ABOUT THE SPEAKER
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientist
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes.

Why you should listen

One of our most important living philosophers, Dan Dennett is best known for his provocative and controversial arguments that human consciousness and free will are the result of physical processes in the brain. He argues that the brain's computational circuitry fools us into thinking we know more than we do, and that what we call consciousness — isn't. His 2003 book "Freedom Evolves" explores how our brains evolved to give us -- and only us -- the kind of freedom that matters, while 2006's "Breaking the Spell" examines belief through the lens of biology.

This mind-shifting perspective on the mind itself has distinguished Dennett's career as a philosopher and cognitive scientist. And while the philosophy community has never quite known what to make of Dennett (he defies easy categorization, and refuses to affiliate himself with accepted schools of thought), his computational approach to understanding the brain has made him, as Edge's John Brockman writes, “the philosopher of choice of the AI community.”

“It's tempting to say that Dennett has never met a robot he didn't like, and that what he likes most about them is that they are philosophical experiments,” Harry Blume wrote in the Atlantic Monthly in 1998. “To the question of whether machines can attain high-order intelligence, Dennett makes this provocative answer: ‘The best reason for believing that robots might some day become conscious is that we human beings are conscious, and we are a sort of robot ourselves.'"

In recent years, Dennett has become outspoken in his atheism, and his 2006 book Breaking the Spell calls for religion to be studied through the scientific lens of evolutionary biology. Dennett regards religion as a natural -- rather than supernatural -- phenomenon, and urges schools to break the taboo against empirical examination of religion. He argues that religion's influence over human behavior is precisely what makes gaining a rational understanding of it so necessary: “If we don't understand religion, we're going to miss our chance to improve the world in the 21st century.”

Dennett's landmark books include The Mind's I, co-edited with Douglas Hofstaedter, Consciousness Explained, and Darwin's Dangerous Idea. Read an excerpt from his 2013 book, Intuition Pumps, in the Guardian >>

