ABOUT THE SPEAKER
Samantha Power - Political scientist and journalist
Samantha Power studies US foreign policy, especially as it relates to war and human rights. Her books take on the world's worst problems: genocide, civil war and brutal dictatorships.

Why you should listen

Samantha Power is head of Harvard's Carr Center for Human Rights Policy, where she studies US policy as it relates to human rights, genocide and war. She's the author of a famous memo (in policy circles) suggesting that US foreign policy is utterly broken -- that the United States must return to a human rights-centered foreign policy or risk its prestige and respect in the world community. Her latest book is about Sergio Vieira de Mello, a UN diplomat who worked with the world's worst dictators to help protect the human rights of their people.

Power is also a journalist of fearless reputation. She spent 1993 to '96 reporting in the former Yugoslavia, and now contributes reportage and commentary to the New Yorker and Time. Her other books include A Problem from Hell: America and the Age of Genocide.

More profile about the speaker
Samantha Power | Speaker | TED.com
TED2008

Samantha Power: A complicated hero in the war on dictatorship

Samantha Power o skomplikowanym bohaterze

Filmed:
572,298 views

Samantha Power opowiada historię trudnego bohatera. Sergio Vieira de Mello, dyplomata ONZ, balansował na granicy moralności negocjując z najgorszymi dyktatorami świata, po to, aby pomóc narodom przetrwać kryzys. Przekonująca historia opowiedziana z ogromną pasją.
- Political scientist and journalist
Samantha Power studies US foreign policy, especially as it relates to war and human rights. Her books take on the world's worst problems: genocide, civil war and brutal dictatorships. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
I spentwydany the better partczęść of a decadedekada
0
0
3000
Większą część dekady spędziłam
00:21
looking at AmericanAmerykański responsesodpowiedzi to massmasa atrocityokrucieństwa and genocideludobójstwo.
1
3000
6000
obserwując reakcje Ameryki na masowe okrucieństwa i ludobójstwo.
00:27
And I'd like to startpoczątek by sharingdzielenie się with you one momentza chwilę
2
9000
6000
Chciałabym zacząć od podzielenia się z Wami pewnym wydarzeniem,
00:33
that to me sumssumy up what there is to know
3
15000
3000
które według mnie podsumowuje
00:36
about AmericanAmerykański and democraticdemokratyczny responsesodpowiedzi to massmasa atrocityokrucieństwa.
4
18000
3000
amerykańskie i demokratyczne reakcje na masowe okrucieństwa.
00:39
And that momentza chwilę cameoprawa ołowiana witrażu on AprilKwietnia 21, 1994.
5
21000
6000
To wydarzenie miało miejsce 21 kwietnia 1994 r.
00:45
So 14 yearslat agotemu, almostprawie, in the middleśrodkowy of the RwandanRwandyjski genocideludobójstwo,
6
27000
4000
14 lat temu, prawie w połowie trwającego w Rwandzie ludobójstwa,
00:49
in whichktóry 800,000 people would be systematicallysystematycznie exterminatedtępić
7
31000
5000
w którym rząd rwandyjski i ekstremistyczne bojówki
00:54
by the RwandanRwandyjski governmentrząd and some extremistekstremistycznych militiamilicji.
8
36000
5000
eksterminowały 800 tys. ludzi, jeden po drugim.
00:59
On AprilKwietnia 21, in the NewNowy YorkYork TimesRazy,
9
41000
4000
21 kwietnia New York Times
01:03
the paperpapier reportedzgłaszane that somewheregdzieś betweenpomiędzy 200,000 and 300,000 people
10
45000
3000
doniósł, że zgładzono od 200 do 300 tys. ludzi
01:06
had alreadyjuż been killedzabity in the genocideludobójstwo.
11
48000
3000
w akcie ludobójstwa.
01:09
It was in the paperpapier -- not on the frontz przodu pagestrona.
12
51000
3000
Pojawiło się to w gazecie - nie na okładce.
01:12
It was a lot like the HolocaustHolokaust coveragepokrycie,
13
54000
2000
Jak sprawozdanie o Holokauście,
01:14
it was buriedpochowany in the paperpapier.
14
56000
2000
upchnięte gdzieś na n-tej stronie
01:16
RwandaRwanda itselfsamo was not seenwidziany as newsworthywartych opublikowania,
15
58000
2000
Rwanda nie wydawała się warta publikacji
01:18
and amazinglyzadziwiająco, genocideludobójstwo itselfsamo was not seenwidziany as newsworthywartych opublikowania.
16
60000
4000
a co zaskakuje jeszcze bardziej, ludobójstwo nie wydawało się warte publikacji
01:22
But on AprilKwietnia 21, a wonderfullyfenomenalnie honestszczery momentza chwilę occurredwystąpił.
17
64000
4000
Ale 21 kwietnia zdarzyło się coś wspaniałego.
01:26
And that was that an AmericanAmerykański congresswomanKongresu
18
68000
3000
Amerykańska kongresmenka
01:29
namedo imieniu PatriciaPatricia SchroederSchroeder from ColoradoColorado
19
71000
2000
Patricia Schroeder z Kolorado
01:31
metspotkał with a groupGrupa of journalistsdziennikarze.
20
73000
2000
spotkała się z dziennikarzami.
01:33
And one of the journalistsdziennikarze said to her, what's up?
21
75000
4000
Jeden z dziennikarzy zapytał "Co słychać?"
01:37
What's going on in the U.S. governmentrząd?
22
79000
2000
Co się dzieje w amerykańskim rządzie?
01:39
Two to 300,000 people have just been exterminatedtępić
23
81000
2000
W Rwandzie właśnie zamordowano od 200 do 300 tys. ludzi,
01:41
in the last couplepara of weekstygodnie in RwandaRwanda.
24
83000
2000
wciągu ostatnich kilku tygodni.
01:43
It's two weekstygodnie into the genocideludobójstwo at that time,
25
85000
2000
Ludobójstwo trwało od 2 tygodni,
01:45
but of coursekurs, at that time you don't know how long it's going to last.
26
87000
3000
ale, w tym czasie oczywiście nie wiadomo było jak długo potrwa.
01:48
And the journalistdziennikarz said, why is there so little responseodpowiedź out of WashingtonWaszyngton?
27
90000
5000
Dziennikarz pyta czemu Waszyngton nie reaguje?
01:53
Why no hearingsprzesłuchań, no denunciationswypowiedzenie,
28
95000
3000
Nie ma posiedzeń, nie potępili tego, co tam się dzieje,
01:56
no people gettinguzyskiwanie arrestedaresztowany in frontz przodu of the RwandanRwandyjski embassyAmbasada
29
98000
3000
żadnych aresztowań przed rwandyjską ambasadą
01:59
or in frontz przodu of the WhiteBiały HouseDom? What's the dealsprawa?
30
101000
4000
czy Białym Domem? O co chodzi?"
02:03
And she said -- she was so honestszczery -- she said, "It's a great questionpytanie.
31
105000
5000
Jej odpowiedź była niezwykle szczera. Powiedziała " Dobre pytanie.
02:08
All I can tell you is that in my congressionalKongresu officegabinet in ColoradoColorado
32
110000
4000
Wszystko, co mogę powiedzieć to, to że w moim biurze w Kolorado
02:12
and my officegabinet in WashingtonWaszyngton,
33
114000
2000
i w Waszyngtonie
02:14
we're gettinguzyskiwanie hundredssetki and hundredssetki of callspołączenia
34
116000
3000
otrzymujemy setki telefonów
02:17
about the endangeredzagrożone apeAPE and gorillagoryl populationpopulacja in RwandaRwanda,
35
119000
5000
w sprawie zagrożonej populacji małp i goryli w Rwandzie,
02:22
but nobodynikt is callingpowołanie about the people.
36
124000
3000
ale nikt nie zadzwonił w sprawie ludzi.
02:25
The phonestelefony just aren'tnie są ringingdzwonienie about the people."
37
127000
3000
Po prostu telefony nie są w sprawie ludzi"
02:28
And the reasonpowód I give you this momentza chwilę is there's a deepgłęboki truthprawda in it.
38
130000
5000
Dzielę się tym z Wami, ponieważ jest w tym głęboka prawda.
02:33
And that truthprawda is, or was, in the 20thth centurystulecie,
39
135000
4000
Ta prawda jest taka, albo była taka, że w XX wieku
02:37
that while we were beginningpoczątek to developrozwijać endangeredzagrożone speciesgatunki movementsruchy,
40
139000
5000
kiedy rozwijały się ruchy na rzecz zagrożonych gatunków,
02:42
we didn't have an endangeredzagrożone people'sludzie movementruch.
41
144000
2000
nie istniał ruch na rzecz zagrożonych ludów
02:44
We had HolocaustHolokaust educationEdukacja in the schoolsszkoły.
42
146000
4000
W szkołach uczono o Holokauście.
02:48
MostWiększość of us were groomedzadbana not only on imagesobrazy of nuclearjądrowy catastrophekatastrofa,
43
150000
4000
Większość z nas wyrosła na obrazach katastrofy nuklearnej,
02:52
but alsorównież on imagesobrazy and knowledgewiedza, umiejętności of the HolocaustHolokaust.
44
154000
4000
czy scenach i wiedzy o Holokauście.
02:57
There's a museummuzeum, of coursekurs, on the MallCentrum handlowe in WashingtonWaszyngton,
45
159000
3000
W Waszyngtonie jest muzeum,
03:00
right nextNastępny to LincolnLincoln and JeffersonJefferson.
46
162000
2000
zaraz obok pomnika Lincolna i Jeffersona
03:02
I mean, we have ownedwłasnością Never Again culturallykulturowo,
47
164000
4000
Chodzi mi o to, że "Nigdy Więcej" stanowi spuścizną kulturową,
03:06
appropriatelyodpowiednio, interestinglyco ciekawe.
