ABOUT THE SPEAKER
Wanda Diaz Merced - Sonic astrophysicist
While searching for ways to study stellar radiation without relying on sight, Wanda Diaz Merced has developed a way to represent complex data about our universe as sound.

Why you should listen

When Wanda Diaz Merced lost her sight in her early 20s, her dreams of studying stars in the visually oriented scientific world suffered a major setback -- until she discovered “sonification,” a way to turn huge data sets into audible sound using pitch, duration and other properties. Merced realized that she could use her ears to detect patterns in stellar radio data, and could uncover connections obscured by graphs and visual representation.

While working at the Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, Merced’s sonifications inspired musician and researcher Gerhard Sonnert to create X-Ray Hydra, an album of oddly jazzy music based on her audio representations.

More profile about the speaker
Wanda Diaz Merced | Speaker | TED.com
TED2016

Wanda Diaz Merced: How a blind astronomer found a way to hear the stars

Wanda Diaz Merced: Jak niewidoma astronomka znalazła sposób, by usłyszeć gwiazdy

Filmed:
922,006 views

Wanda Diaz Merced bada światło emitowane przez rozbłyski gamma, najbardziej energetyczne wydarzenia we wszechświecie. Kiedy straciła wzrok i nie mogła wykonywać swojej pracy, wpadła na rewolucyjny pomysł: krzywe światła, których nie mogła już zobaczyć, można przetworzyć w dźwięki. Dzięki sonifikacji Merced odzyskała kontrolę nad pracą i teraz opowiada się za społecznością naukową bez wykluczeń. „Nauka musi być dostępna dla każdego, bo wszyscy jesteśmy z natury odkrywcami".
- Sonic astrophysicist
While searching for ways to study stellar radiation without relying on sight, Wanda Diaz Merced has developed a way to represent complex data about our universe as sound. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
OnceRaz there was a stargwiazda.
0
1163
2266
Była sobie gwiazda.
00:16
Like everything elsejeszcze, she was bornurodzony;
1
4082
2722
Jak wszystko inne, urodziła się,
00:18
grewrósł to be around 30 timesczasy
the massmasa of our sunsłońce
2
6828
3781
urosła do masy 30-krotnie
większej od masy Słońca
00:22
and livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj for a very long time.
3
10633
2293
i żyła bardzo długo.
00:25
ExactlyDokładnie how long,
4
13475
1368
Jak długo dokładnie,
00:26
people cannotnie może really tell.
5
14867
1739
nie potrafimy powiedzieć.
00:29
Just like everything in life,
6
17162
1779
Jak wszystko w życiu,
00:30
she reachedosiągnięty the endkoniec
of her regularregularny stargwiazda daysdni
7
18965
3449
jej gwiezdny czas zakończył się,
00:34
when her heartserce, the corerdzeń of her life,
8
22438
2577
kiedy jej sercu, trzonowi życia,
00:37
exhaustedwyczerpany its fuelpaliwo.
9
25039
1466
skończyło się paliwo.
00:38
But that was no endkoniec.
10
26905
1307
Ale to nie był koniec.
00:40
She transformedprzekształcone into a supernovasupernowa,
and in the processproces
11
28236
3526
Zamieniła się w supernową,
w procesie tym uwalniając
00:43
releasingzwolnienie a tremendousogromny amountilość of energyenergia,
12
31786
2654
niesamowitą ilość energii,
00:46
outshiningprzewyższając w tej dziedzinie the restodpoczynek of the galaxygalaktyka
13
34464
2708
świecąc mocniej, niż reszta galaktyki
00:49
and emittingwysyłających, in one seconddruga,
14
37196
2334
i emitując w ciągu jednej sekundy
00:51
the samepodobnie amountilość of energyenergia
our sunsłońce will releasewydanie in 10 daysdni.
15
39554
4073
tyle samo energii,
co nasze Słońce przez 10 dni.
00:55
And she evolvedewoluował
into anotherinne rolerola in our galaxygalaktyka.
16
43651
3271
Ewoluowała do innej roli
w naszej galaktyce.
00:59
SupernovaSupernova explosionswybuchy are very extremeskrajny.
17
47783
2474
Wybuchy supernowych są ekstremalne.
01:02
But the oneste that emitemitują gammagamma rayspromienie
are even more extremeskrajny.
18
50638
4220
Ale te, które emitują promienie gamma
są jeszcze bardziej ekstremalne.
