ABOUT THE SPEAKER
Anders Fjellberg - Journalist
For the Norwegian newspaper Dagbladet, Anders Fjellberg investigated the story of "The Wetsuitman," along with his co-author, photographer Tomm Christiansen.

Why you should listen
In June and July 2015, Norwegian journalist Anders Fjellberg published a harrowing two-part investigation in Magasinet, the weekend magazine of daily newspaper Dagbladet, published in Oslo. Co-authored with photographer Tomm Christiansen, “The Wetsuitman” traced the origin of two dead bodies washed ashore in Norway and the Netherlands wearing wetsuits, identifying them as Syrian asylum seekers who had seemingly tried the inconceivable: swimming their way into the United Kingdom from the beach of Calais, France. Fjellberg has been a reporter since 2010. “The Wetsuitman” has been reprinted in newspapers across Europe.
More profile about the speaker
Anders Fjellberg | Speaker | TED.com
TEDGlobal>London

Anders Fjellberg: Two nameless bodies washed up on the beach. Here are their stories

Anders Fjellberg: Dwa bezimienne ciała wyrzucone na brzeg plaży. Oto ich historia.

Filmed:
1,315,407 views

Kiedy dwa niezidentyfikowane ciała ubrane w piankę do nurkowania zostają wyrzucone na brzeg Norwegii i Holandii, dziennikarz Anders Fjellberg i fotograf Tomm Christiansen rozpoczynają szukać odpowiedzi na pytanie, kim byli ci ludzie? W norweskiej gazecie "Dagbladet" opisali, że każdy z nas jakoś się nazywa, posiada własną historię i jest kimś.
- Journalist
For the Norwegian newspaper Dagbladet, Anders Fjellberg investigated the story of "The Wetsuitman," along with his co-author, photographer Tomm Christiansen. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:14
So this right here
0
2240
1495
Dokładnie tutaj
00:15
is the tinymalutki villagewioska of ElleElle,
closeblisko to ListaLista.
1
3760
4056
znajduje się mała wioska Elle,
niedaleko Lista.
00:19
It's right at the southernmostnajbardziej wysuniętym na południe
tipWskazówka of NorwayNorwegia.
2
7840
2360
Leży na najbardziej wysuniętym
na południe krańcu Norwegii.
00:23
And on JanuaryStycznia 2 this yearrok,
3
11320
2416
2 stycznia tego roku
00:25
an elderlyStarsi guy who liveszyje in the villagewioska,
4
13760
2216
starszy mieszkaniec wsi
00:28
he wentposzedł out to see what was castodlew ashorena lądzie
5
16000
2896
wyszedł z domu, by sprawdzić,
co ostatni sztorm wyrzucił na brzeg.
00:30
duringpodczas a recentniedawny stormburza.
6
18920
1600
00:34
And on a patchłata of grasstrawa
right nextNastępny to the water'sfale edgekrawędź,
7
22080
3216
Na skrawku trawy, tuż przy brzegu,
00:37
he founduznany a wetsuitKombinezon.
8
25320
2000
znalazł piankę do nurkowania.
00:39
It was greyszary and blackczarny,
and he thought it lookedspojrzał cheaptani.
9
27920
3400
Była szaro-czarna i wyglądała tanio.
00:44
Out of eachkażdy legnogi of the wetsuitKombinezon
10
32240
2056
Z nogawek pianki
00:46
there were stickingklejący two whitebiały boneskości.
11
34320
3000
wystawały dwie białe kości.
00:50
It was clearlywyraźnie the remainsszczątki
of a humanczłowiek beingistota.
12
38120
2200
Było jasne, że to
pozostałość ludzkiego ciała.
00:54
And usuallyzazwyczaj, in NorwayNorwegia,
deadnie żyje people are identifiedzidentyfikowane quicklyszybko.
13
42160
3136
W Norwegii zwłoki zwykle
szybko są identyfikowane.
00:57
So the policePolicja startedRozpoczęty searchingbadawczy
14
45320
1536
Policja rozpoczęła poszukiwania
00:58
throughprzez missingbrakujący reportsraporty
from the locallokalny areapowierzchnia,
15
46880
2096
od lokalnych zgłoszeń o zaginięciu,
przez ogólnokrajowe
zgłoszenia zaginięcia,
01:01
nationalkrajowy missingbrakujący reportsraporty,
16
49000
1216
01:02
and lookedspojrzał for accidentsWypadki
with a possiblemożliwy connectionpołączenie.
17
50240
2456
a także wśród wypadków,
które mogły być powiązane.
01:04
They founduznany nothing.
18
52720
1200
Nic nie znaleźli.
01:06
So they ranpobiegł a DNADNA profileprofil użytkownika,
19
54920
1496
Ustalili profil DNA
01:08
and they startedRozpoczęty searchingbadawczy
internationallymiędzynarodowo throughprzez InterpolInterpol.
20
56440
3136
i rozpoczęli międzynarodowe
poszukiwania przez Interpol.
01:11
Nothing.
21
59600
1200
Nic.
01:14
This was a personosoba
that nobodynikt seemedwydawało się to be missingbrakujący.
22
62240
3520
Wychodziło na to, że tej osoby
nikt nie poszukiwał.
01:18
It was an invisibleniewidzialny life
headingnagłówek for a namelessbezimienny gravegrób.
23
66520
3640
Była to nieznana istota
zmierzająca do bezimiennego grobu.
01:24
But then, after a monthmiesiąc,
24
72000
1736
Jednak miesiąc później
01:25
the policePolicja in NorwayNorwegia got a messagewiadomość
from the policePolicja in the NetherlandsHolandia.
25
73760
4296
policja w Norwegii otrzymała
wiadomość od policji z Holandii.
01:30
A couplepara of monthsmiesiące earlierwcześniej,
they had founduznany a bodyciało,
26
78080
2616
Kilka miesięcy wcześniej znaleźli ciało
01:32
in an identicalidentyczny wetsuitKombinezon,
and they had no ideapomysł who this personosoba was.
27
80720
4280
w identycznej piance do nurkowania,
i też nie mieli pojęcia, kto to jest.
01:37
But the policePolicja in the NetherlandsHolandia
managedzarządzane to traceślad the wetsuitKombinezon
28
85791
2905
Jednak policji z Holandii udało się
namierzyć piankę do nurkowania
01:40
by an RFIDRFID chipżeton that was sewnszyte in the suitgarnitur.
