processesprocesy,
176
433624
3466
oraz wynikające
z algorytmicznego przetwarzania
07:29
you're going to have errorsbłędy in recognitionuznanie,
177
437090
2949
błędy w identyfikacji i ekstrakcji,
07:32
errorsbłędy in extractionekstrakcji,
178
440039
1961
07:34
so you have very, very uncertainniepewny datadane.
179
442000
4481
przez co dane często są niepewne.
07:38
So how can we detectwykryć and
correctpoprawny these inconsistenciesniespójności?
180
446481
3757
Jak można wykryć
i usunąć te niespójności?
07:42
How can we representprzedstawiać that formformularz of uncertaintyniepewność?
181
450238
3660
Jak przedstawić niepewność?
07:45
It's difficulttrudny. One thing you can do
182
453898
2097
To trudne. Można udokumentować
każdy krok procesu,
07:47
is documentdokument eachkażdy stepkrok of the processproces,
183
455995
2226
07:50
not only codingkodowanie the historicalhistoryczny informationInformacja
184
458221
2448
kodując zarówno informacje historyczne,
jak i meta-historyczne,
07:52
but what we call the meta-historicalmeta-historyczne informationInformacja,
185
460669
2679
07:55
how is historicalhistoryczny knowledgewiedza, umiejętności constructedzbudowana,
186
463348
2663
jak konstruujemy wiedzę historyczną,
07:58
documentingdokumentowanie eachkażdy stepkrok.
187
466011
1998
dokumentując każdy krok.
08:00
That will not guaranteegwarancja that we actuallytak właściwie convergezbiegają się
188
468009
1645
Nie da to gwarancji uzyskania
jednej historii Wenecji,
08:01
towardw kierunku a singlepojedynczy storyfabuła of VeniceVenice,
189
469654
2450
08:04
but probablyprawdopodobnie we can actuallytak właściwie reconstructRekonstrukcja
190
472104
2138
lecz możliwa jest rekonstrukcja
08:06
a fullycałkowicie documentedudokumentowane potentialpotencjał storyfabuła of VeniceVenice.
191
474242
3048
w pełni udokumentowanej
potencjalnej historii.
08:09
Maybe there's not a singlepojedynczy mapmapa.
192
477290
1459
Może nie będzie jednej mapy,
lecz kilka.
08:10
Maybe there are severalkilka mapsmapy.
193
478749
2120
08:12
The systemsystem should allowdopuszczać for that,
194
480869
2216
System powinien na to pozwolić,
08:15
because we have to dealsprawa with
a newNowy formformularz of uncertaintyniepewność,
195
483085
2859
ponieważ mamy tu nową dla tego typu
wielkich baz danych formę niepewności.
08:17
whichktóry is really newNowy for this typerodzaj of giantogromny databasesbaz danych.
196
485944
4641
08:22
And how should we communicatekomunikować się
197
490585
2190
Jak dotrzeć z tym projektem
do szerokiej publiczności?
08:24
this newNowy researchBadania to a largeduży audiencepubliczność?
198
492790
3979
08:28
Again, VeniceVenice is extraordinaryniezwykły for that.
199
496769
2663
Wenecja świetnie się do tego nadaje.
08:31
With the millionsmiliony of visitorsgoście that come everykażdy yearrok,
200
499432
2171
Z milionami turystów każdego roku,
08:33
it's actuallytak właściwie one of the bestNajlepiej placesmiejsca
201
501603
1763
to jedno z najlepszych miejsc
na stworzenie muzeum przyszłości.
08:35
to try to inventwymyślać the museummuzeum of the futureprzyszłość.
202
503366
2988
08:38
ImagineWyobraź sobie, horizontallypoziomo you see the reconstructedpo przebudowie mapmapa
203
506354
3304
Poziomo mamy rekonstrukcję mapy
z danego roku,
08:41
of a givendany yearrok,
204
509658
1286
08:42
and verticallypionowo, you see the documentdokument
205
510944
2958
pionowo dokumenty,
na których jest oparta,
08:45
that servedserwowane the reconstructionrekonstrukcja,
206
513902
1511
08:47
paintingsobrazy, for instanceinstancja.
207
515413
3400
na przykład obrazy.
08:50
ImagineWyobraź sobie an immersivewciągające systemsystem that permitszezwolenia
208
518813
2580
Moglibyśmy odtworzyć Wenecję z danego roku
08:53
to go and divenurkować and reconstructRekonstrukcja
the VeniceVenice of a givendany yearrok,
209
521393
3502
i zagłębić się w niej wraz z grupą.
08:56
