ABOUT THE SPEAKER
Jimmy Wales - Founder of Wikipedia
With a vision for a free online encyclopedia, Wales assembled legions of volunteer contributors, gave them tools for collaborating, and created the self-organizing, self-correcting, ever-expanding, multilingual encyclopedia of the future.

Why you should listen

Jimmy Wales went from betting on interest rates and foreign-currency fluctuations (as an option trader) to betting on the willingness of people to share their knowledge. That's how Wikipedia, imagined in 2001, became one of the most-referenced, most-used repositories of knowledge on the planet, with more than four and a half million articles in English (compared with the Britannica's 80,000) and millions in dozens of other languages, all freely available.

The "wiki" in the name refers to software that allows anyone with Internet access to add, delete or edit entries. This has led to controversies about the reliability of the information, prompting the Wikimedia Foundation to set tighter rules for editors, while still keeping Wikipedia open-source. One thing is certain: Wikipedia will never be finished. In the meantime Wales has started working on Wikiasari, a wiki-style search engine.

More profile about the speaker
Jimmy Wales | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2005

Jimmy Wales: The birth of Wikipedia

Jimmy Wales o narodzinach Wikipedii

Filmed:
1,381,290 views

Jimmy Wales opowiada o tym jak zebrał „bandę przypadkowych ochotników”, dał im narzędzia do współpracy i stworzył Wikipedię, internetową encyklopedię, która sama się organizuje, sama się poprawia i nigdy nie zostanie ukończona.
- Founder of Wikipedia
With a vision for a free online encyclopedia, Wales assembled legions of volunteer contributors, gave them tools for collaborating, and created the self-organizing, self-correcting, ever-expanding, multilingual encyclopedia of the future. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
In 1962, CharlesCharles VanVan DorenDoren, who was laterpóźniej a seniorsenior editorredaktor of BritannicaBritannica,
0
0
4000
W 1962 roku Charles Van Doren, późniejszy redaktor naczelny Britanniki,
00:29
said the idealideał encyclopediaencyklopedia should be radicalrodnik -- it should stop beingistota safebezpieczny.
1
4000
4000
powiedział, że idealna encyklopedia powinna być radykalna: nie powinna być ostrożna.
00:33
But if you know anything about the historyhistoria of BritannicaBritannica sinceod 1962,
2
8000
3000
Ale jeśli wiecie cokolwiek o historii Britanniki od 1962,
00:36
it was anything but radicalrodnik:
3
11000
2000
na pewno nie można jej nazwać radykalną:
00:38
still a very completelycałkowicie safebezpieczny, stodgywypchany typerodzaj of encyclopediaencyklopedia.
4
13000
5000
dalej jest bardzo ostrożną, konwencjonalną i nudną encyklopedią.
00:43
WikipediaWikipedia, on the other handdłoń, beginszaczyna się with a very radicalrodnik ideapomysł,
5
18000
5000
Wikipedia, z drugiej strony, zaczęła się od bardzo radykalnego pomysłu:
00:48
and that's for all of us to imaginewyobrażać sobie a worldświat
6
23000
2000
spróbujcie sobie wyobrazić świat,
00:50
in whichktóry everykażdy singlepojedynczy personosoba on the planetplaneta
7
25000
2000
w którym każda osoba na Ziemi
00:52
is givendany freewolny accessdostęp to the sumsuma of all humanczłowiek knowledgewiedza, umiejętności.
8
27000
3000
ma wolny dostęp do sumy całej ludzkiej wiedzy.
00:55
And that's what we're doing. So WikipediaWikipedia --
9
30000
2000
Do tego właśnie dążymy. Więc Wikipedia...
00:58
you just saw the little demonstrationdemonstracja of it --
10
33000
2000
właśnie widzieliście krótką prezentację...
01:00
it's a freelyswobodnie licensedupoważniony encyclopediaencyklopedia. It's writtenpisemny by thousandstysiące of volunteerswolontariusze
11
35000
4000
to encyklopedia na wolnej licencji. Tworzą ją tysiące ochotników
01:04
all over the worldświat in manywiele, manywiele languagesJęzyki.
12
39000
2000
z całego świata, w bardzo wielu językach.
01:06
It's writtenpisemny usingza pomocą WikiWiki softwareoprogramowanie --
13
41000
2000
Jest pisana przy użyciu oprogramowania Wiki,
01:08
whichktóry is the typerodzaj of softwareoprogramowanie he just demonstratedwykazane
14
43000
3000
czyli oprogramowania, którego demonstrację przed chwilą widzieliście.
01:11
-- so anyonektokolwiek can quicklyszybko editedytować and savezapisać,
15
46000
2000
Każdy może szybko coś zmienić i zapisać to,
01:13
and it goesidzie liverelacja na żywo on the InternetInternet immediatelynatychmiast.
16
48000
3000
a tekst będzie natychmiast dostępny w Internecie.
01:16
And everything about WikipediaWikipedia is managedzarządzane by virtuallywirtualnie an all-volunteerwszyscy wolontariusze staffpersonel.
17
51000
5000
Wszystko w Wikipedii jest zarządzane przez zespół całkowicie ochotniczy.
01:21
So when YochaiYochai is talkingmówić about newNowy methodsmetody of organizationorganizacja,
18
56000
4000
Kiedy Yochai opowiadał o nowych metodach organizacji,
01:25
he's exactlydokładnie describingopisujące WikipediaWikipedia. And what I'm going to do todaydzisiaj
19
60000
4000
podał dokładnie opis działania Wikipedii. Natomiast ja zamierzam dzisiaj
01:29
is tell you a little bitkawałek more about how it really worksPrace on the insidewewnątrz.
20
64000
4000
opowiedzieć wam trochę obszerniej, jak to działa od środka.
01:33
So Wikipedia'sWikipedii ownedwłasnością by the WikimediaWikimedia FoundationFundacja, whichktóry I foundedzałożony,
21
68000
5000
Właścicielem Wikipedii jest Fundacja Wikimedia, którą założyłem.
01:38
a nonprofitniedochodowy organizationorganizacja. And our goalcel, the corerdzeń aimcel of the WikimediaWikimedia FoundationFundacja,
22
73000
5000
Jest to organizacja non-profit. Naszym głównym celem w Fundacji Wikimedia
01:43
is to get a freewolny encyclopediaencyklopedia to everykażdy singlepojedynczy personosoba on the planetplaneta.
23
78000
3000
jest udostępnianie wolnej encyklopedii wszystkim ludziom na świecie.
01:46
And so if you think about what that meansznaczy,
24
81000
2000
Zastanówmy się, co to naprawdę oznacza.
01:48
it meansznaczy a lot more than just buildingbudynek a coolchłodny websitestronie internetowej.
25
83000
3000
To o wiele więcej, niż tylko zrobienie fajnej witryny www.
01:51
We're really interestedzainteresowany in all the issuesproblemy of the digitalcyfrowy dividepodzielić, povertyubóstwo worldwidena calym swiecie,
26
86000
4000
Naprawdę interesują nas kwestie wykluczenia cyfrowego, biedy na świecie,
01:55
empoweringwzmacnianie people everywherewszędzie to have the informationInformacja that they need
27
90000
4000
udostępnianie ludziom z całego świata informacji, których potrzebują,
01:59
to make good decisionsdecyzje.
28
94000
1000
aby podejmować dobre decyzje.
02:00
And so we're going to have to do a lot of work that goesidzie beyondpoza just the InternetInternet.
29
95000
4000
I przez to musimy wykonać masę pracy, która wykracza poza sam Internet.
02:04
And so that's a bigduży partczęść of why we'vemamy chosenwybrany the freewolny licensingkoncesjonowanie modelModel,
30
99000
4000
Dlatego właśnie wybraliśmy model wolnego licencjonowania,
02:08
because that empowersupoważnia locallokalny entrepreneursprzedsiębiorców --
31
103000
2000
bo umożliwia on lokalnym przedsiębiorcom
02:10
or anyonektokolwiek who wants to, can take our contentzadowolony
32
105000
2000
oraz wszystkim innym chętnym
02:12
and do anything they like with it -- you can copyKopiuj it, redistributeredystrybucja it
33
107000
4000
dowolne wykorzystanie naszych materiałów: kopiowanie, rozpowszechnianie.
02:16
and you can do it commerciallykomercyjnie or non-commerciallyniekomercyjne.
34
111000
2000
I można to robić komercyjnie lub niekomercyjnie.
02:18
So there's a lot of opportunitiesmożliwości that are going to arisepowstać around WikipediaWikipedia
35
113000
4000
Na całym świecie pojawi się więc dużo możliwości wykorzystania Wikipedii.
02:22
all over the worldświat.
36
117000
2000
Na całym świecie pojawi się więc dużo możliwości wykorzystania Wikipedii.
02:24
We're fundedfinansowane by donationsdarowizny from the publicpubliczny,
37
119000
2000
Jesteśmy finansowani z darowizn,
02:26
and one of the more interestingciekawy things about that
38
121000
3000
a jedną z najciekawszych rzeczy jest to,
02:29
is how little moneypieniądze it actuallytak właściwie takes to runbiegać WikipediaWikipedia.