More profile about the speaker
Dan Dennett | Speaker | TED.com
TED2009

Dan Dennett: Cute, sexy, sweet, funny

Dan Dennett: Uroczy, seksowny, słodki, zabawny

Filmed:
3,553,924 views

Dlaczego dzieci są urocze? Dlaczego ciasto jest słodkie? Filozof i naukowiec Dan Dennett udziela nieoczekiwanych odpowiedzi na te i inne pytania, uzasadniając je wg teorii ewolucji.
- Philosopher, cognitive scientist
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I’m going around the worldświat givingdający talksrozmowy about DarwinDarwin,
0
0
3000
Jeżdżę dookoła świata z wykładami na temat Darwina
00:15
and usuallyzazwyczaj what I’m talkingmówić about
1
3000
2000
i zwykle o czym mówię to
00:17
is DarwinDarwin’s strangedziwne inversionInwersja of reasoningrozumowanie.
2
5000
3000
jego dziwna inwersja rozumowania.
00:20
Now that titletytuł, that phrasewyrażenie, comespochodzi from a critickrytyk, an earlywcześnie critickrytyk,
3
8000
5000
Ten tytuł, ta fraza, pochodzi od wczesnego krytyka,
00:25
and this is a passageprzejście that I just love, and would like to readczytać for you.
4
13000
4000
a to jest fragment, który uwielbiam i chciałbym go wam przeczytać.
00:29
"In the theoryteoria with whichktóry we have to dealsprawa, AbsoluteBezwzględna IgnoranceNiewiedzy is the artificerrzemieślnik;
5
17000
5000
„W teorii, z którą musimy się borykać, rzemieślnikiem jest Absolutna Ignorancja;
00:34
so that we maymoże enunciatewypowiedzieć as the fundamentalfundamentalny principlezasada of the wholecały systemsystem,
6
22000
5000
możemy więc przedstawić fundamentalną zasadę całego systemu:
00:39
that, in orderzamówienie to make a perfectidealny and beautifulpiękny machinemaszyna,
7
27000
3000
W CELU ZROBIENIA DOSKONAŁEJ I PIĘKNEJ MASZYNY,
00:42
it is not requisitewymagany to know how to make it.
8
30000
3000
NIE JEST NIEZBĘDNA WIEDZA, JAK JĄ ZROBIĆ.
00:45
This propositionpropozycja will be founduznany on carefulostrożny examinationbadania to expresswyrazić,
9
33000
4000
Przy starannej analizie stwierdzimy, że to zdanie
00:49
in condensedskondensowane formformularz, the essentialistotny purportdąży się of the TheoryTeoria,
10
37000
4000
w skondensowanej formie wyraża zasadniczy sens Teorii,
00:53
and to expresswyrazić in a fewkilka wordssłowa all MrMr. DarwinDarwin’s meaningznaczenie;
11
41000
4000
i w kilku słowach oddaje myśl pana Darwina;
00:57
who, by a strangedziwne inversionInwersja of reasoningrozumowanie,
12
45000
4000
który w dziwnej inwersji rozumowania
01:01
seemswydaje się to think AbsoluteBezwzględna IgnoranceNiewiedzy fullycałkowicie qualifiedkwalifikacje
13
49000
3000
zdaje się twierdzić, że Absolutna Ignorancja ma pełne kwalifikacje
01:04
to take the placemiejsce of AbsoluteBezwzględna WisdomMądrość in the achievementsosiągnięcia of creativetwórczy skillumiejętność."
14
52000
6000
aby zastąpić miejsce Absolutnej Mądrości w dokonaniach sztuki tworzenia.”
01:10
ExactlyDokładnie. ExactlyDokładnie. And it is a strangedziwne inversionInwersja.
15
58000
7000
Dokładnie. Dokładnie. I to jest dziwna inwersja.
01:17
A creationistkreacjonistyczne pamphletpamflet has this wonderfulwspaniale pagestrona in it:
16
65000
4000
Broszurka kreacjonistów zawiera wspaniałą stronę w środku:
01:21
"TestBadania Two:
17
69000
2000
"Test 2:
01:23
Do you know of any buildingbudynek that didnnie zrobił’t have a builderKonstruktor? Yes/No.
18
71000
4000
Czy znasz jakiś budynek, który nie ma budowniczego? Tak Nie.
01:27
Do you know of any paintingobraz that didnnie zrobił’t have a paintermalarz? Yes/No.
19
75000
3000
Czy znasz jakiś obraz, który nie ma autora? Tak Nie.
01:30
Do you know of any carsamochód that didnnie zrobił’t have a makerproducent? Yes/No.
20
78000
4000
Czy znasz jakiś samochód, który nie posiada producenta? Tak Nie.
01:34
If you answeredodpowiedział 'Yes''Tak' for any of the abovepowyżej, give detailsdetale."
21
82000
5000
Jeśli odpowiedziałeś TAK na którekolwiek pytanie, podaj szczegóły."
01:39
A-haA-ha! I mean, it really is a strangedziwne inversionInwersja of reasoningrozumowanie.
22
87000
6000
Aha! Serio, to naprawdę jest dziwna inwersja rozumowania.
01:45
You would have thought it standsstojaki to reasonpowód
23
93000
4000
Mógłbyś pomyśleć, że opiera się ona na przekonaniu,
01:49
that designprojekt requireswymaga an intelligentinteligentny designerprojektant.
24
