TEDSummit
Gerard Ryle: How the Panama Papers journalists broke the biggest leak in history
Gerard Ryle: Jak dziennikarze pracujący nad Kwitami z Panamy ujawnili największy przeciek w historii
Filmed:
Readability: 5
1,077,388 views
Gerard Ryle dowodził międzynarodowym zespołem, który ujawnił Kwity z Panamy - wyciek 11,5 miliona dokumentów, z czterdziestoletniej działalności panamskiej kancelarii prawniczej Mossack Fonseca, który umożliwił niespotykany wcześniej wgląd w zakres oraz metody działalności rajów podatkowych. Posłuchajcie opowieści o największej współpracy dziennikarskiej w historii.
Gerard Ryle - Investigative journalist
As director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers. Full bio
As director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
What do you do if you had
to figure out the information
to figure out the information
0
610
2656
Jak wyciągnąć informacje
00:15
behind 11.5 million documents,
1
3290
2401
z jedenastu i pół miliona dokumentów?
00:17
verify it and make sense of it?
2
5715
1896
Zbadać ich prawdziwość, zrozumieć je?
00:20
That was a challenge
3
8150
1152
Takie wyzwanie spotkało dziennikarzy
00:21
that a group of journalists
had to face late last year.
had to face late last year.
4
9326
2857
w zeszłym roku.
00:24
An anonymous person
calling himself John Doe
calling himself John Doe
5
12662
3436
Człowiek pod pseudonimem John Doe
00:28
had somehow managed to copy
nearly 40 years of records
nearly 40 years of records
6
16122
3052
zdołał skopiować dane z blisko 40 lat
00:31
of the Panamanian law firm
Mossack Fonseca.
Mossack Fonseca.
7
19198
3500
działalności kancelarii prawniczej
Mossack Fonseca z Panamy.
Mossack Fonseca z Panamy.
00:35
This is one of many firms around the world
8
23317
2690
Jest to jedna z wielu firm zajmujących się
00:38
that specialize in setting up accounts
in offshore tax havens
in offshore tax havens
9
26031
3531
zakładaniem kont w rajach podatkowych,
00:41
like the British Virgin Islands,
10
29586
2000
takich jak Brytyjskie Wyspy Dziewicze,
00:43
for rich and powerful people
who like to keep secrets.
who like to keep secrets.
11
31610
3672
bogatym tuzom, mającym coś do ukrycia.
00:48
John Doe had managed to copy
every spreadsheet from this firm,
every spreadsheet from this firm,
12
36195
3538
John Doe zdołał skopiować każdy arkusz,
00:51
every client file,
13
39757
1594
wszystkie pliki klientów,
00:53
every email,
14
41375
1699
każdy e-mail,
00:55
from 1977 to the present day.
15
43098
2779
od 1977 roku aż do dziś.
00:58
It represented the biggest cache
16
46912
2315
Był to największy zbiór informacji
01:01
of inside information
into the tax haven system
into the tax haven system
17
49251
2786
dających wgląd w system rajów podatkowych,
01:04
that anyone had ever seen.
18
52061
1528
jaki dotąd widziano.
01:06
But it also presented a gigantic challenge
to investigative journalism.
to investigative journalism.
19
54092
4848
A zarazem gigantyczne wyzwanie
dla dziennikarstwa śledczego.
dla dziennikarstwa śledczego.
01:11
Think about it:
11.5 million documents,
11.5 million documents,
20
59870
3932
Pomyślcie: 11 i pół miliona dokumentów,
01:16
containing the secrets of people
from more than 200 different countries.
from more than 200 different countries.
21
64335
4090
zawierających sekrety ludzi
z ponad 200 krajów.
z ponad 200 krajów.
01:20
Where do you start
with such a vast resource?
with such a vast resource?
22
68449
2477
Jak zacząć pracę z tak wielkim źródłem?
01:22
Where do you even begin to tell a story
23
70950
2079
Od czego zacząć wątek,
01:25
that can trail off
into every corner of the globe,
into every corner of the globe,
24
73053
2591
mogący prowadzić w każdy zakątek świata,
01:28
and that can affect almost
any person in any language,
any person in any language,
25
76367
3045
mogący dotknąć niemal każdego,
01:31
sometimes in ways
they don't even know yet.
they don't even know yet.
26
79436
2427
czasem w nieoczekiwany sposób?
01:34
John Doe had given the information
to two journalists
to two journalists
27
82513
2502
John przekazał informacje 2 dziennikarzom
01:37
at the German newspaper
Süddeutsche Zeitung.
Süddeutsche Zeitung.
28
85039
2615
niemieckiej gazety Süddeutsche Zeitung.
01:40
He said he was motivated
by -- and I quote --
by -- and I quote --
29
88562
3234
Mówił, że skłoniła go do tego, cytuję:
01:43
"The scale of the injustice
that the documents would reveal."
that the documents would reveal."
30
91820
3580
"Skala niesprawiedliwości,
jaką te dokumenty demaskują".
jaką te dokumenty demaskują".