39
124000
3000
jak mało pieniędzy faktycznie kosztuje działanie Wikipedii.
02:32
So YochaiYochai showedpokazał you the graphwykres of what the costkoszt of a printingdruk pressnaciśnij was.
40
127000
5000
Tak więc Yochai pokazał wam wykres kosztu drukowania prasy.
02:37
And I'm going to tell you what the costkoszt of WikipediaWikipedia is,
41
132000
4000
A ja pokażę Wam koszt Wikipedii,
02:41
but first I'll showpokazać you how bigduży it is.
42
136000
2000
ale najpierw opiszę jej wielkość.
02:43
So we'vemamy got over 600,000 articlesartykuły in EnglishAngielski.
43
138000
4000
Mamy ponad 600 tysięcy artykułów po angielsku.
02:47
We'veMamy got two millionmilion totalcałkowity articlesartykuły acrossprzez manywiele, manywiele differentróżne languagesJęzyki.
44
142000
4000
Mamy łącznie dwa miliony artykułów w wielu różnych językach.
02:51
The biggestnajwiększy languagesJęzyki are GermanNiemiecki, JapaneseJapoński, FrenchFrancuski --
45
146000
3000
Najwięcej po niemiecku, japońsku i francusku.
02:54
all the WesternWestern EuropeanEuropejski languagesJęzyki are quitecałkiem bigduży.
46
149000
4000
Wszystkie wersje w językach zachodnioeuropejskich są dość duże.
02:58
But only around one-thirdjedna trzecia of all of our trafficruch drogowy to our websieć
47
153000
3000
Ale tylko jedna trzecia połączeń z naszą witryną
03:01
clustersklastry to the EnglishAngielski WikipediaWikipedia,
48
156000
2000
jest skierowana do angielskiej Wikipedii,
03:03
whichktóry is surprisingzaskakujący to a lot of people.
49
158000
2000
co dla wielu jest zaskakujące.
03:05
A lot of people think in a very English-centricAngielski centric way on the InternetInternet,
50
160000
4000
Wiele osób w Internecie myśli w sposób bardzo anglocentryczny,
03:09
but for us, we're trulynaprawdę globalświatowy. We're in manywiele, manywiele languagesJęzyki.
51
164000
3000
ale my jesteśmy naprawdę globalni, dostępni w bardzo wielu językach.
03:13
How popularpopularny we'vemamy gottenzdobyć to be -- we're a topTop 50 websitestronie internetowej
52
168000
3000
Zdobyliśmy popularność: należymy do 50 czołowych witryn,
03:16
and we're more popularpopularny than the NewNowy YorkYork TimesRazy.
53
171000
2000
jesteśmy bardziej popularni niż New York Times.
03:18
So this is where we get to Yochai'sYochai's discussiondyskusja.
54
173000
4000
I tu dochodzimy do prelekcji Yochai'ego.
03:23
This showsprzedstawia the growthwzrost of WikipediaWikipedia -- we're the blueniebieski linelinia there --
55
178000
3000
Tu widać rozwój Wikipedii – to ta niebieska linia,
03:26
and then this is the NewNowy YorkYork TimesRazy over there.
56
181000
3000
a tam jest New York Times.
03:29
And what's interestingciekawy about this is the NewNowy YorkYork TimesRazy websitestronie internetowej is a hugeolbrzymi,
57
184000
3000
Interesujące jest to, że witryna New York Timesa
03:32
enormousogromny corporatezbiorowy operationoperacja with -- I have no ideapomysł how manywiele hundredssetki of employeespracowników.
58
187000
4000
to ogromne przedsięwzięcie korporacyjne, zatrudniające jakieś setki pracowników.
03:36
We have exactlydokładnie one employeepracownik,
59
191000
3000
My mamy dokładnie jednego pracownika.
03:39
and that employeepracownik is our leadprowadzić softwareoprogramowanie developerdeweloper.
60
194000
3000
Jest nim nasz główny inżynier oprogramowania.
03:42
And he's only been our employeepracownik sinceod JanuaryStycznia 2005,
61
197000
3000
Jest on naszym pracownikiem dopiero od stycznia 2005 roku,
03:45
all the other growthwzrost before that.
62
200000
2000
choć dużo stworzyliśmy wcześniej.
03:47
So the serversserwery are managedzarządzane by a rag-tagtag-rag bandzespół muzyczny of volunteerswolontariusze;
63
202000
3000
Tak więc serwerami zarządza zbieranina ochotników,
03:50
all the editingredagowanie is doneGotowe by volunteerswolontariusze.
64
205000
2000
zasoby redagują wolontariusze.
03:52
And the way that we're organizedzorganizowany
65
207000
2000
A nasza struktura organizacyjna
03:54
is not like any traditionaltradycyjny organizationorganizacja you can imaginewyobrażać sobie.
66
209000
3000
nie przypomina żadnej tradycyjnej organizacji, jaką można sobie wyobrazić.
03:57
People are always askingpytając, "Well, who'skto jest in chargeopłata of this?"
67
212000
2000
Ludzie ciągle pytają: „Dobrze, a kto tym kieruje?”
03:59
or "Who does that?" And the answerodpowiedź is: anybodyktoś who wants to pitchsmoła in.
68
214000
5000
albo „Kto zajmuje się tym a tym?”. Odpowiadam: ktokolwiek, kto ma ochotę.
04:04
It's a very unusualniezwykły and chaoticchaotyczny thing.
69
219000
3000
To bardzo niezwykłe i chaotyczne zjawisko.
04:07
We'veMamy got over 90 serversserwery now in threetrzy locationslokalizacje.
70
222000
3000
Mamy teraz ponad 90 serwerów w trzech lokalizacjach,
04:10
These are managedzarządzane by volunteerwolontariusz systemsystem administratorsadministratorzy who are onlineonline.
71
225000
4000
zarządzanych przez administratorów-wolontariuszy, pracujących przez Internet.
04:14
I can go onlineonline any time of the day or night
72
229000
3000
Mogę połączyć się o dowolnej porze dnia lub nocy
04:17
and see eightosiem to 10 people waitingczekanie for me
73
232000
4000
i zobaczę, że osiem do dziesięciu osób czeka,
04:21
to askzapytać a questionpytanie or something, anything about the serversserwery.
74
236000
4000
może odpowiedzieć na moje pytania czy uwagi dotyczące serwerów.
04:25
You could never affordpozwolić sobie to do this in a companyfirma.
75
240000
2000
Żadnej firmy nie stać na coś takiego.
04:27
You could never affordpozwolić sobie to have a standbyczekaj crewzałoga of people
76
242000
4000
Nikt nie może pozwolić sobie na utrzymywanie w pogotowiu zespołu
04:31
24 hoursgodziny a day and do what we're doing at WikipediaWikipedia.
77
246000
4000
przez 24 godziny na dobę, ani na to, co mamy w Wikipedii.
04:35
So we're doing around 1.4 billionmiliard pagestrona viewswidoki monthlymiesięczny,
78
250000
3000
Mamy około 1,4 miliarda wyświetleń stron miesięcznie,
04:38
so it's really gottenzdobyć to be a hugeolbrzymi thing.
79
253000
3000
co znaczy, że urośliśmy do naprawdę wielkich rozmiarów.
04:41
And everything is managedzarządzane by the volunteerswolontariusze.
80
256000
2000
I wszystkim zajmują się wolontariusze.
04:43
And the totalcałkowity monthlymiesięczny costkoszt for our bandwidthpasmo is about 5,000 dollarsdolarów.
81
258000
5000
Nasz całkowity miesięczny koszt połączeń internetowych to około 5000 dolarów.
04:48
And that's essentiallygłównie our mainGłówny costkoszt.
82
263000
2000
I to w praktyce główny koszt naszej działalności.
04:50
We could actuallytak właściwie do withoutbez the employeepracownik. We actuallytak właściwie --
83
265000
3000
Moglibyśmy poradzić sobie bez tego pracownika. Prawdę mówiąc...
04:53
we hiredzatrudniony BrianBrian because he was workingpracujący part-timew niepełnym wymiarze godzin for two yearslat
84
268000
3000
Zatrudniliśmy Briana, bo pracował przez 2 lata na niepełny etat,
04:56
and full-timepełny etat at WikipediaWikipedia,
85
271000
2000
plus pełny etat w Wikipedii,
04:58
so we actuallytak właściwie hiredzatrudniony him so he could get a life and go to the movieskino sometimesczasami.
86
273000
4000
więc zatrudniliśmy go, żeby miał coś z życia i mógł czasem pójść do kina.
05:03
So the bigduży questionpytanie when you've got this really chaoticchaotyczny organizationorganizacja is,
87
278000
3000
O obliczu tak chaotycznej organizacji, trzeba zapytać:
05:06
why isn't it all rubbishśmieci? Why is the websitestronie internetowej as good as it is?
88
281000
4000
dlaczego to nie są same śmieci? Dlaczego ta witryna jest tak dobra?
