ABOUT THE SPEAKER
Dan Ariely - Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why.

Why you should listen

Dan Ariely is a professor of psychology and behavioral economics at Duke University and a founding member of the Center for Advanced Hindsight. He is the author of the bestsellers Predictably IrrationalThe Upside of Irrationality, and The Honest Truth About Dishonesty -- as well as the TED Book Payoff: The Hidden Logic that Shapes Our Motivations.

Through his research and his (often amusing and unorthodox) experiments, he questions the forces that influence human behavior and the irrational ways in which we often all behave.

More profile about the speaker
Dan Ariely | Speaker | TED.com
TED2015

Dan Ariely: How equal do we want the world to be? You'd be surprised

Dan Ariely: Jak bardzo pragniemy równości na świecie? Odpowiedź cię zaskoczy.

Filmed:
1,928,125 views

Wieści o rosnącej nierówności społecznej budzą w nas niepokój. Ale dlaczego? Dan Ariely ujawnia nowe, zaskakujące odkrycie na temat tego, co uważamy za sprawiedliwe oraz jak bogactwo rozkłada się w społeczeństwie... a potem ujawnia, jak się to odnosi do rzeczywistych statystyk.
- Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
It would be nicemiły to be
objectivecel in life,
0
926
2645
Fajnie by było kierować się w życiu
00:15
in manywiele wayssposoby.
1
3571
2022
obiektywizmem pod wieloma względami.
00:17
The problemproblem is that we have
these color-tintedkolorami barwnych glassesokulary
2
5593
3378
Problem w tym, że mamy
okulary w pewnym kolorze,
00:20
as we look at all kindsrodzaje of situationssytuacje.
3
8971
4679
przez które patrzymy
na wszystkie sytuacje.
00:25
For exampleprzykład, think about
something as simpleprosty as beerpiwo.
4
13650
3716
Pomyślcie o czymś tak prostym, jak piwo.
00:29
If I gavedał you a fewkilka beerspiwa to tastesmak
5
17366
2182
Gdybym dał wam do spróbowania kilka piw
00:31
and I askedspytał you to rateoceniać them
on intensityintensywność and bitternessgorycz,
6
19548
3808
i poprosił o ocenę
intensywności i goryczy,
00:35
differentróżne beerspiwa would occupyzająć
differentróżne spaceprzestrzeń.
7
23356
3697
różne piwa zajęłyby różne miejsca.
A gdybyśmy spróbowali być obiektywni?
00:39
But what if we triedwypróbowany
to be objectivecel about it?
8
27053
2757
00:41
In the casewalizka of beerpiwo,
it would be very simpleprosty.
9
29810
2160
W przypadku piwa to bardzo proste.
00:43
What if we did a blindślepy tastesmak?
10
31970
2152
Można zrobić test na ślepo.
00:46
Well, if we did the samepodobnie thing,
you tastedsmakowało the samepodobnie beerpiwo,
11
34122
2724
Próba tych samych piw bez nalepek
00:48
now in the blindślepy tastesmak,
things would look slightlynieco differentróżne.
12
36846
3971
dałaby inne rezultaty.
00:52
MostWiększość of the beerspiwa will go into one placemiejsce.
13
40817
2222
Większość piw trafi w jedno miejsce.
00:55
You will basicallygruntownie not
be ablezdolny to distinguishrozróżniać them,
14
43039
2445
Nie da się ich po prostu odróżnić,
00:57
and the exceptionwyjątek, of coursekurs,
will be GuinnessGuinness.
15
45484
3089
poza oczywistym wyjątkiem,
jakim jest Guinness.
01:00
(LaughterŚmiech)
16
48573
2228
(Śmiech)
01:02
SimilarlyPodobnie, we can think about physiologyfizjologia.
17
50801
2786
Podobnie można myśleć o fizjologii.
01:05
What happensdzieje się when people expectoczekiwać
something from theirich physiologyfizjologia?
18
53587
3042
Co się dzieję, gdy ludzie
oczekują czegoś od własnej fizjologii?
01:08
For exampleprzykład, we soldsprzedany people
painból medicationsleki.
