ABOUT THE SPEAKER
John McWhorter - Linguist
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history.

Why you should listen

John McWhorter is Associate Professor of English and Comparative Literature at Columbia University, teaching linguistics, Western Civilization and music history. He is a regular columnist on language matters and race issues for Time and CNN, writes for the Wall Street Journal "Taste" page, and writes a regular column on language for The Atlantic. His work also appears in the Washington Post, the Chronicle of Higher Education, Aeon magazine, The American Interest and other outlets. He was Contributing Editor at The New Republic from 2001 until 2014.

McWhorter earned his PhD in linguistics from Stanford University in 1993 and is the author of The Power of BabelDoing Our Own ThingOur Magnificent Bastard TongueThe Language Hoax and most recently Words on the Move and Talking Back, Talking Black. The Teaching Company has released four of his audiovisual lecture courses on linguistics. He guest hosted the Lexicon Valley podcast at Slate during the summer of 2016.

Beyond his work in linguistics, McWhorter is the author of Losing the Race and other books on race. He has appeared regularly on Bloggingheads.TV since 2006, and he produces and plays piano for a group cabaret show, New Faces, at the Cornelia Street Cafe in New York City.

More profile about the speaker
John McWhorter | Speaker | TED.com
TED2016

John McWhorter: 4 reasons to learn a new language

John McWhorter: Cztery powody, by uczyć się nowego języka

Filmed:
4,156,451 views

Angielski szybko staje się uniwersalnym językiem na świecie, a technologia natychmiastowego tłumaczenia z roku na rok rozwija się. Po co więc trudzić się i uczyć obcego języka? Językoznawca i profesor Uniwersytetu Columbia, John McWhorter dzieli się z nami kuszącymi korzyściami, wynikającymi z takiej nauki.
- Linguist
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
The languagejęzyk I'm speakingmówienie right now
0
840
2576
Język, którym teraz mówię,
00:15
is on its way to becomingtwarzowy
the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy universaluniwersalny languagejęzyk,
1
3440
4336
staje się najbardziej
uniwersalnym na świecie,
00:19
for better or for worsegorzej.
2
7800
2336
na dobre i na złe.
00:22
Let's facetwarz it,
3
10160
1216
Pogódźmy się z tym.
00:23
it's the languagejęzyk of the internetInternet,
4
11400
1856
To język internetu,
00:25
it's the languagejęzyk of financefinanse,
5
13280
1976
finansów,
00:27
it's the languagejęzyk of airpowietrze trafficruch drogowy controlkontrola,
6
15280
2336
kontroli powietrznej,
00:29
of popularpopularny musicmuzyka,
7
17640
1376
muzyki pop,
00:31
diplomacyDyplomacja --
8
19040
1216
dyplomacji...
00:32
EnglishAngielski is everywherewszędzie.
9
20280
1440
Angielski jest wszędzie.
00:34
Now, MandarinMandaryński ChineseChiński
is spokenMówiony by more people,
10
22320
4096
Więcej ludzi mówi mandaryńskim,
00:38
but more ChineseChiński people
are learninguczenie się EnglishAngielski
11
26440
2496
ale więcej Chińczyków
uczy się angielskiego
00:40
than EnglishAngielski speakersgłośniki
are learninguczenie się ChineseChiński.
12
28960
2696
niż anglojęzycznych osób chińskiego.
00:43
Last I heardsłyszał,
13
31680
1736
Słyszałem,
00:45
there are two dozentuzin universitiesuniwersytety
in ChinaChiny right now
14
33440
3456
że w Chinach jest obecnie
ponad dwadzieścia uczelni
00:48
teachingnauczanie all in EnglishAngielski.
