ABOUT THE SPEAKER
Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country.

Why you should listen

Sakena Yacoobi is executive director of the Afghan Institute of Learning (AIL), an Afghan women-led NGO she founded in 1995. After the Taliban closed girls’ schools in the 1990s, AIL supported 80 underground home schools for 3,000 girls in Afghanistan. Now, under Yacoobi’s leadership, AIL works at the grassroots level to empower women and bring education and health services to poor women and girls in rural and urban areas, serving hundreds of thousands of women and children a year through its training programs, Learning Centers, schools and clinics in both Afghanistan and Pakistan.

Yacoobi is the founder of the Afghan Institute of Learning, the Professor Sakena Yacoobi Private Hospital in Herat, the Professor Sakena Yacoobi Private High Schools in Kabul and the radio station Meraj in her hometown of Herat, Afghanistan.

More profile about the speaker
Sakena Yacoobi | Speaker | TED.com
TEDWomen 2015

Sakena Yacoobi: How I stopped the Taliban from shutting down my school

Sakena Yacoobi: Jak powstrzymałam Talibów przed zamknięciem mojej szkoły

Filmed:
1,497,714 views

Podczas gdy Talibowie zamknęli wszystkie szkoły dla dziewcząt w Afganistanie, Sakena Yacoobi potajemnie otwierała nowe, zapewniając edukację tysiącom kobiet i mężczyzn. Podczas tej zabawnej ale i mocnej prelekcji opowiada szokującą historię o dwóch sytuacjach, kiedy grożono jej, aby przestała nauczać, a także dzieli się swoją wizją odbudowy ukochanego państwa.
- Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

(Arabski) Szukam schronienia w Allahu
przed przeklętym szatanem.
00:13
(ArabicArabski) I seekszukać refugeschronienia in AllahBóg from cursedPrzeklęty SatanSzatan.
In the NameNazwa of AllahBóg, the mostwiększość GraciousŁaskawy, the mostwiększość MercifulMiłosierny.
0
1346
3629
W imieniu Allaha, najłaskawszego,
najbardziej miłosiernego
00:16
(EnglishAngielski) I was bornurodzony
in a middleśrodkowy classklasa familyrodzina.
1
4999
2810
Urodziłam się w rodzinie klasy średniej.
00:20
My fatherojciec was fivepięć yearslat oldstary
when he lostStracony his fatherojciec,
2
8642
3837
Ojciec miał 5 lat,
kiedy stracił swojego ojca,
00:25
but by the time I was bornurodzony,
3
13233
3079
ale kiedy ja się urodziłam,
00:28
he was alreadyjuż a businessmanbiznesmen.
4
16336
1825
był już biznesmenem.
00:31
But it didn't make a differenceróżnica to him
5
19320
2428
I nie miało dla niego znaczenia,
00:33
if his childrendzieci were going to be
a boychłopak or a girldziewczyna:
6
21772
2908
jakiej płci będą jego dzieci,
00:36
they were going to go to schoolszkoła.
7
24704
1603
miały iść do szkoły.
00:38
So I guessodgadnąć I was the luckySzczęściarz one.
8
26879
2412
Wygląda na to, że miałam szczęście.
00:42
My mothermama had 16 pregnanciesciąż.
9
30482
2452
Matka była w ciąży 16 razy.
00:45
From 16 pregnanciesciąż, fivepięć of us are aliveżywy.
10
33926
4563
Była w ciąży 16 razy, pięcioro z nas żyje.
00:51
You can imaginewyobrażać sobie as a childdziecko
what I wentposzedł throughprzez.
11
39418
3874
Można sobie wyobrazić,
przez co przeszłam jako dziecko.
00:56
Day to day, I watchedoglądaliśmy womenkobiety
12
44008
2849
Dzień po dniu patrzyłam na kobiety
00:58
beingistota carriedrealizowane to a graveyardCmentarz,
13
46881
2746
zanoszone na cmentarz.
01:02
or watchedoglądaliśmy childrendzieci going to a graveyardCmentarz.
14
50151
3980
Patrzyłam na dzieci, idące na cmentarz.
01:07
At that time, when I
finishedskończone my highwysoki schoolszkoła,
15
55555
3024
W tym czasie, po skończeniu liceum,
01:10
I really wanted to be a doctorlekarz.
16
58603
2379
bardzo chciałam zostać lekarzem.
01:13
I wanted to be a doctorlekarz
to help womenkobiety and childrendzieci.
17
61371
3849
Chciałam zostać lekarzem,
żeby pomagać kobietom i dzieciom.
01:18
So I completedzakończony my educationEdukacja,
18
66053
2445
Zakończyłam edukację,
01:20
but I wanted to go to universityUniwersytet.
19
68522
2420
ale chciałam iść na uniwersytet.
01:23
UnfortunatelyNiestety, in my countrykraj,
there wasn'tnie było a dormitoryPokój wieloosobowy for girlsdziewczyny,
20
71290
4684
Niestety, w moim kraju nie było
akademików dla dziewcząt,
01:28
so I was acceptedprzyjęty in medicalmedyczny schoolszkoła,
but I could not go there.
21
76585
4402
wiec dostałam się do szkoły medycznej,
ale nie mogłam tam iść.
01:33
So as a resultwynik, my fatherojciec
sentwysłane me to AmericaAmeryka.
22
81606
4691
W końcu ojciec wysłał mnie do Ameryki.
01:38
I cameoprawa ołowiana witrażu to AmericaAmeryka.
23
86999
1909
Pojechałam do Ameryki.
01:40
I completedzakończony my educationEdukacja.
24
88932
2050
Ukończyłam edukację.
01:43
While I was completingKończenie pracy my educationEdukacja,
25
91355
2420
Podczas gdy ja kończyłam edukację,
01:45
my countrykraj was invadednajechał by RussiaRosja.
26
93799
3127
mój kraj najechała Rosja.