19
56629
2508
Przykładowo sprzedawaliśmy
leki przeciwbólowe.
01:11
Some people, we told them
the medicationsleki were expensivedrogi.
20
59137
2739
Części badanych mówiliśmy,
że leki były drogie.
01:13
Some people, we told them it was cheaptani.
21
61876
1881
Innym - że były tanie.
01:15
And the expensivedrogi
painból medicationlek workedpracował better.
22
63757
2972
Okazuje się, że droższe leki
działają lepiej.
01:18
It relievedulżyło more painból from people,
23
66729
2554
Przynoszą ludziom większą ulgę,
01:21
because expectationsoczekiwań
do changezmiana our physiologyfizjologia.
24
69283
3504
bo oczekiwania wpływają na fizjologię.
01:24
And of coursekurs, we all know that in sportsSport,
25
72787
2062
Wiemy to też na przykładzie sportów.
01:26
if you are a fanwentylator of a particularszczególny teamzespół,
26
74849
1818
Gdy jesteś kibicem konkretnej drużyny,
01:28
you can't help but see the gamegra
27
76667
2369
potrafisz oglądać mecz
01:31
developrozwijać from the perspectiveperspektywiczny of your teamzespół.
28
79036
3505
tylko z ich z perspektywy.
01:34
So all of those are casesprzypadki in whichktóry
our preconceiveduprzedzeń notionsgalanteria
29
82541
4176
W tych wszystkich przypadkach
przyjęte z góry założenia
01:38
and our expectationsoczekiwań colorkolor our worldświat.
30
86717
3440
i oczekiwania zabarwiają nasz świat.
01:42
But what happenedstało się
in more importantważny questionspytania?
31
90157
3402
A co się dzieje z ważniejszymi pytaniami?
01:45
What happenedstało się with questionspytania
that had to do with socialspołeczny justicesprawiedliwość?
32
93559
3552
Co z pytaniami dotyczącymi
społecznej sprawiedliwości?
01:49
So we wanted to think about
what is the blindślepy tastingdegustacja versionwersja
33
97111
3405
Chcieliśmy wymyślić ślepą próbę
01:52
for thinkingmyślący about inequalitynierówność?
34
100516
3065
dla sposobu myślenia o nierównościach.
01:55
So we startedRozpoczęty looking at inequalitynierówność,
35
103581
2299
Zaczęliśmy analizować nierówności
01:57
and we did some large-scalena dużą skalę surveysankiety
36
105880
1950
i przeprowadziliśmy kilka ankiet
na dużą skalę
01:59
around the U.S. and other countrieskraje.
37
107830
2554
w USA i w innych państwach.
02:02
So we askedspytał two questionspytania:
38
110384
1951
Zadawaliśmy badanym dwa pytania:
02:04
Do people know what kinduprzejmy of
levelpoziom of inequalitynierówność we have?
39
112335
3366
jaki jest ich zdaniem
obecny poziom nierówności,
02:07
And then, what levelpoziom of inequalitynierówność
do we want to have?
40
115701
4111
a jakiego by sobie życzyli.
02:11
So let's think about the first questionpytanie.
41
119812
2414
Pomyślmy o pierwszym pytaniu.
02:14
ImagineWyobraź sobie I tookwziął all the people in the U.S.
42
122226
2113
Powiedzmy, że ustawiam mieszkańców USA
02:16
and I sortedposortowane them from
the poorestnajbiedniejszy on the right
43
124339
2925
od najbiedniejszych po prawej
02:19
to the richestnajbogatszy on the left,
44
127264
2392
do najbogatszych po lewej,
02:21
and then I dividedpodzielony them into fivepięć bucketswiadra:
45
129656
2662
a potem dzielę na pięć kategorii:
02:24
the poorestnajbiedniejszy 20 percentprocent,
the nextNastępny 20 percentprocent,
46
132318
2298
20% najbiedniejszych, kolejne 20%,
02:26
the nextNastępny, the nextNastępny,
and the richestnajbogatszy 20 percentprocent.
47
134616
2856
kolejne i kolejne i 20% najbogatszych.
02:29
And then I askedspytał you to tell me
how much wealthbogactwo do you think
48
137472
2996
Wtedy proszę o opinię, ile bogactwa
02:32
is concentratedstężony in eachkażdy of those bucketswiadra.