15
36920
2736
uczących tylko po angielsku.
00:51
EnglishAngielski is takingnabierający over.
16
39680
1400
Angielski przejmuje władzę.
00:53
And in additiondodanie to that,
17
41680
1696
Dodatkowo,
00:55
it's been predictedprzewidywane
that at the endkoniec of the centurystulecie
18
43400
2616
przewiduje się, że do końca wieku
00:58
almostprawie all of the languagesJęzyki
that exististnieć now --
19
46040
2976
niemal wszystkie istniejące języki...
01:01
there are about 6,000 --
20
49040
1256
jest ich teraz około 6000,
01:02
will no longerdłużej be spokenMówiony.
21
50320
1896
przestaną być używane.
01:04
There will only be some hundredssetki left.
22
52240
2600
Zostanie zaledwie kilkaset.
01:07
And on topTop of that,
23
55360
1616
Jakby tego było mało,
01:09
it's at the pointpunkt where
instantnatychmiastowy translationtłumaczenie of liverelacja na żywo speechprzemówienie
24
57000
4576
bezpośredni przekład na żywo
01:13
is not only possiblemożliwy,
but it getsdostaje better everykażdy yearrok.
25
61600
3120
jest nie tylko możliwy,
ale staje się coraz lepszy.
01:17
The reasonpowód I'm recitingrecytując
those things to you
26
65360
2736
Dlaczego o tym mówię,
01:20
is because I can tell
that we're gettinguzyskiwanie to the pointpunkt
27
68120
3136
sądzę, że zmierzamy do punktu,
01:23
where a questionpytanie
is going to startpoczątek beingistota askedspytał,
28
71280
2216
gdzie trzeba sobie zadać pytanie.
01:25
whichktóry is: Why should we
learnuczyć się foreignobcy languagesJęzyki --
29
73520
3536
Czemu powinniśmy się uczyć obcych języków?
01:29
other than if EnglishAngielski
happensdzieje się to be foreignobcy to one?
30
77080
3976
Innych niż angielski, jeśli on
już jest dla nas obcy?
01:33
Why botherprzeszkadza to learnuczyć się anotherinne one
when it's gettinguzyskiwanie to the pointpunkt
31
81080
3016
Po co się męczyć, skoro w przyszłości
01:36
where almostprawie everybodywszyscy in the worldświat
will be ablezdolny to communicatekomunikować się in one?
32
84120
5480
niemal wszyscy na świecie
będą używać tylko jednego?
01:42
I think there are a lot of reasonspowody,
33
90560
1816
Myślę, że jest ku temu wiele powodów.
01:44
but I first want to addressadres
34
92400
2336
Najpierw chciałbym wspomnieć ten,
01:46
the one that you're probablyprawdopodobnie
mostwiększość likelyprawdopodobne to have heardsłyszał of,
35
94760
2856
który z pewnością słyszeliście,
01:49
because actuallytak właściwie it's more
dangerousniebezpieczny than you mightmoc think.
36
97640
4336
bo jest bardziej niebezpieczny
niż wam się wydaje.
01:54
And that is the ideapomysł
37
102000
1736
To teoria,
01:55
that a languagejęzyk channelskanały your thoughtsmyśli,
38
103760
2776
że język odzwierciedla nasze myśli,
01:58
that the vocabularysłownictwo
and the grammarGramatyka of differentróżne languagesJęzyki
39
106560
4376
że słownictwo i gramatyka różnych języków
02:02
givesdaje everybodywszyscy
a differentróżne kinduprzejmy of acidkwas tripwycieczka,
40
110960
3816
dają każdemu inny rodzaj kwasowego tripa,
02:06
so to speakmówić.
41
114800
1216
jeśli mogę tak to ująć.
02:08
That is a marvelouslycudownie enticingkuszące ideapomysł,
42
116040
4216
To bardzo pociągająca teoria,
02:12
but it's kinduprzejmy of fraughtobarczona.
43
120280
1296
ale jest raczej naciągana.
02:13
So it's not that it's untruenieprawdziwe completelycałkowicie.
44
121600
3456
Co nie znaczy, że to całkiem nieprawda.
02:17
So for exampleprzykład, in FrenchFrancuski and SpanishHiszpański
