ABOUT THE SPEAKER
Carl Safina - Ecologist, writer
Carl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature.

Why you should listen

Carl Safina explores how the ocean is changing and what those changes mean for wildlife and for people.

Safina is author of seven books, including Song for the Blue Ocean, which was a New York Times Notable Book of the Year, Eye of the Albatross, Voyage of the Turtle and The View From Lazy Point. Safina is founding president of The Safina Center at Stony Brook University, where he also co-chairs the University's Alan Alda Center for Communicating Science. A winner of the 2012 Orion Award and a MacArthur Prize, among others, his work has been featured in outlets such as The New York Times, National Geographic, CNN.com and The Huffington Post, and he hosts “Saving the Ocean” on PBS.

 

His latest book, Beyond Words: What Animals Think And Feel, explores the inner lives of animals.

More profile about the speaker
Carl Safina | Speaker | TED.com
Mission Blue II

Carl Safina: What are animals thinking and feeling?

Carl Safina: Co czują i myślą zwierzęta?

Filmed:
2,341,963 views

Co dzieje się wewnątrz umysłów zwierząt? Czy możemy wiedzieć, czy i co myślą oraz czują? Carl Sarfina myśli, że możemy. Powołując się na odkrycia i anegdoty dotyczących zróżnicowania ekologicznego, biologicznego oraz nauk behawioralnych i przeplatając ze sobą historie o wielorybach, wilkach, słoniach oraz albatrosach, udowadnia, że podobnie jak my, zwierzęta, dzielące z nami Ziemię, myślą, czują i używają tych samych narzędzi oraz emocji.
- Ecologist, writer
Carl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Have you ever wonderedzastanawiałem się
what animalszwierzęta think and feel?
0
999
3516
Zastanawialiście się kiedyś,
co czują i myślą zwierzęta?
00:17
Let's startpoczątek with a questionpytanie:
1
5020
1884
Zacznijmy od pytania,
00:19
Does my dogpies really love me,
or does she just want a treatleczyć?
2
7654
4119
czy mój pies mnie kocha,
czy chce tylko dostać smakołyk?
00:24
Well, it's easyłatwo to see
that our dogpies really loveskocha us,
3
12991
4967
Łatwo dostrzec, że naprawdę nas kocha.
00:29
easyłatwo to see, right,
4
17982
2081
Gołym okiem widać,
00:32
what's going on in that fuzzyzamazany little headgłowa.
5
20087
3650
co dzieje się w tym małym kudłatym łebku.
00:36
What is going on?
6
24593
1375
Co tam się dzieje?
00:39
Something'sCoś jest going on.
7
27155
1726
Coś na pewno musi się dziać.
00:41
But why is the questionpytanie always
do they love us?
8
29864
4399
Dlaczego zawsze pytamy, czy nas kochają?
00:46
Why is it always about us?
9
34287
2111
Dlaczego zawsze chodzi o nas?
00:48
Why are we suchtaki narcissistsnarcyzów?
10
36422
2643
Czemu jesteśmy tak egoistyczni?
00:52
I founduznany a differentróżne questionpytanie
to askzapytać animalszwierzęta.
11
40674
3039
Wymyśliłem inne pytanie
do zadania zwierzętom.
00:57
Who are you?
12
45911
1417
Kim jesteś?
01:01
There are capacitieszdolności of the humanczłowiek mindumysł
13
49910
2895
Są pewne zdolności umysłowe,
01:04
that we tendzmierzać to think are capacitieszdolności
only of the humanczłowiek mindumysł.
14
52829
4862
które przypisujemy tylko ludziom.
01:10
But is that trueprawdziwe?
15
58176
1358
Ale czy to prawda?
01:12
What are other beingsIstoty
doing with those brainsmózg?
16
60047
3975
Co inne istoty robią ze swoimi mózgami?
01:16
What are they thinkingmyślący and feelinguczucie?
17
64554
2353
O czym myślą i co czują?
01:19
Is there a way to know?
18
67570
1633
Czy można się tego dowiedzieć?
01:21
I think there is a way in.
19
69227
1674
Myślę, że jest pewien sposób,
01:22
I think there are severalkilka wayssposoby in.
20
70925
1690
a nawet kilka.
01:24
We can look at evolutionewolucja,
we can look at theirich brainsmózg
21
72950
4122
Możemy obserwować ewolucję,
badać ich mózgi,
01:29
and we can watch what they do.
22
77096
2480
obserwować, co robią.
01:33
The first thing to rememberZapamiętaj is:
our brainmózg is inheriteddziedziczny.
23
81316
3939
Nie zapominajmy, że nasz mózg
jest dziedzictwem.
01:38
The first neuronsneurony cameoprawa ołowiana witrażu from jellyfishmeduzy.
24
86253
3707
Pierwsze neurony powstały u meduz.
01:42
JellyfishMeduzy gavedał risewzrost
to the first chordateschordates.
25
90435
2840
Z meduz powstały pierwsze strunowce,
01:45
The first chordateschordates gavedał risewzrost
to the first vertebrateskręgowców.
26
93299
3668
a one były przodkami pierwszych kręgowców.
01:49
The vertebrateskręgowców cameoprawa ołowiana witrażu out of the seamorze,
27
97277
2418
Kręgowce wyszły z morza
01:51
and here we are.
28
99719
1336
i oto jesteśmy.
01:54
But it's still trueprawdziwe that a neuronneuron,
a nervenerw cellkomórka, lookswygląda the samepodobnie
29
102737
5590
Ale neurony, czyli komórki nerwowe,
02:00
in a crayfishraki, a birdptak or you.
30
108351
3417
wciąż wyglądają tak samo
u raka, ptaków, jak i u nas.
02:04
What does that say
about the mindsumysły of crayfishraki?
31
112427
3541
Co mówi nam to o umyśle raka?
02:08
Can we tell anything about that?
32
116880
1557
Czy w ogóle coś z tego wynika?
02:10
Well, it turnsskręca out that
if you give a crayfishraki
33
118461
4029
Okazuje się, że jeśli poddamy raka
02:14
a lot of little tinymalutki electricelektryczny shocksamortyzatory
34
122514
2657
niewielkim wstrząsom elektrycznym
02:17
everykażdy time it triespróbuje
to come out of its burrownory,
35
125195
2296
za każdym razem, gdy