48
168000
4000
że jest tym jak należy postępować.
03:10
And yetjeszcze the politicizationupolitycznienie of Never Again,
49
172000
4000
Mimo tego, upolitycznienie "Nigdy Więcej"
03:14
the operationalizationoperacjonalizacji of Never Again,
50
176000
2000
operacjonalizacja "Nigdy Więcej"
03:16
had never occurredwystąpił in the 20thth centurystulecie.
51
178000
3000
nie miały nigdy miejsca w XX wieku.
03:19
And that's what that momentza chwilę with PatriciaPatricia SchroederSchroeder I think showsprzedstawia:
52
181000
3000
Jak sądzę, doskonale pokazuje to sytuacja z Patricią Schroeder:
03:22
that if we are to bringprzynieść about an endkoniec to the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy worstnajgorszy atrocitiesokrucieństwa,
53
184000
7000
jeśli mamy skończyć z najgorszymi okrucieństwami tego świata,
03:29
we have to make it suchtaki.
54
191000
2000
to musimy to po prostu w końcu zrobić.
03:31
There has to be a rolerola --
55
193000
2000
Musi być wzorzec –
03:33
there has to be the creationkreacja of politicalpolityczny noisehałas and politicalpolityczny costskoszty
56
195000
3000
muszą podnieść się głosy, muszą być polityczne sankcje
03:36
in responseodpowiedź to massivemasywny crimeszbrodnie againstprzeciwko humanityludzkość, and so forthnaprzód.
57
198000
3000
w odpowiedzi na zbrodnie masowe przeciwko ludzkości, itd.
03:39
So that was the 20thth centurystulecie.
58
201000
2000
Tak było w XX wieku.
03:41
Now here -- and this will be a reliefulga to you at this pointpunkt in the afternoonpopołudnie --
59
203000
4000
Teraz – odetchniecie z ulgą w tej chwili –
03:45
there is good newsAktualności, amazingniesamowity newsAktualności, in the 21stul centurystulecie,
60
207000
4000
jest dobra wiadomość, wspaniała wiadomość, w XXI wieku,
03:49
and that is that, almostprawie out of nowherenigdzie, there has come into beingistota
61
211000
7000
powstał, pojawił się, można by rzec znikąd
03:56
an anti-genocideanty-ludobójstwo movementruch, an anti-genocideanty-ludobójstwo constituencyokręg wyborczy,
62
218000
3000
ruch, zgromadzenie przeciw ludobójstwie
03:59
and one that lookswygląda destinedprzeznaczone, in factfakt, to be permanentstały.
63
221000
4000
i zdaje się, że to coś poważnego.
04:03
It grewrósł up in responseodpowiedź to the atrocitiesokrucieństwa in DarfurDarfur.
64
225000
3000
Powstał w odpowiedzi na okrucieństwa w Darfurze.
04:06
It is comprisedskłada się of studentsstudenci. There are something like 300 anti-genocideanty-ludobójstwo chaptersrozdziały
65
228000
6000
Jego członkami są studenci. Około 300 sekcji walczących przeciwko ludobójstwom
04:12
on collegeSzkoła Wyższa campuseskampusy around the countrykraj.
66
234000
3000
na uczelnianych kampusach i w całym kraju.
04:15
It's biggerwiększy than the anti-apartheidprzeciw apartheidowi movementruch.
67
237000
2000
Większy niż ruch anty-apartheid'owy.
04:17
There are something like 500 highwysoki schoolszkoła chaptersrozdziały
68
239000
4000
W szkołach średnich działa około 500 sekcji,
04:21
devotedoddany to stoppingzatrzymanie the genocideludobójstwo in DarfurDarfur.
69
243000
3000
które walczą o zaprzestanie ludobójstwa w Darfurze.
04:24
EvangelicalsEwangelicy have joinedDołączył it. JewishŻydowskie groupsgrupy have joinedDołączył it.
70
246000
4000
Przyłączyli się Ewangelicy. Przyłączyły się grupy żydowskie.
04:28
"HotelHotel RwandaRwanda" watchersobserwatorów have joinedDołączył it. It is a cacophonousCacophonous movementruch.
71
250000
4000
Widzowie "Hotelu Rwanda" dołączyli. To ruch kakofoniczny.
04:32
To call it a movementruch, as with all movementsruchy, perhapsmoże, is a little misleadingwprowadzające w błąd.
72
254000
3000
Nazwa ruch może być trochę myląca.
04:35
It's diverseróżnorodny. It's got a lot of differentróżne approachesawanse.
73
257000
3000
Jest zróżnicowany. Prezentuje różnorodne podejścia.
04:38
It's got all the upsUPS and the downsDowns of movementsruchy.
74
260000
2000
Zdarzają mu się wzloty i upadki typowe dla ruchów.
04:40
But it has been amazinglyzadziwiająco successfuludany in one regardwzgląd,
75
262000
4000
Ale może poszczycić się niesamowitym sukcesem,
04:44
in that it has becomestają się,
76
266000
2000
w jednej kwestii, tzn. powstał,
04:46
it has congealedZakrzepła into this endangeredzagrożone people'sludzie movementruch
77
268000
3000
zmienił się w ruch na rzecz zagrożonych ludów,
04:49
that was missingbrakujący in the 20thth centurystulecie.
78
271000
2000
ruch, którego nie było w wieku XX.
04:51
It seeswidzi itselfsamo, suchtaki as it is, the it,
79
273000
3000
Wydaje się, w obecnym kształcie,
04:54
as something that will createStwórz the impressionwrażenie that there will be politicalpolityczny costkoszt,
80
276000
5000
być czymś, co sprawia wrażenie, że zmieni coś w polityce,
04:59
there will be a politicalpolityczny pricecena to be paidpłatny,
81
281000
3000
że będzie cena, którą trzeba będzie zapłacić
05:02
for allowingpozwalać genocideludobójstwo, for not havingmający an heroicHeroiczny imaginationwyobraźnia,
82
284000
4000
za przyzwolenie na ludobójstwo, za brak odwagi,
05:06
for not beingistota an upstanderupstander but for beingistota, in factfakt, a bystanderosób postronnych.
83
288000
4000
za nie postawienie się, a po prawdzie za przyglądanie się z boku.
05:10
Now because it's student-drivenStudent-driven,
84
292000
4000
Dzięki działającym w ruchu studentom
05:14
there's some amazingniesamowity things that the movementruch has doneGotowe.
85
296000
2000
zrobiono kilka wspaniałych rzeczy.
05:16
They have launcheduruchomiona a divestmentzbycie campaignkampania
86
298000
2000
Wystartowali z kampanią dezinwestycji,
05:18
that has now convincedprzekonany, I think, 55 universitiesuniwersytety in 22 statesstany
87
300000
4000
która przekonała, jak sądzę, 55 uniwersytetów w 22 stanach
05:22
to divestzbycie theirich holdingsgospodarstw of stocksdyby
88
304000
2000
aby wycofały swoje udziały
05:24
with regardwzgląd to companiesfirmy doing businessbiznes in SudanSudan.
89
306000
4000
ze spółek robiących interesy w Sudanie.
05:28
They have a 1-800-GENOCIDE-LUDOBÓJSTWO numbernumer --
90
310000
2000
Mają bezpłatny numer 1-800-GENOCIDE
05:30
this is going to sounddźwięk very kitschkicz,
91
312000
2000
zabrzmi to pewnie śmiesznie,
05:32
but for those of you who maymoże not be, I mean, maymoże be apoliticalapolityczna,
92
314000
4000
ale dla tych z Was, którzy nie są, tzn. którzy są apolityczni,
05:36
but interestedzainteresowany in doing something about genocideludobójstwo,
93
318000
2000
ale zainteresowani zrobieniem czegoś w kwestii ludobójstwa,
05:38
you dialwybierania 1-800-GENOCIDE-LUDOBÓJSTWO and you typerodzaj in your zipzamek błyskawiczny codekod,
94
320000
3000
wystarczy wybrać 1-800-GENOCIDE, następnie swój kod pocztowy,
05:41
and you don't even have to know who your congresspersoncongressperson is.
95
323000
2000
nawet nie trzeba wiedzieć kto jest kongresmenem z Waszego okręgu.
05:43
It will referodnosić się you directlybezpośrednio to your congresspersoncongressperson, to your U.S. senatorSenator,
96
325000
4000
Samo skieruje Was do kongresmena, do senatora,
05:47
to your governorgubernator where divestmentzbycie legislationustawodawstwo is pendingw oczekiwaniu.
97
329000
3000
burmistrza gdzie załatwia się dezinwestycje.
05:50
They'veThey've loweredobniżony the transactiontransakcji costskoszty of stoppingzatrzymanie genocideludobójstwo.
98
332000
4000
Ruch obniżył koszty transakcji związane z przeciwdziałaniem ludobójstwu.
05:54
I think the mostwiększość innovativeinnowacyjne thing they'veoni introducedwprowadzony recentlyostatnio
99
336000
3000
Sądzę, że najbardziej innowacyjną rzeczą jaką wprowadzili
05:57
are genocideludobójstwo gradesgatunki.
100
339000
3000
są stopnie z ludobójstwa.
06:00
And it takes studentsstudenci to introduceprzedstawiać genocideludobójstwo gradesgatunki.
101
342000
3000
To właśnie studenci wprowadzili oceny z ludobójstwa.
06:03
So what you now have when a CongressKongres is in sessionsesja
102
345000
3000
Więc teraz jest tak: w trakcie posiedzeń Kongresu
06:06
is membersczłonków of CongressKongres callingpowołanie up these 19-year-olds-letni or 24-year-olds-letni
103
348000
5000
kongresmeni dzwonią do takich 19- czy 24-latów
06:11
and sayingpowiedzenie, I'm just told I have a D minusminus on genocideludobójstwo;
104
353000
3000
i mówią: Powiedziano mi, że dostałem 3- z ludobójstwa;
06:14
what do I do to get a C? I just want to get a C. Help me.