29
88720
3376
przez wszyty czujnik RFID.
01:44
So they were then ablezdolny to tell
30
92120
2176
Mogli potwierdzić,
01:46
that bothobie wetsuitsKombinezony were boughtkupiony
by the samepodobnie customerklient at the samepodobnie time,
31
94320
5336
że obie pianki zostały zakupione
przez tę samą osobę, w tym samym czasie,
01:51
OctoberPaździernik 7, 2014,
32
99680
2456
7 października 2014 roku
01:54
in the FrenchFrancuski cityMiasto of CalaisCalais
by the EnglishAngielski ChannelKanał.
33
102160
2600
we Francji niedaleko Calais
przy kanale La Manche.
01:57
But this was all
they were ablezdolny to figurepostać out.
34
105760
3176
Nie ustalili nic ponadto.
02:00
The customerklient paidpłatny cashgotówka.
35
108960
1656
Klient zapłacił gotówką.
02:02
There was no surveillanceinwigilacja
footagenagranie from the shopsklep.
36
110640
2616
Nie było żadnego nagrania
z kamer ze sklepu.
02:05
So it becamestał się a coldzimno casewalizka.
37
113280
1480
Śledztwo utknęło w martwym punkcie.
02:07
We heardsłyszał this storyfabuła,
38
115840
1216
Usłyszeliśmy tę historę
02:09
and it triggeredwywołany me and my colleaguekolega,
photographerfotograf TommTomm ChristiansenChristiansen,
39
117080
3239
i poruszyła mnie i mojego znabjomego
fotografa Tomma Christiansena
02:12
and we of coursekurs had the obviousoczywisty questionpytanie:
who were these people?
40
120343
3073
i oczywiście obaj zapytaliśmy:
kim byli ci ludzie?
02:15
At the time, I'd barelyledwo
heardsłyszał about CalaisCalais,
41
123440
2000
W tamtym czasie
niewiele słyszałem o Calais,
02:17
but it tookwziął about two
or threetrzy secondstowary drugiej jakości to figurepostać out
42
125464
2831
ale w trzy sekundy dowiedziałem się,
02:20
CalaisCalais is basicallygruntownie knownznany for two things.
43
128320
2936
że Calais jest znane z dwóch rzeczy.
02:23
It's the spotmiejsce in continentalkontynentalny EuropeEuropy
closestnajbliższy to BritainWielkiej Brytanii,
44
131280
2816
To najbliższy Wielkiej Brytanii
punkt w Europie,
02:26
and a lot of migrantsmigrantów and refugeesuchodźcy
are stayingprzebywający in this campobóz
45
134120
3536
a wielu imigrantów i uchodźców
przebywa tam w obozie,
02:29
and are tryingpróbować desperatelybeznadziejnie
to crosskrzyż over to BritainWielkiej Brytanii.
46
137680
3216
i rozpaczliwie próbuje
przedostać się do Wielkiej Brytanii.
02:32
And right there was a plausiblewiarygodne theoryteoria
about the identitytożsamość of the two people,
47
140920
4936
Oto wiarygodna teoria
o tożsamości tych dwóch osób,
02:37
and the policePolicja madezrobiony this theoryteoria as well.
48
145880
2376
policja też miała taką teorię.
02:40
Because if you or I or anybodyktoś elsejeszcze
with a firmfirma connectionpołączenie to EuropeEuropy
49
148280
3191
Jeżeli ja, ty czy ktoś inny
mocno powiązany z Europą
02:43
goesidzie missingbrakujący off the coastWybrzeże of FranceFrancja,
people would just know.
50
151495
3201
nagle znika u wybrzeży Francji,
ludzie by wiedzieli.
02:46
Your friendsprzyjaciele or familyrodzina
would reportraport you missingbrakujący,
51
154720
2256
Znajomi lub rodzina zgłosiliby zaginięcie,
02:49
the policePolicja would come searchszukanie for you,
the mediagłoska bezdźwięczna would know,
52
157000
2776
policja by cię poszukiwała,
media by wiedziały,
02:51
and there would be
pictureskino of you on lamppostsSłupy lampowe.
53
159800
2256
a twoje zdjęcia wisiałyby na latarniach.
02:54
It's difficulttrudny to disappearznikać
withoutbez a traceślad.
54
162080
2048
Ciężko jest zniknąć bez śladu.
02:57
But if you just fleduciekł the warwojna in SyriaSyria,
55
165120
1856
Jeśli jednak uciekasz przed wojną w Syrii,
02:59
and your familyrodzina,
if you have any familyrodzina left,
56
167000
2976
a twoja rodzina, jeżeli jeszcze żyje,
03:02
don't necessarilykoniecznie know where you are,
57
170000
2056
właściwie nie wie, gdzie jesteś?
03:04
and you're stayingprzebywający here illegallynielegalnie
58
172080
2016
Jesteś tutaj nielegalnie,
03:06
amongstwśród thousandstysiące of othersinni
who come and go everykażdy day.
59
174120
2840
wśród tysięcy przejezdnych.
03:09
Well, if you disappearznikać one day,
nobodynikt will noticeogłoszenie.
60
177440
3680
Jeśli znikniesz pewnego dnia,
nikt nie zauważy.
03:13
The policePolicja won'tprzyzwyczajenie come searchszukanie for you
because nobodynikt knowswie you're goneodszedł.
61
181600
3286
Policja nie będzie cię szukać,
bo nikt nie wie, że zaginąłeś.
03:18
And this is what happenedstało się
to ShadiShadi OmarOmar KatafKataf
62
186160
2736
Shadi Omar Kataf
i Mouaz Al Balkhi z Syrii
byli właśnie w takiej sytuacji.
03:20
and MouazMouaz AlAl BalkhiBalkhi from SyriaSyria.
