ABOUT THE SPEAKER
Helen Fisher - Anthropologist, expert on love
Anthropologist Helen Fisher studies gender differences and the evolution of human emotions. She’s best known as an expert on romantic love.

Why you should listen

Fisher's several books lay bare the mysteries of our most treasured emotion: its evolution, its biochemical foundations and its vital importance to human society. Fisher describes love as a universal human drive (stronger than the sex drive; stronger than thirst or hunger; stronger perhaps than the will to live), and her many areas of inquiry shed light on timeless human mysteries like why we choose one partner over another. Her classic study, Anatomy of Love, first published in 1992, has just been re-issued in a fully updated edition, including her recent neuroimaging research on lust, romantic love and attachment as well as discussions of sexting, hooking up, friends with benefits, other contemporary trends in courtship and marriage, and a dramatic current trend she calls “slow love.”

More profile about the speaker
Helen Fisher | Speaker | TED.com
TEDSummit

Helen Fisher: Technology hasn't changed love. Here's why

Helen Fisher: Technologia nie zmieniła miłości. Oto dlaczego

Filmed:
2,072,351 views

Antropolog Helen Fisher twierdzi, że w naszym przesyconym technologią świecie, rozwinęliśmy nowe metody zalotów, ale ostały się podstawowe prawa miłości. Z pełnego energii wystąpienia z pierwszej linii frontu miłości, dowiesz się jak szybciej nawiązywane relacje wiodą do wolniejszych, bardziej intymnych związków. Warto obejrzeć całość, by posłuchać ożywionej dyskusji z ekspertem w sprawach miłosnych - Esther Perel.
- Anthropologist, expert on love
Anthropologist Helen Fisher studies gender differences and the evolution of human emotions. She’s best known as an expert on romantic love. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I was recentlyostatnio travelingpodróżny
in the HighlandsHighlands of NewNowy GuineaGwinea,
0
827
3061
Niedawno podróżowałam
po wyżynach Nowej Gwineii,
00:15
and I was talkingmówić with a man
who had threetrzy wivesżony.
1
3912
2494
gdzie spotkałam mężczyznę,
który miał trzy żony.
00:18
I askedspytał him, "How manywiele wivesżony
would you like to have?"
2
6905
3089
Zapytałam: "Ile żon chciałbyś mieć?"
00:22
And there was this long pausepauza,
3
10340
1434
Zamilkł na dłuższą chwilę...
00:23
and I thought to myselfsiebie,
4
11798
1195
i pomyślałam sobie:
00:25
"Is he going to say fivepięć?
5
13017
1551
"Odpowie: pięć?
00:26
Is he going to say 10?
6
14592
1427
"Może dziesięć?
00:28
Is he going to say 25?"
7
16043
1842
A może dwadzieścia pięć?"
00:29
And he leanedpochylił się towardsw kierunku me
8
17909
1162
Nachylił się ku mnie
00:31
and he whisperedszepnął, "NoneBrak."
9
19095
1510
i wyszeptał: "Ani jednej."
00:32
(LaughterŚmiech)
10
20629
2180
(Śmiech)
00:35
Eighty-sixOsiemdziesiąt sześć percentprocent of humanczłowiek societiesspołeczeństwa
permitzezwolenie na a man to have severalkilka wivesżony:
11
23514
4375
86% społeczności świata zezwala,
by mężczyzna posiadał kilka żon:
00:39
polygenypolygeny.
12
27913
1151
poligamia.
00:41
But in the vastogromny majoritywiększość
of these cultureskultury,
13
29088
2109
Lecz w znacznej większości tych kultur,
00:43
only about fivepięć or tendziesięć percentprocent of menmężczyźni
actuallytak właściwie do have severalkilka wivesżony.
14
31221
4298
tylko 5 do 10% mężczyzn
faktycznie ma kilka żon.
00:47
HavingPosiadanie severalkilka partnerswzmacniacz
can be a toothacheból zęba.
15
35543
2347
Posiadanie kilku partnerek
może być bolączką.
00:49
In factfakt, co-wiveswspółpracowników, żony can
fightwalka with eachkażdy other,
16
37914
3120
Żony często ze sobą walczą,
00:53
sometimesczasami they can even poisonzatruć
eachkażdy other'sinne childrendzieci.
17
41058
2937
czasami trują dzieci innych żon.
00:56
And you've got to have
a lot of cowskrowy, a lot of goatskozy,
18
44455
2651
Trzeba mieć wiele krów i kóz,
00:59
a lot of moneypieniądze, a lot of landwylądować,
19
47130
1965
dużo pieniędzy i ziemi,
01:01
in orderzamówienie to buildbudować a haremharem.
20
49119
1536
żeby zbudować harem.
01:03
We are a pair-bondingpara klejenie speciesgatunki.
21
51017
2375
Należymy do gatunku,
łączącego się w pary.
01:05
Ninety-sevenDziewięćdziesiąt siedem percentprocent of mammalsssaki
do not pairpara up to reartylny theirich youngmłody;
22
53416
3538
97% ssaków nie robi tego,
by mieć potomstwo,
01:08
humanczłowiek beingsIstoty do.
23
56978
1828
a ludzie tak.
01:10
I'm not suggestingsugestia that we're not --
24
58830
2150
Nie sugeruję,
01:13
that we're necessarilykoniecznie
sexuallyseksualnie faithfulwierny to our partnerswzmacniacz.
25
61004
3147
że zawsze jesteśmy wierni
naszym partnerom.
01:16
I've lookedspojrzał at adulterycudzołóstwo in 42 cultureskultury,
26
64175
2748
Badałam cudzołóstwo
w 42 kulturach,
01:18
I understandzrozumieć, actuallytak właściwie,
some of the geneticsgenetyka of it,
27
66947
2435
Rozumiem więc nieco jego genetyki
01:21
and some of the brainmózg circuitryzespół obwodów elektrycznych of it.
28
69406
1848
i obszary mózgu za nie odpowiedzialne.
01:23
It's very commonpospolity around the worldświat,
29
71278
1943
To bardzo powszechne zjawisko,
01:25
but we are builtwybudowany to love.
30
73245
1937
ale jestesmy stworzeni do kochania.
01:27
How is technologytechnologia changingwymiana pieniędzy love?
31
75716
3316
Jak technologia zmienia miłość?
01:31
I'm going to say almostprawie not at all.
32
79515
2472
Odważę się powiedzieć,
że prawie wcale.
01:34
I studybadanie the brainmózg.
33
82744
1354
Zajmuję się badaniem mózgu.
01:36
I and my colleagueskoledzy have put
over 100 people into a brainmózg scannerskaner --
34
84122
3730
Wraz z współpracownikami
przeskanowałam mózgi ponad 100 osób -
01:39
people who had just
fallenupadły happilySzczęśliwie in love,
35
87876
3007
ludzi, którzy właśnie
szczęśliwie się zakochali,
01:42
people who had just been rejectedodrzucony in love
36
90907
2031
innych, którzy zostali odrzuceni,
01:44
and people who are in love long-termdługoterminowy.
37
92962
1873
i tych w wieloletnich związkach.
01:46
And it is possiblemożliwy
to remainpozostawać "in love" long-termdługoterminowy.
38
94859
3187
Zakochanie się na długo
jest możliwe.
01:50
And I've long agotemu maintainedutrzymywane
39
98543
1906
Od dawna uważałam,
01:52
that we'vemamy evolvedewoluował threetrzy distinctlywyraźnie
differentróżne brainmózg systemssystemy
40
100473
3025
że rozwinęliśmy trzy różne
systemy mózgowe istotne
01:55
for matinggody and reproductionreprodukcja:
41
103522
1837
dla tworzenia par
i reprodukcji:
01:57
sexseks drivenapęd,
42
105383
1152
popęd seksualny,
01:58
feelingsuczucia of intenseintensywny romanticromantyczny love
43
106559
1936
silne uczucie miłości romantycznej
02:00
and feelingsuczucia of deepgłęboki cosmickosmiczny
attachmentZałącznik to a long-termdługoterminowy partnerpartner.