05:10
First of all, how good is it? Well, it's prettyładny good. It isn't perfectidealny,
89
285000
3000
A jak dobra jest ta witryna? Całkiem niezła. Nie jest doskonała,
05:13
but it's much, much better than you would expectoczekiwać,
90
288000
3000
ale dużo lepsza, niż moglibyście się spodziewać,
05:16
givendany our completelycałkowicie chaoticchaotyczny modelModel.
91
291000
2000
zważywszy na nasze chaotyczne rozwiązanie.
05:18
So when you saw him make a ridiculousśmieszny editedytować to the pagestrona about me,
92
293000
3000
Widząc, jak wprowadza niedorzeczne zmiany na stronie o mnie,
05:21
you think, oh, this is obviouslyoczywiście just going to degeneratezdegenerowany into rubbishśmieci.
93
296000
4000
pomyśleliście sobie: to wszystko na pewno zmieni się w kupę śmieci.
05:25
But when we'vemamy seenwidziany qualityjakość teststesty -- and there haven'tnie mam been enoughdość of these yetjeszcze
94
300000
4000
Ale gdy zobaczyliśmy testy jakości – nie było ich jeszcze odpowiednio dużo,
05:29
and I'm really encouragingzachęcający people to do more,
95
304000
2000
naprawdę zachęcam, żeby zrobić ich więcej –
05:31
comparingporównywanie WikipediaWikipedia to traditionaltradycyjny things -- we winzdobyć handsręce down.
96
306000
4000
porównujące Wikipedię z tradycyjnymi źródłami: wyraźnie wygrywamy.
05:35
So a GermanNiemiecki magazineczasopismo comparedporównywane GermanNiemiecki WikipediaWikipedia,
97
310000
3000
Niemiecki magazyn porównał niemiecką Wikipedię,
05:38
whichktóry is really much, much smallermniejszy than EnglishAngielski,
98
313000
3000
która jest dużo, dużo mniejsza niż angielska,
05:41
to MicrosoftMicrosoft EncartaEncarta and to BrockhausBrockhaus MultimediaMultimedia,
99
316000
4000
z Microsoft Encarta i z Brockhaus Multimedia.
05:45
and we wonwygrał acrossprzez the boardtablica.
100
320000
2000
Wygraliśmy zdecydowanie.
05:47
They hiredzatrudniony expertseksperci to come and look at articlesartykuły and compareporównać the qualityjakość,
101
322000
3000
Jakość artykułów porównywali eksperci,
05:50
and we were very pleasedzadowolony with that resultwynik.
102
325000
3000
wynik sprawił nam dużą przyjemność.
05:53
So a lot of people have heardsłyszał about the WikipediaWikipedia Bush-KerryBush-Kerry controversyspór.
103
328000
4000
Dużo osób słyszało o konflikcie Bush-Kerry w Wikipedii.
05:57
The mediagłoska bezdźwięczna has coveredpokryty this somewhatnieco extensivelyobszernie.
104
332000
4000
Media donosiły o tym dość obszernie.
06:01
It startedRozpoczęty out with an articleartykuł in RedCzerwony HerringŚledzia.
105
336000
3000
Zaczęło się od artykułu w Red Herring.
06:04
The reportersreporterzy callednazywa me up and they -- I mean, I have to say
106
339000
3000
Dziennikarze skontaktowali się ze mną...
06:07
they spelledorkisz my nameNazwa right, but they really wanted to say,
107
342000
5000
Przyznam, że podali moje nazwisko poprawnie, ale naprawdę chcieli stwierdzić,
06:12
the Bush-KerryBush-Kerry electionwybór is so contentioussporny,
108
347000
2000
że wybory Bush-Kerry wzbudzają takie emocje,
06:14
it's tearingrozdzierający apartniezależnie the WikipediaWikipedia communityspołeczność. And so they quotezacytować me as sayingpowiedzenie,
109
349000
4000
że rozsadza to społeczność Wikipedii. A więc podali, że powiedziałem:
06:18
"They're the mostwiększość contentioussporny in the historyhistoria of WikipediaWikipedia."
110
353000
3000
„To najbardziej zażarty konflikt w historii Wikipedii”.
06:21
What I actuallytak właściwie said is, they're not contentioussporny at all.
111
356000
2000
A ja powiedziałem: „nie ma żadnego konfliktu".
06:23
So it's a slightniewielki misquotemylnie cytować. (LaughterŚmiech) The articlesartykuły were editededytowane quitecałkiem heavilyciężko.
112
358000
6000
Czyli nieco przekręcili moje słowa. Artykuły dość intensywnie modyfikowano.
06:29
And it is trueprawdziwe that we did have to lockzamek the articlesartykuły on a couplepara of occasionsokazje.
113
364000
3000
To prawda, że kilka musieliśmy je zablokować.
06:32
Time magazineczasopismo recentlyostatnio reportedzgłaszane that
114
367000
3000
Magazyn Time napisał ostatnio:
06:35
"ExtremeEkstremalne actionczynność sometimesczasami has to be takenwzięty,
115
370000
3000
„Środki nadzwyczajne są czasem konieczne,
06:38
and WalesWalia lockedzablokowany the entrieswpisy on KerryKerry and BushBush for mostwiększość of 2004."
116
373000
5000
więc Wales blokował artykuły o Kerry'm i Bushu przez większą część 2004”.
06:43
This cameoprawa ołowiana witrażu after I told the reporterreporter that we had to lockzamek it for --
117
378000
4000
A wcześniej powiedziałem dziennikarzowi, że musieliśmy blokować je...
06:47
occasionallysporadycznie a little bitkawałek here and there.
118
382000
2000
sporadycznie i zawsze na krótko.
06:49
So the truthprawda in generalgenerał is that the kindsrodzaje of controversieskontrowersje
119
384000
3000
A więc tak naprawdę spory,
06:52
that you would probablyprawdopodobnie think we have withinw ciągu the WikipediaWikipedia communityspołeczność
120
387000
4000
jakich prawdopodobnie spodziewacie się w społeczności Wikipedii,
06:56
are not really controversieskontrowersje at all.
121
391000
2000
zazwyczaj nie są faktycznie sporami.
06:58
ArticlesArtykuły on controversialkontrowersyjny topicstematy are editededytowane a lot,
122
393000
3000
Artykuły dotyczące kontrowersyjnych tematów są intensywnie edytowane,
07:01
but they don't causeprzyczyna much controversyspór withinw ciągu the communityspołeczność.
123
396000
3000
ale nie wywołują dużych sporów w społeczności.
07:04
And the reasonpowód for this is that mostwiększość people understandzrozumieć the need for neutralityneutralność.
124
399000
5000
Powodem tego jest to, że większość ludzi rozumie potrzebę neutralności.
07:11
The realreal struggleborykać się is not betweenpomiędzy the right and the left --
125
406000
4000
Prawdziwa walka nie toczy się między prawicą i lewicą,
07:15
that's where mostwiększość people assumezałożyć --
126
410000
2000
jak spodziewa się większość ludzi,
07:17
but it's betweenpomiędzy the partyprzyjęcie of the thoughtfulrozważny and the partyprzyjęcie of the jerkstarganie.
127
412000
3000
ale między partią poważnych i partią głupków.
07:20
And no sidebok of the politicalpolityczny spectrumwidmo has a monopolymonopol on eitherzarówno of those qualitiescechy.
128
415000
4000
I żadna część spektrum politycznego nie ma monopolu na którąś z tych cech.
07:24
The actualrzeczywisty truthprawda about the specifickonkretny Bush-KerryBush-Kerry incidentincydent
129
419000
4000
Fakty dotyczące wspomnianego incydentu Bush-Kerry są takie,
07:28
is that the Bush-KerryBush-Kerry articlesartykuły
130
423000
2000
że artykuły dotyczące Busha i Kerry'ego
07:30
were lockedzablokowany lessmniej than one percentprocent of the time in 2004,
131
425000
3000
były zablokowane przez mniej niż jeden procent 2004 roku.
07:33
and it wasn'tnie było because they were contentioussporny;
132
428000
2000
I to nie dlatego, że powodowały spory,
07:35
it was just because there was routinerutyna vandalismwandalizm --
133
430000
3000
ale po prostu z powodu nagminnego wandalizmu,
07:38
whichktóry happensdzieje się sometimesczasami even on stageetap, people --
134
433000
4000
który zdarza się czasem nawet na scenie: różni ludzie,
07:42
sometimesczasami even reportersreporterzy have reportedzgłaszane to me that they vandalizeniszczyć WikipediaWikipedia
135
437000
3000
czasem nawet dziennikarze mówili mi, że dokonali wandalizmu w Wikipedii
07:45
and were amazedzdziwiony that it was fixednaprawiony so quicklyszybko.
136
440000
3000
i byli zaskoczeni tym, jak szybko zostało to naprawione.
07:48
And I said -- you know, I always say, please don't do that; that's not a good thing.
137
443000
4000
A ja zawsze odpowiadam: proszę tego nie robić, tak nie należy.
07:52
So how do we do this?
138
447000
2000
Jak to robimy?