49
140468
2949
znajduje się w każdej z tych kategorii.
02:35
So to make it simplerprostsze,
imaginewyobrażać sobie I askzapytać you to tell me,
50
143417
2461
By ułatwić to zadanie,
wyobraźcie sobie że pytam,
02:37
how much wealthbogactwo do you think
is concentratedstężony
51
145878
2260
ile bogactwa przypada
02:40
in the bottomDolny two bucketswiadra,
52
148138
2260
na dwie dolne kategorie,
02:42
the bottomDolny 40 percentprocent?
53
150398
2261
dolne 40%?
02:44
Take a seconddruga. Think about it
and have a numbernumer.
54
152659
2692
Zastanówcie się przez chwilę.
02:47
UsuallyZazwyczaj we don't think.
55
155351
1904
Zazwyczaj się nie zastanawiamy.
02:49
Think for a seconddruga,
have a realreal numbernumer in your mindumysł.
56
157255
2485
Pomyślcie o rzeczywistej liczbie.
02:51
You have it?
57
159740
1625
Macie?
02:53
Okay, here'soto jest what lots
of AmericansAmerykanie tell us.
58
161365
3065
Oto, co mówi większość Amerykanów.
02:56
They think that the bottomDolny 20 percentprocent
59
164430
1927
Uważają, że dolne 20%
02:58
has about 2.9 percentprocent of the wealthbogactwo,
60
166357
2322
posiada 2.9% majątku,
03:00
the nextNastępny groupGrupa has 6.4,
61
168679
2183
następna grupa zaś 6,4%,
03:02
so togetherRazem it's slightlynieco more than ninedziewięć.
62
170862
2507
więc razem niewiele więcej niż 9%.
03:05
The nextNastępny groupGrupa, they say, has 12 percentprocent,
63
173369
3413
Kolejna grupa, jak twierdzą, ma 12%,
03:08
20 percentprocent,
64
176782
1649
potem 20%,
03:10
and the richestnajbogatszy 20 percentprocent, people think
has 58 percentprocent of the wealthbogactwo.
65
178431
4644
a najbogatsze 20% posiada 58% bogactwa.
03:15
You can see how this relatesdotyczy
to what you thought.
66
183075
3135
Porównajcie to teraz z własną oceną.
03:18
Now, what's realityrzeczywistość?
67
186210
1741
Jak jest naprawdę?
03:19
RealityRzeczywistość is slightlynieco differentróżne.
68
187951
1811
Rzeczywistość jest nieco inna.
03:21
The bottomDolny 20 percentprocent
has 0.1 percentprocent of the wealthbogactwo.
69
189762
3813
Dolne 20% posiada 0,1 majątku.
03:25
The nextNastępny 20 percentprocent
has 0.2 percentprocent of the wealthbogactwo.
70
193575
3251
Kolejne 20% posiada 0,2%.
03:28
TogetherRazem, it's 0.3.
71
196826
2113
Razem stanowi to 0,3%.
03:30
The nextNastępny groupGrupa has 3.9,
72
198939
3529
Następna grupa ma 3,9%,
03:34
11.3,
73
202468
2183
kolejna 11,3%,
03:36
and the richestnajbogatszy groupGrupa
has 84-85 percentprocent of the wealthbogactwo.
74
204651
5741
a najbogatsza posiada 84-85%.
03:42
So what we actuallytak właściwie have
and what we think we have
75
210392
2966
Stan rzeczywisty jest całkiem inny
03:45
are very differentróżne.
76
213358
1973
od naszych wyobrażeń.
03:47
What about what we want?
77
215331
2090
A nasze życzenia?
03:49
How do we even figurepostać this out?
78
217421
1997
Jak w ogóle to przetestować?
03:51
So to look at this,
79
219418
1411
By to zanalizować
03:52
to look at what we really want,
80
220829
1578
i zobaczyć, czego naprawdę chcemy,
03:54
we thought about
the philosopherfilozof JohnJohn RawlsRawls.
81
222407
3065
pomyśleliśmy o filozofie Johnie Rawlsie.