44
108519
3746
i głębokie przywiązanie
do wieloletniego partnera.
02:04
And togetherRazem, these threetrzy brainmózg systemssystemy --
45
112289
2436
Te trzy systemy mózgowe,
02:06
with manywiele other partsCzęści of the brainmózg --
46
114749
2488
wspólnie z innymi częściami mózgu,
02:09
orchestrateorkiestrować our sexualseksualny,
our romanticromantyczny and our familyrodzina liveszyje.
47
117261
5126
zarządzają naszym życiem seksualnym,
romantycznym i rodzinnym.
02:14
But they liekłamstwo way belowponiżej the cortexkora,
48
122411
2393
Leżą poniżej kory mózgowej,
02:16
way belowponiżej the limbicukładu limbicznego systemsystem
where we feel our emotionsemocje,
49
124828
4221
poniżej układu limbicznego
dzięki któremu odczuwamy emocje,
02:21
generateGenerować our emotionsemocje.
50
129073
1287
i gdzie emocja się rodzą.
02:22
They liekłamstwo in the mostwiększość primitiveprymitywny partsCzęści
of the brainmózg, linkedpołączony with energyenergia,
51
130384
4815
Znajdują się w najprymitywniejszych
częściach mózgu powiązanych z energią,
02:27
focusskupiać, cravingpragnienie, motivationmotywacja,
wantingbrakujący and drivenapęd.
52
135223
5256
skupieniem, pragnieniem, motywacją,
zachciankami i popędem.
02:32
In this casewalizka,
53
140503
1153
W tym przypadku,
02:33
the drivenapęd to winzdobyć life'sŻycia greatestnajwiększy prizenagroda:
54
141680
2531
żądzą do wygrania
największej w życiu nagrody:
02:36
a matinggody partnerpartner.
55
144235
1434
partnera do rozrodu.
02:37
They evolvedewoluował over 4.4 millionmilion yearslat agotemu
amongpośród our first ancestorsprzodkowie,
56
145693
4517
Powstały one ponad 4.4 miliona lat temu
wśród naszych pierwszych przodków,
02:42
and they're not going to changezmiana
if you swipePrzesuń palcem left or right on TinderKrzesiwo.
57
150234
4462
i nie zmienią się, jeśli pobuszujesz
na lewo lub prawo na Tinderze.
02:46
(LaughterŚmiech)
58
154720
1547
(Śmiech)
02:48
(ApplauseAplauz)
59
156291
2446
(Oklaski)
02:50
There's no questionpytanie that technologytechnologia
is changingwymiana pieniędzy the way we courtSąd:
60
158761
4615
Niewątpliwie technologia
zmienia nasze zaloty:
02:55
emailingWysyłanie wiadomości e-mail, textingSMS-y,
61
163400
1924
mejlowanie, esemesowanie,
02:57
emojisemojis to expresswyrazić your emotionsemocje,
62
165348
1975
użycie buziek, by wyrazić emocje,
02:59
sextingSexting,
63
167347
1264
wysyłanie nagich fotek,
03:00
"likingupodobań" a photographfotografia, selfiesautoportrety ...
64
168635
2436
polubienie zdjęcia, selfiki...
03:03
We're seeingwidzenie newNowy ruleszasady
and taboostabu for how to courtSąd.
65
171095
4112
Widzimy nowe reguły i tematy taboo
dotyczące podbijania serc.
03:07
But, you know --
66
175936
1987
Ale, wiecie co?
03:09
is this actuallytak właściwie
dramaticallydramatycznie changingwymiana pieniędzy love?
67
177947
3144
Czy to naprawdę diametralnie
zmienia miłość?
03:13
What about the latepóźno 1940s,
68
181730
2364
Co z latami 40-tymi XX wieku,
03:16
when the automobilesamochód becamestał się very popularpopularny
69
184118
2561
gdy samochody zyskały popularność
03:18
and we suddenlynagle had rollingwalcowanie bedroomssypialnie?
70
186703
2346
i nagle mieliśmy sypialnie na kółkach?
03:21
(LaughterŚmiech)
71
189073
1718
(Śmiech)
03:22
How about the introductionwprowadzenie
of the birthnarodziny controlkontrola pillpigułka?
72
190815
4238
A gdy powstała
tabletka antykoncepcyjna?
03:27
UnchainedUnchained from the great threatzagrożenie
of pregnancyCiąża and socialspołeczny ruinruina,
73
195491
5297
Uwolnione od zagrożenia
niechcianej ciąży i ruiny społecznej,
03:32
womenkobiety could finallywreszcie expresswyrazić
theirich primitiveprymitywny and primalpierwotny sexualityseksualność.
74
200812
4424
kobiety mogły wreszcie wyrazić
swą prymitywną i pierwotną seksualność,
03:37
Even datingrandki siteswitryny are not changingwymiana pieniędzy love.
75
205724
3017
Nawet portale randkowe
nie zmieniają miłości.
03:40
I'm ChiefSzef ScientificNaukowych AdvisorDoradca to MatchMeczu.comcom,
76
208765
2558
Jestem szefem naukowego doradztwa
dla Match.com.
03:43
I've been it for 11 yearslat.
77
211347
1680
Pracuję tam od 11 lat.
03:45
I keep tellingwymowny them
and they agreeZgodzić się with me,
78
213051
2004
Zgadzają się, gdy powtarzam,
03:47
that these are not datingrandki siteswitryny,
79
215079
1539
że to nie są strony randkowe,
03:48
they are introducingwprowadzanie siteswitryny.
80
216642
2013
to strony zapoznawcze.
03:51
When you sitsiedzieć down in a barbar,
81
219017
2263
Gdy siadasz w barze,
03:53
in a coffeeKawa housedom,
82
221304
1584
w kawiarni,
03:54
on a parkpark benchławka,
83
222912
1356
na ławce w parku,
03:56
your ancientstarożytny brainmózg snapszaskoczy into actionczynność
like a sleepingspanie catkot awakenedprzebudzony,
84
224292
5005
twój starożytny mózg ożywia się
jak rozbudzony kot,
04:01
and you smileuśmiech
85
229321
1299
i uśmiechasz się,
04:02
and laughśmiech
86
230644
1158
śmiejesz się,
04:03
and listen
87
231826
1182
słuchasz
04:05
and paradeparada the way our ancestorsprzodkowie
did 100,000 yearslat agotemu.
88
233032
4873
i paradujesz tak, jak nasi
przodkowie 100.000 lat temu.
04:10
We can give you variousróżnorodny people --
89
238424
1953
Możemy ci przedstawić różnych ludzi.
04:12
all the datingrandki siteswitryny can --
90
240401
1565
Każdy portal randkowy może.
04:13
but the only realreal algorithmalgorytm
is your ownwłasny humanczłowiek brainmózg.
91
241990
3913
Lecz jedynym algorytmem
kryje się w ludzkim mózgu.
04:17
TechnologyTechnologia is not going to changezmiana that.
92
245927
2572
Technologia tego nie zmieni.
04:21
TechnologyTechnologia is alsorównież not going to changezmiana
who you choosewybierać to love.
93
249041
4644
Technologia nie sprawi,
w kim się zakochasz.
04:25
I studybadanie the biologybiologia of personalityosobowość,
94
253709
2696
Studiuję biologię osobowości
04:28
and I've come to believe
95
256429
1212
i wierzę,
04:29
that we'vemamy evolvedewoluował fourcztery very broadszeroki
stylesstyle of thinkingmyślący and behavingzachowuje się,
96
257665
4283
że rozwinęliśmy cztery
rozległe style myślenia i działania,
04:33
linkedpołączony with the dopaminedopamina, serotoninserotonina,
97
261972
1830
połączone z dopaminą i serotoniną
04:35
testosteronetestosteronu and estrogenestrogen systemssystemy.