45
125080
3815
Na przykład we francuskim i hiszpańskim
02:20
the wordsłowo for tablestół is,
for some reasonpowód, markedwyraźny as femininekobiecy.
46
128919
4257
z jakiegoś powodu "stół" ma rodzaj żeński.
02:25
So, "laLa tablestół," "laLa mesaMesa,"
you just have to dealsprawa with it.
47
133200
3936
Więc „la table”, „la mesa”,
tak po prostu jest.
02:29
It has been shownpokazane
48
137160
1496
Okazało się,
że jeśli jesteś użytkownikiem
jednego z tych języków
02:30
that if you are a speakergłośnik
of one of those languagesJęzyki
49
138680
2396
02:33
and you happenzdarzyć to be askedspytał
50
141100
2676
i ktoś cię poprosi,
02:35
how you would imaginewyobrażać sobie a tablestół talkingmówić,
51
143800
4056
abyś wyobraził sobie gadający stół,
02:39
then much more oftenczęsto
than could possiblymożliwie be an accidentwypadek,
52
147880
3896
częściej niż wskazywałoby to na przypadek,
02:43
a FrenchFrancuski or a SpanishHiszpański speakergłośnik
53
151800
1696
Francuz czy Hiszpan
02:45
saysmówi that the tablestół would talk
with a highwysoki and femininekobiecy voicegłos.
54
153520
4856
powiedziałby, że stół mówi
wysokim, kobiecym głosem.
02:50
So if you're FrenchFrancuski or SpanishHiszpański,
to you, a tablestół is kinduprzejmy of a girldziewczyna,
55
158400
4136
Jeśli jesteś Francuzem czy Hiszpanem,
stół to dla ciebie dziewczyna,
02:54
as opposedprzeciwny to if you
are an EnglishAngielski speakergłośnik.
56
162560
3176
w przeciwieństwie do Anglika.
02:57
It's hardciężko not to love datadane like that,
57
165760
1816
Uwielbiam takie badania,
02:59
and manywiele people
will tell you that that meansznaczy
58
167600
2136
wiele osób twierdzi, że to oznacza,
03:01
that there's a worldviewświatopogląd that you have
if you speakmówić one of those languagesJęzyki.
59
169760
4816
że masz konkretne spojrzenie na świat,
jeśli mówisz jednym z tych języków.
03:06
But you have to watch out,
60
174600
1296
Ale trzeba uważać,
03:07
because imaginewyobrażać sobie if somebodyktoś
put us underpod the microscopemikroskopu,
61
175920
4456
wyobraźcie sobie, że ktoś
bada nas pod mikroskopem,
03:12
the us beingistota those of us
who speakmówić EnglishAngielski nativelynatywnie.
62
180400
2456
Czyli osoby, dla których
angielski to naturalny język.
03:14
What is the worldviewświatopogląd from EnglishAngielski?
63
182880
3856
Jaka jest perspektywa świata
z punktu widzenia angielskiego?
03:18
So for exampleprzykład,
let's take an EnglishAngielski speakergłośnik.
64
186760
2736
Użytkownik języka angielskiego.
03:21
Up on the screenekran, that is BonoBono.
65
189520
3296
Na górze ekranu mamy Bono.
03:24
He speaksmówi EnglishAngielski.
66
192840
1616
Mówi po angielsku.
03:26
I presumeprzypuszczać he has a worldviewświatopogląd.
67
194480
2936
Myślę, że ma swój pogląd na świat.
03:29
Now, that is DonaldDonald TrumpTrump.
68
197440
3656
A to Donald Trump.
03:33
In his way,
69
201120
1216
Na swój sposób
03:34
he speaksmówi EnglishAngielski as well.
70
202360
1416
także mówi po angielsku.
03:35
(LaughterŚmiech)
71
203800
1520
(Śmiech)
03:39
And here is MsMS. KardashianKardashian,
72
207520
3336
A to pani Kardashian,
03:42
and she is an EnglishAngielski speakergłośnik, too.
73
210880
1976
ona też jest użytkowniczką angielskiego.
03:44
So here are threetrzy speakersgłośniki
of the EnglishAngielski languagejęzyk.
74
212880
2776
Mamy trzech użytkowników tego języka.
03:47
What worldviewświatopogląd do those
threetrzy people have in commonpospolity?