63
188920
2320
03:24
Me and TommTomm wentposzedł to CalaisCalais
for the first time in AprilKwietnia this yearrok,
64
192768
3048
Pojechaliśmy z Tommem do Calais
po raz pierwszy w kwietniu tego roku
03:27
and after threetrzy monthsmiesiące of investigationdochodzenie,
we were ablezdolny to tell the storyfabuła
65
195840
3336
i po trzech miesiącach dochodzenia
mogliśmy powiedzieć historię
03:31
about how these two youngmłody menmężczyźni
fleduciekł the warwojna in SyriaSyria,
66
199200
2776
o tym, jak dwaj młodzi mężczyźni
umknęli przed wojną w Syrii,
03:34
endedzakończyło się up stuckutknął in CalaisCalais,
67
202000
1736
utknęli w Calais,
03:35
boughtkupiony wetsuitsKombinezony and drownedutonął
in what seemswydaje się to have been an attemptpróba
68
203760
3376
kupili pianki do nurkowania
i pewnie utonęli podczas próby
03:39
to swimpływać acrossprzez the EnglishAngielski ChannelKanał
in orderzamówienie to reachdosięgnąć EnglandAnglia.
69
207160
2960
przepłynięcia kanału La Manche
w drodze do Anglii.
03:43
It is a storyfabuła about the factfakt
that everybodywszyscy has a nameNazwa,
70
211280
3216
Historia ta pokazuje,
że każdy z nas się jakoś nazywa,
03:46
everybodywszyscy has a storyfabuła,
everybodywszyscy is someonektoś.
71
214520
2440
ma własną historię i jest kimś w życiu.
03:49
But it is alsorównież a storyfabuła about what
it's like to be a refugeeuchodźca in EuropeEuropy todaydzisiaj.
72
217480
5616
To też historia o tym, jak to jest
być uchodźcą w dzisiejszej Europie.
03:55
So this is where we startedRozpoczęty our searchszukanie.
73
223120
1936
Tak rozpoczęliśmy nasze dochodzenie.
03:57
This is in CalaisCalais.
74
225080
1496
To jest w Calais.
03:58
Right now, betweenpomiędzy 3,500
and 5,000 people are livingżycie here
75
226600
3096
Teraz mieszka tu od 3500 do 5000 ludzi
04:01
underpod horribleokropny conditionswarunki.
76
229720
1576
w okropnych warunkach.
04:03
It has been dubbeddubbing
the worstnajgorszy refugeeuchodźca campobóz in EuropeEuropy.
77
231320
2976
Nazwano ten obóz najgorszym w Europie.
04:06
LimitedLimited accessdostęp to foodjedzenie,
limitedograniczony accessdostęp to waterwoda,
78
234320
3056
Ograniczony dostęp do jedzenia, wody,
04:09
limitedograniczony accessdostęp to healthzdrowie careopieka.
79
237400
1496
opieki zdrowotnej.
04:10
DiseaseChoroby and infectionsinfekcje are widespreadrozpowszechniony.
80
238920
2280
Choroby i infekcje są rozpowszechnione.
04:13
And they're all stuckutknął here
because they're tryingpróbować to get to EnglandAnglia
81
241920
3176
Wszyscy utknęli tutaj,
bo chcą dostać się do Anglii,
04:17
in orderzamówienie to claimroszczenie asylumazyl.
82
245120
1416
żeby ubiegać się o azyl.
04:18
And they do that by hidingUkrywanie in the back
of truckssamochody ciężarowe headedgłowiasty for the ferryprom,
83
246560
3536
Próbują chować się
w ciężarówkach jadących na prom
04:22
or the EurotunnelEurotunnel,
84
250120
1200
albo do Euro tunelu.
04:24
or they sneakskradający się insidewewnątrz
the tunneltunel terminalTerminal at night
85
252440
2336
Wślizgują się nocą do tunelu,
04:26
to try to hideukryć on the trainspociągi.
86
254800
1880
próbując ukryć się w pociągu.
04:29
MostWiększość want to go to BritainWielkiej Brytanii
because they know the languagejęzyk,
87
257519
2937
Większość chce dostać się do Anglii,
bo znają angielski
04:32
and so they figurepostać it would be easierłatwiejsze
to restarturuchom ponownie theirich liveszyje from there.
88
260480
3496
i sądzą, że tam łatwiej
rozpoczną nowe życie.
04:36
They want to work, they want to studybadanie,
89
264000
1816
Chcą pracować i uczyć się,
04:37
they want to be ablezdolny
to continueKontyntynuj theirich liveszyje.
90
265840
2136
chcą mieć możliwość kontynuacji życia.
04:40
A lot of these people are
highlywysoko educatedwykształcony and skilledwykwalifikowany workerspracownicy.
91
268000
2936
Większość z nich to wykształceni
i wykwalifikowani pracownicy.
04:42
If you go to CalaisCalais and talk to refugeesuchodźcy,
you'llTy będziesz meetspotykać się lawyersprawnicy, politicianspolitycy,
92
270960
3536
Gdy pojedziesz do Calais
i porozmawiasz z uchodźcami,
spotkasz prawników, polityków,
inżynierów, grafików, rolników, żołnierzy.
04:46
engineersinżynierowie, graphicgrafiki designersprojektanci,
farmersrolnicy, soldiersżołnierski.
93
274520
2656
04:49
You've got the wholecały spectrumwidmo.
94
277200
1429
Masz całe spektrum.
04:51
But who all of these people are
95
279520
2376
Ale to, kim są, zwykle ginie w narracji
04:53
usuallyzazwyczaj getsdostaje lostStracony in the way
we talk about refugeesuchodźcy and migrantsmigrantów,
96
281920
4456
o uchodźcach i imigrantach,
04:58
because we usuallyzazwyczaj do that in statisticsStatystyka.
97
286400
3016
bo zwykle tak się robi w statystykach.
05:01
So you have 60 millionmilion refugeesuchodźcy globallyglobalnie.
98
289440
2176
Mamy 60 milionów
uchodźców na całym świecie.
05:03
About halfpół a millionmilion
have madezrobiony the crossingprzejście
99
291640
2016
Około pół miliona w tym roku
05:05
over the MediterraneanMediterranean
into EuropeEuropy so fardaleko this yearrok,
100
293680
2456
przebyło Morze Śródziemne
i dotarło do Europy
05:08
and roughlyw przybliżeniu 4,000 are stayingprzebywający in CalaisCalais.
101
296160
2256
i w przybliżeniu 4000 pozostaje w Calais.