01:07
In the processproces of becomingtwarzowy a supernovasupernowa,
19
55417
2289
W procesie przemiany w supernową
01:09
the interiorwnętrze of the stargwiazda collapseswali
underpod its ownwłasny weightwaga
20
57730
3423
gwiazda zapada się
pod własnym ciężarem
01:13
and it startszaczyna się rotatingobrotowe ever fasterszybciej,
21
61177
2888
i zaczyna obracać się coraz szybciej,
01:16
like an icelód skaterSkater when pullingciągnięcie
theirich armsramiona in closeblisko to theirich bodyciało.
22
64089
3865
jak łyżwiarz przyciągający ręce do ciała.
01:20
In that way, it startszaczyna się rotatingobrotowe very fastszybki
and it increaseswzrasta, powerfullymocno,
23
68592
4458
Przez szybkie obroty potężnie zwiększa
01:25
its magneticmagnetyczny fieldpole.
24
73074
1560
swoje pole magnetyczne.
01:27
The mattermateria around the stargwiazda
is draggedprzeciągnięty around,
25
75011
3089
Materia dookoła gwiazdy
zostaje pociągnięta za nią
01:30
and some energyenergia from that rotationobrót
is transferredprzeniesione to that mattermateria
26
78124
3318
i część energii z tego obrotu
przechodzi na tę materię,
01:33
and the magneticmagnetyczny fieldpole
is increasedzwiększony even furtherdalej.
27
81466
3408
co jeszcze bardziej zwiększa
pole magnetyczne.
01:37
In that way, our stargwiazda had extradodatkowy energyenergia
to outshineprzyćmić the restodpoczynek of the galaxygalaktyka
28
85477
5762
Dzięki temu nasza gwiazda ma energię,
by świecić mocniej, niż reszta galaktyki,
01:43
in brightnessjasność and gammagamma rayRay emissionemisji.
29
91263
2303
oraz emitować więcej promieni gamma.
01:46
My stargwiazda, the one in my storyfabuła,
30
94119
2489
Gwiazda z mojej opowieści
01:48
becamestał się what is knownznany as a magnetarMagnetar.
31
96632
2648
stała się znana jako magnetar.
01:51
And just for your informationInformacja,
32
99304
1681
Ciekawostka:
01:53
the magneticmagnetyczny fieldpole of a magnetarMagnetar
is 1,000 trillionkwintylion timesczasy
33
101009
3881
pole magnetyczne magnetara
jest biliard razy większe
01:56
the magneticmagnetyczny fieldpole of EarthZiemia.
34
104914
1769
od pola magnetycznego Ziemi.
01:59
The mostwiększość energeticenergetyczny eventswydarzenia
ever measuredwymierzony by astronomersastronomowie
35
107953
2656
Najbardziej energetyczne
wydarzenia w kosmosie
02:02
carrynieść the nameNazwa gamma-raygamma-ray burstswybuchy
36
110633
2255
to rozbłyski gamma,
02:04
because we observenależy przestrzegać them
as burstswybuchy mostwiększość or explosionswybuchy,
37
112912
3607
nazywane tak, bo widać je
jako rozbłyski lub eksplozje
02:08
mostwiększość stronglysilnie measuredwymierzony as gamma-raygamma-ray lightlekki.
38
116543
2533
mierzone tak jak promienie gamma.
02:11
Our stargwiazda, like the one in our storyfabuła
that becamestał się a magnetarMagnetar,
39
119886
4205
Nasza gwiazda, tak jak ta z opowieści,
która zamieniła się w magnetar,
02:16
is detectedwykryte as a gamma-raygamma-ray burstrozerwanie
40
124115
2071
jest wykryta jako rozbłysk gamma
02:18
duringpodczas the mostwiększość energeticenergetyczny
portionczęść of the explosioneksplozja.
41
126210
2560
podczas najbardziej
energetycznej części eksplozji.
02:22
YetJeszcze, even thoughchociaż gamma-raygamma-ray burstswybuchy
are the strongestnajsilniejszy eventswydarzenia
42
130167
5301
Ale choć rozbłyski gamma
są najpotężniejszymi wydarzeniami
02:27
ever measuredwymierzony by astronomersastronomowie,
43
135492
2089
zmierzonymi przez astronomów,
02:29
we cannotnie może see them with our nakednagi eyeoko.
44
137605
2637
nie są widoczne gołym okiem.