105
356000
4000
co zrobić żeby mieć 4. Chcę 4. Pomóżcie.
06:18
And the studentsstudenci and the othersinni
106
360000
2000
Więc studenci i inni
06:20
who are partczęść of this incrediblyniewiarygodnie energizedpod napięciem basebaza
107
362000
2000
mocno zaangażowani
06:22
are there to answerodpowiedź that, and there's always something to do.
108
364000
4000
są po to, żeby podpowiedzieć. Zawsze jest coś do zrobienia.
06:26
Now, what this movementruch has doneGotowe is it has extractedwyodrębnione from the BushBush administrationadministracja
109
368000
5000
Teraz tak, co zrobił ten ruch: uzyskał od administracji Busha
06:31
from the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
110
373000
2000
od Stanów Zjednoczonych,
06:33
at a time of massivemasywny over-stretchnadmiernego wysiłku -- militarywojskowy, financialbudżetowy, diplomaticdyplomatyczne --
111
375000
5000
w czasie masowego przeciążenia - militarnego, finansowego, dyplomatycznego-
06:38
a wholecały seriesseria of commitmentszobowiązania to DarfurDarfur
112
380000
2000
cała serię zobowiązań wobec Darfuru,
06:40
that no other countrykraj in the worldświat is makingzrobienie.
113
382000
3000
taką, jakiej nie dał żaden inny rząd w innym kraju.
06:43
For instanceinstancja, the referralskierowanie of the crimeszbrodnie in DarfurDarfur
114
385000
2000
Np. skierowanie zbrodni w Darfurze
06:45
to the InternationalInternational CriminalKarnego CourtSąd,
115
387000
2000
do Międzynarodowego Trybunału Karnego,
06:47
whichktóry the BushBush administrationadministracja doesn't like.
116
389000
2000
za którym administracja Busha nie przepada.
06:49
The expenditurewydatki of 3 billionmiliard dollarsdolarów in refugeeuchodźca campsobozy to try to keep,
117
391000
4000
Wydatki rzędu 3 miliardów dolarów na obozy uchodźców, aby
06:53
basicallygruntownie, the people who'vekto been displacedwysiedlone from theirich homesdomy
118
395000
2000
pomóc ludziom, którzy zostali wyrzuceni z domów,
06:55
by the SudaneseSudański governmentrząd, by the so-calledtak zwana JanjaweedJanjaweed, the militiamilicji,
119
397000
3000
przez sudański rząd, przez milicję Dżandżawidów,
06:58
to keep those people aliveżywy
120
400000
2000
aby utrzymać tych ludzi przy życiu
07:00
untilaż do something more durabletrwałe can be achievedosiągnięty.
121
402000
4000
zanim powstanie coś trwalszego.
07:04
And recentlyostatnio, or now not that recentlyostatnio,
122
406000
2000
Ostatnio, albo nie tak ostatnio,
07:06
about sixsześć monthsmiesiące agotemu, the authorizationautoryzacji of a peacekeepingutrzymywanie pokoju forcesiła
123
408000
3000
jakieś 6 miesięcy temu, postanowienie o wysłaniu sił pokojowych,
07:09
of 26,000 that will go.
124
411000
2000
wyjedzie tam 26 tys. ludzi.
07:11
And that's all the BushBush administration'sadministracja leadershipprzywództwo,
125
413000
2000
To wszystko administracja Busha,
07:13
and it's all because of this bottom-upod dołu do góry pressurenacisk
126
415000
2000
ale tylko z powodu nacisków z dołu
07:15
and the factfakt that the phonestelefony haven'tnie mam stoppedzatrzymany ringingdzwonienie
127
417000
3000
i telefonów, które nie przestawały dzwonić
07:18
from the beginningpoczątek of this crisiskryzys.
128
420000
2000
od początku tego kryzysu.
07:20
The badzły newsAktualności, howeverjednak, to this questionpytanie of will evilzło prevailprzeważają,
129
422000
3000
Zła wiadomość, jeśli chodzi o to czy zło zwycięży
07:23
is that evilzło liveszyje on.
130
425000
2000
jest taka że, zło wciąż ma się dobrze.
07:25
The people in those campsobozy are surroundedotoczony on all sidesboki
131
427000
4000
Ludzie mieszkający w tych obozach są otoczeni
07:29
by so-calledtak zwana JanjaweedJanjaweed, these menmężczyźni on horsebackgrzbiet koński
132
431000
2000
przez milicję Dżandżawidów, facetów na koniach
07:31
with spearswłócznie and KalashnikovsKałasznikowy.
133
433000
2000
z włóczniami i kałasznikowami.
07:33
WomenKobiety who go to get firewoodDrewno kominkowe in orderzamówienie to heatciepło the humanitarianhumanitarny aidpomoc
134
435000
4000
Kobiety, które chodzą po drewno, aby podgrzać żywność z pomocy humanitarnej
07:37
in orderzamówienie to feedkarmić theirich familiesrodziny -- humanitarianhumanitarny aidpomoc,
135
439000
3000
aby nakarmić rodziny - pomoc humanitarna
07:40
the dirtybrudny secretsekret of it is it has to be heatedpodgrzewane, really, to be ediblejadalne --
136
442000
3000
kłopot w tym, że musi być podgrzana, aby dała się zjeść –
07:43
are themselvessami subjectedpoddany to raperzepak,
137
445000
2000
one narażają się na gwałt,
07:45
whichktóry is a toolnarzędzie of the genocideludobójstwo that is beingistota used.
138
447000
2000
jedno z narządzi ludobójstwa, używane również dziś.
07:47
And the peacekeepersżołnierze sił pokojowych I've mentionedwzmiankowany, the forcesiła has been authorizedautoryzowany,
139
449000
3000
Oddziały pokojowe, o których wspominałam, mają zezwolenie na działanie,
07:50
but almostprawie no countrykraj on EarthZiemia has steppedkrok po kroku forwardNaprzód sinceod the authorizationautoryzacji
140
452000
5000
ale żaden z krajów na kuli ziemskiej nie odważył się wysłać
07:55
to actuallytak właściwie put its troopswojsko or its policePolicja in harm'sHarm's way.
141
457000
3000
swoje oddziały tam, gdzie ludziom dzieje się krzywda.
07:58
So we have achievedosiągnięty an awfulstraszny lot relativekrewny to the 20thth centurystulecie,
142
460000
5000
Jak widać osiągnęliśmy bardzo dużo w porównaniu z wiekiem XX,
08:03
and yetjeszcze fardaleko too little relativekrewny to the gravitypowaga of the crimeprzestępstwo that is unfoldingrozwijanie
143
465000
4000
ale wciąż zbyt mało w porównaniu z powagą zbrodni, które mają miejsce
08:07
as we sitsiedzieć here, as we speakmówić.
144
469000
2000
kiedy my tu sobie siedzimy i rozmawiamy.
08:09
Why the limitsograniczenia to the movementruch?
145
471000
3000
Ruch nie jest bez granic.
08:12
Why is what has been achievedosiągnięty, or what the movementruch has doneGotowe,
146
474000
4000
Czemu to, co osiągnięto, to czego ruch dokonał,
08:16
been necessaryniezbędny but not sufficientwystarczające to the crimeprzestępstwo?
147
478000
2000
to co było niezbędne, nie jest wystarczające jeśli chodzi o zbrodnie?
08:18
I think there are a couplepara -- there are manywiele reasonspowody --
148
480000
2000
Sądzę, że jest kilka - jest wiele powodów -
08:20
but a couplepara just to focusskupiać on brieflykrótko.
149
482000
2000
ale kilka, na których pokrótce się skupimy.
08:22
The first is that the movementruch, suchtaki as it is,
150
484000
4000
Po pierwsze, ruch, w swoim obecnym kształcie,
08:26
stopsprzystanki at America'sAmerica's bordersgranice.
It is not a globalświatowy movementruch.
151
488000
4000
nie wykracza poza granice USA. Nie jest światowy.
08:30
It does not have too manywiele compatriotsrodacy abroadza granicą who themselvessami
152
492000
4000
Nie ma za wielu rodaków za granicą, którzy
08:34
are askingpytając theirich governmentsrządy to do more to stop genocideludobójstwo.
153
496000
4000
walczyliby w swoich rządach o przeciwdziałanie ludobójstwu.
08:38
And the HolocaustHolokaust culturekultura that we have in this countrykraj
154
500000
2000
Kultura Holokaustu w tym kraju
08:40
makesczyni AmericansAmerykanie, sortsortować of, more proneskłonny to, I think,
155
502000
3000
sprawia, że Amerykanie, w pewnym sensie, są bardziej skłonni,
08:43
want to bringprzynieść Never Again to life.
156
505000
3000
pragną wcielać w życie "Nigdy Więcej".
08:46
The guiltpoczucie winy that the ClintonClinton administrationadministracja expressedwyrażone,
157
508000
4000
Poczucie winy jakie wyraziła administracja Clintona,
08:50
that BillBill ClintonClinton expressedwyrażone over RwandaRwanda,
158
512000
2000
jakie wyraził Bill Clinton w sprawie Rwandy
08:52
createdstworzony a spaceprzestrzeń in our societyspołeczeństwo for a consensuszgoda
159
514000
2000
stworzyło miejsce w naszym społeczeństwie na przyznanie się,
08:54
that RwandaRwanda was badzły and wrongźle
160
516000
2000
że źle postąpiliśmy z Rwandą,
08:56
and we wishżyczenie we had doneGotowe more, and that is something
161
518000
2000
że żałujemy, że nie zrobiliśmy więcej, i to jest coś,
08:58
that the movementruch has takenwzięty advantageZaletą of.
162
520000
2000
co ruch stara się wykorzystać.