01:48
But one user alone can never make sense
31
96401
1983
Ale nikt nie dałby rady sam przejrzeć
01:50
of such a vast amount of information.
32
98408
1930
tak dużej ilości informacji.
01:52
So the Süddeutsche Zeitung reached out
33
100362
1862
Süddeutsche Zeitung skontaktował się
01:54
to my organization in Washington, DC,
34
102248
2744
z moją organizacją w Waszyngtonie,
01:57
The International Consortium
of Investigative Journalists.
of Investigative Journalists.
35
105016
3371
Międzynarodowym Konsorcjum
Dziennikarzy Śledczych.
Dziennikarzy Śledczych.
02:01
We decided to do something
that was the very opposite
that was the very opposite
36
109926
2574
Postanowiliśmy zanegować wszystko,
02:04
of everything we'd been taught
to do as journalists:
to do as journalists:
37
112524
2741
czego nauczyło nas dziennikarstwo
02:07
share.
38
115289
1155
i podzielić się.
02:08
(Laughter)
39
116468
1381
(Śmiech)
02:10
By nature, investigative
reporters are lone wolves.
reporters are lone wolves.
40
118324
3654
Dziennikarze śledczy to samotne wilki.
02:14
We fiercely guard our secrets,
41
122002
1829
Zaciekle bronimy swych sekretów,
02:15
at times even from our editors,
42
123855
1534
czasem nawet przed redaktorami,
02:17
because we know that the moment
we tell them what we have,
we tell them what we have,
43
125413
2860
bo wiemy, że gdy usłyszą, co mamy,
02:20
they'll want that story right away.
44
128297
1880
będą od razu chcieli materiał.
02:22
And to be frank,
45
130691
1298
A prawda jest taka,
02:24
when you get a good story,
46
132607
1422
że gdy masz dobry materiał
02:26
you like to keep the glory to yourself.
47
134053
2404
to sam chcesz całej chwały.
02:29
But there's no doubt
that we live in a shrinking world,
that we live in a shrinking world,
48
137733
2609
Choć niewątpliwie nasz świat się kurczy,
02:32
and that the media has largely
been slow to wake up to this.
been slow to wake up to this.
49
140366
3169
z czego media bardzo wolno
zdają sobie sprawę.
zdają sobie sprawę.
02:35
The issues we report on
are more and more transnational.
are more and more transnational.
50
143559
3036
Coraz częściej poruszamy
kwestie ponadnarodowe.
kwestie ponadnarodowe.
02:39
Giant corporations operate
on a global level.
on a global level.
51
147135
2728
Wielkie korporacje mają zasięg globalny.
02:42
Environmental and health
crises are global.
crises are global.
52
150441
3293
Kryzysy ekologiczny i zdrowotny również.
02:45
So, too, are financial flows
and financial crises.
and financial crises.
53
153758
2969
Podobnie przepływy pieniężne
i kryzysy finansowe.
i kryzysy finansowe.
02:49
So it seems staggering
that journalism has been so late
that journalism has been so late
54
157488
3004
Zatem zaskakuje fakt,
że dziennikarstwo tak bardzo spóźnia się
że dziennikarstwo tak bardzo spóźnia się
02:52
to cover stories in a truly global way.
55
160516
2552
z ujmowaniem spraw globalnie.
02:55
And it also seems staggering
that journalism has been so slow
that journalism has been so slow
56
163783
3004
Szokuje również to,
że dziennikarstwo tak powoli
że dziennikarstwo tak powoli
02:58
to wake up to the possibilities
that technology brings,
that technology brings,
57
166811
3409
zaczyna korzystać z możliwości,
jakie daje technologia,
jakie daje technologia,
03:02
rather than being frightened of it.
58
170244
2004
bo dotychczas się jej obawiało.
Oto dlaczego dziennikarze
boją się technologii:
boją się technologii:
03:05
The reason journalists
are scared of technology is this:
are scared of technology is this:
59
173666
2949
ich największe instytucje zawodowe
przeżywają ciężkie czasy
przeżywają ciężkie czasy
03:09
the profession's largest institutions
are going through tough times
are going through tough times
60
177477
3560
03:13
because of the changing way
that people are consuming news.
that people are consuming news.
61
181061
3238
z powodu zmiany sposobu,
w jaki ludzie pozyskują wiadomości.
w jaki ludzie pozyskują wiadomości.
03:16
The advertising business models
that have sustained reporting are broken.
that have sustained reporting are broken.
62
184958
4492
Załamały się modele biznesowe reklamy,
które wspierały reportaż.
które wspierały reportaż.
03:21
And this has plunged
journalism into crisis,
journalism into crisis,
63
189890
2658
To pogrążyło dziennikarstwo w kryzysie,
03:24
forcing those institutions
to reexamine how they function.
to reexamine how they function.
64
192572
4095
zmuszając te instytucje do zmian
sposobu funkcjonowania.
sposobu funkcjonowania.
Ale wszędzie tam, gdzie kryzys,
03:30
But where there is crisis,
65
198258
1653
03:31
there is also opportunity.