wychodzi ze swojej norki,
02:19
it will developrozwijać anxietylęk.
36
127515
2185
rozwinie się u niego strach.
02:23
If you give the crayfishraki the samepodobnie drugnarkotyk
37
131133
3418
Jeśli podamy mu później lek
02:26
used to treatleczyć anxietylęk disordernieład in humansludzie,
38
134575
2923
stosowany w zaburzeniach lękowych u ludzi,
02:29
it relaxesrozluźnia and comespochodzi out and exploresbada.
39
137522
3081
rak rozluźni się i wyjdzie z norki.
02:34
How do we showpokazać how much
we careopieka about crayfishraki anxietylęk?
40
142308
3087
Jak bardzo przejmujemy się
zaburzeniami lękowymi raków?
02:37
MostlyGłównie, we boilgotować them.
41
145905
1354
Przeważnie... Gotujemy je.
02:39
(LaughterŚmiech)
42
147283
1316
(Śmiech)
02:42
OctopusesOśmiornice use toolsprzybory,
as well as do mostwiększość apesmałpy
43
150490
5358
Ośmiornice używają narzędzi,
podobnie jak większość małp,
02:47
and they recognizerozpoznać humanczłowiek facestwarze.
44
155872
2343
rozpoznają też ludzkie twarze.
02:50
How do we celebrateświętować the ape-likeMałpie
intelligenceinteligencja of this invertebratebezkręgowców?
45
158808
4784
Jak uszanowaliśmy inteligencję
podobną do małpy u tego bezkręgowca?
02:55
MostlyGłównie boiledgotowane.
46
163999
1447
Przeważnie gotując go.
02:58
If a grouperGrouper chasespościgi a fishryba
into a creviceszczelinowa in the coralkoral,
47
166669
4306
Gdy granik zapędzi rybę
w szczelinę koralowca,
03:02
it will sometimesczasami go to where it knowswie
a morayMoray eelwęgorz is sleepingspanie
48
170999
4976
czasami uda mu się tam,
gdzie wie, że śpi murena
03:07
and it will signalsygnał
to the morayMoray, "FollowPostępuj zgodnie z me,"
49
175999
3573
i zasygnalizuje jej "Chodź za mną",
03:11
and the morayMoray will understandzrozumieć that signalsygnał.
50
179596
2541
a murena zrozumie ten znak.
03:14
The morayMoray maymoże go into the creviceszczelinowa
and get the fishryba,
51
182816
2977
Murena może wpłynąć
w szczelinę i złapać rybę,
03:17
but the fishryba maymoże boltśruba
and the grouperGrouper maymoże get it.
52
185817
2658
ale ryba może jej zwiać,
i wtedy złapie ją granik.
03:20
This is an ancientstarożytny partnershipWspółpraca that we
have just recentlyostatnio founduznany out about.
53
188880
6031
To odwieczne partnerstwo,
które odkryliśmy dopiero niedawno.
03:26
How do we celebrateświętować
that ancientstarożytny partnershipWspółpraca?
54
194935
3085
Jak je doceniamy?
03:30
MostlyGłównie friedsmażone.
55
198044
1578
Przeważnie smażąc.
03:32
A patternwzór is emergingwyłaniający się and it saysmówi
a lot more about us
56
200918
3600
Wyłania się schemat, mówiący więcej o nas
03:36
than it does about them.
57
204542
2160
niż o nich.
03:39
SeaMorze otterswydry use toolsprzybory
58
207610
2405
Wydry morskie używają narzędzi,
03:42
and they take time away
from what they're doing
59
210039
2977
przeznaczając trochę czasu,
03:45
to showpokazać theirich babiesdzieci what to do,
whichktóry is callednazywa teachingnauczanie.
60
213040
4141
aby pokazać swoim młodym, co robić.
To właśnie jest uczenie.
03:49
ChimpanzeesSzympansy don't teachnauczać.
61
217205
2678
Szympansy nie uczą.
03:52
KillerZabójca whaleswieloryby teachnauczać
and killerzabójca whaleswieloryby sharedzielić foodjedzenie.
62
220999
3810
Orki uczą i dzielą się jedzeniem.
03:58
When evolutionewolucja makesczyni something newNowy,
63
226879
2034
Kiedy ewolucja robi coś nowego,
04:00
it usesużywa the partsCzęści it has
in stockZbiory, off the shelfPółka,
64
228937
4353
wykorzystuje to, co już ma w zapasie,
04:05
before it fabricateswytłaczaną a newNowy twistTwist.
65
233314
2462
zanim wkroczy na nowe tory.
04:07
And our brainmózg has come to us
66
235800
2176
Nasze mózgi wykształciły się
04:10
throughprzez the enormityogrom
of the deepgłęboki sweepzamiatać of time.
67
238000
4401
podczas długiego procesu ewolucji.
04:14
If you look at the humanczłowiek brainmózg
comparedporównywane to a chimpanzeeszympans brainmózg,
68
242425
3589
Porównując mózg ludzki do szympansa,
04:18
what you see is we have basicallygruntownie
a very bigduży chimpanzeeszympans brainmózg.
69
246038
3664
widzimy, że właściwie to mamy
duży mózg szympansa.
04:21
It's a good thing oursnasz is biggerwiększy,
because we're alsorównież really insecureniepewny.
70
249726
3941
To dobrze że są większe, bo naprawdę
brakuje nam wiary w siebie.
04:25
(LaughterŚmiech)
71
253691
2062
(Śmiech)
04:27
But, uh oh, there's a dolphinDelfin,
72
255777
3116
Ale uwaga, co z delfinem?
04:30
a biggerwiększy brainmózg with more convolutionssploty.
73
258917
2976
Ma większy mózg i więcej zwojów.
04:34
OK, maybe you're sayingpowiedzenie,
all right, well, we see brainsmózg,
74
262777
2707
Może powiecie, że to tylko mózgi,
04:37
but what does that
have to say about mindsumysły?
75
265508
2427
co mają wspólnego z umysłem?
04:40
Well, we can see the workingpracujący of the mindumysł
76
268347
3871
Widać jego działanie
04:44
in the logiclogika of behaviorszachowania.
77
272242
1709
w logicznych zachowaniach.
04:46
So these elephantssłonie, you can see,
78
274530
3631
Te słonie, jak widać,
04:50
obviouslyoczywiście, they are restingspoczynkowy.
79
278185
2600
po prostu odpoczywają.
04:53
They have founduznany a patchłata of shadecień
underpod the palmPalma treesdrzewa
80
281118
4364
Znalazły skrawek cienia pod palmami,
04:57
underpod whichktóry to let theirich babiesdzieci sleepsen,
81
285506
2800
pozwoliły swoim dzieciom spać,
05:00