03:57
If you rememberZapamiętaj JohnJohn RawlsRawls,
82
225472
1835
Jeżeli pamiętacie, miał on koncepcję
03:59
he had this notionpojęcie
of what's a just societyspołeczeństwo.
83
227307
3250
sprawiedliwego społeczeństwa.
Stwierdził, że sprawiedliwe społeczeństwo
04:02
He said a just societyspołeczeństwo
84
230557
1482
04:04
is a societyspołeczeństwo that if
you knewwiedziałem everything about it,
85
232039
2715
jest takie, że wiedząc o nim wszystko,
bylibyśmy skłonni dołączyć
na dowolnym szczeblu.
04:06
you would be willingskłonny
to enterwchodzić it in a randomlosowy placemiejsce.
86
234754
2433
04:09
And it's a beautifulpiękny definitiondefinicja,
87
237187
1524
To piękna definicja,
04:10
because if you're wealthyzamożny,
you mightmoc want the wealthyzamożny
88
238711
2478
bo bogaci chcą, żeby bogaci
04:13
to have more moneypieniądze, the poorubogi to have lessmniej.
89
241189
2037
mieli więcej pieniędzy niż biedni.
04:15
If you're poorubogi, you mightmoc
want more equalityrówność.
90
243226
2109
Biedni chcą większej równości.
04:17
But if you're going
to go into that societyspołeczeństwo
91
245335
2004
Ale jeśli mamy trafić
04:19
in everykażdy possiblemożliwy situationsytuacja,
and you don't know,
92
247339
3320
do przypadkowej klasy,
04:22
you have to considerrozważać all the aspectsaspekty.
93
250659
2206
trzeba rozpatrzyć każdy aspekt.
04:24
It's a little bitkawałek like blindślepy tastingdegustacja
in whichktóry you don't know
94
252865
2926
To trochę próbowanie
na ślepo czegoś nieznanego,
04:27
what the outcomewynik will be
when you make a decisiondecyzja,
95
255791
2670
bez znajomości konsekwencji tej decyzji.
04:30
and RawlsRawls callednazywa this
the "veilwelon of ignoranceignorancja."
96
258461
3715
Rawls nazywał to woalką ignorancji.
04:34
So, we tookwziął anotherinne groupGrupa,
a largeduży groupGrupa of AmericansAmerykanie,
97
262176
3607
Wzięliśmy kolejną
dużą grupę Amerykanów,
04:37
and we askedspytał them the questionpytanie
in the veilwelon of ignoranceignorancja.
98
265783
2755
pytając ich pod woalką ignorancji:
04:40
What are the characteristicscechy of a countrykraj
that would make you want to joinprzyłączyć się it,
99
268538
4110
"Jakie są cechy państwa,
do którego zechcesz dołączyć,
04:44
knowingporozumiewawczy that you could endkoniec
randomlylosowo at any placemiejsce?
100
272648
3158
wiedząc, że możesz trafić losowo
do dowolnej warstwy społecznej?".
04:47
And here is what we got.
101
275806
1479
Oto, co uzyskaliśmy.
04:49
What did people want to give
to the first groupGrupa,
102
277285
2259
Co ludzie chcieli dać pierwszej grupie,
04:51
the bottomDolny 20 percentprocent?
103
279544
2183
dolnym 20%?
04:53
They wanted to give them
about 10 percentprocent of the wealthbogactwo.
104
281727
2694
Chcieli dać około 10% bogactwa.
04:56
The nextNastępny groupGrupa, 14 percentprocent of the wealthbogactwo,
105
284421
2600
Kolejna grupa to 14% bogactwa,
04:59
21, 22 and 32.
106
287021
5363
21%, 22% i 32%.
05:04
Now, nobodynikt in our samplepróba
wanted fullpełny equalityrówność.
107
292384
3506
Nikt z badanych
nie chciał pełnej równości.
05:07
NobodyNikt nie thought that socialismsocjalizm
is a fantasticfantastyczny ideapomysł in our samplepróba.
108
295890
4433
Nie uważali, że socjalizm
to fantastyczny pomysł.
05:12
But what does it mean?
109
300323
1288
Co to jednak znaczy?
