ABOUT THE SPEAKER
Paula Johnson - Women's-health expert
Dr. Paula Johnson is a pioneer in looking at health from a woman's perspective.

Why you should listen

Ever think you were having a heart attack? It turns out that many of the well-known early symptoms, such as chest pain and pressure from left arm to jaw, are more typically experienced by men. Women are more likely to experience shortness of breath, unusual perspiration and abdominal discomfort. Dr. Paula Johnson was one of the first to ask big questions about women's experience of cardiac care -- and their access to care that meets their needs.

Johnson and her team at Brigham and Women's Hospital in Boston focus on mentoring, measuring and bringing together expertise from practicing clinicians and academics to improve women's health. She says: "One of our core responsibilities will be to address critical questions ... such as, 'How do sex and gender impact health and health outcomes?' and 'How can health disparities among different groups of women be eliminated?'"

More profile about the speaker
Paula Johnson | Speaker | TED.com
TEDWomen 2013

Paula Johnson: His and hers ... health care

Paula Johnson: Opieka zdrowotna dla niego i dla niej

Filmed:
1,178,652 views

Każda komórka ludzkiego ciała ma płeć, co oznacza, że mężczyźni i kobiety różnią się aż do poziomu komórkowego. Mimo to badania i medycyna zbyt często ignorują to spostrzeżenie oraz zaskakująco odmienne reakcje obu płci na chorobę lub leczenie. Postępowa doktor Paula Johnson tak opisuje to w swoim inspirującym wykładzie: wrzucanie wszystkich do jednego worka oznacza, że zostawiamy zdrowie kobiet przypadkowi. Czas to ponownie przemyśleć.
- Women's-health expert
Dr. Paula Johnson is a pioneer in looking at health from a woman's perspective. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Some of my mostwiększość wonderfulwspaniale memorieswspomnienia of childhooddzieciństwo
0
706
2711
Najpiękniejsze wspomnienia z dzieciństwa
00:15
are of spendingwydatki time with my grandmotherbabcia, MamarMamar,
1
3417
3551
to spędzanie czasu z moja babcią, Mamar,
00:18
in our four-familycztery rodzina home in BrooklynBrooklyn, NewNowy YorkYork.
2
6968
3800
w naszym czterorodzinnym domu
na Brooklynie w Nowym Jorku.
00:22
Her apartmentapartament was an oasisOasis.
3
10768
3075
Jej mieszkanie było oazą.
00:25
It was a placemiejsce where I could sneakskradający się a cupPuchar of coffeeKawa,
4
13843
2045
Mogłam się tam raczyć filiżanką kawy,
00:27
whichktóry was really warmciepły milkmleko
with just a touchdotknąć of caffeinekofeina.
5
15888
3881
a tak naprawdę ciepłym mlekiem
z kroplą kofeiny.
00:31
She lovedkochany life.
6
19769
2534
Kochała życie.
00:34
And althoughmimo że she workedpracował in a factoryfabryka,
7
22303
2495
Chociaż pracowała w fabryce,
00:36
she savedzapisane her penniesgroszy and she traveledbywały to EuropeEuropy.
8
24798
3172
oszczędzała każdy grosz
na podróże do Europy.
00:39
And I rememberZapamiętaj poringprzedzieranie się over those pictureskino with her
9
27970
3329
Pamiętam wspólne oglądanie tych zdjęć,
00:43
and then dancingtaniec with her to her favoriteulubiony musicmuzyka.
10
31299
4112
a potem wspólny taniec
do jej ulubionej muzyki.
00:47
And then, when I was eightosiem and she was 60,
11
35411
4622
Ale kiedy miałam 8 lat, a ona 60,
00:52
something changedzmienione.
12
40033
2053
coś się zmieniło.
00:54
She no longerdłużej workedpracował or traveledbywały.
13
42086
2354
Już nie pracowała, ani nie podróżowała.
00:56
She no longerdłużej dancedtańczyłem.
14
44440
1691
Nie tańczyła.
00:58
There were no more coffeeKawa timesczasy.
15
46131
2753
Nie było już picia kawy.
Mama brała wolne z pracy,
by jeździć z nią po lekarzach,
01:00
My mothermama missedbrakowało work and tookwziął her to doctorslekarze
16
48884
2184
01:03
who couldn'tnie mógł make a diagnosisDiagnostyka.
17
51068
2386
którzy nie umieli postawić diagnozy.
01:05
And my fatherojciec, who workedpracował at night,
would spendwydać everykażdy afternoonpopołudnie with her,
18
53454
5337
Ojciec, który pracował nocami,
spędzał z nią każde popołudnie,
01:10
just to make sure she atejadł.
19
58791
3085
tylko po to, by dopilnować, żeby jadła.
01:13
Her careopieka becamestał się all-consumingwszystkie czasochłonne for our familyrodzina.
20
61876
4700
Opieka nad nią całkowicie nas pochłaniała.
01:18
And by the time a diagnosisDiagnostyka was madezrobiony,
21
66576
1647
Zanim postawiono diagnozę,
01:20
she was in a deepgłęboki spiralspirala.