01:50
And do you know that at the time
I was completingKończenie pracy my educationEdukacja,
27
98299
4083
Gdy ja kończyłam edukację,
01:54
I didn't know what was going on
with my familyrodzina or with my countrykraj.
28
102406
3738
nie wiedziałam, co się dzieje
z moją rodziną czy krajem.
01:58
There were monthsmiesiące, yearslat,
I didn't know about it.
29
106454
3111
Miesiące, lata, nic o tym nie wiedziałam.
02:02
My familyrodzina was in a refugeeuchodźca campobóz.
30
110358
3002
Rodzina była w obozie dla uchodźców.
02:06
So as soonwkrótce as I completedzakończony my educationEdukacja,
31
114789
3436
Gdy tylko zakończyłam studia,
02:10
I broughtprzyniósł my familyrodzina to AmericaAmeryka.
32
118844
1985
ściągnęłam rodzinę do USA.
02:13
I wanted them to be safebezpieczny.
33
121400
2226
Chciałam, żeby byli bezpieczni.
02:16
But where was my heartserce?
34
124046
1762
Ale gdzie było moje serce?
02:18
My heartserce was in AfghanistanAfganistan.
35
126110
2087
Moje serce było w Afganistanie.
02:20
Day after day,
when I listenedsłuchałem to the newsAktualności,
36
128522
3254
Dzień po dniu, kiedy słuchałam wiadomości
02:23
when I followedśledzić what was
going on with my countrykraj,
37
131800
2674
kiedy śledziłam, co się dzieje w kraju,
02:26
my heartserce was breakingłamanie up.
38
134498
1571
serce mi pękało.
02:28
I really wanted to go back to my countrykraj,
39
136442
2199
Bardzo chciałam wracać,
02:31
but at the samepodobnie time I knewwiedziałem
I could not go there,
40
139014
2769
ale jednocześnie wiedziałam, że nie mogę,
02:33
because there was no placemiejsce for me.
41
141807
2389
bo nie było tam dla mnie miejsca.
02:36
I had a good jobpraca.
42
144577
1770
Miałam dobrą pracę.
02:38
I was a professorprofesor at a universityUniwersytet.
43
146371
2285
Byłam profesorem na uniwersytecie.
02:40
I earnedzarobione good moneypieniądze.
44
148680
1802
Zarabiałam dobre pieniądze.
02:42
I had a good life.
45
150506
1666
Miałam dobre życie.
02:44
My familyrodzina was here.
46
152196
1787
Moja rodzina tu była.
02:46
I could liverelacja na żywo with them.
47
154007
1991
Mogłam z nimi żyć.
02:48
But I wasn'tnie było happyszczęśliwy.
48
156022
1858
Ale nie byłam szczęśliwa.
02:49
I wanted to go back home.
49
157904
1721
Chciałam wracać do domu.
02:52
So I wentposzedł to the refugeeuchodźca campobóz.
50
160000
2174
Pojechałam do obozu dla uchodźców.
02:54
And when I wentposzedł
to the refugeeuchodźca campobóz in PakistanPakistan,
51
162912
3190
W obozie dla uchodźców w Pakistanie
02:58
there were 7.5 millionmilion refugeesuchodźcy.
52
166126
2905
było 7,5 miliona uchodźców.
03:01
7.5 millionmilion refugeesuchodźcy.
53
169745
2431
7,5 miliona uchodźców.
03:04
About 90 percentprocent of them
were womenkobiety and childrendzieci.
54
172898
4095
90% z nich to były kobiety i dzieci.
03:09
MostWiększość of the menmężczyźni have been killedzabity
or they were in warwojna.
55
177811
3277
Większość mężczyzn zginęła
albo byli na wojnie.
03:13
And you know, in the refugeeuchodźca campobóz,
56
181850
2467
W obozie dla uchodźców
03:16
when I wentposzedł day-to-daydzień do dnia to do a surveyAnkieta,
57
184698
2484
codziennie robiłam operacje
03:19
I founduznany things you never could imaginewyobrażać sobie.
58
187674
3707
i widziałam rzeczy,
które trudno sobie wyobrazić.
03:24
I saw a widowwdowa with fivepięć to eightosiem childrendzieci
59
192174
2675
Widziałam wdowę z 5 czy 8 dzieci,
03:26
sittingposiedzenie there and weepingpłacz
60
194873
2221
jak siedzi i szlocha,
03:29
and not knowingporozumiewawczy what to do.
61
197435
1556
nie wie, co robić.
03:31
I saw a youngmłody womankobieta
have no way to go anywheregdziekolwiek,
62
199396
3373
Widziałam młode kobiety, bez przyszłości,
03:35
no educationEdukacja, no entertainmentzabawa,
no placemiejsce to even liverelacja na żywo.
63
203070
4881
bez edukacji, bez rozrywki,
nawet bez miejsca do życia.
03:40
I saw youngmłody menmężczyźni that had lostStracony
theirich fatherojciec and theirich home,
64
208736
4778
Widziałam młodych mężczyzn,
którzy stracili ojców i domy
03:45
and they are supportingwspieranie the familyrodzina
as a 10-to--do-12-year-rok oldstary boychłopak --
65
213538
4893
i utrzymywali rodziny,
jako 10-12 letni chłopcy
03:50
beingistota the headgłowa of the householdgospodarstwo domowe,
66
218455
1690
będąc głowami rodziny,
03:52
tryingpróbować to protectochraniać theirich sistersiostra
and theirich mothermama and theirich childrendzieci.
67
220169
3191
próbując chronić siostry, matki i dzieci.
03:56
So it was a very devastatingniszczycielski situationsytuacja.
68
224113
3039
Była to bardzo druzgocząca sytuacja.
03:59
My heartserce was beatingbicie for my people,
69
227176
2928
Moje serce biło dla ludzi
04:02
and I didn't know what to do.
70
230128
1667
i nie wiedziałam co robić.
04:04
At that momentza chwilę, we talk about momentumpęd.
71
232533
2611
Stąd się wszystko zaczęło.
04:07
At that momentza chwilę, I feltczułem,
what can I do for these people?