05:13
It meansznaczy that we have this knowledgewiedza, umiejętności gapszczelina
110
301611
2038
Oznacza to lukę między rzeczywistością
05:15
betweenpomiędzy what we have
and what we think we have,
111
303649
2658
a wyobrażeniem o tym, co mamy.
05:18
but we have at leastnajmniej as bigduży a gapszczelina
betweenpomiędzy what we think is right
112
306307
3715
Istnieje jednak równie duża luka
między tym, co uważamy za sprawiedliwe,
05:22
to what we think we have.
113
310022
2798
a domniemaną rzeczywistością.
05:24
Now, we can askzapytać these questionspytania,
by the way, not just about wealthbogactwo.
114
312820
3192
Można pytać nie tylko o bogactwo,
05:28
We can askzapytać it about other things as well.
115
316012
2415
ale też o inne rzeczy.
05:30
So for exampleprzykład, we askedspytał people
from differentróżne partsCzęści of the worldświat
116
318427
4203
Przykładowo zadawaliśmy
ludziom z różnych części świata
05:34
about this questionpytanie,
117
322630
1718
te samo pytanie,
05:36
people who are liberalsLiberałowie and conservativesKonserwatyści,
118
324348
2343
zarówno liberałom jak i konserwatystom,
05:38
and they gavedał us basicallygruntownie
the samepodobnie answerodpowiedź.
119
326691
2044
i odpowiadali w zasadzie tak samo.
05:40
We askedspytał richbogaty and poorubogi,
they gavedał us the samepodobnie answerodpowiedź,
120
328735
2482
Pytaliśmy bogatych i biednych,
05:43
menmężczyźni and womenkobiety,
121
331217
1301
kobiety i mężczyzn,
05:44
NPRNPR listenerssłuchaczy and ForbesForbes readersczytelnicy.
122
332518
2693
słuchaczy publicznego radia
i czytelników Forbesa.
05:47
We askedspytał people in EnglandAnglia,
AustraliaAustralia, the U.S. --
123
335211
3229
Pytaliśmy ludzi z Anglii, Australii i USA,
05:50
very similarpodobny answersodpowiedzi.
124
338440
1717
uzyskując podobne odpowiedzi.
05:52
We even askedspytał differentróżne
departmentsdepartamenty of a universityUniwersytet.
125
340157
2771
Pytaliśmy nawet
na różnych wydziałach uczelni.
05:54
We wentposzedł to HarvardHarvard and we checkedsprawdzone
almostprawie everykażdy departmentdepartament,
126
342928
2758
Zbadaliśmy prawie każdy
wydział na Harvardzie.
05:57
and in factfakt, from HarvardHarvard BusinessBiznes SchoolSzkoła,
127
345686
2012
Tylko w harwardzkiej Szkole Biznesu
05:59
where a fewkilka people wanted the wealthyzamożny
to have more and the [poorubogi] to have lessmniej,
128
347698
3712
kilka osób chciało, żeby bogatsi
mieli więcej, a biedni mniej,
ale poza tym podobieństwa
były zdumiewające.
06:03
the similaritypodobieństwa was astonishingzadziwiający.
129
351410
2540
06:05
I know some of you wentposzedł
to HarvardHarvard BusinessBiznes SchoolSzkoła.
130
353950
2824
Wiem, że część z was
studiowała w tej szkole biznesu.
06:08
We alsorównież askedspytał this questionpytanie
about something elsejeszcze.
131
356774
3346
Pytaliśmy też o coś innego.
06:12
We askedspytał, what about the ratiostosunek
of CEODYREKTOR GENERALNY payzapłacić to unskilledniewykwalifikowanych workerspracownicy?
132
360120
4969
Pytaliśmy o stosunek zarobków
CEO i niewykwalifikowanych pracowników.
06:17
So you can see what
people think is the ratiostosunek,
133
365089
3157
Pytaliśmy więc ludzi,
jaki ich zdaniem jest ten stosunek,
06:20
and then we can askzapytać the questionpytanie,
what do they think should be the ratiostosunek?
134
368246
3901
a także jaki powinien być.
06:24
And then we can askzapytać, what is realityrzeczywistość?