05:10
But these are numbersliczby,
102
298440
1496
To są jednak tylko liczby,
05:11
and the numbersliczby don't say anything
about who these people are,
103
299960
3816
a te liczby nie mówią nam
niczego o tych ludziach,
05:15
where they cameoprawa ołowiana witrażu from, or why they're here.
104
303800
2480
skąd pochodzą
i dlaczego się tutaj znaleźli.
05:19
And first, I want to tell you
about one of them.
105
307640
2239
Najpierw opowiem wam o jednym z nich.
05:22
This is 22-year-old-roczny
MouazMouaz AlAl BalkhiBalkhi from SyriaSyria.
106
310520
3576
To 22-letni Mouaz Al Balkhi z Syrii.
05:26
We first heardsłyszał about him
after beingistota in CalaisCalais the first time
107
314120
2896
Usłyszeliśmy o nim podczas
pierwszego pobytu w Calais,
05:29
looking for answersodpowiedzi to the theoryteoria
of the two deadnie żyje bodiesciała.
108
317040
2776
szukając informacji
na temat dwóch topielców.
05:31
And after a while, we heardsłyszał this storyfabuła
109
319840
2136
Po pewnym czasie usłyszeliśmy historię
05:34
about a SyrianSyryjski man
who was livingżycie in BradfordBradford in EnglandAnglia,
110
322000
3296
o Syryjczyku mieszkającym
w Bredford w Anglii,
05:37
and had been desperatelybeznadziejnie searchingbadawczy
for his nephewbratanek MouazMouaz for monthsmiesiące.
111
325320
3776
który od miesięcy rozpaczliwie szukał
swojego siostrzeńca Mouaza.
05:41
And it turnedobrócony out the last time
anybodyktoś had heardsłyszał anything from MouazMouaz
112
329120
3976
Okazało się, że ostatni raz
słyszał o Mouazie
05:45
was OctoberPaździernik 7, 2014.
113
333120
2656
7 października 2014 roku.
05:47
That was the samepodobnie datedata
the wetsuitsKombinezony were boughtkupiony.
114
335800
2560
To był dzień, kiedy zakupiono
pianki do nurkowania.
05:51
So we flewlatał over there and we metspotkał the unclewujek
115
339240
2136
Wybraliśmy się zatem
w odwiedziny do wujka,
05:53
and we did DNADNA samplespróbki of him,
116
341400
2096
pobraliśmy od niego próbkę DNA
i chwilę później także dodatkową próbkę
od innego członka rodziny Mouaza,
05:55
and laterpóźniej on got additionaldodatkowe DNADNA samplespróbki
from Mouaz'sMouaz's closestnajbliższy relativekrewny
117
343520
3296
05:58
who now liveszyje in JordanJordania.
118
346840
1200
który obecnie mieszka w Jordanie.
06:00
The analysisanaliza concludedzakończony
119
348600
2096
Analizy potwierdziły,
06:02
the bodyciało who was founduznany in a wetsuitKombinezon
on a beachplaża in the NetherlandsHolandia
120
350720
3496
że ciało znalezione w piance
do nurkowania na plaży w Holandii
06:06
was actuallytak właściwie MouazMouaz AlAl BalkhiBalkhi.
121
354240
1920
należało do Mouaza Al Balkhi.
06:09
And while we were doing
all this investigationdochodzenie,
122
357720
2496
Podczas przeprowadzania dochodzenia
06:12
we got to know Mouaz'sMouaz's storyfabuła.
123
360240
1840
poznaliśmy historię Mouaza.
06:15
He was bornurodzony in the SyrianSyryjski capitalkapitał
of DamascusDamaszek in 1991.
124
363320
3896
Urodził się w stolicy Syrii,
w Damaszku w 1991 roku.
06:19
He was raisedpodniesiony in a middleśrodkowy classklasa familyrodzina,
125
367240
1858
Wychował się w rodzinie
z klasy średniej,
06:21
and his fatherojciec in the middleśrodkowy there
is a chemicalchemiczny engineerinżynier
126
369122
2667
jego ojciec, ten po środku,
jest inżynierem chemii,
06:23
who spentwydany 11 yearslat in prisonwięzienie for belongingnależących
to the politicalpolityczny oppositionsprzeciw in SyriaSyria.
127
371813
4283
który spędził 11 lat w więzieniu
za przynależność
do opozycji politycznej w Syrii.
06:28
While his fatherojciec was in prisonwięzienie,
128
376120
1616
Gdy jego ojciec był w więzieniu,
06:29
MouazMouaz tookwziął responsibilityodpowiedzialność
and he caredpod opieką for his threetrzy sisterssiostry.
129
377760
3256
Mouaz przejął odpowiedzialność
i dbał o swoje trzy siostry.
06:33
They said he was that kinduprzejmy of guy.
130
381040
1976
Podobno właśnie taki był.
06:35
MouazMouaz studiedbadane to becomestają się
an electricalelektryczny engineerinżynier
131
383040
2776
Mouaz studiował inżynierię elektryczną
06:37
at the UniversityUniwersytet of DamascusDamaszek.
132
385840
2576
na Uniwersytecie w Damaszku.
06:40
So a couplepara of yearslat into the SyrianSyryjski warwojna,
133
388440
1976
Kilka lat wojny w Syrii
06:42
the familyrodzina fleduciekł DamascusDamaszek and wentposzedł
to the neighboringsąsiedni countrykraj, JordanJordania.
134
390440
4136
zmusiło rodzinę do opuszczenia Damaszku
i przeprowadzenia się do Jordanu.
06:46
TheirIch fatherojciec had problemsproblemy
findingodkrycie work in JordanJordania,
135
394600
2536
Ojciec miał problemy
ze znalezieniem pracy w Jordanie,
06:49
and MouazMouaz could not continueKontyntynuj his studiesstudia,
136
397160
1976
a Mouaz nie mógł kontynuować studiów,
06:51
so he figuredwzorzysty, "OK, the bestNajlepiej thing
I can do to help my familyrodzina
137
399160
3296
więc wywnioskował,
że najlepiej pomoże rodzinie
06:54
would be to go somewheregdzieś
where I can finishkoniec my studiesstudia
138
402480
2736
jadąc tam, gdzie będzie mógł
dokończyć studia
06:57
and find work."
139
405240
1536
i znaleźć pracę.
06:58
So he goesidzie to TurkeyTurcja.
140
406800
1416
Pojechał do Turcji.