75
215680
3576
Jakie spojrzenie na świat dzielą?
03:51
What worldviewświatopogląd is shapedw kształcie throughprzez
the EnglishAngielski languagejęzyk that unitesjednoczy them?
76
219280
5096
Jaką perspektywę kształtuje angielski,
która jest dla nich wspólna?
03:56
It's a highlywysoko fraughtobarczona conceptpojęcie.
77
224400
1816
To mocno naciągany koncept.
03:58
And so gradualstopniowy consensuszgoda is becomingtwarzowy
that languagejęzyk can shapekształt thought,
78
226240
4856
Stopniowo dochodzimy do zgody,
że język może kształtować myśli,
04:03
but it tendsdąży to be in ratherraczej darlingkochanie,
obscurezasłaniać psychologicalpsychologiczny flutterspowiewa.
79
231120
6456
ale zdaje się to być
tylko psychologiczną mrzonką.
04:09
It's not a mattermateria of givingdający you
a differentróżne pairpara of glassesokulary on the worldświat.
80
237600
4600
Nie chodzi tu o zakładanie
innej pary okularów.
04:14
Now, if that's the casewalizka,
81
242680
2336
Skoro tak stoją sprawy,
04:17
then why learnuczyć się languagesJęzyki?
82
245040
1936
to dlaczego uczymy się języków?
04:19
If it isn't going to changezmiana
the way you think,
83
247000
2536
Jeśli nie ma to zmienić
waszego sposobu myślenia,
04:21
what would the other reasonspowody be?
84
249560
1600
to jakie są inne powody?
04:23
There are some.
85
251720
1200
Jest kilka.
04:25
One of them is that if you
want to imbibechłonąć a culturekultura,
86
253600
5376
Po pierwsze, jeśli chcecie
upajać się kulturą,
04:31
if you want to drinkdrink it in,
if you want to becomestają się partczęść of it,
87
259000
3136
chłonąć ją, stać się jej częścią,
04:34
then whetherczy or not
the languagejęzyk channelskanały the culturekultura --
88
262160
3896
wtedy, chcąc nie chcąc,
język jest nośnikiem kultury...
04:38
and that seemswydaje się doubtfulwątpliwe --
89
266080
1936
i to wydaje się wątpliwe.
04:40
if you want to imbibechłonąć the culturekultura,
90
268040
1816
Jeśli chcecie chłonąć kulturę,
04:41
you have to controlkontrola to some degreestopień
91
269880
2456
musicie w pewnym stopniu opanować
04:44
the languagejęzyk that the culturekultura
happensdzieje się to be conductedprowadzona in.
92
272360
3336
język, którym przypadkiem
ta kultura jest władana.
04:47
There's no other way.
93
275720
1696
Nie ma innego sposobu.
04:49
There's an interestingciekawy
illustrationilustracja of this.
94
277440
2496
Można to zilustrować
w ciekawy sposób.
04:51
I have to go slightlynieco obscurezasłaniać,
but really you should seekszukać it out.
95
279960
3696
Nie będę zdradzać szczegółów,
ale powinniście to sprawdzić.
04:55
There's a moviefilm by the CanadianKanadyjski
filmfilm directordyrektor DenysDenys ArcandArcand --
96
283680
4336
Jest taki film kanadyjskiego reżysera,
Denysa Arcanda...
Przeczytajcie po angielsku na stronie,
"Dennis Ar-cand,"
05:00
readczytać out in EnglishAngielski on the pagestrona,
"DennisDennis Ar-candAR-cand,"
97
288040
2696
jeśli chcecie wiedzieć więcej.
05:02
if you want to look him up.
98
290760
1336
05:04
He did a filmfilm callednazywa "JesusJezusa of MontrealMontreal."
99
292120
3056
Nakręcił film "Jezus z Montrealu".
05:07
And manywiele of the characterspostacie
100
295200
2136
Wiele postaci
05:09
are vibrantwibrujący, funnyzabawny, passionatenamiętny,
interestingciekawy French-CanadianKanadyjski,
101
297360
5056
to dynamiczni, zabawni, pełni pasji,
ciekawi francuskojęzyczni Kanadyjczycy.
Kobiety mówiące po francusku.
05:14
French-speakingFrancuskojęzycznych womenkobiety.