72
235636
3800
Myślałam: "Co mogę zrobić dla tych ludzi?
04:11
How could I help these people?
73
239801
1803
Jak mogę im pomóc?".
04:13
I am one individualindywidualny.
What can I do for them?
74
241628
3038
Jestem jednostką. Co mogę dla nich zrobić?
04:17
But at that momentza chwilę, I knewwiedziałem
75
245205
2643
Ale w tym momencie wiedziałam,
04:19
that educationEdukacja changedzmienione my life.
76
247872
2547
że edukacja zmieniła moje życie.
04:22
It transformedprzekształcone me. It gavedał me statusstatus.
77
250745
3714
Przekształciła mnie. Nadała mi status.
04:26
It gavedał me confidencepewność siebie.
It gavedał me a careerkariera.
78
254483
3631
Dała mi ufność. Dała mi karierę.
04:30
It helpedpomógł me to supportwsparcie my familyrodzina,
79
258138
2214
Pomogła mi utrzymać rodzinę,
04:32
to bringprzynieść my familyrodzina to anotherinne countrykraj,
80
260376
2455
sprowadzić ich do innego kraju,
04:34
to be safebezpieczny.
81
262855
1164
zyskać bezpieczeństwo.
04:36
And I knewwiedziałem that at that momentza chwilę
82
264853
2737
I w tym momencie wiedziałam,
04:39
that what I should give to my people
is educationEdukacja and healthzdrowie,
83
267614
4008
że moim ludziom
trzeba dać edukację i zdrowie,
04:43
and that's what I wentposzedł after.
84
271932
1587
i do tego zmierzałam.
04:45
But do you think it was easyłatwo?
85
273942
2341
To wydaje się proste?
04:48
No, because at that time, educationEdukacja
was bannedZakazany for girlsdziewczyny, completelycałkowicie.
86
276695
6532
Nie, bo w tym czasie edukacja
dla dziewcząt była całkowicie zakazana.
04:56
And alsorównież, by RussiaRosja invadinginwazji AfghanistanAfganistan,
87
284346
3688
Z powodu inwazji Rosji na Afganistan
05:00
people were not trustingufając anyonektokolwiek.
88
288058
2183
ludzie nie ufali nikomu.
05:03
It was very hardciężko to come and say,
"I want to do this."
89
291058
3722
Trudno było powiedzieć: "Chcę to zrobić".
05:06
Who am I?
90
294804
1421
Kim jestem?
05:08
SomebodyKtoś who comespochodzi from the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
91
296249
2126
Kimś, kto przyjechał z USA.
05:10
SomebodyKtoś who got educatedwykształcony here.
92
298399
1898
Kimś, kto zdobył tam wykształcenie.
05:12
Did they trustzaufanie me? Of coursekurs not.
93
300321
2674
Ufali mi? Oczywiście, ze nie.
05:15
So I really neededpotrzebne to buildbudować
the trustzaufanie in this communityspołeczność.
94
303622
4314
Musiałam budować zaufanie w społeczności.
05:19
How am I going to do that?
95
307960
1841
Jak to zrobić?
05:22
I wentposzedł and surveyedbadanych and lookedspojrzał and lookedspojrzał.
96
310372
2897
Przyglądałam się i patrzyłam.
05:25
I askedspytał.
97
313626
1309
Zadawałam pytania.
05:26
FinallyWreszcie, I founduznany one man.
98
314959
2262
W końcu znalazłam jednego człowieka.
05:29
He was 80 yearslat oldstary.
99
317674
1436
Miał 80 lat.
05:31
He was a mullahMułła.
100
319412
1412
Był mułłą.
05:33
I wentposzedł to his tentnamiot in the campobóz,
101
321435
2635
Poszłam do jego namiotu w obozie
05:36
and I askedspytał him,
102
324451
1595
i poprosiłam go:
05:38
"I want to make you a teachernauczyciel."
103
326070
2095
"Chcę, żebyś został nauczycielem".
05:41
And he lookedspojrzał at me,
104
329117
1651
A on na mnie spojrzał
05:42
and he said, "CrazySzalony womankobieta,
105
330792
1373
i powiedział: "Szalona kobieto,
05:45
crazyzwariowany womankobieta, how do you think
I can be a teachernauczyciel?"
106
333157
4008
myślisz, że ja mogę być nauczycielem?".
05:49
And I told him,
"I will make you a teachernauczyciel."
107
337911
2484
Powiedziałam: "Sprawię,
że będziesz nauczycielem".
05:52
FinallyWreszcie, he acceptedprzyjęty my offeroferta,
108
340705
2143
W końcu zaakceptował moja propozycję,
05:55
and oncepewnego razu I startedRozpoczęty a classklasa
in his compoundzłożony,
109
343554
2802
Kiedy zaczęliśmy zajęcia,
05:58
the wordsłowo spreadrozpiętość all over.
110
346935
1913
słowo się rozeszło.
06:01
In a mattermateria of one yearrok,
111
349657
2142
W ciągu roku
06:03
we had 25 schoolsszkoły setzestaw up,
112
351823
2921
mieliśmy 25 otwartych szkół,
06:06
15,000 childrendzieci going to schoolszkoła,
113
354768
2944
15 000 dzieci uczęszczających do szkoły,
06:09
and it was amazingniesamowity.
114
357736
2096
to było cudowne.
06:11
(ApplauseAplauz)
115
359856
2237
(Brawa)
06:14
Thank you.
116
362117
1151
Dziękuję.
06:16
Thank you.
117
364236
1151
Dziękuję.
06:18
But of coursekurs, we're doing all our work,
we were givingdający teachernauczyciel trainingtrening.
118
366252
5542
Ale oczywiście pracowaliśmy,
szkoliliśmy nauczycieli.
06:23
We were trainingtrening women'skobiet rightsprawa,
humanczłowiek rightsprawa, democracydemokracja, rulereguła of lawprawo.
119
371818
4769
Szkoliliśmy w zakresie praw kobiet,
praw człowieka, demokracji, prawa.