07:00
In TurkeyTurcja, he's not acceptedprzyjęty
at a universityUniwersytet,
141
408240
2640
W Turcji nie dostał się na uniwersytet,
07:03
and oncepewnego razu he had left JordanJordania as a refugeeuchodźca,
he was not alloweddozwolony to reenterWprowadź ponownie.
142
411440
4776
a ponieważ opuścił Jordan, jako uchodźca
nie miał już możliwości powrotu.
07:08
So then he decidesdecyduje to headgłowa for the UKWIELKA BRYTANIA,
143
416240
2616
Wtedy zdecydował ruszyć do Anglii,
07:10
where his unclewujek liveszyje.
144
418880
1536
gdzie mieszkał jego wujek.
07:12
He makesczyni it into AlgeriaAlgieria,
walksspacery into LibyaLibia,
145
420440
3136
Dociera do Algierii,
potem piechotą do Libii,
07:15
payspłaci a people smugglerprzemytnik to help him
with the crossingprzejście into ItalyWłochy by boatłódź,
146
423600
3816
płaci przemytnikom
za przewóz łodzią do Włoch,
07:19
and from there on he headsgłowy to DunkirkDunkierka,
147
427440
1896
a stąd zmierza do Dunkierki,
07:21
the cityMiasto right nextNastępny to CalaisCalais
by the EnglishAngielski ChannelKanał.
148
429360
2680
miasta położonego niedaleko Calais
przy kanale La Manche.
07:25
We know he madezrobiony at leastnajmniej 12 failednie udało się
attemptspróbowanie to crosskrzyż the EnglishAngielski ChannelKanał
149
433955
3381
Wiemy, że co najmniej 12 razy
próbował przebyć kanał La Manche,
07:29
by hidingUkrywanie in a truckciężarówka.
150
437360
1600
ukrywając się w ciężarówkach.
07:31
But at some pointpunkt,
he mustmusi have givendany up all hopenadzieja.
151
439520
2680
Kiedyś pewnie stracił wszelką nadzieję.
07:35
The last night we know he was aliveżywy,
152
443360
2056
Wiemy, że ostatnią noc życia
07:37
he spentwydany at a cheaptani hotelhotel
closeblisko to the trainpociąg stationstacja in DunkirkDunkierka.
153
445440
3520
spędził w tanim hotelu
koło stacji pociągów w Dunkierce.
07:41
We founduznany his nameNazwa in the recordsdokumentacja,
and he seemswydaje się to have stayedzostał there alonesam.
154
449520
3477
Znaleźliśmy jego nazwisko w rejestrze
i wygląda na to, że był tam sam.
07:45
The day after, he wentposzedł into CalaisCalais,
enteredweszła a sportsSport shopsklep
155
453680
3936
Kolejnego dnia udał się do Calais
do sklepu sportowego
07:49
a couplepara of minutesminuty
before 8 o'clockgodzina in the eveningwieczór,
156
457640
2456
kilka minut przed 20:00
07:52
alongwzdłuż with ShadiShadi KatafKataf.
157
460120
1536
razem z Shadim Katafim.
07:53
They bothobie boughtkupiony wetsuitsKombinezony,
158
461680
2016
Obaj kupili pianki do nurkowania,
07:55
and the womankobieta in the shopsklep
159
463720
1416
a kobieta ze sklepu
07:57
was the last personosoba we know of
to have seenwidziany them aliveżywy.
160
465160
2572
była ostatnia osobą, o której wiemy,
że widziała ich żywych.
08:01
We have triedwypróbowany to figurepostać out
where ShadiShadi metspotkał MouazMouaz,
161
469760
3296
Próbowaliśmy dowiedzieć się,
gdzie Shadi poznał Mouaza,
08:05
but we weren'tnie były ablezdolny to do that.
162
473080
2416
ale niestety nie udało się.
08:07
But they do have a similarpodobny storyfabuła.
163
475520
2096
Obaj jednak mają podobne historie.
08:09
We first heardsłyszał about ShadiShadi
after a cousinkuzyn of his, livingżycie in GermanyNiemcy,
164
477640
3896
Pierwszy raz usłyszeliśmy o Shadim,
kiedy jego kuzyn mieszkający w Niemczech
08:13
had readczytać an ArabicArabski translationtłumaczenie
of the storyfabuła madezrobiony of MouazMouaz on FacebookFacebook.
165
481560
4456
przeczytał arabskie tłumaczenie
historii Mouaza na Facebooku.
08:18
So we got in touchdotknąć with him.
166
486040
1334
Skontaktował się ze mną.
08:20
ShadiShadi, a couplepara of yearslat olderstarsze than MouazMouaz,
167
488920
2536
Shadi był kilka lat starszy od Mouaza
08:23
was alsorównież raisedpodniesiony in DamascusDamaszek.
168
491480
2376
i także wychował się w Damaszku.
08:25
He was a workingpracujący kinduprzejmy of guy.
169
493880
1536
Był pracowity.
08:27
He ranpobiegł a tireopona repairnaprawa shopsklep
and laterpóźniej workedpracował in a printingdruk companyfirma.
170
495440
3416
Prowadził wulkanizację,
a później pracował w drukarni.
08:30
He livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj with his extendedrozszerzony familyrodzina,
171
498880
1896
Mieszkał z wielopokoleniową rodziną,
08:32
but theirich housedom got bombedzbombardowany
earlywcześnie in the warwojna.
172
500800
2936
ale ich dom zbombardowano
na początku wojny.
08:35
So the familyrodzina fleduciekł to an areapowierzchnia
of DamascusDamaszek knownznany as CampObóz YarmoukJarmuk.
173
503760
4920
Rodzina przeniosła się do części Damaszku
zwanej obozem Yarmouk.
08:43
YarmoukJarmuk is beingistota describedopisane
as the worstnajgorszy placemiejsce to liverelacja na żywo
174
511040
3896
Yarmouk uchodzi
za najgorsze miejsce do życia
08:46
on planetplaneta EarthZiemia.
175
514960
1199
na ziemi.
08:49
They'veThey've been bombedzbombardowany by the militarywojskowy,
they'veoni been besiegedoblegany,
176
517240
2775
Przeszli bombardowanie, oblężenie,
08:52
they'veoni been stormedSzturm by ISISISIS
177
520039
1382
szturm ISIS
08:53
and they'veoni been cutciąć off
from supplieskieszonkowe dzieci for yearslat.