22
68223
2705
była w głębokim kryzysie.
01:22
Now manywiele of you will recognizerozpoznać her symptomsobjawy.
23
70928
3561
Wielu z was rozpozna jej objawy.
01:26
My grandmotherbabcia had depressiondepresja.
24
74489
2663
Moja babcia miała depresję.
01:29
A deepgłęboki, life-alteringżycie zmiany depressiondepresja,
25
77152
3320
Głęboką, zmieniającą życie depresję,
01:32
from whichktóry she never recoveredodzyskane.
26
80472
3090
z której nigdy nie wyszła.
01:35
And back then, so little
was knownznany about depressiondepresja.
27
83562
3691
Wtedy tak mało wiedziano o depresji.
01:39
But even todaydzisiaj, 50 yearslat laterpóźniej,
28
87253
3405
Lecz nawet teraz, po 50 latach,
01:42
there's still so much more to learnuczyć się.
29
90658
3274
wciąż pozostaje wiele do odkrycia.
01:45
TodayDzisiaj, we know that womenkobiety
are 70 percentprocent more likelyprawdopodobne
30
93932
4908
Wiemy dziś, że kobiety
doświadczają depresji 70% częściej
01:50
to experiencedoświadczenie depressiondepresja over theirich lifetimesokresy istnienia
31
98840
2991
01:53
comparedporównywane with menmężczyźni.
32
101831
2281
niż mężczyźni.
01:56
And even with this highwysoki prevalencerozpowszechnienie,
33
104112
2840
Mimo tak dużej zapadalności
01:58
womenkobiety are misdiagnosedbłędnie betweenpomiędzy
30 and 50 percentprocent of the time.
34
106952
6287
kobiety dostają złe diagnozy
w 30-50% przypadków.
02:05
Now we know that womenkobiety are more likelyprawdopodobne
35
113239
2933
Wiemy teraz,
że kobiety częściej doświadczają
02:08
to experiencedoświadczenie the symptomsobjawy
of fatiguezmęczenie, sleepsen disturbancezaburzenia,
36
116172
5388
objawów zmęczenia, zaburzeń snu,
02:13
painból and anxietylęk comparedporównywane with menmężczyźni.
37
121560
2545
bólu i lęku w porównaniu do mężczyzn.
02:16
And these symptomsobjawy are oftenczęsto overlookedpomijane
38
124105
2699
Te objawy są często przeoczane
02:18
as symptomsobjawy of depressiondepresja.
39
126804
2963
jako objawy depresji.
02:21
And it isn't only depressiondepresja in whichktóry
these sexseks differencesróżnice occurpojawić się,
40
129767
3783
Różnice między płciami
widać nie tylko w depresji,
02:25
but they occurpojawić się acrossprzez so manywiele diseaseschoroby.
41
133550
4519
ale także w wielu innych schorzeniach.
02:30
So it's my grandmother'sbabci struggleszmagania
42
138069
1995
To właśnie zmagania babci
02:32
that have really led me on a lifelongtrwający całe życie questQuest.
43
140064
3733
ukształtowały moją życiową misję.
02:35
And todaydzisiaj, I leadprowadzić a centercentrum in whichktóry the missionmisja
44
143797
3228
Dziś kieruję centrum,
którego głównym zadaniem
02:39
is to discoverodkryć why these sexseks differencesróżnice occurpojawić się
45
147025
3779
jest odkrycie przyczyny
występowania różnic między płciami
02:42
and to use that knowledgewiedza, umiejętności
46
150804
2102
i wykorzystanie tej wiedzy
02:44
to improveulepszać the healthzdrowie of womenkobiety.
47
152906
2959
do poprawy zdrowia kobiet.
02:47
TodayDzisiaj, we know that everykażdy cellkomórka has a sexseks.
48
155865
4133
Dziś wiemy, że każda komórka ma płeć.
02:51
Now, that's a termsemestr coinedukuł
by the InstituteInstytut of MedicineMedycyna.
49
159998
3953
To termin ukuty przez Instytut Medycyny.
02:55
And what it meansznaczy is that
menmężczyźni and womenkobiety are differentróżne
50
163951
3761
Oznacza on, że kobiety
i mężczyźni różnią się
02:59
down to the cellularkomórkowy and molecularmolekularny levelspoziomy.
51
167712
4442
nawet na komórkowym
i molekularnym poziomie.
03:04
It meansznaczy that we're differentróżne
acrossprzez all of our organsnarządów.
52
172154
4940
Oznacza to, że różnimy się
we wszystkich narządach.
03:09
From our brainsmózg to our heartskiery, our lungspłuca, our jointsstawów.
53
177094
5495
Od mózgów, do serc, płuc, stawów.
03:14
Now, it was only 20 yearslat agotemu
54
182589
3884
Ledwie 20 lat temu
03:18
that we hardlyledwie had any datadane on women'skobiet healthzdrowie
55
186473
3827
prawie nie było danych o zdrowiu kobiet
03:22
beyondpoza our reproductiveRozród functionsFunkcje.