97000
4000
że projekt wymaga inteligentnego projektanta.
01:53
But DarwinDarwin showsprzedstawia that it’s just falsefałszywy.
25
101000
2000
Lecz Darwin wykazał, że jest to błędne rozumowanie.
01:55
TodayDzisiaj, thoughchociaż, I’m going to talk about DarwinDarwin’s other strangedziwne inversionInwersja,
26
103000
5000
Dzisiaj jednak zamierzam powiedzieć o innej dziwnej inwersji Darwina,
02:00
whichktóry is equallyna równi puzzlingzagadkowe at first, but in some wayssposoby just as importantważny.
27
108000
6000
która jest z początku równie intrygująca, lecz w pewnym sensie tak samo ważna.
02:06
It standsstojaki to reasonpowód that we love chocolateczekolada cakeciasto because it is sweetSłodkie.
28
114000
7000
Opiera się na przekonaniu, że lubimy ciasto czekoladowe dlatego, że jest słodkie.
02:13
Guys go for girlsdziewczyny like this because they are sexyseksowny.
29
121000
6000
Mężczyźni wybierają właśnie takie dziewczyny, ponieważ są seksowne.
02:19
We adoreUwielbiam babiesdzieci because they’reRe so cuteładny.
30
127000
4000
Uwielbiamy dzieci ponieważ są takie urocze.
02:23
And, of coursekurs, we are amusedrozbawiony by jokesDowcipy because they are funnyzabawny.
31
131000
9000
I oczywiście dowcipy nas bawią, ponieważ są zabawne.
02:32
This is all backwardsWstecz. It is. And DarwinDarwin showsprzedstawia us why.
32
140000
7000
To wszystko jest na opak. Tak jest. I Darwin pokazał nam dlaczego.
02:39
Let’s startpoczątek with sweetSłodkie. Our sweetSłodkie toothząb is basicallygruntownie an evolvedewoluował sugarcukier detectorczujki,
33
147000
8000
Zacznijmy od słodkiego. Nasze upodobanie do słodyczy jest po prosty rozwiniętym detektorem cukru,
02:47
because sugarcukier is highwysoki energyenergia, and it’s just been wiredprzewodowy up to the prefererpreferer,
34
155000
4000
ponieważ cukier jest wysokoenergetyczny, dlatego odczuwamy jego potrzebę,
02:51
to put it very crudelygrubsza, and that’s why we like sugarcukier.
35
159000
5000
mówiąc w bardzo prosty sposób i dlatego właśnie lubimy cukier.
02:56
HoneyMiód is sweetSłodkie because we like it, not "we like it because honeykochanie is sweetSłodkie."
36
164000
7000
Miód nie jest słodki dlatego, że go lubimy, "lubimy miód ponieważ jest słodki."
03:03
There’s nothing intrinsicallywewnętrznie sweetSłodkie about honeykochanie.
37
171000
5000
W rzeczywistości nie ma nic słodkiego w miodzie.
03:08
If you lookedspojrzał at glucoseglukoza moleculesCząsteczki tilldo you were blindślepy,
38
176000
4000
Możesz patrzeć na cząsteczki glukozy, aż oślepniesz,
03:12
you wouldnwouldn’t see why they tastedsmakowało sweetSłodkie.
39
180000
3000
a i tak nie dojdziesz dlaczego to ma słodki smak.
03:15
You have to look in our brainsmózg to understandzrozumieć why they’reRe sweetSłodkie.
40
183000
6000
Musisz spojrzeć w nasze mózgi aby to zrozumieć.
03:21
So if you think first there was sweetnesssłodycz,
41
189000
2000
Tak więc jeśli myślisz, że najpierw była słodycz,
03:23
and then we evolvedewoluował to like sweetnesssłodycz,
42
191000
2000
a później wyewoluowaliśmy aby lubić słodkie rzeczy,
03:25
you’veve got it backwardsWstecz; that’s just wrongźle. It’s the other way roundokrągły.
43
193000
4000
to pojmujesz to na opak, po prostu źle. Jest zupełnie na odwrót.
03:29
SweetnessSłodycz was bornurodzony with the wiringSchemat połączeń whichktóry evolvedewoluował.
44
197000
4000
Słodycz powstała z bodźcami, które ewoluowały.
03:33
And there’s nothing intrinsicallywewnętrznie sexyseksowny about these youngmłody ladiesdamski.
45
201000
4000
W rzeczywistości nie ma nic seksownego w tych młodych dziewczynach.
03:37
And it’s a good thing that there isnISN’t, because if there were,
46
205000
5000
I bardzo dobrze, że nie ma,
03:42
then MotherMatka NatureNatura would have a problemproblem:
47
210000
4000
bo jeśli by było, wtedy Matka Natura miałaby problem:
03:46
How on earthZiemia do you get chimpsszympansy to mateMate?
48
214000
5000
Jak do diabła zmusić szympansy do rozmnażania?
03:53
Now you mightmoc think, ahah, there’s a solutionrozwiązanie: hallucinationshalucynacje.
49
221000
8000
Teraz możecie pomyśleć, ach, istnieje na to odpowiedź: halucynacje!
04:01
That would be one way of doing it, but there’s a quickerszybciej way.
50
229000
4000
To mógłby być jeden ze sposobów aby to zrobić, lecz istnieje szybszy
04:05