07:54
How do we managezarządzanie the qualityjakość controlkontrola?
139
449000
2000
Jak zarządzamy kontrolą jakości?
07:56
How does it work?
140
451000
3000
Jak to działa?
07:59
So there's a fewkilka elementselementy,
141
454000
3000
Jest tu kilka elementów:
08:02
mostlyprzeważnie socialspołeczny policieszasady and some elementselementy of the softwareoprogramowanie.
142
457000
3000
głównie zasady społeczne i trochę elementów w oprogramowaniu.
08:05
So the biggestnajwiększy and the mostwiększość importantważny thing is our neutralneutralny point-of-viewpunkt widzenia policypolityka.
143
460000
4000
Największym i najważniejszym elementem jest polityka neutralnego punktu widzenia.
08:09
This is something that I setzestaw down from the very beginningpoczątek,
144
464000
3000
To jest coś, co ustanowiłem na samym początku
08:12
as a corerdzeń principlezasada of the communityspołeczność that's completelycałkowicie not debatablesporny.
145
467000
4000
jako podstawową i nie podlegającą dyskusji zasadę społeczności.
08:16
It's a socialspołeczny conceptpojęcie of cooperationwspółpraca,
146
471000
3000
To jest społecznościowa koncepcja współpracy,
08:19
so we don't talk a lot about truthprawda and objectivityobiektywność.
147
474000
4000
a więc nie wspominamy tu często o prawdzie i obiektywności.
08:23
The reasonpowód for this is if we say we're only going to writepisać the "truthprawda" about some topictemat,
148
478000
4000
Powodem jest to, że jeśli powiemy, że będziemy pisać tylko prawdę na jakiś temat,
08:27
that doesn't do us a damncholerny bitkawałek of good of figuringzastanawianie się out what to writepisać,
149
482000
3000
to ani trochę nie pomoże nam ustalić, co mamy pisać,
08:30
because I don't agreeZgodzić się with you about what's the truthprawda.
150
485000
2000
ponieważ nie zgadzamy się na temat prawdy.
08:32
But we have this jargonżargon termsemestr of neutralityneutralność,
151
487000
3000
Ale mamy ten żargonowy termin „neutralność”,
08:35
whichktóry has its ownwłasny long historyhistoria withinw ciągu the communityspołeczność,
152
490000
2000
który sam ma długą historię w społeczności.
08:37
whichktóry basicallygruntownie saysmówi, any time there's a controversialkontrowersyjny issuekwestia,
153
492000
4000
Najprościej rzecz biorąc oznacza to, że zawsze gdy temat budzi spory,
08:41
WikipediaWikipedia itselfsamo should not take a standstoisko on the issuekwestia.
154
496000
3000
Wikipedia nie zajmuje stanowiska w tej sprawie.
08:44
We should merelyjedynie reportraport on what reputablerenomowany partiesimprezy have said about it.
155
499000
3000
Powinniśmy ograniczyć się do tego, co twierdzą uznane źródła.
08:47
So this neutralityneutralność policypolityka is really importantważny for us,
156
502000
3000
Ta polityka neutralności jest dla nas naprawdę ważna,
08:50
because it empowersupoważnia a communityspołeczność that is very diverseróżnorodny
157
505000
4000
ponieważ umożliwia bardzo zróżnicowanej społeczności
08:54
to come togetherRazem and actuallytak właściwie get some work doneGotowe.
158
509000
2000
wspólne działanie i owocną pracę.
08:56
So we have very diverseróżnorodny contributorswspółtwórcy in termswarunki of politicalpolityczny, religiousreligijny,
159
511000
3000
Nasi autorzy są bardzo zróżnicowani politycznie, religijnie, kulturowo.
08:59
culturalkulturalny backgroundstła.
160
514000
2000
Nasi autorzy są bardzo zróżnicowani politycznie, religijnie, kulturowo.
09:01
By havingmający this firmfirma neutralityneutralność policypolityka,
161
516000
2000
Dzięki stanowczej polityce neutralności,
09:03
whichktóry is non-negotiableniezbywalne from the beginningpoczątek,
162
518000
2000
od samego początku nie podlegającej dyskusji,
09:05
we ensurezapewnić that people can work togetherRazem
163
520000
2000
zapewniamy ludziom możliwość współpracy.
09:07
and that the entrieswpisy don't becomestają się simplypo prostu a warwojna
164
522000
2000
i to, że artykuły nie staną się wojną,
09:09
back and forthnaprzód betweenpomiędzy the left and the right.
165
524000
3000
cyklem ataków z lewej i z prawej strony.
09:12
If you engageangażować in that typerodzaj of behaviorzachowanie,
166
527000
2000
Jeśli będziecie się tak zachowywać,
09:14
you'llTy będziesz be askedspytał to leavepozostawiać the communityspołeczność.
167
529000
2000
zostaniecie poproszeni o opuszczenie społeczności.
09:17
So real-timeczas rzeczywisty peerpar reviewrecenzja.
168
532000
2000
Mamy więc recenzowanie w czasie rzeczywistym.
09:19
EveryKażdy singlepojedynczy changezmiana on the siteteren goesidzie to the recentniedawny changeszmiany pagestrona.
169
534000
3000
Każda zmiana w witrynie trafia na stronę „Ostatnie zmiany”.
09:22
So as soonwkrótce as he madezrobiony his changezmiana, it wentposzedł to the recentniedawny changeszmiany pagestrona.
170
537000
3000
Zmiany [Chrisa] trafiły na stronę „Ostatnie zmiany”.
09:25
That recentniedawny changeszmiany pagestrona was alsorównież fedkarmiony into IRCIRC channelkanał,
171
540000
4000
Zawartość strony „Ostatnie zmiany” trafia również na kanał IRC,
09:29
whichktóry is an InternetInternet chatczat channelkanał
172
544000
2000
czyli kanał rozmów internetowych
09:31
that people are monitoringmonitorowanie with variousróżnorodny softwareoprogramowanie toolsprzybory.
173
546000
2000
monitorowany przez ludzi przy użyciu różnych programów.
09:35
And people can get RSSRSS feedskanały --
174
550000
2000
Można też korzystać z kanałów RSS
09:37
they can get e-maile-mail notificationspowiadomienia of changeszmiany.
175
552000
3000
albo dostawać e-maile z powiadomieniami o zmianach,
09:40
And then usersużytkowników can setzestaw up theirich ownwłasny personalosobisty watch listlista.
176
555000
2000
można założyć własne listy monitorowanych stron.
09:42
So my pagestrona is on quitecałkiem a fewkilka volunteers'wolontariusze " watch listslisty,
177
557000
3000
Moja strona jest na listach monitorowania sporej liczby użytkowników,
09:45
because it is sometimesczasami vandalizedwandalizowany.
178
560000
2000
ponieważ czasem pada ofiarą wandalizmu.
09:49
And thereforew związku z tym, what happensdzieje się is someonektoś will noticeogłoszenie the changezmiana very quicklyszybko,
179
564000
4000
Dlatego takie zmiany zawsze ktoś szybko zauważy,
09:53
and then they'lloni to zrobią just simplypo prostu revertOdwracać the changezmiana.
180
568000
4000
cofnie i przywróci poprzednią wersję strony.
09:57
There's a newNowy pagesstrony feedkarmić, for exampleprzykład,
181
572000
2000
Jest kanał z informacjami o nowych stronach.
09:59
so you can go to a certainpewny pagestrona of WikipediaWikipedia
182
574000
2000
Można wejść na określoną stronę Wikipedii
10:01
and see everykażdy newNowy pagestrona as it's createdstworzony.
183
576000
2000
i zobaczyć wszystkie nowo utworzone strony.
10:03
This is really importantważny, because a lot of newNowy pagesstrony that get createdstworzony
184
578000
2000
To bardzo ważne, ponieważ nowe strony
10:05
are just garbageŚmieci that have to be deletedusunięte, you know, ASDFASDFASDFASDF.
185
580000
3000
to często śmieci, które trzeba skasować, typu: ASDFASDF.
10:08
But alsorównież that's some of the mostwiększość interestingciekawy and funzabawa things at WikipediaWikipedia,
186
583000
3000
Ale niektóre z nowych artykułów to najciekawsze, najfajniejsze rzeczy w Wikipedii.
10:11
some of the newNowy articlesartykuły.
187
586000
2000
Ale niektóre z nowych artykułów to najciekawsze, najfajniejsze rzeczy w Wikipedii.
10:13
People will startpoczątek an articleartykuł on some interestingciekawy topictemat,
188
588000
2000
Ktoś pisze artykuł o interesującym temacie,
10:15
other people will find that intriguingintrygancki
189
590000
2000
zaciekawi to innych, którzy się przyłączą, dzięki czemu będzie dużo lepszy.
10:17
and jumpskok in and help and make it much better.
190
592000
2000
zaciekawi to innych, którzy się przyłączą, dzięki czemu będzie dużo lepszy.
10:19
So we do have editszmiany by anonymousanonimowy usersużytkowników,
191
594000
2000
Edycja bywa anonimowa,
10:21
whichktóry is one of the mostwiększość controversialkontrowersyjny and intriguingintrygancki things about WikipediaWikipedia.