66
199935
1523
jest także okazja.
Pierwszym wyzwaniem postawionym
03:34
The first challenge presented
67
202013
1454
przez to, co teraz nazywamy
Kwitami z Panamy,
Kwitami z Panamy,
03:35
by what would eventually become
known as the Panama Papers
known as the Panama Papers
68
203491
2848
03:38
was to make the documents
searchable and readable.
searchable and readable.
69
206363
2549
było umożliwienie
przeszukiwania dokumentów.
przeszukiwania dokumentów.
03:40
There were nearly five million emails,
70
208936
2627
Było to niemal pięć milionów e-maili,
03:43
two million PDFs that needed
to be scanned and indexed,
to be scanned and indexed,
71
211587
3313
dwa miliony plików PDF, wymagających
skanowania i indeksowania,
skanowania i indeksowania,
03:46
and millions more files
and other kinds of documents.
and other kinds of documents.
72
214924
2812
oraz miliony innych plików
i różnych dokumentów.
i różnych dokumentów.
03:50
They all needed to be housed
in a safe and secure location
in a safe and secure location
73
218162
2837
Wszystkie należało umieścić
w bezpiecznym miejscu
w bezpiecznym miejscu
03:53
in the cloud.
74
221023
1157
w chmurze.
03:54
We next invited reporters
to have a look at the documents.
to have a look at the documents.
75
222961
3471
Później poprosiliśmy dziennikarzy,
aby przyjrzeli się dokumentom.
aby przyjrzeli się dokumentom.
03:58
In all, reporters from more
than 100 media organizations
than 100 media organizations
76
226456
3860
W sumie dziennikarzy z ponad stu
organizacji medialnych
organizacji medialnych
04:02
in 76 countries --
77
230340
1643
w 76 krajach,
04:04
from the BBC in Britain
78
232433
2045
od BBC w Wielkiej Brytanii
04:06
to Le Monde newspaper in France
79
234502
2216
przez Le Monde we Francji,
04:08
to the Asahi Shimbun in Japan.
80
236742
2388
po Asahi Shimbun w Japonii.
04:12
"Native eyes on native names,"
we called it, the idea being,
we called it, the idea being,
81
240473
3750
Trzymaliśmy się zasady
"Miej na oku rodaka".
"Miej na oku rodaka".
04:16
who best to tell you
who was important to Nigeria
who was important to Nigeria
82
244247
3359
Bo kto lepiej wie, kto jest
ważny w Nigerii,
ważny w Nigerii,
04:19
than a Nigerian journalist?
83
247630
1570
od nigeryjskiego dziennikarza?
04:21
Who best in Canada than a Canadian?
84
249623
2125
Kto lepiej niż Kanadyjczyk
zna się na Kanadzie?
zna się na Kanadzie?
04:24
There were only two rules
for everyone who was invited:
for everyone who was invited:
85
252247
3056
Zaproszonych do współpracy
obowiązywały tylko dwie zasady:
obowiązywały tylko dwie zasady:
04:27
we all agreed to share everything
that we found with everybody else,
that we found with everybody else,
86
255327
4182
wszyscy podzielimy się tym,
co każdy z nas znalazł,
co każdy z nas znalazł,
04:32
and we all agreed to publish
together on the same day.
together on the same day.
87
260335
2634
i opublikujemy to wszyscy jednego dnia.
04:35
We chose our media partners based on trust
88
263769
2035
Wybraliśmy partnerów w oparciu o zaufanie
04:37
that had been built up through
previous smaller collaborations
previous smaller collaborations
89
265828
3218
zbudowane podczas
wcześniejszej współpracy,
wcześniejszej współpracy,
04:41
and also from leads
that jumped out from the documents.
that jumped out from the documents.
90
269070
3007
a także w oparciu o tropy
zawarte w dokumentach.
zawarte w dokumentach.
W kilka miesięcy
04:44
Over the next few months,
91
272625
1235
do mojej niespełna 20-osobowej
organizacji non-profit
organizacji non-profit
04:45
my small nonprofit organization
of less than 20 people
of less than 20 people
92
273884
2658
04:48
was joined by more than 350 other
reporters from 25 language groups.
reporters from 25 language groups.
93
276566
4433
dołączyło ponad 350 dziennikarzy
z 25 grup językowych.
z 25 grup językowych.
04:54
The biggest information leak in history
94
282035
1922
Największy przeciek w historii
04:55
had now spawned the biggest
journalism collaboration in history:
journalism collaboration in history:
95
283981
3396
pociągnął za sobą największą współpracę
dziennikarską w historii:
dziennikarską w historii:
05:00
376 sets of native eyes doing
what journalists normally never do,
what journalists normally never do,
96
288091
6088
376 par oczu, robiących to,
czego dziennikarze nigdy nie robią,
czego dziennikarze nigdy nie robią,
05:06
working shoulder to shoulder,
97
294203
1611
pracujących ramię w ramię,
05:07
sharing information,
98
295838
1626
dzielących się informacjami
05:09
but telling no one.
99
297488
1417
ale nikomu nie mówiąc.