02:32
We dependzależeć, we relypolegać on other methodsmetody
45
140266
2328
Polegamy na innych metodach
02:34
in orderzamówienie to studybadanie this gamma-raygamma-ray lightlekki.
46
142618
2789
przy badaniu promieni gamma.
02:37
We cannotnie może see them with our nakednagi eyeoko.
47
145431
1847
Oko ludzkie ich nie wychwytuje.
02:39
We can only see
an ittyItty bittyBitty, tinymalutki portionczęść
48
147302
3070
Widzimy tylko malutki fragment
02:42
of the electromagneticelektromagnetyczna spectrumwidmo
that we call visiblewidoczny lightlekki.
49
150396
3726
spektrum elektromagnetycznego
zwany światłem widzialnym.
02:46
And beyondpoza that, we relypolegać on other methodsmetody.
50
154146
2272
Poza nim polegamy na innych metodach.
02:48
YetJeszcze as astronomersastronomowie,
we studybadanie a widerszerszy rangezasięg of lightlekki
51
156442
5260
Ale jako astronomowie
badamy szerszy zakres światła
02:53
and we dependzależeć on other methodsmetody to do that.
52
161726
2764
i polegamy na innych metodach.
02:56
On the screenekran, it maymoże look like this.
53
164514
2576
Na ekranie może to wyglądać tak.
02:59
You're seeingwidzenie a plotwątek.
54
167812
1732
Widzicie wykres.
03:01
That is a lightlekki curvekrzywa.
55
169568
1925
Oto krzywa światła.
03:03
It's a plotwątek of intensityintensywność
of lightlekki over time.
56
171517
3549
To wykres zmian intensywności światła
w miarę upływu czasu.
03:07
It is a gamma-raygamma-ray lightlekki curvekrzywa.
57
175090
2464
To krzywa promieni gamma.
03:10
SightedWidzących astronomersastronomowie
dependzależeć on this kinduprzejmy of plotwątek
58
178013
3692
Widzący astronomowie
używają takich wykresów
03:13
in orderzamówienie to interpretzinterpretować how
this lightlekki intensityintensywność changeszmiany over time.
59
181729
4672
do interpretacji zmian
intensywności światła w czasie.
03:18
On the left, you will be seeingwidzenie
the lightlekki intensityintensywność withoutbez a burstrozerwanie,
60
186933
5516
Po lewej widać intensywność
światła bez rozbłysku,
03:24
and on the right, you will be seeingwidzenie
the lightlekki intensityintensywność with the burstrozerwanie.
61
192473
4155
po prawej zaś z rozbłyskiem.
03:30
EarlyNa początku duringpodczas my careerkariera,
I could alsorównież see this kinduprzejmy of plotwątek.
62
198381
3701
U początków swej kariery też
umiałam zobaczyć taki wykres.
03:34
But then, I lostStracony my sightwidok.
63
202562
2728
Ale potem straciłam wzrok.
03:37
I completelycałkowicie lostStracony my sightwidok
because of extendedrozszerzony illnesschoroba,
64
205314
3152
Straciłam kompletnie wzrok
na skutek długiej choroby,
03:40
and with it, I lostStracony
the opportunityokazja to see this plotwątek
65
208490
3685
a wraz z nim straciłam możliwość
zobaczenia tego wykresu
03:45
and the opportunityokazja to do my physicsfizyka.
66
213208
2757
oraz możliwość prowadzenia badań.
03:49
It was a very strongsilny transitionprzejście
for me in manywiele wayssposoby.
67
217672
2455
To była dla mnie wielka zmiana
na wielu polach.
03:53
And professionallyprofesjonalnie, it left me
withoutbez a way to do my sciencenauka.
68
221295
4245
Pozbawiła mnie możliwości pracy naukowej.
03:57
I longedtęsknił to accessdostęp and scrutinizeanalizuje
this energeticenergetyczny lightlekki
69
225564
4615
Chciałam badać to energetyczne światło
04:02
and figurepostać out the astrophysicalastrofizyczne causeprzyczyna.
70
230203
2686
i odkryć jego astrofizyczną przyczynę.
04:04
I wanted to experiencedoświadczenie
the spaciousPrzestronne wondercud, the excitementpodniecenie,
71
232913
3462
Chciałam doświadczyć tego zdumienia,
podekscytowania,
04:08
the joyradość producedwytworzony by the detectionwykrycie
of suchtaki a titanictytaniczny celestialCelestial eventzdarzenie.