09:00
EuropeanEuropejski governmentsrządy, for the mostwiększość partczęść,
163
522000
1000
Rządy europejskie, w większości,
09:01
haven'tnie mam acknowledgedprzyznał responsibilityodpowiedzialność, and there's nothing to kinduprzejmy of
164
523000
3000
nie wzięły odpowiedzialności za tamto wydarzenie, i nie ma
09:04
to pushPchać back and up againstprzeciwko.
165
526000
4000
za bardzo na czym się oprzeć w tych naciskach.
09:08
So this movementruch, if it's to be durabletrwałe and globalświatowy,
166
530000
4000
Ten ruch, jeśli ma być trwały i globalny,
09:12
will have to crosskrzyż bordersgranice, and you will have to see
167
534000
3000
musi przekraczać granice, musicie zobaczyć
09:15
other citizensobywatele in democraciesdemokracje, not simplypo prostu restingspoczynkowy on the assumptionzałożenie
168
537000
4000
obywateli innych demokracji, nie opierających się na założeniu,
09:19
that theirich governmentrząd would do something in the facetwarz of genocideludobójstwo,
169
541000
3000
że to ich rząd coś zrobi w kwestii ludobójstwa,
09:22
but actuallytak właściwie makingzrobienie it suchtaki.
170
544000
2000
ale ich samych działających.
09:24
GovernmentsRządy will never gravitategrawitować towardsw kierunku crimeszbrodnie of this magnitudewielkość
171
546000
3000
Rządy nigdy nie uczynią priorytetem swoich działań
09:27
naturallynaturalnie or eagerlyz zapałem.
172
549000
2000
zbrodni takich rozmiarów same z siebie, chętnie.
09:29
As we saw, they haven'tnie mam even gravitatedszły towardsw kierunku protectingochrona our portsporty
173
551000
2000
Jak widzieliśmy, nie ciągnęło ich nawet do ochrony naszych własnych portów
09:31
or reigningpanujący in looseluźny nukesBomby atomowe.
174
553000
2000
czy zajęcia się bronią jądrową.
09:33
Why would we expectoczekiwać in a bureaucracybiurokracja that it would orientOrient itselfsamo
175
555000
4000
Czemu mielibyśmy oczekiwać, że zainteresują się
09:37
towardsw kierunku distantodległy sufferingcierpienie?
176
559000
2000
cierpieniem gdzieś tam daleko?
09:39
So one reasonpowód is it hasn'tnie ma goneodszedł globalświatowy.
177
561000
2000
Pierwszy powód to brak globalnego zasięgu.
09:41
The seconddruga is, of coursekurs, that at this time in particularszczególny in America'sAmerica's historyhistoria,
178
563000
4000
Drugi, oczywiście to, to że jest to szczególny czas w historii Ameryki
09:45
we have a credibilitywiarygodność problemproblem,
179
567000
2000
mamy problem z wiarygodnością,
09:47
a legitimacyprawowitość problemproblem in internationalmiędzynarodowy institutionsinstytucje.
180
569000
2000
prawowitością naszych działań w instytucjach międzynarodowych.
09:49
It is structurallystrukturalnie really, really hardciężko to do,
181
571000
3000
Ciężko, bardzo ciężko jest to osiągnąć,
09:52
as the BushBush administrationadministracja rightlysłusznie does,
182
574000
2000
jak to robi administracja Busha,
09:54
whichktóry is to denouncewypowiedzieć genocideludobójstwo on a MondayOd poniedziałku
183
576000
4000
że zgłaszają ludobójstwo w poniedziałek
09:58
and then describeopisać waterwoda boardingabordaż on a TuesdayWtorek as a no-brainernie myślenia
184
580000
3000
a potem, we wtorek opisują waterboarding jako nic wielkiego,
10:01
and then turnskręcać up on WednesdayŚroda and look for troopOddział commitmentszobowiązania.
185
583000
4000
a w środę szukają wsparcia w postaci oddziałów.
10:05
Now, other countrieskraje have theirich ownwłasny reasonspowody for not wantingbrakujący to get involvedzaangażowany.
186
587000
3000
Inne kraje mają swoje własne powody żeby się nie angażować.
10:08
Let me be clearjasny.
187
590000
2000
Już wyjaśniam.
10:10
They're in some wayssposoby usingza pomocą the BushBush administrationadministracja as an alibialibi.
188
592000
3000
W pewnym sensie używają administracji Busha jako alibi.
10:13
But it is essentialistotny for us to be a leaderlider in this spherekula,
189
595000
4000
Dla nas ważne jest być liderem w tej sferze,
10:17
of coursekurs to restoreprzywracać our standingna stojąco and our leadershipprzywództwo in the worldświat.
190
599000
4000
aby przywrócić naszą pozycję i przywództwo w świecie.
10:21
The recovery'sRecovery's going to take some time.
191
603000
2000
Na to potrzeba trochę czasu.
10:23
We have to askzapytać ourselvesmy sami, what now? What do we do going forwardNaprzód
192
605000
3000
Musimy zadać sobie pytanie, co teraz? Co robimy
10:26
as a countrykraj and as citizensobywatele in relationshipzwiązek to the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy worstnajgorszy placesmiejsca,
193
608000
4000
jako kraj, jako obywatele wobec tych najstraszniejszych miejsc na świecie,
10:30
the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy worstnajgorszy sufferingcierpienie, killersKillers, and the kindsrodzaje of killersKillers
194
612000
5000
wobec najgorszego cierpienia, morderców, oraz tych morderców
10:35
that could come home to roostGrzęda sometimeczasami in the futureprzyszłość?
195
617000
5000
którzy pewnego dnia mogą wrócić aby się zemścić.
10:40
The placemiejsce that I turnedobrócony to answerodpowiedź that questionpytanie was to a man
196
622000
6000
Odpowiedzi szukałam w człowieku,
10:46
that manywiele of you maymoże not have ever heardsłyszał of,
197
628000
3000
o którym wielu z was pewnie nie słyszało,
10:49
and that is a BrazilianBrazylijski namedo imieniu SergioSergio VieiraVieira dede MelloMello who,
198
631000
5000
Brazylijczyk, Sergio Vieira de Mello, który
10:54
as ChrisChris said, was blownnadęty up in IraqIrak in 2003.
199
636000
6000
jak Chris wspomniał, zginął w zamachu bombowym w Iraku w 2003.
11:00
He was the victimofiara of the first-everpierwszy suicidesamobójstwo bombbomba in IraqIrak.
200
642000
3000
Był ofiarą pierwszej bomby podłożonej przez zamachowca samobójcę w Iraku.
11:03
It's hardciężko to rememberZapamiętaj, but there was actuallytak właściwie a time in the summerlato of 2003,
201
645000
3000
Ciężko sobie przypomnieć, ale był taki czas latem 2003,
11:06
even after the U.S. invasioninwazja, where,
202
648000
3000
po inwazji USA, kiedy
11:09
apartniezależnie from lootingplądrujący, civilianscywilów were relativelystosunkowo safebezpieczny in IraqIrak.
203
651000
4000
poza grabieżami, cywile byli względnie bezpieczni w Iraku.
11:13
Now, who was SergioSergio? SergioSergio VieiraVieira dede MelloMello was his nameNazwa.
204
655000
3000
Teraz tak, kim był Sergio? Sergio Vieira de Mello.
11:16
In additiondodanie to beingistota BrazilianBrazylijski, he was describedopisane to me
205
658000
3000
Poza byciem Brazylijczykiem, opisano mi go,
11:19
before I metspotkał him in 1994 as someonektoś who was a crosskrzyż betweenpomiędzy
206
661000
3000
zanim go spotkałam w 1994, jako kogoś pomiędzy
11:22
JamesJames BondBond on the one handdłoń and BobbyBobby KennedyKennedy on the other.
207
664000
4000
Jamesem Bondem a Bobbym Kennedy.
11:26
And in the U.N., you don't get that manywiele people
208
668000
3000
W ONZ nie ma zbyt wielu takich osób,
11:29
who actuallytak właściwie managezarządzanie to mergełączyć those qualitiescechy.
209
671000
3000
które łączyłyby w sobie takie cechy.
11:32
He was JamesJames Bond-likeBond jak in that he was ingeniouspomysłowy.
210
674000
4000
Przypominał Bonda w swojej pomysłowości.
11:36
He was drawnpociągnięty to the flamespłomienie, he chasedścigany the flamespłomienie,
211
678000
3000
Przyciągały go płomienie, gonił za nimi,
11:39
he was like a mothćma to the flamespłomienie. Something of an adrenalinadrenalina junkiećpuna.
212
681000
3000
leciał jak ćma do ognia. Uzależniony od adrenaliny.
11:42
He was successfuludany with womenkobiety.
213
684000
4000
Miał powodzenie u kobiet.
11:47
He was BobbyBobby Kennedy-likeKennedy jak because in some wayssposoby one could never tell
214
689000
4000
Był jak Bobby Kennedy, nigdy nie było wiadomo
11:51
if he was a realistrealista masqueradingmaskarada as an idealistidealista
215
693000
2000
czy był realistą przybierającym maskę idealisty,
11:53
or an idealistidealista masqueradingmaskarada as a realistrealista, as people always wonderedzastanawiałem się
216
695000
4000
czy idealistą z maską realisty, niczym z Bobby i Johnem Kennedy,
11:57
about BobbyBobby KennedyKennedy and JohnJohn KennedyKennedy in that way.
217
699000
3000
nad którymi nieraz głowili się ludzie.
12:00
What he was was a decathletelekkoatleta, wieloboista of nation-buildingbudowania narodu, of problem-solvingRozwiązywanie problemów,
218
702000
4000
Był gorącym zwolennikiem konsolidacji narodu, rozwiązywania problemów,
12:04
of troubleshootingRozwiązywanie problemów in the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy worstnajgorszy placesmiejsca
219
706000
3000
w najbardziej beznadziejnych miejscach na ziemi
12:07
and in the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy mostwiększość brokenzłamany placesmiejsca.