Just wiredrut the chimpsszympansy up to love that look,
51
233000
3000
Po prostu zaprogramować szympansy w taki sposób aby kochały właśnie ten widok,
04:08
and apparentlywidocznie they do.
52
236000
3000
i najwyraźniej taki lubią.
04:11
That’s all there is to it.
53
239000
4000
To tyle na ten temat.
04:16
Over sixsześć millionmilion yearslat, we and the chimpsszympansy evolvedewoluował our differentróżne wayssposoby.
54
244000
4000
W ciągu 6 milionów lat, my i szympansy ewoluowaliśmy w różny sposób
04:20
We becamestał się bald-bodiedłysy zabudowanych, oddlydziwnie enoughdość;
55
248000
3000
Nasz ciała wyłysiały, to dość dziwne,
04:23
for one reasonpowód or anotherinne, they didnnie zrobił’t.
56
251000
4000
z takiego czy innego powodu, ich ciała nie.
04:27
If we hadnhadn’t, then probablyprawdopodobnie this would be the heightwysokość of sexinessseksapil.
57
255000
12000
Jeśli jednak byśmy nie wyłysieli, wtedy prawdopodobnie to byłoby szczytem seksapilu.
04:39
Our sweetSłodkie toothząb is an evolvedewoluował and instinctualinstynktowne preferencepreferencji for high-energywysokoenergetyczne foodjedzenie.
58
267000
5000
Nasze upodobanie do słodyczy jest ewolucyjną i instynktowną preferencją pokarmów wysokoenergetycznych.
04:44
It wasnnie było’t designedzaprojektowany for chocolateczekolada cakeciasto.
59
272000
3000
To nie zostało zaprojektowane dla ciasta czekoladowego.
04:47
ChocolateCzekolada cakeciasto is a supernormalnadzwyczajnych stimulusbodziec.
60
275000
3000
Ciasto czekoladowe jest bodźcem kluczowym.
04:50
The termsemestr is owedwinien to NikoNiko TinbergenTinbergen,
61
278000
2000
Określenie należy do Niko Tinbergena,
04:52
who did his famoussławny experimentseksperymenty with gullsmewy,
62
280000
2000
który przeprowadził sławny eksperyment z mewami,
04:54
where he founduznany that that orangePomarańczowy spotmiejsce on the gullfrajer’s beakdziób --
63
282000
4000
w którym odkrył pomarańczową plamę na mewim dziobie --
04:58
if he madezrobiony a biggerwiększy, orangerOranger spotmiejsce
64
286000
2000
im pomarańczowa plama jest większa
05:00
the gullfrajer chickspisklęta would peckPeck at it even hardertrudniejsze.
65
288000
2000
tym zainteresowanie samic jest mocniejsze.
05:02
It was a hyperstimulushyperstimulus for them, and they lovedkochany it.
66
290000
3000
To był dla nich bodziec kluczowy i uwielbiały go.
05:05
What we see with, say, chocolateczekolada cakeciasto
67
293000
4000
To co widzimy, powiedzmy, ciasto czekoladowe
05:09
is it’s a supernormalnadzwyczajnych stimulusbodziec to tweakuszczypnąć our designprojekt wiringSchemat połączeń.
68
297000
5000
jest bodźcem kluczowym, który podkręca nasz układ nerwowy.
05:14
And there are lots of supernormalnadzwyczajnych stimulibodźce; chocolateczekolada cakeciasto is one.
69
302000
3000
I istnieje wiele bodźców kluczowych; ciasto czekoladowe jest jednym z nich.
05:17
There's lots of supernormalnadzwyczajnych stimulibodźce for sexinessseksapil.
70
305000
3000
I jest cała masa bodźców kluczowych związanych z seksapilem.
05:20
And there's even supernormalnadzwyczajnych stimulibodźce for cutenessbystrość. Here’s a prettyładny good exampleprzykład.
71
308000
6000
A nawet szereg bodźców kluczowych uroku. Tutaj jest bardzo dobry przykład.
05:26
It’s importantważny that we love babiesdzieci, and that we not be put off by, say, messyniechlujny diaperspieluch.
72
314000
5000
To ważne żeby kochać dzieci i to żeby nie odstręczały nas np: brudne pieluchy.
05:31
So babiesdzieci have to attractpociągać our affectiontkliwość and our nurturingpielęgnowanie, and they do.
73
319000
6000
Tak więc, dzieci muszą wzbudzić w nas uczucia oraz chęć wychowania i to czynią.
05:37
And, by the way, a recentniedawny studybadanie showsprzedstawia that mothersmatki
74
325000
4000
A tak poza tym, ostatnie badania wykazują, że matki
05:41
preferwoleć the smellzapach of the dirtybrudny diaperspieluch of theirich ownwłasny babydziecko.
75
329000
3000
wolą zapach brudnej pieluchy swojego własnego dziecka.
05:44
So natureNatura worksPrace on manywiele levelspoziomy here.
76
332000
3000
Tak więc natura działa w tym przypadku na wielu poziomach.
05:47
But now, if babiesdzieci didnnie zrobił’t look the way they do -- if babiesdzieci lookedspojrzał like this,
77
335000
5000
Lecz gdyby dzieci nie wyglądałyby tak jak wyglądają, jeśli wyglądałyby tak,