06:28
We were givingdający all kindsrodzaje of trainingtrening.
120
376611
2429
Dawaliśmy szkolenia każdego rodzaju.
06:31
And one day, I tell you,
121
379064
2476
I pewnego dnia
06:34
one day I was in the officegabinet
in PeshawarPeszawar, PakistanPakistan.
122
382087
3659
byłam w biurze w Peszawarze, w Pakistanie.
06:38
All of a suddennagły, I saw my staffpersonel
runningbieganie to roomspokoje and lockingBlokowanie the doorsdrzwi
123
386556
4910
Nagle zobaczyłam, że pracownicy biegną
do pokojów i zamykają drzwi na klucz.
06:43
and tellingwymowny me, "RunUruchom away, hideukryć!"
124
391490
2953
Mówili: '"Uciekaj, schowaj się!".
06:47
And you know, as a leaderlider, what do you do?
125
395268
2508
Co ma robić kierownik?
06:50
You're scaredprzerażony. You know it's dangerousniebezpieczny.
126
398419
3874
Boisz się. Wiesz, że jest niebezpiecznie.
06:54
You know your life is on the linelinia.
127
402317
1770
Wiesz, ze twoje życie wisi na włosku.
06:56
But as a leaderlider,
you have to holdutrzymać it togetherRazem.
128
404111
2785
Ale jako przywódca musisz dać przykład.
06:59
You have to holdutrzymać it togetherRazem
and showpokazać strengthwytrzymałość.
129
407309
2698
Musisz dać przykład i pokazać siłę.
07:02
So I said, "What's going on?"
130
410412
2206
Zapytałam: "Co się dzieje?".
07:04
And these people were pouringzsyp
into my officegabinet.
131
412642
2865
W biurze było coraz więcej osób.
Zaprosiłam ich do biura.
07:07
So I invitedzaproszony them to the officegabinet.
132
415880
1659
07:09
They cameoprawa ołowiana witrażu, and there were
ninedziewięć of them -- ninedziewięć TalibanTalibowie.
133
417563
4611
Przyszło dziewięciu Talibów.
Chyba najbrzydsi mężczyźni,
jakich kiedykolwiek widziałam.
07:14
They were the ugliestnajbrzydszy looking menmężczyźni
you can ever see.
134
422753
2722
(Śmiech)
07:17
(LaughterŚmiech)
135
425499
2041
Wyglądali wrednie,
07:19
Very mean-lookingŚredni poszukuje people,
136
427564
1998
czarne ubrania, czarne turbany,
07:21
blackczarny clothesubranie, blackczarny turbanTurban,
137
429586
2247
wpadli do mojego biura.
07:23
and they pourwlać into my officegabinet.
138
431857
1736
Poprosiłam, żeby usiedli
i napili się herbaty.
07:26
And I invitedzaproszony them
to have a seatsiedzenie and have teaherbata.
139
434046
3293
Odmówili. Nie mieli zamiaru pić herbaty.
07:29
They said no. They are not
going to drinkdrink teaherbata.
140
437641
2492
07:32
And of coursekurs, with the toneton
of voicegłos they were usingza pomocą,
141
440934
3452
Oczywiście ton ich głosu,
był przerażający,
07:36
it was very scarystraszny,
142
444410
1396
07:37
but I was really shakingdrżący up.
143
445830
2587
naprawdę się trzęsłam,
07:40
But alsorównież I was strongsilny, holdingtrzymać myselfsiebie up.
144
448441
3579
ale też byłam silna i trzymałam się.
Wiecie, jak się ubieram,
07:44
And, of coursekurs, by that time,
you know how I dresssukienka --
145
452424
2930
07:47
I dresssukienka from headgłowa to toeToe in a blackczarny hijabhidżab.
146
455378
2571
czarny hidżab od stóp do głów.
07:49
The only thing you could see, my eyesoczy.
147
457973
2483
Widać mi tylko oczy.
07:53
They askedspytał me, "What are you doing?
148
461464
2454
Zapytali mnie, co robię.
"Nie wiesz, że szkoła
jest zakazana dla dziewcząt?
07:55
Don't you know that schoolszkoła
is bannedZakazany for girlsdziewczyny?
149
463942
3405
Co one tu robią?".
07:59
What are you doing here?"
150
467776
1738
08:01
And you know, I just lookedspojrzał at them,
151
469926
2597
Po prostu na nich spojrzałam
08:04
and I said, "What schoolszkoła?
Where is the schoolszkoła?"
152
472547
2595
i zapytałam: "Jaka szkoła?
Gdzie jest ta szkoła?"
08:07
(LaughterŚmiech)
153
475507
2801
(Śmiech)
(Brawa)
08:10
(ApplauseAplauz)
154
478332
3096
08:13
And they look at my facetwarz, and they said,
"You are teachingnauczanie girlsdziewczyny here."
155
481452
3761
Patrzyli mi w twarz:
"Uczysz tu dziewczęta".
08:17
I said, "This is a housedom of somebodyktoś.
156
485237
2834
Powiedziałam: "To jest czyjś dom.
Mamy tu uczniów,
08:20
We have some studentsstudenci comingprzyjście,
157
488428
1904
a oni studiują Koran, świętą księgę.
08:22
and they are all learninguczenie się
KoranKoran, HolyŚwięty BookKsiążki.
158
490356
2952
Koran mówi, że jeśli kobiety
studiują święta księgę
08:25
And you know, KoranKoran saysmówi that
if you learnuczyć się the HolyŚwięty BookKsiążki, the womankobieta,
159
493792
4270
to mogą być dobrymi żonami,
08:30
they can be a good wifeżona,
160
498086
2253
posłusznymi wobec mężów".
08:32
and they can obeybyć posłusznym theirich husbandmąż."
161
500363
2040
(Śmiech)
08:34
(LaughterŚmiech)
162
502768
4144
I powiem wam jedno:
08:38
And I tell you one thing:
163
506936
1817
tak z nimi trzeba postępować.