192
596000
4000
co jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych i intrygujących aspektów Wikipedii.
10:25
So ChrisChris was ablezdolny to do his changezmiana -- he didn't have to loglog in or anything;
193
600000
4000
Żeby wprowadzić zmiany, Chris nie musiał się wcale logować,
10:29
he just wentposzedł on the websitestronie internetowej and madezrobiony a changezmiana.
194
604000
3000
po prostu wszedł na stronę i wprowadził zmianę.
10:32
But it turnsskręca out that only about 18 percentprocent of all the editszmiany to the websitestronie internetowej
195
607000
3000
Ale okazuje się, że tylko około 18 procent edycji w witrynie
10:35
are doneGotowe by anonymousanonimowy usersużytkowników.
196
610000
2000
przeprowadzają anonimowi użytkownicy.
10:37
And that's a really importantważny thing to understandzrozumieć,
197
612000
2000
Koniecznie należy pamiętać,
10:39
is that the vastogromny majoritywiększość of the editszmiany that go on on the websitestronie internetowej
198
614000
3000
że zdecydowaną większość edycji w witrynie
10:42
are from a very close-knitzwarta communityspołeczność of maybe 600 to 1,000 people
199
617000
4000
wykonuje blisko związana społeczność ok. 600-1000 osób,
10:46
who are in constantstały communicationkomunikacja.
200
621000
2000
które nieustannie porozumiewają się ze sobą.
10:48
And we have over 40 IRCIRC channelskanały, 40 mailingmailing listslisty.
201
623000
2000
Mamy również ponad 40 kanałów IRC, 40 list dyskusyjnych.
10:50
All these people know eachkażdy other. They communicatekomunikować się; we have offlineoffline meetingsspotkania.
202
625000
4000
Ci ludzie się znają, komunikują się. Mamy spotkania w świecie fizycznym.
10:54
These are the people who are doing the bulkobjętość of the siteteren,
203
629000
2000
To oni wykonują większość pracy w witrynie.
10:56
and they are, in a sensesens, semi-professionalspółprofesjonaliści at what they're doing,
204
631000
5000
I w pewnym sensie robią to jak półprofesjonaliści.
11:01
that the standardsstandardy we setzestaw for ourselvesmy sami are equalrówny to or higherwyższy than
205
636000
4000
Standardy, które ustanawiamy dla siebie, są takie same lub wyższe
11:05
professionalprofesjonalny standardsstandardy of qualityjakość.
206
640000
2000
niż profesjonalne standardy jakości.
11:07
We don't always meetspotykać się those standardsstandardy,
207
642000
2000
Nie zawsze spełniamy te standardy,
11:09
but that's what we're strivingusiłujący for.
208
644000
2000
ale do tego dążymy.
11:11
And so that tightmocno communityspołeczność is who really caresdba for the siteteren,
209
646000
3000
Tak więc to właśnie ta zwarta społeczność naprawdę dba o witrynę,
11:14
and these are some of the smartestnajmądrzejszy people I've ever metspotkał.
210
649000
2000
a to jedni z najinteligentniejszych ludzi, jakich spotkałem.
11:16
Of coursekurs, it's my jobpraca to say that, but it's actuallytak właściwie trueprawdziwe.
211
651000
2000
Stanowisko każe mi to mówić, ale to fakt.
11:18
The typerodzaj of people who were drawnpociągnięty to writingpisanie an encyclopediaencyklopedia for funzabawa
212
653000
4000
Ludzie, których przyciągnął pomysł pisania dla zabawy encyklopedii,
11:22
tendzmierzać to be prettyładny smartmądry people. (LaughterŚmiech)
213
657000
2000
są zwykle bardzo inteligentni.
11:25
The toolsprzybory and the softwareoprogramowanie: there's lots of toolsprzybory that allowdopuszczać us --
214
660000
2000
Narzędzia i oprogramowanie: wiele narzędzi
11:27
allowdopuszczać us, meaningznaczenie the communityspołeczność -- to self-monitorwłasny monitor and to monitormonitor all the work.
215
662000
4000
umożliwia naszej społeczności monitorowanie siebie i całej pracy.
11:31
This is an exampleprzykład of a pagestrona historyhistoria on "flatmieszkanie earthZiemia,"
216
666000
2000
To jest przykład historii edycji strony o płaskiej Ziemi,
11:33
and you can see some changeszmiany that were madezrobiony.
217
668000
3000
gdzie widzimy wprowadzone zmiany.
11:36
What's nicemiły about this pagestrona is you can immediatelynatychmiast take a look at this
218
671000
3000
Najlepsze na tej stronie jest to, że wystarczy rzucić okiem
11:39
and see, oh OK, I understandzrozumieć now.
219
674000
2000
i wszystko wiadomo: OK, teraz rozumiem.
11:41
When somebodyktoś goesidzie and lookswygląda at -- they see that someonektoś,
220
676000
3000
Gdy ktoś tu wejdzie i spojrzy, widzi, że ktoś
11:44
an anonymousanonimowy IPIP numbernumer, madezrobiony an editedytować to my pagestrona --
221
679000
2000
z anonimowego adresu IP edytował moją stronę.
11:46
that soundsDźwięki suspiciouspodejrzany -- who is this personosoba? SomebodyKtoś lookswygląda at it --
222
681000
3000
To wygląda podejrzanie: kto to był? Ktoś spojrzy na to,
11:49
they can immediatelynatychmiast see highlightedpodświetlony in redczerwony all of the changeszmiany that tookwziął placemiejsce,
223
684000
4000
natychmiast widzi wyróżnione na czerwono wszystkie zmiany,
11:53
to see, OK, well, these wordssłowa have changedzmienione, things like this.
224
688000
4000
widzi, które słowa zostały zmienione i tak dalej.
11:57
So that's one toolnarzędzie that we can use to very quicklyszybko monitormonitor the historyhistoria of a pagestrona.
225
692000
5000
To narzędzie umożliwia bardzo szybkie monitorowanie historii strony.
12:02
AnotherInnym thing that we do withinw ciągu the communityspołeczność
226
697000
3000
Kolejna rzecz dotycząca naszej społeczności
12:05
is we leavepozostawiać everything very open-endedotwarty.
227
700000
3000
to nienarzucanie niczego, elastyczność.
12:08
MostWiększość of the socialspołeczny ruleszasady and the methodsmetody of work
228
703000
4000
Większość reguł społecznych i metod pracy
12:12
are left completelycałkowicie open-endedotwarty in the softwareoprogramowanie.
229
707000
2000
nie jest wcale narzucana przez oprogramowanie.
12:14
All of that stuffrzeczy is just on WikiWiki pagesstrony.
230
709000
2000
Są tylko zapisane na stronach Wiki.
12:16
And so there's nothing in the softwareoprogramowanie that enforceswymusza the ruleszasady.
231
711000
3000
Więc oprogramowanie wcale nie wymusza stosowania tych reguł.
12:19
The exampleprzykład I've got up here is a VotesGłosów For DeletionUsunięcie pagestrona.
232
714000
3000
Pokażę przykład: to jest strona głosowania nad usunięciem.
12:23
So, I mentionedwzmiankowany earlierwcześniej, people typerodzaj ASDFASDFASDFASDF --
233
718000
3000
Jak wspomniałem wcześniej, ludzie wpisują ASDFASDF –
12:26
it needswymagania to be deletedusunięte. CasesPrzypadkach like that, the administratorsadministratorzy just deletekasować it.
234
721000
3000
trzeba to usunąć. W takich przypadkach administratorzy po prostu to kasują.
12:29
There's no reasonpowód to have a bigduży argumentargument about it.
235
724000
2000
Tu nie ma powodów do poważnych dyskusji.
12:31
But you can imaginewyobrażać sobie there's a lot of other areasobszary where the questionpytanie is,
236
726000
4000
Ale pewnie domyślacie się, że często pojawiają się pytania o dany artykuł:
12:35
is this notableznaczny enoughdość to go in an encyclopediaencyklopedia?
237
730000
2000
Czy to nie za mało istotne dla encyklopedii?
12:37
Is the informationInformacja verifiablesprawdzalny? Is it a hoaxoszustwo? Is it trueprawdziwe? Is it what?
238
732000
4000
Czy te informacje można zweryfikować? Czy to oszustwo? Czy to prawda? Co to jest?
12:41
So we neededpotrzebne a socialspołeczny methodmetoda for figuringzastanawianie się out the answerodpowiedź to this.
239
736000
3000
Społeczność musi mieć możliwość znajdowania odpowiedzi na takie pytania.
12:44
And so the methodmetoda that arosepowstały organicallyorganicznie withinw ciągu the communityspołeczność
240
739000
3000
Metodą, która w sposób organiczny rozwinęła się w społeczności,
12:47
is the VotesGłosów For DeletionUsunięcie pagestrona.
241
742000
2000
jest strona głosowania nad usunięciem.