while they dozeDoze but remainpozostawać vigilantczujność.
82
288330
2619
podczas gdy same drzemią, ale są czujne.
05:03
We make perfectidealny sensesens of that imageobraz
83
291491
2852
Wyciągamy oczywiste wnioski
z tego zachowania,
05:06
just as they make perfectidealny sensesens
of what they're doing
84
294367
3631
tak samo jak one
widzą logikę tego, co robią,
05:10
because underpod the arcłuk of the samepodobnie sunsłońce
on the samepodobnie plainsrówniny,
85
298022
3802
ponieważ pod tym samym słońcem,
na tej samej równinie,
05:13
listeningsłuchający to the howlswyje
of the samepodobnie dangersniebezpieczeństwa,
86
301848
3426
słuchając odgłosów
tych samych niebezpieczeństw,
05:17
they becamestał się who they are
and we becamestał się who we are.
87
305298
4411
stały się tym, kim są,
a my staliśmy się tym, kim jesteśmy.
05:22
We'veMamy been neighborssąsiedzi for a very long time.
88
310536
2176
Byliśmy sąsiadami bardzo długo.
05:24
No one would mistakebłąd
these elephantssłonie as beingistota relaxedzrelaksowany.
89
312736
3444
Nikt nie pomyśli,
że te słonie są rozluźnione.
05:28
They're obviouslyoczywiście very
concernedzaniepokojony about something.
90
316204
2912
Są wyraźnie bardzo na czymś skupione.
05:31
What are they concernedzaniepokojony about?
91
319140
1976
Tylko na czym?
05:33
It turnsskręca out that if you recordrekord
the voicesgłosy of touriststurystów
92
321680
3640
Okazuje się, że gdy nagramy głosy turystów
05:37
and you playgrać that recordingnagranie
from a speakergłośnik hiddenukryty in busheskrzewy,
93
325344
4694
i odtworzymy je z głośnika
ukrytego w zaroślach,
05:42
elephantssłonie will ignoreignorować it,
because touriststurystów never botherprzeszkadza elephantssłonie.
94
330062
3635
słonie zignorują je,
ponieważ turyści im nie wadzą.
05:46
But if you recordrekord the voicesgłosy of herdersPasterze
95
334102
4742
Ale gdy odtworzymy głosy pasterzy,
05:50
who carrynieść spearswłócznie and oftenczęsto hurtból elephantssłonie
in confrontationskonfrontacje at waterwoda holesdziury,
96
338868
5089
którzy noszą włócznie i często
ranią je przy wodopojach,
05:55
the elephantssłonie will bunchwiązka up
and runbiegać away from the hiddenukryty speakergłośnik.
97
343981
4694
słonie zbiją się w gromadę,
po czym uciekną od głośnika.
06:00
Not only do elephantssłonie know
that there are humansludzie,
98
348699
3359
Słonie nie tylko wiedzą, że to ludzie,
06:04
they know that there are
differentróżne kindsrodzaje of humansludzie,
99
352082
2536
wiedzą, że są to różne rodzaje ludzi.
06:06
and that some are OK
and some are dangerousniebezpieczny.
100
354642
3582
Niektórzy są w porządku,
a inni niebezpieczni.
06:10
They have been watchingoglądanie us for much longerdłużej
than we have been watchingoglądanie them.
101
358248
5067
Obserwowały nas znacznie dłużej
niż my to robimy.
06:15
They know us better than we know them.
102
363339
2290
Znają nas lepiej niż my je.
06:18
We have the samepodobnie imperativesimperatywy:
103
366272
2848
Mamy takie same cele:
06:21
take careopieka of our babiesdzieci,
find foodjedzenie, try to stayzostać aliveżywy.
104
369144
4495
chronić młode, znaleźć jedzenie, przeżyć.
06:26
WhetherCzy we're outfittedwyposażone w for hikingpiesze wycieczki
in the hillswzgórza of AfricaAfryka
105
374478
3829
Czy wyposażamy się na polowanie
wśród afrykańskich wzgórz,
06:30
or outfittedwyposażone w for divingnurkowanie underpod the seamorze,
we are basicallygruntownie the samepodobnie.
106
378331
4183
czy na morskie nurkowanie,
jesteśmy w zasadzie tacy sami.
06:34
We are kinkin underpod the skinskóra.
107
382538
1978
Jesteśmy krewnymi pod skórą.
06:36
The elephantsłoń has the samepodobnie skeletonszkielet,
108
384999
2403
Słonie mają taki sam szkielet,
06:39
the killerzabójca whalewieloryb has the samepodobnie skeletonszkielet,
109
387426
2342
rekiny mają taki sam szkielet,
06:41
as do we.
110
389792
1236
jak my.
06:45
We see helpingporcja jedzenia where help is neededpotrzebne.
111
393674
2262
Pomagamy, jeśli pomoc jest potrzebna.
06:48
We see curiosityciekawość in the youngmłody.
112
396560
2628
Jesteśmy ciekawi w młodości.
06:52
We see the bondswięzy of familyrodzina connectionsznajomości.
113
400467
3603
Dbamy o więzi rodzinne.
06:57
We recognizerozpoznać affectiontkliwość.
114
405776
2047
Rozpoznajemy uczucie: miłość.
07:00
CourtshipZaloty is courtshipzaloty.
115
408522
2161
Zaloty to zaloty.
07:03
And then we askzapytać, "Are they consciousprzytomny?"
116
411999
2683
I wtedy pytamy: "Czy one są świadome?"
07:07
When you get generalgenerał anesthesiaznieczulenie,
it makesczyni you unconsciousnieprzytomny,
117
415300
2900
Jeśli jesteś pod całkowitą
narkozą, jesteś nieświadomy,
07:10
whichktóry meansznaczy you have
no sensationuczucie of anything.
118
418224
2835
co oznacza, że niczego nie doświadczasz.
07:13
ConsciousnessŚwiadomości is simplypo prostu
the thing that feelsczuje like something.
119
421083
3571
Świadomość jest po prostu odczuwaniem.
07:17
If you see, if you hearsłyszeć, if you feel,
if you're awareświadomy of anything,
120
425292
4149
Jeśli widzisz, czujesz,
rozumiesz cokolwiek,
07:21
you are consciousprzytomny, and they are consciousprzytomny.
121
429465
3052
jesteś świadomy, tak jak one.
07:27
Some people say
122
435165
1166
Niektórzy mówią,
07:28
well, there are certainpewny things
that make humansludzie humansludzie,
123
436355
2605
że jest kilka czynników,
które czynią nas ludźmi,
07:30
and one of those things is empathyempatia.