08:40
that's the way you work with those people,
and you know --
164
508777
2723
(Śmiech)
08:43
(LaughterŚmiech)
165
511524
1451
Zaczęli mówić w po pasztuńsku.
08:44
So by that time,
they startedRozpoczęty speakingmówienie PashtoPaszto.
166
512999
4023
08:49
They talkedrozmawialiśmy to eachkażdy other,
167
517046
1929
Mówili między sobą:
"Dajmy jej spokój, jest w porządku".
08:50
and they said, "Let's go,
leavepozostawiać her alonesam, she's OK."
168
518999
2690
Znowu zaproponowałam herbatę,
08:54
And you know, this time,
I offeredoferowany them teaherbata again,
169
522904
3904
łyknęli i się zaśmiali.
08:58
and they tookwziął a sipSIP and they laughedzaśmiał się.
170
526832
2658
Pracownicy wpadli do biura.
09:02
By that time, my staffpersonel
pourednalał into my officegabinet.
171
530141
4127
Byli wystraszeni na śmierć.
09:06
They were scaredprzerażony to deathśmierć.
172
534292
2015
09:08
They didn't know why they didn't killzabić me.
173
536331
2071
Nie wiedzieli, czemu jeszcze żyję,
09:10
They didn't know why
they didn't take me away.
174
538426
2437
czemu mnie nie zabrali.
09:12
But everybodywszyscy was happyszczęśliwy to see me.
175
540887
2738
Ale wszyscy cieszyli się na mój widok.
Bardzo. Ja oczywiście
też się cieszyłam, że żyję
09:16
Very happyszczęśliwy, and I was happyszczęśliwy
to be aliveżywy, of coursekurs.
176
544164
2993
(Śmiech)
09:19
(LaughterŚmiech)
177
547181
1151
Oczywiście cieszyłam się, że żyję.
09:20
Of coursekurs, I was happyszczęśliwy to be aliveżywy.
178
548356
2014
09:22
But alsorównież, as we continuouslybez przerwy gavedał
trainingtrening duringpodczas the fallspadek of the TalibanTalibowie --
179
550394
5876
Szkolenia trwały podczas upadku Talibów.
Za ich rządów to inna historia.
09:28
of coursekurs duringpodczas the TalibanTalibowie
there is anotherinne storyfabuła.
180
556294
2437
Działaliśmy w podziemiu,
ucząc w 80 szkołach dla dziewcząt,
09:30
We wentposzedł undergroundpod ziemią and we providedopatrzony
educationEdukacja for 80 schoolgirlsuczennice,
181
558755
4159
3000 nielegalnych uczennic, stałe kursy.
09:34
3,000 studentsstudenci undergroundpod ziemią,
and continuouslybez przerwy we trainedprzeszkolony.
182
562938
3523
Z upadkiem Talibów ruszyliśmy w kraj
09:38
With the fallspadek of the TalibanTalibowie,
we wentposzedł into the countrykraj,
183
566802
2917
i otwieraliśmy szkołę za szkołą.
09:41
and we openedotwierany schoolszkoła after schoolszkoła.
184
569743
2460
Otwieraliśmy centra nauki dla kobiet.
09:44
We openedotwierany women'skobiet learninguczenie się centercentrum.
185
572227
2405
Ciągle otwieraliśmy kliniki.
09:46
We continuouslybez przerwy openedotwierany clinicskliniki.
186
574656
1936
Pracowaliśmy z kobietami i dziećmi.
09:48
We workedpracował with mothersmatki and childrendzieci.
187
576616
1984
Mieliśmy szkolenia
w zakresie rozrodczości.
09:50
We had reproductiveRozród healthzdrowie trainingtrening.
188
578624
1723
09:52
We had all kindsrodzaje of trainingtrening
that you can imaginewyobrażać sobie.
189
580371
2816
Wszystkie możliwe rodzaje szkoleń.
Byłam bardzo szczęśliwa.
Zadowolona z rezultatów pracy.
09:55
I was very happyszczęśliwy. I was delightedzachwycony
with the outcomewynik of my work.
190
583489
4269
Pewnego dnia z 4 instruktorami
i ochroniarzem
10:00
And one day, with fourcztery trainersTrenerzy
and one bodyguardOchroniarz,
191
588155
3259
jechałam na północ od Kabulu
10:03
I was going up northpółnoc of KabulKabulu,
192
591771
2436
10:06
and all of a suddennagły, again,
193
594692
1920
kiedy nagle, znowu,
zostałam zatrzymana w połowie drogi
10:09
I was stoppedzatrzymany in the middleśrodkowy of the roadDroga
194
597239
2278
przez 19 młodych mężczyzn z karabinami.
10:11
by 19 youngmłody menmężczyźni.
195
599541
1891
10:13
RiflesKarabiny on theirich shouldersramiona,
they blockedzablokowany the roadDroga.
196
601836
2643
Zablokowali drogę.
Zapytałam kierowcy: "Co się dzieje?".
10:17
And I told my driverkierowca, "What's going on?"
197
605646
2905
Odpowiedział: "Nie wiem".
10:20
And the driverkierowca said, "I don't know."
198
608575
1723
Zapytał ich. Usłyszał:
"To nie ma nic wspólnego z tobą".
10:22
He askedspytał them. They said,
"We have nothing to do with you."
199
610322
2769
Zawołali mnie po imieniu.
Powiedzieli: "Chcemy ją".
10:25
They callednazywa my nameNazwa.
They said, "We want her."
200
613115
3007
Mój ochroniarz wysiadł
i mówi: "Ja wam pomogę.
10:28
My bodyguardOchroniarz got out, said,
"I can answerodpowiedź you.
201
616828
2903
czego chcecie?".
10:31
What do you want?"
202
619755
1294
Odpowiedzieli: "Niczego". Wołali mnie.
10:33
They said, "Nothing." They callednazywa my nameNazwa.
203
621073
2007
10:35
And by that time, the womenkobiety
are yellingwrzeszczał and screamingkrzyczeć insidewewnątrz the carsamochód.