05:12
For it became clear at this point
100
300102
1599
Bo jasne było,
05:13
that in order to make
the biggest kind of noise,
the biggest kind of noise,
101
301725
2357
że aby narobić największego hałasu,
05:16
we first needed
the biggest kind of silence.
the biggest kind of silence.
102
304106
3185
najpierw potrzebna jest największa cisza.
05:20
To manage the project
over the many months it would take,
over the many months it would take,
103
308490
2730
Aby zarządzać projektem
przez miesiące pracy,
przez miesiące pracy,
05:23
we built a secure virtual newsroom.
104
311244
1817
zbudowaliśmy bezpieczny
wirtualny newsroom.
wirtualny newsroom.
05:25
We used encrypted communication systems,
105
313085
2475
Używaliśmy szyfrowanych
systemów komunikacyjnych
systemów komunikacyjnych
05:28
and we built a specially
designed search engine.
designed search engine.
106
316157
2690
i zaprojektowaliśmy
specjalną wyszukiwarkę.
specjalną wyszukiwarkę.
05:30
Inside the virtual newsroom,
107
318871
1627
W wirtualnym newsroomie
05:32
the reporters could gather
around the themes
around the themes
108
320522
2087
reporterzy mogli skupiać się wokół tematów
05:34
that were emerging from the documents.
109
322633
1981
wyłaniających się z dokumentów.
05:36
Those interested in blood diamonds
or exotic art, for instance,
or exotic art, for instance,
110
324638
5306
Ci, których interesują krwawe diamenty
lub sztuka egzotyczna,
lub sztuka egzotyczna,
mogli dzielić się informacjami o tym,
jak używano zamorskich terenów,
jak używano zamorskich terenów,
05:41
could share information about how
the offshore world was being used
the offshore world was being used
111
329968
3190
05:45
to hide the trade in both
of those commodities.
of those commodities.
112
333182
2207
by ukryć handel tymi dobrami.
05:47
Those interested in sport
could share information
could share information
113
335413
2440
Entuzjaści sportu mogli
dzielić się informacjami o tym,
dzielić się informacjami o tym,
05:49
about how famous sports stars
were putting their image rights
were putting their image rights
114
337877
3265
jak sławni sportowcy przepisywali
prawa do swojego wizerunku
prawa do swojego wizerunku
05:53
into offshore companies,
115
341166
1524
zagranicznym firmom,
05:54
thereby likely avoiding taxes
116
342714
2263
co pewnie pozwala uniknąć podatków
05:57
in the countries
where they plied their trade.
where they plied their trade.
117
345001
2476
w krajach, w których robili interesy.
06:00
But perhaps most exciting of all
118
348097
1788
Ale pewnie najbardziej ekscytująca
06:01
were the number of world leaders
and elect politicians
and elect politicians
119
349909
3477
jest liczba światowych
przywódców i polityków,
przywódców i polityków,
06:05
that were emerging from the documents --
120
353410
2028
wyłaniająca się z tych dokumentów,
06:08
figures like Petro Poroshenko in Ukraine,
121
356540
3009
postaci takie jak
Petro Poroszenko na Ukrainie,
Petro Poroszenko na Ukrainie,
06:12
close associates
of Vladimir Putin in Russia
of Vladimir Putin in Russia
122
360824
3526
Bliski współpracownik
Władimira Putina w Rosji
Władimira Putina w Rosji
06:17
and the British Prime Minister,
David Cameron, who is linked
David Cameron, who is linked
123
365852
3157
i premier Wielkiej Brytanii,
David Cameron,
David Cameron,
06:21
through his late father, Ian Cameron.
124
369033
2317
powiązany przez swego
zmarłego ojca, Iana Camerona.
zmarłego ojca, Iana Camerona.
06:24
Buried in the documents
were secret offshore entities,
were secret offshore entities,
125
372529
3231
Pogrzebane w dokumentach spoczywały
sekrety zagranicznych firm,
sekrety zagranicznych firm,
06:27
such as Wintris Inc.,
126
375784
1788
takich jak Wintris Inc.,
06:30
a company in the British Virgin Islands
127
378427
1876
firma z Brytyjskich Wysp Dziewiczych
06:32
that had actually belonged
to the sitting Icelandic prime minister.
to the sitting Icelandic prime minister.
128
380327
3642
naprawdę należąca
do urzędującego premiera Islandii.
do urzędującego premiera Islandii.
06:36
I like to refer to Johannes Kristjansson,
129
384435
2411
Nazywam Johannesa Kristjanssona,
06:38
the Icelandic reporter
we invited to join the project,
we invited to join the project,
130
386870
2917
islandzkiego reportera zaproszonego
do udziału w projekcje,
do udziału w projekcje,
06:41
as the loneliest man in the world.
131
389811
1872
najbardziej samotnym człowiekiem świata.
Przez 9 miesięcy nie brał płatnych zleceń
06:44
For nine months, he refused paid work
132
392231
2289
06:46
and lived off the earnings of his wife.
133
394544
2083
i żył z zarobków żony.