124
438984
1922
na przykład empatia.
07:32
EmpathyEmpatii is the mind'sumysłu abilityzdolność
to matchmecz moodsnastroje with your companionstowarzysze.
125
440930
5687
To umiejętność dostosowywania
się do nastrojów naszych towarzyszy.
07:39
It's a very usefulprzydatny thing.
126
447442
1583
Jest bardzo przydatna.
07:41
If your companionstowarzysze startpoczątek to moveruszaj się quicklyszybko,
127
449049
2160
Jeśli ktoś zaczyna się szybko poruszać,
07:43
you have to feel like
you need to hurrypośpiech up.
128
451233
2235
masz wrażenie, że powinieneś się śpieszyć.
07:45
We're all in a hurrypośpiech now.
129
453492
1730
Wszyscy jesteśmy teraz w biegu.
07:47
The oldestnajstarsze formformularz of empathyempatia
is contagiouszaraźliwe fearstrach.
130
455246
3487
Najstarsza forma empatii
to zaraźliwy strach.
07:50
If your companionstowarzysze suddenlynagle
startleprzerażać and flylatać away,
131
458757
2846
Jeśli twoi towarzysze
nagle poderwą się i odlecą,
07:53
it does not work very well for you to say,
132
461627
2164
nie wróży dobrze, jeśli spytasz:
07:55
"JeezJezu, I wondercud why everybodywszyscy just left."
133
463815
2903
"O rany, a gdzie oni wszyscy poszli?"
07:58
(LaughterŚmiech)
134
466742
1532
(Śmiech)
08:03
EmpathyEmpatii is oldstary, but empathyempatia,
like everything elsejeszcze in life,
135
471136
3839
Empatia jest stara,
ale jak wszystko inne w życiu,
08:06
comespochodzi on a slidingprzesuwne scaleskala
and has its elaborationopracowanie.
136
474999
3911
ma wiele rodzajów i jest
misternie złożona.
08:10
So there's basicpodstawowy empathyempatia:
you feel sadsmutny, it makesczyni me sadsmutny.
137
478934
3721
Jest podstawowa empatia: ty jesteś
smutny, ja jestem smutny.
08:14
I see you happyszczęśliwy, it makesczyni me happyszczęśliwy.
138
482679
1937
Jesteś szczęsliwy, więc i ja jestem.
08:17
Then there's something
that I call sympathywspółczucie,
139
485192
2783
Później jest coś, co nazywam współczuciem,
08:19
a little more removedUsunięto:
140
487999
1860
o krok dalej:
08:22
"I'm sorry to hearsłyszeć that your grandmotherbabcia
has just passedminęło away.
141
490365
3467
"Przykro mi, że twoja babcia zmarła.
08:25
I don't feel that samepodobnie griefsmutek,
but I get it; I know what you feel
142
493856
3627
Nie czuję tego samego żalu,
ale to rozumiem, wiem, co czujesz,
08:29
and it concernsobawy me."
143
497507
1413
to mnie martwi".
08:30
And then if we're motivatedmotywację
to actdziałać on sympathywspółczucie,
144
498944
2617
Jeśli to współczucie
motywuje nas do działania,
08:33
I call that compassionwspółczucie.
145
501585
1806
nazywam to miłosierdziem.
08:36
FarZnacznie from beingistota the thing
that makesczyni us humanczłowiek,
146
504061
3550
Bynajmniej nie coś, co czyni nas ludźmi,
08:39
humanczłowiek empathyempatia is fardaleko from perfectidealny.
147
507635
3340
ludzkie współczucie jest
dalekie od perfekcji.
08:42
We roundokrągły up empathicempatyczny creaturesstworzenia,
we killzabić them and we eatjeść them.
148
510999
5011
Chwytamy wrażliwe istoty,
zabijamy je i jemy.
08:48
Now, maybe you say OK,
well, those are differentróżne speciesgatunki.
149
516034
2867
Może teraz powiesz,
w porządku, to inne istoty.
08:50
That's just predationdrapieżnictwo,
and humansludzie are predatorsdrapieżniki.
150
518925
3718
To siła przetrwania,
a ludzie są drapieżnikami.
08:54
But we don't treatleczyć our ownwłasny kinduprzejmy
too well eitherzarówno.
151
522667
5336
Ale także własnego gatunku
nie traktujemy zbyt dobrze.
09:01
People who seemwydać się to know
only one thing about animalzwierzę behaviorzachowanie
152
529212
3154
Ci, którzy cokolwiek wiedzą
o zachowaniu zwierząt,
09:04
know that you mustmusi never attributeatrybut
humanczłowiek thoughtsmyśli and emotionsemocje
153
532390
3973
wiedzą, że ludzkich przemyśleń
i zachowań nie należy przypisywać
09:08
to other speciesgatunki.
154
536387
1801
innym gatunkom.
09:10
Well, I think that's sillygłupi,
155
538723
1821
Myślę, że to głupie,
09:12
because attributingPrzypisywanie humanczłowiek thoughtsmyśli
and emotionsemocje to other speciesgatunki
156
540568
4122
bo owo przypisywanie
09:16
is the bestNajlepiej first guessodgadnąć about what
they're doing and how they're feelinguczucie,
157
544714
4251
nasuwa się jako pierwsza
myśl: co robią, co czują,
09:20
because theirich brainsmózg
are basicallygruntownie the samepodobnie as oursnasz.
158
548989
3313
ponieważ nasze mózgi są
zasadniczo takie same.
09:24
They have the samepodobnie structuresStruktury.
159
552326
1731
Mają taką samą strukturę.
09:26
The samepodobnie hormoneshormony that createStwórz
moodnastrój and motivationmotywacja in us
160
554081
5050
Te same hormony, które nas
nastrajają i motywują,
09:31
are in those brainsmózg as well.
161
559155
2258
także są w naszych mózgach.
09:35
It is not scientificnaukowy to say that they
are hungrygłodny when they're huntingpolowanie
162
563050
5070
To nienaukowe stwierdzenie,
że są głodne kiedy polują
09:40
and they're tiredzmęczony when
theirich tonguesjęzykami are hangingwiszące out,
163
568144
2947
i zmęczone kiedy wywalają jęzory.
09:43
and then say when they're playinggra
with theirich childrendzieci
164
571115
2690
Kiedy się bawią z naszymi dziećmi
09:45
and actinggra aktorska joyfulradosny and happyszczęśliwy,
165
573829
1911
są uradowane,
09:47
we have no ideapomysł if they can possiblymożliwie
be experiencingdoświadczanie anything.
166
575764
4789
nie mamy pojęcia, czy właściwie