204
623104
4871
Kobiety krzyczały w samochodzie.
Byłam wstrząśnięta, myślałam "To koniec.
10:39
I am very shakenwstrząsnąć up,
and I told myselfsiebie, this is it.
205
627999
2555
Tym razem zabiją nas wszystkich".
10:42
This time, we all are going to be killedzabity.
206
630578
2517
Nie miałam wątpliwości.
10:45
There is no doubtwątpić in my mindumysł.
207
633119
2300
10:47
But still, the momentza chwilę comespochodzi,
and you take strengthwytrzymałość
208
635721
4912
Ale gdy przychodzi ten moment,
czerpiesz siłę z tego,
w co wierzysz i co robisz.
10:52
from whatevercokolwiek you believe
and whatevercokolwiek you do.
209
640657
2874
10:55
It's in your heartserce.
210
643555
1365
Jest w twoim sercu.
10:56
You believe in your worthwartość,
and you can walkspacerować on it.
211
644944
2875
Wierzysz w swoją wartość
i dzięki niej idziesz.
10:59
So I just holdutrzymać myselfsiebie
on the sidebok of the carsamochód.
212
647843
3539
Złapałam się za drzwi samochodu.
11:03
My legnogi was shakingdrżący, and I got outsidena zewnątrz.
213
651406
3555
Nogi mi się trzęsły, wysiadłam.
Zapytałam: "Co mogę dla was zrobić?".
11:06
And I askedspytał them, "What can I do for you?"
214
654985
2500
Wiecie, co odpowiedzieli?
11:09
You know what they said to me?
215
657509
1587
11:11
They said, "We know who you are.
216
659120
3142
Powiedzieli: "Wiemy, kim jesteś.
11:14
We know where you are going.
217
662286
1922
Wiemy, dokąd jedziesz.
Codziennie jeździsz na północ.
11:16
EveryKażdy day you go up northpółnoc here and there.
218
664232
2681
11:18
You trainpociąg womenkobiety, you teachnauczać them
219
666937
3048
Szkolisz kobiety, uczysz je,
dajesz im szansę na pracę,
11:22
and alsorównież you give them an
opportunityokazja to have a jobpraca.
220
670009
3047
rozwijasz ich umiejętności. A co z nami?"
11:25
You buildbudować theirich skillsumiejętności. How about us?"
221
673080
2800
(Śmiech)
11:27
(LaughterŚmiech)
222
675904
2851
(Brawa)
11:30
(ApplauseAplauz)
223
678779
2968
11:33
"And you know, how about us?
224
681771
4364
"Co z nami?
Co my będziemy robić?".
11:38
What are we going to do?"
225
686159
1586
Odowiedziałam: "Nie wiem".
11:39
I lookedspojrzał at them, and I said,
"I don't know."
226
687769
2372
11:42
(LaughterŚmiech)
227
690165
2818
(Śmiech)
Powiedzieli: "W porządku.
11:45
They said, "It's OK.
228
693007
1571
Umiemy tylko jedno.
11:46
The only thing we can do, what we know,
229
694602
2160
11:48
from the time we're bornurodzony,
we just holdutrzymać the gunpistolet and killzabić.
230
696786
3079
Od urodzenia dają nam broń i zabijamy.
Tylko to znamy".
11:51
That's all we know."
231
699889
1276
I wiecie, co to znaczy.
11:53
And you know what that meansznaczy.
232
701713
1469
To pułapka, oczywiście.
11:55
It's a trapPułapka to me, of coursekurs.
233
703206
1887
Mówią: "Pozwolimy ci odejść, idź".
11:57
So I walkspacerować out of there.
They said, "We'llMy będziemy let you go, go."
234
705522
3453
Wsiadłam do samochodu
12:01
And so I walkedchodził into the carsamochód,
I sitsiedzieć in the carsamochód,
235
709435
2904
12:04
and I told the driverkierowca,
"TurnKolej around and go back to the officegabinet."
236
712363
3270
i powiedziałam do kierowcy,
żeby wracać do do biura.
Wtedy pomagaliśmy tylko dziewczętom.
12:07
At that time, we only
were supportingwspieranie girlsdziewczyny.
237
715999
3413
Mieliśmy pieniądze
tylko na szkolenie kobiet,
12:11
We only had moneypieniądze for womenkobiety to trainpociąg them,
238
719436
3461
na wysyłanie ich do szkół, nic innego.
12:14
to sendwysłać them to schoolszkoła, and nothing elsejeszcze.
239
722921
2618
Kiedy dotarłam do biura,
12:17
By the time I cameoprawa ołowiana witrażu to the officegabinet,
240
725881
2531
moich wykładowców już nie było.
12:20
of coursekurs my trainersTrenerzy were goneodszedł.
241
728722
2253
Uciekli do domów. Nikt nie został.
12:22
They ranpobiegł away home. NobodyNikt nie stayedzostał there.
242
730999
2970
Jedynie mój ochroniarz został,
12:26
My bodyguardOchroniarz was the only one there,
243
734414
2500
straciłam głos.
12:29
and my voicegłos was completelycałkowicie goneodszedł.
244
737390
2706
Byłam wstrząśnięta, usiadłam na stole,
12:32
I was shakenwstrząsnąć up, and I satsob on my tablestół,
245
740120
3135
powiedziałam: "Co teraz zrobię?
12:35
and I said, "What am I going to do?"
246
743279
2008
Jak rozwiązać ten problem?".
12:37
How am I going to solverozwiązać this problemproblem?
247
745827
2476
Szkolenie na północy już miało miejsce.
12:40
Because we had trainingtrening
going on up northpółnoc alreadyjuż.
248
748327
3404
12:44
HundredsSetki of womenkobiety were there
comingprzyjście to get trainingtrening.
249
752080
3627
Setki kobiet przychodziły na szkolenia.
Siedziałam tak.
12:48
So I was sittingposiedzenie there,
all of a suddennagły, at this momentza chwilę,
250
756295
3753
Znów zadziałała siła rozmachu.