06:49
He pasted tarps
over the windows of his home
over the windows of his home
134
397308
2083
Zakrył okna domu brezentem,
06:51
to prevent prying eyes
during the long Icelandic winter.
during the long Icelandic winter.
135
399415
3530
aby uniknąć ciekawskich oczu
podczas długiej islandzkiej zimy.
podczas długiej islandzkiej zimy.
Szybko też skończyły mu się wymówki,
by usprawiedliwić liczne nieobecności,
by usprawiedliwić liczne nieobecności,
06:55
And he soon ran out of excuses
to explain his many absences,
to explain his many absences,
136
403505
3798
06:59
as he worked red-eyed,
137
407327
1566
gdy pracował w pocie czoła
07:00
night after night,
138
408917
1206
noc w noc,
07:02
month after month.
139
410147
1237
miesiąc w miesiąc.
07:03
In all that time, he sat on information
140
411972
2348
Cały ten czas zbierał informacje,
07:06
that would eventually bring down
the leader of his country.
the leader of his country.
141
414344
3243
które w końcu pogrążyły
przywódcę jego kraju.
przywódcę jego kraju.
Jeśli jest się dziennikarzem śledczym
i pracuje się nad sensacyjnym odkryciem,
i pracuje się nad sensacyjnym odkryciem,
07:10
Now, when you're an investigative reporter
and you make an amazing discovery,
and you make an amazing discovery,
142
418100
3689
07:13
such as your prime minster can be linked
to a secret offshore company,
to a secret offshore company,
143
421813
3881
że premier może być powiązany
z tajną zagraniczną firmą,
z tajną zagraniczną firmą,
07:17
that that company has a financial
interest in Icelandic banks --
interest in Icelandic banks --
144
425718
4126
która ma udział finansowy
w islandzkich bankach,
w islandzkich bankach,
07:21
the very issue he's been elected on --
145
429868
2350
a z ich powodu premier został wybrany,
07:24
well, your instinct
is to scream out very loud.
is to scream out very loud.
146
432242
2650
to chce się o tym bardzo głośno krzyczeć.
07:28
Instead, as one of the few people
that he could speak to,
that he could speak to,
147
436044
2894
Niestety, nie mogąc się tym podzielić
07:30
Johannes and I shared
a kind of gallows humor.
a kind of gallows humor.
148
438962
2951
Johannes i ja dzieliliśmy
wisielcze żarty, w stylu
wisielcze żarty, w stylu
"Wintris is coming" - mówił.
07:34
"Wintris is coming," he used to say.
149
442391
1721
07:36
(Laughter)
150
444136
1529
(Śmiech)
07:37
(Applause)
151
445689
1997
(Brawa)
07:41
We were big fans of "Game of Thrones."
152
449314
2250
Byliśmy fanami "Gry o Tron".
07:44
When reporters like Johannes
wanted to scream,
wanted to scream,
153
452759
3136
Kiedy tacy jak Johannes chcieli krzyczeć,
07:47
they did so inside the virtual newsroom,
154
455919
2675
robili to w wirtualnym newsroomie,
07:50
and then they turned
those screams into stories
those screams into stories
155
458618
2219
a potem przekształcali
te krzyki w historie,
te krzyki w historie,
07:52
by going outside the documents
to court records,
to court records,
156
460861
3118
przechodząc od dokumentów
do rejestrów sądowych,
do rejestrów sądowych,
oficjalnych rejestrów spółek,
07:56
official company registers,
157
464479
1660
07:58
and by eventually putting questions
to those that we intended to name.
to those that we intended to name.
158
466163
4045
w końcu układając pytania dla tych,
których chcieli zdemaskować.
których chcieli zdemaskować.
08:03
Panama Papers actually allowed
the reporters to look at the world
the reporters to look at the world
159
471178
4032
Kwity z Panamy pozwoliły
spojrzeć dziennikarzom na świat
spojrzeć dziennikarzom na świat
08:07
through a different lens
from everybody else.
from everybody else.
160
475234
2616
z innej perspektywy.
08:09
As we were researching the story,
161
477874
1920
Kiedy badaliśmy te historie,
08:11
unconnected to us,
162
479818
1418
zupełnie niezależnie
08:13
a major political bribery scandal
happened in Brazil.
happened in Brazil.
163
481260
3131
Brazylią wstrząsnęło
duże przekupstwo polityczne.
duże przekupstwo polityczne.
08:17
A new leader was elected in Argentina.
164
485339
2615
Argentyna wybrała nowego przywódcę.
08:20
The FBI began to indict officials at FIFA,
165
488608
3891
FBI zaczęło oskarżać członków FIFA,
08:24
the organization that controls
the world of professional soccer.
the world of professional soccer.
166
492523
3803
organizacji kontrolującej światowy futbol.
Kwity z Panamy umożliwiły wyjątkowy wgląd
08:29
The Panama Papers
actually had unique insights
actually had unique insights
167
497089
2277
08:31
into each one of these unfolding events.
168
499390
2246
w każde z tych nadchodzących wydarzeń.