56
190300
2883
poza zdrowiem reprodukcyjnym,
03:25
But then in 1993,
57
193183
2901
Ale w 1993 r.
03:28
the NIHNIH RevitalizationRewitalizacja ActUstawy was signedpodpisany into lawprawo.
58
196084
4612
weszła w życie ustawa NIH o rewitalizacji.
03:32
And what this lawprawo did was it mandatedmandat
59
200696
2603
Ustawa nakazywała włączanie kobiet
03:35
that womenkobiety and minoritiesmniejszości
be includedw zestawie in clinicalkliniczny trialspróby
60
203299
4473
i mniejszości do badań klinicznych
03:39
that were fundedfinansowane by the NationalKrajowe InstitutesInstytuty of HealthZdrowie.
61
207772
4051
fundowanych przez
Narodowy Instytut Zdrowia.
03:43
And in manywiele wayssposoby, the lawprawo has workedpracował.
62
211823
2927
Pod wieloma względami prawo poskutkowało.
03:46
WomenKobiety are now routinelyrutynowo
includedw zestawie in clinicalkliniczny studiesstudia,
63
214750
3670
Kobiety włącza się teraz rutynowo
do badań klinicznych
03:50
and we'vemamy learnednauczyli that there are majorpoważny differencesróżnice
64
218420
2251
i odkryto znaczne różnice
03:52
in the wayssposoby that womenkobiety and menmężczyźni
65
220671
2093
w przebiegu chorób u kobiet i mężczyzn.
03:54
experiencedoświadczenie diseasechoroba.
66
222764
2536
03:57
But remarkablywybitnie,
67
225300
2165
Co niezwykłe,
03:59
what we have learnednauczyli about these
differencesróżnice is oftenczęsto overlookedpomijane.
68
227465
5094
te nowo poznane różnice
są często pomijane.
04:04
So, we have to askzapytać ourselvesmy sami the questionpytanie:
69
232559
3825
Musimy sobie zadać pytanie:
04:08
Why leavepozostawiać women'skobiet healthzdrowie to chanceszansa?
70
236384
4513
Czemu zdawać zdrowie kobiet na przypadek?
04:12
And we're leavingodejście it to chanceszansa in two wayssposoby.
71
240897
2643
Dzieje się to na dwa sposoby.
04:15
The first is that there is so much more to learnuczyć się
72
243540
3697
Po pierwsze wciąż jest wiele do zbadania,
04:19
and we're not makingzrobienie the investmentinwestycja
73
247237
2409
a nie inwestujemy w pełne zrozumienie
04:21
in fullycałkowicie understandingzrozumienie the extentstopień
of these sexseks differencesróżnice.
74
249646
4168
zakresu różnic między płciami.
04:25
And the seconddruga is that we aren'tnie są
takingnabierający what we have learnednauczyli,
75
253814
4722
Po drugie nie włączamy zdobytej wiedzy
04:30
and routinelyrutynowo applyingstosowanie it in clinicalkliniczny careopieka.
76
258536
3704
w rutynowe postępowanie kliniczne.
04:34
We are just not doing enoughdość.
77
262240
3989
Po prostu robimy za mało.
04:38
So, I'm going to sharedzielić with you threetrzy examplesprzykłady
78
266229
2259
Podzielę się z wami trzema przykładami,
04:40
of where sexseks differencesróżnice have
impactedwpływ the healthzdrowie of womenkobiety,
79
268488
3706
jak różnice międzypłciowe
wpłynęły na zdrowie kobiet,
04:44
and where we need to do more.
80
272194
2670
i gdzie musimy zrobić więcej.
04:46
Let's startpoczątek with heartserce diseasechoroba.
81
274864
2012
Zacznijmy od chorób serca.
04:48
It's the numbernumer one killerzabójca of womenkobiety
in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa todaydzisiaj.
82
276876
5202
To najczęstsza przyczyna
zgonów kobiet w USA.
04:54
This is the facetwarz of heartserce diseasechoroba.
83
282078
2896
Oto oblicze choroby serca.
04:56
LindaLinda is a middle-agedw średnim wieku womankobieta,
84
284974
2281
Linda jest kobietą w średnim wieku,
04:59
who had a stentstent placedumieszczony in one of the arteriestętnic
85
287255
2585
której stentowano jedną z tętnic
05:01
going to her heartserce.
86
289840
2100
idących do serca.
05:03
When she had recurringcykliczne symptomsobjawy
she wentposzedł back to her doctorlekarz.
87
291940
3251
Kiedy objawy się ponowiły,
wróciła do lekarza.
05:07
Her doctorlekarz did the goldzłoto standardstandard testtest:
88
295191
2638
Lekarz wykonał klasyczne badanie:
05:09
a cardiacsercowy catheterizationCewnikowanie.
89
297829
2287
cewnikowanie serca.
05:12
It showedpokazał no blockagesblokady.
90
300116
2417
Nie wykazało żadnych zatorów.
05:14
Linda'sLinda symptomsobjawy continuednieprzerwany.
91
302533
2072
Objawy Lindy utrzymywały się.