są zdolne do odczuwania.
09:52
That is not scientificnaukowy.
167
580577
1994
To nienaukowe.
09:55
So OK, so a reporterreporter said to me,
168
583619
2685
Tak więc, jak powiedział mi dziennikarz,
09:58
"Maybe, but how do you really know
that other animalszwierzęta can think and feel?"
169
586328
4308
"Może, ale skąd wiesz, że
inne zwierzęta myślą i czują?"
10:02
And I startedRozpoczęty to riflekarabin
throughprzez all the hundredssetki
170
590660
3055
Więc zacząłem przeszukiwać setki
10:05
of scientificnaukowy referencesreferencje
that I put in my bookksiążka
171
593739
2499
dowodów naukowych, które
umieściłem w mojej książce
10:08
and I realizedrealizowany that the answerodpowiedź
was right in the roompokój with me.
172
596262
3240
i zdałem sobie sprawę,
że odpowiedź jest tak blisko.
10:11
When my dogpies getsdostaje off the rugDywan
and comespochodzi over to me --
173
599526
3753
Kiedy mój pies schodzi ze
swojego dywanika, przychodzi do mnie,
10:15
not to the couchsofa, to me --
174
603303
1762
nie na kanapę, do mnie,
10:17
and she rollsrolki over on her back
and exposesudostępnia her bellybrzuszek,
175
605089
4177
i przewraca się na grzbiet,
wypinając swój brzuch,
10:21
she has had the thought,
"I would like my bellybrzuszek rubbedprzetarł.
176
609290
2868
myśli sobie: "Chciałbym, żeby
mnie pomasowano po brzuchu.
10:26
I know that I can go over to CarlCarl,
177
614565
2536
Wiem, że mogę pójść do Carla,
10:29
he will understandzrozumieć what I'm askingpytając.
178
617125
2313
zrozumie moje potrzeby.
10:32
I know I can trustzaufanie him
because we're familyrodzina.
179
620084
2496
Wiem, że mogę mu zaufać,
bo jesteśmy rodziną.
10:35
He'llBęde miał get the jobpraca doneGotowe,
and it will feel good."
180
623406
2715
Zrobi to najlepiej i będzie dobrze."
10:38
(LaughterŚmiech)
181
626145
1886
(Śmiech)
10:40
She has thought and she has feltczułem,
182
628055
3329
Pomyślała i poczuła,
10:43
and it's really not
more complicatedskomplikowane than that.
183
631408
2664
to wcale nie jest bardziej skomplikowane.
10:46
But we see other animalszwierzęta
and we say, "Oh look, killerzabójca whaleswieloryby,
184
634096
4613
Ale widzimy inne zwierzęta i mówimy:
10:50
wolvesWilki, elephantssłonie:
185
638733
2410
"Spójrz orka, wilki, słonie:
10:53
that's not how they see it."
186
641167
1611
one widzą to inaczej."
10:55
That tall-finnedTall żebrowane malemęski is L41.
187
643714
4294
Ten grzbieto-płetwy samiec to L41.
11:00
He's 38 yearslat oldstary.
188
648032
2047
Ma 38 lat.
11:02
The femalePłeć żeńska right on his left sidebok is L22.
189
650103
3472
Kobieta z jego lewej strony to L22.
11:05
She's 44.
190
653899
1552
Ma 44 lata.
11:07
They'veThey've knownznany eachkażdy other for decadesdziesiątki lat.
191
655475
2635
Znają się od lat.
11:10
They know exactlydokładnie who they are.
192
658650
1972
Doskonale się znają.
11:12
They know who theirich friendsprzyjaciele are.
193
660646
1551
Znają swoich przyjaciół.
11:14
They know who theirich rivalsRywale are.
194
662221
1698
Znają swoich wrogów.
11:15
TheirIch life followsnastępuje the arcłuk of a careerkariera.
195
663943
2113
Ich życie podąża swoim biegiem.
11:18
They know where they are all the time.
196
666802
2234
Zawsze wiedzą, gdzie są.
11:22
This is an elephantsłoń namedo imieniu PhiloFilon.
197
670863
2375
To słoń zwany Philo.
11:25
He was a youngmłody malemęski.
198
673667
1828
Był młodym samcem.
11:27
This is him fourcztery daysdni laterpóźniej.
199
675519
1818
To on 4 dni później.
11:30
HumansLudzie not only can feel griefsmutek,
we createStwórz an awfulstraszny lot of it.
200
678999
5330
Ludzie mogą odczuwać więcej
niż smutek, to my to spowodowaliśmy.
11:38
We want to carverzeźbić theirich teethzęby.
201
686648
2314
Chcemy wydłubać jego zęby.
11:42
Why can't we wait for them to dieumierać?
202
690153
3304
Dlaczego nie możemy
zaczekać na ich śmierć?
11:47
ElephantsSłonie oncepewnego razu rangedAtakujący from the shoresbrzegi
of the MediterraneanMediterranean SeaMorze
203
695998
3468
Słonie wyruszyły z wybrzeża
Morza Śródziemnego
11:51
all the way down to the CapePrzylądek of Good HopeNadzieję, że.
204
699490
2075
i idą na południe do Przylądka Nadziei.
11:53
In 1980, there were vastogromny
strongholdsTwierdze of elephantsłoń rangezasięg
205
701589
3386
W 1980 była duża kolonia słoni
11:56
in CentralCentrum and EasternWschodniej AfricaAfryka.
206
704999
2188
w środkowej i wschodniej Afryce.
11:59
And now theirich rangezasięg is shatteredShattered
into little shardsodłamki.
207
707211
4337
Teraz ich populacja jest rozproszona.
12:03
This is the geographyGeografia of an animalzwierzę
that we are drivingnapędowy to extinctionwygaśnięcie,
208
711572
4679
To jest geografia występowania
zwierzęcia, które przez nas wymiera,
12:08
a fellowfacet beingistota, the mostwiększość
magnificentwspaniały creaturekreatura on landwylądować.
209
716275
3849
istota żywa, najwspanialsza
istota ziemska.
12:13
Of coursekurs, we take much better careopieka
of our wildlifedzikich zwierząt in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
210
721288
4028
Oczywiście, znacznie bardziej
dbamy o przyrodę w USA.
12:17
In YellowstoneYellowstone NationalKrajowe ParkPark,
we killedzabity everykażdy singlepojedynczy wolfWilk.
211
725681
4235
W Parku Narodowym Yellowstone,
zabiliśmy każdego wilka.
12:21
We killedzabity everykażdy singlepojedynczy wolfWilk
southpołudnie of the CanadianKanadyjski bordergranica, actuallytak właściwie.
212