some experiencedoświadczenie you could sharedzielić withinw ciągu a groupGrupa.
210
524895
2715
08:59
On the contraryprzeciwnie, imaginewyobrażać sobie actuallytak właściwie that you startpoczątek
211
527610
2246
Można też zacząć od dokumentu
weneckiego rękopisu,
09:01
from a documentdokument, a VenetianWenecki manuscriptrękopis,
212
529856
2207
09:04
and you showpokazać, actuallytak właściwie, what
you can constructzbudować out of it,
213
532063
3049
i pokazać możliwości rekonstrukcji,
metody dekodowania
09:07
how it is decodeddekodowane,
214
535112
1772
09:08
how the contextkontekst of that documentdokument can be recreatedodtworzone.
215
536884
2415
i odtwarzania kontekstu.
09:11
This is an imageobraz from an exhibiteksponować
216
539299
1885
Oto zdjęcie obrazujące wykorzystanie
tego systemu w Genewie.
09:13
whichktóry is currentlyobecnie conductedprowadzona in GenevaGenewa
217
541184
2276
09:15
with that typerodzaj of systemsystem.
218
543460
2354
09:17
So to concludewyciągnąć wniosek, we can say that
219
545814
2175
Podsumowując,
09:19
researchBadania in the humanitieshumanistyka is about to undergopoddawane są
220
547989
3079
nauki humanistyczne ewoluują
09:23
an evolutionewolucja whichktóry is maybe similarpodobny
221
551068
1802
podobnie jak nauki przyrodnicze
30 lat temu.
09:24
to what happenedstało się to life sciencesnauki 30 yearslat agotemu.
222
552870
4582
09:29
It's really a questionpytanie of scaleskala.
223
557452
4676
To tylko kwestia skali.
09:34
We see projectsprojektowanie whichktóry are
224
562130
3303
Widzimy projekty poza zasięgiem
pojedynczego zespołu naukowego,
09:37
much beyondpoza any singlepojedynczy researchBadania teamzespół can do,
225
565433
3843
09:41
and this is really newNowy for the humanitieshumanistyka,
226
569276
2243
a to nowość dla humanistów,
często pracujących w małych grupach
09:43
whichktóry very oftenczęsto take the habitnawyk of workingpracujący
227
571519
3869
09:47
in smallmały groupsgrupy or only with a couplepara of researchersnaukowcy.
228
575388
4008
lub z garstką badaczy.
09:51
When you visitodwiedzić the ArchivioArchivio didi StatoStato,
229
579396
2118
Będąc w Archiwum Państwowym widzimy,
że to zbyt wiele dla jednego zespołu
09:53
you feel this is beyondpoza what any singlepojedynczy teamzespół can do,
230
581514
2822
09:56
and that should be a jointpołączenie and commonpospolity effortwysiłek.
231
584336
3834
i potrzebna jest współpraca.
10:00
So what we mustmusi do for this paradigmparadygmat shiftprzesunięcie
232
588170
3106
Ta zmiana w postrzeganiu wymaga
10:03
is actuallytak właściwie fosterwspieranie a newNowy generationgeneracja
233
591276
1902
stworzenia nowej generacji
"cyfrowych humanistów",
10:05
of "digitalcyfrowy humanistshumanistów"
234
593178
1537
10:06
that are going to be readygotowy for this shiftprzesunięcie.
235
594715
2090
gotowych na tę zmianę.
10:08
I thank you very much.
236
596805
1959
Dziękuję bardzo.
10:10
(ApplauseAplauz)
237
598764
4000
(Brawa)
Translated by Dawid Cieśla
Reviewed by Agata Lesnicka

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Frederic Kaplan - Digital humanities researcher
Frederic Kaplan seeks to digitize vast archives of historical information to make maps that move -- through time.

Why you should listen

Frederic Kaplan is the Digital Humanities Chair at Ecole Polytechnique Federale de Lausanne (EPFL) and the EPFL's Digital Humanities Lab Director. Kaplan leads the lab in applying computation to humanities research. His latest project is the Venice Time Machine, a collaborative work archiving 80 kilometers of books from throughout 1000 years of Venetician history. The goal of the time machine is to create an information system which can be searched and mapped. Think of it as a Google Maps for time.

Kaplan holds a PhD in artificial intelligence from the University Paris VI. He lives in Switzerland.

More profile about the speaker
Frederic Kaplan | Speaker | TED.com