102
302440
1336
05:15
There's one scenescena closestnajbliższy to the endkoniec,
103
303800
2456
Pod koniec jest scena,
05:18
where they have to take a friendprzyjaciel
to an AnglophoneAnglojęzycznych hospitalszpital.
104
306280
3456
gdzie muszą zawieźć kogoś
do angielskiego szpitala.
05:21
In the hospitalszpital,
they have to speakmówić EnglishAngielski.
105
309760
2096
Tam muszą mówić po angielsku.
05:23
Now, they speakmówić EnglishAngielski
but it's not theirich nativeojczysty languagejęzyk,
106
311880
2856
To nie jest ich język narodowy,
05:26
they'doni by ratherraczej not speakmówić EnglishAngielski.
107
314760
1696
wolałyby nie mówić po angielsku.
05:28
And they speakmówić it more slowlypowoli,
108
316480
1936
Mówią wolniej,
05:30
they have accentsakcenty, they're not idiomaticidiomatyczne.
109
318440
1976
mają akcent, nie używają idiomów.
05:32
SuddenlyNagle these characterspostacie
that you've fallenupadły in love with
110
320440
2696
Nagle te postacie,
w których się zakochaliście,
05:35
becomestają się husksłuski of themselvessami,
they're shadowscienie of themselvessami.
111
323160
3400
stają się cieniami samych siebie.
05:39
To go into a culturekultura
112
327280
1696
Wnikając w daną kulturę
05:41
and to only ever processproces people
throughprzez that kinduprzejmy of skrimskrim curtainkurtyna
113
329000
4016
tylko po to, by zmieniać ludzi,
przekraczając tę cienką granicę,
05:45
is to never trulynaprawdę get the culturekultura.
114
333040
2896
to tak naprawdę nigdy się jej nie zgłębi.
05:47
And so the extentstopień that hundredssetki
of languagesJęzyki will be left,
115
335960
2776
Ponieważ setki języków znikną,
05:50
one reasonpowód to learnuczyć się them
116
338760
1256
to powodem, by się ich uczyć,
05:52
is because they are ticketsbilety
to beingistota ablezdolny to participateuczestniczyć
117
340040
3696
jest fakt, że są biletami,
dzięki którym możemy uczestniczyć
05:55
in the culturekultura of the people
who speakmówić them,
118
343760
2256
w kulturze osób, które nim władają,
05:58
just by virtueCnota of the factfakt
that it is theirich codekod.
119
346040
3176
z racji tego, że to ich kod.
06:01
So that's one reasonpowód.
120
349240
1240
To jeden z powodów.
06:03
SecondDrugi reasonpowód:
121
351440
1296
Drugi jest taki,
06:04
it's been shownpokazane
122
352760
1416
udowodniono,
06:06
that if you speakmówić two languagesJęzyki,
dementiaotępienie is lessmniej likelyprawdopodobne to setzestaw in,
123
354200
4936
że jeśli mówi się dwoma językami,
rzadziej zapada się na demencję
06:11
and that you are probablyprawdopodobnie
a better multitaskermultitasker.
124
359160
3336
i człowiek lepiej radzi sobie
z kilkoma zadaniami na raz.
06:14
And these are factorsczynniki that setzestaw in earlywcześnie,
125
362520
3416
Te czynniki są istotne
we wczesnych latach,
06:17
and so that oughtpowinni to give you some sensesens
126
365960
1936
pamiętajcie o tym,
06:19
of when to give juniorJunior or juniorettejuniorette
lessonsLekcje in anotherinne languagejęzyk.
127
367920
4536
ucząc syna czy córkę obcego języka.
06:24
BilingualismDwujęzyczność is healthyzdrowy.
128
372480
2416
Dwujęzyczność jest zdrowa.
06:26
And then, thirdtrzeci --
129
374920
1896
A po trzecie...
języki to ogromna zabawa.
06:28
languagesJęzyki are just an awfulstraszny lot of funzabawa.
130
376840
3400
Są znacznie zabawniejsze
niż nam się mówi.
06:32
Much more funzabawa than we're oftenczęsto told.
131
380800
1736
06:34
So for exampleprzykład,