05:52
that’s what we would find adorableUrocza, that’s what we would find --
78
340000
4000
to właśnie to byłoby czymś zachwycającym, właśnie to --
05:56
we would think, oh my goodnessdobroć, do I ever want to huguścisk that.
79
344000
6000
można by pomyśleć, o mój Boże, czy w ogóle chciałbym przytulić to coś?
06:02
This is the strangedziwne inversionInwersja.
80
350000
2000
To jest właśnie dziwna inwersja.
06:04
Well now, finallywreszcie what about funnyzabawny. My answerodpowiedź is, it’s the samepodobnie storyfabuła, the samepodobnie storyfabuła.
81
352000
7000
A teraz o humorze. Moja odpowiedź to ta sama historia, ta sama historia.
06:11
This is the hardciężko one, the one that isnISN’t obviousoczywisty. That’s why I leavepozostawiać it to the endkoniec.
82
359000
4000
Jedna z trudniejszych, taka która nie jest oczywista, dlatego zostawiam ją na koniec.
06:15
And I wonwygrał’t be ablezdolny to say too much about it.
83
363000
2000
I nie będę wstanie powiedzieć zbyt dużo na ten temat.
06:17
But you have to think evolutionarilyewolucyjnie, you have to think, what hardciężko jobpraca that has to be doneGotowe --
84
365000
6000
Lecz musicie myśleć ewolucyjnie, musicie myśleć o tym jaka ciężka praca musi być wykonana --
06:23
it’s dirtybrudny work, somebodyktoś’s got to do it --
85
371000
3000
-- to brudna robota, ktoś musi to zrobić --
06:26
is so importantważny to give us suchtaki a powerfulpotężny, inbuiltWbudowana rewardnagroda for it when we succeedosiągnąć sukces.
86
374000
8000
jest na tyle ważna abyśmy zostali wewnętrznie nagrodzeni, gdy nam się powiedzie.
06:34
Now, I think we'vemamy founduznany the answerodpowiedź -- I and a fewkilka of my colleagueskoledzy.
87
382000
4000
Teraz, myślę że znaleźliśmy odpowiedź, ja i kilku moich kolegów.
06:38
It’s a neuralnerwowy systemsystem that’s wiredprzewodowy up to rewardnagroda the brainmózg
88
386000
4000
Są to powiązania układu nerwowego, który nagradza mózg
06:42
for doing a grubbybrudne clericalpisarski jobpraca.
89
390000
5000
za brudną urzędową pracę.
06:48
Our bumperzderzaka stickernaklejka for this viewwidok is
90
396000
4000
Naszą nagrodą w związku z tym
06:52
that this is the joyradość of debuggingdebugowania.
91
400000
3000
jest radość z odkrywania błędów.
06:55
Now I’m not going to have time to spellzaklęcie it all out,
92
403000
2000
Ze względu na czas, nie zamierzam tego wyjaśniać,
06:57
but I’llLL just say that only some kindsrodzaje of debuggingdebugowania get the rewardnagroda.
93
405000
5000
powiem jedynie, że tylko czasami odkrycie błędu zostaje nagrodzone.
07:02
And what we’reRe doing is we’reRe usingza pomocą humorhumor as a sortsortować of neuroscientificneuroscientific probesonda
94
410000
8000
I to co robimy, używamy humoru jako pewnego rodzaju neuro-naukowego próbnika
07:10
by switchingprzełączanie humorhumor on and off, by turningobrócenie the knobpokrętło on a jokeżart --
95
418000
4000
włączając i wyłączając humor poprzez obracanie gałką na żart --
07:14
now it’s not funnyzabawny ... oh, now it’s funnierzabawniej ...
96
422000
2000
teraz nie jest zabawnie... och, teraz jest zabawniej...
07:16
now we’llLL turnskręcać a little bitkawałek more ... now it’s not funnyzabawny --
97
424000
2000
teraz pokręcimy trochę dalej... i znowu nie jest zabawnie --
07:18
in this way, we can actuallytak właściwie learnuczyć się something
98
426000
3000
w ten sposób możemy w istocie nauczyć się czegoś
07:21
about the architecturearchitektura of the brainmózg,
99
429000
2000
na temat architektury naszego mózgu,
07:23
the functionalfunkcjonalny architecturearchitektura of the brainmózg.
100
431000
2000
funkcjonalnej architektury mózgu.
07:25
MatthewMateusz HurleyHurley is the first authorautor of this. We call it the HurleyHurley ModelModelu.
101
433000
5000
Matthew Hurley jest pierwszym, który na to wpadł. Nazywamy to modelem Hurleya.
07:30
He’s a computerkomputer scientistnaukowiec, ReginaldReginald AdamsAdams a psychologistpsycholog, and there I am,
102
438000
4000
On jest informatykiem, Reginald Adams jest psychologiem i ja
07:34
and we’reRe puttingwprowadzenie this togetherRazem into a bookksiążka.
103
442000
2000
i wszystko to zawrzemy w książce.
07:36
Thank you very much.
104
444000
3000
Dziękuję bardzo.
Translated by Radek Tomaszewski
Reviewed by Jakub Urbaski