220
709000
3000
i najbardziej zniszczonych.
12:10
In failingw braku statesstany, genocidalludobójstwa statesstany, under-governedregulowane statesstany,
221
712000
4000
Kraje upadające, tam gdzie morduje się ludzi, gdzie nie ma rządu,
12:14
preciselydokładnie the kindsrodzaje of placesmiejsca that threatszagrożenia to this countrykraj exististnieć
222
716000
5000
miejsca gdzie istnieją realne zagrożenia dla danego kraju
12:19
on the horizonhoryzont, and preciselydokładnie the kindsrodzaje of placesmiejsca
223
721000
3000
a dokładniej miejsca
12:22
where mostwiększość of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy sufferingcierpienie tendsdąży to get concentratedstężony.
224
724000
4000
gdzie kumuluje się największe ludzkie cierpienie na świecie.
12:26
These are the placesmiejsca he was drawnpociągnięty to.
225
728000
2000
Takie miejsca go przyciągały.
12:28
He movedprzeniósł with the headlinesnagłówki.
226
730000
2000
Był tam gdzie, coś się działo.
12:30
He was in the U.N. for 34 yearslat. He joinedDołączył at the agewiek of 21.
227
732000
5000
Pracował dla ONZ 34 lata. Wstąpił w struktury w wieku 21 lat.
12:35
StartedRozpoczęte off when the causesprzyczyny in the warswojny dudu jourJour in the '70s
228
737000
3000
Zaczynał w latach 70-tych kiedy ówczesne wojny
12:38
were warswojny of independenceniezależność and decolonizationdekolonizacji.
229
740000
2000
toczyły się o niepodległość i dekolonizację.
12:40
He was there in BangladeshBangladesz
230
742000
2000
Był w Bangladeszu
12:42
dealingpostępowanie with the outflowodpływ of millionsmiliony of refugeesuchodźcy --
231
744000
2000
zajmował się milionowym napływem uchodźców,
12:44
the largestNajwiększa refugeeuchodźca flowpływ in historyhistoria up to that pointpunkt.
232
746000
3000
był to największy strumień uchodźców w historii w tamtym czasie.
12:47
He was in SudanSudan when the civilcywilny warwojna brokezepsuł się out there.
233
749000
3000
Był w Sudanie kiedy wybuchła wojna domowa.
12:50
He was in CyprusCypr right after the TurkishTurecki invasioninwazja.
234
752000
3000
Był na Cyprze zaraz po tureckiej inwazji.
12:53
He was in MozambiqueMozambik for the WarWojny of IndependenceNiezależność.
235
755000
2000
Był w Mozambiku podczas wojny o niepodległość.
12:55
He was in LebanonLiban. AmazinglyO dziwo, he was in LebanonLiban -- the U.N. basebaza was used --
236
757000
3000
Był w Libanie. Niesamowite, był w Libanie – baza ONZ działała –
12:58
PalestiniansPalestyńczycy stagedwystawił attacksataki out from behindza the U.N. basebaza.
237
760000
4000
Palestyńczycy dokonywali ataków zza bazy ONZ.
13:02
IsraelIzrael then invadednajechał and overranzajęli the U.N. basebaza.
238
764000
3000
Izrael przeprowadził inwazję i przejął bazę ONZ.
13:05
SergioSergio was in BeirutBejrut when the U.S. EmbassyAmbasada was hittrafienie
239
767000
2000
Sergio znajdował się w Bejrucie w momencie ataku na ambasadę amerykańską,
13:07
by the first-everpierwszy suicidesamobójstwo attackatak againstprzeciwko the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
240
769000
3000
pierwszego terrorystycznego, samobójczego ataku wymierzonego w Stany.
13:10
People datedata the beginningpoczątek of this newNowy eraera to 9/11, but surelypewno 1983,
241
772000
5000
Mówi się, że to 11 września rozpoczął erę terroryzmu, ale 1993,
13:15
with the attackatak on the US EmbassyAmbasada and the MarineMarine barracksKoszary --
242
777000
2000
atak na ambasadę i kwaterę główną Marines –
13:17
whichktóry SergioSergio witnessedpoświadczony -- those are, in factfakt, in some wayssposoby,
243
779000
3000
którego Sergio był świadkiem – to poniekąd
13:20
the dawningświt of the eraera that we find ourselvesmy sami in todaydzisiaj.
244
782000
4000
początek ery, w której teraz żyjemy.
13:24
From LebanonLiban he wentposzedł to BosniaBośnia in the '90s.
245
786000
3000
Po Libanie była Bośnia, lata 90-te.
13:27
The issuesproblemy were, of coursekurs, ethnicetniczny sectariansekciarskich violenceprzemoc.
246
789000
4000
Kwestia przemocy o podłożu etniczno-sekciarskim.
13:31
He was the first personosoba to negotiatenegocjować with the KhmerKhmerski RougeRouge.
247
793000
3000
Był pierwszym, który podjął się negocjacji z Czerwonymi Khmerami.
13:34
Talk about evilzło prevailingdominujący. I mean, here he was in the roompokój
248
796000
3000
Mówiąc o dominacji zła. Proszę, on w jednym pokoju
13:37
with the embodimentwcielenie of evilzło in CambodiaKambodża.
249
799000
2000
z ucieleśnieniem zła w Kambodży.
13:39
He negotiatesnegocjuje with the SerbsSerbowie.
250
801000
2000
Negocjuje z Serbami.
13:41
He actuallytak właściwie crosseskrzyże so fardaleko into this realmkrólestwo of talkingmówić to evilzło
251
803000
4000
W zasadzie poszedł tak daleko w negocjacjach ze złem
13:45
and tryingpróbować to convinceprzekonać evilzło that it doesn't need to prevailprzeważają
252
807000
3000
próbując przekonać, że zło nie musi zwyciężyć,
13:48
that he earnszarabia the nicknamepseudonim -- not SergioSergio but SerbioSerbio
253
810000
3000
że zyskał przydomek – nie Sergio, ale Serbio
13:51
while he's livingżycie in the BalkansBałkany and conductingprowadzenie these kindsrodzaje of negotiationsnegocjacje.
254
813000
5000
w czasie pobytu na Bałkanach, gdy prowadził negocjacje.
13:56
He then goesidzie to RwandaRwanda and to CongoKongo in the aftermathnastępstwa of the genocideludobójstwo,
255
818000
3000
Potem jedzie do Rwandy i Kongo, po dokonanym ludobójstwie,
13:59
and he's the guy who has to decidedecydować się -- huh, OK, the genocideludobójstwo is over;
256
821000
3000
jest tym, który ma decydować – dobra, ludobójstwo zakończone,
14:02
800,000 people have been killedzabity; the people responsibleodpowiedzialny are fleeingUciekając przed
257
824000
4000
800 tys. ludzi zabito, odpowiedzialni za zbrodnie uciekają
14:06
into neighboringsąsiedni countrieskraje -- into CongoKongo, into TanzaniaTanzania.
258
828000
3000
do sąsiednich krajów – Kongo, Tanzanii.
14:09
I'm SergioSergio, I'm a humanitarianhumanitarny, and I want to feedkarmić those --
259
831000
3000
Jestem Sergio, działacz humanitarny, i chcę nakarmić tych –
14:12
well, I don't want to feedkarmić the killersKillers
260
834000
2000
nie chcę nakarmić morderców
14:14
but I want to feedkarmić the two millionmilion people who are with them, so we're going to go,
261
836000
3000
ale chcę nakarmić te 2 miliony ludzi, którzy są z nimi,
14:17
we're going to setzestaw up campsobozy,
262
839000
2000
więc zamierzamy założyć obozy,
14:19
and we're going to supplyDostawa humanitarianhumanitarny aidpomoc.
263
841000
2000
i zapewnić pomoc humanitarną.
14:21
But, uh-ohuh-oh, the killersKillers are withinw ciągu the campsobozy.
264
843000
3000
Ale, yyy, w obozach są mordercy.
14:24
Well, I'd like to separateoddzielny the sheepowca from the wolvesWilki.
265
846000
2000
No więc, chciałbym oddzielić owce od wilków.
14:26
Let me go door-to-doorod drzwi do drzwi to the internationalmiędzynarodowy communityspołeczność
266
848000
2000
Będę chodzić od drzwi do drzwi w tej międzynarodowej społeczności
14:28
and see if anybodyktoś will give me policePolicja or troopswojsko to do the separationseparacja.
267
850000
3000
i przekonam się czy ktoś zaoferuje siły, policję do zorganizowania podziału.
14:31
And theirich responseodpowiedź, of coursekurs, was no more than we wanted
268
853000
3000
Ich odpowiedź, jasne, była taka jak w kwestii
14:34
to stop the genocideludobójstwo and put our troopswojsko in harm'sHarm's way to do that,
269
856000
3000
interwencji w sprawę Rwandy i powstrzymanie ludobójstwa,
14:37
norani do we now want to get in the way and pluckzrywać genocidairesgenocidaires from campsobozy.
270
859000
5000
tak samo zareagowali na interwencję w obozach.
14:42
So then you have to make the decisiondecyzja.
271
864000
2000
Wtedy trzeba podjąć decyzję.
14:44
Do you turnskręcać off the internationalmiędzynarodowy spigotkurek of life supportwsparcie
272
866000
2000
Odrzucasz wsparcie międzynarodowe
14:46
and riskryzyko two millionmilion civiliancywil liveszyje?
273
868000
4000
i ryzykujesz życie 2 milionów ludzi?
14:50
Or do you continueKontyntynuj feedingkarmienie the civilianscywilów, knowingporozumiewawczy that the genocidairesgenocidaires
274
872000
3000
Czy dalej dożywiasz cywilów, wiedząc że mordercy
14:53
are in the campsobozy, literallydosłownie sharpeningOstrzenie theirich knivesNoże for futureprzyszłość battlebitwa?