729940
3449
Zabiliśmy co do jednego
na południe od granicy z Kanadą.
12:25
But in the parkpark, parkpark rangersRangers
did that in the 1920s,
213
733413
4393
Ale w parku strażnicy
zrobili to w 1920 roku
12:29
and then 60 yearslat laterpóźniej
they had to bringprzynieść them back,
214
737830
2591
i 60 lat później musieli je przywrócić,
12:32
because the elkElk numbersliczby
had gottenzdobyć out of controlkontrola.
215
740445
2907
gdyż liczba łosi wymknęła
się spod kontroli.
12:36
And then people cameoprawa ołowiana witrażu.
216
744511
1274
A później przyszli ludzie.
12:37
People cameoprawa ołowiana witrażu by the thousandstysiące
to see the wolvesWilki,
217
745809
3724
Ludzie przybyli tysiącami,
żeby zobaczyć wilki,
12:41
the mostwiększość accessiblyprzystępnie
visiblewidoczny wolvesWilki in the worldświat.
218
749557
3495
najbardziej możliwe
do obserwowania wilki na świecie.
12:45
And I wentposzedł there and I watchedoglądaliśmy
this incredibleniesamowite familyrodzina of wolvesWilki.
219
753512
3252
Ja też tam poszedłem. Widziałem tę
niesamowitą rodzinę wilków.
12:48
A packpakiet is a familyrodzina.
220
756788
1453
Wataha to rodzina.
12:50
It has some breedinghodowla adultsdorośli ludzie
and the youngmłody of severalkilka generationspokolenia.
221
758265
3575
Karmiący rodzice i młode z kilku pokoleń.
12:55
And I watchedoglądaliśmy the mostwiększość famoussławny, mostwiększość stablestabilny
packpakiet in YellowstoneYellowstone NationalKrajowe ParkPark.
222
763158
4616
Widziałem najsłynniejsze, najbardziej
stabilne stado w Parku Yellowstone.
13:00
And then, when they wanderedwędrował
just outsidena zewnątrz the bordergranica,
223
768370
3130
Później, zaraz po przekroczeniu granicy,
13:03
two of theirich adultsdorośli ludzie were killedzabity,
224
771524
2681
dwójka dorosłych została zabita,
13:06
includingwłącznie z the mothermama,
225
774229
2253
włączając matkę,
13:08
whichktóry we sometimesczasami call the alphaalfa femalePłeć żeńska.
226
776506
2178
którą czasem nazywamy samicą alfa.
13:11
The restodpoczynek of the familyrodzina immediatelynatychmiast
descendedopuszczone into siblingelement równorzędny rivalryRywalizacja.
227
779502
4243
Reszta rodziny natychmiast
weszła w siostrzaną rywalizację.
13:16
SistersSiostry kickedkopnięty out other sisterssiostry.
228
784871
2241
Siostry pozbywały się sióstr.
13:19
That one on the left triedwypróbowany for daysdni
to rejoinponownie dołączyć her familyrodzina.
229
787565
3481
Ta po lewej próbowała
kilka dni wrócić do rodziny.
13:23
They wouldn'tnie let her
because they were jealouszazdrosny of her.
230
791070
2692
Nie pozwolili jej,
bo byli o nią zazdrośni.
13:25
She was gettinguzyskiwanie too much attentionUwaga
from two newNowy malesmężczyźni,
231
793786
2813
Przyciągała za dużą uwagę
dwóch nowych samców
13:28
and she was the precociousprzedwczesne one.
232
796623
2018
i była przedwcześnie rozwinięta.
13:30
That was too much for them.
233
798665
1653
Tego było już za dużo.
13:32
She woundrana up wanderingwędrówki
outsidena zewnątrz the parkpark and gettinguzyskiwanie shotstrzał.
234
800342
2725
Zraniła się wędrując poza
parkiem i została zabita.
13:36
The alphaalfa malemęski woundrana up
beingistota ejectedwysunięta from his ownwłasny familyrodzina.
235
804463
3409
Samiec alfa zranił się,
będąc wyrzuconym ze swojej rodziny.
13:40
As winterzimowy was comingprzyjście in,
236
808436
2003
Nadchodziła zima,
13:42
he lostStracony his territoryterytorium,
his huntingpolowanie supportwsparcie,
237
810463
3750
stracił terytorium, wspólników polowań,
13:46
the membersczłonków of his familyrodzina and his mateMate.
238
814237
2471
członków rodziny i partnera.
13:50
We causeprzyczyna so much painból to them.
239
818883
3624
Sprawiamy im tyle bólu.
13:55
The mysteryzagadka is, why don't
they hurtból us more than they do?
240
823665
4960
Zagadką jest, dlaczego nie
ranią nas bardziej?
14:01
This whalewieloryb had just finishedskończone eatingjedzenie
partczęść of a greyszary whalewieloryb
241
829855
3198
Ta orka właśnie skończyła
jeść kawałek pływacza szarego
14:05
with his companionstowarzysze
who had killedzabity that whalewieloryb.
242
833077
2579
ze swoimi towarzyszami, którzy go zabili.
14:07
Those people in the boatłódź
had nothing at all to fearstrach.
243
835680
3084
Tamci ludzie na łódce nie
mieli się czego obawiać.
14:11
This whalewieloryb is T20.
244
839999
1989
Ta orka to T20.
14:14
He had just finishedskończone tearingrozdzierający a sealfoka
into threetrzy piecessztuk with two companionstowarzysze.
245
842488
4251
Właśnie skończyła rozrywać fokę
na trzy kawałki z dwoma kolegami.
14:19
The sealfoka weighedważył about as much
as the people in the boatłódź.
246
847168
2692
Foka ważyła mniej więcej
tyle, co ludzie na łódce.
14:21
They had nothing to fearstrach.
247
849884
1503
Nie mieli się czego obawiać.
14:24
They eatjeść sealspieczęcie.
248
852189
1422
Jedzą foki.
14:26
Why don't they eatjeść us?
249
854699
1686
Czemu nie jedzą nas?
14:30
Why can we trustzaufanie them around our toddlersmałe dzieci?
250
858823
3760
Czemu możemy im powierzyć
w opiece nasze dzieci?
14:36
Why is it that killerzabójca whaleswieloryby have returnedzwrócony
to researchersnaukowcy lostStracony in thickgruby fogmgła
251
864488
5902
Czemu te orki wróciły
do badaczy zagubionych we mgle
14:42
and led them milesmile untilaż do the fogmgła partedParted
252
870414
3330
i prowadziły ich, zanim
nie rozrzedziła się mgła,
14:45