ArabicArabski: "katabakataba," he wrotenapisał,
132
382560
3296
Na przykład po arabsku
"kataba" znaczy on napisał,
06:37
"yaktubuyaktubu," he writespisze, she writespisze.
133
385880
3216
"yaktubu" on pisze, ona pisze.
06:41
"UktubUktub," writepisać, in the imperativetryb rozkazujący.
134
389120
3016
"Uktub" pisz, tryb rozkazujący.
06:44
What do those things have in commonpospolity?
135
392160
1896
Co mają ze sobą wspólnego?
06:46
All those things have in commonpospolity
136
394080
2096
Wszystkie te wyrazy mają
06:48
the consonantsspółgłoski sittingposiedzenie
in the middleśrodkowy like pillarsfilary.
137
396200
3536
wspólne spółgłoski,
tkwiące w środku jak filary.
06:51
They stayzostać still,
138
399760
1456
Nie zmieniają pozycji,
06:53
and the vowelssamogłoski
dancetaniec around the consonantsspółgłoski.
139
401240
3136
a samogłoski tańczą wokół spółgłosek.
06:56
Who wouldn'tnie want to rollrolka
that around in theirich mouthsusta?
140
404400
3176
Kto nie chciałby
pożonglować nimi w ustach?
06:59
You can get that from HebrewHebrajski,
141
407600
1416
To samo jest w hebrajskim,
07:01
you can get that from Ethiopia'sEtiopia
mainGłówny languagejęzyk, AmharicAmharski.
142
409040
3656
w głównym języku Etiopii, amharskim.
07:04
That's funzabawa.
143
412720
1416
To zabawne.
07:06
Or languagesJęzyki have differentróżne wordsłowo ordersświęcenia.
144
414160
3416
Nasze języki mają różne szyki zdań.
07:09
LearningUczenia się how to speakmówić
with differentróżne wordsłowo orderzamówienie
145
417600
2216
Uczenie się, jak mówić
z innym szykiem zdania
07:11
is like drivingnapędowy on the differentróżne sidebok
of a streetulica if you go to certainpewny countrykraj,
146
419840
4976
to jak jeżdżenie autem za granicą
po przeciwnej stronie ulicy
07:16
or the feelinguczucie that you get when you
put WitchCzarownica HazelHazel around your eyesoczy
147
424840
4496
lub to uczucie, gdy nakładasz
wyciąg z oczaru wokół oczu
07:21
and you feel the tinglemrowienie.
148
429360
1336
i zaczynasz czuć mrowienie.
07:22
A languagejęzyk can do that to you.
149
430720
2576
Język może to sprawić.
07:25
So for exampleprzykład,
150
433320
1216
Na przykład,
07:26
"The CatKot in the HatKapelusz ComesPochodzi Back,"
151
434560
2016
"Kot Prot znów gotów do psot",
07:28
a bookksiążka that I'm sure
we all oftenczęsto returnpowrót to,
152
436600
2496
książka, do której często wracamy,
07:31
like "MobyMoby DickDick."
153
439120
1256
jak do "Moby Dicka".
07:32
One phrasewyrażenie in it is,
"Do you know where I founduznany him?
154
440400
5096
Jedno zdanie brzmi tak.
"Wiesz, gdzie go znalazłem?
07:37
Do you know where he was?
He was eatingjedzenie cakeciasto in the tubwanna,
155
445520
2656
Wiesz, gdzie on był?
Jadł ciasto siedząc w pudełku.
07:40
Yes he was!"
156
448200
1216
O tak!
07:41
Fine. Now, if you learnuczyć się that
in MandarinMandaryński ChineseChiński,
157
449440
2336
Super. Ale ucząc się tego
w chińskim mandaryńskim,
07:43
then you have to mastermistrz,
158
451800
1256
musielibyście opanować to tak:
07:45
"You can know, I did where him find?
159
453080
2256
"Możesz wiedzieć, znalazłem gdzie go ja?
07:47
He was tubwanna insidewewnątrz gorgingprzegryzanie cakeciasto,
160
455360
1816
Był w pudełku środku, pożerając ciasto.
07:49
No mistakebłąd gorgingprzegryzanie chewingdo żucia!"
161
457200
1816
Żadnej pomyłki, pożerając, żując!"
07:51
That just feelsczuje good.
162
459040
1216
Wspaniałe uczucie!
07:52
ImagineWyobraź sobie beingistota ablezdolny to do that