72
236399
4449
tej radości spowodowanej odkryciem
tak kolosalnego wydarzenia w kosmosie.
04:13
I thought long and hardciężko about it,
73
241352
3300
Długo nad tym rozmyślałam,
04:16
when I suddenlynagle realizedrealizowany
that all a lightlekki curvekrzywa is,
74
244676
3685
aż w końcu mnie olśniło,
że przecież krzywa światła
04:20
is a tablestół of numbersliczby
convertedprzekształcić into a visualwizualny plotwątek.
75
248385
3841
to tabela liczb
zobrazowanych jako wykres.
04:24
So alongwzdłuż with my collaboratorswspółpracownicy,
76
252861
1901
Razem ze współpracownikami
04:26
we workedpracował really hardciężko and we translatedprzetłumaczony
the numbersliczby into sounddźwięk.
77
254786
4208
wzięliśmy się więc do pracy
i przetłumaczyliśmy te liczby na dźwięki.
04:31
I achievedosiągnięty accessdostęp to the datadane,
78
259765
2004
Uzyskałam dostęp do danych
04:33
and todaydzisiaj I'm ablezdolny to do physicsfizyka
at the levelpoziom of the bestNajlepiej astronomerastronom,
79
261793
5013
i dziś mogę pracować
na poziomie najlepszego astronoma,
04:38
usingza pomocą sounddźwięk.
80
266830
1151
wykorzystując dźwięk.
04:40
And what people have been ablezdolny to do,
81
268005
2628
A to, co ludzie potrafili robić,
04:42
mainlygłównie visuallynaocznie,
82
270657
1153
głównie wizualnie,
04:43
for hundredssetki of yearslat,
83
271834
1344
przez setki lat,
04:45
now I do it usingza pomocą sounddźwięk.
84
273202
2342
ja robię za pomocą dźwięku.
04:47
(ApplauseAplauz)
85
275892
1037
(Brawa)
04:48
ListeningSłuchanie muzyki to this gamma-raygamma-ray burstrozerwanie
86
276953
1702
Słuchając tych rozbłysków gamma,
04:50
that you're seeingwidzenie on the --
(ApplauseAplauz continuestrwa)
87
278679
2320
które widać... (Brawa trwają)
04:53
Thank you.
88
281023
1151
Dziękuję.
04:54
ListeningSłuchanie muzyki to this burstrozerwanie
that you're seeingwidzenie on the screenekran
89
282198
2708
Słuchając rozbłysku,
który widać na ekranie,
04:56
broughtprzyniósł something to the earucho
beyondpoza the obviousoczywisty burstrozerwanie.
90
284930
2595
usłyszałam coś więcej,
niż sam rozbłysk.
04:59
Now I'm going to playgrać the burstrozerwanie for you.
91
287973
1935
Teraz puszczę wam nagranie rozbłysku.
05:01
It's not musicmuzyka, it's sounddźwięk.
92
289932
2054
To nie muzyka, to dźwięk.
05:05
(DigitalCyfrowy beepingsygnał dźwiękowy soundsDźwięki)
93
293264
3251
(Cyfrowe dźwięki)
05:08
This is scientificnaukowy datadane
convertedprzekształcić into sounddźwięk,
94
296539
3291
To dane naukowe przekształcone w dźwięki.
05:11
and it's mappedmapowane in pitchsmoła.
95
299854
1234
Są uporządkowane w tony.
05:13
The processproces is callednazywa sonificationsonifikacji.
96
301112
2419
Ten proces nazywa się sonifikacją.
05:18
So listeningsłuchający to this
broughtprzyniósł something to the earucho
97
306958
2310
Podczas słuchania dźwięków odkryłam coś
05:21
besidesoprócz the obviousoczywisty burstrozerwanie.
98
309292
1349
poza samym rozbłyskiem.
05:22
When I examinenależy sprawdzić, czy the very strongsilny
low-frequencyniskiej częstotliwości regionsregiony,
99
310665
4521
Kiedy badam silne regiony
niskiej częstotliwości
05:27
or bassgitara basowa linelinia -- I'm zoomingPowiększanie
into the bassgitara basowa linelinia now.
100
315210
4872
lub linię basową... przybliżam
teraz linię basową.