and the researchers'naukowców home
was right there on the shorelinelinii brzegowej?
253
873768
3165
a dom naukowców był zaraz na wybrzeżu?
14:48
And that's happenedstało się more than one time.
254
876957
2016
To zdarzyło się kilka razy.
14:53
In the BahamasBahamy, there's a womankobieta
namedo imieniu DeniseDenise HerzingHerzing,
255
881171
2575
Na Bahamach jest kobieta, Denise Herzing,
14:55
and she studiesstudia spottedzauważony dolphinsDelfiny
and they know her.
256
883770
3324
która bada cętkowane delfiny
i one ją znają.
14:59
She knowswie them very well.
She knowswie who they all are.
257
887118
2598
Ona zna je bardzo dobrze i wie, kim są,
15:01
They know her.
They recognizerozpoznać the researchBadania boatłódź.
258
889740
2262
One również. Rozpoznają
jej badawczą łódkę.
15:04
When she showsprzedstawia up,
it's a bigduży happyszczęśliwy reunionReunion.
259
892026
2230
Jej pojawienie się
to szczęśliwe spotkanie.
15:06
ExceptZ wyjątkiem, one time showedpokazał up and they
didn't want to come nearBlisko the boatłódź,
260
894280
3315
Poza jednym razem, kiedy
nie chciały podejść do łódki
15:09
and that was really strangedziwne.
261
897619
2074
i to było bardzo dziwe.
15:11
And they couldn'tnie mógł figurepostać out
what was going on
262
899717
2164
Nie mogli się domyślić, o co chodzi,
15:13
untilaż do somebodyktoś cameoprawa ołowiana witrażu out on deckpokład
263
901905
1500
aż ktoś nie zszedł z pokładu
15:15
and announcedogłosił that one
of the people onboardna pokładzie had diedzmarły
264
903429
2635
i nie oznajmił, że członek załogi zmarł
15:18
duringpodczas a napdrzemka in his bunkłóżko.
265
906088
1771
podczas drzemki w koi.
15:20
How could dolphinsDelfiny know
that one of the humanczłowiek heartskiery
266
908740
3926
Skąd delfiny wiedziały,
15:24
had just stoppedzatrzymany?
267
912690
1469
że czyjeś serce stanęło?
15:26
Why would they careopieka?
268
914818
2290
Czemu się przejęły?
15:29
And why would it spookzjawa them?
269
917132
2193
Czemu je to wystraszyło?
15:33
These mysterioustajemniczy things just hintWskazówka at
all of the things that are going on
270
921111
5299
Te zagadkowe rzeczy, zaledwie
napomknięte pośród innych
15:38
in the mindsumysły that are with us on EarthZiemia
271
926434
2742
dziejących się w mózgach
naszych ziemskich towarzyszy,
15:41
that we almostprawie never think about at all.
272
929200
4231
nad którymi tak rzadko się zastanawiamy.
15:46
At an aquariumakwarium in SouthPołudniowa AfricaAfryka
273
934258
2172
W akwarium w Afryce Południowej
15:48
was a little babydziecko bottle-nosedbutelka węszył
dolphinDelfin namedo imieniu DollyDolly.
274
936454
3224
był mały butlonos zwany Dolly.
15:52
She was nursingPielęgniarstwo, and one day
a keeperopiekun tookwziął a cigarettepapieros breakprzerwa
275
940178
6144
Pewnego razu opiekun poszedł na papierosa
15:58
and he was looking into the windowokno
into theirich poolbasen, smokingpalenie.
276
946346
4107
i patrząc przez okno basenu, palił.
16:02
DollyDolly cameoprawa ołowiana witrażu over and lookedspojrzał at him,
277
950477
2374
Dolly przypłynęła i spojrzała na niego,
16:04
wentposzedł back to her mothermama,
nursedopiekowała się for a minutechwila or two,
278
952875
3878
wróciła do mamy, szybko nakarmiona
16:08
cameoprawa ołowiana witrażu back to the windowokno
279
956777
1803
wróciła do okna
16:10
and releasedwydany a cloudChmura of milkmleko
that envelopedotoczone her headgłowa like smokepalić.
280
958604
5665
i wypuściła chmurę mleka, która
otoczyła jej pysk niczym dym papierosowy.
16:16
SomehowJakoś, this babydziecko bottle-nosedbutelka węszył dolphinDelfin
281
964293
3106
Jakimś cudem, ten mały butlonos
16:19
got the ideapomysł of usingza pomocą milkmleko
to representprzedstawiać smokepalić.
282
967423
4289
wpadł na pomysł użycia mleka
do przedstawienia dymu.
16:24
When humanczłowiek beingsIstoty use one thing
to representprzedstawiać anotherinne,
283
972211
3348
Kiedy ludzie używają jednej rzeczy
do przedstawienia innej,
nazywamy to sztuką.
16:27
we call that artsztuka.
284
975583
2025
16:29
(LaughterŚmiech)
285
977632
2023
(Śmiech)
16:31
The things that make us humanczłowiek
286
979679
1531
To, co czyni nas ludźmi,
16:33
are not the things
that we think make us humanczłowiek.
287
981234
3080
to nie to, co myślimy, że nas tworzy.
16:36
What makesczyni us humanczłowiek is that,
288
984781
2324
To, co czyni nas ludźmi,
16:39
of all these things that our mindsumysły
and theirich mindsumysły have,
289
987129
3136
ze wszystkiego co posiadają
nasze i ich mózgi,
16:42
we are the mostwiększość extremeskrajny.
290
990289
2240
to to, że jesteśmy najbardziej skrajni.
16:46
We are the mostwiększość compassionatewspółczuję,
291
994347
2289
Jesteśmy najbardziej współczujacymi,
16:48
mostwiększość violentgwałtowny, mostwiększość creativetwórczy
292
996660
3017
najbardziej brutalnymi,
najbardziej twórczymi
16:51
and mostwiększość destructivedestrukcyjne animalzwierzę
that has ever been on this planetplaneta,
293
999701
4660
i najbardziej szkodliwymi
zwierzętami na tej planecie.
16:56
and we are all of those things
all jumbledpomieszane up togetherRazem.
294
1004385
3724
Jesteśmy mieszanką tego wszystkiego.
17:01
But love is not the thing
that makesczyni us humanczłowiek.
295
1009341
4238
Ale to nie miłość czyni nas ludźmi.
17:06
It's not specialspecjalny to us.
296
1014242
2352
Nie jest charakterystyczna dla nas.
17:09
We are not the only oneste
who careopieka about our mateskumple.
297
1017674