08:33
So you can imagine the pressure
and the ego dramas
and the ego dramas
169
501660
3440
Możecie sobie zatem
wyobrazić presję i frustracje,
wyobrazić presję i frustracje,
08:37
that could have ruined
what we were trying to do.
what we were trying to do.
170
505124
2489
mogące zrujnować wszystko,
co próbowaliśmy zrobić.
co próbowaliśmy zrobić.
08:39
Any of one of these journalists,
171
507637
1538
Każdy z tych dziennikarzy
08:41
they could have broken the pact.
172
509199
1721
mógł złamać pakt.
08:42
But they didn't.
173
510944
1150
Ale tego nie zrobili.
08:44
And on April 3 this year,
174
512464
1568
I trzeciego kwietnia tego roku
08:46
at exactly 8pm German time,
175
514056
2181
dokładnie o 20:00
czasu środkowoeuropejskiego
czasu środkowoeuropejskiego
08:48
we published simultaneously
in 76 countries.
in 76 countries.
176
516261
3477
opublikowaliśmy to
równocześnie w 76 krajach.
równocześnie w 76 krajach.
08:52
(Applause)
177
520220
6983
(Brawa)
Kwity z Panamy szybko stały się
jedną z największych historii roku.
jedną z największych historii roku.
09:03
The Panama Papers quickly became
one of the biggest stories of the year.
one of the biggest stories of the year.
178
531640
3612
09:07
This is the scene in Iceland
the day after we published.
the day after we published.
179
535276
3204
Oto scena z Islandii
dzień po naszej publikacji.
dzień po naszej publikacji.
09:10
It was the first of many protests.
180
538504
2144
Odbył się pierwszy z wielu protestów.
09:13
The Icelandic prime minister
had to resign.
had to resign.
181
541047
2360
Premier Islandii musiał ustąpić.
09:15
It was a first of many resignations.
182
543431
2348
Była to pierwsza z wielu dymisji.
Zidentyfikowaliśmy wiele sław,
takich jak Lionel Messi,
takich jak Lionel Messi,
09:18
We spotlighted many famous people
such as Lionel Messi,
such as Lionel Messi,
183
546275
3563
09:21
the most famous
soccer player in the world.
soccer player in the world.
184
549862
2328
najsławniejszy piłkarz świata.
Było kilka niezamierzonych konsekwencji.
09:24
And there were some
unintended consequences.
unintended consequences.
185
552726
2290
Ujęto rzekomych członków
meksykańskiego kartelu narkotykowego,
meksykańskiego kartelu narkotykowego,
09:27
These alleged members
of a Mexican drug cartel were arrested
of a Mexican drug cartel were arrested
186
555454
3677
09:31
after we published details
about their hideout.
about their hideout.
187
559155
2851
gdy opublikowaliśmy
szczegóły ich kryjówki.
szczegóły ich kryjówki.
09:34
They'd been using the address
188
562615
1940
Ukrywali się pod tym samym adresem,
09:36
to register their offshore company.
189
564579
1970
pod którym zarejestrowali swoją spółkę.
09:38
(Laughter)
190
566573
2795
(Śmiech)
W naszym osiągnięciu jest jakaś ironia.
09:43
There's a kind of irony
in what we've been able to do.
in what we've been able to do.
191
571091
2561
09:45
The technology -- the Internet --
that has broken the business model
that has broken the business model
192
573676
3706
Internet, technika, która złamała
dotychczasowy model biznesowy,
dotychczasowy model biznesowy,
09:49
is allowing us to reinvent
journalism itself.
journalism itself.
193
577406
2554
pozwala nam przedefiniować dziennikarstwo.
A to umożliwia
09:52
And this dynamic is producing
194
580516
1688
utrzymanie jawności informacji
na niespotykanym dotąd poziomie.
na niespotykanym dotąd poziomie.
09:54
unprecedented levels
of transparency and impact.
of transparency and impact.
195
582228
2840
09:57
We showed how a group of journalists
can effect change across the world
can effect change across the world
196
585772
3486
Pokazaliśmy, jak grupa dziennikarzy
może oddziaływać na świat
może oddziaływać na świat
10:01
by applying new methods
and old-fashioned journalism techniques
and old-fashioned journalism techniques
197
589282
3980
przez połączenie nowych metod
ze starymi technikami dziennikarskimi
ze starymi technikami dziennikarskimi
10:05
to vast amounts of leaked information.
198
593286
2404
w pracy nad ogromną
ilością informacji z przecieku.
ilością informacji z przecieku.
10:08
We put all-important context
around what was given to us by John Doe.
around what was given to us by John Doe.
199
596319
4252
Nadaliśmy cały kontekst temu,
co przyniósł nam John Doe.
co przyniósł nam John Doe.
10:13
And by sharing resources,
200
601205
1585
Dzięki wspólnym wysiłkom
10:14
we were able to dig deep --
201
602814
1689
zdołaliśmy sięgnąć głęboko,
10:16
much deeper and longer than most
media organizations allow these days,
media organizations allow these days,
202
604527
4375
dużo głębiej i dalej, niż sięgnąć może
większość organizacji medialnych,
większość organizacji medialnych,
10:20
because of financial concerns.