12:49
And in the particularszczególny exampleprzykład we have here, it's a filmfilm,
242
744000
2000
Mamy tu konkretny przykład: to film
12:51
"TwistedSkręcone IssuesProblemów," and the first personosoba saysmówi,
243
746000
2000
„Twisted Issues”, pierwsza osoba twierdzi:
12:53
"Now this is supposedlypodobno a filmfilm. It failszawiedzie the GoogleGoogle testtest miserablymarnie."
244
748000
4000
„To ponoć film. W teście Google wypada fatalnie.”
12:57
The GoogleGoogle testtest is, you look in GoogleGoogle and see if it's there,
245
752000
3000
Test Google to sprawdzenie, czy hasło pojawia się w Google,
13:00
because if something'scoś jest not even in GoogleGoogle, it probablyprawdopodobnie doesn't exististnieć at all.
246
755000
4000
bo jeśli czegoś nie ma nawet w Google, prawdopodobnie wcale nie istnieje.
13:04
It's not a perfectidealny rulereguła, but it's a nicemiły startingstartowy pointpunkt for quickszybki researchBadania.
247
759000
4000
To nie jest doskonała zasada, ale dobry początek szybkiego zbadania tematu.
13:09
So somebodyktoś saysmówi, "DeleteUsuń it, please. DeleteUsuń it -- it's not notableznaczny."
248
764000
3000
A więc ktoś mówi: „Skasujcie to, bo nie ma znaczenia.”
13:12
And then somebodyktoś saysmówi, "Wait, wait, wait, wait, I founduznany it.
249
767000
2000
Potem ktoś dodaje: „Czekajcie, znalazłam to.
13:14
I founduznany it in a bookksiążka, 'Film' Film ThreatZagrożenie VideoWideo GuidePrzewodnik:
250
769000
2000
Znalazłam w książce: „Przewodnik po groźnych filmach:
13:16
the 20 UndergroundUnderground FilmsFilmy You MustNależy See.'"
251
771000
2000
20 filmów niezależnych, które trzeba zobaczyć”.
13:18
Oh, OK. So the nextNastępny personsosoby saysmówi, "CleanCzyste it up."
252
773000
2000
OK. A następna osoba mówi: „Poprawcie to”.
13:20
SomebodyKtoś saysmówi, "I've founduznany it on IMDBIMDB. Keep, keep, keep."
253
775000
4000
Jeszcze kto inny mówi: „Znalazłem to w IMDB. Trzeba zostawić”.
13:24
And what's interestingciekawy about this is that the softwareoprogramowanie is --
254
779000
3000
A interesujące jest to, że oprogramowanie...
13:27
these votesgłosów are just -- they're just texttekst typedwpisane into a pagestrona.
255
782000
3000
Te głosy to tylko tekst wpisywany na stronie.
13:30
This is not really a votegłosować so much as it is a dialoguedialog.
256
785000
5000
Tak naprawdę to nie głosowanie, ale bardziej dialog.
13:35
Now it is trueprawdziwe that at the endkoniec of the day
257
790000
2000
To prawda, że ostatecznie administrator może to przejrzeć i stwierdzić:
13:37
an administratoradministrator can go throughprzez here and take a look at this and say,
258
792000
3000
To prawda, że ostatecznie administrator może to przejrzeć i stwierdzić:
13:40
OK, 18 deletesusuwa, two keepstrzyma: we'lldobrze deletekasować it.
259
795000
3000
OK, 18 za usunięciem, dwa za zostawieniem, usuniemy to.
13:43
But in other casesprzypadki, this could be 18 deletesusuwa and two keepstrzyma, and we would keep it,
260
798000
5000
Ale czasem jest 18 za usunięciem i 2 za zostawieniem, ale zostawimy to,
13:48
because if those last two keepstrzyma say, "Wait a minutechwila, wait a minutechwila.
261
803000
2000
bo te 2 głosy mówią: „Zaczekajcie.
13:50
NobodyNikt nie elsejeszcze saw this but I founduznany it in a bookksiążka,
262
805000
2000
Nikt na to nie trafił, ale ja znalazłam to w książce
13:52
and I founduznany a linkpołączyć to a pagestrona that describesopisuje it, and I'm going to cleanczysty it up tomorrowjutro,
263
807000
4000
i znalazłam link do strony z informacjami i poprawię to jutro,
13:56
so please don't deletekasować it," then it would surviveprzetrwać.
264
811000
3000
więc proszę nie usuwać” – wtedy artykuł przetrwa.
13:59
And it alsorównież matterssprawy who the people are who are votinggłosowanie.
265
814000
2000
Liczy się też, kim są głosujący.
14:01
Like I say, it's a tightmocno knitrobić na drutach communityspołeczność.
266
816000
2000
Jak mówiłem, to blisko związana społeczność.
14:03
Down here at the bottomDolny, "Keep, realreal moviefilm," RickRick KayKay.
267
818000
2000
Tutaj na dole: „Zostawić, to prawdziwy film”, Rick Kay.
14:05
RickRick KayKay is a very famoussławny WikipedianWikipedysta
268
820000
3000
Rick Kay to bardzo znany Wikipedysta,
14:08
who does an enormousogromny amountilość of work with vandalismwandalizm, hoaxesmistyfikacje
269
823000
3000
który robi bardzo dużo w dziedzinie wandalizmu, oszustw
14:11
and votesgłosów for deletionusunięcie.
270
826000
2000
i głosowań nad usunięciem.
14:13
His voicegłos carriesniesie a lot of weightwaga withinw ciągu the communityspołeczność
271
828000
3000
Jego głos ma dużą wagę w społeczności,
14:16
because he knowswie what he's doing.
272
831000
2000
ponieważ on wie, co robi.
14:18
So how'sjak tam all this governedrządzony?
273
833000
2000
A więc: jak to wszystko jest zarządzane?
14:20
People really want to know about, OK, administratorsadministratorzy, things like that.
274
835000
4000
Ludzie chcą się dowiedzieć o administratorach i tak dalej.
14:24
So the WikipediaWikipedia governancezarządzanie modelModel, the governancezarządzanie of the communityspołeczność,
275
839000
4000
Model zarządzania Wikipedią, zarządzania społecznościowego,
14:28
is a very confusingmylące, but a workablewykonalny mixmieszać of consensuszgoda --
276
843000
4000
to bardzo zagmatwana, ale sprawna mieszanka konsensusu, co znaczy,
14:32
meaningznaczenie we try not to votegłosować on the contentzadowolony of articlesartykuły,
277
847000
2000
że raczej nie głosujemy nad zawartością artykułów,
14:34
because the majoritywiększość viewwidok is not necessarilykoniecznie neutralneutralny.
278
849000
4000
ponieważ poglądy większości niekoniecznie są neutralne.
14:38
Some amountilość of democracydemokracja, all of the administratorsadministratorzy --
279
853000
2000
Trochę demokracji: wszyscy administratorzy
14:40
these are the people who have the abilityzdolność to deletekasować pagesstrony,
280
855000
3000
to osoby, które mają możliwość usuwania stron,
14:43
that doesn't mean that they have the right to deletekasować pagesstrony;
281
858000
2000
co nie znaczy, że mają prawo usuwać strony,
14:45
they still have to followśledzić all the ruleszasady -- but they're electedwybrany;
282
860000
3000
zawsze muszą przestrzegać zasad,
14:48
they're electedwybrany by the communityspołeczność. SometimesCzasami people --
283
863000
2000
wybiera ich społeczność.
14:50
randomlosowy trollstrolle on the InternetInternet -- like to accuseoskarżać me of handpickingręczne zbieranie the administratorsadministratorzy
284
865000
4000
Czasami trolle internetowe oskarżają mnie, że sam dobieram administratorów,
14:54
to biasstronniczość the contentzadowolony of the encyclopediaencyklopedia.
285
869000
2000
żeby stronniczo wpływać na treść encyklopedii.
14:56
I always laughśmiech at this, because I have no ideapomysł how they're electedwybrany, actuallytak właściwie.
286
871000
4000
Śmieję się z tego, bo sam nie mam pojęcia, jak się ich wybiera.
15:00
There's a certainpewny amountilość of aristocracyarystokracja.
287
875000
2000
Jest trochę arystokratyzmu.
15:02
And so you've got a hintWskazówka of that when I mentionedwzmiankowany, like,
288
877000
3000
Wspomniałem o tym już wcześniej, mówiąc, że na przykład
15:05
RickRick Kay'sKay's voicegłos would carrynieść a lot more weightwaga than someonektoś we don't know.
289
880000
3000
głos Ricka Kay'a ma dużo większą wagę niż głos kogoś, kogo nie znamy.
15:08
I give this talk sometimesczasami with AngelaAngela, who was just re-electedponownie wybrany
290
883000
4000
Czasem robię tę prelekcję z Angelą, która została ponownie wybrana
15:12
to the BoardZarząd from the communityspołeczność -- to the BoardZarząd of the FoundationFundacja,
291
887000
3000
do Zarządu Fundacji jako przedstawicielka społeczności.
15:15
with more than twicedwa razy the votesgłosów of the personosoba who didn't make it.