05:16
She had to stop workingpracujący.
92
304605
2473
Musiała przerwać pracę.
05:19
And that's when she founduznany us.
93
307078
2752
I wtedy znalazła nas.
05:21
When LindaLinda cameoprawa ołowiana witrażu to us, we did
anotherinne cardiacsercowy catheterizationCewnikowanie
94
309830
4148
Wykonaliśmy kolejne cewnikowanie
05:25
and this time, we founduznany clueswskazówki.
95
313978
3417
i tym razem znaleźliśmy wskazówki.
05:29
But we neededpotrzebne anotherinne testtest
96
317395
2474
Ale potrzebowaliśmy kolejnego badania,
05:31
to make the diagnosisDiagnostyka.
97
319869
2594
by postawić rozpoznanie.
05:34
So we did a testtest callednazywa an intracoronarywewnątrzwieńcowej ultrasoundUSG,
98
322463
4580
Zrobiliśmy badanie nazywane
USG wewnątrzwieńcowym,
05:39
where you use soundwavesfale dźwiękowe to look at the arterytętnica
99
327043
2305
gdzie za pomocą ultradźwięków
05:41
from the insidewewnątrz out.
100
329348
2731
ogląda się tętnicę od środka.
05:44
And what we founduznany
101
332079
1938
Dowiedzieliśmy się,
05:46
was that Linda'sLinda diseasechoroba didn't look like
102
334017
2451
że choroba Lindy nie wygląda
05:48
the typicaltypowy malemęski diseasechoroba.
103
336468
3070
jak typowa choroba u mężczyzny.
05:51
The typicaltypowy malemęski diseasechoroba lookswygląda like this.
104
339538
3196
Typowy przebieg u mężczyzny wygląda tak.
05:54
There's a discreteoddzielny blockagezablokowanie or stenosiszwężenie.
105
342734
3312
Są przerywane blokady albo zwężenia.
05:58
Linda'sLinda diseasechoroba, like the diseasechoroba of so manywiele womenkobiety,
106
346046
4301
Choroba Lindy, jak u wielu innych kobiet,
06:02
lookswygląda like this.
107
350347
1842
wygląda tak.
06:04
The plaqueplakieta is laidpołożony down more evenlyrównomiernie, more diffuselyrozpraszająco
108
352189
3537
Blaszka jest rozłożona
bardziej równomiernie,
06:07
alongwzdłuż the arterytętnica, and it's hardertrudniejsze to see.
109
355726
3972
jest bardziej rozproszona wzdłuż tętnicy
i trudniejsza do zobaczenia.
06:11
So for LindaLinda, and for so manywiele womenkobiety,
110
359698
3406
Dla Lindy, jak i dla wielu kobiet,
06:15
the goldzłoto standardstandard testtest wasn'tnie było goldzłoto.
111
363104
3692
klasyczny test był nieprzydatny.
06:18
Now, LindaLinda receivedOdebrane the right treatmentleczenie.
112
366796
2987
Linda dostała właściwe leczenie.
06:21
She wentposzedł back to her life and, fortunatelyna szczęście, todaydzisiaj
113
369783
2178
Wróciła do zdrowia
i na szczęście dziś dobrze sobie radzi.
06:23
she is doing well.
114
371961
1752
06:25
But LindaLinda was luckySzczęściarz.
115
373713
1606
Ale Linda miała szczęście.
06:27
She founduznany us, we founduznany her diseasechoroba.
116
375319
2626
Znalazła nas, a my wykryliśmy jej chorobę.
06:29
But for too manywiele womenkobiety, that's not the casewalizka.
117
377945
2911
Ale wiele kobiet nie ma tyle szczęścia.
06:32
We have the toolsprzybory.
118
380856
2315
Mamy narzędzia.
06:35
We have the technologytechnologia to make the diagnosisDiagnostyka.
119
383171
3681
Mamy technologię diagnostyczną.
06:38
But it's all too oftenczęsto that these sexseks diffferencesdiffferences
120
386852
3397
Ale zbyt często różnice międzypłciowe
06:42
are overlookedpomijane.
121
390249
2304
są pomijane.
06:44
So what about treatmentleczenie?
122
392553
2173
Co z leczeniem?
06:46
A landmarkpunkt orientacyjny studybadanie that was publishedopublikowany two yearslat agotemu
123
394726
2710
Przełomowe badanie,
opublikowane dwa lata temu,
06:49
askedspytał the very importantważny questionpytanie:
124
397436
2422
zadało to bardzo ważne pytanie:
06:51
What are the mostwiększość effectiveefektywny treatmentszabiegi
for heartserce diseasechoroba in womenkobiety?
125
399858
5055
Jakie są najefektywniejsze metody
leczenia chorób serca u kobiet?
06:56
The authorsautorski lookedspojrzał at papersdokumenty tożsamości
writtenpisemny over a 10-year-rok periodokres,
126
404913
3659
Autorzy przejrzeli artykuły z 10 lat
07:00
and hundredssetki had to be thrownrzucony out.