98
263826
2178
oraz testosteronem i estrogenem.
04:38
So I createdstworzony a questionnairekwestionariusz
directlybezpośrednio from brainmózg sciencenauka
99
266358
4153
Ułożyłam kwestionariusz
w oparciu o wiedzę o mózgu,
04:42
to measurezmierzyć the degreestopień to whichktóry
you expresswyrazić the traitscechy --
100
270535
3142
by zbadać do jakiego stopnia
wyrażane są cechy,
04:45
the constellationkonstelacji of traitscechy --
101
273701
1754
konstelacje cech,
04:47
linkedpołączony with eachkażdy
of these fourcztery brainmózg systemssystemy.
102
275479
3008
powiązane z każdym
z powyższych systemów.
04:50
I then put that questionnairekwestionariusz
on variousróżnorodny datingrandki siteswitryny
103
278829
4868
Potem udostępniłam ten kwestionariusz
na różnych portalach randkowych
04:55
in 40 countrieskraje.
104
283721
1642
w 40 krajach.
04:57
FourteenCzternaście millionmilion or more people
have now takenwzięty the questionnairekwestionariusz,
105
285969
3890
Ponad 14 milionów ludzi,
udzieliło odpowiedzi,
05:01
and I've been ablezdolny to watch
who'skto jest naturallynaturalnie drawnpociągnięty to whomkogo.
106
289883
3925
i udało mi się zaobserwować,
kto naturalnie przyciąga kogo.
05:06
And as it turnsskręca out,
107
294462
1511
Jak się okazuje,
05:07
those who were very expressiveekspresyjny
of the dopaminedopamina systemsystem
108
295997
2569
ludzie emanujący dopaminą,
05:10
tendzmierzać to be curiousciekawy, creativetwórczy,
spontaneousspontaniczny, energeticenergetyczny --
109
298590
3135
są zwykle ciekawi świata, kreatywni,
spontaniczni, energiczni.
05:13
I would imaginewyobrażać sobie there's an awfulstraszny lot
of people like that in this roompokój --
110
301749
3451
Wydaje mi się, że jest wielu takich
wśród was na tej sali.
05:17
they're drawnpociągnięty to people like themselvessami.
111
305224
1928
Oni przyciągają podobnych do siebie.
05:19
CuriousCiekaw, creativetwórczy people
need people like themselvessami.
112
307176
3383
Ciekawi świata, kreatywni ludzie
potrzebują takich jak oni sami.
05:22
People who are very expressiveekspresyjny
of the serotoninserotonina systemsystem
113
310583
2638
Zdominowani przez serotoninę,
05:25
tendzmierzać to be traditionaltradycyjny, conventionalstandardowy,
they followśledzić the ruleszasady,
114
313245
2879
raczej są tradycyjni, konwencjonalni,
przestrzegają zasad,
05:28
they respectPoszanowanie authorityautorytet,
115
316148
1878
mają poszanowanie dla autorytetu,
05:30
they tendzmierzać to be religiousreligijny -- religiosityreligijność
is in the serotoninserotonina systemsystem --
116
318050
3386
często są religijni - religijność
znajduje się w systemie serotoniny.
05:33
and traditionaltradycyjny people
go for traditionaltradycyjny people.
117
321460
3337
Tradycyjni ludzie wiążą się
z tradycjonalistami.
05:36
In that way, similaritypodobieństwa attractsprzyciąga.
118
324821
2664
W tym sensie
podobieństwa się przyciągają.
05:39
In the other two casesprzypadki, oppositesprzeciwieństwa attractpociągać.
119
327509
2222
W kolejnych dwóch,
pociągają przeciwieństwa.
05:41
People very expressiveekspresyjny
of the testosteronetestosteronu systemsystem
120
329755
2297
Ludzie sterowani testosteronem
05:44
tendzmierzać to be analyticalanalityczny,
logicallogiczny, directbezpośredni, decisivedecydujące znaczenie,
121
332076
3923
są analityczni, logiczni,
bezpośredni, zdecydowani,
05:48
and they go for theirich oppositenaprzeciwko:
122
336023
1482
i szukają przeciwieństwa:
05:49
they go for somebodyktoś who'skto jest highwysoki estrogenestrogen,
123
337529
2253
kogoś z wysokim poziomem estrogenu,
05:51
somebodyktoś who'skto jest got very good verbalwerbalny skillsumiejętności
124
339806
2242
kto świetnie przemawia
05:54
and people skillsumiejętności,
125
342072
1242
i jest komunikatywny,
05:55
who'skto jest very intuitiveintuicyjny
126
343338
1448
kto kieruje się intuicją,
05:56
and who'skto jest very nurturingpielęgnowanie
and emotionallyemocjonalnie expressiveekspresyjny.
127
344810
3313
roztacza opiekę nad innymi
i wyraża swoje emocje.
06:00
We have naturalnaturalny patternswzorce of mateMate choicewybór.
128
348519
2572
Mamy zakodowane wzorce
wyboru partnerów.
06:03
ModernNowoczesne technologytechnologia is not going
to changezmiana who we choosewybierać to love.
129
351468
5056
Współczesna technologia nie zmieni,
kogo pokochamy.
06:09
But technologytechnologia is producingprodukujący
one modernnowoczesny trendtendencja
130
357488
2553
Lecz technologia stwarza
pewien współczesny trend,
06:12
that I find particularlyszczególnie importantważny.
131
360065
1736
który wydaje mi się bardzo ciekawy.
06:14
It's associatedpowiązany with the conceptpojęcie
of paradoxparadoks of choicewybór.
132
362151
3688
Wiąże się on z paradoksem wyboru.
06:18
For millionsmiliony of yearslat,
133
366372
1454
Przez miliony lat,
06:19
we livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj in little huntingpolowanie
and gatheringzebranie groupsgrupy.
134
367850
2267
żyliśmy w małych grupach
łowiecko - zbierackich.
06:22
You didn't have the opportunityokazja to choosewybierać
135
370141
2526
Nie było możliwości wyboru
06:24
betweenpomiędzy 1,000 people on a datingrandki siteteren.
136
372691
3110
spośród tysiąca ludzi
na portalu randkowym.
06:28
In factfakt, I've been studyingstudiować this recentlyostatnio,
137
376261
2057
Ostatnio badałam to zjawisko
06:30
and I actuallytak właściwie think there's some
sortsortować of sweetSłodkie spotmiejsce in the brainmózg;
138
378342
3155
i uważam, że istnieje pewne
słodkie miejsce w naszych mózgach.
06:33
I don't know what it is, but apparentlywidocznie,
from readingczytanie a lot of the datadane,
139
381521
3951
Nie wiem, czym dokładnie jest,
ale po analizie danych,
06:37
we can embraceuścisk about fivepięć
to ninedziewięć alternativesalternatywy, and after that,
140
385496
5151
okazuje się, że możemy ogarnąć
5 do 9 alternatyw, a później,
06:42
you get into what academicsakademicy
call "cognitivepoznawczy overloadprzeciążać,"
141
390671
3220
jak nazywają to akademicy,
następuje przeciążenie poznawcze
06:45
and you don't choosewybierać any.
142
393915
1801
i wtedy nie wybierzemy niczego.
06:48
So I've come to think that duez powodu
to this cognitivepoznawczy overloadprzeciążać,
143
396175
3146
Uważam więc,
że z powodu tego przeciążenia,
06:51
we're usheringzapoczątkowując in a newNowy formformularz of courtshipzaloty
144
399345
3311
zapoczątkowujemy nową formę zalotów,
06:54
that I call "slowpowolny love."
145
402680
1945
którą nazwałam "powolną miłością".
06:57
I arrivedprzybył at this duringpodczas
my work with MatchMeczu.comcom.
146
405219
3547
Wpadłam na to podczas mojej pracy
z Match.com.