05:33
We notedzauważyć resonancesrezonanse characteristicCharakterystyka
of electricallyelektrycznie chargednaładowany gassesgazów
101
321500
5519
Zanotowaliśmy rezonanse charakterystyczne
dla gazów o elektrycznym ładunku,
05:39
like the solarsłoneczny windwiatr.
102
327043
1602
jak wiatr słoneczny.
05:40
And I want you to hearsłyszeć what I heardsłyszał.
103
328669
2503
Chcę, żebyście usłyszeli to, co ja.
05:43
You will hearsłyszeć it as a very fastszybki
decreasezmniejszać in volumeTom.
104
331196
3781
Usłyszycie to jako bardzo szybki
spadek głośności.
05:47
And because you're sightedwidzących,
I'm givingdający you a redczerwony linelinia
105
335001
2763
Ponieważ macie wzrok,
dodałam wam czerwoną linię
05:49
indicatingwskazujące what intensityintensywność of lightlekki
is beingistota convertedprzekształcić into sounddźwięk.
106
337788
3939
wskazującą, jaka intensywność światła
przekształcona jest w dźwięk.
05:55
(DigitalCyfrowy humHum and whistlinggwizd sounddźwięk)
107
343672
2414
(Cyfrowe brzęczenie i gwizdy)
05:58
The (WhistlesGwizdki) is frogsżaby at home,
don't payzapłacić attentionUwaga to that.
108
346110
3294
Nie zwracajcie uwagi na (gwizd),
to żaby w domu.
06:01
(LaughterŚmiech)
109
349428
1846
(Śmiech)
06:03
(DigitalCyfrowy humHum and whistlinggwizd sounddźwięk)
110
351298
5227
(Cyfrowe brzęczenie i gwizdy)
06:08
I think you heardsłyszał it, right?
111
356549
1872
Chyba usłyszeliście, prawda?
06:11
So what we founduznany
112
359503
1277
Odkryliśmy,
06:12
is that the burstswybuchy last long enoughdość
in orderzamówienie to supportwsparcie wavefala resonancesrezonanse,
113
360804
4914
że rozbłyski trwają na tyle długo,
by występowały rezonanse falowe,
06:17
whichktóry are things causedpowodowany by exchangeswymiany
of energyenergia betweenpomiędzy particlescząsteczki
114
365742
4217
powodowane wymianą
energii między cząsteczkami,
które mogły być w stanie wzbudzonym,
06:21
that maymoże have been excitedpodekscytowany,
115
369983
1318
06:23
that dependzależeć on the volumeTom.
116
371325
1381
i które są zależne od głośności.
06:25
You maymoże rememberZapamiętaj that I said
that the mattermateria around the stargwiazda
117
373151
3090
Pamiętacie, jak powiedziałam,
że materia wokół gwiazdy
06:28
is draggedprzeciągnięty around?
118
376265
1656
zostaje pociągnięta za nią?
06:29
It transmitsprzesyła powermoc with frequencyczęstotliwość
and fieldpole distributiondystrybucja
119
377945
3814
Przekazuje ona moc
z częstotliwością i rozkładem,
06:33
determinedustalona by the dimensionswymiary.
120
381783
1722
o których decydują jej wymiary.
06:36
You maymoże rememberZapamiętaj that we were talkingmówić
about a super-massivesuper-masywny stargwiazda
121
384434
3950
Pamiętajcie, że mowa
o gwieździe o ogromnej masie,
06:40
that becamestał się a very strongsilny
magneticmagnetyczny fieldpole magnetarMagnetar.
122
388408
3168
która zamieniła się w magnetar
o bardzo silnym polu magnetycznym.
06:44
If this is the casewalizka, then outflowswypływy
from the explodingwybuchający stargwiazda
123
392264
4373
W tym wypadku siła oddziaływania
wybuchającej gwiazdy
06:48
maymoże be associatedpowiązany
with this gamma-raygamma-ray burstrozerwanie.
124
396661
2483
może być powiązana
z rozbłyskiem gamma.
06:51
What does that mean?
125
399168
1568
Co to oznacza?
06:52
That stargwiazda formationtworzenie
maymoże be a very importantważny partczęść
126
400760
2967
Powstanie tej gwiazdy może być
bardzo istotną częścią
06:55
of these supernovasupernowa explosionswybuchy.
127
403751
1514
wybuchów supernowych.