275
875000
4000
żyją w obozach, dosłownie ostrząc noże na kolejną walkę.
14:57
What do you do?
276
879000
1000
Co robisz?
14:58
It's all lesser-evilmniejsze zło terrainteren in these brokenzłamany placesmiejsca.
277
880000
3000
Zawsze wybierasz mniejsze zło w takich miejscach.
15:01
LatePod koniec '90s: nation-buildingbudowania narodu is the causeprzyczyna dudu jourJour.
278
883000
3000
Późne lata 90-te: konsolidacja narodu jest sprawą pierwszorzędną.
15:04
He's the guy put in chargeopłata. He's the PaulPaweł BremerBremer or the JerryJerry BremerBremer
279
886000
4000
On jest za to odpowiedzialny. Jest Paulem Bremerrem, Jerrym Bremerem
15:08
of first KosovoKosowo and then EastWschód TimorTimor. He governsreguluje the placesmiejsca.
280
890000
3000
Kosowa, a później Timoru Wschodniego. Rządzi tymi miejscami.
15:11
He's the viceroywicekról. He has to decidedecydować się on taxpodatek policypolityka, on currencyWaluta,
281
893000
4000
Niczym król. Musi decydować o podatkach, walucie,
15:15
on bordergranica patrolPatrol, on policingdziałania policji. He has to make all these judgmentswyroki.
282
897000
4000
straży granicznej, porządku publicznym. Musi dokonywać oceny.
15:19
He's a BrazilianBrazylijski in these placesmiejsca. He speaksmówi sevensiedem languagesJęzyki.
283
901000
3000
Jest tam Brazylijczykiem. Włada 7 językami.
15:22
He's been up to that pointpunkt in 14 warwojna zonesstref
284
904000
2000
Do tej pory przebywał w 14 strefach wojennych
15:24
so he's positionedumieszczony to make better judgmentswyroki, perhapsmoże,
285
906000
3000
więc być może będzie podejmował lepsze decyzje,
15:27
than people who have never doneGotowe that kinduprzejmy of work.
286
909000
2000
niż ludzie, którzy nie mają takiego doświadczenia.
15:29
But nonethelessniemniej jednak, he is the cuttingtnący edgekrawędź of our experimentationeksperymenty
287
911000
4000
Mimo wszystko, toruje nam nową drogę
15:33
with doing good with very fewkilka resourceszasoby beingistota broughtprzyniósł to bearNiedźwiedź in,
288
915000
3000
czynienia dobra mając do dyspozycji niewiele, ale to niewiele wykorzystując,
15:36
again, the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy worstnajgorszy placesmiejsca.
289
918000
2000
w najstraszniejszych miejscach świata.
15:38
And then after TimorTimor, 9/11 has happenedstało się,
290
920000
3000
Po Timorze przyszedł 11 września,
15:41
he's namedo imieniu U.N. HumanCzłowieka RightsPrawa CommissionerKomisarz,
291
923000
2000
powołany został na Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka,
15:43
and he has to balancesaldo libertywolność and securitybezpieczeństwo and figurepostać out,
292
925000
3000
musi znaleźć równowagę pomiędzy wolnością a bezpieczeństwem i wymyślić,
15:46
what do you do when the mostwiększość powerfulpotężny countrykraj in the UnitedStany Zjednoczone NationsNarodów
293
928000
3000
co zrobić gdy najsilniejsze państwo w ONZ
15:49
is bowingkłaniając się out of the GenevaGenewa ConventionsKonwencje,
294
931000
3000
łamie zapisy Konwencji Genewskiej,
15:52
bowingkłaniając się out of internationalmiędzynarodowy lawprawo? Do you denouncewypowiedzieć?
295
934000
2000
łamie prawo międzynarodowe? Donosić?
15:54
Well, if you denouncewypowiedzieć,
296
936000
1000
Jeśli doniesiesz,
15:55
you're probablyprawdopodobnie never going to get back in the roompokój.
297
937000
2000
prawdopodobnie nie masz po co wracać.
15:57
Maybe you stayzostać reticentmałomówny. Maybe you try to charmurok PresidentPrezydent BushBush --
298
939000
5000
Może pozostać powściągliwym w słowach. Może oczarować Prezydenta Busha –
16:02
and that's what he did. And in so doing he earnedzarobione himselfsamego siebie,
299
944000
3000
i to właśnie zrobił. A robiąc to otrzymał,
16:05
unfortunatelyNiestety, his finalfinał and tragictragiczny appointmentspotkanie to IraqIrak --
300
947000
3000
niestety, swoje ostatnie zadanie - Irak,
16:08
the one that resulteddoprowadziło in his deathśmierć.
301
950000
2000
które skończyło się dla niego śmiercią.
16:10
One noteUwaga on his deathśmierć, whichktóry is so devastatingniszczycielski,
302
952000
3000
Druzgocące jest to,
16:13
is that despitepomimo predicatingprzewidywania the warwojna on IraqIrak
303
955000
2000
że pomimo przewidywań wojny w Iraku
16:15
on a linkpołączyć betweenpomiędzy SaddamSaddam HusseinHussein and terrorismterroryzm in 9/11,
304
957000
5000
na podstawie powiązania Husseina z atakiem 9/11
16:20
believe it or not, the BushBush administrationadministracja or the invadersnajeźdźców
305
962000
3000
uwierzcie lub nie, administracja Busha czy też najeźdźcy
16:23
did no planningplanowanie, no pre-warprzed wojną planningplanowanie, to respondodpowiadać to terrorismterroryzm.
306
965000
4000
nic nie zaplanowali, żadnych wojennych przygotowań, odpowiedzi na terroryzm.
16:27
So SergioSergio -- this receptacleGniazdo of all of this learninguczenie się on how to dealsprawa with evilzło
307
969000
4000
Sergio – źródło wiedzy jak radzić sobie ze złem
16:31
and how to dealsprawa with brokennesszłamania,
308
973000
2000
ze zniszczeniami,
16:33
laykłaść underpod the rubblegruz for threetrzy and a halfpół hoursgodziny withoutbez rescueratować.
309
975000
4000
przez 3,5 godziny leży pod gruzami czekając na ratunek.
16:37
StatelessBezstanowa. The guy who triedwypróbowany to help the statelessbezstanowa people his wholecały careerkariera.
310
979000
4000
Bezpaństwowy. Facet, który próbował pomóc bezpaństwowcom całe swoje życie.
16:41
Like a refugeeuchodźca. Because he representsreprezentuje the U.N.
311
983000
2000
Jak uchodźca. Ponieważ reprezentuje ONZ.
16:43
If you representprzedstawiać everyonekażdy, in some wayssposoby you representprzedstawiać no one.
312
985000
3000
Jeżeli on reprezentuje każdego, w pewien sposób wy reprezentujecie nikogo.
16:46
You're un-ownedun-używany.
313
988000
2000
Do nikogo nie należycie.
16:48
And what the AmericanAmerykański -- the mostwiększość powerfulpotężny militarywojskowy in the historyhistoria of mankindludzkości
314
990000
3000
A co Stany – największa potęga militarna w historii ludzkości
16:51
was ablezdolny to musterzebrać for his rescueratować,
315
993000
2000
były w stanie zrobić żeby go uratować,
16:53
believe it or not, was literallydosłownie these heroicHeroiczny two AmericanAmerykański soldiersżołnierski
316
995000
4000
uwierzcie bądź nie, dosłownie 2 odważnych, amerykańskich żołnierzy
16:57
wentposzedł into the shaftwał. BuildingBudynek was shakingdrżący.
317
999000
2000
weszło do szybu. Budynek cały drżał.
16:59
One of them had been at 9/11 and lostStracony his buddieskumple on SeptemberWrześnia 11thth,
318
1001000
4000
Jeden z nich był świadkiem 9/11 i stracił tam kumpli,
17:03
and yetjeszcze wentposzedł in and riskedryzykowali his life in orderzamówienie to savezapisać SergioSergio.
319
1005000
2000
a jednak wszedł i zaryzykował życie by ratować Sergio.
17:05
But all they had was a woman'skobiety handbagTorebka --
320
1007000
4000
Wszystko co mieli to kobieca torebka –
17:09
literallydosłownie one of those basketkosz handbagstorebki --
321
1011000
2000
jedna z tych plecionych toreb na zakupy –
17:11
and they tiedprzywiązane it to a curtainkurtyna ropelina from one of the officesbiura at U.N. headquartersgłówna siedziba,
322
1013000
4000
przywiązali ją do liny zwisającej z kwatery głównej ONZ
17:15
and createdstworzony a pulleykoło pasowe systemsystem into this shaftwał in this quiveringdrżące buildingbudynek
323
1017000
5000
stworzyli układ linowy w szybie tego trzęsącego się budynku
17:20
in the interestszainteresowania of rescuingratowanie this personosoba,
324
1022000
3000
aby uratować tego człowieka,
17:23
the personosoba we mostwiększość need to turnskręcać to now, this shepherdpasterz,
325
1025000
3000
człowieka, którego teraz tak bardzo potrzeba, pasterza,
17:26
at a time when so manywiele of us feel like we're lackingbrakuje guidancewskazówki.
326
1028000
3000
teraz kiedy wielu z nas potrzebuje przewodnika.
17:29
And this was the pulleykoło pasowe systemsystem. This was what we were ablezdolny to musterzebrać for SergioSergio.
327
1031000
3000
System linowy. Na to byliśmy w stanie się zdobyć dla Sergio.