12:52
talkingmówić about momentumpęd, we are,
251
760072
1953
12:54
at that momentza chwilę,
252
762501
1881
W tej chwili
12:56
one of my wonderfulwspaniale donorsdawców
callednazywa me about a reportraport.
253
764406
3968
jedna ofiarodawczyń
zadzwoniła po sprawozdanie
i zapytała: "Sakena?" Opowiedziałam.
13:01
And she askedspytał me, "SakenaSakena?"
And I answeredodpowiedział her.
254
769207
3533
Powiedziała: "Nie jesteś sobą.
Co się stało?".
13:04
She said, "It's not you.
What's wrongźle with you?"
255
772764
2348
Powiedziałam: "Nic".
Próbowałam ukrywać emocje.
13:07
I said, "Nothing." I triedwypróbowany to coverpokrywa.
256
775136
2619
Bez względu na moje wysiłki,
nie uwierzyła mi
13:10
No mattermateria what I triedwypróbowany to do,
she didn't believe me,
257
778461
2856
i zapytała znowu.
13:13
and she askedspytał me again.
258
781341
1651
13:15
"OK, tell me what's going on?"
259
783016
1842
"Powiedz, co się dzieje".
Opowiedziałam jej całą historię.
13:16
I told her the wholecały storyfabuła.
260
784882
2038
13:18
At that time, she said, "OK,
you go nextNastępny time, and you will help them.
261
786944
4651
Odparła: "Pojedź jeszcze raz
i im pomożesz im".
13:24
You will help them."
262
792222
1611
13:26
And when, two daysdni laterpóźniej,
I wentposzedł the samepodobnie routetrasa,
263
794142
3675
Dwa dni później jechałam tą samą drogą,
13:30
and do you know, they were not in here,
264
798364
2493
ale nie było ich tam, gdzie zwykle,
stali trochę dalej,
13:32
they were a little back furtherdalej,
265
800881
2173
ci sami młodzi mężczyźni z karabinami.
13:35
the samepodobnie youngmłody menmężczyźni, standingna stojąco up there
and holdingtrzymać the riflekarabin
266
803078
4549
Kazali zatrzymać samochód.
13:39
and pointingwskazując to us to stop the carsamochód.
267
807651
2306
13:41
So we stoppedzatrzymany the carsamochód.
268
809981
1724
Tak więc zrobiliśmy.
Wysiadłam i mówię: "Jedźcie ze mną".
13:43
I got out. I said, "OK, let's go with me."
269
811729
2880
13:46
And they said, "Yes."
270
814999
1278
Zgodzili się.
13:48
I said, "On one conditionstan,
that whatevercokolwiek I say, you acceptzaakceptować it."
271
816301
4428
Dodałam: "Pod warunkiem,
że zrobicie co wam każę".
Zgodzili się.
13:53
And they said, yes, they do.
272
821046
1579
Zabrałam ich do meczetu
13:54
So I tookwziął them to the mosqueMeczet,
273
822649
1873
i w skrócie powiedziałam im,
13:56
and to make a long storyfabuła shortkrótki,
274
824863
2789
13:59
I told them I'd give them teachersnauczyciele.
275
827999
2423
że dam im nauczycieli.
Dziś są najlepszymi instruktorami.
14:02
TodayDzisiaj, they are the bestNajlepiej trainersTrenerzy.
276
830763
3952
Uczą się angielskiego,
14:06
They learnuczyć się EnglishAngielski,
277
834739
1659
14:08
they learnuczyć się how to be teachersnauczyciele,
278
836422
2436
uczą się zawodu nauczyciela,
14:10
they learnuczyć się computerskomputery,
279
838882
1738
uczą się obsługi komputerów,
14:12
and they are my guidesPrzewodniki.
280
840644
1850
i są moimi przewodnikami.
14:14
EveryKażdy areapowierzchnia that is unknownnieznany to us
in the mountainGóra areasobszary,
281
842518
3837
Prowadzą nas przez obszary górskie,
których nie znamy.
14:18
they go with me.
They are aheadprzed siebie, and we go.
282
846379
2247
Chronią nas.
14:20
And they protectochraniać us.
283
848650
1657
14:23
And --
284
851275
1151
(Brawa)
14:24
(ApplauseAplauz)
285
852450
1151
14:25
Thank you.
286
853625
1151
Dziękuję
(Brawa)
14:26
(ApplauseAplauz)
287
854800
3506
14:30
That tellsmówi you that educationEdukacja
transformstransformuje people.
288
858330
4159
To pokazuje, że edukacja zmienia ludzi.
Jeśli edukujesz ludzi,
14:35
When you educatekształcić people,
289
863513
2134
14:37
they are going to be differentróżne,
290
865671
1968
stają się inni.
14:39
and todaydzisiaj all over,
291
867663
1683
Dziś wszędzie
musimy pracować nad równouprawnieniem.
14:41
we need to work for genderpłeć equalityrówność.
292
869370
2372
Nie możemy szkolić tylko kobiet
i zapominać o mężczyznach,
14:43
We cannotnie może only trainpociąg womenkobiety
but forgetzapomnieć about the menmężczyźni,
293
871766
3706
14:47
because the menmężczyźni are the realreal people
who are givingdający womenkobiety the hardestnajtrudniejszy time.
294
875496
5454
bo to oni przysparzają
kobietom najwięcej problemów.
14:52
(LaughterŚmiech)
295
880974
1579
(Śmiech)
14:54
So we startedRozpoczęty trainingtrening menmężczyźni
because the menmężczyźni should know
296
882577
3761
Zaczęliśmy szkolić mężczyzn,
bo powinni znać potencjał kobiet.
14:58
the potentialpotencjał of womenkobiety,
297
886362
1467
Powinni znać własny potencjał i wiedzieć,
14:59
know how much these potentialpotencjał menmężczyźni has,
298
887853
2501
15:02
and how much these womenkobiety
can do the samepodobnie jobpraca they are doing.