135
372147
2627
Potem pytaliśmy,
jak jest w rzeczywistości.
06:26
What is realityrzeczywistość? And you could say,
well, it's not that badzły, right?
136
374774
3278
Jest tak. Nie najgorzej, co?
06:30
The redczerwony and the yellowżółty
are not that differentróżne.
137
378052
2153
Czerwony i żółty nie różnią się zbytnio.
06:32
But the factfakt is, it's because
I didn't drawrysować them on the samepodobnie scaleskala.
138
380205
3920
Jest tak jednak dlatego,
że nie są w tej samej skali.
06:38
It's hardciężko to see, there's yellowżółty
and blueniebieski in there.
139
386105
3910
Ciężko to zobaczyć,
ale jest tam żółty i niebieski.
06:42
So what about other outcomeswyniki of wealthbogactwo?
140
390015
2345
Co z innymi skutkami bogactwa?
06:44
WealthBogactwo is not just about wealthbogactwo.
141
392360
1695
Bogactwo to nie tylko bogactwo.
06:46
We askedspytał, what about things like healthzdrowie?
142
394055
2624
Pytaliśmy o rzeczy takie jak zdrowie.
06:48
What about availabilitydostępność
of prescriptionrecepta medicationlek?
143
396679
4133
Co z dostępnością leków na receptę?
06:52
What about life expectancyoczekiwanie?
144
400812
2020
Co ze średnią długością życia?
06:54
What about life expectancyoczekiwanie of infantsniemowlęta?
145
402832
2415
Co z oczekiwaną
długością życia przy urodzeniu?
06:57
How do we want this to be distributedRozpowszechniane?
146
405247
2345
Jak tutaj powinna wyglądać dystrybucja?
06:59
What about educationEdukacja for youngmłody people?
147
407592
2809
Co z edukacją młodych ludzi
07:02
And for olderstarsze people?
148
410401
1870
i starszych ludzi?
07:04
And acrossprzez all of those things,
what we learnednauczyli was that people
149
412271
2983
Z tego wszystkiego dowiedzieliśmy się,
07:07
don't like inequalitynierówność of wealthbogactwo,
150
415254
3158
że ludzie nie lubią różnic w zamożności,
07:10
but there's other things where inequalitynierówność,
whichktóry is an outcomewynik of wealthbogactwo,
151
418412
3506
ale w niektórych domenach
nierówność wynikająca z bogactwa
07:13
is even more aversiveAwersyjne to them:
152
421918
2043
jest jeszcze bardziej odpychająca,
07:15
for exampleprzykład, inequalitynierówność
in healthzdrowie or educationEdukacja.
153
423961
3971
jak nierówność w zdrowiu lub edukacji.
07:19
We alsorównież learnednauczyli that people
are particularlyszczególnie openotwarty
154
427932
2461
Okazało się też, że ludzie
są szczególnie wrażliwi
07:22
to changeszmiany in equalityrówność
when it comespochodzi to people
155
430393
2554
na nierówność w wypadku osób,
07:24
who have lessmniej agencyagencja --
156
432947
2044
które mają mniej wpływu na swoją sytuację,
07:26
basicallygruntownie, youngmłody kidsdzieciaki and babiesdzieci,
157
434991
2345
jak niemowlęta i małe dzieci,
07:29
because we don't think of them
as responsibleodpowiedzialny for theirich situationsytuacja.
158
437336
4667
bo wiemy, że to nie ich wina.
07:34
So what are some lessonsLekcje from this?
159
442003
2345
Jakie morały płyną z tej lekcji?
07:36
We have two gapsluki:
160
444348
1160
Mamy dwie luki:
07:37
We have a knowledgewiedza, umiejętności gapszczelina
and we have a desirabilitycelowość gapszczelina
161
445508
2580
lukę w wiedzy i lukę w oczekiwaniach.
07:40
And the knowledgewiedza, umiejętności gapszczelina
is something that we think about,
162
448088
2622
Luka w wiedzy każe myśleć o tym,
07:42
how do we educatekształcić people?
163
450710
1370
jak wyedukować ludzi.