07:01
EveryKażdy yearrok for the last sixsześć yearslat,
147
409400
1681
Co roku, przez ostatnie sześć lat,
07:03
we'vemamy doneGotowe a studybadanie callednazywa
"SinglesGra pojedyncza in AmericaAmeryka."
148
411105
2693
przeprowadzaliśmy badania
nazwane "Single w Ameryce".
07:05
We don't pollAnkieta the MatchMeczu populationpopulacja,
149
413822
1808
Nie pytaliśmy ludzi z Match.com,
07:07
we pollAnkieta the AmericanAmerykański populationpopulacja.
150
415654
1960
pytaliśmy ludność Ameryki.
07:09
We use 5,000-plus-plus people,
151
417638
2969
Zbieraliśmy dane
od ponad pięciu tysięcy ludzi,
07:12
a representativeprzedstawiciel samplepróba of AmericansAmerykanie
basedna podstawie on the US censusspis ludności.
152
420631
3897
próbkę reprezentacyjną Amerykanów
opartą na spisie ludności USA.
07:16
We'veMamy got datadane now on over 30,000 people,
153
424552
2892
Dysponujemy danymi ponad 30.000 ludzi,
07:19
and everykażdy singlepojedynczy yearrok,
154
427468
2467
i każdego roku,
07:21
I see some of the samepodobnie patternswzorce.
155
429959
2526
widzę pewne powtarzające się trendy.
07:24
EveryKażdy singlepojedynczy yearrok when I askzapytać the questionpytanie,
156
432509
2779
Każdego roku, gdy zadaję to pytanie,
07:27
over 50 percentprocent of people
have had a one-nightjedną noc standstoisko --
157
435312
2763
ponad 50% ludzi
miało przygodę na jedną noc.
07:30
not necessarilykoniecznie last yearrok,
but in theirich liveszyje --
158
438099
2667
Niekoniecznie w poprzednim roku,
ale w ciągu życia.
07:32
50 percentprocent have had
a friendsprzyjaciele with benefitskorzyści
159
440790
2273
50% miało przyjaciół dla seksu
07:35
duringpodczas the coursekurs of theirich liveszyje,
160
443087
1607
podczas swojego życia
07:36
and over 50 percentprocent have livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj
with a personosoba long-termdługoterminowy
161
444718
3568
i ponad 50% mieszkało
z partnerem wieloletnim
07:40
before marryingżenić się.
162
448310
1436
przed ślubem.
07:41
AmericansAmerykanie think that this is recklessnieprzemyślane.
163
449770
2202
Amerykanie uważają, że to lekkomyślne.
07:43
I have doubtedzwątpiłem that for a long time;
164
451996
2919
Nie zgadzam się z tym od dawna.
07:46
the patternswzorce are too strongsilny.
165
454939
1892
Stereotypy są zbyt mocne.
07:48
There's got to be some
DarwinianDarwinowskiej explanationwyjaśnienie --
166
456855
2728
Musi być jakieś darwinowskie wyjaśnienie.
07:51
Not that manywiele people are crazyzwariowany.
167
459607
2326
Nie aż tyle mamy szaleńców.
07:53
And I stumbledpotknął się, then, on a statisticStatystyczny
that really cameoprawa ołowiana witrażu home to me.
168
461957
3888
Wówczas natknęłam się na statystykę,
która mnie poruszyła.
07:58
It was a very interestingciekawy academicakademicki articleartykuł
169
466267
2599
Był to bardzo interesujący,
artykuł akademicki,
08:00
in whichktóry I founduznany that 67 percentprocent
of singlesGra pojedyncza in AmericaAmeryka todaydzisiaj
170
468890
5013
z którego wynikało,
że 67% dzisiejszych singli w Ameryce,
08:05
who are livingżycie long-termdługoterminowy with somebodyktoś,
171
473927
2414
którzy mieszkają z kimś długoterminowo
08:08
have not yetjeszcze marriedżonaty because
they are terrifiedprzerażony of divorcerozwód.
172
476365
4087
nie pobierają się
z obawy przed rozwodem.
08:12
They're terrifiedprzerażony of the socialspołeczny,
173
480476
1856
Są przerażeni społecznymi,
08:14
legalprawny, emotionalemocjonalny,
174
482356
1533
legalnymi, emocjonalnymi,
08:15
economicgospodarczy consequenceskonsekwencje of divorcerozwód.
175
483913
2869
ekonomicznymi konsekwencjami rozwodu.
08:18
So I cameoprawa ołowiana witrażu to realizerealizować that I don't think
this is recklessnesslekkomyślność;
176
486806
3758
Uświadomiłam sobie,
że to nie lekkomyślność.
08:22
I think it's cautionnależy zachować ostrożność.
177
490588
1676
Myślę, że to ostrożność.
08:24
Today'sDzisiejsze singlesGra pojedyncza want to know
everykażdy singlepojedynczy thing about a partnerpartner
178
492791
5022
Dzisiejsi single chcą wszystko wiedzieć
o swoim partnerze,
08:29
before they wedśr..
179
497837
1629
zanim wstąpią w zwiazek małżeński.
08:31
You learnuczyć się a lot betweenpomiędzy the sheetspościel,
180
499490
1929
Wiele się można nauczyć w łóżku,
08:33
not only about how somebodyktoś makesczyni love,
181
501443
2512
nie tylko jak ktoś się kocha,
08:35
but whetherczy they're kinduprzejmy,
182
503979
1370
ale czy jest uprzejmy,
08:37
whetherczy they can listen
183
505373
1342
czy potrafi słuchać,
08:38
and at my agewiek,
184
506739
1172
a w moim wieku,
08:39
whetherczy they'veoni got a sensesens of humorhumor.
185
507935
1778
czy ma poczucie humoru.
08:41
(LaughterŚmiech)
186
509737
1403
(Śmiech)
08:43
And in an agewiek where we have
too manywiele choiceswybory,
187
511164
3454
I w każdym wieku,
gdy mamy za duży wybór,
08:47
we have very little fearstrach
of pregnancyCiąża and diseasechoroba
188
515075
3262
gdy nie boimi się ciąży i choroby,
08:50
and we'vemamy got no feelinguczucie of shamewstyd
for sexseks before marriagemałżeństwo,
189
518361
3708
i nie wstydzimy się
seksu przedmałżeńskiego,
08:54
I think people are takingnabierający
theirich time to love.
190
522093
3698
to ludzie nie spieszą się kochać.
08:58
And actuallytak właściwie, what's happeningwydarzenie is,
191
526408
1651
Więc to co się dzieje,
09:00
what we're seeingwidzenie is a realreal expansionekspansja
of the precommitmentprecommitment stageetap
192
528083
3861
czego jesteśmy świadkami,
to poszerzenie stadium przed-zaangażowania
09:03
before you tiewiązanie the knotwęzeł.
193
531968
1736
zanim zwiążemy węzeł małżeński.
09:06
Where marriagemałżeństwo used to be
the beginningpoczątek of a relationshipzwiązek,
194
534034
2726
Dawniej małżeństwo
było początkiem związku,
09:08
now it's the finaleFinał.
195
536784
1669
teraz jest ostatnią jego fazą.
09:11
But the humanczłowiek brainmózg --
196
539413
1740
Ale ludzki mózg ...
09:13
(LaughterŚmiech)
197
541177
2009
(Śmiech)
09:15
The humanczłowiek brainmózg always triumphstriumfuje,
198
543210
1814
Ludzki mózg zawsze triumfuje.
09:17
and indeedw rzeczy samej, in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa todaydzisiaj,
199
545048
1895
Obecnie w USA
09:18
86 percentprocent of AmericansAmerykanie
will marryżenić się by agewiek 49.
200
546967
3498
86% Amerykanów zdecyduje się na ślub
zanim dobiją do 49 lat.