299
890378
4595
że kobiety mogą wykonywać tę samą pracę.
15:06
So we are continuouslybez przerwy givingdający
trainingtrening to menmężczyźni,
300
894997
3380
Stale szkolimy mężczyzn
i naprawdę mocno w to wierzę.
15:10
and I really believe stronglysilnie.
301
898401
3286
Mieszkam w kraju, który był piękny.
15:13
I liverelacja na żywo in a countrykraj
that was a beautifulpiękny countrykraj.
302
901711
3120
Chciałam się z wami tym podzielić.
15:16
I just want to sharedzielić this with you.
303
904855
1818
Było to piękny kraj,
15:19
It was a beautifulpiękny countrykraj,
304
907006
1818
piękny, spokojny kraj.
15:20
beautifulpiękny, peacefulspokojna countrykraj.
305
908848
2031
Byliśmy wszędzie.
15:23
We were going everywherewszędzie.
306
911276
1952
Kobiety otrzymywały edukację:
15:25
WomenKobiety were gettinguzyskiwanie educationEdukacja:
307
913252
2073
prawniczą, inżynierską, nauczycielską.
15:27
lawyerprawnik, engineerinżynier, teachernauczyciel,
308
915349
2387
Chodziliśmy od domu do domu.
15:30
and we were going from housedom to housedom.
309
918205
2167
Nigdy nie zamykaliśmy drzwi.
15:32
We never lockedzablokowany our doorsdrzwi.
310
920396
1874
Ale wiecie, co stało się z moim krajem.
15:34
But you know what happenedstało się to my countrykraj.
311
922912
1962
Dziś ludzie nie mogą
wyjść bezpiecznie z domu.
15:36
TodayDzisiaj, people cannotnie może walkspacerować
out of theirich doordrzwi withoutbez securitybezpieczeństwo issuesproblemy.
312
924898
5816
Chcemy dawnego Afganistanu.
15:43
But we want the samepodobnie
AfghanistanAfganistan we had before.
313
931297
4933
I chcę coś jeszcze powiedzieć.
15:48
And I want to tell you the other sidebok.
314
936254
1944
Dziś kobiety Afganistanu
pracują bardzo, bardzo ciężko.
15:50
TodayDzisiaj, the womenkobiety of AfghanistanAfganistan
are workingpracujący very, very hardciężko.
315
938222
3555
Zdobywają stopnie naukowe. Studiują prawo.
15:54
They are earningzarobkowy degreesstopni.
They are trainingtrening to be lawyersprawnicy.
316
942166
4460
15:58
They are trainingtrening to be
doctorslekarze, back again.
317
946650
2230
Znowu kształcą się na lekarki,
na nauczycielki,
16:00
They are trainingtrening to be teachersnauczyciele,
318
948904
1650
prowadzą własne firmy.
16:02
and they are runningbieganie businessesbiznes.
319
950578
1984
16:04
So it is so wonderfulwspaniale
320
952927
2438
To wspaniałe widzieć,
16:07
to see people like that
reachdosięgnąć theirich completekompletny potentialpotencjał,
321
955389
4403
jak ludzie wykorzystują swój potencjał.
16:12
and all of this is going to happenzdarzyć.
322
960109
2278
To wszystko przed nami.
16:14
I want to sharedzielić this with you,
323
962712
1842
Chcę się z wami tym podzielić,
16:16
because of love,
324
964578
1404
z powodu miłości,
z powodu współczucia
16:18
because of compassionwspółczucie,
325
966292
1793
16:20
and because of trustzaufanie and honestyuczciwość.
326
968109
3087
i z powodu zaufania i szczerości.
Jeśli masz to w sobie,
16:23
If you have these fewkilka things with you,
327
971220
3418
16:26
you will accomplishukończyć.
328
974939
1739
osiągniesz cel.
Nasz poeta, Dżalaloddin Rumi,
16:29
We have one poetpoeta, MawlMawlānā Rūmī.
329
977019
3547
16:32
He said that by havingmający compassionwspółczucie
330
980590
4810
powiedział, że współczuciem
i miłością można podbić świat.
16:37
and havingmający love,
you can conquerpodbić the worldświat.
331
985424
3223
Mówię wam: można.
16:40
And I tell you, we could.
332
988671
1570
A jeśli można to zrobić w Afganistanie,
16:42
And if we could do it in AfghanistanAfganistan,
333
990265
2261
16:44
I am sure 100 percentprocent that everyonekażdy
can do it in any partczęść of the worldświat.
334
992550
4342
to na 100% można to zrobić
w każdej części świata.
Dziękuje bardzo.
16:48
Thank you very, very much.
335
996916
1739
(Brawa)
16:50
(ApplauseAplauz)
336
998679
2845
Dziękuję. Dziękuję.
16:53
Thank you. Thank you.
337
1001548
5427
(Brawa)
16:58
(ApplauseAplauz)
338
1006999
3239
Translated by Małgorzata Lament
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Sakena Yacoobi - Education activist
At the Afghan Institute of Learning, Sakena Yacoobi provides teacher training to Afghan women, supporting education for girls and boys throughout the country.

Why you should listen

Sakena Yacoobi is executive director of the Afghan Institute of Learning (AIL), an Afghan women-led NGO she founded in 1995. After the Taliban closed girls’ schools in the 1990s, AIL supported 80 underground home schools for 3,000 girls in Afghanistan. Now, under Yacoobi’s leadership, AIL works at the grassroots level to empower women and bring education and health services to poor women and girls in rural and urban areas, serving hundreds of thousands of women and children a year through its training programs, Learning Centers, schools and clinics in both Afghanistan and Pakistan.

Yacoobi is the founder of the Afghan Institute of Learning, the Professor Sakena Yacoobi Private Hospital in Herat, the Professor Sakena Yacoobi Private High Schools in Kabul and the radio station Meraj in her hometown of Herat, Afghanistan.

More profile about the speaker
Sakena Yacoobi | Speaker | TED.com