3971
Nie tylko my troszczymy się o partnerów.
17:13
We are not the only oneste
who careopieka about our childrendzieci.
298
1021669
3338
Nie tylko my troszczymy
się o nasze dzieci.
17:18
AlbatrossesAlbatrosy frequentlyczęsto flylatać sixsześć,
sometimesczasami tendziesięć thousandtysiąc milesmile
299
1026904
4970
Albatrosy często latają dziesięć,
czasem kilkanaście tysięcy kilometrów
17:23
over severalkilka weekstygodnie to deliverdostarczyć
one mealposiłek, one bigduży mealposiłek,
300
1031898
4487
przez kilka miesięcy,
by dostarczyć jeden duży posiłek
17:28
to theirich chickpisklę who is waitingczekanie for them.
301
1036409
1976
pisklęciu, które na nie czeka.
17:30
They nestgniazdo on the mostwiększość remotezdalny islandswyspy
in the oceansoceany of the worldświat,
302
1038835
4398
Budują gniazda na najbardziej
oddalonych wyspach na oceanach
17:35
and this is what it lookswygląda like.
303
1043257
2373
i tak to wygląda.
17:39
PassingPrzekazując life from one generationgeneracja
to the nextNastępny is the chainłańcuch of beingistota.
304
1047370
4180
Przekazywanie życia
z pokolenia na pokolenie,
chroni gatunek od wymarcia.
17:43
If that stopsprzystanki, it all goesidzie away.
305
1051574
2976
Jeśli to przerwiemy, wszystko się skończy.
17:46
If anything is sacredpoświęcony, that is,
and into that sacredpoświęcony relationshipzwiązek
306
1054975
4650
Jeśli coś jest święte, to właśnie to.
Te święte relacje zaburzają nasze śmieci.
17:51
comespochodzi our plasticPlastikowy trashśmieci.
307
1059649
2831
17:54
All of these birdsptaki
have plasticPlastikowy in them now.
308
1062504
2687
Wszystkie te ptaki mają w sobie plastiki.
17:57
This is an albatrossAlbatross sixsześć monthsmiesiące oldstary,
readygotowy to fledgefledge --
309
1065990
4651
To jest sześciomiesięczny
albatros gotowy do opierzania...
18:02
diedzmarły, packedzapakowane with redczerwony cigarettepapieros lighterszapalniczki.
310
1070665
4001
zmarł, wypchany czerwonymi zapalniczkami.
18:06
This is not the relationshipzwiązek
we are supposeddomniemany to have
311
1074690
3285
Nie taką relację powinniśmy mieć
18:09
with the restodpoczynek of the worldświat.
312
1077999
1586
z resztą świata.
18:11
But we, who have namedo imieniu
ourselvesmy sami after our brainsmózg,
313
1079609
3324
Ale my, którzy nazywamy
się istotami rozumnymi,
18:16
never think about the consequenceskonsekwencje.
314
1084195
3386
nigdy nie myślimy o konsekwencjach.
18:21
When we welcomeWitamy newNowy
humanczłowiek life into the worldświat,
315
1089041
3120
Kiedy witamy nowe życie na Ziemi,
18:24
we welcomeWitamy our babiesdzieci
into the companyfirma of other creaturesstworzenia.
316
1092185
4503
witamy nasze dzieci w towarzystwie innych.
18:28
We paintfarba animalszwierzęta on the wallsściany.
317
1096712
2093
Malujemy zwierzęta na ścianach.
18:30
We don't paintfarba cellkomórka phonestelefony.
318
1098829
1828
Nie malujemy telefonów komórkowych
18:32
We don't paintfarba work cubicleskabiny.
319
1100681
2143
ani boksów pracowniczych.
18:34
We paintfarba animalszwierzęta to showpokazać them
that we are not alonesam.
320
1102848
3901
Malujemy zwierzęta, żeby im
pokazać, że nie jesteśmy sami,
18:39
We have companyfirma.
321
1107316
1743
że mamy towarzystwo.
18:42
And everykażdy one of those animalszwierzęta
in everykażdy paintingobraz of Noah'sNoego arkArk,
322
1110527
4740
Każde z tych zwierząt,
na każdym obrazie arki Noego
18:47
deemeduważane worthygodny of salvationzbawienie
is in mortalśmiertelny dangerniebezpieczeństwo now,
323
1115291
4340
uznane za warte ocalenia, teraz jest
w śmiertelnym niebezpieczeństwie,
18:51
and theirich floodpowódź is us.
324
1119655
2253
a ich potopem jesteśmy my.
18:55
So we startedRozpoczęty with a questionpytanie:
325
1123704
2299
Więc zaczęliśmy od pytania,
18:58
Do they love us?
326
1126027
1864
Czy nas kochają?
19:01
We're going to askzapytać anotherinne questionpytanie.
327
1129999
2048
Postawmy inne pytanie.
19:04
Are we capablezdolny of usingza pomocą what we have
328
1132999
3610
Czy jesteśmy zdolni do
wykorzystania dostępnych nam
19:09
to careopieka enoughdość to simplypo prostu
let them continueKontyntynuj?
329
1137918
4173
środków do opieki nad
nimi i ich przetrwania?
19:16
Thank you very much.
330
1144725
1341
Bardzo dziękuję.
19:18
(ApplauseAplauz)
331
1146090
5640
(Brawa)
Translated by Paulina Pawlak
Reviewed by Marta Kliber

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Carl Safina - Ecologist, writer
Carl Safina's writing explores the scientific, moral and social dimensions of our relationship with nature.

Why you should listen

Carl Safina explores how the ocean is changing and what those changes mean for wildlife and for people.

Safina is author of seven books, including Song for the Blue Ocean, which was a New York Times Notable Book of the Year, Eye of the Albatross, Voyage of the Turtle and The View From Lazy Point. Safina is founding president of The Safina Center at Stony Brook University, where he also co-chairs the University's Alan Alda Center for Communicating Science. A winner of the 2012 Orion Award and a MacArthur Prize, among others, his work has been featured in outlets such as The New York Times, National Geographic, CNN.com and The Huffington Post, and he hosts “Saving the Ocean” on PBS.

 

His latest book, Beyond Words: What Animals Think And Feel, explores the inner lives of animals.

More profile about the speaker
Carl Safina | Speaker | TED.com