09:22
And even in cultureskultury around the worldświat
where they're not marryingżenić się as oftenczęsto,
201
550489
3546
Nawet w innych kulturach świata,
gdzie małżeństwo nie jest tak częste,
09:26
they are settlingrozliczenia down eventuallyostatecznie
with a long-termdługoterminowy partnerpartner.
202
554059
3275
ludzie pozostają w końcu
z długoterminowymi partnerami.
09:29
So it beganrozpoczął się to occurpojawić się to me:
203
557358
1835
Zaczęło być dla mnie jasne,
09:31
duringpodczas this long extensionrozbudowa
of the precommitmentprecommitment stageetap,
204
559217
4567
że podczas tej przedłużonej
fazy wstępnej
09:35
if you can get ridpozbyć się of badzły
relationshipsrelacje before you marryżenić się,
205
563808
3173
można pozbyć się złych związków
zanim nastąpi małżeństwo,
09:39
maybe we're going to see
more happyszczęśliwy marriagesmałżeństwa.
206
567005
2447
i wtedy może będziemy mieć
więcej szczęśliwych małżeństw.
09:41
So I did a studybadanie of 1,100
marriedżonaty people in AmericaAmeryka --
207
569838
4875
Przeprowadziłam badania
nad 1.100 żonatych Amerykanów.
09:46
not on MatchMeczu.comcom, of coursekurs --
208
574737
1727
Oczywiście, nie na Match.com.
09:48
and I askedspytał them a lot of questionspytania.
209
576488
2116
Zadałam im wiele pytań.
09:50
But one of the questionspytania was,
210
578628
1507
Jedno z nich brzmiało:
09:52
"Would you re-marryponownego zawarcia małżeństwa the personosoba
you're currentlyobecnie marriedżonaty to?"
211
580159
4572
"Czy poślubiłbyś jeszcze raz
swojego współmałżonka?"
09:56
And 81 percentprocent said, "Yes."
212
584755
2865
81% odpowiedziało: "Tak".
10:00
In factfakt, the greatestnajwiększy changezmiana
in modernnowoczesny romanceromans and familyrodzina life
213
588613
6479
Największą zmianą w dzisiejszym
życiu romantycznym i rodzinnym,
10:07
is not technologytechnologia.
214
595116
1400
nie jest technologia.
10:09
It's not even slowpowolny love.
215
597070
1494
Nie jest to nawet wolna miłość.
10:11
It's actuallytak właściwie womenkobiety
pilingpiling into the jobpraca marketrynek
216
599047
2951
To kobiety pracujące
10:14
in cultureskultury around the worldświat.
217
602022
1423
z różnych kultur świata.
10:15
For millionsmiliony of yearslat,
218
603767
1229
Przez miliony lat,
10:17
our ancestorsprzodkowie livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj
in little huntingpolowanie and gatheringzebranie groupsgrupy.
219
605020
2970
nasi przodkowie żyli
w małych grupach zbierackich i łowieckich.
10:20
WomenKobiety commuteddojeżdżać to work
to gatherzbierać theirich fruitsowoce and vegetableswarzywa.
220
608014
2905
Kobiety wychodziły do pracy,
by zebrać owoce i warzywa.
10:22
They cameoprawa ołowiana witrażu home with 60 to 80
percentprocent of the eveningwieczór mealposiłek.
221
610943
3510
Wracały do domu z 60-80%
jedzenia na kolację.
10:26
The double-incomePokój Dwuosobowy dochody familyrodzina was the rulereguła.
222
614477
2693
Podwójny dochód był zasadą.
10:29
And womenkobiety were regardeduważany
as just as economicallyekonomicznie, sociallyspołecznie
223
617194
3941
Kobiety były wówczas uważane
za tak samo ekonomicznie, społecznie,
10:33
and sexuallyseksualnie powerfulpotężny as menmężczyźni.
224
621159
3115
i seksualnie potężne jak mężczyźni.
10:36
Then the environmentśrodowisko changedzmienione
some 10,000 yearslat agotemu,
225
624298
3102
Później środowisko się zmieniło
około 10.000 lat temu
10:39
we beganrozpoczął się to settlerozliczenia down on the farmgospodarstwo rolne
226
627424
2229
i zaczęliśmy się osiedlać na farmach.
10:41
and bothobie menmężczyźni and womenkobiety
becamestał się obligedzobowiązany, really,
227
629677
3191
Mężczyźni, jak i kobiety,
byli zmuszani
10:44
to marryżenić się the right personosoba,
228
632892
1572
do ożenku z odpowiednią osobą,
10:46
from the right backgroundtło,
229
634488
1430
z odpowiednią przeszłością,
10:47
from the right religionreligia
230
635942
1303
z odpowiedniej religii,
10:49
and from the right kinkin
and socialspołeczny and politicalpolityczny connectionsznajomości.
231
637269
3538
z odpowiedniego rodu,
sfer socjalnych i politycznych.
10:52
Men'sDla mężczyzn jobsOferty pracy becamestał się more importantważny:
232
640831
1594
Praca mężczyzn była ważniejsza:
10:54
they had to moveruszaj się the rocksskały,
fellspadł the treesdrzewa, plowpług the landwylądować.
233
642449
2737
musieli przenosić kamienie,
rąbać drzewa, uprawiać ziemię.
10:57
They broughtprzyniósł the produceprodukować
to locallokalny marketsrynki, and cameoprawa ołowiana witrażu home
234
645210
2924
Przynosili płody rolne na targ
i wracali do domu
11:00
with the equivalentrównowartość of moneypieniądze.
235
648158
1514
z ekwiwalentem pieniężnym.
11:01
AlongWzdłuż with this,
236
649696
1546
Oprócz tego,
11:03
we see a risewzrost of a hostgospodarz of beliefswierzenia:
237
651266
2977
widzimy wzrost znaczenia
11:06
the beliefwiara of virginitydziewictwo at marriagemałżeństwo,
238
654267
2182
dziewictwa przed małżeństwem,
11:08
arrangedułożone marriagesmałżeństwa --
strictlyrygorystycznie arrangedułożone marriagesmałżeństwa --
239
656473
2943
zaaranżowanych małżeństw,
ściśle zaaranżowanych.
11:11
the beliefwiara that the man
is the headgłowa of the householdgospodarstwo domowe,
240
659440
2527
Istniała wiara, że to mężczyzna
jest głową rodziny,
11:13
that the wife'sżony placemiejsce is in the home
241
661991
2239
że miejsce żony jest w domu
11:16
and mostwiększość importantważny,
242
664254
1153
i co najważniejsze,
11:17
honorhonor thytwego husbandmąż,
and 'til'til deathśmierć do us partczęść.
243
665431
3131
że ma czcić swego męża
aż do śmierci.
11:20
These are goneodszedł.
244
668586
1722
To wszystko minęło.
11:22
They are going, and in manywiele placesmiejsca,
245
670332
2549
To zanika, i w wielu miejscach
11:24
they are goneodszedł.
246
672905
1388
to już przeszłość.
11:26
We are right now in a marriagemałżeństwo revolutionrewolucja.
247
674317
3423
Żyjemy w czasie rewolucji małżeńskiej.
11:29
We are sheddinglinienie 10,000 yearslat
of our farmingrolnictwo traditiontradycja
248
677764
4715
Otrzepujemy się z 10.000 lat
rolniczej tradycji
11:34
and movingw ruchu forwardNaprzód towardsw kierunku egalitarianegalitarne
relationshipsrelacje betweenpomiędzy the sexespłci --
249
682503
5626
i idziemy w stronę egalitarnego
związku pomiędzy kobietą a mężczyzna,
11:40
something I regardwzgląd as highlywysoko compatiblezgodny
with the ancientstarożytny humanczłowiek spiritduch.
250
688153
4815
co uważam za zgodne
ze starożytnym ludzkim duchem.
11:45
I'm not a PollyannaPollyanna;
251
693562
1702
Nie jestem Pollyanną.