178
521445
2851
i trwający latami brak zaopatrzenia.
08:56
There was a UNONZ officialurzędnik
who visitedodwiedzone last yearrok,
179
524320
2143
Urzędnik ONZ odwiedził
to miejsce w zeszłym roku
08:58
and he said, "They atejadł all the grasstrawa
so there was no grasstrawa left."
180
526487
5120
i powiedział: "Ludzie zjedli całą trawę,
nie zostało ani źdźbło".
09:05
Out of a populationpopulacja of 150,000,
181
533440
2376
Z populacji 150 000 ludzi
09:07
only 18,000 are believeduwierzyli
to still be left in YarmoukJarmuk.
182
535840
4096
zostało w Yarmouk może 18 000.
09:11
ShadiShadi and his sisterssiostry got out.
183
539960
2056
Shadi i jego siostry wydostali się.
09:14
The parentsrodzice are still stuckutknął insidewewnątrz.
184
542040
2000
Rodzice są tam tkwią.
09:18
So ShadiShadi and one of his sisterssiostry,
they fleduciekł to LibyaLibia.
185
546400
3536
Shadi i jedna z jego sióstr
uciekli do Libii.
09:21
This was after the fallspadek of GaddafiKadafi,
186
549960
1667
Stało się po obaleniu Kadafiego,
09:23
but before LibyaLibia turnedobrócony
into full-blownpełnowymiarową civilcywilny warwojna.
187
551651
3240
ale przed tym jak Libię
pochłonęła wojna domowa.
09:28
And in this last remainingpozostały
sortsortować of stabilitystabilność in LibyaLibia,
188
556000
3456
W tych ostatnich momentach
stabilności w Libii
09:31
ShadiShadi tookwziął up scubanurkowanie divingnurkowanie, and he seemedwydawało się
to spendwydać mostwiększość of his time underwaterPodwodny.
189
559480
5120
Shadi wziął się do nurkowania
i odtąd większość czasu spędzał pod wodą.
09:37
He fellspadł completelycałkowicie in love with the oceanocean,
190
565800
2000
Zakochał się w oceanie
09:40
so when he finallywreszcie decidedzdecydowany
that he could no longerdłużej be in LibyaLibia,
191
568680
3216
i kiedy zdecydował,
że nie chce dłużej być w Libii,
09:43
latepóźno AugustSierpnia 2014,
192
571920
2256
z końcem sierpnia 2014 roku,
09:46
he hopedmieć nadzieję to find work
as a divernurek when he reachedosiągnięty ItalyWłochy.
193
574200
2880
miał nadzieję, że we Włoszech
znajdzie pracę jako nurek.
09:50
RealityRzeczywistość was not that easyłatwo.
194
578600
1840
Rzeczywistość nie była taka prosta.
09:53
We don't know much about his travelspodróże
195
581520
1816
Niewiele wiemy o jego podróżach,
09:55
because he had a hardciężko time
communicatingprzyległy with his familyrodzina,
196
583360
2696
bo ciężko było mu utrzymać
kontakt z rodziną,
09:58
but we do know that he struggledwalczyli.
197
586080
2016
ale wiemy, że było mu ciężko.
10:00
And by the endkoniec of SeptemberWrześnia,
198
588120
1376
Pod koniec września
10:01
he was livingżycie on the streetsulice
somewheregdzieś in FranceFrancja.
199
589520
2286
tułał się po ulicach Francji.
10:04
On OctoberPaździernik 7, he callspołączenia
his cousinkuzyn in BelgiumBelgia,
200
592840
3016
7 października zadzwonił
do kuzyna w Belgii,
10:07
and explainswyjaśnia his situationsytuacja.
201
595880
1976
wyjaśniając swoją sytuację.
10:09
He said, "I'm in CalaisCalais. I need you
to come get my backpackPlecak and my laptopkomputer przenośny.
202
597880
5176
Powiedział: "Jestem w Calais.
Przyjedź po mój plecak i laptop.
Nie stać mnie na opłacenie przemytników,
żeby przewieźli mnie do Wielkiej Brytanii,
10:15
I can't affordpozwolić sobie to payzapłacić the people smugglersprzemytników
to help me with the crossingprzejście to BritainWielkiej Brytanii,
203
603080
3936
10:19
but I will go buykupować a wetsuitKombinezon
and I will swimpływać."
204
607040
2240
ale kupię piankę do nurkowania
i przepłynę".
10:22
His cousinkuzyn, of coursekurs,
triedwypróbowany to warnostrzec him not to,
205
610560
2456
Kuzyn próbował go od tego odwieść,
10:25
but Shadi'sShadi's batterybateria
on the phonetelefon wentposzedł flatmieszkanie,
206
613040
2136
ale bateria w telefonie Shadiego padła,
10:27
and his phonetelefon was never switchedprzełączony on again.
207
615200
2800
i jego telefon już nigdy więcej
nie został włączony.
10:31
What was left of ShadiShadi
was founduznany nearlyprawie threetrzy monthsmiesiące laterpóźniej,
208
619520
4056
To, co pozostało po Shadim,
znaleziono 3 miesięcy później,
10:35
800 kilometerskilometrów away
209
623600
1936
800 kilometrów dalej,
10:37
in a wetsuitKombinezon on a beachplaża in NorwayNorwegia.
210
625560
2040
w piance do nurkowania
na plaży w Norwegii.
10:40
He's still waitingczekanie
for his funeralpogrzeb in NorwayNorwegia,
211
628560
2136
Wciąż oczekuje pogrzebu w Norwegii,
10:42
and noneŻaden of his familyrodzina
will be ablezdolny to attenduczestniczyć w.
212
630720
2560
w którym nikt z jego rodziny
nie będzie mógł uczestniczyć.
10:47
ManyWiele maymoże think that the storyfabuła
about ShadiShadi and MouazMouaz
213
635080
2536
Wiele osób pomyśli,
że historia Shadiego i Mouaza
10:49
is a storyfabuła about deathśmierć,
214
637640
1800
to historia o śmierci,
10:52
but I don't agreeZgodzić się.
215
640800
1216
ale się z tym nie zgadzam.