for yearslat and yearslat at a time.
163
460280
4296
Wyobraźcie sobie robić tak
przez całe lata na bieżąco.
07:56
Or, have you ever learnednauczyli any CambodianKambodży?
164
464600
4336
A czy kiedyś uczyliście się
kambodżańskiego?
08:00
Me eitherzarówno, but if I did,
165
468960
3016
Ja też nie, ale gdybym się uczył,
08:04
I would get to rollrolka around in my mouthusta
not some baker'sBaker's dozentuzin of vowelssamogłoski
166
472000
4616
musiałbym rolować w ustach nie
byle tuzinem samogłosek,
08:08
like EnglishAngielski has,
167
476640
1256
jak w angielskim,
08:09
but a good 30 differentróżne vowelssamogłoski
168
477920
3016
ale aż 30 różnymi samogłoskami,
08:12
scoochingscooching and oozingsączący się around
in the CambodianKambodży mouthusta
169
480960
3896
przesuwającymi się i przeciekającymi
przez kambodżańskie usta,
08:16
like beespszczoły in a hiveUla.
170
484880
2336
niczym pszczoły w ulu.
08:19
That is what a languagejęzyk can get you.
171
487240
2520
To może dać ci język.
08:22
And more to the pointpunkt,
172
490440
1256
Do rzeczy,
08:23
we liverelacja na żywo in an eraera when it's never been
easierłatwiejsze to teachnauczać yourselfsiebie anotherinne languagejęzyk.
173
491720
3936
żyjemy w czasach, gdzie nigdy
nie było łatwiej uczyć się innego języka.
08:27
It used to be that you had
to go to a classroomklasa,
174
495680
2256
Kiedyś trzeba było iść do klasy,
08:29
and there would be
some diligentsumienny teachernauczyciel --
175
497960
2056
gdzie byłby wymagający nauczyciel,
08:32
some geniusgeniusz teachernauczyciel in there --
176
500040
1616
na pewno genialny nauczyciel,
08:33
but that personosoba was only
in there at certainpewny timesczasy
177
501680
2336
ale pojawiał się tam sporadycznie,
08:36
and you had to go then,
178
504040
1256
wy musielibyście wtedy tam być,
08:37
and then was not mostwiększość timesczasy.
179
505320
1816
nie było to za często.
08:39
You had to go to classklasa.
180
507160
1400
Trzeba było chodzić na zajęcia.
08:40
If you didn't have that,
you had something callednazywa a recordrekord.
181
508974
2762
Jeśli nie było zajęć, korzystało się
z tak zwanych nagrań.
08:43
I cutciąć my teethzęby on those.
182
511760
1696
Zjadłem na nich zęby.
08:45
There was only so much datadane on a recordrekord,
183
513480
2696
Było tylko tyle danych na nagraniu
08:48
or a cassettekaseta,
184
516200
1256
czy kasecie,
08:49
or even that antiqueantyk objectobiekt knownznany as a CDCD.
185
517480
2336
czy nawet na zabytkowym dziś CD.
08:51
Other than that you had booksksiążki
that didn't work,
186
519840
2616
Oprócz tego były podręczniki,
które nie działały,
08:54
that's just the way it was.
187
522480
1376
tak to było.
08:55
TodayDzisiaj you can laykłaść down --
188
523880
2896
Dziś możecie się położyć...
08:58
liekłamstwo on your livingżycie roompokój floorpiętro,
189
526800
2456
na podłodze w salonie,
09:01
sippingpopijając bourbonBourbon,
190
529280
1216
popijając whisky,
09:02
and teachnauczać yourselfsiebie
any languagejęzyk that you want to
191
530520
2776
ucząc się dowolnego języka
za pomocą cudownych aplikacji,
takich jak Rosetta Stone.
09:05
with wonderfulwspaniale setszestawy
suchtaki as RosettaRosetta StoneKamień.
192
533320
2576
09:07
I highlywysoko recommendpolecić
the lessermałopolskie knownznany GlossikaGlossika as well.
193
535920
3136
Bardzo polecam też mniej znaną Glossikę.
09:11
You can do it any time,
194
539080
1296
Możecie to robić w dowolnym czasie,
09:12