06:58
ListeningSłuchanie muzyki to this very gamma-raygamma-ray burstrozerwanie
broughtprzyniósł us to the notionpojęcie
128
406047
4387
Dźwięk rozbłysków promieni gamma
podsunął nam myśl,
07:02
that the use of sounddźwięk
as an adjunctivewspomagająca visualwizualny displaypokaz
129
410458
2799
że wykorzystanie dźwięku
jako elementu pomocniczego
07:05
maymoże alsorównież supportwsparcie sightedwidzących astronomersastronomowie
130
413281
2225
może również pozwolić widzącym astronomom
07:07
in the searchszukanie for more
informationInformacja in the datadane.
131
415530
2450
odnaleźć więcej informacji
w dostępnych danych.
07:10
SimultaneouslyJednocześnie, I workedpracował on analyzinganalizowanie
measurementspomiary from other telescopesteleskopy,
132
418562
5318
Jednocześnie pracowałam
nad analizą pomiarów z innych teleskopów
i moje eksperymenty potwierdziły,
07:15
and my experimentseksperymenty demonstratedwykazane
133
423904
2203
07:18
that when you use sounddźwięk
as an adjunctivewspomagająca visualwizualny displaypokaz,
134
426131
4214
że dzięki użyciu dźwięku
astronomowie pozyskują więcej informacji
07:22
astronomersastronomowie can find more informationInformacja
135
430369
2916
z bardziej przystępnego zbioru danych.
07:25
in this now more accessibledostępny datadane setzestaw.
136
433309
2867
Ta możliwość zamiany danych w dźwięki
07:29
This abilityzdolność to transformprzekształcać datadane into sounddźwięk
137
437086
3744
daje astronomii
fantastyczną moc transformacji.
07:32
givesdaje astronomyastronomia a tremendousogromny
powermoc of transformationtransformacja.
138
440854
3077
A fakt, że tak wizualną dziedzinę
można ulepszyć w sposób,
07:36
And the factfakt that a fieldpole
that is so visualwizualny maymoże be improvedulepszony
139
444381
3941
07:40
in orderzamówienie to includezawierać anyonektokolwiek with interestzainteresowanie
in understandingzrozumienie what lieskłamstwa in the heavensniebiosa
140
448346
4673
który pozwoli każdemu
zrozumieć zjawiska na nieboskłonie,
podnosi na duchu.
07:45
is a spirit-lifterDucha podnośnik.
141
453043
1509
07:47
When I lostStracony my sightwidok,
142
455390
1889
Kiedy straciłam wzrok,
zauważyłam, że nie mam dostępu
07:49
I noticedzauważyłem that I didn't have accessdostęp
143
457303
2076
07:51
to the samepodobnie amountilość
and qualityjakość of informationInformacja
144
459403
2626
do tej samej ilości i jakości informacji,
07:54
a sightedwidzących astronomerastronom had.
145
462053
1396
co widzący astronomowie.
07:56
It was not untilaż do we innovatedinnowacyjne
with the sonificationsonifikacji processproces
146
464220
3480
Dopiero dzięki nowatorskiej sonifikacji
odzyskałam nadzieję na bycie
produktywnym członkiem tej dziedziny,
07:59
that I regainedodzyskał the hopenadzieja
to be a productiveproduktywny memberczłonek of the fieldpole
147
467724
3952
na co tak ciężko pracowałam.
08:03
that I had workedpracował so hardciężko to be partczęść of.
148
471700
2610
08:07
YetJeszcze, informationInformacja accessdostęp
is not the only areapowierzchnia in astronomyastronomia
149
475429
4451
Jest to ważne nie tylko
w dostępie do informacji w astronomii.
08:11
where this is importantważny.
150
479904
2184
To sytuacja systemowa
08:14
The situationsytuacja is systemicsystemowy
151
482602
2524
i dziedziny nauki nie nadążają.
08:17
and scientificnaukowy fieldspola are not keepingkonserwacja up.
152
485150
2969
Ciało to coś, co się zmienia,
08:20
The bodyciało is something changeablezmienne --
153
488825
2652
każdego może dosięgnąć
jakaś niepełnosprawność.
08:23
anyonektokolwiek maymoże developrozwijać
a disabilityniepełnosprawność at any pointpunkt.
154
491501
3365
08:26
Let's think about, for exampleprzykład,
155
494890
2238
Pomyślmy na przykład o naukowcach,
08:29
scientistsnaukowcy that are alreadyjuż
at the topTop of theirich careerskariery.
156
497152
2787
którzy są u szczytu kariery.
Co dzieje się z nimi,
jeśli staną się niepełnosprawni?