11:47
there's a great dealsprawa to crypłakać about.
252
695288
1761
Na wiele rzeczy można narzekać.
11:49
I've studiedbadane divorcerozwód in 80 cultureskultury,
253
697073
1746
Badałam rozwody w 80 kulturach,
11:50
I've studiedbadane, as I say,
adulterycudzołóstwo in manywiele --
254
698843
2136
w wielu badałam cudzołóstwo
11:53
there's a wholecały pilestos of problemsproblemy.
255
701003
1816
i jest cała masa problemów.
11:54
As WilliamWilliam ButlerButler YeatsYeats,
the poetpoeta, oncepewnego razu said,
256
702843
3192
Jak kiedyś powiedział
poeta William Butler Yeats:
11:58
"Love is the crookedkrzywy thing."
257
706059
2465
"Miłość to pokręcona rzecz".
12:01
I would addDodaj, "NobodyNikt nie getsdostaje out aliveżywy."
258
709131
2790
Dodałabym: "Nikt nie uchodzi żywy".
12:03
(LaughterŚmiech)
259
711945
1095
(Śmiech)
12:05
We all have problemsproblemy.
260
713064
1467
Wszyscy mamy problemy.
12:06
But in factfakt, I think the poetpoeta
RandallRandall JarrellJarrell really sumssumy it up bestNajlepiej.
261
714925
3604
Myślę, że poeta Randall Jarrell
podsumował to najlepiej.
12:10
He said, "The darkciemny, uneasyniełatwe worldświat
of familyrodzina life --
262
718553
4999
Stwierdził: "Ciemny, niełatwy świat
życia w rodzinie,
12:15
where the greatestnajwiększy can failzawieść,
and the humblestnajskromniejszy succeedosiągnąć sukces."
263
723576
4518
gdzie najlepszy upada
i najskromniejszy osiąga sukces."
12:20
But I will leavepozostawiać you with this:
264
728779
1887
Pozostawię was z tym;
12:22
love and attachmentZałącznik will prevailprzeważają,
265
730690
2728
miłość i przywiązanie pozostaną,
12:25
technologytechnologia cannotnie może changezmiana it.
266
733442
2533
i technologia tego nie zmieni.
12:27
And I will concludewyciągnąć wniosek by sayingpowiedzenie
267
735999
1838
Podsumuję mówiąc,
12:29
any understandingzrozumienie of humanczłowiek relationshipsrelacje
mustmusi take into accountkonto
268
737861
5246
że wszelkie pojmowanie ludzkich relacji
musi brać pod uwagę
12:35
one the mostwiększość powerfulpotężny determinantsdeterminanty
of humanczłowiek behaviorzachowanie:
269
743131
4225
jeden z najważniejszych wyznaczników
ludzkiego zachowania:
12:39
the unquenchablenienasycony,
270
747380
1218
nieugaszoną,
12:41
adaptabledający się przystosować
271
749217
1165
zdolną do adaptacji
12:42
and primordialpierwotny humanczłowiek drivenapęd to love.
272
750789
3006
i pierwotną pogoń za miłością.
12:45
Thank you.
273
753819
1152
Dziękuję.
12:46
(ApplauseAplauz)
274
754995
3022
(Oklaski)
12:51
KellyKelly StoetzelStoetzel: Thank you
so much for that, HelenHelen.
275
759915
2381
Kelly Stoetzel: Bardzo dziękujemy, Helen.
12:54
As you know, there's anotherinne
speakergłośnik here with us
276
762320
2309
Jak wiesz, mamy drugiego gościa z nami,
12:56
that worksPrace in your samepodobnie fieldpole.
277
764653
1550
z twojej dziedziny nauki,
12:58
She comespochodzi at it
from a differentróżne perspectiveperspektywiczny.
278
766227
2431
który patrzy na to z innej perspektywy.
13:00
EstherEsther PerelPerel is a psychotherapistpsychoterapeuta
who worksPrace with couplespary.
279
768682
4637
Esther Perel jest psychoterapeutką
i współpracuje z parami.
13:05
You studybadanie datadane,
280
773749
1293
Ty studiujesz dane,
13:07
EstherEsther studiesstudia the storieshistorie
the couplespary tell her
281
775066
2500
Esther studiuje historie
opowiadane przez pary,
13:09
when they come to her for help.
282
777590
2028
które przychodzą do niej po pomoc.
13:11
Let's have her joinprzyłączyć się us on the stageetap.
283
779642
1724
Niech dołączy do nas na scenie.
13:13
EstherEsther?
284
781390
1151
Esther?
13:14
(ApplauseAplauz)
285
782565
3131
(Oklaski)
13:22
So EstherEsther,
286
790249
1246
A zatem, Esther,
13:23
when you were watchingoglądanie Helen'sHelen's talk,
287
791519
2272
gdy oglądałaś wykład Helen,
13:25
was there any partczęść of it
288
793815
1206
czy miałaś wrażenie,
13:27
that resonatedrezonował with you
throughprzez the lensobiektyw of your ownwłasny work
289
795045
2767
że coś rezonuje z twoją pracą.
13:29
that you'dty byś like to commentkomentarz on?
290
797836
1585
Czy nie zechciałabyś skomentować?
13:32
EstherEsther PerelPerel: It's interestingciekawy,
because on the one handdłoń,
291
800062
3579
Esther Perel: To interesujące,
bo z jednej strony,
13:35
the need for love
is ubiquitouswszechobecny and universaluniwersalny.
292
803665
3829
potrzeba miłości
jest uniwersalna i nieodzowna.
13:39
But the way we love --
293
807965
1964
Jednak sposób, w który kochamy,
13:41
the meaningznaczenie we make out of it --
294
809953
1530
znaczenie, które temu nadajemy,
13:43
the ruleszasady that governrządzić
our relationshipsrelacje, I think,
295
811507
2325
zasady, które rządzą naszymi związkami,
13:45
are changingwymiana pieniędzy fundamentallyzasadniczo.
296
813856
2027
według mnie fundamentalnie się zmieniają.
13:47
We come from a modelModel that, untilaż do now,
297
815907
2900
Znamy model, który aż do teraz,
13:50
was primarilyprzede wszystkim regulatedregulowanym
around dutyobowiązek and obligationobowiązek,
298
818831
3463
oscylował wokół obowiązków i przymusów,
13:54
the needswymagania of the collectivekolektyw and loyaltylojalność.
299
822318
2397
wokół potrzeb wspólnych i wierności.
13:56
And we have shiftedprzesunięty it
300
824739
1180
I zmieniliśmy to
13:57
to a modelModel of freewolny choicewybór
and individualindywidualny rightsprawa,
301
825943
4330
na model wolnej woli
i indywidualnych przywilejów,
14:02
and self-fulfillmentsamorealizacji and happinessszczęście.
302
830297
3076
spełniania się i szczęścia.
14:05
And so, that was
the first thing I thought,
303
833397
2320
Pierwsza rzecz,
która przyszła mi na myśl to,
14:07
that the need doesn't changezmiana,
304
835741
1768
że nie zmienia się potrzeba,
14:09
but the contextkontekst and the way
we regulateregulują these relationshipsrelacje
305
837533
3808
ale kontekst i sposób
regulacji związków
14:13
changeszmiany a lot.
306
841365
1278
bardzo zmienia się.
14:14
On the paradoxparadoks of choicewybór --
307
842667
1840
W kwestii paradoksu wyboru:
14:18
you know, on the one handdłoń
we relishsmaczek the noveltynowość
308
846682
2327
po jednej stronie
smakujemy nowości
14:21
and the playfulnesszabawy, I think,
309
849033
1592
i zabawę, by jak sądzę,
14:22
to be ablezdolny to have so manywiele optionsopcje.
310
850649
2711
mieć wiele opcji.