203
608926
1743
z powodów finansowych.
10:23
Now, it was a big risk,
204
611500
1583
Tak, ryzyko było duże
10:25
and it wouldn't work for every story,
205
613107
1988
i nie w każdym przypadku by się powiodło,
10:27
but we showed with the Panama Papers
206
615119
2004
ale przy Kwitach z Panamy pokazaliśmy,
10:29
that you can write about any country
from just about anywhere,
from just about anywhere,
207
617147
2938
że o każdym kraju można pisać skądkolwiek,
10:32
and then choose your preferred
battleground to defend your work.
battleground to defend your work.
208
620109
3514
by potem wybrać dogodny teren
do obrony swojej pracy.
do obrony swojej pracy.
10:36
Try obtaining a court injunction
209
624195
1575
Spróbujcie uzyskać sądowy zakaz
10:37
that would prevent the telling
of a story in 76 different countries.
of a story in 76 different countries.
210
625794
3920
publikacji danego materiału
w 76. różnych krajach.
w 76. różnych krajach.
10:42
Try stopping the inevitable.
211
630377
1687
Spróbujcie powstrzymać nieuchronne.
10:45
Shortly after we published,
I got a three-word text from Johannes:
I got a three-word text from Johannes:
212
633353
3730
Wkrótce po publikacji dostałem
krótką wiadomość od Johannesa:
krótką wiadomość od Johannesa:
"Wintris has arrived".
10:49
"Wintris has arrived."
213
637804
2218
10:52
(Laughter)
214
640046
1398
(Śmiech)
10:53
It had arrived and so, too, perhaps
has a new era for journalism.
has a new era for journalism.
215
641468
3732
Razem z Wintrisem przyszła
być może nowa era dziennikarstwa.
być może nowa era dziennikarstwa.
10:57
Thank you.
216
645673
1156
Dziękuję.
10:58
(Applause)
217
646853
6954
(Brawa)
11:09
Bruno Giussani: Gerard, thank you.
218
657612
1660
Bruno Giussani: Gerard, dzięki.
11:11
I guess you're going to send
that applause to the 350 journalists
that applause to the 350 journalists
219
659296
3075
Chyba wyślesz te oklaski
tym 350. dziennikarzom,
tym 350. dziennikarzom,
11:14
who worked with you, right?
220
662395
1578
którzy z tobą pracowali, co?
11:15
Now, a couple of questions
I would like to ask.
I would like to ask.
221
663997
2211
Chciałbym ci zadać kilka pytań.
11:18
The first one is,
222
666232
1167
Oto pierwsze.
11:19
you'd been working
in secrecy for over a year
in secrecy for over a year
223
667423
2668
Pracowaliście w sekrecie przez ponad rok
11:22
with 350-something colleagues
from all over the world --
from all over the world --
224
670115
3626
z około 350. kolegami z całego świata.
11:25
was there ever a moment when you thought
225
673765
3331
Czy kiedykolwiek pomyślałeś,
11:29
that the leak may be leaked,
226
677120
2128
że też możecie mieć przeciek,
11:31
that the collaboration may just be broken
227
679272
2703
że ktoś może się wyłamać ze współpracy
11:33
by somebody publishing a story?
228
681999
1579
i opublikować materiał?
11:35
Or somebody not in the group
releasing some information
releasing some information
229
683602
2818
Albo że ktoś spoza grupy
wyjawi informacje,
wyjawi informacje,
11:38
that they got to know?
230
686444
1321
które jakoś zdobył?
11:40
Gerard Ryle: We had a series
of crises along the way,
of crises along the way,
231
688228
2652
Gerard Ryle: Mieliśmy serie
kryzysów w trakcie pracy,
kryzysów w trakcie pracy,
11:42
including when something major
was happening in the world,
was happening in the world,
232
690904
2731
łącznie z tym, że kiedy w świecie
działo się coś ważnego,
działo się coś ważnego,
11:45
the journalists from that country
wanted to publish right away.
wanted to publish right away.
233
693659
3023
dziennikarze z tego kraju
chcieli od razu publikować.
chcieli od razu publikować.
Musieliśmy ich uspokajać.
11:48
We had to calm them down.
234
696706
1209
11:49
Probably the biggest crisis we had
was a week before publication.
was a week before publication.
235
697939
3144
Prawdopodobnie największy kryzys
mieliśmy tydzień przed publikacją.
mieliśmy tydzień przed publikacją.
11:53
We'd sent a series of questions
to the associates of Vladimir Putin,
to the associates of Vladimir Putin,
236
701107
4011
Wysłaliśmy serię pytań
współpracownikowi Władimira Putina,
współpracownikowi Władimira Putina,
11:57
but instead of responding,
237
705142
1493
ale zamiast odpowiedzi
11:58
the Kremlin actually held
a press conference and denounced us,
a press conference and denounced us,
238
706659
2963
Kreml potępił nas na konferencji prasowej,
12:01
and denounced the whole thing
as being, I guess, a plot from the West.
as being, I guess, a plot from the West.