thereforew związku z tym you can do it more and better.
195
540400
2600
robić tego więcej i robić to lepiej.
09:15
You can give yourselfsiebie your morningranek
pleasuresprzyjemności in variousróżnorodny languagesJęzyki.
196
543480
3816
Możecie sprawiać sobie
poranne przyjemności w różnych językach.
09:19
I take some "DilbertDilbert" in variousróżnorodny
languagesJęzyki everykażdy singlepojedynczy morningranek;
197
547320
3736
Czytam komiks "Dilbert" co rano
w rożnych językach,
09:23
it can increasezwiększać your skillsumiejętności.
198
551080
1656
to zwiększy wasze umiejętności.
09:24
Couldn'tNie mogłem have doneGotowe it 20 yearslat agotemu
199
552760
1856
Nie mogłem tego robić 20 lat temu,
09:26
when the ideapomysł of havingmający
any languagejęzyk you wanted
200
554640
3536
pomysł posiadania dowolnego języka
09:30
in your pocketkieszeń,
201
558200
1576
w kieszeni,
09:31
comingprzyjście from your phonetelefon,
202
559800
1496
w swoim telefonie,
09:33
would have soundedbrzmiało like sciencenauka fictionfikcja
to very sophisticatedwyrafinowany people.
203
561320
3720
brzmiałby jak science-fiction
dla wykształconych ludzi.
09:37
So I highlywysoko recommendpolecić
204
565800
2536
Bardzo polecam
09:40
that you teachnauczać yourselfsiebie languagesJęzyki
other than the one that I'm speakingmówienie,
205
568360
3976
uczyć się języków innych
niż ja teraz używam,
09:44
because there's never been
a better time to do it.
206
572360
3176
bo to najlepszy czas na to.
09:47
It's an awfulstraszny lot of funzabawa.
207
575560
1496
To ogromna zabawa.
09:49
It won'tprzyzwyczajenie changezmiana your mindumysł,
208
577080
1816
Nie zmieni waszego umysłu,
09:50
but it will mostwiększość certainlyna pewno blowcios your mindumysł.
209
578920
3176
ale z pewnością powali was na kolana.
09:54
Thank you very much.
210
582120
1216
Dziękuję bardzo.
09:55
(ApplauseAplauz)
211
583360
4801
(Brawa)
Translated by Magdalena Putowska
Reviewed by Sebastian Sek

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
John McWhorter - Linguist
Linguist John McWhorter thinks about language in relation to race, politics and our shared cultural history.

Why you should listen

John McWhorter is Associate Professor of English and Comparative Literature at Columbia University, teaching linguistics, Western Civilization and music history. He is a regular columnist on language matters and race issues for Time and CNN, writes for the Wall Street Journal "Taste" page, and writes a regular column on language for The Atlantic. His work also appears in the Washington Post, the Chronicle of Higher Education, Aeon magazine, The American Interest and other outlets. He was Contributing Editor at The New Republic from 2001 until 2014.

McWhorter earned his PhD in linguistics from Stanford University in 1993 and is the author of The Power of BabelDoing Our Own ThingOur Magnificent Bastard TongueThe Language Hoax and most recently Words on the Move and Talking Back, Talking Black. The Teaching Company has released four of his audiovisual lecture courses on linguistics. He guest hosted the Lexicon Valley podcast at Slate during the summer of 2016.

Beyond his work in linguistics, McWhorter is the author of Losing the Race and other books on race. He has appeared regularly on Bloggingheads.TV since 2006, and he produces and plays piano for a group cabaret show, New Faces, at the Cornelia Street Cafe in New York City.

More profile about the speaker
John McWhorter | Speaker | TED.com