127
408572
2478
i setki odrzucili.
07:03
And what they founduznany out was that
of those that were tossedrzucony out,
128
411050
4773
Okazało się, że wśród odrzuconych badań
07:07
65 percentprocent were excludedwyłączone
129
415823
3654
65% wykluczono,
07:11
because even thoughchociaż womenkobiety
were includedw zestawie in the studiesstudia,
130
419477
4364
bo choć kobiety włączono do badania,
07:15
the analysisanaliza didn't differentiaterozróżniać
betweenpomiędzy womenkobiety and menmężczyźni.
131
423841
6356
analizy nie różnicowały kobiet i mężczyzn.
07:22
What a lostStracony opportunityokazja.
132
430197
3221
Cóż za utrata szansy!
07:25
The moneypieniądze had been spentwydany
133
433418
2031
Wydano pieniądze,
a nie dowiedzieliśmy się,
jak miały się kobiety.
07:27
and we didn't learnuczyć się how womenkobiety faredwypadł.
134
435449
2147
07:29
And these studiesstudia could not contributeprzyczynić się one iotaJota
135
437596
2801
Te badania nie dodały zupełnie nic
07:32
to the very, very importantważny questionpytanie,
136
440397
2417
do bardzo ważnej kwestii
07:34
what are the mostwiększość effectiveefektywny treatmentszabiegi
137
442814
2391
najbardziej efektywnych metod leczenia
07:37
for heartserce diseasechoroba in womenkobiety?
138
445205
2895
chorób serca u kobiet.
07:40
I want to introduceprzedstawiać you to
HortenseHortense, my godmotherMatka chrzestna,
139
448100
5492
Chcę wam przedstawić Hortense,
moją matkę chrzestną,
07:45
HungWisiał WeiWei, a relativekrewny of a colleaguekolega,
140
453592
3443
Hung Wei, krewną kolegi z pracy,
07:49
and somebodyktoś you maymoże recognizerozpoznać --
141
457035
2191
i kogoś, kogo może znacie,
07:51
DanaDana, ChristopherChristopher Reeve'sWójta 's wifeżona.
142
459226
3647
Danę, żonę Christophera Reeve'a.
07:54
All threetrzy womenkobiety have something
very importantważny in commonpospolity.
143
462873
4360
Wszystkie dzielą coś bardzo ważnego.
07:59
All threetrzy were diagnosedrozpoznano with lungpłuco cancernowotwór,
144
467233
3575
U wszystkich rozpoznano raka płuc,
08:02
the numbernumer one cancernowotwór killerzabójca of womenkobiety
145
470808
2929
najgroźniejszego raka kobiet w USA.
08:05
in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa todaydzisiaj.
146
473737
2701
Żadna z nich nie paliła papierosów.
08:08
All threetrzy were nonsmokersosoby niepalące.
147
476438
3876
08:12
SadlyNiestety, DanaDana and HungWisiał WeiWei diedzmarły of theirich diseasechoroba.
148
480314
5166
Niestety, choroba zabiła Danę i Hung Wei.
08:17
TodayDzisiaj, what we know is that womenkobiety who are
nonsmokersosoby niepalące are threetrzy timesczasy more likelyprawdopodobne
149
485480
6140
Dziś wiemy, że niepalące kobiety
zapadają na raka płuc trzykrotnie częściej
08:23
to be diagnosedrozpoznano with lungpłuco cancernowotwór than are menmężczyźni
150
491620
2737
08:26
who are nonsmokersosoby niepalące.
151
494357
1986
niż niepalący mężczyźni.
08:28
Now interestinglyco ciekawe, when womenkobiety are
diagnosedrozpoznano with lungpłuco cancernowotwór,
152
496343
3690
Co ciekawe, po rozpoznaniu raka płuc
08:32
theirich survivalprzetrwanie tendsdąży to be better than that of menmężczyźni.
153
500033
3179
kobiety przeżywają częściej niż mężczyźni.
08:35
Now, here are some clueswskazówki.
154
503212
1875
Tu są pewne wskazówki.
08:37
Our investigatorsśledczy have founduznany that there are
155
505087
2399
Nasi badacze odkryli pewne geny
08:39
certainpewny genesgeny in the lungpłuco tumorguz
cellskomórki of bothobie womenkobiety and menmężczyźni.
156
507486
4672
w komórkach guza płuc u kobiet i mężczyzn.
08:44
And these genesgeny are activatedaktywowany
157
512158
2192
Geny te są aktywowane
08:46
mainlygłównie by estrogenestrogen.
158
514350
2090
głównie przez estrogen.
08:48
And when these genesgeny are over-expressednadmiernie wyrażone,
159
516440
2818
Nadmierna ekspresja tych genów
08:51
it's associatedpowiązany with improvedulepszony survivalprzetrwanie
160
519258
2731
wiąże się ze zwiększoną przeżywalnością
08:53
only in youngmłody womenkobiety.
161
521989
2667
tylko u młodych kobiet.