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientist
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes.

Why you should listen

One of our most important living philosophers, Dan Dennett is best known for his provocative and controversial arguments that human consciousness and free will are the result of physical processes in the brain. He argues that the brain's computational circuitry fools us into thinking we know more than we do, and that what we call consciousness — isn't. His 2003 book "Freedom Evolves" explores how our brains evolved to give us -- and only us -- the kind of freedom that matters, while 2006's "Breaking the Spell" examines belief through the lens of biology.

This mind-shifting perspective on the mind itself has distinguished Dennett's career as a philosopher and cognitive scientist. And while the philosophy community has never quite known what to make of Dennett (he defies easy categorization, and refuses to affiliate himself with accepted schools of thought), his computational approach to understanding the brain has made him, as Edge's John Brockman writes, “the philosopher of choice of the AI community.”

“It's tempting to say that Dennett has never met a robot he didn't like, and that what he likes most about them is that they are philosophical experiments,” Harry Blume wrote in the Atlantic Monthly in 1998. “To the question of whether machines can attain high-order intelligence, Dennett makes this provocative answer: ‘The best reason for believing that robots might some day become conscious is that we human beings are conscious, and we are a sort of robot ourselves.'"

In recent years, Dennett has become outspoken in his atheism, and his 2006 book Breaking the Spell calls for religion to be studied through the scientific lens of evolutionary biology. Dennett regards religion as a natural -- rather than supernatural -- phenomenon, and urges schools to break the taboo against empirical examination of religion. He argues that religion's influence over human behavior is precisely what makes gaining a rational understanding of it so necessary: “If we don't understand religion, we're going to miss our chance to improve the world in the 21st century.”

Dennett's landmark books include The Mind's I, co-edited with Douglas Hofstaedter, Consciousness Explained, and Darwin's Dangerous Idea. Read an excerpt from his 2013 book, Intuition Pumps, in the Guardian >>

More profile about the speaker
Dan Dennett | Speaker | TED.com