292
890000
4000
Dostała ponad dwa razy więcej głosów niż osoba, która przegrała.
15:19
And I always embarrasszawstydzić her because I say, well, AngelaAngela, for exampleprzykład,
293
894000
4000
I zawsze ją peszę, mówiąc: na przykład taka Angela
15:23
could get away with doing absolutelyabsolutnie anything withinw ciągu WikipediaWikipedia,
294
898000
3000
mogłaby zrobić w Wikipedii absolutnie wszystko i uszłoby to jej płazem,
15:26
because she's so admiredpodziwiany and so powerfulpotężny.
295
901000
2000
ponieważ jest tak podziwiana i wpływowa.
15:28
But the ironyironia is, of coursekurs, that AngelaAngela can do this because she's the one personosoba
296
903000
4000
Ale ironiczne jest to, że Angela ma taką możliwość, bo jest jedyną osobą,
15:32
who you know would never, ever, ever breakprzerwa any ruleszasady of WikipediaWikipedia.
297
907000
3000
która absolutnie nigdy nie złamałaby żadnej zasady Wikipedii.
15:35
And I alsorównież like to say she's the only personosoba
298
910000
3000
I chętnie dodaję, że jest też jedyną osobą,
15:38
who actuallytak właściwie knowswie all the ruleszasady of WikipediaWikipedia, so ...
299
913000
3000
która faktycznie zna wszystkie reguły Wikipedii.
15:41
And then there's monarchymonarchia and that's my rolerola on the communityspołeczność, so ...
300
916000
4000
Jest jeszcze element monarchiczny, czyli moja rola w społeczności.
15:46
I was describingopisujące this in BerlinBerlin oncepewnego razu and the nextNastępny day in the newspaperGazeta
301
921000
5000
Opowiedziałem kiedyś o tym w Berlinie i następnego dnia w gazecie
15:51
the headlinenagłówek said, "I am the QueenKrólowa of EnglandAnglia."
302
926000
3000
był nagłówek „Jestem Królową Anglii”.
15:54
And that's not exactlydokładnie what I said (LaughterŚmiech), but --
303
929000
3000
To niedokładnie to, co powiedziałem, ale...
15:59
the pointpunkt is my rolerola in the communityspołeczność --
304
934000
2000
Rzecz w tym, że moja rola w społeczności...
16:01
withinw ciągu the freewolny softwareoprogramowanie worldświat
305
936000
3000
W świecie wolnego oprogramowania istnieje dawna tradycja...
16:04
there's been a longstandingdługotrwały traditiontradycja of the "benevolentżyczliwy dictatordyktator" modelModel.
306
939000
5000
...modelu życzliwego dyktatora.
16:09
So if you look at mostwiększość of the majorpoważny freewolny softwareoprogramowanie projectsprojektowanie,
307
944000
3000
Większością najważniejszych projektów wolnego oprogramowania
16:12
they have one singlepojedynczy personosoba in chargeopłata
308
947000
2000
kieruje jedna osoba,
16:14
who everyonekażdy agreeszgadza się is the benevolentżyczliwy dictatordyktator.
309
949000
3000
którą wszyscy zgadzają się uznać za życzliwego dyktatora.
16:17
Well, I don't like the termsemestr "benevolentżyczliwy dictatordyktator,"
310
952000
3000
Ja nie lubię terminu „życzliwy dyktator”
16:20
and I don't think that it's my jobpraca or my rolerola in the worldświat of ideaspomysły
311
955000
3000
i nie sądzę, że moje zadanie czy moja rola w świecie idei
16:23
to be the dictatordyktator of the futureprzyszłość of all humanczłowiek knowledgewiedza, umiejętności compiledskompilowany by the worldświat.
312
958000
5000
to bycie dyktatorem przyszłości całej ludzkiej wiedzy zbieranej wszędzie na świecie.
16:28
It just isn't appropriatewłaściwy.
313
963000
2000
To nie jest właściwe.
16:30
But there is a need still for a certainpewny amountilość of monarchymonarchia,
314
965000
3000
Ale mimo to potrzeba trochę monarchii.
16:33
a certainpewny amountilość of -- sometimesczasami we have to make a decisiondecyzja,
315
968000
3000
Czasem musimy podjąć decyzję
16:36
and we don't want to get boggedugrzęzły down too heavilyciężko
316
971000
3000
i nie chcemy utknąć za głęboko w sformalizowanym procesie decyzyjnym.
16:39
in formalformalny decision-makingpodejmowanie decyzji processesprocesy.
317
974000
2000
i nie chcemy utknąć za głęboko w sformalizowanym procesie decyzyjnym.
16:41
So as an exampleprzykład of why this has been --
318
976000
4000
A jako przykład tego, dlaczego to jest,
16:45
or how this can be importantważny:
319
980000
2000
lub czasem bywa ważne:
16:47
we recentlyostatnio had a situationsytuacja where a neo-Nazineonazistowskich websitestronie internetowej discoveredodkryty WikipediaWikipedia,
320
982000
3000
ostatnio mieliśmy sytuację, gdzie neonazistowska witryna odkryła Wikipedię.
16:50
and they said, "Oh, well, this is horribleokropny, this JewishŻydowskie conspiracyspisek of a websitestronie internetowej
321
985000
5000
Stwierdzili: „To straszne, to witryna żydowskiego spisku,
16:55
and we're going to get certainpewny articlesartykuły deletedusunięte that we don't like.
322
990000
3000
usuniemy artykuły, które nam nie odpowiadają.
16:58
And we see they have a votinggłosowanie processproces, so we're going to sendwysłać --
323
993000
2000
A jak widać, mają tam proces głosowania,
17:00
we have 40,000 membersczłonków and we're going to sendwysłać them over
324
995000
4000
mamy 40 000 członków, więc wyślemy ich tam,
17:04
and they're all going to votegłosować and get these pagesstrony deletedusunięte."
325
999000
2000
żeby głosowali za usunięciem tych stron”.
17:06
Well, they managedzarządzane to get 18 people to showpokazać up.
326
1001000
3000
Udało im się zmobilizować 18 osób.
17:09
That's neo-Nazineonazistowskich mathmatematyka for you.
327
1004000
2000
Tu macie przykład neonazistowskiej matematyki.
17:11
They always think they'veoni got 40,000 membersczłonków when they'veoni got 18.
328
1006000
3000
Zawsze wydaje im się, że mają 40 000 członków, podczas gdy mają 18.
17:14
But they managedzarządzane to get 18 people to come and votegłosować in a fairlydość absurdabsurdalny way
329
1009000
5000
Ale udało im się zmobilizować 18 osób do zupełnie absurdalnego głosowania
17:19
to deletekasować a perfectlydoskonale validważny articleartykuł.
330
1014000
2000
za usunięciem w pełni poprawnego artykułu.
17:21
Of coursekurs, the votegłosować endedzakończyło się up beingistota about 85 to 18,
331
1016000
3000
Oczywiście głosowanie skończyło się wynikiem jakieś 85 do 18,
17:24
so there was no realreal dangerniebezpieczeństwo to our democraticdemokratyczny processesprocesy.
332
1019000
3000
więc nie było prawdziwego zagrożenia dla naszych demokratycznych procedur.
17:27
On the other handdłoń, people said, "But what are we going to do?
333
1022000
3000
Z drugiej strony ludzie stwierdzili: „Ale co zrobimy?
17:30
I mean, this could happenzdarzyć and what if some groupGrupa getsdostaje really seriouslypoważnie organizedzorganizowany
334
1025000
4000
Co jeśli to się powtórzy, jakaś lepiej zorganizowana grupa...
17:34
and comespochodzi in and wants to votegłosować?"
335
1029000
2000
włączy się do głosowania?”
17:36
Then I said, "Well fuckpierdolić it, we'lldobrze just changezmiana the ruleszasady."
336
1031000
3000
Na to ja odpowiedziałem: „Pieprzyć to, po prostu zmienimy zasady”.
17:39
That's my jobpraca in the communityspołeczność: to say we won'tprzyzwyczajenie allowdopuszczać our opennessotwartość
337
1034000
5000
To moja rola w społeczności: stwierdzić, że nie pozwolimy, aby nasza otwartość
17:44
and freedomwolność to undermineosłabiać the qualityjakość of the contentzadowolony.
338
1039000
3000
i wolność osłabiły jakość treści.
17:47
And so as long as people trustzaufanie me in my rolerola,
339
1042000
3000
I jak długo ludzie ufają mi w mojej roli,
17:50
then that's a validważny placemiejsce for me.
340
1045000
2000
jest to dla mnie właściwe miejsce.
17:52
Of coursekurs, because of the freewolny licensingkoncesjonowanie, if I do a badzły jobpraca,
341
1047000
4000
Oczywiście, z powodu wolnej licencji, jeśli ja będę źle pracować,
17:56
the volunteerswolontariusze are more than happyszczęśliwy to take and leavepozostawiać --
342
1051000
2000
ochotnicy mogą odejść, kiedy tylko im się podoba.
17:58
I can't tell anyonektokolwiek what to do.