14:25
And at the samepodobnie time,
311
853384
1361
Lecz jednocześnie,
14:26
as you talk about this cognitivepoznawczy overloadprzeciążać,
312
854769
2414
gdy mówimy o przeciążeniu poznawczym,
14:29
I see manywiele, manywiele people who ...
313
857207
3448
widzę tak wielu ludzi,
14:34
who dreadstrach the uncertaintyniepewność and self-doubtzwątpienia
314
862391
4106
którzy nie mogą ścierpieć
niepewności i wątpliwości
14:38
that comespochodzi with this massaMassa of choicewybór,
315
866521
2549
związanych z ciężarem wyborów,
14:41
creatingtworzenie a casewalizka of "FOMOFOMO"
316
869094
2259
co kreuje "FOMO"
14:43
and then leadingprowadzący us --
317
871377
1642
i prowadzi nas
14:45
FOMOFOMO, fearstrach of missedbrakowało opportunityokazja,
or fearstrach of missingbrakujący out --
318
873043
3315
- FOMO, strach straconych możliwości -
14:48
it's like, "How do I know
I have founduznany 'the' one'jeden ' --
319
876382
2958
do pytania: "Skąd mam wiedzieć,
czy to ta jedyna,
14:51
the right one?"
320
879364
1172
odpowiednia osoba?"
14:52
So we'vemamy createdstworzony what I call
this thing of "stablestabilny ambiguityDwuznaczność."
321
880560
3683
Zatem stworzyliśmy coś,
co nazywam "stabilną niejasnością".
14:56
StableStajnia ambiguityDwuznaczność is when
you are too afraidprzestraszony to be alonesam
322
884600
3705
Występuje ona, gdy boisz się samotności,
15:00
but alsorównież not really willingskłonny
to engageangażować in intimacy-buildingintymność budynek.
323
888329
4035
ale nie chcesz budować intymnych relacji.
15:04
It's a setzestaw of tacticstaktyka that kinduprzejmy of prolongprzedłużyć
the uncertaintyniepewność of a relationshipzwiązek
324
892388
5294
To zbiór taktyk
przedłużających niepewność związków,
15:09
but alsorównież the uncertaintyniepewność of the breakuprozstanie.
325
897706
2607
ale także niepewność ich zrywania.
15:12
So, here on the internetInternet
you have threetrzy majorpoważny oneste.
326
900337
2982
W internecie mamy trzy główne taktyki.
15:15
One is icinglukier and simmeringSimmering,
327
903343
2321
Jedna to chłodzenie i podgrzewanie,
15:17
whichktóry are great stallingGaśnięcie silnika tacticstaktyka
328
905688
2875
które są świetne do gry na zwłokę,
15:20
that offeroferta a kinduprzejmy of holdingtrzymać patternwzór
329
908587
2477
bowiem umożliwiają model,
15:23
that emphasizespodkreśla the undefinedNiezdefiniowany
natureNatura of a relationshipzwiązek
330
911088
3794
kładący nacisk
na niezdefiniowaną naturę związku.
15:26
but at the samepodobnie time givesdaje you
enoughdość of a comfortingpocieszając consistencykonsystencja
331
914906
4107
Jednocześnie zapewnia to
wystarczająco kojącą stałość
15:31
and enoughdość freedomwolność
of the undefinedNiezdefiniowany boundariesGranic.
332
919037
2757
i obszar wolności
niezdefiniowanych granic.
15:33
(LaughterŚmiech)
333
921818
1826
(Śmiech)
15:36
Yeah?
334
924070
1170
O, tak?
15:37
And then comespochodzi ghostingzjawy.
335
925264
1548
Istnieje też zabawa w ducha.
15:38
And ghostingzjawy is, basicallygruntownie,
336
926836
1972
W myśl jej zasad
15:40
you disappearznikać from this massaMassa
of textsteksty on the spotmiejsce,
337
928832
4520
znikasz nagle z smsowania,
15:45
and you don't have to dealsprawa with
the painból that you inflictzadać on anotherinne,
338
933376
3785
i nie musisz martwić się
o ból zadany drugiej osobie,
15:49
because you're makingzrobienie it
invisibleniewidzialny even to yourselfsiebie.
339
937185
2598
bo staje się on niewidzialny,
nawet dla ciebie.
15:51
(LaughterŚmiech)
340
939807
1187
(Śmiech)
15:53
Yeah?
341
941018
1158
Prawda?
15:54
So I was thinkingmyślący -- these wordssłowa cameoprawa ołowiana witrażu up
for me as I was listeningsłuchający to you,
342
942200
4737
Pomyślałam też, słuchając twojego wykładu,
15:58
like how a vocabularysłownictwo
alsorównież createstworzy a realityrzeczywistość,
343
946961
5163
w jaki sposób słowa kreują rzeczywistość,
16:04
and at the samepodobnie time,
344
952148
1555
i jednocześnie
16:05
that's my questionpytanie to you:
345
953727
1684
mam pytanie do ciebie:
16:07
Do you think when the contextkontekst changeszmiany,
346
955435
2940
Czy sądzisz,
że przy zmieniającym się kontekście
16:10
it still meansznaczy that the natureNatura
of love remainsszczątki the samepodobnie?
347
958399
3640
natura miłości pozostaje niezmieniona?
16:14
You studybadanie the brainmózg and I studybadanie
people'sludzie relationshipsrelacje and storieshistorie,
348
962063
4098
Badasz mózg,
a ja związki ludzi i ich historie,
16:18
so I think it's everything you say, plusplus.
349
966185
3986
więc uważam, że jest w tym coś więcej
niż opisałaś.
16:22
But I don't always know the degreestopień
to whichktóry a changingwymiana pieniędzy contextkontekst ...
350
970691
3902
Nie zawsze wiem,
do jakiego stopnia zmienia się kontekst
16:27
Does it at some pointpunkt beginzaczynać to changezmiana --
351
975451
2530
i czy zaczyna się to w pewnym punkcie.
16:30
If the meaningznaczenie changeszmiany,
does it changezmiana the need,
352
978005
2613
Jeśli zmienia się znaczenie,
to czy zmienia się potrzeba,
16:32
or is the need clearjasny
of the entireCały contextkontekst?
353
980642
2463
czy też potrzeba
nie ma nic wspólnego z kontekstem?
16:35
HFHF: WowWow! Well --
354
983797
1420
HF: Wow! Dobrze.
16:37
(LaughterŚmiech)
355
985241
2431
(Śmiech)
16:39
(ApplauseAplauz)
356
987696
3175
(Oklaski)
16:42
Well, I've got threetrzy pointszwrotnica here, right?
357
990895
2968
Mam trzy punkty do rozważenia?
16:46
First of all, to your first one:
358
994736
1826
Odpowiedź pierwsze pytanie:
16:48
there's no questionpytanie that we'vemamy changedzmienione,
that we now want a personosoba to love,
359
996586
3593
bez wątpienia zmieniliśmy się
i teraz wiemy kogo chcemy kochać.
16:52
and for thousandstysiące of yearslat,
we had to marryżenić się the right personosoba
360
1000203
2845
Przez tysiące lat pobieraliśmy się
z odpowiednimi osobami,
16:55
from the right backgroundtło
and right connectionpołączenie.
361
1003072
2271
z odpowiednich sfer
i powiązań krwi.
16:57
And in factfakt, in my studiesstudia
of 5,000 people everykażdy yearrok,
362
1005367
3351
Tak naprawdę, podczas badając
co roku 5000 ludzi,
17:00
I askzapytać them, "What are you looking for?"
363
1008742
2126
pytam: "Czego szukasz?"
17:02
And everykażdy singlepojedynczy yearrok,
over 97 percentprocent say --
364
1010892
2758
I co roku ponad 97% odpowiada...
17:05
EPEP: The listlista growsrośnie --
365
1013674
1210
EP: Lista się wydłuża...
17:06
HFHF: Well, no.
366
1014908
1160
HF: Właśnie, że nie.