08:56
Now this is a very earlywcześnie findingodkrycie
162
524656
1674
To bardzo niedawne odkrycie
08:58
and we don't yetjeszcze know whetherczy it has relevancestosowność
163
526330
3643
i nie wiemy jeszcze, czy ma ono znaczenie
09:01
to clinicalkliniczny careopieka.
164
529973
2441
dla postępowania terapeutycznego.
09:04
But it's findingsustalenia like this that maymoże providezapewniać hopenadzieja
165
532414
3859
Ale to takie odkrycia mogą dać nadzieję
09:08
and maymoże providezapewniać an opportunityokazja to savezapisać liveszyje
166
536273
2767
i szanse na ratowanie życia
09:11
of bothobie womenkobiety and menmężczyźni.
167
539040
2547
zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
09:13
Now, let me sharedzielić with you an exampleprzykład
168
541587
1381
Podam przykład na to,
09:14
of when we do considerrozważać sexseks differencesróżnice,
it can drivenapęd the sciencenauka.
169
542968
3978
że branie pod uwagę
różnic międzypłciowych
popycha naukę naprzód.
09:18
SeveralKilka yearslat agotemu a newNowy lungpłuco cancernowotwór drugnarkotyk
170
546946
2328
Kilka lat temu badano
09:21
was beingistota evaluatedoceniane,
171
549274
1646
nowy lek na raka płuc,
09:22
and when the authorsautorski lookedspojrzał
at whosektórego tumorsguzy shrankzmniejszyła się,
172
550920
4372
a kiedy autorzy przyjrzeli się,
czyje guzy się zmniejszyły,
09:27
they founduznany that 82 percentprocent were womenkobiety.
173
555292
3433
odkryli, że w 82% były to kobiety.
09:30
This led them to askzapytać the questionpytanie: Well, why?
174
558725
2963
To skłoniło ich do pytania o przyczyny.
09:33
And what they founduznany
175
561688
1555
Wykryli, że mutacje genetyczne,
09:35
was that the geneticgenetyczny mutationsmutacje
that the drugnarkotyk targetedukierunkowane
176
563243
3480
na które nakierowany był lek,
09:38
were fardaleko more commonpospolity in womenkobiety.
177
566723
2727
były znacznie powszechniejsze u kobiet.
09:41
And what this has led to
178
569450
1699
Doprowadziło to
09:43
is a more personalizedspersonalizowane approachpodejście
179
571149
2182
do bardziej spersonalizowanego podejścia
09:45
to the treatmentleczenie of lungpłuco cancernowotwór
that alsorównież includesobejmuje sexseks.
180
573331
4154
do leczenia raka płuc,
z uwzględnieniem płci.
09:49
This is what we can accomplishukończyć
181
577485
2095
Oto co możemy zdziałać
09:51
when we don't leavepozostawiać women'skobiet healthzdrowie to chanceszansa.
182
579580
3826
kiedy nie zostawiamy
zdrowia kobiet przypadkowi.
09:55
We know that when you investinwestować in researchBadania,
183
583406
3208
Wiemy, że inwestycja w badania
09:58
you get resultswyniki.
184
586614
1526
przynosi wyniki.
10:00
Take a look at the deathśmierć rateoceniać
from breastpierś cancernowotwór over time.
185
588140
4508
Spójrzmy na historię śmiertelności
z powodu raka piersi.
10:04
And now take a look at the deathśmierć ratesstawki
186
592648
1925
A teraz na historię śmiertelności
10:06
from lungpłuco cancernowotwór in womenkobiety over time.
187
594573
3332
z powodu raka płuc u kobiet.
10:09
Now let's look at the dollarsdolarów
investedzainwestowany in breastpierś cancernowotwór --
188
597905
3610
Oto sumy inwestowane w raka piersi,
10:13
these are the dollarsdolarów investedzainwestowany perza deathśmierć --
189
601515
2969
to suma w dolarach na jeden zgon,
10:16
and the dollarsdolarów investedzainwestowany in lungpłuco cancernowotwór.
190
604484
4228
i sumy inwestowane w raka płuc.
10:20
Now, it's clearjasny that our investmentinwestycja in breastpierś cancernowotwór
191
608712
4921
Jest jasne, że inwestycja w raka piersi
10:25
has producedwytworzony resultswyniki.
192
613633
1789
przyniosła rezultaty.
10:27
They maymoże not be fastszybki enoughdość,
193
615422
2333
Może nie są one dostatecznie szybkie,
10:29
but it has producedwytworzony resultswyniki.
194
617755
2226
ale przyniosły wyniki.
10:31
We can do the samepodobnie
195
619981
1804
Możemy zrobić to samo
10:33
for lungpłuco cancernowotwór and for everykażdy other diseasechoroba.
196
621785
4991
z rakiem płuc i każdą inną chorobą.
10:38
So let's go back to depressiondepresja.
197
626776
3326
Wróćmy więc do depresji.
10:42
DepressionDepresja is the numbernumer one causeprzyczyna
198
630102
2310
Depresja to dziś najczęstsza przyczyna
10:44
of disabilityniepełnosprawność in womenkobiety in the worldświat todaydzisiaj.