07:44
How do we get people to think
differentlyróżnie about inequalitynierówność
164
452080
2716
Jak skłonić ich innego
podejścia do nierówności
07:46
and the consequenceskonsekwencje of inequalitynierówność
in termswarunki of healthzdrowie, educationEdukacja,
165
454796
3762
i jej konsekwencji
w dziedzinie zdrowia, edukacji,
07:50
jealousyzazdrość, crimeprzestępstwo rateoceniać, and so on?
166
458558
2391
zazdrości, wskaźnika przestępczości?
07:52
Then we have the desirabilitycelowość gapszczelina.
167
460949
1881
Mamy też lukę w oczekiwaniach.
07:54
How do we get people to think differentlyróżnie
about what we really want?
168
462830
3823
Jak zmotywować ludzi,
by myśleli inaczej o tym, czego chcą?
07:58
You see, the RawlsRawls definitiondefinicja,
the RawlsRawls way of looking at the worldświat,
169
466653
3375
Definicja Rawlsa,
jego spojrzenie na świat,
08:02
the blindślepy tastingdegustacja approachpodejście,
170
470028
1742
to test na ślepo,
08:03
takes our selfishsamolubny motivationmotywacja
out of the pictureobrazek.
171
471770
2925
który pomaga usunąć samolubne motywy.
08:06
How do we implementwprowadzić w życie that
to a higherwyższy degreestopień
172
474695
2577
Jak zastosować to na wyższym poziomie,
08:09
on a more extensiverozległe scaleskala?
173
477272
2624
na większą skalę?
08:11
And finallywreszcie, we alsorównież have an actionczynność gapszczelina.
174
479896
2856
Wreszcie mamy też lukę w działaniach.
08:14
How do we take these things
and actuallytak właściwie do something about it?
175
482752
2949
Jak sobie z tym wszystkim poradzić?
08:17
I think partczęść of the answerodpowiedź
is to think about people
176
485701
2902
Myślą, że część rozwiązania
to wzięcie pod uwagę
08:20
like youngmłody kidsdzieciaki and babiesdzieci
that don't have much agencyagencja,
177
488603
3112
niemowląt i dzieci, które nie bardzo
mają wpływ na swoją sytuację,
08:23
because people seemwydać się to be
more willingskłonny to do this.
178
491715
3808
bo ludzie chętniej w tym pomogą.
08:27
To summarizepodsumować, I would say,
nextNastępny time you go to drinkdrink beerpiwo or winewino,
179
495523
5270
Podsumowując:
następnym razem pijąc piwo czy wino,
08:32
first of all, think about, what is it
in your experiencedoświadczenie that is realreal,
180
500793
4087
po pierwsze pomyślcie,
czego doświadczacie naprawdę,
08:36
and what is it in your experiencedoświadczenie
that is a placeboplacebo effectefekt
181
504880
3274
a co wynika z efektu placebo,
08:40
comingprzyjście from expectationsoczekiwań?
182
508154
1604
pochodzącego z oczekiwań.
08:41
And then think about what it alsorównież meansznaczy
for other decisionsdecyzje in your life,
183
509758
3529
Następnie pomyślcie, jak to się odnosi
do innych życiowych decyzji,
08:45
and hopefullyufnie alsorównież for policypolityka questionspytania
184
513287
2075
oraz kwestii politycznych,
08:47
that affectoddziaływać all of us.
185
515362
1305
które dotyczą nas wszystkich.
08:48
ThanksDzięki a lot.
186
516667
1727
Wielkie dzięki.
08:50
(ApplauseAplauz)
187
518394
2337
(Brawa)
Translated by Mateusz Radziwonowicz
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dan Ariely - Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why.

Why you should listen

Dan Ariely is a professor of psychology and behavioral economics at Duke University and a founding member of the Center for Advanced Hindsight. He is the author of the bestsellers Predictably IrrationalThe Upside of Irrationality, and The Honest Truth About Dishonesty -- as well as the TED Book Payoff: The Hidden Logic that Shapes Our Motivations.

Through his research and his (often amusing and unorthodox) experiments, he questions the forces that influence human behavior and the irrational ways in which we often all behave.

More profile about the speaker
Dan Ariely | Speaker | TED.com