343
1053000
2000
Nie mogę nikomu nic nakazać.
18:00
So the finalfinał pointpunkt here is that to understandzrozumieć how WikipediaWikipedia worksPrace,
344
1055000
4000
A więc ostatni punkt to: żeby zrozumieć jak działa Wikipedia,
18:04
it's importantważny to understandzrozumieć that our WikiWiki modelModel is the way we work,
345
1059000
4000
trzeba zrozumieć, że nasz model Wiki to nasz sposób pracy,
18:08
but we are not fanaticalfanatyczny websieć anarchistsanarchiści. In factfakt,
346
1063000
4000
ale nie jesteśmy fanatycznymi anarchistami webowymi.
18:12
we're very flexibleelastyczne about the socialspołeczny methodologymetodologia,
347
1067000
3000
Jesteśmy bardzo elastyczni w zakresie metod społecznościowych,
18:15
because it's ultimatelyostatecznie the passionpasja of the communityspołeczność is for the qualityjakość of the work,
348
1070000
4000
bo ostatecznie pasja społeczności jest skierowana na jakość dzieła,
18:19
not necessarilykoniecznie for the processproces that we use to generateGenerować it.
349
1074000
4000
a niekoniecznie na proces służący jego tworzeniu.
18:23
Thank you.
350
1078000
2000
Dziękuję.
18:25
(ApplauseAplauz)
351
1080000
3000
(Brawa)
18:28
BenBen SaundersSaunders: Yeah, hicześć, BenBen SaundersSaunders.
352
1083000
2000
Ben Saunders: Tak, cześć, Ben Saunders.
18:30
JimmyJimmy, you mentionedwzmiankowany impartialitybezstronność beingistota a keyklawisz to Wikipedia'sWikipedii successpowodzenie.
353
1085000
4000
Jimmy, wspomniałeś o bezstronności jako kluczu do sukcesu Wikipedii.
18:34
It strikesUderzenia me that much of the textbookspodręczniki
354
1089000
4000
Uderza mnie, że wiele podręczników
18:38
that are used to educatekształcić our childrendzieci are inherentlywłaściwie biasedstronniczy.
355
1093000
3000
z których uczą się dzieci cechuje wyraźna stronniczość.
18:41
Have you founduznany WikipediaWikipedia beingistota used by teachersnauczyciele,
356
1096000
4000
Czy słyszałeś o wykorzystywaniu Wikipedii przez nauczycieli
18:45
and how do you see WikipediaWikipedia changingwymiana pieniędzy educationEdukacja?
357
1100000
2000
i jak wg ciebie Wikipedia zmienia edukację?
18:47
JimmyJimmy WalesWalia: Yeah, so, a lot of teachersnauczyciele are beginningpoczątek to use WikipediaWikipedia.
358
1102000
5000
Jimmy Wales: Tak, wielu nauczycieli zaczyna wykorzystywać Wikipedię.
18:52
There's a mediagłoska bezdźwięczna storylinefabuła about WikipediaWikipedia, whichktóry I think is falsefałszywy.
359
1107000
4000
W mediach tworzą pewien obraz Wikipedii, który uważam za fałszywy.
18:56
It buildsbuduje on the storylinefabuła of bloggersblogerzy versusprzeciw newspapersgazety.
360
1111000
3000
Wyrasta on z historii o opozycji blogerów i gazet.
18:59
And the storylinefabuła is, there's this crazyzwariowany thing, WikipediaWikipedia,
361
1114000
4000
Ten obraz przedstawia Wikipedię jako wariactwo,
19:03
but academicsakademicy hatenienawidzić it and teachersnauczyciele hatenienawidzić it. And that turnsskręca out to not be trueprawdziwe.
362
1118000
6000
którego nienawidzą naukowcy i nauczyciele. A okazuje się, że to nieprawda.
19:09
The last time I got an e-maile-mail from a journalistdziennikarz sayingpowiedzenie,
363
1124000
2000
Na ostatni e-mail od dziennikarza pytającego:
19:11
"Why do academicsakademicy hatenienawidzić WikipediaWikipedia?"
364
1126000
2000
„Dlaczego naukowcy nienawidzą Wikipedii?”,
19:13
I sentwysłane it from my HarvardHarvard emaile-mail addressadres,
365
1128000
2000
odpowiedziałem z adresu na Harvardzie,
19:15
because I was recentlyostatnio appointedwyznaczony a fellowfacet there.
366
1130000
2000
bo ostatnio zostałem tam pracownikiem naukowym.
19:17
And I said, "Well, they don't all hatenienawidzić it." (LaughterŚmiech)
367
1132000
3000
I napisałem: „Na pewno nie każdy jej nienawidzi”.
19:20
But I think there's going to be hugeolbrzymi impactswpływ.
368
1135000
3000
Ale sądzę, że jej oddziaływanie będzie duże.
19:23
And we actuallytak właściwie have a projectprojekt
369
1138000
2000
Prawdę mówiąc, mamy projekt,
19:25
that I'm personallyosobiście really excitedpodekscytowany about,
370
1140000
2000
którym jestem osobiście naprawdę podekscytowany:
19:27
whichktóry is the WikiWiki booksksiążki projectprojekt,
371
1142000
2000
to projekt Wikibooks,
19:29
whichktóry is an effortwysiłek to createStwórz textbookspodręczniki in all the languagesJęzyki.
372
1144000
2000
czyli próba stworzenia podręczników we wszystkich językach.
19:31
And that's a much biggerwiększy projectprojekt;
373
1146000
2000
I jest to dużo większy projekt.
19:33
it's going to take 20 yearslat or so to come to fruitionurzeczywistnienie.
374
1148000
4000
Jego realizacja zajmie jakieś 20 lat.
19:37
But partczęść of that is to fulfillspełnić our missionmisja
375
1152000
2000
Ale częścią tego jest wypełnianie naszej misji
19:39
of givingdający an encyclopediaencyklopedia to everykażdy singlepojedynczy personosoba on the planetplaneta.
376
1154000
3000
udostępnienia encyklopedii wszystkim ludziom na świecie.
19:42
We don't mean we're going to spamspam them with AOL-styleAOL-styl CDsPłyt CD.
377
1157000
3000
Nie zamierzamy nikogo spamować dyskami CD w stylu AOL.
19:45
We mean we're going to give them a toolnarzędzie that they can use.
378
1160000
3000
Chcemy dać im narzędzie, którego mogą używać.
19:48
And for a lot of people in the worldświat,
379
1163000
2000
A w wiele osób na świecie
19:50
if I give you an encyclopediaencyklopedia that's writtenpisemny at a universityUniwersytet levelpoziom,
380
1165000
2000
nie ma żadnego pożytku z encyklopedii napisanej na poziomie uniwersyteckim,
19:52
it doesn't do you any good
381
1167000
2000
nie ma żadnego pożytku z encyklopedii napisanej na poziomie uniwersyteckim,
19:54
withoutbez a wholecały hostgospodarz of literacyalfabetyzacja materialsmateriały
382
1169000
2000
bez masy literatury koniecznej,
19:56
to buildbudować you up to the pointpunkt where you can actuallytak właściwie use it.
383
1171000
2000
by osiągnąć poziom, na którym można z niej korzystać.
19:58
And so the WikiWiki booksksiążki projectprojekt is an effortwysiłek to do that.
384
1173000
3000
Tak więc projekt Wikibooks ma taki cel.
20:01
And I think that we're going to really see a hugeolbrzymi --
385
1176000
2000
I myślę, że zobaczymy wielką....
20:03
it maymoże not even come from us;
386
1178000
1000
Może nawet nie będzie to nasze dzieło,
20:04
there's all kindsrodzaje of innovationinnowacja going on.
387
1179000
2000
pojawia się teraz tyle innowacji.
20:06
But freelyswobodnie licensedupoważniony textbookspodręczniki are the nextNastępny bigduży thing in educationEdukacja.
388
1181000
4000
Ale podręczniki na wolnej licencji to następna rewolucja w edukacji.
Translated by Marcin Krzaczkowski
Reviewed by Krystian Aparta

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jimmy Wales - Founder of Wikipedia
With a vision for a free online encyclopedia, Wales assembled legions of volunteer contributors, gave them tools for collaborating, and created the self-organizing, self-correcting, ever-expanding, multilingual encyclopedia of the future.

Why you should listen

Jimmy Wales went from betting on interest rates and foreign-currency fluctuations (as an option trader) to betting on the willingness of people to share their knowledge. That's how Wikipedia, imagined in 2001, became one of the most-referenced, most-used repositories of knowledge on the planet, with more than four and a half million articles in English (compared with the Britannica's 80,000) and millions in dozens of other languages, all freely available.

The "wiki" in the name refers to software that allows anyone with Internet access to add, delete or edit entries. This has led to controversies about the reliability of the information, prompting the Wikimedia Foundation to set tighter rules for editors, while still keeping Wikipedia open-source. One thing is certain: Wikipedia will never be finished. In the meantime Wales has started working on Wikiasari, a wiki-style search engine.

More profile about the speaker
Jimmy Wales | Speaker | TED.com