199
632412
4592
upośledzenia kobiet na świecie.
10:49
Our investigatorsśledczy have founduznany
200
637004
2135
Nasi badacze odkryli,
10:51
that there are differencesróżnice in the brainsmózg
201
639139
1816
że istnieją różnice między mózgami
10:52
of womenkobiety and menmężczyźni
202
640955
1477
kobiet i mężczyzn
10:54
in the areasobszary that are connectedpołączony with moodnastrój.
203
642432
3119
w obszarach związanych z nastrojem.
10:57
And when you put menmężczyźni and womenkobiety
204
645551
2073
Podczas badania mężczyzn i kobiet
10:59
in a functionalfunkcjonalny MRIMRI scannerskaner --
205
647624
1875
metodą rezonansu magnetycznego,
11:01
that's the kinduprzejmy of scannerskaner that showsprzedstawia how the brainmózg is functioningfunkcjonowanie when it's activatedaktywowany --
206
649499
4547
czyli badania pokazującego
pracę aktywnego mózgu,
11:06
so you put them in the scannerskaner
and you exposeexpose them to stressnaprężenie.
207
654046
4043
umieszczamy pacjenta w skanerze fMRI
i wystawiamy na stres.
11:10
You can actuallytak właściwie see the differenceróżnica.
208
658089
3887
Naprawdę widać różnicę.
11:13
And it's findingsustalenia like this
209
661976
2529
Wierzymy, że właśnie takie odkrycia
11:16
that we believe holdutrzymać some of the clueswskazówki
210
664505
2981
dadzą pewne wskazówki co do występowania
11:19
for why we see these very significantznaczący sexseks differencesróżnice
211
667486
3753
tak istotnych różnic międzypłciowych
11:23
in depressiondepresja.
212
671239
2254
podczas depresji.
11:25
But even thoughchociaż we know
213
673493
1558
Choć wiemy,
11:27
that these differencesróżnice occurpojawić się,
214
675051
2867
że te różnice istnieją,
11:29
66 percentprocent
215
677918
2653
66% badań mózgu
11:32
of the brainmózg researchBadania that beginszaczyna się in animalszwierzęta
216
680571
3996
prowadzonych na zwierzętach
11:36
is doneGotowe in eitherzarówno malemęski animalszwierzęta
217
684567
2326
dotyczy albo zwierząt płci męskiej,
11:38
or animalszwierzęta in whomkogo the sexseks is not identifiedzidentyfikowane.
218
686893
4347
albo zwierząt,
których płeć nie jest określana.
11:43
So, I think we have to askzapytać again the questionpytanie:
219
691240
3619
Chyba znów trzeba zadać pytanie:
11:46
Why leavepozostawiać women'skobiet healthzdrowie to chanceszansa?
220
694859
4802
Czemu zdawać zdrowie kobiet na przypadek?
11:51
And this is a questionpytanie that hauntsnawiedza those of us
221
699661
2828
To pytanie prześladuje tych z nas
11:54
in sciencenauka and medicinelekarstwo
222
702489
1811
w nauce i medycynie,
11:56
who believe that we are on the vergeskraj
of beingistota ablezdolny to dramaticallydramatycznie improveulepszać
223
704300
6359
którzy wierzą, że jesteśmy blisko
dramatycznej poprawy zdrowia kobiet.
12:02
the healthzdrowie of womenkobiety.
224
710659
1676
12:04
We know that everykażdy cellkomórka has a sexseks.
225
712335
2486
Wiemy, że każda komórka ma płeć.
12:06
We know that these differencesróżnice
are oftenczęsto overlookedpomijane.
226
714821
2942
Wiemy, że te różnice są często pomijane.
12:09
And thereforew związku z tym we know that womenkobiety
are not gettinguzyskiwanie the fullpełny benefitzasiłek
227
717763
4288
Dlatego wiemy,
że kobiety nie korzystają w pełni
12:14
of modernnowoczesny sciencenauka and medicinelekarstwo todaydzisiaj.
228
722051
3899
ze współczesnej nauki i medycyny.
12:17
We have the toolsprzybory
229
725950
1651
Mamy narzędzia,
12:19
but we lackbrak the collectivekolektyw will and momentumpęd.
230
727601
3882
ale brakuje nam zbiorowej woli i rozmachu.
12:23
Women'sDla kobiet healthzdrowie is an equalrówny rightsprawa issuekwestia
231
731483
2744
Zdrowie kobiet jest sprawą równości praw,
12:26
as importantważny as equalrówny payzapłacić.
232
734227
3554
tak jak równa płaca.
12:29
And it's an issuekwestia of the qualityjakość
233
737781
2184
To kwestia jakości
12:31
and the integrityintegralność of sciencenauka and medicinelekarstwo.
234
739965
3155
i spójności nauki i medycyny.