17:08
The basicpodstawowy thing is
over 97 percentprocent of people
367
1016092
3323
Podstawą jest fakt, że 97% ludzi
17:11
want somebodyktoś that respectswyrazy szacunku them,
368
1019439
2091
oczekuje szacunku od partnera,
17:13
somebodyktoś they can trustzaufanie and confidezwierzyć in,
369
1021554
2288
kogoś godnego zaufania
i dyskretnego,
17:15
somebodyktoś who makesczyni them laughśmiech,
370
1023866
1656
kogoś zabawnego,
17:17
somebodyktoś who makesczyni enoughdość time for them
371
1025546
1882
kto poświęci im czas
17:19
and somebodyktoś who they find
physicallyfizycznie attractiveatrakcyjny.
372
1027452
3997
i kto im się podoba.
17:23
That never changeszmiany.
373
1031473
1283
To rzeczy niezmienne.
17:24
And there's certainlyna pewno -- you know,
there's two partsCzęści --
374
1032780
3178
Jak wiesz, są dwie części...
17:27
EPEP: But you know how I call that?
375
1035982
1580
EP: Wiesz jak to nazywam?
17:29
That's not what people used to say --
376
1037586
2250
To nie to, co dawniej ludzie odpowiadali...
17:31
HFHF: That's exactlydokładnie right.
377
1039860
1230
HF: Dokładnie.
17:33
EPEP: They said they wanted somebodyktoś
with whomkogo they have companionshipTowarzystwo,
378
1041114
3299
EP: Mówili, że chcą kogoś do towarzystwa,
17:36
economicgospodarczy supportwsparcie, childrendzieci.
379
1044437
1291
finansowej ostoi, dzieci.
17:37
We wentposzedł from a productionprodukcja economygospodarka
to a serviceusługa economygospodarka.
380
1045752
2586
Przeszliśmy od produkcji do usług.
17:40
(LaughterŚmiech)
381
1048362
1009
(Śmiech)
17:41
We did it in the largerwiększy culturekultura,
and we're doing it in marriagemałżeństwo.
382
1049395
2981
Zarówno w pojęciu szerszej kultury,
jak i w małżeństwie.
17:44
HFHF: Right, no questionpytanie about it.
383
1052400
1548
HF: Tak, niewątpliwie.
17:45
But it's interestingciekawy, the millennialsmilenium
actuallytak właściwie want to be very good parentsrodzice,
384
1053972
3910
Ciekawostką jest, że Generacja Y
chce być dobrymi rodzicami,
17:49
whereasnatomiast the generationgeneracja abovepowyżej them
wants to have a very fine marriagemałżeństwo
385
1057906
4120
a następne pokolenie
chce udanego małżeństwa,
17:54
but is not as focusedskupiony
on beingistota a good parentrodzic.
386
1062050
2222
bez skupienia na rodzicielstwie.
17:56
You see all of these nuancesniuanse.
387
1064296
2083
Widać tu wiele niuansów.
17:58
There's two basicpodstawowy partsCzęści of personalityosobowość:
388
1066403
2556
Są dwa aspekty osobowości:
18:00
there's your culturekultura -- everything you
grewrósł up to do and believe and say --
389
1068983
3575
kultura - wszystko w czym dorastałaś
i w co wierzysz
18:04
and there's your temperamenttemperament.
390
1072582
1399
oraz twój temperament.
18:06
BasicallyW zasadzie, what I've been talkingmówić
about is your temperamenttemperament.
391
1074005
2827
Ja mówiłam głównie o temperamencie,
18:08
And that temperamenttemperament is certainlyna pewno
going to changezmiana with changingwymiana pieniędzy timesczasy
392
1076856
3318
który na pewno zmieni się
ze zmieniającymi się czasami
18:12
and changingwymiana pieniędzy beliefswierzenia.
393
1080198
1301
i przekonaniami.
18:13
And in termswarunki of the paradoxparadoks of choicewybór,
394
1081891
3147
W kwestii paradoksu wyboru,
18:17
there's no questionpytanie about it
that this is a picklemarynata.
395
1085062
2407
to niewątpliwie
ciężki orzech do zgryzienia.
18:19
There were millionsmiliony of yearslat
where you founduznany that sweetSłodkie boychłopak
396
1087493
2864
Przez miliony lat znajdywałaś
słodkiego chłoptasia
18:22
at the other sidebok of the waterwoda holeotwór,
397
1090381
1725
po drugiej stronie jeziora
18:24
and you wentposzedł for it.
398
1092130
1151
i szłaś na całość.
18:25
EPEP: Yes, but you --
399
1093305
1151
EP: Tak, ale ty...
18:26
HFHF: I do want to say one more thing.
400
1094480
1747
HF: Chcę dodać jeszcze jedno.
18:28
The bottomDolny linelinia is, in huntingpolowanie
and gatheringzebranie societiesspołeczeństwa,
401
1096251
2617
W społeczeństwach łowieckich-zbierackich,
18:30
they tendedraczej to have two or threetrzy partnerswzmacniacz
duringpodczas the coursekurs of theirich liveszyje.
402
1098892
3598
ludzie mieli dwóch lub trzech partnerów
w ciągu życia.
18:34
They weren'tnie były squareplac!
403
1102514
1158
Nie byli w porządku!
18:35
And I'm not suggestingsugestia that we do,
404
1103696
1656
I nie sugeruję, że my to robimy,
18:37
but the bottomDolny linelinia is,
we'vemamy always had alternativesalternatywy.
405
1105376
3976
ale rzecz w tym,
że zawsze mieliśmy wybór.
18:41
MankindLudzkości is always --
406
1109376
1479
Ludzkość zawsze...
18:42
in factfakt, the brainmózg is well-builtdobrze zbudowany
to what we call "equilibraterównoważyć,"
407
1110879
3192
Mózg jest zbudowany by "równoważyć",
18:46
to try and decidedecydować się:
408
1114095
1151
by próbować i decydować:
18:47
Do I come, do I stayzostać? Do I go, do I stayzostać?
409
1115270
2434
Przychodzę czy zostaję? Idę czy zostaję?
18:49
What are the opportunitiesmożliwości here?
410
1117728
1548
Jakie mam możliwości?
18:51
How do I handleuchwyt this there?
411
1119300
1302
Jak sobie poradzę?
18:52
And so I think we're seeingwidzenie
anotherinne play-outPlay-out of that now.
412
1120626
2961
Sądzę, że obecnie
obserwujemy ten scenariusz.
18:56
KSKS: Well, thank you bothobie so much.
413
1124052
1623
KS: Dziękuję wam obydwu.
18:57
I think you're going to have
a millionmilion dinnerobiad partnerswzmacniacz for tonightdzisiejszej nocy!
414
1125699
3206
Myślę, że będziecie miały milion partnerów
na dzisiejszy obiad!
19:00
(ApplauseAplauz)
415
1128929
1979
(Oklaski)
19:02
Thank you, thank you.
416
1130932
1181
Dziękuję.
Translated by E K
Reviewed by Małgosia Makowska-Brzychczyk

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Helen Fisher - Anthropologist, expert on love
Anthropologist Helen Fisher studies gender differences and the evolution of human emotions. She’s best known as an expert on romantic love.

Why you should listen

Fisher's several books lay bare the mysteries of our most treasured emotion: its evolution, its biochemical foundations and its vital importance to human society. Fisher describes love as a universal human drive (stronger than the sex drive; stronger than thirst or hunger; stronger perhaps than the will to live), and her many areas of inquiry shed light on timeless human mysteries like why we choose one partner over another. Her classic study, Anatomy of Love, first published in 1992, has just been re-issued in a fully updated edition, including her recent neuroimaging research on lust, romantic love and attachment as well as discussions of sexting, hooking up, friends with benefits, other contemporary trends in courtship and marriage, and a dramatic current trend she calls “slow love.”

More profile about the speaker
Helen Fisher | Speaker | TED.com