17:32
The good newsAktualności, for what it's worthwartość,
328
1034000
2000
Dobra wiadomość jest taka, tyle to było warte,
17:34
is after SergioSergio and 21 othersinni were killedzabity that day in the attackatak on the U.N.,
329
1036000
4000
że po tym, jak Sergio i 21 innych osób zostało zabitych tego dnia w ataku na ONZ,
17:38
the militarywojskowy createdstworzony a searchszukanie and rescueratować unitjednostka
330
1040000
2000
wojsko stworzyło jednostkę poszukiwawczo-ratunkową
17:40
that had the cuttingtnący equipmentsprzęt, the shoringpodpierania wooddrewno, the cranesŻurawie,
331
1042000
4000
która miała ciężki sprzęt, dźwigi,
17:44
the things that you would have neededpotrzebne to do the rescueratować.
332
1046000
2000
to, co potrzebne do akcji ratunkowej.
17:46
But it was too latepóźno for SergioSergio.
333
1048000
2000
Ale dla Sergio było już za późno.
17:48
I want to wrapowinąć up, but I want to closeblisko
334
1050000
2000
Chciałabym podsumować przedstawiając
17:50
with what I take to be the fourcztery lessonsLekcje from Sergio'sSergio's life
335
1052000
4000
4 lekcje jakie możemy wynieść z historii Sergio,
17:54
on this questionpytanie of how do we preventzapobiec evilzło from prevailingdominujący,
336
1056000
3000
lekcje na temat jak przeciwdziałać złu,
17:57
whichktóry is how I would have framedoprawione the questionpytanie.
337
1059000
3000
tak też formułuję pytanie.
18:00
Here'sTutaj jest this guy who got a 34-year-rok headgłowa startpoczątek
338
1062000
3000
Jest taki facet z wieloletnim doświadczeniem
18:03
thinkingmyślący about the kindsrodzaje of questionspytania we as a countrykraj are grapplingzmagają się with,
339
1065000
4000
zastanawia się nad pytaniami, z którymi borykamy się jako państwo
18:07
we as citizensobywatele are grapplingzmagają się with now. What do we take away?
340
1069000
5000
jako obywatele. Co z tego wynosimy?
18:12
First, I think, is his relationshipzwiązek to, in factfakt, evilzło is something to learnuczyć się from.
341
1074000
5000
Po pierwsze, jego podejście do zła jest czymś, czego moglibyśmy się od niego uczyć.
18:17
He, over the coursekurs of his careerkariera, changedzmienione a great dealsprawa.
342
1079000
3000
Zmienił, przez lata swojej pracy, naprawdę dużo
18:20
He had a lot of flawswad, but he was very adaptiveadaptacyjny.
343
1082000
2000
Nie był idealny, ale potrafił się przystosować.
18:22
I think that was his greatestnajwiększy qualityjakość.
344
1084000
2000
Uważam to za jego najwspanialszą cechę.
18:24
He startedRozpoczęty as somebodyktoś who would denouncewypowiedzieć harmdoersniesprawiedliwi,
345
1086000
4000
Zaczynał jako ktoś, kto potępiał złoczyńców,
18:28
he would chargeopłata up to people who were violatingnaruszenia internationalmiędzynarodowy lawprawo,
346
1090000
3000
wnosił zarzuty wobec ludzi, którzy łamali prawo międzynarodowe,
18:31
and he would say, you're violatingnaruszenia, this is the U.N. CharterCzarter.
347
1093000
2000
mówił "łamiecie prawo", Kartę Narodów Zjednoczonych.
18:33
Don't you see it's unacceptablegorszący what you're doing?
348
1095000
2000
Nie widzicie, że to co robicie jest niedopuszczalne?
18:35
And they would laughśmiech at him because he didn't have the powermoc of statesstany,
349
1097000
3000
A oni się śmiali, bo nie miał żadnej siły,
18:38
the powermoc of any militarywojskowy or policePolicja.
350
1100000
2000
nie miał wojska, policji.
18:40
He just had the ruleszasady, he had the normsnormy, and he triedwypróbowany to use them.
351
1102000
3000
Miał zasady, miał normy i próbował z nich korzystać.
18:43
And in LebanonLiban, SouthernPołudniowej LebanonLiban in '82,
352
1105000
3000
W Libanie Południowym w 1982
18:46
he said to himselfsamego siebie and to everybodywszyscy elsejeszcze,
353
1108000
3000
powiedział sobie i innym,
18:49
I will never use the wordsłowo "unacceptablegorszący" again.
354
1111000
3000
"Nigdy więcej nie użyję słowa niedopuszczalne."
18:52
I will never use it. I will try to make it suchtaki,
355
1114000
2000
"Nigdy więcej go nie użyję. Postaram się je wcielić w życie,
18:54
but I will never use that wordsłowo again.
356
1116000
2000
ale nie użyję go więcej."
18:56
But he lungedrzucił się in the oppositenaprzeciwko directionkierunek.
357
1118000
2000
Ale poszedł w przeciwnym kierunku.
18:58
He startedRozpoczęty, as I mentionedwzmiankowany, to get in the roompokój with evilzło,
358
1120000
3000
Zaczął spotykać się tymi złymi,
19:01
to not denouncewypowiedzieć, and becamestał się almostprawie obsequiousWspaniała
359
1123000
4000
nie potępiał, zdawał się im nawet służyć
19:05
when he wonwygrał the nicknamepseudonim SerbioSerbio, for instanceinstancja,
360
1127000
3000
stąd, np. ten przydomek Serbio,
19:08
and even when he negotiatednegocjowane with the KhmerKhmerski RougeRouge
361
1130000
2000
negocjując z Czerwonymi Khmerami
19:10
would black-boxCzarna Skrzynka what had occurredwystąpił priorwcześniejszy to enteringwstępowanie the roompokój.
362
1132000
4000
wykasował ze świadomości to, co się wydarzyło zanim usiadł przy stole.
19:14
But by the endkoniec of his life, I think he had struckpowalony a balancesaldo
363
1136000
3000
Ale pod koniec swojego życia odnalazł równowagę
19:17
that we as a countrykraj can learnuczyć się from.
364
1139000
2000
i tego my, jako kraj, powinniśmy się uczyć.
19:19
Be in the roompokój, don't be afraidprzestraszony of talkingmówić to your adversariesprzeciwników,
365
1141000
4000
Zostań przy stole, nie bój się rozmawiać z wrogami,
19:23
but don't bracketWspornik what happenedstało się before you enteredweszła the roompokój.
366
1145000
4000
ale nie kryj tego, co stało się zanim wszedłeś do pokoju.
19:27
Don't black-boxCzarna Skrzynka historyhistoria. Don't checkczek your principleszasady at the doordrzwi.
367
1149000
5000
Nie rezygnuj z zasad tuż przed wejściem.
19:32
And I think that's something that we have to be in the roompokój,
368
1154000
3000
Myślę, że o to chodzi, o to aby zostać przy stole
19:35
whetherczy it's NixonNixon going to ChinaChiny or KhrushchevChruszczow and KennedyKennedy
369
1157000
4000
czy to Nixon jadący do Chin, czy Chruszczow i Kennedy,
19:39
or ReaganReagan and GorbachevGorbaczow.
370
1161000
2000
albo Reagan i Gorbaczow.
19:41
All the great progresspostęp in this countrykraj with relationRelacja to our adversariesprzeciwników
371
1163000
4000
Postęp tego kraju jeśli chodzi o naszych przeciwników
19:45
has come by going into the roompokój.
372
1167000
2000
jest wynikiem siedzenia przy stole.
19:47
And it doesn't have to be an actdziałać of weaknessosłabienie.
373
1169000
3000
Wcale nie jest to oznaka słabości.
19:50
You can actuallytak właściwie do fardaleko more to buildbudować an internationalmiędzynarodowy coalitionkoalicja
374
1172000
3000
Wręcz przeciwnie, więcej można zrobić dla budowania koalicji międzynarodowej
19:53
againstprzeciwko a harmdoerharmdoer or a wrongdoersprawcę by beingistota in the roompokój
375
1175000
3000
przeciwko złu i niesprawiedliwości siadając przy stole
19:56
and showingseans to the restodpoczynek of the worldświat that that personosoba, that regimereżim,
376
1178000
3000
i pokazując światu, że ten człowiek, ten reżim,
19:59
is the problemproblem and that you, the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa, are not the problemproblem.
377
1181000
3000
stanowi problem, a nie wy, nie USA jest problemem.
20:02
SecondDrugi take-awayna wynos from Sergio'sSergio's life, brieflykrótko.
378
1184000
4000
Druga rzecz z życia Sergio, krótko.
20:06
What I take away, and this in some wayssposoby is the mostwiększość importantważny,
379
1188000
2000
Co ja doceniam, i w pewnym sensie jest najbardziej istotne,
20:08
he espousedpoślubiony and exhibitedwystawiony a reverenceReverence for dignitygodność
380
1190000
6000
Opowiedział się za i wykazał szacunek wobec godności człowieka,
20:14
that was really, really unusualniezwykły.
381
1196000
2000
co było bardzo nietypowe.
20:16
At a micromikro levelpoziom, the individualsosoby prywatne around him were visiblewidoczny.
382
1198000
4000
Lokalnie, ludzie wokół niego byli widoczni.
20:20
He saw them.
383
1202000
1000
On ich dostrzegał.
20:21
At a macromakro levelpoziom, he thought, you know,
384
1203000
2000
Globalnie, uważał że pięknie mówimy o promocji demokracji
20:23
we talk about democracydemokracja promotionpromocja, but we do it in a way sometimesczasami
385
1205000
3000
ale wcielamy ją w życie w sposób,
20:26
that's an affrontbezkarność to people'sludzie dignitygodność.
386
1208000
3000
który ubliża godności ludzi.
20:29
We put people on humanitarianhumanitarny aidpomoc
387
1211000
2000
Dajemy pomoc humanitarną
20:31
and we boastpochwalić się about it because we'vemamy spentwydany threetrzy billionmiliard.
388
1213000
2000
i szczycimy się, że wydaliśmy 3 miliardy.