08:31
What happensdzieje się to them
if they developrozwijać a disabilityniepełnosprawność?
157
499963
2840
08:34
Will they feel excommunicatedekskomunikowany as I did?
158
502827
2417
Czy poczują się ekskomunikowani,
tak jak ja?
Dostęp do informacji
daje nam możliwości rozwoju.
08:37
InformationInformacje accessdostęp
empowersupoważnia us to flourishzakrętas.
159
505839
3190
Oferuje nam równe szanse na to,
by odkryć nasze talenty
08:41
It givesdaje us equalrówny opportunitiesmożliwości
to displaypokaz our talentstalenty
160
509499
3600
i zdecydować, co chcemy robić z życiem
08:45
and choosewybierać what we want
to do with our liveszyje,
161
513123
2863
08:48
basedna podstawie on interestzainteresowanie and not basedna podstawie
on potentialpotencjał barriersbariery.
162
516010
3308
w oparciu o nasze zainteresowania,
a nie potencjalne bariery.
08:52
When we give people the opportunityokazja
to succeedosiągnąć sukces withoutbez limitsograniczenia,
163
520294
4367
Kiedy dajemy ludziom możliwość
odniesienia sukcesu bez limitów,
prowadzi to do osobistego spełnienia
i pomyślnego życia.
08:56
that will leadprowadzić to personalosobisty fulfillmentRealizacja
and prosperingprosperuje life.
164
524685
4558
09:01
And I think that the use
of sounddźwięk in astronomyastronomia
165
529267
2433
Myślę, że użycie dźwięku w astronomii
09:03
is helpingporcja jedzenia us to achieveosiągać that
and to contributeprzyczynić się to sciencenauka.
166
531724
3477
pomaga osiągnąć ten cel
i wnosi wkład w naukę.
Gdy w innych krajach słyszałam,
że badania nad technikami percepcji
09:08
While other countrieskraje told me
that the studybadanie of perceptionpostrzeganie techniquestechniki
167
536119
4532
w celu analizy danych astronomicznych
nie mają odniesienia do astronomii,
09:12
in orderzamówienie to studybadanie astronomyastronomia datadane
is not relevantistotnych to astronomyastronomia
168
540675
3577
09:16
because there are no blindślepy
astronomersastronomowie in the fieldpole,
169
544276
3200
bo nie ma niewidomych astronomów,
09:19
SouthPołudniowa AfricaAfryka said, "We want
people with disabilitiesniepełnosprawnych
170
547500
3404
RPA powiedziała:
"Chcemy, żeby niepełnosprawni
wnosili wkład w naukę".
09:22
to contributeprzyczynić się to the fieldpole."
171
550928
1976
09:24
Right now, I'm workingpracujący
172
552928
1326
Teraz pracuję
09:26
at the SouthPołudniowa AfricanAfrykańska
AstronomicalAstronomiczne ObservatoryObserwatorium,
173
554278
2732
w Obserwatorium Astronomicznym RPA
w Departamencie Astronomii dla Rozwoju.
09:29
at the OfficeBiuro of AstronomyAstronomia
for DevelopmentRozwoju.
174
557034
3085
Tam pracujemy nad technikami
sonifikacji i metodami analizy,
09:32
There, we are workingpracujący on sonificationsonifikacji
techniquestechniki and analysisanaliza methodsmetody
175
560436
4741
09:37
to impactwpływ the studentsstudenci
of the AthloneAthlone SchoolSzkoła for the BlindW ciemno.
176
565201
3446
by wpłynąć na uczniów
szkoły dla niewidomych Athlone.
Uczniowie będą się uczyć radioastronomii
09:41
These studentsstudenci will be learninguczenie się
radioradio astronomyastronomia,
177
569603
2486
09:44
and they will be learninguczenie się
the sonificationsonifikacji methodsmetody
178
572113
3238
oraz metod sonifikacji,
09:47
in orderzamówienie to studybadanie astronomicalastronomiczny eventswydarzenia
like hugeolbrzymi ejectionswykluczenia of energyenergia
179
575375
4471
by badać wydarzenia astronomiczne,
jak wielkie erupcje energii
ze Słońca, znane jako
koronalne wyrzuty masy.
09:51
from the sunsłońce, knownznany as
coronalCoronal massmasa ejectionswykluczenia.
180
579870
2436
Uczymy się z nimi...