10:54
To me, this is a storyfabuła about two questionspytania
that I think we all sharedzielić:
216
642040
5456
Dla mnie to historia dwóch pytań,
które dotyczą chyba każdego:
10:59
what is a better life,
217
647520
1776
czym jest lepsze życie
11:01
and what am I willingskłonny to do to achieveosiągać it?
218
649320
2320
i co zrobię, by to osiągnąć?
11:04
And to me, and probablyprawdopodobnie a lot of you,
219
652760
1776
Dla mnie i pewnie dla większości z was
11:06
a better life would mean
220
654560
1576
lepsze życie oznaczałoby
11:08
beingistota ablezdolny to do more
of what we think of as meaningfulznaczący,
221
656160
2896
możliwość robienia tego,
co uważamy za znaczące,
11:11
whetherczy that be spendingwydatki more time
with your familyrodzina and friendsprzyjaciele,
222
659080
3000
czy to spędzanie więcej czasu
z rodziną i przyjaciółmi,
11:14
travelpodróżować to an exoticegzotyczne placemiejsce,
223
662104
1512
podróżowanie do egzotycznych miejsc
11:15
or just gettinguzyskiwanie moneypieniądze
to buykupować that coolchłodny newNowy deviceurządzenie
224
663640
2336
czy zarabianie pieniędzy na fajne gadżety
11:18
or a pairpara of newNowy sneakerstrampki.
225
666000
1696
lub też parę nowych tenisówek.
11:19
And this is all
withinw ciągu our reachdosięgnąć prettyładny easilyz łatwością.
226
667720
2720
A to wszystko znajduje się
w naszym zasięgu.
11:23
But if you are fleeingUciekając przed a warwojna zonestrefa,
227
671840
1936
Ale kiedy uciekamy ze strefy wojny
11:25
the answersodpowiedzi to those two questionspytania
are dramaticallydramatycznie differentróżne.
228
673800
3976
odpowiedź na te pytania jest całkiem inna.
11:29
A better life is a life in safetybezpieczeństwo.
229
677800
2256
Lepsze życie jest życiem
w bezpiecznym miejscu.
11:32
It's a life in dignitygodność.
230
680080
2336
Jest życiem z godnością.
11:34
A better life meansznaczy
not havingmający your housedom bombedzbombardowany,
231
682440
2656
Lepsze życie oznacza dom,
którego nie zniszczyły bomby,
11:37
not fearingobawiając się beingistota kidnappedporwany.
232
685120
1536
brak strachu przed porwaniem.
11:38
It meansznaczy beingistota ablezdolny
to sendwysłać your childrendzieci to schoolszkoła,
233
686680
2429
możliwość wysłania dzieci do szkoły,
11:41
go to universityUniwersytet,
234
689133
1163
na uniwersytet
11:42
or just find work to be ablezdolny to providezapewniać
for yourselfsiebie and the oneste you love.
235
690320
4416
lub znalezienie pracy,
by móc utrzymać siebie i najbliższych.
11:46
A better life would be
a futureprzyszłość of some possibilitiesmożliwości
236
694760
3616
Lepsze życie to jakieś
możliwości na przyszłość
11:50
comparedporównywane to nearlyprawie noneŻaden,
237
698400
2296
w porównaniu z ich brakiem
11:52
and that's a strongsilny motivationmotywacja.
238
700720
1760
i to jest mocna motywacja.
11:55
And I have no troublekłopot imaginingwyobrażając sobie
239
703480
2096
Łatwo mogę sobie wyobrazić,
11:57
that after spendingwydatki weekstygodnie or even monthsmiesiące
240
705600
3496
że po spędzeniu tygodni, a nawet miesięcy
12:01
as a second-gradedrugiej kategorii citizenobywatel,
241
709120
1896
jako obywatel drugiej klasy,
12:03
livingżycie on the streetsulice
or in a horribleokropny makeshiftprowizoryczny campobóz
242
711040
4136
żyjąc na ulicy czy w koszmarnym obozie
12:07
with a stupidgłupi, racistrasistowski nameNazwa
like "The JungleDżungla,"
243
715200
3456
z głupią rasistowską nazwą jak "Dżungla",
12:10
mostwiększość of us would be willingskłonny
to do just about anything.
244
718680
3520
większość z nas poszłaby na cokolwiek.
12:15
If I could askzapytać ShadiShadi and MouazMouaz
245
723200
2256
Gdybym mógł zapytać o to Shadiego i Mouaza
12:17
the seconddruga they steppedkrok po kroku into the freezingzamrożenie
watersfale of the EnglishAngielski ChannelKanał,
246
725480
4056
chwilę przed wejściem
do lodowatej wody kanału La Manche,
12:21
they would probablyprawdopodobnie say,
"This is worthwartość the riskryzyko,"
247
729560
2760
pewnie odpowiedzieliby:
"Warto zaryzykować",
12:25
because they could
no longerdłużej see any other optionopcja.
248
733160
2960
bo nie widzieli innej opcji.
12:29
And that's desperationdesperacja,
249
737400
1200
To jest desperacja,
12:31
but that's the realityrzeczywistość of livingżycie
as a refugeeuchodźca in WesternWestern EuropeEuropy in 2015.
250
739680
5120
ale i rzeczywistość życia uchodźców
w Zachodniej Europie w 2015 roku.
12:37
Thank you.
251
745760
1216
Dziękuję.
12:39
(ApplauseAplauz)
252
747000
5216
(Brawa)
12:49
BrunoBruno GiussaniGiussani: Thank you, AndersAnders.
253
757910
1640
Bruno Giussani: Dziękuję Anders.
12:51
This is TommTomm ChristiansenChristiansen,
254
759580
1236
To jest Tomm Christiansen,
12:52
who tookwziął mostwiększość of the pictureskino you have
seenwidziany and they'veoni doneGotowe reportingraportowanie togetherRazem.
255
760840
3762
który zrobił większość przedstawionych
zdjęć, a które razem opracowywali.
12:57
TommTomm, you two have been
back to CalaisCalais recentlyostatnio.
256
765680
2376
Tomm, obaj wróciliście ostatnio do Calais.
13:00
This was the thirdtrzeci tripwycieczka.
257
768080
1616
To była wasza trzecia podróż.
13:01
It was after the publicationopublikowanie
of the articleartykuł.