20:33
It's incrediblyniewiarygodnie importantważny,
389
1215000
1000
To niewiarygodnie ważne,
20:34
those people would no longerdłużej be aliveżywy if the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa, for instanceinstancja,
390
1216000
2000
ci ludzie już dawno by zginęli, gdyby USA
20:36
hadn'tnie miał spentwydany that moneypieniądze in DarfurDarfur,
391
1218000
3000
nie przekazało tych pieniędzy na Darfur,
20:39
but it's not a way to liverelacja na żywo.
392
1221000
1000
ale nie jest to sposób dla tych ludzi na życie.
20:40
If we think about dignitygodność in our conductpostępowania as citizensobywatele
393
1222000
3000
Rozumiemy godność jako obywatele,
20:43
and as individualsosoby prywatne with relationRelacja to the people around us,
394
1225000
3000
jako jednostki w odniesieniu do ludzi wokół nas,
20:46
and as a countrykraj, if we could injectwstrzykiwać a regardwzgląd for dignitygodność
395
1228000
2000
i jako kraj, gdybyśmy mogli zaszczepić poszanowanie godności
20:48
into our dealingsrelacje with other countrieskraje,
396
1230000
3000
w kontaktach z innymi krajami,
20:51
it would be something of a revolutionrewolucja.
397
1233000
2000
to byłoby rewolucyjne.
20:53
ThirdTrzecie pointpunkt, very brieflykrótko. He talkedrozmawialiśmy a lot about freedomwolność from fearstrach.
398
1235000
4000
Trzecia sprawa, krótko. Mówił dużo o wolności od strachu.
20:57
And I recognizerozpoznać there is so much to be afraidprzestraszony of.
399
1239000
3000
Widzę, że jest się czego obawiać.
21:00
There are so manywiele genuineprawdziwy threatszagrożenia in the worldświat.
400
1242000
2000
Jest tak wiele prawdziwych zagrożeń na świecie.
21:02
But what SergioSergio was talkingmówić about is,
401
1244000
2000
Ale Sergio chodziło o to, aby
21:04
let's calibrateskalibrować our relationshipzwiązek to the threatzagrożenie.
402
1246000
2000
sprecyzować nasz stosunek do zagrożenia.
21:06
Let's not hypehype the threatzagrożenie; let's actuallytak właściwie see it clearlywyraźnie.
403
1248000
3000
Nie róbmy szumu wokół zagrożeń; jasno je określmy.
21:09
We have reasonpowód to be afraidprzestraszony of meltingtopienie icelód capsCzapki.
404
1251000
3000
Mamy powód żeby bać się topniejącej pokrywy lodowej.
21:12
We have reasonpowód to be afraidprzestraszony that we haven'tnie mam securedzabezpieczone
405
1254000
3000
Mamy powód do obaw, że nie zabezpieczyliśmy
21:15
looseluźny nuclearjądrowy materialmateriał in the formerbyły SovietRadziecki UnionUnii.
406
1257000
3000
broni jądrowej na terenie byłego Związku Sowieckiego.
21:18
Let's focusskupiać on what are the legitimateprawowity challengeswyzwania and threatszagrożenia,
407
1260000
4000
Skupmy się na wiarygodnych wyzwaniach i zagrożeniach,
21:22
but not lungelonży into badzły decisionsdecyzje because of a panicpaniki, of a fearstrach.
408
1264000
5000
ale nie podejmujmy złych decyzji w panice, ze strachu.
21:27
In timesczasy of fearstrach, for instanceinstancja, one of the things SergioSergio used to say
409
1269000
2000
W czasach zagrożeń, Sergio zwykł mówić
21:29
is, fearstrach is a badzły advisorDoradca.
410
1271000
2000
strach jest złym doradcą.
21:31
We lungelonży towardsw kierunku the extremesskrajności
411
1273000
2000
Popadamy w skrajności
21:33
when we aren'tnie są operatingoperacyjny and tryingpróbować to, again,
412
1275000
2000
kiedy nie staramy się, raz jeszcze,
21:35
calibrateskalibrować our relationshipzwiązek to the worldświat around us.
413
1277000
2000
sprecyzować naszego stosunku do otaczającego nas świata.
21:37
FourthCzwarty and finalfinał pointpunkt: he somehowjakoś, because he was workingpracujący
414
1279000
3000
Czwarta, ostatnia uwaga: ponieważ pracował
21:40
in all the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy worstnajgorszy placesmiejsca and all lessermałopolskie evilszło,
415
1282000
3000
w najokropniejszych miejscach, gdzie tyle zła,
21:43
had a humilitypokora, of coursekurs,
416
1285000
2000
wykazywał dużą pokorę,
21:45
and an awarenessświadomość of the complexityzłożoność of the worldświat around him.
417
1287000
3000
miał świadomość tego, jak bardzo złożony jest świat wokół niego.
21:48
I mean, suchtaki an acuteostry awarenessświadomość of how hardciężko it was.
418
1290000
2000
To znaczy, taka bolesna świadomość tego jak jest ciężko.
21:50
How SisypheanSyzyfowe prace this taskzadanie was of mendingreperowanie,
419
1292000
4000
Jak bardzo była to syzyfowa praca,
21:54
and yetjeszcze awareświadomy of that complexityzłożoność,
420
1296000
2000
a jednak świadomy tego, jak to było skomplikowane,
21:56
humbledupokorzeni by it, he wasn'tnie było paralyzedsparaliżowany by it.
421
1298000
3000
i przez to pokorny, nie bał się działać.
21:59
And we as citizensobywatele, as we go throughprzez this experiencedoświadczenie of the kinduprzejmy of,
422
1301000
5000
My jako obywatele, doświadczając
22:04
the crisiskryzys of confidencepewność siebie, crisiskryzys of competencekompetencja, crisiskryzys of legitimacyprawowitość,
423
1306000
4000
kryzysu zaufania, kryzysu kompetencji i słuszności,
22:08
I think there's a temptationpokusa to pullCiągnąć back from the worldświat and say,
424
1310000
3000
sądzę, że kusi nas, aby się wycofać i powiedzieć,
22:11
ahah, KatrinaKatrina, IraqIrak -- we don't know what we're doing.
425
1313000
2000
Katrina, Irak – nie wiemy co zrobimy.
22:13
We can't affordpozwolić sobie to pullCiągnąć back from the worldświat.
426
1315000
3000
Nie stać nas na to, aby teraz się wycofać.
22:16
It's a questionpytanie of how to be in the worldświat.
427
1318000
3000
Chodzi o to jak istnieć w świecie.
22:19
And the lessonlekcja, I think,
428
1321000
1000
Nauka jaka płynie
22:20
of the anti-genocideanty-ludobójstwo movementruch that I mentionedwzmiankowany,
429
1322000
2000
z ruchu przeciw ludobójstwom,
22:22
that is a partialczęściowy successpowodzenie but by no meansznaczy
430
1324000
2000
który jest częściowym sukcesem, ale w żadnym wypadku
22:24
has it achievedosiągnięty what it has setzestaw out to do --
431
1326000
3000
nie osiągnął tego co zamierzał –
22:27
it'llbędzie be manywiele decadesdziesiątki lat, probablyprawdopodobnie, before that happensdzieje się --
432
1329000
3000
i zajmie wiele lat zanim to się stanie –
22:30
but is that if we want to see changezmiana, we have to becomestają się the changezmiana.
433
1332000
4000
ale, jeśli chcemy zobaczyć zmianę, musimy nią być.
22:34
We can't relypolegać uponna our institutionsinstytucje to do the work
434
1336000
4000
Nie możemy polegać na instytucjach, żeby odwaliły całą robotę,
22:38
of necessarilykoniecznie talkingmówić to adversariesprzeciwników on theirich ownwłasny
435
1340000
4000
prowadziły rozmowy z wrogami
22:42
withoutbez us creatingtworzenie a spaceprzestrzeń for that to happenzdarzyć,
436
1344000
2000
bez nas tworzących klimat do tych rozmów,
22:44
for havingmający respectPoszanowanie for dignitygodność,
437
1346000
2000
gdzie będzie poszanowanie godności
22:46
and for bringingprzynoszący that combinationpołączenie of humilitypokora
438
1348000
2000
gdzie pokora
22:48
and a sortsortować of emboldenedośmielił sensesens of responsibilityodpowiedzialność
439
1350000
3000
i poczucie odpowiedzialności
22:51
to our dealingsrelacje with the restodpoczynek of the worldświat.
440
1353000
2000
będą wpisane w nasze relacje z resztą świata.
22:53
So will evilzło prevailprzeważają? Is that the questionpytanie?
441
1355000
2000
Czy zło zwycięży? Takie jest pytanie?
22:55
I think the shortkrótki answerodpowiedź is: no, not unlesschyba że we let it.
442
1357000
4000
Odpowiedź jest krótka: nie, chyba, że mu na to pozwolimy.
22:59
Thank you.
443
1361000
1000
Dziękuję.
23:00
(ApplauseAplauz)
444
1362000
3000
(Brawa)
Translated by Monika Śliwka
Reviewed by Sebastian Misiewicz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Samantha Power - Political scientist and journalist
Samantha Power studies US foreign policy, especially as it relates to war and human rights. Her books take on the world's worst problems: genocide, civil war and brutal dictatorships.

Why you should listen

Samantha Power is head of Harvard's Carr Center for Human Rights Policy, where she studies US policy as it relates to human rights, genocide and war. She's the author of a famous memo (in policy circles) suggesting that US foreign policy is utterly broken -- that the United States must return to a human rights-centered foreign policy or risk its prestige and respect in the world community. Her latest book is about Sergio Vieira de Mello, a UN diplomat who worked with the world's worst dictators to help protect the human rights of their people.

Power is also a journalist of fearless reputation. She spent 1993 to '96 reporting in the former Yugoslavia, and now contributes reportage and commentary to the New Yorker and Time. Her other books include A Problem from Hell: America and the Age of Genocide.

More profile about the speaker
Samantha Power | Speaker | TED.com