239
709646
3417
twierdząc, że cała afera
jest spiskiem Zachodu.
jest spiskiem Zachodu.
12:05
At that point, Putin thought
it was just about him.
it was just about him.
240
713087
3016
Wtedy Putin myślał,
że chodzi tylko o niego.
że chodzi tylko o niego.
12:08
And, of course, a lot of editors
around the world
around the world
241
716127
2504
I oczywiście wielu wydawców
na całym świecie
na całym świecie
12:10
were very nervous about this.
242
718655
1701
bardzo się tym denerwowało.
12:12
They thought the story
was going to get out.
was going to get out.
243
720380
2063
Myśleli, że cała historia się wyda.
12:14
You can imagine the amount
of time they'd spent,
of time they'd spent,
244
722467
2253
Wyobraźcie sobie, ile czasu,
12:16
the amount of resources,
money spent on this.
money spent on this.
245
724744
2159
ludzi i pieniędzy na to poświęcili.
12:18
So I had to basically spend
the last week calming everyone down,
the last week calming everyone down,
246
726927
3037
W tym ostatnim tygodniu
musiałem wszystkich uspokajać,
musiałem wszystkich uspokajać,
12:21
a bit like a general,
where you're holding your troops back:
where you're holding your troops back:
247
729988
2882
trochę jak generał
powstrzymujący oddziały:
powstrzymujący oddziały:
12:24
"Calm, remain calm."
248
732894
1300
"Zostańcie na pozycjach".
12:26
And then eventually,
of course, they all did.
of course, they all did.
249
734218
2152
Koniec końców - tak zrobili.
12:29
BG: And then a couple weeks ago or so,
250
737323
2468
BG: A kilka tygodni temu
12:31
you released a lot of the documents
as an open database
as an open database
251
739815
3969
opublikowaliście wiele dokumentów
jako otwartą bazę danych,
jako otwartą bazę danych,
12:35
for everybody to search
via keyword, essentially.
via keyword, essentially.
252
743808
2736
którą każdy może przeszukać
przy pomocy słów-kluczy.
przy pomocy słów-kluczy.
12:39
GR: We very much believe
253
747029
1165
GR: Gorąco wierzymy,
12:40
that the basic information
about the offshore world
about the offshore world
254
748218
2402
że podstawowe informacje
o zagranicznych interesach
o zagranicznych interesach
12:42
should be made public.
255
750644
1153
powinny być publiczne.
12:43
Now, we didn't publish
the underlying documents
the underlying documents
256
751821
2877
Nie opublikowaliśmy
wewnętrznych dokumentów
wewnętrznych dokumentów
12:46
of the journalists we're working with.
257
754722
1865
dziennikarzy, z którymi pracowaliśmy.
12:48
But the basic information
such as the name of a person,
such as the name of a person,
258
756611
2582
Ale podstawowe informacje,
takie jak imię osoby,
takie jak imię osoby,
12:51
what their offshore company was
and the name of that company,
and the name of that company,
259
759217
2924
zakres działalności jej firmy
i nazwa tej firmy,
i nazwa tej firmy,
12:54
is now all available online.
260
762165
1356
są teraz dostępne online.
12:55
In fact, the biggest resource
of its kind basically is out there now
of its kind basically is out there now
261
763545
3960
W zasadzie największe tego rodzaju
źródło jest już ogólnodostępne.
źródło jest już ogólnodostępne.
13:00
BG: Gerard, thank you for the work you do.
262
768374
1873
BG: Gerard, dzięki za twoją pracę.
13:02
GR: Thank you.
263
770271
1158
GR: Dziękuję.
13:03
(Applause)
264
771453
3513
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Gerard Ryle - Investigative journalistAs director of the International Consortium of Investigative Journalists, Gerard Ryle is one of the key figures behind the Panama Papers.
Why you should listen
Gerard Ryle is the director of the International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) in Washington, DC.
When journalists at the Süddeutsche Zeitung newspaper in Germany got hold of the documents from a whistleblower, their volume and complexity pushed them to turn to the ICIJ, which brought together 376 investigative journalists from more than 100 news organizations in 76 countries.
The reporters spent months collaborating in researching and checking the documents, using protected communication channels, bespoke search engines and other specialized tools built by ICIJ, and ICIJ coordinated the release of the information across the world. It was the biggest cross-border collaboration in journalism history. The Panama Papers resulted in resignations or political outcries in Britain, Iceland, Spain, Malta and Pakistan and triggered dozens of official inquires around the world.
Before joining as the ICIJ's first non-American director in September 2011, Ryle spent more than 25 years working as an investigative reporter, author and editor in Australia and in Ireland. He has more than 60 journalism awards from six countries, including honors from the George Polk Awards, Harvard University and the University of Liege. Reporters Without Borders has described his work with ICIJ as "the future of investigative journalism worldwide."
(Photo: Le Monde / Melissa Golden)
Gerard Ryle | Speaker | TED.com