258
769720
2056
To było po publikacji artykułu.
13:03
What has changedzmienione?
What have you seenwidziany there?
259
771800
2136
Co się zmieniło? Co tam widzieliście?
13:05
TommTomm ChristiansenChristiansen:
The first time we were in CalaisCalais,
260
773960
2429
Tomm Christiansen:
Podczas pierwszego pobytu w Calais,
13:08
it was about 1,500 refugeesuchodźcy there.
261
776413
1643
w obozie było około 1 500 uchodźców.
13:10
They had a difficulttrudny time,
but they were positivepozytywny, they had hopenadzieja.
262
778080
3656
Było im ciężko,
ale mieli optymizm i nadzieję.
13:13
The last time, the campobóz has growndorosły,
maybe fourcztery or fivepięć thousandtysiąc people.
263
781760
5016
Za ostatnim pobytem
obóz rozrósł się do 4 lub 5 tysięcy ludzi.
13:18
It seemedwydawało się more permanentstały,
NGOsOrganizacje pozarządowe have arrivedprzybył,
264
786800
2576
Wydawał się trwalszy, organizacje
pozarządowe przybyły na miejsce,
13:21
a smallmały schoolszkoła has openedotwierany.
265
789400
1816
otworzono małą szkołę.
13:23
But the thing is that the refugeesuchodźcy
have stayedzostał for a longerdłużej time,
266
791240
3376
Ale prawda jest taka,
że uchodźcy zostawali dłużej,
13:26
and the FrenchFrancuski governmentrząd has managedzarządzane
to sealfoka off the bordersgranice better,
267
794640
4896
a rząd Francji uszczelnił granice,
13:31
so now The JungleDżungla is growingrozwój,
268
799560
3056
więc teraz Dżungla rośnie
13:34
alongwzdłuż with the despairrozpacz
and hopelessnessBeznadzieja amongpośród the refugeesuchodźcy.
269
802640
4216
razem z rozpaczą
i brakiem nadziei wśród uchodźców.
13:38
BGBG: Are you planningplanowanie to go back?
And continueKontyntynuj the reportingraportowanie?
270
806880
4696
BG: Czy planujecie powrót?
I kontynuowanie sprawozdania?
13:43
TCTC: Yes.
271
811600
1216
TC: Tak.
13:44
BGBG: AndersAnders, I'm a formerbyły journalistdziennikarz,
272
812840
2016
BG: Jestem byłym dziennikarzem
13:46
and to me, it's amazingniesamowity
that in the currentobecny climateklimat
273
814880
2416
i zdumiewa mnie, że w obecnym klimacie
13:49
of slashingCięcie budgetsbudżety
and publisherswydawcy in crisiskryzys,
274
817320
2536
cięcia budżetów i kryzysu wśród wydawców
13:51
DagbladetDagbladet has consentedwyraził zgodę
so manywiele resourceszasoby for this storyfabuła,
275
819880
3896
wydawnictwo Dagbladet
tyle poświęciło dla tej historii,
13:55
whichktóry tellsmówi a lot about newspapersgazety
takingnabierający the responsibilityodpowiedzialność,
276
823800
2858
co nam wiele mówi
o gazetach biorących odpowiedzialność,
13:58
but how did you sellSprzedać it to your editorsRedakcja?
277
826682
1920
ale jak wam się udało
sprzedać to redakcji?
14:02
AndersAnders FjellbergFjellberg: It wasn'tnie było easyłatwo at first,
278
830360
2016
Anders Fjellgerg:
Na początku nie było łatwo,
14:04
because we weren'tnie były ablezdolny to know
what we actuallytak właściwie could figurepostać out.
279
832400
3976
bo nie wiedzieliśmy,
co nam się uda odkryć.
14:08
As soonwkrótce as it becamestał się clearjasny
280
836400
1256
Jak tylko stało się jasne,
14:09
that we actuallytak właściwie could be ablezdolny
to identifyzidentyfikować who the first one was,
281
837680
4456
że można zidentyfikować pierwsze ciało,
14:14
we basicallygruntownie got the messagewiadomość
that we could do whatevercokolwiek we wanted,
282
842160
3056
dano nam do zrozumienia,
że możemy robić, co chcemy
14:17
just travelpodróżować wherevergdziekolwiek you need to go,
do whatevercokolwiek you need to do,
283
845240
3016
podróżować tam, gdzie potrzeba
i robić to, co należy,
14:20
just get this doneGotowe.
284
848280
3120
ale mamy znaleźć odpowiedź.
14:23
BGBG: That's an editorredaktor
takingnabierający responsibilityodpowiedzialność.
285
851720
2336
BG: Oto odpowiedzialna redakcja.
14:26
The storyfabuła, by the way,
has been translatedprzetłumaczony and publishedopublikowany
286
854080
2620
Na marginesie, historię
przetłumaczono i opublikowano
14:28
acrossprzez severalkilka EuropeanEuropejski countrieskraje,
and certainlyna pewno will continueKontyntynuj to do.
287
856724
3252
w kilku europejskich krajach
i na pewno na tym nie koniec.
14:32
And we want to readczytać the updatesaktualizacje from you.
Thank you AndersAnders. Thank you TommTomm.
288
860000
3536
Oczekujemy dalszych szczegółów.
Dziękuję, Anders. Dziękuję, Tomm.
14:35
(ApplauseAplauz)
289
863560
4400
(Brawa)
Translated by Patrycja Kościelecka
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Anders Fjellberg - Journalist
For the Norwegian newspaper Dagbladet, Anders Fjellberg investigated the story of "The Wetsuitman," along with his co-author, photographer Tomm Christiansen.

Why you should listen
In June and July 2015, Norwegian journalist Anders Fjellberg published a harrowing two-part investigation in Magasinet, the weekend magazine of daily newspaper Dagbladet, published in Oslo. Co-authored with photographer Tomm Christiansen, “The Wetsuitman” traced the origin of two dead bodies washed ashore in Norway and the Netherlands wearing wetsuits, identifying them as Syrian asylum seekers who had seemingly tried the inconceivable: swimming their way into the United Kingdom from the beach of Calais, France. Fjellberg has been a reporter since 2010. “The Wetsuitman” has been reprinted in newspapers across Europe.
More profile about the speaker
Anders Fjellberg | Speaker | TED.com