09:55
What we learnuczyć się with these studentsstudenci --
181
583194
1759
09:56
these studentsstudenci have multiplewielokrotność disabilitiesniepełnosprawnych
and copingkorona strategiesstrategie
182
584977
3797
to uczniowie niepełnosprawni
pod wieloma względami
i używają wielu
strategii przystosowawczych.
10:00
that will be accommodatedzakwaterowani --
183
588798
1876
To, czego się z nimi uczymy,
bezpośrednio wpłynie
10:02
what we learnuczyć się with these studentsstudenci
will directlybezpośrednio impactwpływ
184
590698
2839
10:05
the way things are beingistota doneGotowe
at the professionalprofesjonalny levelpoziom.
185
593561
3157
na postępowanie w tym zawodzie.
10:08
I humblypokornie call this developmentrozwój.
186
596742
2059
Skromnie nazywam to rozwojem.
10:10
And this is happeningwydarzenie right now.
187
598825
2256
To dzieje się właśnie teraz.
Myślę, że nauka jest dla wszystkich.
10:14
I think that sciencenauka is for everyonekażdy.
188
602350
3378
10:18
It belongsnależy to the people,
189
606275
1448
Należy do ludzi
10:19
and it has to be availabledostępny to everyonekażdy,
190
607747
2251
i powinna być dostępna dla wszystkich,
10:22
because we are all naturalnaturalny explorersodkrywcy.
191
610022
2213
bo wszyscy jesteśmy z natury odkrywcami.
Uważam, że jeśli nie damy
niepełnosprawnym
10:24
I think that if we limitlimit people
with disabilitiesniepełnosprawnych
192
612956
5180
dostępu do nauki,
10:30
from participatinguczestnictwo in sciencenauka,
193
618171
1829
zerwiemy więzy łączące nas
z historią i społeczeństwem.
10:32
we'lldobrze severSever our linksspinki do mankietów with historyhistoria
and with societyspołeczeństwo.
194
620024
3648
Marzę o równym dostępie do nauki,
10:35
I dreamśnić of a levelpoziom
scientificnaukowy playinggra fieldpole,
195
623696
3446
10:39
where people encouragezachęcać respectPoszanowanie
and respectPoszanowanie eachkażdy other,
196
627166
4988
gdzie ludzie wzbudzają szacunek
i szanują siebie nawzajem,
10:44
where people exchangeWymieniać się strategiesstrategie
and discoverodkryć togetherRazem.
197
632178
3088
gdzie wymieniają się strategiami
i wspólnie odkrywają.
10:47
If people with disabilitiesniepełnosprawnych
are alloweddozwolony into the scientificnaukowy fieldpole,
198
635810
4297
Jeśli niepełnosprawni zostaną
dopuszczeni do nauki,
nastąpi wielki wybuch,
ogromny rozbłysk wiedzy.
10:52
an explosioneksplozja, a hugeolbrzymi titanictytaniczny burstrozerwanie
of knowledgewiedza, umiejętności will take placemiejsce,
199
640131
4709
10:56
I am sure.
200
644864
1477
Jestem pewna.
11:01
(DigitalCyfrowy beepingsygnał dźwiękowy soundsDźwięki)
201
649251
1849
(Cyfrowe pikanie)
11:03
That is the titanictytaniczny burstrozerwanie.
202
651124
1864
To jest fantastyczny wybuch.
11:06
Thank you.
203
654420
1151
Dziękuję.
11:07
Thank you.
204
655595
1151
Dziękuję.
11:08
(ApplauseAplauz)
205
656770
5672
(Brawa)
Translated by Pola Stawiany
Reviewed by Rysia Wand

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Wanda Diaz Merced - Sonic astrophysicist
While searching for ways to study stellar radiation without relying on sight, Wanda Diaz Merced has developed a way to represent complex data about our universe as sound.

Why you should listen

When Wanda Diaz Merced lost her sight in her early 20s, her dreams of studying stars in the visually oriented scientific world suffered a major setback -- until she discovered “sonification,” a way to turn huge data sets into audible sound using pitch, duration and other properties. Merced realized that she could use her ears to detect patterns in stellar radio data, and could uncover connections obscured by graphs and visual representation.

While working at the Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, Merced’s sonifications inspired musician and researcher Gerhard Sonnert to create X-Ray Hydra, an album of oddly jazzy music based on her audio representations.

More profile about the speaker
Wanda Diaz Merced | Speaker | TED.com