12:35
(ApplauseAplauz)
235
743120
7463
(Brawa)
12:42
So imaginewyobrażać sobie the momentumpęd we could achieveosiągać
236
750583
4545
Jaki rozmach moglibyśmy osiągnąć
12:47
in advancingpostęp the healthzdrowie of womenkobiety
237
755128
2111
w postępie badań nad zdrowiem kobiet,
12:49
if we considereduważane whetherczy these
sexseks differencesróżnice were presentteraźniejszość
238
757239
2859
gdyby rozważyć
obecność różnic międzypłciowych
12:52
at the very beginningpoczątek of designingprojektowanie researchBadania.
239
760098
3589
na samym początku planowania badań.
12:55
Or if we analyzedanalizowane our datadane by sexseks.
240
763687
3879
Albo gdyby analizować dane według płci.
12:59
So, people oftenczęsto askzapytać me:
241
767566
1948
Często słyszę pytanie:
13:01
What can I do?
242
769514
1771
"Co mogę zrobić?".
13:03
And here'soto jest what I suggestsugerować:
243
771285
2334
A oto co polecam:
13:05
First, I suggestsugerować that you think about women'skobiet healthzdrowie
244
773619
4173
Na początek zacznij myśleć
o zdrowiu kobiet tak samo,
13:09
in the samepodobnie way
245
777792
1743
jak myślisz i troszczysz się
13:11
that you think and careopieka about other
causesprzyczyny that are importantważny to you.
246
779535
6045
o inne ważne sprawy.
13:17
And seconddruga, and equallyna równi as importantważny,
247
785580
3182
Po drugie, i tak samo ważne,
13:20
that as a womankobieta,
248
788762
2212
że jako kobieta
13:22
you have to askzapytać your doctorlekarz
249
790974
2641
powinnaś zapytać swojego lekarza
13:25
and the doctorslekarze who are caringopiekuńczy, troskliwy
for those who you love:
250
793615
4412
i lekarzy twoich bliskich:
13:30
Is this diseasechoroba or treatmentleczenie differentróżne in womenkobiety?
251
798027
4876
"Czy ta choroba lub leczenie
wygląda inaczej u kobiet?".
13:34
Now, this is a profoundgłęboki questionpytanie
because the answerodpowiedź is likelyprawdopodobne yes,
252
802903
3588
To głębokie pytanie, bo odpowiedź
prawdopodobnie jest twierdząca,
13:38
but your doctorlekarz maymoże not know
the answerodpowiedź, at leastnajmniej not yetjeszcze.
253
806491
3697
ale lekarz może jej jeszcze nie znać.
Przynajmniej na razie.
13:42
But if you askzapytać the questionpytanie,
your doctorlekarz will very likelyprawdopodobne
254
810188
4376
Ale jeśli zadasz takie pytanie,
lekarz pewnie zacznie szukać odpowiedzi.
13:46
go looking for the answerodpowiedź.
255
814564
2282
13:48
And this is so importantważny,
256
816846
2337
A to jest tak ważne,
13:51
not only for ourselvesmy sami,
257
819183
2162
nie tylko dla nas,
13:53
but for all of those whomkogo we love.
258
821345
2653
ale dla wszystkich, których kochamy.
13:55
WhetherCzy it be a mothermama, a daughtercórka, a sistersiostra,
259
823998
4484
Niech to będzie matka, córka, siostra,
14:00
a friendprzyjaciel or a grandmotherbabcia.
260
828482
3697
koleżanka czy babcia.
14:04
It was my grandmother'sbabci sufferingcierpienie
261
832179
2143
To cierpienie mojej babci
14:06
that inspirednatchniony my work
262
834322
1933
zainspirowało mnie do pracy
14:08
to improveulepszać the healthzdrowie of womenkobiety.
263
836255
2985
nad poprawą zdrowia kobiet.
14:11
That's her legacydziedzictwo.
264
839240
2350
To jej spuścizna.
14:13
Our legacydziedzictwo can be to improveulepszać the healthzdrowie of womenkobiety
265
841590
4669
Naszą spuścizną może być
poprawa zdrowia kobiet
14:18
for this generationgeneracja
266
846259
2139
dla tego pokolenia
14:20
and for generationspokolenia to come.
267
848398
3022
i dla następnych.
14:23
Thank you.
268
851420
2149
Dziękuję.
14:25
(ApplauseAplauz)
269
853569
3282
(Brawa)
Translated by Agata Lesnicka
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Paula Johnson - Women's-health expert
Dr. Paula Johnson is a pioneer in looking at health from a woman's perspective.

Why you should listen

Ever think you were having a heart attack? It turns out that many of the well-known early symptoms, such as chest pain and pressure from left arm to jaw, are more typically experienced by men. Women are more likely to experience shortness of breath, unusual perspiration and abdominal discomfort. Dr. Paula Johnson was one of the first to ask big questions about women's experience of cardiac care -- and their access to care that meets their needs.

Johnson and her team at Brigham and Women's Hospital in Boston focus on mentoring, measuring and bringing together expertise from practicing clinicians and academics to improve women's health. She says: "One of our core responsibilities will be to address critical questions ... such as, 'How do sex and gender impact health and health outcomes?' and 'How can health disparities among different groups of women be eliminated?'"

More profile about the speaker
Paula Johnson | Speaker | TED.com